Mpalanta Gia Te Maria - Mpertolt Mprekht

8/16/2019 Mpalanta Gia Te Maria - Mpertolt Mprekht

http://slidepdf.com/reader/full/mpalanta-gia-te-maria-mpertolt-mprekht 1/80



Α Ι Σ Θ Η Μ Α Τ ΙΚ Ε Σ ΙΣ Τ Ο Ρ ΙΕ Σ - 4

Μ Π Ε Ρ Τ Ο Λ Τ Μ Π Ρ Ε Χ Τ : Μ Π Α Λ Α Ν Τ Α ΓΙΑ Τ Η Μ Α Ρ ΙΑ





Π Ε Π Ρ Α Γ Μ Ε Ν Α

1.

ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ («ποίημα»], “Α γρα, 1983 ♦ ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ [ποίημα], "Αγρα, 1985 ♦ ΤΡΙΤΟΝ ΑΠΟΤΗΣΑΛΗΘΕΓΑΣ [ποι-

ήμ ατα & πρό ζες], "Αγρα, 1988 *(' σ τό εξώφυλλο: 2ρ γο τ ου Κύριλλου Σαρρή ) ♦ «DON GIOVANNI» [ήμερολόγια

& 7 ποιή μα τα ], “Α γρα, 1991 *♦ΤΡΙΩΔΙΟ [«βαλλ ίσματα», μέ το ύς Διονύση Καψάλη καί Ή λία Λ άγ ιο], “Αγ ρα,

1991 ♦ ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΩΔΕ {σύνθεση σέ σ τίχ ου ς, γ ιά φωνητικό κουαρτέτο & αφ ηγ ητή: πρώ τη συ νερ γασία μέ τόν

Ιω σή φ Παπαδδττο· βλ. καί Fin’amor, “ Ε πίμ ετ ρο” ], "Αγρα, 1993 *♦ ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ [«ποιήμοττα καί τρ αγ ού δια

γι ά μιά νύχτα» , μέ τούς Μ ιχάλη Γκανά, Διονύση Καψάλη και Ήλία Λάγιο], “Αγρα, 1993 ♦ ΜΠΕΝΒΕΝΟΥΤΟ

ΤΣΕΛΙΝΙ: «ILCAPITOLO» [μετάφραση, μέ τόν ΝίκοΛούπη· στό: Μπ. Τσελίνι, ΑΟτοβιογραφίσ], "Αγρα, 1994*

ΔΑΝΤΗΣ: ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟΤΟΝ «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ»[μετάφραση, στό: Ε λέν η Καλοκύρη, 9 /κ α τά λ ο γο ς Ικθεσης

στήν Γκαλερΐ ASTRA- βλ. καί Περί τών Γόμων..., σσ. 124135], 1994 (έκτος εμπορίου) ♦ ΜΠΟΡΙΣ ΠΑΣΤΕΡΝΑΚ:

«ΜΑΡΜΓΤΟΥΡΓΚ» & ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ [μεταφράσεις, μέ τήν "Αννα Μπακάλη, τή Σουζάνα Σαριλάκη καί τόν

Γιάννη Χαρατση βλ. καί Αίσθημοττικές Ιστορίες - 3], Παρουσία, 1996♦ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ [ποιήμα-

τα], Δελφίνι, 1997 (έξαντλημένο) ♦ ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ [στό α'μέρος (: Τό άστρο τών εκλείψεων) συμπεριλαμβάνονται

αύτούσια τό Γςθσημανή καί τό Ούκ Ιστ/ι/ ώδε, ή μπαλάντα του Τριωδίου, 6 α π ’ τά 7 ποιήματα π ού περιείχε

τό “ Don Giovanni”, ποιήματα άπό τό Τρίτον άπό τής άληθείας, ξαναδουλεμένα τά περισσότερα, καί άπό

τήν Ανθοδέσμη, άθικταώς β'μέρος, είχαν προσχεδιαστΕΪ oi Σημειώσεις γιά τή βαρύτητα], Ύψιλον, 1998 ♦

ΣΤΟ ΑΣΤΡΟ ΑΥΤΟ, ΑΚΟΜΗ [μεταφράσεις 9 πο ιη μά τω ν το υ Jules Laforgue, μέ 4 σχέδια το υ Μανώλ η Ζαχαριου

δάκη βλ. καί Περί τών Γόμων..., σσ. 26 & 3355], Γκαλερΐ ASTRA, 1999 (έκτοςεμπορίου)♦ FIN’AMOR [σύνθεση

σέ στίχους, γιά σοπράνο & ήθοποιό], 'Ύψιλον, 2000 ♦ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΓΑΜΩΝ ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΥ & ΘΕΙΟΥ [μιά Ιστορία

Ιρω τα και άλχημ είας, βασισμέν η σέ πο ιή μα τα τών : Dante Aligh ieri, A AxMaTOBa, A Bjiok, E. Barrett, P.

Celan, T. Corbiere, J. Donne, T. S. Eliot, S. George, Ά . Kόλβου, Κ. Γ. KαpυωτάκηJ. Laforgue, P. Larkin, R.

M. Rilke, U. Saba, Γ. Σεφέρη, T. Σιν όπο υλο υ, R. L. Stev ens on, M. UeeT aeBa& 2ργα τώ ν A do lf Andersen,

Marcel Duchamp, jean B ap tis te Lully, Arn old Sc hon be rg ], Ύ ψ ιλ ον, 2001 ΠΡΩΤΗ ΣΤΙΓΜΗ: ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ,

ΤΕΛΗ 13ou ΑΙΩΝΑ [μεταφράσεις 12 πο ιημά τω ν τώ ν Dante A ligh ier i & Guid o Cavalcanti, μ’ ενα εργο το ύ Ά λέ

κου Λεβίδη], ASTRA I ΑΝΤΙΥΛΗ, 2001 (έκτος εμπορίου) ♦ ΡΑΪΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ: «ΡΕΚΒΙΕΜ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΗ» [μετά-

φραση, στό: Κ. Άσαργιωτάκη, ΗΕγκοιλον /κ ατά λο γο ς εκθεσης στην Γκαλερΐ 3‘ βλ . και Αισθηματικές Ιστορίες

2 , σσ. 1324], 2003 (εκτός έμπορίου) ♦ ΟΙ «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ» ΤΟΥ ΤΖΑΚΟΜΟ ΛΕΟΠΑΡΝΤΙ, ΟΠΩΣ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΕΣΑ ΤΟΝ

ΧΕΙΜΩΝΑ ΤΟΥ 2003 ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΔΩΣΩ ΜΟΡΦΗ ΣΕ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΟΥ ΞΕΡΩ ΠΩΣ ΕΧΩ ΝΑ ΠΩ ΓΙΑ

ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΤΤΗ [μετεστρ αμμένη μετάφραση, στό: Πέντε ζωγράφοι ζητούν

συγγραφέα βλ. καί:'Η μέθοδος τών τριών, σσ. 4657], Γκαλερΐ Ζουμττουλάκη, 2003 ♦

II.

Α . Α ίσ θ η μ α τ ικ ές Ισ τ ο ρ ίε ς

1. ΜΑΡΙΝΑ ΤΣΒΕΤΑΓΕΒΑ: «ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ» & ΑΛΛΑ ΠΟΙΗ ΜΑΤΑ, Ύψιλον, 2004 ♦ 2. ΡΑίΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ:

«ΡΕΚΒΙΕΜ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΗ» & ΑΛΛΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, "Υψιλον, 2004 ♦ 3. ΜΠΟΡΙΣ ΠΑΣΤΕΡΝΑΚ; «ΡΗΞΗ» ΘΕΜΑ ΚΑΙ

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ, Ύψιλον, 2005 ♦ 4. ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ: ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΡΙΑ, Ύ ψ ιλον, 2006 ♦

Ψ



Β . Δ ά ν τ η ς : Ή θ ε ία Κ ω μ ω δ ία [ μ ε τ ά φ ρ α σ η ]

- π ρ ώ τ ε ς δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ι ς -

«ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ», ΑΣΜΑ X, «Ποίηση», τεΟχοξ 21, άνοιξη 2003 · «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ», ΑΣΜΑ I, ’Επίμετρο στό: Dante

Alighieri, Ήέπιστολή στόν Cangrande (μτφρ. Δημήτρη ς Άρ μά ος) / σειρά “Τ ά Ιδικτα τής Ίνδίκτου”, Ίνδι

k t o s ,2004 ♦ «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ», ΑΣΜΑ XXXIII, επίμετρο στό: Βοκάκκιος, Ή ζωή τον Δάντη, Νεφέλη, 2004 ♦

Γ. [ σ ημ ε ι ώ σ ε ι ς πάνω σ έ μ ι ά τ α ι ν ί α m o b i us ]

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΧΥΡΟΥ/ DE AETERNITATIS MUNDI, Ύψιλον, 2007 ♦

Δ . [ m e r z b a u m ]

1. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ [βιβλίο & cd] μέ τόν Τάσο Ρωσόπουλο, Ύψιλον, 2006 ♦ 2. ΠΑΛΙΝΩΔΙΑ [στίχοι &

παρτιτούρες' βλ. καί Άντιύλη] μέ τόν Νίκο Πλάτανο, άνάτυπο (ίκτό$ έμπορίου) άττό τό περιοδικό «Ποίη-

ση», τεύχος 27, άνοιξη 2006 ♦ 3. ΤΑ ΓΥΑΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΛΚΑΝΤΙ μέ τόν Κύριλλο Σαρρή / περίληψη στό: Το

πικό ΙΑ’ : Φώς Εικόνα - Πραγματικότητα, Νήσος, 2006 ♦



Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Ο Ρ Ο Π Ο Υ Λ Η Σ

Αισθηματικές Ιστορίες

4.

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ:

ΜΠΑΛΑΝΤΑ Γ ΙΑ ΤΗ ΜΑΡΙΑ

ΝΕΑ ΠΟΙΚΙΛΗ ΩΡΑΙΟΤΑΤΗ

ΟΚΤΩΗΧΟΣ

προσαρμογή μουσικών κειμένων:

Τάσος Ρωσόπουλοξ

ΥΨΙΛΟΝ / βιβλία



Ταΰτα βλέπουσ’ ή Γή μέ πικραμένα

μάτια, μέ στεναγμού;, είττε: Μαρία,

ττοΰ μ’ αφήνει; έδώ στήν έρημίαυ;

ή ττώξ νά ζήσω γώ χωρίξ εσένα

Φ Ρ Α Γ Κ Ι Σ Κ Ο Σ Κ Ο Λ ΟΜ Π Η Σ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΙΝ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΝΟΥ ΩΔΑΡΙΟΝ,

ΤΟ ΠΑΡ' ΙΤΑΛΟΙΣ ΛΕΓΟΜΕΝΟΝ ΣΟΝΕΤΤΟ



Τήν μπαλάντα “ Von der Kindesmdrderin Marie Farrar” την παραθέτω σέ μετάφραση Μάριου Πλωρίτη

[βλ. Μπέρτολτ Μπρέχτ, Ποιήματα, θεμέλιο, χ.χ.: ήταν ή πρώτη μετάφραση ποιημάτων τοΟ Μπρέχτ πού

διάβασα]. Τήν “Ballade von der ‘Judenthure’ Marie Sanders” τηντταραθέτω σε μετάφραση Γιώργου Βε-

λουδή [βλ. Μπέρτολτ Μπρέχτ, Ή ’Αποπλάνηση τών *Αγγέλων, Δωδώνη, 1998], πού πρώτος θέλησε ν'

Αλλάξει τήν «άξία χρήσης» τών ποιημάτων τού Μπρέχτ. Τήν “ Ballade des dames du temps ja d is” [: Le

Testament, 42] τού Βιγιόν τήν παραθέτω σέ μετάφραση Καρυωτάκη* τό “ Lay” [: Le Testament, 102], σέ

μετάφραση Σπύρου Σκιαδαρέση (βλ. Φρανσουά Βιγιόν, Μπαλάντες καί άλλα ποιήματα, Πλέθρον, 1979].

Οί στίχοι στην άρχή τού “Προοιμίου” άποσπώνται αϊτό τό “ Der Olbaum-Garten” τοϋ Ρίλκε, σέ μετά

φραση Άρη Δικταίου (βλ. Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Ποιήματα, Ήριδανός, χ.χ.]. Τό Οπόλοιπο τοΟ “Προοιμί

ου” εΤναι ή άρχή της σκηνής II, 6 άπ ό τό Die Dreigrossen O p er τό παραθέτω σέ μετάφραση (μεΤον τά

τελευταία λόγια τού Μακήθ πού εισάγουν στους “Οίκους”) του Σπυρου Α. Εύαγγελάτου, δημοσιευμένη

στό τεύχος τού Άμφι-θεάτρον πού αντιστοιχεί στήν 23η θεατρική Περίοδό του, χειμώνας 1986-1987. Ο Ι

“ Οίκοι” και τό “ Στιχηρόν” εϊναι -μετεστραμμένο- υλικό άπό τό V-Effekt :γ ιά τή ν παρενόχληση τών

σινεφίλ' τήν Ιν λό γω παρ ενόχλη ση απεργαστήκαμε μέ τόν συνθέτη Νίκο Πλάτανο, στις 7.10.2002.

Τή ν ιδέα νά «πλαγιάσουν» στήν κλίνη της μουσικής κάττοιες μπαλάντες μπόρεσα νά τήν υποστηρίξω

χάρη στό βιβλίο τού ‘Αντωνίου Ε. Άλυγιζ άκη Ή όκταηχία στήν έλληνική λειτουργική ύμνογραφία,

Πουρναρας, 1985... Τό «μοντέλο» μου γιά τό θεοτοκάριονήταν τό συντομευμένο (8 κανόνες, όσοι καί

ήχοι) τής ίεράς Μονής Ίβήρων· ό τίτλος όμως όπτηχεΐτό ευρύτερο (8 ήχ οι χ 7 ήμερες) τού Νικοδήμου.

01 πρωτότυπες παρτιτούρες ύπάρχουν στό: Brecht, Liederbuch, Suhrkamp, 1984... Φυσικά, «άν ή

έλληνική γλώ σσα ήταν πάντα σέ θέση ν’ αποδώσει τήν κάθε απόχρωση τη* γερμανικής, δέν θά ήταν

πιά έλληνική άλλά γερμανική» (Γ. Σεφέρης, Κοινότοπα έννπνια, σ. 3). ΟΙ παρτιτούρες επρεπε λοιπόν

νά προσαρμοστούν, δίχως ν’ άλλοιωθούν. Αύτή τή λεπτοδουλειά μπορούσε καί όντως, παρά τόν φόρ

το Εργασίας του, άνέλαβε νά τήν κάνει ό συνθέτης Τάσος Ρωσόπουλος... Τόν ευχαριστώ γιά τή φιλική

προσφορά του· ϊσως ή δουλειά του νά μήν πάει όλότελα χαμένη, άν ένταχθει κι ό Μπρέχτ στη σειρά τών

Μετασχηματισμών Loren tz - πού ήδη έτοιμάζουμε.

Γιώργος Κοροττούλης, Αισ θηματικές Ισ τορίε ς

4. Μπέρτολτ Μπρέχτ: Μπαλάντα γιά τή Μαρία

ISBN: 96 0- 1 7- 0166 - 4

© 2006 Γιώργος Κοροπούλης & "Υψλον/βιβλία

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: Τζαβέλλα 15, 106 81 Αθήνα

τηλ.: 210 3838257, fax: 210 3840349

www.ypsilon.gr

e-mail: ybooks @ otenet.gr

http://www.ypsilon.gr/

http://www.ypsilon.gr/



Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Α- ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΙΩΝΟΣ

ΤΡΟΠΑΡΙΟΝ — ττρός τό Weihnachtslegende 13

ΠΡΟΣΟΜΟΙΟΝ — ττρός τό Kinderkreuzzug 15

ΕΞΑΠΟΣΤΕΙΛΑΡΙΟΝ — πρός τό Fran?ois Villon; Belle Ιβςοη aux enfants perdus 21

B- ΘΕΟΤΟΚΑΡΙΟΝ

ΗΧΟΣ A'— πρός τό Die Legende der Dirne Evelyn Roe 25

ΗΧΟΣ B' — πρός τό Von der Kindesmorderin Marie Farrar 29

ΗΧΟΣ Γ — πρός τό Ballade von der “Judenhure” Marie Sanders 33

ΗΧΟΣ Δ' — πρός τό Von den verfiihrten Madchen 35

ΕΓΚΩΜΙΟΝ — πρός τό Francois Villon: Ballade des dames du temps jad is 37

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ A' — πρός τό Erinnerung an die Marie A.

[ Bertolt Brecht / Franz S. Bruinier ] 39

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ B' — πρός τό Ballade von der Hanna Cash[ Franz S. Bru inier ] 43

( «ΜΥΣΤΗΡΙΟ» — πρός τό Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, II, 14 ) 46

ΗΧΟΣ ΒΑΡΥΣ — ττρός τό Den wie man sich bettet, so liegt man

[ Kurt W eill ] 49

ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ Δ' — ττρός τό Ein bitteres Liebeslied

[ Bertolt Brecht ■Satz: Kurt Schwaen ] 55

ΣΤΑΥΡΟθΕΟΤΟΚΙΟΝ — ττρός τό Frangois Villon: Lay (rondeau) 57

ΣΤΙΧΗΡΟΝ — ΐδιόμελον 59

Γ - Ε Λ Ε Γ ΧΟ Σ Κ Α Ι Α Ν Α Τ Ρ Ο Π Η Τ Η Σ Ψ Ε Υ Δ Ω Ν Υ Μ Ο Υ Γ Ν Ω Σ Ε Ω Σ

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ — πρός τό Dte Dreigrossen Oper, II, 6 63

ΟΙΚΟΙ — ττρός τό Die Ballade vom angenehmen Leben &

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ — ττρός τό Francis Vi l lon : Ballade de la grosse Margot 67

κ ά θ ι σ μ α 71





I.

Κ Α Τ Α Μ Α Ρ Κ Ι Ω Ν Ο Σ

ΗΤΟΙ

ΤΟΙΣ ΕΝΤΕΥΞΟΜΕΝΟΙΣ ΥΠΟΜΝΗΣΙΣ

ΟΤΙ ΑΥΤΗ Η ΣΑΡΞ ΚΡΙΝΕΤΑ1 ΚΑΙ ΑΝΙΣΤΑΤΑΙ ·

ΟΝ ΤΡΟΠΟΝ ΓΑΡ ΕΝ ΤΗ ΣΑΡΚΙ ΕΚΛΗΘΗΜΕΝ

Κ Α Ι Ε Ν Τ Η Σ Α Ρ Κ Ι Ε Λ Ε Υ Σ Ο Μ Ε Θ Α

Ή μέν γ ά ρ εις ψ υ χή ν κα ί σώ μα το ΰ ανθρώ που δια ίρ εσ ή,

τοΰ ιταυτό; ζώου φθοράν εργάζεται.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ, Περί Α ίρ ίσ εω ν



r\



ΤΡΟΓΤΑΡΙΟΝ

πρός τά We i hnach t s l egende

Ύψηλε βασιλεύ, τί σοι και τοΤς τττωχεΰσασι;

σπηλαίου ήράσθης ή φάτνης Ιτέρφθης; [...]

ού λέγω τόπ ου , ά λλ ’ ούδέ σττήλαιον,

δτι καί αυτό τοΰτ ο άλ λότριον

ΡΩΜΑΝΟΥ, Κοντάκιον 1 Kr

Τ Α Ν Ο Υ Ν Χριστούγενα λοιπόν! Παραμονή -

κι έμεΐς σάν όλους ετοιμάσαμε γιορτή.

Μά δέν ε!ν’ άνετα στή φάτνη έδώ μέσα.

Μπαίνει τό κρύο άπό παντού, δέν έχει μπέσα.Χριστούλη, κόπιασε, γεννήσου άν θές - μά κοίτα:

Σοΰ στρώσαμε - δέν έχει τζάκι δμως καί πίτα.

Τρέμουμε κι δλοι αγκαλιαζόμαστε σφιχτά

σάν τούς πρωτόγονους σέ σκοτεινή σπηλιά.Τό χιόνι πέφτει στό κορμί μας, τό παγώνει·

τό χιόνι εισβάλλει στήν καλύβα καί σαρώνει.

Κόπιασε, χιόνι, μπες, θά βρεις φίλους έδώ:

Κι έμάς μάς έδιωξαν άπό τόν ουρανό.

Κρασί ζεσταίνουμε, παλιό και δυνατό·

κάνει καλό μέ τέτοιον άστατο καιρό.

Ζεστό κρασί, ξύλα στήν πόρτα καρφωμένα.

’Έξω ούρλιάζουνε αγρίμια θυμωμένα.

Κοπιάστε, αγρίμια, νά κρυφτείτε άπ’ τό χιονιά.

Οΰτε τ ’ άγρίμια έχουνε ζεστή φωλιά.

2

3



Θά ρίξουμε τό πανωφόρι στή φωτιά,

νά γίνει ή φλόγα της γιά λίγο πυρκαγιά,

νά ζεσταθούμε, ενώ θά καίγεται ή στέγη, υά ζοϋμε όταν τό σκοτάδι πιά θά φεύγει.

Κόπιασε, άνεμε - έκεΐ εξω πώς αντέχεις;

Κι έσϋ κουράστηκες, κι εσύ σπίτι δέν εχεις.

4



Π Ρ Ο Σ Ο Μ Ο Ι Ο Ν

Π ρ ό ς τ ό K i n d e r k r e u z z u g

Κατάγουσι γάρ ένταϋθα τήν ψυχήν, θείαν οΰσαν,καθάττερ είξ κολαστήριον τόν κόσμον.

ΚΛΗΜΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ, Στρ ω μ α τ ιΐς , Λόγ ο ; Γ'

ΧΙΛΙΑ εννιακόσια τριάντα εννέα:

εγινε μακελειό στην Πολωνία,

κι υψώθηκαν ερείπια ώραΐα...

Καμιά ώς εδώ δέν εχει αγωνία

τό εργο: Χήρες είχαν άπομείνει

κι έκεΐ οΐ γυναίκες... Καί κάτι παιδιά

σ’ δ,τι άπ’ τήν αΰλή τους είχε μείνει

έπαιζαν - κι ήρθε ή βόμβα άπό ψηλά.

Κι είπαμε: «Αΰτά λοιπόν!»... Τά πρακτορεία

μετέδιδαν μιά αΐδήμονα σιγή.

Μά κάπου πέρα στήν ’Ανατολή,

κυκλοφορεί μιά αλλιώτικη ιστορία.

Χιονίζει... Διασκεδάστε τήν άνία

τών εορτών μ’ αυτήν τήν ιστορία

ποϋ άκουσα - πώς, λέει, στήν Πολωνία

άρχισαν τά παιδιά σταυροφορία.

Λίγα παιδιά, ποΰ πείναγαν πολύ,

βάδισαν, σάν στρατός χωρίς στολή.Καί τά είδαν κι άλλα —κι άφησαν τά κλάματα

κι άνοιγαν δρόμο μέσα άπ’ τά χαλάσματα.

15



Καί πήγα ιναν - ποιός ξέρει; Κάπου πέρα:

έκεΐ που δλα θά ’ναι ειρηνικά.

Κι είπαν: «Δέν μπορεϊ νά ’ναι μακριά».

Κι είπαν: «”Ας πάμε δσο είναι μέρα».

Δέν είχαν άρχηγό - ήταν περιττό,

άφοϋ κάνεις δέν ήξερε τό δρόμο.

'Απλώς δέν παραλύσαν ά π ’ τόν τρόμο -

κι έμένα αυτό μοϋ φαίνεται άρκετό.

Μιά έντεκάχρονη είχε νά προσέχεικαι τό τετράχρονο της άδερφάκι.

Είχε δλα όσα μιά μητέρα έχει -

μά θά ’Θελε νά κοιμηθεί λιγάκι.

Κι ήταν καί δυό άδέρφια που ονειρεύτηκαν

μιάν έκβαση πιό σύντομη κι άπλή·

έπιασαν μιά καλύβα καί βολεύτηκαν -

μά μόνο δσο κράτησε ή βροχή.

Κι ήταν κι ενας μικρός έβραϊος μαζί -

μ’ αίματα στόν βελούδινο γιακά.

Κι ήταν κι ό γιός ένός φτωχού ναζί

παράμερα: ντρεπότανε διπλά.

Κι ήταν κι ενας μικρός τυμπανιστής -

σάν νά ’γιναν Χριστούγεννα όλ’ αύτά.

ΤοΟ έπέτρεψαν νά παίζει νοερά -

μήν τούς άκούσουν ώς τήν άκρη τής γης.

Κι ήτανε κι ένας σκύλος. Τόν κρατήσαν

μαζί τους - γιατί άρχιζαν νά πεινάνε.

Δέν πήγαινε ή καρδιά τους νά τόν φανε

κι άπ’ τό λίγο ψωμί τους τόν ταΐσαν.

16







Καί κάττοιος ττοΰ έπαιζε τον αρχηγό

(όττως κι εγώ τό κάνω όταν φοβάμαι)

τό χιόνι, τόν άέρα, τό κενό

έδειξε - κι είπε: «Κατά κεΐ θά πάμε».

Έκεΐ ττοΰ ήταν ή νότια Πολωνία,

κάποιοι είδαν τά παιδιά... Μές ατό χιονιά

πήγαιναν - καί κανείς πο τέ ξανά

δέν τά είδε. Κι εδώ ιτιά ή ιστορία

θά ’πρεπε νά τελειώνει... Μά έγώ

κλείνω τά μάτια —νά τά ξαναδώ,ίσως σέ κάποιαν έρημη άγροικία

ή στά βουνά —δέν εχει σημασία.

Πηγαίνουν - καί δέν φτάνουν πουθενά.

Πηγαίνουν - κι είναι ό κόσμος εξορία.

Πηγαίνουν - καί τά βλέπω ξαφνικά

πολύ κοντά μου... ’Αγαπητή κυρία,

τά ξέρουμε όλοι τοϋτα τά κωλόπαιδα:

Πεινάνε - καί δέν παν στην έκκλησία.

Πρόσφυγες - ποΰ λερώνουν τά στρατόπεδα.

Μά - ας δοΰμε πώς τελειώνει ή ιστορία:

Πρωτοχρονιά, κάπου στήν Πολωνία

έξυνε ένας σκύλος μέ μανία

τις πόρτες - καί κλαψούριζε στο χιόνι.

Κι είχε μιά πινακίδα άπό χαρτόνι

δεμένη στο λαιμό: «Παρακαλοΰμε,

άς έρθει κάποιος νά μάς βοηθήσει. Ό σκύλος ξέρει νά σάς οδηγήσει.

Μήν τό σκοτώσετε. Ευχαριστούμε».

19



Γράμματα παιδικά - καί σάν εκείνα

στις κάρτες. Κι ήτανε Πρωτοχρονιά.

Καί πέρασε θεάρεστα ή χρονιά.

Καί πέθανε ό σκύλος ά π ’ τήν πείνα.



Ε Ξ Α Π Ο Σ Τ Ε Ι Λ Α Ρ Ι Ο Ν

7τρος τό B e l l e Ι ε ςοη a ux en f a n t s p e rd us

Κατά ττίστιν έκλεκτώυ Θεού, συνετών Θεοΰ τταίδων.

αγίων, όρθοτόμων, άγιον Θεοΰ ττνεΰμα λσβόντων

ΑΡΕΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝ ΔΡΕΙΑΣ, Θαλεία

τό πιο ώραΐο ρόδο άπ’ τό στεφάνι σας.

'Αδράξτε κάθε τι πού προσπερνάει.Μά άν σέ βιτρίνα εμπρός βρεθεί ή χάρη σας

ή σέ γκισέ, φυλάξτε τό τομάρι σας.

Θυμάστε; Colin de Cayeaux τον λέγανε-

τό άσυλο εμπιστεύτηκε - ναί, σάν κι έσάς-

σημάδεψε ό μπάτσος - και τον ξέκανε.

Παιγνίδι εΐν’ ή ζωή - μά όχι γ ια ψιλά.

Ποντάρεις τήν ψυχή - κι ϊσως τό σώμα.

"Αν χάσετε - δεν εχει θέση έκεΐ ψηλά.

(Ποιο μπάρ θά σέ δεχτεί, άν είσαι λιώμα;)

Μά κι άν κερδίσετε, θά ’ναι - μιά άκόμα

γυναίκα ποΰ λαμπάδιασε σάν άχυρο

γιά μιά μονάχα νύχτα. Σας τό λέω ώμά:

Γιά τόσα λίγα, κρίμα τέτοιο ένέχυρο!

Καθένας άς μ’ άκούσει - καί συμπέρασμα

θά βγάλει πώς άπλές άλήθειες λέω.

Χειμώνα - καλοκαίρι είναι τό κέρασμα

καλόδεχτο καί τό κορίτσι ώραΐο.Καί λάμπει σάν τό νόμισμα τό νέο

που άνεμομάζωμα είναι καί σκορπίζεται..

Μά εγώ σάς λέω (σιγά καί σάν νά φταίω):

ή ήρα άπό τό στάρι δεν χωρίζεται. —

ΡΑΙΑ παιδιά, κατάχαμα κυλάει



!

L




http://slidepdf.com/reader/full/mpalanta-gia-te-maria-mpertolt-mprekht 24/80L



7τρός τό D ie Legende de r D i rne Eve l yn Roe

Η ΧΟ Σ A '

δεν δύνομαι νά σταθώ νά μέ ίδής, δτι εΐμαι γυμνή, ώσάυ μέ βλέπει?,

καί άλ λο δ τι είμαι γυναίκα·

Βίος καί Πολιτεία τής όσιας Μαρίας τής Αίγυπτίας

ΑΝ Ο Ι Ξ Η πιά, πού ή Θάλασσα βαθαίνει,

δέυ εβρισκε ή καρδιά της ησυχία.

Ταξίδεψε κατάστρωμα ή Μαρία -

κι εφτασε, σάυ παιδάκι κουρασμένη.

Φορούσε ενα φτενό, φθαρμένο φόρεμα,

μά ήτανε τό σώμα της σάν όραμα.

Κι άντϊ χρυσαφικά καί χαϊμαλιά,

τήν στόλιζαν τά ώραΐα της μαλλιά.

«Στους "Αγιους Τόπους, καπετάνιε, πάω.

Πάρε με - κι ό Χριστός νά σ’ ευλογεί.»

«’Έλα! Στο τσούρμο μου τρελούς μετράω

κι έσύ είσαι ή πιό όμορφη στή γή».

«Φτώχιά είμαι, τήν ψυχή μου έχω δώσει

στον Ίησοΰ - κι αυτός θά σάς πληρώσει.»

«Δόσε μας τό γλυκό σου τό κορμί.

Πέθανε ό Ίησοϋς σου, δεν μπορεΐ

νά μάς ξοφλήσει οΰτε τήν πρώτη δόση».

Καί ή Μαρία έφυγε μαζί τους.

Τήν άγαπήσαν μέ ήλιο καί μέ μπόρα.

Γευόταν τό ψωμί τους, τό κρασί τους -

κι εκλαιγε όλη τήν ώρα, όλη τήν ώρα.



Χόρευαν δλη νύχτα, όλη μέρα.

Γυρνοϋσε τό τιμόνι στόν άέρα.

Μικρούλα ή Μαρία, τρυφερή.

Εκείνοι - κι άπό πέτρα ττιό σκληροί.

Πέρασε ή άνοιξη, τό καλοκαίρι...

’Έσερνε τά παπούτσια σε νυχτέρι

βαρύ - άπό κατάρτι σέ κατάρτι.

Κοίταζε στην ομίχλη, έλεγε «Νά τη,

νά την ή άκτή!» Καί γέλαγαν: «Ποιος ξέρει...»

Χόρευε δλη νύχτα, δλη μέρα.

Και κάθε μέρα ήταν ττιό χλομή.

«’Άχ, καπετάνιε, πόσο θέλει ακόμη;

Δέν είναι οΐ"Αγιοι Τόποι τόσο πέρα...»

Κι ό καπετάνιος πλάι της γελοΰσε

καί πάλι ξάπλωνε καί τήν φιλούσε.

«Και ποιος σοϋ φταίει γ ι ’ αυτήν τή φασαρία;

Ποιός φταίει που άργήσαμε, Μαρία;»

Χόρευε δλη νύχτα, δλη μέρα.Καί χλόμιασε ή Μαρία - σάν νεκρή.

Καί δλοι τους τήν είχαν βαρεθεί.

Και στρίβανε στο δάχτυλο τή βέρα.

Στο πληγωμένο σώμα της φοροϋσε

μετάξι άπ’ τήν άλμύρα ξυλιασμένο.Βρώμισε τό μαλλί της - καί κολλούσε

στο μέτωπο τό λεηλατημένο.

«Ίησοΰ Χριστέ μου, πώς νά μέ δεχτείς,

πώς νά σέ δώ, έτσι πού ’χω άμαρτήσει;



Δεν κάνει εσύ μέ πόρνες νά μπλεχτείς

κι εγώ είμαι ενα φτωχό, κακό κορίτσι.»

’Από κατάρτι σέ κατάρτι άργοΰσε,

πονούσανε τά πόδια κι ή καρδιά της.Κλεφτά εβγαινε τή νύχτα καί κοιτούσε

τή θάλασσα, τά μαύρα τά νερά της.

Συνέβη τον Γενάρη. "Εκανε κρύο.

Κολύμπησε - μά ήταν μακριά.

Τον Μάρτιο πιά, μπορεϊ καί τον ’Απρίλιο,

άνοιξαν τά μπουμπούκια στά κλαριά.

Τά μαύρα κύματα εγιναν άφροί

κι άνέβηκε άγνή καί καθαρή.

Στούς "Αγιους Τόπους τώρα Θά ’ναι σύντομα,

πρίυ άπ’ τον καπετάνιο καί τό πλήρωμα.

Φθινόπωρο εφτασε στόν ούρανό.Μά ό "Αγιος Πέτρος εκλεινε τό δρόμο.

«Πώς τόλμησε μιά πόρνη νά ’ρθει εδώ!

Μαρία, εχεις παραβεΐ τό νόμο!»

Στήν Κόλαση τήν ρίχνει σύν Θεώ.

Μά ό Διάβολος τής εκλεινε τό δρόμο.

«Πώς τόλμησε μιά άγία νά ’ρθει εδώ!

Μαρία, έχεις παραβεΐ τό νόμο!»

Ταξίδεψε στών άστρων τό κενό

καί πουθενά δέν βρήκε ησυχία.

Τήν είδα ενα βράδυ στόν άγρό.

Τρέκλιζε, πήγαινε δίχως σκοπό,

χαμένη σάν παιδάκι ή Μαρία.

27





πρός τό Von de r K inde smorde r in Mar i e Fa r ra r

ΗΧΟΣ Β '

καί έστράφη Ιωσήφ, και εΤδεν αυτήν στυγνή ν, καί εϊττεν έν έαυτώ

Ίσως τό Ιν αυτή χειμάζει αύτήν.

καί ττάλιν έστράφη Ιωσήφ, καί εΤδεν αύτήν γελώσαν, καί εΤττεν αυτή

Μαρία, τί σοί έστι τοΰτο,

ότι τό ττρόσωττόν σου βλέπω π οτέ μέν γελών, ποτέ δέ στυγνάζον;

Πρωτευαγγέλιου Ιακώβου

άνήλικη, ορφανή, ραχιτική, όψεως κοινής,

λευκού εως τώρα ποινικού μητρώου,

έσκότωσε τό παιδί της ώς έξης:

Σ’ ενα κατώι -λέει- σάν ήταν δυό μηνών,

νά τό ξεφορτωθεί προσπάθησε δπως-δπως,

μέ δυό ενέσεις πού τής έκανε μιά γριά.

Πόνεσε, λέει, πολύ - δμως, χαμένος κόπος.

Ά λλα έσεϊς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,

γιατί τό κάθε πλάσμα χρειάζεται όλων μας τή συμπόνια.

Πλήρωσε ώστόσο -λέει- δ,τι είχε συμφωνήσει.

Σφιχτόδενε μέ πάνες τήν κοιλιά της,

τσίπουρο επινε μέ πιπέρι, άλλά τό μόνο

πού πέτυχε ήταν νά γδαρθούν τά σωθικά της.

Τό φούσκωμα φαινόταν πιά ξεκάθαρα,κι αβάσταχτα πονούσε δταν σφουγγάριζε.

Ψήλωσε, ώστόσο - λέει. Καί προσεύχονταν

στήν Παναγιά καί τάματα τής χάριζε.

"Ομως εσείς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,


ΑΡΙΑ ΦΑΡΡΑΡ, γεννηθεϊσα τον ’Απρίλιον,

2



3

Μά οί προσευχές της πήγανε τοϋ κάκου.

Πολλά ζητούσε, ώς φαίνεται. Κι ολοένα

στον όρθρο ζαλιζόταν, κρύος τήν ελουζε ιδρώτας

καθώς γονατιστή παρακαλοΰσε τήν Παρθένα.Άλλά κατάφερε νά μήν τήν πάρουν είδηση

ώσότου ζύγωσε ή ώρα νά γεννήσει,

γιατί κανείς ποτέ δεν φανταζότανε

πώς μιά τόσο άχαρη κοπέλα είχε άμαρτήσει.

Κι εσείς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,

για τί τό κάθε πλάσμα χρειάζεται δλων μ ας τή συμπόνια.

4

Τή μέρα εκείνη -λέει-, τή χαραυγή,

καθώς, σκουπίζοντας τις σκάλες, είχε σκύψει,

άγρια νύχια τής ξέσκισαν τήν κοιλιά.

'Ωστόσο μπόρεσε τούς πόνους της νά κρύψει.

Όλημερίς σουρνόταν τήν μπουγάδα άπλώνονταςκι εσπαζε τό κεφάλι της ώσπου νά νιώσει

πώς εφτασε τής γέννας της ή ώρα. Κι ετρεμε

ή καρδιά της σάν, αργά, τράβηξε νά ξαπλώσει.

‘Αλλά έσεΐς, παρακαλώ, μή δεΐξτε καταφρόνια,

γιατί τό κάθε πλάσμα χρειάζεται δλων μας τή συμπόνια.

5

Μά τήν ξαναφωνάξαν πριν νά καλογείρει:

χιόνι είχε πέσει κι επρεπε αύτή νά τό σκουπίσει.

Καί σκούπιζε ώς τις εντεκα. Μιά άτέλειωτη ήταν μέρα.

Τή νύχτα μόνο μπόρεσε ήσυχα νά γεννήσει.

Καί γέννησε -οπως λέει—ενα άγόρι.

"Ομοιο ήταν μ’ όλα τ ’ άλλα άγόρια.

Μόνο πού αύτή δέν ήταν σάν τις άλλες μάνες.

Άλλά γιά τούτο δέν τής πρέπει κατηγορία.

Κι έσεΐς, παρακαλώ, μή δεΐξτε καταφρόνια,

γιατί τό κάθε πλάσμα χρειάζεται δλων μας τή συμπόνια.

30



Άφησε την λοιπόν ν’ Αποτελειώσει

τήν Ιστορία γιά κεΤνο τό παιδί

(λέει πώς δέν θέλει τίποτα νά κρύψει),

κι ετσι Θά δοΰμε τί είμαι έγώ καί τί είσαι έσύ.Λέει πώς μόλις πήγε στό κρεβάτι,

άναγοΰλες τήνε πιάσανε καί ρίγη.

Μονάχη, αλαφιασμένη τί Θά γίνει,

μέ κόπο τις φωνές της κρυφοπνίγει.

“Ομως εσείς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,


7

Μ’ δσες τής άπομένανε δυνάμεις

-ή κάμαρά της ήταν κιόλας παγωμένη-

σύρθηκε ώς τόν άπόπατο (μά πότε,

δέν Θυμάται πιά) κι Ικεϊ, παρατημένη,

γέννησε, τά χαράματα. Κι ήτανε, λέει,όλότελα χαμένη κι ενιωθε πιά νά κοκαλώνει·

μόλις μπορούσε νά κρατήσει τό παιδί της,

γιατί μες στη σοφίτα τρύπωνε το χιόνι.

Κι εσείς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,

γιατί τό κάθε πλάσμα χρειάζεται όλων μ ας τή συμπόνια.

8

Καί τότε, πριν στήν κάμαρα γυρίσει

-μόνο τότε-, νά κλαίει άρχινάει τό παιδί.

Κι εκείνη φρένιασε τόσο, καθώς λέει,

που μέ τις δυό γροθιές της, σάν τυφλή,

τό χτύπαε, καί τό χτύπαε, μέχρι νά βουβαθεΐ.

Καί τότε, πήρε τό πεθαμένο της μωρό

μές στό κρεβάτι ώσπου νά ξημερώσει·καί τό πρωί, τό ’κρύψε μές στό πλυσταριό.

’Αλλά έσεϊς, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,


6

31



9

Μαρία Φαρράρ, γεννημένη εναν ’Απρίλη,

στοΰ Μάισσεν πέθανε τή φυλακή·

άγορομάνα, καταδικασμένη,

τοϋ κάθε ανθρώπου τις αδυναμίες Ιστορεί.

Σείς, ποΰ γεννάτε σέ κρεβάτια πεντακάθαρα

καί «ευλογημένος», λέτε, «τής κοιλίας σας ό καρπός»,

μή ρίχτε στους άδύναμους τό ανάθεμα.

Βαρΰ ήταν τό κρίμα της, μά ό πόνος της πικρός.

Γ ι ’ αύτό, παρακαλώ, μή δείξτε καταφρόνια,




Η Χ Ο Σ π

n p o s τ ό B a l l a d e v o n d e r “ J u d e n h u r e ” M a r i e S a n d e r s

τω ν δέ Ιουδαίω ν π ολλ οί άπέθανον και κατεποντίσ&ησαν

καί κατεπόθ ησα ν τοΐξ χάσ μα σιν έν τη νυκτί έ κείνη,

ώστε μηδέ τά σώματα αυτώ ν φανήναι.

’Αναφορά Πιλάτου, Β, 10

1

ΣΤ Η Ν Υ Ρ Ε Μ Β Ε Ρ Γ Η έβγάλαν νόμο:

κι εκλαψαν ο! γυναίκες πού

μ’ έβραΐο πλαγιάζουν στό κρεβάτι.

«Τής φτώχειας τό ψωμί άκριβαίνει,

τά τύμπανα χτυπάνε δυνατά.

Θέ μου, δ,τι ά π ’ αυτούς μάς περιμένει

θά γίνει έτούτη τή νυχτιά».

2

Μαρία, ό καλός σου εχει κατάμαυρα μαλλιά.

Καλύτερα άπόψε μήν τόν δεις

όπως τόν είδες χτες.





3

Μανούλα, δός μου τό κλειδί,

τόσο κακό δέν είναι.

Φέγγει όπως πάντα τό φεγγάρι.





33



“Ενα πρωινό κατά τις εννιά

τήν έσυραν μέσ1σττ’ τήν ττόλη

γυμνή, μέ μιά ταμπέλα στό λαιμό και κουρεμένη.

'Ο κόσμος ούρλιαζε κι αυτήτους κοίταζε μέ κρύα ματιά.



Θέ μου, δ,τι άπ' αυτούς μάς περιμένει

θά γίνει ετούτη τή νυχτιά».

4.

34



Η Χ Ο Σ Δ '

7τ ρ ό ζ τ ό V o n d e n v e r f ii h r te n M a d c h e n

δός 6έ ήμΐν τοϊς σοϊς έττομένοις τταραγγέλμσσιν

τό όμοίωμα ττληρώσαι της εΐκόνος

εν τη στ) μετατιθεμενους ττόλει,

άκαμσντα^ τον κλάδωνα της Αμαρτίας διαπλεΟσαντας

ΚΛΗΜΕΝΤΟΣΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ, Παιδαγωγός

1

ΟΤΑΝ πιά πνίγηκε κι ερήμην της κολύμπαγε

γιά εκεί πού τό άργό ποτάμι εκβάλλει,

θαυμάσιο ήταν του ούρανοΰ τό όπάλι -

σάν γιά τό πτώμα τοΰτο μόνο νά εφεγγε.

2

Φύκια καί φύλα κύλαγαν, πιασμένα

πάνω της - κι αύτή βάραινε ολοένα.

Κρύα τά ψάρια άγγίζανε τό πόδι της-

φυτά καί ζώα έμπόδιζαν τό ξόδι της.

3Τό βράδυ, μέσ’ άπ’ τούς καπνούς του ό ουρανός

μέ λίγα άστέρια ύποδήλωνε τό φώς·

μά το πρω ί, ξάνοιγε π ιά - λες καί γ ι ’ αύτήν

γινόταν νά υπάρχει βράδυ καί πρωί.

4

"Οταν τό ώχρό της σώμα σάπισε, τήν ξέχασε

καί ό Θεός - σιγά-σιγά, μέ τον καιρό...

Πρόσωπο, χέρια, έντέλει τά μαλλιά της - λιώσανε·

κι Ισμιξε τ’ άλλα τά ψοφίμια στό νερό.

35





Ε Γ Κ Ω Μ Ι Ο Ν

πρός τό Ba l lade des dames du temps jad i s

καί έγένετο ού άν Ιττληθυνβησαν οί υίοί των άνθρώπων,

έν έκεΐναις ταΐς ήμέραις έγεννήθησαν θυγατέρες ώραΐαι καί καλαί-

καί έθεάσαντο αύτάς οί ά γγελ οι υίοί ουρανού καί έττεθύμησαν αύτάς.

Ένώχ, 6,1-2

ι

ΠΕΣΤΕ ΜΟΥ ττοϋ, σέ ποιο μέρος τής γης,

είναι ή Φλώρα, ή ώραία άπό τή Ρώμη,

ή Άλκιβιάδα, κι ύστερα ή Θα'ίς,

ή ξαδέρφη της μέ τή χρυσή κόμη;

Ή χώ άπαλή, σκιά σέ λίμνη, τρόμοι

τών φύλλων, ροδοσύννεφα πρωινά,

ή ομορφιά τους δέν έδυσεν άκόμη.

Μά πού ’ναι τά χιόνια τ’ άλλοτινά;

2

Πού ’ναι ή άγνή καί φρόνιμη Έλοΐς;

Γι’ αύτήν είχε τότε καλογερέψει

ό Πέτρος Άμπαγιάρ. "Αλλος κανείς

όμοια στόν έρωτα δέν θά δουλέψει,

Κι ή βασίλισσα πού εκαμε τή σκέψη

κι εριξε στο Σηκουάνα, άληθινά,

τό σοφό Μπουριντάν γιά νά μουσκέψει;

Μά πού ’ναι τά χιόνια τ’ άλλοτινά;

3

Ή ρήγισσα Λευκή, ρόδον αύγής,

μέ τή φωνή της τή γλυκά άκουσμένη,

ή Βέρθα, ή Βεατρίκη, ή Άρεμβουργίς

37



τοΰ Μαίν, ή Σπαρτιάτισσα Έλενη,

κι ή καλή Ιωάννα άπ’ τή Λωρραίνη,

όλες άνοίξεως όνειρα τερπνά,

ή ανάμνησή τους ζωηρή απομένει.

Μά που ’ναι τά χιόνια τ’ άλλοτινά;

4

Πρίγκηψ, άν τις αναζητείτε τώρα,

τάχα θά τις εύρετε πουθενά;

Τάχα θά υπάρχουν σέ καμιά χώρα;

Μά που ’ναι τά χιόνια τ’ άλλοτινά;



προ ; τό E r i nne rung an d i e Mar i e A .

Η Χ Ο Σ Π Λ Α Γ Ι Ο Σ A '

φ m w m mΣεπ -τέμ- βρι- ος, βα- ρύ- θυ- μο φεγ- γά - p r κιοΐ δυό μας

τα σ- πό πο λ-λ ά φεγ- γά - ρια, πού I - φε-

σα... Θά τό εϊ- χα ι-σως ξε- χά - σει κ ια ύ- τό . Μά

Ψ = * κά- τω ά- π ό τή δα- μα- σκη- νιά.

ξαν, κυ- λή- σαν και χα - θή- καν

ή - tocv τ ό σύν - νε- φο ψ η - λά .

Βου-βή σκη- νή:

σάν τ ’ άν-θη της

Και πώς μπο- ρεΐ

τή ν ή- συ- χη εΤ- χ α

δα- μα-σκη- νιας τά

κα- νεϊς νά τό ξε-



γιά ώ- ρα εΤ-

Ά - κου δ- μως κά-

Τό σύν- vg- γο

χε στα-βει νά μα$ κοι- τά- ζε\. Κα\ κοί- τα.

τι ττιό ση-μαν -τι- κό: Τή φί- λη.

δ- μως άν- θι- σε γιά μια στ ιγ-μή καί

40



ΕΤναι 5έ φσσι τήν ψυχήν δυσευρετον ττάνυ καί δυσκατανόητον-

ού γά ρ μένει έττί σχήμα τος ούδέ μορφής τής αυτής πά ντο τε

ουδέ πάθους ένός, ΐνα τις αύτήν ή τύπω ή ούσία καταλήψεται.

ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ, Κατά πασών αΙρέσεων έλεγχος, 5, 7

ι

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ, βαρύθυμο φεγγάρι -

κι οί δυό μας κάτω άπ’ τή δαμασκηνιά.

Βουβή σκηνή: τήν ήσυχη είχα πάρει,

χλομή μου άγάπη άπλώς στήν αγκαλιά.

Σάν τ ’ όνειρο πού άμέσως ξεθωριάζειτήν κράτησα. "Ενα σύννεφο ψηλά,

γιά ώρα είχε σταθεί νά μάς κοιτάζει.

Καί κοίταξα - καί δέν υπήρχε πιά.

2

Κι έπειτα άπό πολλά, πολλά φεγγάριαπού εφεξαν, κυλήσαν καί χαθήκαν,

σάν τ’ άνθη τής δαμασκηνιάς, τά χνάρια

πού αφήνει, λέν, ή άγάπη, όλα σβηστήκαν.

"Ομορφη θά ’ταν - δέν τό άμφισβητώ.

Μά άφού ρωτάς, σ’ τό λέω: δέν τήν θυμάμαι.

"Ακου όμως κάτι πιο σημαντικό:Τή φίλησα - κι αύτό, ναί, τό κρατάμε.

3

Τή φίλησα. Θά τό ’χα ίσως ξεχάσει

κι αύτό - μά ήταν τό σύννεφο ψηλά.

Καί πώς μπορεΐ κανείς νά τό ξεχάσει

αύτό; "Ενα σύννεφο - νά μάς κοιτά!

’Ανθίζει έν γένει ή δαμασκηνιά.

Καί ή γυναίκα γίνεται μητέρα.

Τό σύννεφο όμως άνθισε γιά μιά

στιγμή - καί χάθηκε μές τόν άέρα.





77-ρός τό Bal lade von der Hanna Cash

Η Χ Ο Σ Π Λ Α Γ Ι Ο Σ Β '

1=85

43





r

Άγαλλιασώμεθα καί εύφρανθώμεν έν σοί,

άγαπήσομ εν μαστούξ σου ίπτέρ οΤνον·

εΰθύτης ήγάπ ησ έν σε.

Μέλαινά είμι καί καλή, θυγατέρεςΊερουσαλήμ,

ώ$ σκηνώματα Κηδάρ, ώς δέρρεις Σαλωμών.

Μή βλέφητέ με, δτ ι έ γώ είμι μεμελανωμένη,δτ ι τταρέβλεψέν με ό ήλιοξ.

Άσμα "Ασμάτων, 1,4-6

Ε PIXTH μιάν εσάρπα, φουστάνι λεπτό

και τά μάτια σάν κύματα μαΰρα,

δίχως φράγκο ή ταλέντο, ξεχτένιστη απλώς -

πλούσια μαΰρα μαλλιά ποΰ κυλούσανε ώς

τ’ άκροδάχτυλα τ’ άκόμη πιο μαΰρα:

Αύτή ήταν, φίλε, ή Χάννα Κάς

και πλεκτάνες μπορούσε ν’ απλώνει

καί ερχόταν καί 'έφευγε μέ τον νοτιά

πού τήν έρημο άκοϋς νά σαρώνει.

1

2

(ΕΔΩ, ΞΑΦΝΙΚΑ - ΚΟΛΛΗΣΑ- ΚΙ ΕΤΣΙ, ΩΣΟΤΟΥ ΑΚΟΥΣΤΕΙ Ο ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΗΧΟΣ, Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ

ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ, ΑΝΤΙ ΣΤΙΧΩΝ, ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΛΥΡΙΚΟ «ΜΥΣΤΗΡΙΟ»

ττρός τό Aufs t ieg und Fa l l der S tadt Mahagonny , II, 14 :

45



Ό Ιωσήφ καί ή Μαρία έπέστρεψαν τρομαγμένοι στό σπήλαιο

καί ό Ιωσ ήφ κάθισε στή φάτνη των ζώων.

'Αρμενικό Ευαγγέλιο τής παιδικής ήλικίας τοϋ ΊησοΟ, § 10

ΤΗΝ ΤΣΙΧΛΑ - φτύστε τη, αδερφοί,

μή μόναν δψιν - μιάν απόκρυφη

όντως συνέβη έν τώ σπηλαίω,

τον Λουκά, ίσως - μά σάς λέω

Ίδοΰ τί, ατόφια λυρικό,

γιά τό παιδί (που σάν δικό

ό Ιωσήφ πήρε άγκαλιά

σ’ άλλη διάσταση, μιλιά

τόση ομορφιά (τό ’πε κι ό Ρίλκε)

ώστε ή συζήτηση παρεΐλκε.*

ποϋ ή άλήθεια νέτα-σκέτα

Κι ώ! θαϋμα! Νά συνομιλοΰν

Νίψτε σάν Πόντιοι Πιλάτοι

ν’ άκούσετε ιστορία: τί

ποιό θαϋμα εγινε... Πιστεύετε

δτι σέ πρόζα αύτό δέν λέγεται,

συνέβη: "Οταν, συγκινημένος

του ήδη τό ’βλεπε ό καημένος^

τή σύζυγο, που γρηγοροϋσε

δέν εβγαλε γιά λίγο. Άρκούσε

κι δλη σταλμένη έκ Θεού-

Μά - έντέλει, κάτι (άντ’ αύτοΰ

θά ήταν) έπρεπε νά ποϋν.

άρχισαν μ’ άψογα σονέτα:

ΙΩΣΗΦ:

Μέσα σας δ,τι θάλλει κι δ,τι ανθίζει

κι δ,τι ομορφαίνει κι δ,τι φέγγει ζεΐ·

λάμπετε άπό τόν ήλιο πιο πολύ —

κι δποιος δέν τό ’δε, τί μπορεΐ ν’ άξίζει;Αυτός ό κόσμος πλάσμα δέν γνωρίζει

πιο όμορφο κι αβρό· κι δποιος σάς δει,

τόν έρωτα, ποΰ τόσο μάς πτοεί,

τόν νιώθει φίλο, τόν καλωσορίζει.

Κι οί δέσποινες που σάς ακολουθούν,

κι αύτές γιά τήν αγάπη σας μέ θέλγουν

καί χάρη τους ζητώ, κι άς μή μέ ψέγουν,

νά σάς προσφέρουν τις τιμές ποϋ άξίζετε

καί τήν υπεροχή σας ν’ αγαπούν —

γιατί εϊν’ άλήθεια: άπ’ όλες ξεχωρίζετε.



ΜΑΡΙΑ:

Θά βλέπατε, όταν είχαμε ιδωθεί,

τό πνεύμα εκείνο του Έρωτα πού φέρνει

τρόμο — γιατί διαλέγει νά φανεί

μονάχα όταν ό άνθρωπος πεθαίνει.Μέ άγγιζε σχεδόν κι εΤχα σκεφτεΐ

πώς θ’ άπονέκρωνε τήν πληγωμένη

καρδιά μου· κι ή ψυχή μου εΤχ’ ένδυθεΐ

τό θάνατο — και βάραινε, θλιμμένη.

Δέν τό είδατε· τό άπόδιωξε μακριά μου

ή λάμψη μες στο βλέμμα σας: μιά στάλα

ελέους πού ’γίνε γλύκα στήν καρδιά μου·ενα πνεύμα λεπτότατο, που τ’ άλλα

κράτησε, πριν χαθούνε σάν σέ χάσμα —-

σπρωγμένα άπ’ τού θανάτου μου τό φάσμα.

ΙΩΣΗΦ:

Γυναίκας ομορφιά, καρδιά σοφή,

κι ιππότες εύγενεΐς κι άρματωμένοι·

άσμα πουλιών κι ερώτων λογισμοί·

πλοία λαμπρά σέ θάλασσα άφρισμένη·

διάφανη γαλήνη τό πρωί,

χιόνι λευκό άπαλά νά κατεβαίνει·όχθες νερών, άγρός πού άνθοφορεΐ·

χρυσός, άσήμι, άμέθυστος — τί μένει;

Τίποτα δέν θά βρώ νά συγκριθεΐ

μέ τό άβρό τής δέσποινάς μου κάλλος,

τή χάρη, τήν καρδιά της τήν άγνή.

Τόσο άπ’ τήν ομορφιά της εύνοεϊται

όσο άπ’ τή γή εΤν’ ό θόλος πιο μεγάλος.

Καί τέτοιο θαύμα άμέσως εύλογεϊται. )

47





7τρόζ τό Den wie man s ich bettet , so l iegt man

Η Χ Ο Σ Β Α Ρ Υ Σ

Blues-Tempo ·= 86

^ ....

49



Ί



Κι άν κά πο ιο ς κλω τσ ά ει, θά ’μ’ έ γώ .

51



Κι άν κά- t t o i o s κλω- τσά- ει θά ’μ’ έ- νώ . Κύ- ρ1'



κα\ Ιδουσα αύ τόν ώ λιγοψ ύχη σε κα\ 2ιτεσεν Ιξ όπίσ ω είς τήν γην,

καί Ικειτο Ικανήν ώ ρ α ν καί αί γυναϊκ αι δσαι ήκολούθουν αύτ η

ίστάμεναι γύ ρω θεν αύτη ς 2κλαιον·

άφου δέ άνέπνευσε καί ήγέρθη, Ιβόησε φωνή μεγάλη

λήγουσα:

Εύαγγέλιον Νικοδήμου, 10

κακιά λέξη - καί πώς νά τήν πώ ;

θ ά τελειώσω, έτσι λέει, σέ μπουρδέλο

ή σέ μέρος πολύ ττιό φριχτό.

”Α, τά λόγια είναι φρέσκος άέρας.

Μά εγώ λέω: Γιά κάτσε νά δεις

άν τό κόλπο σου πιάνει σέ μένα.

Ποιος τό ξέρει τί μου εχει γραφτεί.

Είμαι άνθρωπος κι δχι σκυλί.

Γιατί όπως στρώσεις κοιμάσαι.

“Ολοι μόνοι μ ας είμαστε εδώ.

Κι άν κάποιον κλωτσούν, θά ’ναι εσένα.

Κι άν κάποιος κλωτσάει, θά ’μαι εγώ.

Κύριέ μου ενας φίλος είπε -

καί τό είπε δίχως κάν νά ντραπεί:

Στη ζωή μας τό παν είναι άγάπη

καί μετράει μονάχα ή στιγμή.

”Α, ή άγάπη - τί φρέσκος άέρας!

“Οταν ερθε ή κακιά ή στιγμή

νά γεράσεις, κανείς δεν σέ θέλεικι είναι πιά ή άγάπη φτηνή.

Είμαι άνθρωπος κι όχι σκυλί.

1

ΥΡΙΕ ΜΟΥ, ή μαμά με είπε -

2

κ.λπ.

53





r

πρός τό E i n b i t t e r e s L i e b e s l i e d

Η Χ Ο Σ Π Λ Α Γ Ι Ο Σ Δ'

..... .......-.tw _ |

Τα

'=Η=\

— μ_ψ_ψ— μ.\μ\ί — ρ------------- ρα ας εΤ- ναι δ- π ω ς μπο - ρεΤ.

............,1 · —

Lp- PP■γ f —-'•L-Μιά φο- ρά κι ε- ναν και- ρό

......... Ιέ......... ».

-.. — η f =

r ----- .Γ....

55





Σ Τ Α Υ Ρ Ο Θ Ε Ο Τ Ο Κ Ι Ο Ν

— άντίστροφο —

π ρό ς τ ό La y ( r o n d e a u )

έάν κοιμηθώ, λέγ ω ΠότΕ ημέρα;

ώς δ’ άυαστώ, πά λιυ Πότε έσττέρα;

πλήρ ης δέ γίνομαι οδυνών άπ ό έσπέρας εως πρωί.

Ίώβ, 9,4

ΧΑ Ρ Ε , εγκαλώ τήν τόση σου άπονιά,

πού πλάνεψες καί πήρες τήν καλή μου·

κι άχόρταγος ρουφάς και τή ζωή μου

τόσο πού, ό δόλιος, εχω χάσει πιά

δλο τό κέφι καί τή δύναμή μου.

Ζωντανή τί σέ πείραζε ή φτώχιά,

Χάρε;

Ήμαστε δυό κι είχαμε μιά καρδιά.

Πέθανε, άς πάει μαζί της κι ή ψυχή μου-

δίχως ζωή νά ζώ, ποιά ή προκοπή μου,

σάν άψυχη καί κρύα ζωγραφιά,

Χάρε;

57





Σ Τ Ι Χ Η Ρ Ο Ν

ιδιόμελο ν

■jptca λοιπόν νά τονίσω ότι αισθάνομαι παρείσακτος. Δέν ήρθα γιά νά νιώσω άνετα καί δέν δίσταζα νά

-καλέσω άναστάτωση. Μπορώ νά συγκρίνω τον έαυτό μου με έμπορο χαλκού, ποΰ ένδιαφέρεται γιά

τις τρομπέτες μιας ορχήστρας μόνο καί μόνο επειδή θέλει ν’ άγοράσει χαλκό.

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ, Ή άγορά του χαλκού

ΕΤΣ Ι ΛΟΙΠΟΝ τά εύρήματά σου τελειώνουν:

μέ τοΰ θανάτου το άττόλυτο κλισέ.

Μά οΐ άναγνώστες πού προσήλθαν στο γκισέέχουν κι αυτοί τό δίκιο τους, άφοΰ πληρώνουν

Ή τέχνη σου έπαιζε μέ μέτρα καί σταθμά.

Τό δίκιο αύτό γιατί δέν ξέρει νά τό νιώσει;

Μοιάζει νά δείχνει κάτι - πέρα - ή βαθιά -

όμως τό τζάμι άπ’ έξω τό ’χει επαργυρώσει.

Καί δείχνει πάλι - τή ζωή μας - νά ξεφτά,

νά ξεθωριάζει - σάν στολή πού 'χει παλιώσ ει...

Μά εμείς θά δοΰμε κάποιο θαύμα - στά κλεφτά -

πριν ό καθρέφτης άπ’ τό χνώτο μας θαμπώσει...

Έμεΐς θά δούμε μιάν εικόνα πού δακρύζει..."Εχουμε πίσ τη πρακτική - πού δέν ρετάρει:

Κλέβει ό Θεός μας, συσσωρεύει καί τοκίζει -

καί κάνουμε μιά δέηση νά τά τεζάρει,

μιά έκ βαθέων προσευχή - σάν βρυχηθμό.

Μόνος σου πνίξου - στά βαθιά ή στά ρηχά.

Δέν θά πεθάνουμε ποτέ, παλιοκαθίκι!

Γιά σένα - ό ρόγχος τού θεού , πού ξεψυχά·

γιά μάς - τά φράγκα, πού προβλέπ ει ή Διαθήκη.

Τότε θ’ άλλάξουμε στολή π ιά - καί ρυθμό.

59





III.

Ε Λ Ε Γ Χ Ο Σ Κ Α Ι Α Ν Α Τ Ρ Ο Π Η

Τ Η Σ Ψ Ε Υ Δ Ω Ν Υ Μ Ο Υ Γ Ν Ω Σ Ε Ω Σ

ΗΤΟΙ

ΕΚΘΕΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ

ΤΗΣ ΑΛΗΘΟΥΣ ΑΙΤΙΑΣ ΔΙ’ ΗΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΔΩΝ

ΑΛΛΟΥΣ MEN ΕΙΡΜΟΥΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΚΩΣ ΕΙΣ ΤΑ ΗΘΗ ΑΝΑΓΕΙ

ΑΛΛΟΥΣ ΔΕ ΜΕΛΟΥΡΓΕΙ, ΨΙΛΑ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΩΔΩΝ ΤΑ ΛΟΓΙΑ

Οί δέ τοΰ σκότους άρχοντες έφαγον εκ τής πανοπλίας αύτοΰ μέρος,

δ έστι ψυχή' κατέσχον δέ καί τον πρώτον άνθρωπον

καί έβασα νίζετο Crn·’ αυ τώ ν ώ ν έν τώ σκότει· καί έβόησε πρό ς τό ν άγ αθόν

καί προεβάλετο άλλην δύναμιν λεγομένην ζών -πνεύμα.

Καί κατήλθεν καί ίδωκε δεξιάν τώ ττρώ τω άνθρώ ττω καί άνήγαγεν αύτόν.

Άφήκε δέ κάτω τό μέρος ο εφαγον οί άρχοντες, τουτέστι τήν ψυχήν.

< ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ >, Κ α τ ά Μ α ν ι χ α ίω ν





Π POO I Μ ΙΟ Ν

7τρός τό D ie Dre ig ros sen Oper , I I , 6

και ερχεται τό τρ ίτο ν καί λέγει αύτοΤ$·

καθεύδετε λοιπόν καί άναπαύσεσθε! άπέχει* ήλθεν ή ώρα·

Κατά Μάρκον, ιδ', 41

ΜΟΝΑΧΟΣ, μέ τή θλίψην όλων των ανθρώπων

πού νά τήν άλαφρύνω πάσχισα μ’ ’Εσένα

τον Τίποτε. ΤΩ ντροπή, πού άνώνυμη είσαι!

’Αργότερα είχανε νά ποΰν; Άγγελος ήρθε -

Γιατί, άραγε, Άγγελος; Άχ, ήρθε ή νύχτα

κι άδιάφορη τά φύλλα μάδησε στά δέντρα.

Οί ’Απόστολοι κινιόνταν στά όνειρά τους.

Γ ιατί, άραγε, Άγγελος; Ά χ —

Μπαίνει ό Μπράουν.

ΜΠΡΑΟΥΝ: Βοήθησε, Θέ μου, νά μην τον βρουν οΐ άνθρωποί μου! ’Αλλά είναι

τόσο επιπόλαιος, όπω ς όλοι οϊ μεγάλοι άνδρες. Ά ν τον φέρουν τώρα

μπροστά μου καί μέ κοιτάξει μ’ εκείνα τά μάτια του, πού ακτινοβολούν

φιλία κι άγάπ η - δένθ άτ’ άντέξω. (Θόρυβος ά π ’ εξω.) Τί τρέχει; ”Ω, Θέ

μου - τον φέρνουν!

Μπαίνει ό Μακήθ ύπό συνοδείαν, δεμένος μέ χοντρά σκοινιά, άλλά μέ περή

φανη στάση

ΜΑΚΗΘ: Νά λοιπόν, μάγκες, πού, δόξα τώ Θεω, βρεθήκαμε πάλι στή παλιά

μας βίλα! (Βλέπει τον Μπράουν πούεχει τρυπώσει στή σκοτεινότερη

γωνιά τοϋ κελιού.)

ΜΠΡΑΟΥΝ (μετά άπό μακρά παύση, κάτω ά π ’ τό τρομερό βλέμμα τού μονα

δικού του φίλου): Άχ, Μάκ, δέν τό ’κανα έγώ... έγώ προσπάθησα μέ κά

θε μέσο... ό,τι μπορούσα... μή μέ κοιτάς ετσι, Μάκ, δέν τό άντέχω. Ή

σιωπή σου είναι τρομερή. ( Βρίζει έναν άστυνομικό .) Μήν τόν τραβάς

ά π’ τό σκοινί, παλιογουρούνι! Πές κάτι, Μάκ... μιά λέξη στόν παλιόφιλο

63





Ο ΙΚ Ο Ι

ττρόζ τό Die Bal lade vom angenehmen Leben

Χορτάστε λοιπόν χάσκοντας βιβλία -

σε τρύπα, νά σάς τρώνε τά ποντίκια.

Μά έγώ επιμένω: σάς πουλάνε φύκια..."Ας ζήσει όποιος γουστάρει μέ άέρα.

Έ γ ώ έχω μπουχτίσει εις τόν αιώνα.

Πουλί, πουλάκι, ώς την Βαβυλώνα

γιά πέτα νηστικό: τά βγάζεις πέρα;

Δέν σάς συμφέρει νά έλευθερωθεΐτε:

Πλουτίστε - γ ιά ν’ άξίζει καί νά ζεΐτε!

Ό έρως είναι ανώτερη άγωνία,

μά φτάνεις δίχως φρένα στή γωνία -

καί ξύνεις τό φτερό και ντεραπάρεις...

Εϊδάλλως, μες στήν κίνηση φρακάρεις

τού πλήθους ποΰ χαζεύει τά μοντέλα

κι ακούει ρεπορτάζ άπ’ τά μπουρδέλα:

πώς είναι ό ερως κάτι μάλλον soft,

πού υψώνεται στον κύβο ενός loft...

Δέν σάς βολεύει νά έρωτευτεΐτε:

Πλουτίστε - γ ιά ν’ άξίζει καί νά ζεΐτε!

Κι άν κάποιος βρει μιά τέχνη ταπεινή,

κάτι μεταξύ σοβαρού κι αστείου,

γιά ν’ άντιδράσουν κι οΐ μικροαστοί

(μέ μέτρο πάντα, έντός τοϋ προαστίου) -

τό βράδυ, άνάμεσά τους, στό συγκρότημα,

τότ€ λέγε ι αύτοΐζ·

Κατά Ματθαίον, κστ', 38

Ο ΠΝΕΥΜΑ είναι ανώτερη άξία.

65



θ’ άναπαράγεται όπως τό ττλαγκτόν

καί θά ονειρεύεται τό χειροκρότημα

πού δέν άκούστηκε στο παρελθόν.

Μά τί ώφελεΐ νά ταλαιπωρηθείτε;

Πλουτίστε - γιά ν’ άξίζει καί νά ζεΐτε!

Τό εργο εχει δίδαγμα ήθικό:

Ή τέχνη άξίζει όσο τήν πουλήσεις.

Καί ή ζωή δέν είναι άξία χρήσης.

Μήν πάθετε δά κι εγκεφαλικό!

"Αν πάταγε ό Μπάυρον τά πενήντα,

στον Δον Ζουάν του θά ’χε δώσει έκβαση

θολή - όπως ή άμμος στην κορίντα...

Ή άθάνατη ψυχή δέν εχει πέραση.

Σκιά είναι βουβή —καί τί τήν ψάχνουμε;

Πληρώστε μας - νά μήν τό ξανακάνουμε.



ττρός τό Ba l lade de la grosse Margot

— ά ν τ ι τ ο ϋ Ε ϊ δ ο μ ε ν τ ό φ ω ς —

Α Π 0 Λ Υ Τ Ϊ Κ 1 0 Ν

"Οτι ποτέ γάρ άν Ιττινοηθείη παντός αίσχροΰ μιαρώτερον,

τοΰτο παν ύπερηκόντισεν ή τούτων μυσαρωτάτη αΐρεσις,

ταΐς άθλίαις και παντοίων ώς άληθώς κακών σεσωρευμέναις

γυναιξϊν έγκαταπαιζόντων.

ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ, Εκκλησιαστική Ιστορία, Β, 13,8

ΗΝ ΟΜΟΡΦΗ ΜΟΥ ύπηρετώ - καί τήν άξίζει

δ,τι κι άν λέτε, φθονεροί, τέτοια λατρεία.

Πάνω στο χνάρι της ό πόθος ζωγραφίζει

καί γιά τη χάρη της φοράω πανοπλία.

“Οταν συρρέουν σάν θεούσες σ’ άγρυπνίαπελάτες, τρέχω στο κελλάρι γιά κρασί,

φέρνω ψωμί, κρατώ φανάρι - καί καρσί

κοιτώντας τό πουγγί πού άνοίγει: «Νά σάς δοΰμε»,

λέω, «καί πάλι, όταν νιώσετε πιστοί,

στο μπουρδελάκι αυτό ποΰ έν αγάπη ζοΰμε».

Μά κάποιες νύχτες ή ανεργία μάς τσακίζει

καί κάνει δίχως φράγκο είσόδια ή Μαρία

στην κάμαρά μας. Λειτουργία μαύρη αρχίζει

τότε. «Μού θέλει καί φορέματα ή κυρία!

Φέρ’ τα γιά ενέχυρο καί δίχως φασαρία»,

φωνάζω. ’Εκείνη, δέηση σπαραχτική,

τά χέρια βάζοντας στή μέση, άναπέμπει:«’Αντίχριστε!» Κι άπ’ τή γωνιά, όπου άπωθοΰμαι,

τής ρίχνω κούτσουρο ίσια στο δοξαπατρί,

στο μπουρδελάκι αύτό πού έν αγάπη ζοΰμε.

67



"Επειτα - ειρήνη ήμΐυ! Μιά ώραία μοϋ χαρίζει

ττορδή (ελεηθείτε με, ουράνια θεία!) -

σάν τό σκαθάρι πρήζεται - καί μοϋ καθίζει

χαϊδευτική γροθιά στη δόλια μου ψωλή. ”Α,

ό έρωτας! Σάν τσόκαρα σέ συζυγίακοιμόμαστε επειτα στουπί... Καί τό πρωί,

μέσα άπ1τά λίπη καί τά πάχη πιό ήχηρή

τήν δέσποινα των λογισμών μου ενθυμούμαι

πάνω μου πάλι, άβάσταχτα ελκυστική,

στο μπουρδελάκι αύτό πού έν αγάπη ζοϋμε.

Τό γάιδαρο μου εδεσα. Κι άν απειλεί

εξω ό χιονιάς, εγώ, σάν κώλος τό βρακί,

σάν πουτικάκι τήν ψιψίνα του, εχω βρει

τό ταίρι μου - καί μονιασμένοι ευτυχούμε

στο βρωμερό μας σιγοβράζοντας ζουμί'

κι ίσως στεφανωθούμε έν δόξη καί τιμή

στο μπουρδελάκι οώτό που έν αγάπη ζούμε.

68



4 e 4 9 ,9 4 S /

f- L

ft *r,!/'jbfii





Κ Α Θ Ι Σ Μ Α

"Ακουε περί των < τρ ιών > μορφών ών Επιζητείς. [ · · ]

“Οτι τό πνεύμα υμών πρεσβύτερον και ήδη μεμαραμμένον

και μή εχον δύναμιν άττό των μαλακίων υμών καί διψυχιών.

< ΕΡΜΑΣ>, Γίοιμήν

I.

Τό σύγγραμμα τού Μαρκίωνος (μέσα β' έκατονταετηρίδος) έπεγράφετο ’Αντιθέσεις. Παρεδέχετο δύο θεούς: του άγαθόυ καί του κακόυ. Του δεύτερου ώυόμαζε «δίκαιου»

(ώς μομφή) καί «πουίίρόυ». Ούτος εΤυαι ό δημιουργός τού ύλικού κόσμου. τΗτο πε-ριωρισμένης γυώσεως καί δυνάμεως, διά τούτο έδημιούργησευ τόυ κόσμου όχι έκτού μηδευός, άλλ’ έξ ύλης (κακής) καί έδημιούργησευ αύτόυ άτελή καί έλεειυόυ,

τούς δέ άνθρώττους «ταλαίπωρους» καί άμαρτωλούς. Ό αγαθός θεός δέυ ήτο μό- υου «άγυωστος» άλλά καί «ξέυος» καθ’ όλοκληρίαυ πρός τόυ κόσμου, έλθώυ πρώ-τηυ φοράυ εις σχέσιυ πρός αύτόυ χάριυ της σωτηρίας. Διά τούτο ή διδασκαλία τούΜαρκίωυος ώυομάσθη «Εύαγγέλιου ττερΐ τού ξένου θεού».

Ό Μαρκίωυ έδέχετο φαιυομευικόυ σώμα τού Χριστού καί έπομένως φαιυομευικόυσταυρικού θάυατου, άλλ’ άττέδιδευ εις αύτόυ ττραγματικήυ σωτηριώδη έυέργειαυ.Άνεγνώριζε μόνου τόυ Παύλου. "Ηθελε υά μεταρρύθμιση τήυ ’Εκκλησίαν... Άττο-

τυχών τού σκοπού, ίδρυσε ιδιαιτέραν ’Εκκλησίαν. Τήυ θείαυ λατρείαν έτέλουν δι’άρτου καί ύδατος, τούς δέ λόγους τού Χριστού «τούτό έστι τό σώμα μου» μετέ-βάλλον είς «τοΰτό έστι τό σχήμα τού σώματός μου».

Ό Μέγας Κωνσταντίνος άπηγόρευσε τόν Μαρκιωνιτισμόυ. Οί Μαρκιωνϊται διετη-ρήθησαν μέχρι τής ζ έκατονταετηρίδος καί έν μέν τή ’Ανατολή τή μεσολαβήσει συμπληρωματικών παραγόντων παρήγαγον πιθανώτατα τόν Παυλικιανισμόν, έν δέτή Δύσει συνεχωνεύθησαν μετά των Μανιχαίων.

— Β. ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ, ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

II.Μά οί ιερείς κ’ οί Φαρισαίοι μας σημαδεύουν

άμέσως τότε αΐρεσιάρχες κι αποστάτεςκαί σκληρό πόλεμο κηρύχνοντας ένάντια

στούς Παυλικιάνους, που αντιμέτωποι στό Νόμοτό Βιβλικόν, ανοίγουν δρόμο γιά τή Χάρη,

μας πολεμάν...

Α Γ Γ Ε Λ Ο Σ Σ ΙΚ Ε Λ ΙΑ Ν Ο Σ , Χ Ρ ΙΣ Τ Ο Σ Λ Υ Ο Μ ΕΝ Ο Σ

71



III.

01 Παυλικιανοΐ τταρουσιάσθησαν μέσα τής ζ' έκατονταετηρίδος έν ’Αρμενία. Προ§.

κυψαν έκ δύο παραγόντων: ουτοι ήσαν oi Μαρκιωΰται, όπαδοΐ τοϋ Μαρκίωνος της β' έκατονταετηρίδος, καί οΐ Μασσαλιανοί, τής δ' έκατονταετηρίδος. Oi Παυλικιανοΐ yj

τούς Μαρκιωνίτας είχον κοινόν τόν δυαλισμόν: έδέχοντο δύο θεούς, άγαθόν καί κα-κόν, καί διέκρινον δημιουργόν τοΰ άοράτου καί δημιουργόν τοΰ όρατοΰ κόσμου.

("Αν oi Βυζαντινοί ώνόμαζον αύτοΰς Μανιχαίους, τοΟτο προήρχετο εντεύθεν, 6τι

διά τού ονόματος τούτου ώνόμαζον δλους τούς δυαλιστάς.) Μέ τούς Μασσαλια- νούς εϊχον κοινό τούτο, ότι άπέρριπτον τήν έξωτερικήν θείαν λατρείαν, τά λείψα να των αγίων, τήν προσκύνησιν τής Θεοτόκου. Νεστοριανοί καί Παυλικιανοΐ ήσαν

κατά των εικόνων... Ό Παυλικιανισμός διεδόθη έν Συρία καί Μικρά Άσία· οι αύτο-

κράτορες Κωνσταντίνος ό Κοπρώνυμος (741-755) καί Ιωάννης ό Τσιμισκής (969-

976) μετέφερον πολλούς Παυλικιανούς εις τήν Θράκην συνέχειαν των οπτοτελοϋσιυοΐ Βογόμιλοι (τό όνομα είναι βουλγαρικόν καί σημαίνει «θεόφιλοι») Έκ τής Βουλ

γαρίας ή αΐρεσις μετωχετεύθη εις τήν Δύσιν...

Κατά τό πρώτον ήμισυ τής ιβ' έκατονταετηρίδος άνεφάνησαν ο! Καθαροί (Cathari,

Gazari). Προέκυψαν εκ των Βογομίλων τής ’Ανατολής, των όποιων πολλοί, φεύ-γοντες τήν δίωξιν, ήλθον εις τήν Δύσιν. ΟΙ Καθαροί ήσαν δυαλισταί, αποτέλεσμα

δέ τού δυαλισμού ήτο ό ασκητισμός αύτών. Άπέρριπτον τάς ιεροτελεστίας, αύτάάκόμη τά μυστήρια καί τά συναφή αντικείμενα, τήν προσκύνησιν των αγίων, τών

λειψάνων καί τών εΙκόνων αύτών είχον όμως πνευματικών βάπτισμα... Κατά τόπρώτον ήμισυ τής ιβ' έκατονταετηρίδος άνεφάνησαν οί Βάλδιοι. "Ηθελον νά έφαρ-

μόσωσι τό ΙΟον κεφάλαιον τού Ματθαίου, δττου ό Χριστός αποστέλλει τούς μα-θητάς εις τό κήρυγμα άνευ χρυσού, άργύρου, πήρας, ύποδημάτων καί ράβδου· έττ-εχείρησαν τοϋτο 32 Ιτη πριν επιχειρήσει τό αυτό ό έξ Άσισσίου Φραγκίσκος (1208).

Έφρόνουν, δτι ή αΐρεσις αύτών παρουσιάσθη κατά τούς χρόνους τού Μεγάλου

Κωνσταντίνου, ώς άντίδρασις κατά τής έπελθούσης τότε κοσμικοποιήσεως τής ’Εκκλησίας., ιδιαιτέρως δέ κατά της Ικτοτε άποκτηθείσης περιουσίας... Οί Καθαροί έπέ-δρασαν επί τών Βαλδίων άμφότεροι δέ ήσαν συμπαθείς εις τόν λαόν έστελλον νέους, ΐνα σπουδάσωσιν εις τό Πανεπιστήμιον τών Παρισίων, άνέτρεφον δωρεάνπτωχά κοράσια, ήσκουν φιλοξενίαν καί φιλανθρωπίαν.

Ή Δυτική Εκκλησία κατεδίωξεν άγρίως τάς έπικινδύνους δι’ αύτήν αιρέσεις. Καθαροί καί Βάλδιοι, άρχάς τής ιδ" έκατονταετηρίδος, κατά τό πλεΐστον έξωλοθρεύ-

θησαν, άλλά δέν έξερριζώθησαν, άναγκασθέντες μόνον νά ζώσιν κρυφίως. Παρε-σκεύασαν τήν εποχήν αύτών διά τόν Λούθηρον καί τούς άλλους μεταρρυθμιστάς.Τών Καθαρών καί τών Βαλδίων κοινά κέντρα ήσαν ή νότιος Γαλλία καί ή βόρειος’Ιταλία. Έν τή νοτίω Γαλλία τό μεγαλήτερον μέρος εύγενών ήσαν οπαδοί αύτών.




(νίετά των αρχαιότατων συνδέεται παραδόσεων Μαρία ή 'Εβραία, επανειλημμένωνΟττό Ζωσίμου άναφερομέυη, ήν δέ σώζεται 'Ομιλία περί τοϋ λίθου τής Φιλοσοφίας, ένή άπαντώσι δύο μέθοδοι πρόν ξάνθωσιν καί δύο πρός λεύκωσιν δι’ έκλεπτύνσεωζ καί

ζέσεωζ, διότι «έάν μή τά σώματα άσωματώσην, καί τά άσώματα σωματώση; καί

•π-οιήσην τά δύο 1ν, ούδέν τό προσδοκώμενόν έστιν», δπερ άξίωμα ΐσχυε παρά τοΐνΆλχημισταΐζ [...].Έκ των φράσεων τή Μαρία άποδιδομένων σημειώ καί ταύτην:

«Μή θέλετε ψηλαφεΐν χερσίυ, δτι έστι πύρινον φάρμακου» [...] Ή απαγόρευσή δέ τή;

ψηλαφήσεων τήν φιλοσοφικής λίθου είναι μοναδική ένταϋθα [...].Τό Theatrum Chemicum περιέχει πραγματείαν τής προφήτιδος Μαρίαν, αδελφήντοϋ Άαρών, μεταφρασθεϊσαν έκ τοϋ αραβικού, έν ή λόγον γίνεται περί τήν έρυθραν

λίθου ή Kybrie. Τό Κιτάπ-άλ-Φιρίστ μνείαν ώσαύτων ποιείται τού τελευταίου τού

του τίτλου, ών καί τοϋ όνόματον Μαρίαν τήν Κόπτου. ’Αλλά στερούμεθα αντιστοίχου ελληνικού κειμένου, καίτοι απέδωσαν τή Μαρία εργον περί οργάνων καί καμί

νων [Ζώσιμον: «ΤΤολλαΐ μέν ουν οργάνων κατασκευαΐ γεγραμμέναι εϊσΐν τή Μαρία»· Όλυμπιόδωρον: «Μαρίαν τήν καμινογραφίαν»] καί τινα (τήν Αίγύπτου) χωρογρα

φίαν [Ζώσιμον: «Μαρίαν τήν χωρογραφίαν»]. Αύτό μάλιστα τό δνομα Μαρία διετη-ρήθη έν τή γλώσση τή κοινή, έάν άληθέν τυγχάνει ότι τό bain-marie υπενθυμίζειτούτο.

Αϊ άλχημισταί γυναΐκεν, Μαρία καί Κλεοπάτρα φέρονται όμοΰ έν ταϊν ίουδαϊζούσαινΓνωστικαΐν αίρέσεσιν. Γνωστή δ’ άφ’ έτέρου τυγχάνει ή πρωτεύουσα θέσιν, ήν ή Μαρία, μήτηρ τοϋ Ίησοΰ, κατέχει έν τοΐν Γνωστικοΐν εΰαγγελίοιν, ών καί ή σημασία

Μαρίαν τοΰ Κλοπά, όνόματον τοϋ αυτού τώ τήν Κλεοπάτραν, καί πρώτοι Γνωστικοΐέποιήσαντο τό τήν Μαρίαν συναξάριον, τήν τοσοϋτον είτα έν τή εκκλησία μεγαλυν-θείσην. ’Αλλά τά Βαλεντιανά συγγράμματα λέγουσιν δτι ή Μαρία, ή τού Ίησοΰ μήτηρ, έτελειώθη έν τή Γνώσει, τότε τήν Μαγείαν περιλαμβανούση. Πρόκειται άρ’ ήμΐν

καί ένταϋθα ή ’Αλχημεία. Ή τέχνη δέ τήν Χρυσοποιίας [τήν] Κλεοπάτρας μετά τώνσυγκεντρικών κύκλων, ό δράκων αύτήν καί τά αξιώματα, οΐ μετ’ άκτίνων οκτώ άστέ-ρεν καί τά μαγικά σχήματα (πάντα ταϋτα τών Γνωστικών σημεία καί επινοήματα),

έπιβεβαιοΰσι τάν σχέσειν αύτάν. Ύπό τό όνομα τήν Κλεοπάτραν γινώσκεταί τιν πραγματεία περί μέτρων καί σταθμών, ού μόνον έπΐ κεφαλήν των άλχημικών χειρογράφων άντιγραφεΐσα, άλλά καί έν

τοΐν Ιργοιν τοΰ Γαληνοΰ, κΰρον δ’ έχουσα παρά τοΐν άρχαιολόγοιν καί πλειστάκινάνατυπωθεΐσα, ιδία δέ έν τώ Θησαυρώ τοΰ Ερρίκου Στεφάνου, ενθα φέρει τόν περίερ

γον τίτλον: De munditiis ponderibus et mensuris. Ή λέξη munditiis άναμιμνήσκει τάαναθέματα τοΰ Τερτουλλιανοΰ κατά τοΰ καλλωπισμού τών γυναικών καί φαίνεται

άρμόζουσα εΐν τι έργου εκτενέστερου, ούτινον τό σωζόμενον τυγχάνει ίσων λείψανον.'Οπωσδήποτε, λόγον αυτόθι γίνεται περί τού δηναρίου τοΰ ’Ιούδα, δπερ συνάδει τώ

IV.

73



Γνωστικώ τής Κλεοπάτρας χαρακτήρι. Καί στερούμεθα μέν έτέρας πραγματεία? ύττόταύτης τό όνομα, πονημάτιον δ’ όμως τι αποδίδεται τώ Κομαρίω, τώ διδασκάλω τή;Κλεοπάτρας έν τή ’Αλχημεία. Ό δ’Άραψ συγγραφεύς Ibn-Wachs-Chijjah λόγον

ωσαύτως ποιείται περί βίβλου τινός περί των δηλητηρίων, συντεθείσης Οπό τής βα-σιλίσσης Κλεοπάτρας, ήτις τή αϋτή φαίνεται συσχετιζομένη παραδόσει.

— Μ. ΜΠΕΡΤΕΛΟ, Η ΤΗΣ ΑΛΧΗ ΜΕΙΑΣ ΓΕΝΕΣΙΣ

V.

Ή προσωπική άγιότης τής Θεοτόκου καί ή συμμετοχή αύτής εις τό σωτηριώδες

εργον του Χριστού έπέφερε τήν τιμήν καί τήν έττίκλησιν αύτής... 01 Νεστοριανοί

άπέρριπτον τό όνομα καί τήν άνάλογον τιμήν τής Θεοτόκου' τούναντίον έτόνιζον

τήν σημασίαν αύτής οΐ αντίπαλοι των Νεστοριανών, οι Αλεξανδρινοί θεολόγοι. Ή

καταδίκη των Νεστοριανών έν τή Τρίτη Οικουμενική Συνόδω (431) ένίσχυσε τήν

τιμήν τής Θεοτόκου... Ό Ναός τής Μαρίας έν ’Εφέσω, όπου συνεκλήθη ή έν λόγωΣύνοδος, άμφισβητεΐται σήμερον αν ήτο τής Θεοτόκου ή μάρτυρός τίνος, ενώ μετάτήν Σύνοδον τήν Οπαρξιν τοιούτου ναοϋ ούδείς δύναται νά άμφισβητήσει. Τόσονμεγάλη σημασία διά τό ζήτημα τής τιμής καί προσκυνήσεως τής Θεοτόκου δίδε

ται εις τάς αποφάσεις τής Συνόδου τούτης. Ή Υπαπαντή άπαντα έν Ιερουσαλήμ τέλη τής δ' έκατονταετηρίδος· άλλ’ έθεωρεΐτο

ακόμη τότε Δεσποτική. Τής Θεοτόκου εορτή άρχικώς άπαντά έν ταΐς Έκκλησίαις’Αντιόχειας καί ’Αλεξανδρείας, άναγεγραμμένη μετά τά ’Επιφάνια (15 Ίανουαρίου)

καί, επειτα, μετά τά Χριστούγεννα (26 Δεκεμβρίου). Μέσα τής ε' έκατονταετηρίδος,ό αύτοκράτωρ Μαρκιανός πρώτος εκτισε ναόν τής Θεοτόκου έν Γεθσημανή, όπου,κατά τήν παράδοσιν, είχε ταφή ή Θεοτόκος· έκεΐ, τρία ετη μετά τόν θάνατον τούΜαρκιανού, άπαντα εορτή τής Θεοτόκου τήν 15ην Αύγουστου (460). Τήν στ' εκα

τονταετηρίδα άπαντα ή εορτή του Εύαγγελισμοΰ έν τή ’Ανατολή, ϊδρυθεΐσα πι

θανώς έν Μικρά ’Ασία, καί τήν ζ εκατονταετηρίδα ή εορτή τής Γεννήσεως τής Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). ’Εκ τής ’Ανατολής αΐ έορταί αυται εϊσήχθησαν εις τήν

Δύσιν. Αΐ έορταί τοΰ Εύαγγελισμοΰ, τής Υπαπαντής, τής Γεννήσεως καί τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου άπαντώσιν έν Ρώμη τέλη τής ζ' έκατονταετηρίδος επί πάπαΣέργιου.


VI.

Τό «’Αντίφωνο τής Μαρίας» Sub tuum praesidium confugimus, πού διαδόθηκε στή Λατινική Δύση τό αργότερο μετά τόν 9ο αιώνα, είναι τό παράδειγμα ενός περίφημου λατινικού κειμένου γιά τό όποιο μείναμε κατάπληκτοι όταν άποδείχτηκε πώς είναι μετάφρασηάπό τά ελληνικά· αύτό Ιγινε όταν βρέθηκε πάπυρος τοΰ 4ου αιώνα μέ τό ελληνικό κείμενο:

74





αιώνα, ή ποίηση όποιασδήποτε προέλευση; επρεττε νά είναι, προηγουμένως, ττοί-ηση τοΰ Λαγκεντόκ... 'Από ποΰ προέρχεται όμως ή νέα αυτή αντίληψη τοΰ διη νεκούς ανικανοποίητου Ιρωτα, ή ενθουσιαστική καί θρηνητική εξύμνηση τής «ωραί

α; ποΰ λέει πάντα όχι»; Καί από ποϋ προέρχεται ό λόγιο; αυτό; λυρισμό; πού

μεμιά; ξεπροβάλλει γιά νά έκφράσει τό νέο πάθο;; Μέσα σέ είκοσι μόλις χρόνιαγεννιέται μιά άντίληψη περί γυναίκα; έντελώ; άντίθετη πρό; τά παραδοσιακά ήθη

- καί μιά ποίηση μέ σταθερού; τύπου;, πολυπλοκότατου; καί εκλεπτυσμένου;...

’Αναρωτιέμαι μήπω; τό μυστικό τη; πρέπει νά άναζητηθεΐ έπιτόπου, στόν ίδιοτό χώρο που τή γέννησε. Διαπιστώνουμε, όντω;, δτι ένα μεΤζον ιστορικό γεγονός

δεσπόζει στόν προβηγκιανό 12ο αιώνα: Ταυτοχρόνω; μέ τόν καινούργιο λυρισμόκαί στί; ίδιες έπαρχίε; -Λαγκεντόκ, Πουατού, Ρηνανία, Καταλωνία, Λομβαρδία-

Ιξαπλώνεται μιά ισχυρή αίρεση. Μπορούμε νά θεωρήσουμε τοΰ; τροβαδούρους ώ;«πιστού;» τή; ’Εκκλησία; τών Καθαρών καί ώ; άοιδού; τή; αίρεσή; τη;;— ΝΤΕΝΙ ΝΤΕ ΡΟΥΖΜΟΝ, Ο ΕΡΩΣ ΚΑΙ Η ΔΥΣΗ (μτφρ. Μπάμπης Λυκούδη5)

IX.

Τό 1926, ό Μπρέχτ συγκέντρωσε τά πρώτα του ποιήματα, πού έκδόθηκαν σέ περιορισμένη έκδοση είκοσιπέντε μόνο αντιτύπων μέ τόν τίτλο Σύνοψη τσέπης (Taschen-

postille). Τό βιβλίο τυπώθηκε μέ τέτοιο τρόπο ώστε νά μοιάζει μέ προσευχητάρι, δεμένο μέ μαλακό μαύρο δέρμα καί τυπωμένο σέ χαρτί σάν τή; Βίβλου, σέ δύο στήλε; μέ

κόκκινου; τίτλου; καί μέ τοΰ; στίχου; τών ποιημάτων ν’ ακολουθούν τήν ίδια διάταξη μέ τού; στίχου; τή; Βίβλου. Τό 1927, τό βιβλίο έκδόθηκε σέ συνηθισμένη έκδοση μέτόν τίτλο Οικιακή σύνοψη (Hauspostille).

— Μ. ΕΣΣΛΙΝ, ΜΠ ΡΕΧΤ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟ Υ (μτφρ.Φώντα* Κοκδύλης)

X.

Τό 1927, οι εκδόσεις Propylaen τυπώνουν ένα βιβλιαράκι, τό Προσευχητάρι (Haus

postille) τοΰ Μπέρτολτ Μπρέχτ, συλλογή ποιημάτων πού είναι κατ’ ούσίαν ή διαθήκη τοΰ Μπρέχτ τή; πρώτη; περιόδου. Στήν «Εισαγωγή» ό Μπρέχτ δίνει στόν

αναγνώστη όδηγίε; χρήσεω; τών ποιημάτων αύτών: «Τό Προσευχητάρι πρέπει νά

τό χρησιμοποιεί ό αναγνώστη; κι όχι νά τό καταβροχθίζει». "Ετσι, τά «Χρονικά»,φερ’ εϊπεΐν, ό άναγνώστη; «μπορεΐ νά τά ξεφυλλίζει δταν παρουσιάζονται βίαια φυσικά φαινόμενα, δπω; καταιγίδε;, χιονοπτώσει;καί πτωχεύσει;»...

— ΜΠ. ΝΤΟΡΤ, ΑΝΑΓΝ ΩΣΗ ΤΟ Υ Μ Π ΡΕΧΤ (μτφρ."Αννα Φραγκουδάκη)

XI.

Ή έκδοση τή; Οικιακής σύνοψη;σημαδεύει τή μετάβαση σέ μιάν άκόμα πιό άπρόσω-πη μέθοδο άπ’ αυτήν πού αντιπροσωπεύουν πολλά άπ’ τά πρώτα ποιήματα πού

76



^γκεντρώνονται σ’ έκεΤνο τό βιβλίο. (Τά μόνα αληθινά προσωπικά ποιήματα πα-ραιτέμπονται σ’ ενα παράρτημα μέ τόν τίτλο «Τοϋ φτωχού Μπ. Μπ.», κατά τό:«Τού φτωχού Φραυσουά Βιγιόν». Ακόμη κι έδώ, ή λυρική αύτοπροσωπογραφία γί

νεται στόν έξιμπισιονιστικό τόνο τοϋ θεατρίνου τοϋ μιούζικ χώλ, πού παρουσιάζει

τό σχεδίασμα ένός προσώπου κρύβονταν τήν προσωπική συγκίνηση πίσω άπ’ τόπρόσχημα τήν δημόσιαν παράστασην.)Τήν εποχή πού δημοσίεψε ό Μπρέχτ τά ποιήματα αϋτά, είχε άνακηρύξει τόν έαυτό

του κύριο άπολογητή τοϋ Gebrauchlyrik, τήν άποψην δηλαδή πών ή ποίηση δέν θά’πρεπε νά ’ναι μιά διέξοδον προσωπικών συγκινήσεων, άλλά νά κρίνεται μόνο άπ’τήν κοινωνική χρησιμότητά την. Γι’ αυτόν τό λόγο έφτιαξε ενα βλάσφημο βιβλίοπροσευχών, όπου τό κάθε ποίημα είναι προορισμένο νά χρησιμοποιείται σέ μιάν όρι-σμένη κατάσταση: «Κεφάλαιο 2 (“ Μπαλάντα γιά τόσα πλοία”): πρέπει νά διαβάζε

ται σέ ώρεν κινδύνου... Κεφάλαιο 6 (“Μπαλάντα τών πειρατών”): προορίζεται βασικά γιά τΐν φωτεινέν νύχτεν τοϋ Ιουνίου, άλλά τό δεύτερο μέρον, όσο θ’ άναφέρεταιστό πνίξιμο τοϋ πλοίου, μπορεϊ νά τραγουδιέται άκόμη καί τόν Όχτώβρη» κ.ο.κ.

— Μ. ΕΣΣΛΙΝ, ΜΠΡΕΧΤ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ Τ ΟΥ (μτφρ.Φώντα; Κονδύλης)

XII.

Ό Μαυρίκιον ύπήρξεν εισηγητήν εκκλησιαστικών πανηγύρεων καί τοϋ τρόπου

τήν διεξαγωγήν αΰτών, έκ τοϋ οποίου βραδύτερον, άπό τήν & έκατονταετηρίδον,προέκυψαν τά εκκλησιαστικά δράματα: τά «μυστήρια». Τά δράματα έτελοϋντο είντήν αύλήν τών ναών καί είν τά πέριξ αύτών. Ό οώτοκράτωρ ’Ανδρόνικον Β' 6 Πα-λαιολόγον (1282-1228) τά έδικαιολόγησεν, ών συνδυάζοντα τό τερπνόν μετά τοϋωφελίμου, Συμεών δέ ό Θεσσαλονίκην ΰπεδειξεν τόν όρθόν τρόπον τελέσεων αύτών(Διάλογος κατά πασών τών αΙρέσεων), έπαινών τά παρ’ ήμΐν καί ψέγων τά παράτοΐν λατίνοιν τελούμενα. ’Επιδοκιμάζει, ότι παρ’ ήμΐν κατά τήν παράστασιν τών

έν καμίνω τριών παίδων δέν ήναπτον πραγματικήν κάμινον άλλ’ είκόνιζον αύτήνδιά φώτων, κηρίων καί θυμιάματον, τόν δέ άγγελον δέν ύπεδύετο άνθρωπον άλλ’εικονίζετο δΓ εϊκόνον...’Εν τή Δύσει, τά «μυστήρια» προσήγγισαν πρόν τό κο-σμικόν θέατρον, άπεμακρύνθησαν έκ τών ναών καί έπαυσαν παριστανόμενα ύπόκληρικών. ’Εκτός τών θρησκευτικών παραστάσεων ϋπήρχον καί θρησκευτικά! πα-

ρωδίαι λίαν χαρακτηριστικοί τήν έποχήν εκείνην τήν Δύσεων.— Β. ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ, ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

XIII.

Ή παρωδία είναι φανερή: τό Προσευχητάρι άποτελεΐ τό άνίερο άντίστοιχο τήν μικρής σύνοψην προτεσταντικών ύμνων στήν όποία ό πιστόν μπορεϊ νά βρει τροπάρια κατάλληλα γιά κάθε περίσταση τήν ζωήν. Τό έργο δμων ξεπερνάει τήν παρωδία:

77



είναι πολύ πιό κοντά στά γραπτά τοϋ Λούθηρου άπ”όσο ίσως πίστευε ό νεαρόςΜπρέχτ. Πρόκειται μήπως άκόμα γιά επιρροή τοΰ ρομαντισμού; Σίγουρα. Τά πρό.σωπα πού ό Μπρέχτ ύμνεΐ σέ κάποιες crrr’ τις μπαλλάντες του ανήκουν στό ρεπερτόριο πού ξανάγινε τής μόδας χάρη στόν Βέντεκιντ - τοΰ οποίου τις Μπαλλάιττες χρη.

σιμοποίησε ό Μπρέχτ σάν πρότυπο γιά τις δικές του. Τά ποιήματα δμως αύτά τοΟΜπρέχτ δέν εξαντλούνται στήν παρωδία ή τόν ρομαντισμό- υπάρχει κάτι πού δένέχουν τά πρότυπα, ένας καινούργιος τόνος πού άνήκει στήν πρόζα, μιά συνεχήςάμφισβήτηση αύτών τών προτύπων: αμφισβήτηση τής ίδιας τής ποίησης.

— ΜΠ. NTOPT, ΑΝΑΓΝ ΩΣΗ ΤΟ Υ Μ Π ΡΕΧΤ (μτφρ. Άννα Φραγκουδάκη)

XIV.

Ό Μπρέχτ είχε βρει πρότυπα γιά τά δικά του τραγούδια στά καμπαρέ τοΰ Βερολί νου καί τοΰ Μονάχου, στις παρωδίες του Κάρλ Βάλεντιν καί στήν πρώιμη τζάζ. Τέ

τοιου είδους μουσική, τήν οποία ταύτιζε μέ συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο άνα-φορας, χρησιμοποίησε γιά τά ποιήματα καί τά θεατρικά του.

Τά άπλά μουσικά σημειώματα του, πού έμοιαζαν μέ μεσαιωνικά νεύματα, ό Μπρέχτφιλοδοξούσε ν’ άποτελέσουν άπλώς βάση γιά αύτοσχεδιασμό... Τά τραγούδια του,στήν άρχή τά έκτελουσε μόνος του σέ καμπαρέ - καί τά σχεδίαζε πάντα σέ λεπτό

χαρτί, προορισμένο νά φθαρεί γρήγορα· ήλπιζε πώς οί φίλοι του θά τά μάθαιναν έντφ μεταξύ άπ’ έξω. Γιά νά τυπώσει δμως τις μελωδίες του στό Hauspostille, ζήτησετή βοήθεια τοΰ Franz Bruinier - καί εκτοτε ανέθετε τή μουσική σέ έπαγγελματίες.

— AL BR EC HT DtlMLIN G, “Ο ΜΠΡΕΧΤ ΚΑΙ Η ΜΟ ΥΣΙΚΗ” (μτφρ.’Αττ. Οικονόμου)

XV.

Στούς πρώτους αιώνες τοΰ χριστιανισμού, οΐ ήχοι γιά τούς λειτουργικούς ύμνουςήσαν λαϊκές μελωδίες. Πιθανότατα δμως υπήρχε ήδη τό σύστημα τών όκτώ ήχων,παρά τήν μετέπειτα πεποίθηση δτι τό Ιπευόησε ό ’Ιωάννης Δαμασκηνός. Τις πρωι-μότερες ένδείξεις τις παρέχουν δυό άλχημικά άττοσπάσματα: τό ένα περιλαμβάνεταισέ διατριβή πού άποδίδεται στόν Ζώσιμο (δ'αιώνας), τό άλλο άποδίδεται σέ άνώ-

νυμο συγγραφέα τοΰ ζ'αιώνα. Ό Ε. Wellesz, πιστός στή θεωρία του γιά τήν άρχαι-ότατη, σημιτική προέλευση τής όκτωηχίας, ύποστηρίζει δτιήδη τά έδάφια άλχημι-στών συγγραφέων τοΰ γ καί δ' αιώνα μπορούν νά συσχετιστούν μέ πολύ παλαιέςθεωρήσεις τής μουσικής, δπως τού Φίλωνα, τής Μαρίας καί τής Κλεοπάτρας.

— Α. Ε. ΑΛΥΓΙΖΑΚΗ, Η ΟΚΤ ΑΗΧΙΑ...

XVI.

Εϊς τό τέλος ύπέρ τής όγδοης ψαλμός τφ Δαυίδ·Κύριε, βοήθα τόν μαίστορα.



ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ — 4:

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ,

ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΡΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΚΟΡΟΓΤΟΥΛΗ. Η ΣΕΛΙΔΩΣΗ ΒΑΣΙΣΤΗΚΕ

ΣΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΟΥ ΣΥΝΗΓΑΓΕ Ο J AN TSCHICHOLD (1955) ΚΑΤΟΠΙΝ ΜΕΛΕ

ΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ TOY VILLARD DE HONNECOURT (1280) ΚΙ Η ΓΡΑΜΜΑΤΟ

ΣΕΙΡΑ ΣΤΗ NEW HELLENIC ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΕ Ο VICTOR SCHOLDERER (1927).

ΠΑ ΤΑ ΦΙΛΜ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΤΑΖ ΦΡΟΝΤΙΣΕ Η «COSMOSWARE». ΤΥΠΩΘΗΚΑΝ

ΛΙΓΑ (ΒΛΕΠΕ ΟΜΩΣ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑ/ΟΝ, Λ'& ιε') ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ,

ΣΤΙΣ 21.11.2006 (ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ), ΑΝΑΛΩΜΑΣΙ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΗ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΧΑΡΜΑΝΗ, ΣΙΒΗΡΙΤΟΥ & ΠΡΟΣΜΟΝΑΡΙΟΥ, ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΥΨΙΛΟΝ / β ι β λ ί α



Συχνά, τό χάραμα, είδα κι ήταν ρόδινοςό ουρανός πρός τήν άνατολή -

κι όλος ό άλλος ελαμπε άστροστόλιστος.

Κι έπειτα, μες στις άχνες, μέ θαμπή

όψη εβγαινε ό ήλιος - καί μπορούσε

τό μάτι νά τόν βλέπει γιά πολύ.

’Έτσι, μες στ' άνθη, που ψηλά σκορπούσε

ή θεία πομπή και πέφταν άπαλά

στο άρμα κι έξω άπ’ τό άρμα, προχωρούσε

Κάποια μέ λευκό πέπλο κι άπό ελιά

στεφάνι κι έναν πράσινο μανδύα

και φόρεμα σάν ζωντανή φωτιά.

Κι ό νους μου, που ετούτη ή παρουσία

τόν έκανε νά τρέμει άπό παλιά,

καί μόλις κι άντεξε τήν τρικυμία,

τώρα, δίχως βοήθεια πιά καμιά

άπό τά μάτια, νιώθει τήν άπόκρυφη

έλξη - καί πιο βαθιά ξαναγαπά·

DANTE, LA D IV INA COMMEDIA

P u r g a t o r i o , XXX, 22-39

Documents

Mpalanta Gia Te Maria - Mpertolt Mprekht