Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në simdhënia dhe të nxënit... · PDF fileFusha psikologji Influencuar nga Wilhelm von Humboldt, alexander Potebnia,alfredadler, ... shkollore

Dr. Bajram Salianji

Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në

kompetenca (Në ndihmë të formimit profesional të mësuesve të arsimit parauniversitar)

Botime shkollore Albas

Botues: Latif AJRULLAI Rita PETRO

Redaktore: Natasha PEPIVANI

Arti grafik: Ela LUMANI

© Albas, 2017 Shtëpia botuese Albas Në Tiranë: Rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D. Tel: 00355 45800160; e-mail: [email protected] Në Tetovë: Rr. “Ilinden”, nr. 105 Tel: 00389 44 344 047; e-mail: [email protected] Në Prishtinë: Rr. “Muharrem Fejza”, p.n. Tel: 00377 45 999 770 e-m ail: [email protected]

Shtypur në shtypshkronjën:

mailto:[email protected]



3

Përmbajtja

Hyrje 5

Një këndvështrim i përgjithshëm mbi të mësuarit e bazuar mbi kompetencat 7

PjeSA I: FOrMIMI I PËrGjITHSHËM 10

Tema: mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca 10

Moduli1: Parashtrimet e Kornizës Kurrikulare të arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë, për një qasje të re në mësimdhënie dhe nxënie 10

Moduli 2: Nivelet e arsimit parauniversitar, shkallët e kurrikulës dhe reflektimi ndaj tyre i organizimit të mësimdhëmies e të nxënit 18

Moduli 3: Parashtrimet e Kornizës Kurrikulare të arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë, për një qasje të re në mësimdhënie dhe nxënie efektive 25

Përgjigjet e testeve: 32

PjeSA II: FOrMIMI Në SHKeNCAT NATyrOre 35

Tema: mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca 35

Moduli 1: Reflektimi i metodave të mësimdhënies - nxënies ndaj programeve të hartuar mbi kompetencat e synuara nga nxënësit, në lëndën e fizikës 35

Moduli 2: Kuptimi mbi situatën e të nxënit . Mënyrat e përpilimit dhe paraqitjes së tyre në lëndën e fizikës 43

Moduli 3: Roli i mësuesit për arritjen e rezultateve të të nxënit, të synuara në kompetenca, në lëndën e fizikës 51

PjeSA II Përgjigjet e testeve 59

4

Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca

5

Hyrje

Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë përbën një risi me vlera të mëdha për arsimin shqiptar. Ky dokument i hartuar në vitin 2014 mund të thuhet se përbën një revolucion në arsimimin e fëmijëve apo rinisë shkollore. Kjo kurrikul jetëson kalimin nga kurrikula që synonte në përvetësimin e përmbajtjeve lëndore, në një kurrikul që krijon kushte dhe mbështet zhvillimin e kompetencave. Nga ana tjetër dhe vetë pajisja me dije e nxënësve ndryshon me ato që ofronin kurrikulat e mëparshme

tradicionale, ku dijet transmetoheshin nga mësuesi sipas një radhe të përcaktuar në synimet apo objektivat e orës së mësimit. me reformën e re kurrikulare, që bazohet në filozofinë konstruktiviste, dija ndërtohet nga vetë nxënësit. Nxënësi gjeneron dijet e reja nëpërmjet aktiviteteve, përvojave dhe eksperimenteve, që u përgjigjen situatave të të nxënit, të formuluara nga mësuesi në orën e mësimit. Dijet e përftuara në këtë mënyrë nga nxënësit çojnë në zhvillimin e kompetencave, e cila u përshtatet nevojave dhe interesave të tyre si gjatë viteve të shkollimit dhe më tej në jetë për përgatitjen e gjeneratave të reja si qytetarë të shoqërisë së dijes. Nëpërmjet këtij materiali unë dua t’i qëndroj idesë se mësuesi që të jetë i suksesshëm në punën e vet, duhet të njohë teorinë më të përgjithshme: Kornizën Kurrikulare të arsimit të republikës së Shqipërisë. Kjo e fundit përbëhet nga disa komponentë, të cilat po i japim nëpërmjet një skeme:

KOMPONENTËT E KORNIZËS KURRIKULARE

Nevojat për ndryshime kurrikulare

1 Roli dhe funksioni i Kornizës Kurrikulare

2 Kompetencat kyçe për nxënien gjatë gjithë jetës

3 Parimet e përgjithshme të zhvillimit të kurrikulës

4 Nivelet e arsimit parauniversitar, shkallët e kurrikulës dhe roli i tyre në organizimin dhe vlerësimin e procesit mësimor-edukativ në shkollë

KORNIZA KURRIKULARE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR TË REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË

5 Fushat e të nxënit dhe lëndët mësimore

Hyrje

Fjalorth i terminologjisë kurrikulare

6 Mësimdhënia dhe të nxënit efektiv

7 Vlerësimi 8 Dokumentet kurrikulare

6


Secili prej këtyre komponentëve përmban disa nënkomponentë, të cilët paraqesin hollësisht përmbajtjen e secilit komponent. Në kornizën kurrikulare të reformuar përfshihet teoria dhe praktika e mësimdhënies, aty gjen metodat e mësimdhënies dhe deri tek ato vlerësimit. Një risi të veçantë përbëjnë udhëzuesit kurrikularë si dhe fjalorthi i terminologjisë kurrikulare, e shprehur, ndryshe përmban gjithçka i nevojitet mësuesit. Në këtë kontekst shpreh mendimin që korniza kurrikulare përbën një manual për mësuesit dhe si e tillë duhet të përvetësohet mirë nga mësuesit. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për kurrikulën bërthamë dhe kurrikulën lëndore (programi). Pikërisht kësaj gjëje dua t’i mëshoj me botimin e këtij materiali. Materiali është i ndarë në dy pjesë, ku pjesa e parë synon njohjen e kurrikulës në tërësinë e vet dhe pjesa e dytë i përket fushës së shkencave natyre. Secila pjesë është e përbërë nga tri module dhe më tej për çdo modul janë hartuar tri teste, të cilat mund të shfrytëzohen nga trajneri për vlerësimin e pjesëmarrësve, ose në mungesë të trajnimit, pasi kështu mund ta ketë menduar një shkollë apo një tjetër, këto mund shfrytëzohen si teste për vetëkontroll nga mësuesit. Në fund të çdo pjese jepen edhe përgjigjet e testeve.

7

Bajram Salianji

Një këndvështrim i përgjithshëm

mbi të mësuarit e bazuar mbi kompetencat

Nisur nga viti shkollor 2014-2015 (viti i pilotimit), shkollat tona po aplikojnë metodologjinë e të mësuarit dhe të nxënit e bazuar në kompetenca. Për këtë janë zhvilluar dhjetëra trajnime në shkolla nga specialistët e IZHA-s dhe forca të tjera të kualifikuara. Ndërkohë edhe mësuesit po fitojnë përvojën e tyre gjatë zbatimit të kësaj metodologjie, për të cilën jepen shpjegime të hollësishme në Kornizën Kurrikulare të arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë si dhe në kurrikulat bërthamë dhe ato lëndore.

Si fillim mendoj të theksoj se korniza kurrikulare, në tërësi dhe në vijim të saj, kurrikulat bërthamë, bazohen në filozofinë e konstruktivizmit në tërësi dhe konstruktivizmit social në veçanti.

Kjo teori, që finalizohet me mësimdhënien dhe të nxënit e bazuar në kompetenca, bazohet në idetë e dhëna nga mendimtarët më në zë të shekullit të kaluar, si Xhon Djuji, Jean Piaget, Lev Vygotsky, Jerome Bruner, Howard Gardner etj.

Xhon Djuji Lindur 20 tetor, 1859

burlington, Vermont, SHba Vdekur 1 qershor 1952 (92 vjeç)

Nju-Jork, SHBA Studioi Universiteti i Vermontit

Johns Hopkins University Shkolla që i përket Pragmatizmit Interesat kryesorë Filozofia e arsimit, epistemologjia, gazetari, etika

jean Piaget Piaget në Universitetin e miçiganit 1968

Lindur 9 gusht 1896 Neuchâtel, Zvicër

Vdekur 16 shtator 1980 (84 vjeç) Gjenevë, Zvicër

Studioi Universiteti i Neuchâtelit Njohuritë Konstruktivizmi, epistemologjia gjenetike, teoria

e zhvillimit konjitiv, qëndrueshmëria e objektit, egocentrizmi

Karriera shkencor Psikologjia zhvillimore, epistemologjia

8


Përfaqësues të kontruktivizmit social:

Idetë mbi kostruktivizmin në tërësi vazhdojnë të thellohen nga mjaft studiues të tjerë. Midis tyre do të veçonim dhe konstruktivizmin social në veçanti aktivitetin e H. Gardner.

Lev Vygotsky Lindur 17 nëntor 1896

Orsha, Perandoria Ruse, tani në Bjellorusi Vdekur 11 qershor 1934 (37 vjeç)

moskë, bashkimi Sovjetik Studioi Universiteti i moskës I njohur në Psikologjia kulturore-historike, Zona e zhvillimit proksimal Karriera shkencore Fusha psikologji Influencuar nga Wilhelm von Humboldt, alexander Potebnia, alfred adler,

Kurt Koffka, Kurt Leëin, max Wertheimer, Wolfgang Köhler, Kurt Goldstein, Karl marx, jean Piaget

jerome Bruner

Lindur 1 tetor 1915 Nju-Jork, Shtetet e Bashkuara

Vdekur 5 qershor 2016 (100 vjeç) Manhattan, Nju-Jork, Shtetet e Bashkuara

banoi Nju-Jork, Shtetet e Bashkuara Studioi •Universiteti Duke • Universiteti i Harvardit I njohur për Kontribute në psikologjinë konjitive dhe psikologjinë

arsimore bashkimi i termit “skela” Vlerësuar me Çmimi balzan (1987), medalja e artë e CIba për

Hulumtime të Shquara Vlerësim i Shquar Shkencor i Shoqatës amerikane të Psikologjisë

Karriera shkencore Psikologji Institucionet ku ka punuar

• Universiteti i Harvardit • Universiteti i Nju-Jorkut • Universiteti i Oksfordit

Howard Gardner

Lindi 11 korrik 1943 Scranton, Pensilvania

Nacionaliteti amerikan

Studioi Kolegji i Havardit I njohur për Teoria e inteligjencës së shumëfishtë

Fusha Psikologji, arsim

Karriera e punës Universiteti i Havardit

Influencuar nga: jean Piaget, jerome bruner, Nelson Goodman

10

Bajram Salianji

(Shënim: jetëshkrimet e teoricienëve të mësipërm janë marrë nga Wikipedia)

Idea e të mësuarit bazuar në kompetencat qëndron në atë që nxënësi konstrukton vetë dijet e tij, duke u mbështetur në dijet e mëparshme dhe përvojën e tij.

Pasi, mësuesi parashtron situatën e nxënies, nxënësit individualisht ose në grup pajisen me dije të reja.

Shembull i një situate nxënieje: Gjatë fikjes së dritave të llampave të jashtme të makinës, për të mos penguar makinën tjetër që lëviz pëballë

saj, dritat brenda makinës nuk fiken. Shpjegoni si realizohet kjo.

Veprimet e mësuesit dhe nxënësit po i japim sipas skemave:

Për t’u njohur më mirë me teoritë e përmendura në skemën e mësipërme referojuni linkut: https://www.slideserve.com/haruko/teorit-e-t-m-suarit-objektivizmi-dhe-konstruktivizmi Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca

Nxënësit dinë lidhjet në seri dhe paralel

Teoria e zhvillimit të fëmijës (J. Piaget)

Teoria e aktivizimit, ndërveprimit social (J. Dewy)

Nxënesit zbulojnë dijet e reja Për këtë na bind:

Teoria e “skelës” (L. Vygotsky)

Teoria e mësimit zbulues (J. Bruner)

Teoria e inteligjencës së shumfishtë (H. Gardner)

Mësuesi

Situata e të nxënit

https://www.slideserve.com/haruko/teorit-e-t-m-suarit-objektivizmi-dhe-konstruktivizmi

10

PjESa I

FOrMIMI I PËrGjITHSHËM

Tema: Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca

Tema e modulit 1: Parashtrimet e Kornizës Kurrikulare të republikës së Shqipërisë për arsimin parauniversitar, për një qasje të

re në mësimdhënie dhe nxënie:

1) bazat teorike mbi të cilat mbështetet kurrikula e re dhe parashtrimet e kurrikulës për përmbajtjen e reformës kurrikulare në vendin tonë;

2) kuptimi mbi kompetencat e llojet e tyre; 3) elementet bazë të kurrikulës dhe faktorët që çojnë në një qasje të re në mësimdhënie dhe nxënie.

Kompetencat profesionale me të cilat synohet të pajisen mësuesit

1. Analizojnë teorinë konstruktiviste në arsim, vlerësojnë përqafimin e kësaj filozofie nga kurrikula jonë dhe përshkruajnë elementet bazë të kurrikulës.

2. Sjellin argumentet e tyre për metodologji të reja në mësimdhënie dhe nxënie që burojnë nga përmbajtja e kurrikulës së re.

Moduli përmban: - Përmbledhje të filozofisë kontruktiviste në arsim, duke nënvizuar periudhën e lindjes, zhvillimit dhe aplikimit të

saj si dhe autorët apo ideatorët e kësaj teorie.

Zhvillimi i vrullshëm i teknologjisë së informacionit dhe komunikimit krijoi kushtet për përqafimin e kësaj teorie në kurrikulat e arsimit. Përqafimi i saj edhe në kurrikulën e arsimit shqiptar, së pari, lidhet me esencën e kësaj teorie, e cila qëndron në atë që nxënësi strukturon vetë dijet e veta, duke u mbështetur në njohuritë e mëparshme. mundësohet kështu një kërkesë e shumëpërsëritur për mësimdhënien me në qendër nxënësin. Faktorë të tjerë përmenden integrimet reale në Europë jo vetëm të politikave shtetërore dhe të njerëzve, por edhe të edukimit në tërësi. Një rol të veçantë që kanë çuar në këtë sipërmarrje, luajnë edhe politikat qeveritare në arsim etj.

Përgatitja për jetën dhe veçanërisht parimi i të mësuarit gjatë gjithë jetës, gjen mëshirim në teorinë e konstruktivizmit në arsim. Është edhe ky një argument për të cilat kurrikula jonë e arsimit e bëri kostruktivizmin në arsim teori të saj.

-Kuptimin mbi kompetencat, numrin dhe llojin e kompetencave në kurrikulën tonë. Vetë qasja e mësimdhënies

bazuar në kompetenca dikton një ndryshim të ndjeshëm në kuptimin e mësimdhënies dhe të nxënies. Përcakton rolin e mësuesit si drejtues dhe hartues i situatave të nxënies dhe rolin e nxënësit si zhvillues i situatave të nxënies. Ky ndryshim përshkon pjesën më të madhe të kurrikulës dhe përcaktohet qysh në një nga paragrafët e parë të kurrikulës me titull: “Ndryshimet në konceptimet e në procesin e të nxënit” dhe madje ka edhe një kompetencë të veçantë “Kompetencat e të mësuarit për të nxënë”.

Literatura e rekomanduar për përvetësimin e modulit. 1) Korniza Kurrikulare e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Shqipërisë, f. 4-22, si dhe paragrafi: Mësimdhënia

dhe të nxënit efektiv

11

Bajram Salianji

2) Dr. G. janaqi: Revista pedagogjike (Qershor 2014), f. 10-19 3) Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia

(Udhëzues për mësuesit) tiranë, Prill 2015

Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin. 1. Fjala e ministrit, drejtuar Nxënësve, mësuesve, prindërve dhe qytetarëve tanë (Ku jep vlerësimin për Kornizën

e re Kurrikulare. Tiranë, 2014) 2. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 3. Revista pedagogjike (Qershor 2014) 4. Prof. as. dr. P. Karameta: arsimi i gjeneratës tjetër 5. Instituti i Zhvillimit të arsimit: të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia

(Udhëzues për mësuesit) Tiranë, Prill 2015 6. Le constructivisme - Accueil atelier. de. philo. free. fr/Constructivisme-Piaget. htm Le constructivisme est une théorie du développement mental, et donc aussi de . . 122), que la

psychologie génétique de Piaget “confirme en tout point cette 7. Créer des situations d’apprentissage francois. muller. free. fr/. . . /creerdes situations d’apprentiss. . . Chapitre 24 Créer des situations d’apprentissage

12


Moduli 1

TeST 1

Kohëzgjatja: 60 minuta

1. Korniza e re kurrikulare bazohet në filozofinë konstruktiviste: a) e vërtetë b) e gabuar

2. Konstruktivizmi supozon se njohja e çdo temë është një “(ri) ndërtim” i realitetit. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Sipas teorisë konstruktiviste të mësuarit bazohet në kompetencat e nxënies. a) e vërtetë b) e gabuar

4. Sipas teorisë bihovieriste të mësuarit bazohet në kompetencat e nxënies. a) e vërtetë b) e gabuar

5. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet në inpute. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet te nxënësi. a) e vërtetë b) e gabuar

7. Kurrikula me bazë kompetenca është e fokusuar në nevojat “skolastike”. a) e vërtetë b) e gabuar

8. Kurrikula me bazë kompetenca kujdeset për aftësi intelektuale të një niveli të lartë në të njëjtën kohe me nxitjen dhe promovimin e aftësive.

a) e vërtetë b) e gabuar

9. Kurrikula me bazë kompetenca i jep përparësi perspektivës teorike. a) e vërtetë b) e gabuar

10. Kurrikula me bazë kompetenca kujdeset dhe edukon krijimtarinë. a) e vërtetë b) e gabuar

13

Bajram Salianji

11. Plotësoni: Konstruktivizmi është. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . që bazohet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duke ndërvepruar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(12 pikë) 12. jepni kuptimin e kompetencës . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (10 pikë)

13. Plotësoni: të nxënit është proces i motivuar dhe i qëllimshëm me karakter individual ose shoqëror, i. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . etj., nga personi nëpërmjet reflektimit vetjak, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . shoqëror. Zhvillohet në mjedise. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(10 pikë)

14. Shkruani kriteret që duhet të plotësojë një detyrë që u jepet nxënësve që të jetë situatë nxënie (10 pikë)

Shënim. Pyetjet me alternativa vlerësohen me 1 pikë)

14


Moduli 1

TeST 2


1. Korniza e re kurrikulare bazohet në teorinë bihovieriste. a) e vërtetë b) e gabuar

2. Një nga zhvilluest e filozofisë konstruktiviste është psikologu Jean Piaget. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Sipas filozofisë konstruktiviste të mësuarit bazohet në kompetencat e nxënies. a) e vërtetë b) e gabuar

4. Zhvillimi i vrullshëm i teknologjisë së informacionit krijoi mundësinë për përqafim nga arsimi të teorisë bihovieriste.


5. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet në output-e dhe në rezultatet e të mësuarit/nxënit. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Kurrikula me bazë kompetenca është e përcaktuar ndërmjet fushës se gjerë të të nxënit dhe metodologjisë kros-kurrikulare.


7. Kurrikula me bazë kompetenca është e hapur ndaj komunitetit dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës. a) e vërtetë b) e gabuar

8. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet në vlerësime përgjithësuese. a) e vërtetë b) e gabuar

9. Kurrikula me bazë kompetenca i jep përparësi metodologjisë komplekse nëpërmjet të cilave teoria është e lidhur me praktikën, aplikimin dhe zgjidhjen e problemeve.


10. Numri i kompetencave në dokumente të ndryshme kurrikulare është në varësi të prioriteteve të secili vend. a) e vërtetë b) e gabuar

15

Bajram Salianji

11. Plotësoni: Korniza kurikulare është. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në të cilën. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (qëllimet e arsimit, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . etj.)

(14 pikë) 12. Listoni llojet e kompetencave kyç të kurrikulës sonë të re: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(14 pikë)

13. Shkruani kriteret që duhet të plotësojë një detyrë që u jepet nxënësve që të jetë situatë nxënie. Përcaktoni njohuritë paraprake që kanë nxënësit për temën e përzgjedhur.

(10 pikë)

14. Plotësoni: mësimdhënia është procesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . dhe i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (formale ose jo formale) nga . . . . . . . . . . . . . .

(16 pikë)

Shënim. Pyetjet me alternativa vlerësohen me 1 pikë)

16


Moduli 1

TeST 3


1. Konstruktivizmi supozon se njohja e çdo temë është një “kopje” e thjeshtë i realitetit. a) e vërtetë b) e gabuar

2. teoria e konstruktivizmit në arsim: a) është teori e veçantë b) ndihmon në suksesin e teorisë bihovieriste

3. Sipas teorisë bihovieriste të mësuarit bazohet në kompetencat e nxënies. a) e vërtetë b) e gabuar

4. Zhvillimi i vrullshëm i teknologjisë së informacionit krijoi mundësinë për përqafim nga arsimi të filozofisë konstruktiviste.


5. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet te mësuesit dhe lëndët akademike. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Kurrikula me bazë kompetenca është e përcaktuar ndërmjet fushës se gjerë të të nxënit dhe metodologjisë kros-kurrikulare.


7. Kurrikula me bazë kompetenca kujdeset për memorizimin dhe riprodhimin e saktë të dijes së parafabrikuar.


8. Kurrikula me bazë kompetenca fokusohet në vlerësimin e formatit të përmbajtjes dhe të progresit. a) e vërtetë b) e gabuar

9. Kurrikula me bazë kompetenca i jep përparësi metodologjisë konformiste. a) e vërtetë b) e gabuar

10. Në përgjithësi në shumicën e shteteve përkufizohen të njëjtat kompetenca a) e vërtetë b) e gabuar

17

Bajram Salianji

11. Plotësoni: Kurrikul me bazë kompetencat është kurrikula që. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (mësuesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ) në atë që nxënësit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe të. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në qendër)

(16 pikë)

12. Shprehni në mënyrë korrekte përcaktimet që jepen në kurrikulën tonë lidhur me ndryshimet e procesin e të nxënit.

(16 pikë)

13. Plotësoni: të nxënit është proces i motivuar dhe i qëllimshëm me karakter individual ose shoqëror,i. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . etj., nga personi nëpërmjet reflektimit vetjak, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . shoqëror. Zhvillohet në mjedise. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(10 pikë)

14. Plotësoni: Korniza kurrikulare është. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në të cilën. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (qëllimet e arsimit,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . etj.)

(14 pikë)

Shënim. Pyetjet me alternativa vlerësohen me 1 pikë.

18


Tema e modulit 2

Nivelet e arsimit parauniversitar, shkallët e kurrikulës dhe reflektimi ndaj tyre i organizimit të mësimdhënies e të nxënit:

1) Nivelet e arsimit parauniversitar dhe shkallët përkatëse të kurrikulës. 2) Kërkesat arsimore për çdo nivel dhe shkallë. 3) Veçori të organizimit të procesit mësimor edukativ sipas shkallëve dhe nivelit arsimor.

Kompetencat profesionale me të cilat synojnë të pajisen mësuesit: 1) Identifikojnë nivelet e arsimit parauniversitar dhe analizojnë përmbajtjen e shkallëve përkatëse të kurrikulës. 2) Përcaktojnë detyrimet e tyre për organizimin dhe vlerësimin e procesit mësimor-edukativ në shkollë duke i`a

përshtatur nivelit arsimor dhe shkallës.

Moduli përmban: 1. Nivelet e arsimit parauniversitar dhe shkallët e kurrikulës si dhe lidhjen e ndërsjellë midis tyre. Kjo mishërohet në

dy tabela, ku e para ka nëndarjet: Klasifikimi Standard Ndërkombëtar i arsimit (KSNA) dhe Struktura e arsimit parauniversitar dhe e dyta që ka tri ndarje: Klasifikimi Standard Ndërkombëtar i arsimit (KSNA)/ Nivelet e sistemit të arsimit formal/Shkallët e kurrikulës

2. Identifikimi, përshkrimi dhe shpjegimi i paragrafëve të kurrikulës që përcaktojmë “volumin e dijeve” dhe lidhjen

me faktet që diktojnë organizimin e procesit të mësimdhënies dhe nxënies. Paragrafë të tillë janë: - Struktura e arsimit parauniversitar. Veçoritë e niveleve arsimore dhe ndikimi i tyre në kurrikul, - Shkallët e kurrikulës dhe roli i tyre në organizimin dhe vlerësimin e procesit mësimor. 3. Përcaktimet në kurrikulat bërthamë, si: lidhja e rezultateve të të nxënit të kompetencave kyçe, me rezultatet e

të nxënit të kompetencave për fushë; mësimdhënia dhe të nxënit të bazuar në kompetenca, mësimdhënia edhe të nxënit me në qendër nxënësit etj.

4. Organizimi i mësimdhënies dhe nxënies duke marrë në konsideratë nivelin arsimor dhe shkallën e kurrikulës.

Literatura e rekomanduar për përvetësimin e modulit. - Korniza Kurrikulare e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Shqipërisë (f. 20-35).

si dhe paragrafi i saj: Mësimdhënia dhe të nxënit efektiv

Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin.

1. Korniza Kurrikulare e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Shqipërisë (f. 20-35) si dhe paragrafi i saj: Mësimdhënia dhe të nxënit efektiv

2. Revista pedagogjike (Qershor 2014) 3. Prof. as. dr. P. Karameta: Arsimi i gjeneratës tjetër 4. De l’enseignement programmé à la programmation de la . . . books. google. al/books?isbn=2859391339 NFTalyzina - 1980 - Enseignement programmé Le principal problème de la théorie de l’e n s e i g n e m e n t programmé est d’élaborer . . . Organiser le

processus d’apprentissage, cela veut dire organiser l’activité .

19

Bajram Salianji

Moduli 2


TeST 1

1. Numri shkallëve në të cilat është strukturuar korniza kurikulare është: a) 3 b) 4 c) 5 d) 6

2. Shkalla e pestë e kurrikulës u korrespondon klasave:

a) nga e para në të pestë b) të treta, të katërta dhe të pesta c) të teta dhe të nënta d) të dhjeta dhe të njëmbëdhjeta

3. Ndarja KSNa 3 përfshin klasat: a) I-II b) III-IV-V c) VI-VII-VIII b) X-XI-XII

4. Numri i niveleve të arsimit formal në kurrikulën tonë është: a) 2 b) 3 c) 4 d) 5

5. Fëmijët njohin elementet e shkronjave dhe strukturën e një teksti të thjeshtë në:

a) arsimin parashkollor b) klasën përgatitore c) klasën e parë d) klasën e parë dhe të dytë

6. Nxënësi aftësohet për të shfrytëzuar me efikasitet kohën dhe për të komunikuar idetë; për të gjetur dhe shfrytëzuar burimet e shumta të informacionit gjatë procesit mësimor (bibliotekat elektronike, mediet e besueshme, motorët e kërkimit etj.); për sistemimin dhe ruajtjen e materialeve dhe të detyrave mësimore në formë elektronike; për llogaritje të shpejta dhe të sakta etj. Kjo kërkesë lidhet me:

a) arsimin fillor b) vetëm me dy nënnivelet e fundit të arsimit të mesëm të ulët c) arsimin e mesëm të ulët në tërësi d) me arsimin e mesëm të lartë

7. Gjatë këtij niveli të arsimit, fëmijët ndihmohen për zhvillimin e aftësive dhe shkathtësive të komunikimit në gjuhën amtare, në situata të thjeshta të përditshme, për zhvillimin e aftësive të përqendrimit dhe për zhvillimin e aftësive shoqërore bazë. Kjo kërkesë lidhet me:

a) arsimin parashkollor b) klasës parë dhe të dytë c) klasës së tretë dhe të katër d) arsimin fillor në tërësi

8. Në këtë shkallë, procesi të nxënit përqendrohet në: njohjen dhe të kuptuarit nga nxënësit të të drejtave, detyrave dhe përgjegjësive në klasë, në shkollë dhe në familje.

Kjo shkallë i korrespondon: a) arsimit parashkollor në tërësi b) vetëm klasës përgatitore c) klasën përgatitore dhe klasën I dhe II d) arsimit fillor në tërësi

20


9. Në këtë shkallë nxënësit ndihmohen për të konsoliduar përvetësimin e bazave në lexim, shkrim, komunikim dhe teknika të të nxënit, si bazë për zhvillim të mëtejshëm.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) I dhe II b) III-IV-V c) V-VI-VII d) VIII-IX

10. Zhvillimi i mëtejshëm i bazave dhe i orientimit synon thellimin e njohurive në fushat e ndryshme të të nxënit, duke siguruar bazën fillestare për orientim akademik dhe për karrierë. Kjo shkallë u korrespondon klasave:

a) III-IV-V b) VI-VII c) VIII-IX d)X-XI

11. Nxënësit u nënshtrohen sfidave për: zhvillimin e mendimit abstrakt (p. sh., aftësitë e larta intelektuale) që është i nevojshëm për të njohur botën dhe veten, si dhe për zgjidhjen e problemeve; njohjen më të thellë të vetes, të të tjerëve dhe të mjedisit natyror e shoqëror; zhvillimin e aftësive për vetëvlerësim. Kjo shkallë u korrespondon klasave:


12. Nxënësit u nënshtrohen sfidave për: përforcimin e aftësive të vetëvlerësimit; përforcimin e kompetencave për punë të pavarur, individuale dhe në grup.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) III-IV-V b) VI-VII c) VIII-IX d)X-XI

13. Nxënësit u ekspozohen sfidave, si: demonstrimi i aftësive për identifikimin e burimeve të domosdoshme të informacionit dhe për qasjen kritike ndaj të dhënave të ndryshme.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) VI-VII b) VIII-IX c) X-XI d) XII

14. Plotësoni: Shkallët e kurrikulave paraqesin pikën e referimit për. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . që duhen zotëruar,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . ., organizimin e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., qasjen dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., si dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . përgjegjës për arritjen e tyre.

(10 pikë)

15. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit për temën e përzgjedhur (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë).

(10 pikë)

21

Bajram Salianji

Moduli 2

TeST 2


1. Shkalla përgatitore e kurrikulës lidhet: a) me arsimin parashkollor b) vetëm me klasën përgatitore c) me klasën e parë d) me klasën e parë dhe të dytë

2. Shkalla përforcim i arritjeve dhe orientim në karrierë u takon klasave: a) III-V b) VIII-IX c) X-XI d) XI-XII

3. arsimi pas së mesmes, jo universitar, i korrespondon: a) KSNA 0 b) KSNA 2 c) KSNA 3 d) KSNA 4

4. Nivelet e arsimit formal ndahen në dy nënnivele për: a) arsimin fillor b) arsimin e mesëm të ulët c) arsimin e mesëm të lartë d) të katër nivelet

5. Procesi i të nxënit përqendrohet në përvetësimin e bazave të lexim- shkrimit dhe në hedhjen e bazave të shëndosha për zhvillimin njohës, socio-emocional dhe motorik. Kjo kërkesë lidhet me:

a) fëmijët e klasës përgatitore b) klasës parë dhe të dytë c) klasës së tretë dhe të katër d) arsimin fillor në tërësi

6. Në këtë nivel, bazuar në arritjet e të siguruara në nivelin paraprak arsimor, nxënësit ndihmohen të përforcojnë hap pas hapi arritjet e tyre për të lexuar dhe shkruar, duke bërë funksionale dhe të qëndrueshme aspekte të ndryshme të informacionit, kulturës, shkencës dhe të teknologjisë. Kjo kërkesë lidhet me:

a) arsimin fillor b) vetëm me dy nënnivelet e fundit të arsimit të mesëm të ulët c) arsimin e mesëm të ulët në tërësi d) me arsimin e mesëm të lartë

7. Përvetësim i bazave për njohje. Kjo shkallë lidhet me: a) arsimin parashkollor në tërësi b) vetëm me klasën përgatitore c) me klasën

8. Kërkesat e kësaj shkalle konsistojnë në përvetësimin e elementeve themelore të leximit dhe të shkrimit në gjuhën amtare dhe të llogaritjeve numerike. Kjo shkallë i korrespondon:

a) arsimit parashkollor në tërësi b) vetëm klasës përgatitore c) klasën përgatitore dhe klasën I dhe II d) arsimit fillor në tërësi

22


9. Në këtë shkallë nxënësit përballen me sfida, si: përdorimi i drejtë i elementeve themelore të gjuhës amtare dhe i gjuhës angleze në komunikimin me gojë dhe me shkrim; përdorimi drejtë i simboleve dhe i operacioneve; shpalosja e fushave të reja të nxënies dhe thellimi informacioneve. Kjo shkallë u korrespondon klasave:

a) I dhe II b) III-IV-V c) V-VI-VII d) VIII-IX

10. Në këtë shkallë nxënësit përballen me sfida, si: zhvillim i qëndrimit pozitiv ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve; qëndrim kritik ndaj zgjidhjes së problemeve. Kjo shkallë u korrespondon klasave:

a) I dhe II b) III-IV-V c) V-VI-VII d) VIII-IX

11. Nxënësit u nënshtrohen sfidave për: zgjerimin e mundësive për të komunikuar me gojë dhe me shkrim në gjuhën amtare, në gjuhën angleze dhe në gjuhën e huaj të dytë; zhvillimin e përgjegjshmërisë për pjesëmarrje aktive në jetën shoqërore dhe për mbrojtjen të mjedisit. Kjo shkallë u korrespondon klasave:


12. Zhvillim themelor i përgjithshëm dhe profesional ballafaqon nxënësit me studime më të thella dhe më të specializuara, për të qenë të gatshëm të vazhdojnë arsimin e lartë dhe/ose për të hyrë në tregun e punës. Kjo shkallë u korrespondon klasave:

a) VI-VII b) VIII-IX c) X-XI d) XII

13. Nxënësit u ekspozohen sfidave, si: demonstrimi aftësisë për vendimmarrje të pavarur dhe për marrjen e përgjegjësive për zgjedhjet dhe veprimet vetjake; demonstrimi i përkushtimit për angazhim të vazhdueshëm për të nxënë, për studim të mëtejshëm dhe/apo për zhvillim profesional. Kjo shkallë u korrespondon klasave:


14. Plotësoni: Strukturimi dhe organizimi kurrikulës sipas shkallëve të kurrikulës mundëson:

- respektimin e karakteristikave të. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . të zhvillimit ë fëmijëve për caktimin e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe që duhen zotëruar nga fëmijët

- respektimin e ritmeve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . drejt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . të. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . të detajuara në çdo shkallë të kurrikulës.

(8 pikë)

15. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit për temën e përzgjedhur (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë).

(10 pikë)

23

Bajram Salianji

Moduli 2

TeST 3


1. Ka vetëm një shkallë: a) Vetëm arsimi parashkollor b) Arsimi fillor c) Vetëm klasa XII d) arsimi parashkollor dhe klasa XII

2. Shkalla: zhvillim i mëtejshëm i bazave, u takon klasave: a) III-V b) VI-VII c) VIII-IX d) X-XI

3. Klasës përgatitore i korrespondon: a) KSNA 0 b) KSNA 2 c) KSNA 3 d) KSNA 4

4. Klasa që i korrespondon një nënniveli arsimor të vetëm, është: a) V b) IX c) XII d) XI

5. Kurrikula pasurohet me përvoja të larmishme të nxënit (p. sh., kombinimi i qasjeve teorike me praktikën; të menduarit abstrakt dhe veprimet e kontekstualizuara, kontakti me realitetin konkret dhe virtual etj.), që ata të identifikojnë atë që u pëlqen dhe fushat e interesit. Kjo kërkesë lidhet me:

a) arsimin fillor b) vetëm me dy nënnivelet e fundit të arsimit të mesëm të ulët c) arsimin e mesëm të ulët në tërsi d) me arsimin e mesëm të lartë

6. Ky nivel arsimor ofron mundësi që nxënësit të marrin, të analizojnë, të vlerësojnë dhe të përdorin informacione nga burime të ndryshme. Kjo kërkesë lidhet me:

a) vetëm me dy nënnivelet e fundit të arsimit të mesëm të ulët b) vetëm me dy nënnivelet e fundit të arsimit të mesëm c) me arsimin e mesëm të lartë.

7. Në këtë shkallë, vendoset baza për të nxënit sistematik. Kjo shkallë i korrespondon: a) arsimit parashkollor në tërësi b) vetëm klasës përgatitore c) klasës përgatitore dhe klasës I dhe II d) arsimit fillor në tërësi

8. Kërkesat e kësaj shkalle konsistojnë përballjen vetjake dhe në grup me përvojat e ndryshme të të nxënit. Kjo shkallë i korrespondon:

a) arsimit parashkollor në tërësi b) vetëm klasës përgatitore c) klasës përgatitore dhe klasën I dhe II d) arsimit fillor në tërësi

24


9. Në këtë shkallë nxënësit përballen me sfida, si: zhvillimi i aftësive për të menduar, për të strukturuar dhe për të orientuar zgjidhjen e problemeve.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) I dhe II b) III-IV-V c) V-VI-VII d) VIII-IX

10. Zhvillim i mëtejshëm i bazave dhe orientim synon thellimin e njohurive në fushat e ndryshme të të nxënit, duke siguruar bazën fillestare për orientim akademik dhe për karrierë.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) III-IV-V b) VI-VII c) VIII-IX d) X-XI

11. Përforcim i arritjeve dhe orientim në karrierë synon t’i orientojë nxënësit që të marrin parasysh mundësitë e ndryshme të karrierës. Kjo shkallë u korrespondon klasave:

a) III-IV-V b) VI-VII c) VIII-IX d) X-XI

12. Nxënësit përballen me sfida që mundësojnë: zhvillimin e vetëbesimit; studimin e thellë dhe të specializuar, duke angazhuar aftësitë për shfrytëzimin e burimeve të ndryshme të informacionit dhe qasjen kritike ndaj të dhënave të ndryshme që përdorin; përkushtim dhe qëndrueshmëri për arritje më të larta në mësim . . . Kjo shkallë u korrespondon klasave:


13. Nxënësit u ekspozohen sfidave, si: demonstrimi i shkathtësive për të zhvilluar dhe për të promovuar strategji për planifikimin e karrierës nëpërmjet kërkimit të shembujve dhe inovacioneve, të cilat ndihmojnë në zhvillimin e idesë së sipërmarrjes.

Kjo shkallë u korrespondon klasave: a) VI-VII b) VIII-IX c) X-XI d) XII

14. Plotësoni: Strukturimi dhe organizimi kurrikulës sipas shkallëve të kurrikulës mundëson: - lidhjen e qartë të rezultateve të të. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., si pikë referimi

për planifikimin dhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mësimore-edukative në nivel shkolle; - fleksibilitet më të madh në planifikimin dhe . . . . . . . . . . . . . . . . . mësimore-edukative, nëpërmjet zgjerimit . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . të nxënies nga një vit shkollor në dy/tri vite shkollore (në varësi nga shkalla konkrete e kurrikulës).

(10 pikë)

25

Bajram Salianji

Tema e modulit 3: Parashtrime të kornizës kurrikulare për mësimdhënien dhe të nxënit efektiv

Kompetencat profesionale me të cilat synohet të pajisen mësuesit: 1) Përshkruajnë dhe shpjegojnë mësimdhënien dhe nxënien efektive sipas parashtrimeve të kurrikulës. 2) Hartojnë modele të planifikimit bazuar me kërkesat e kurrikulës për mësimdhënie dhe nxënie efektive

Moduli përmban:

a. Kuptimin mbi mësimdhënien, nxënien dhe vlerësimin në rubrikën e kurrikulës të emërtuar: Fjalor i terminologjisë kurrikulare.

b. Parashtrimet e kurrikulës për mësimdhënia dhe të nxënit efektiv, si: - Metodologjitë mësimore në arsimin parauniversitar sigurojnë pjesëmarrjen aktive të nxënësve në ndërtimin e

njohurive, të shkathtësive, të vlerave dhe të qëndrimeve. - Metodat e mësimdhënies marrin parasysh dhe plotësojnë nevojat e të nxëni efektiv.

mësimdhënia dhe nxënia efektive: – Zhvillon kompetencat për të nxënit gjatë gjithë jetës. Aftësia për të menduar në mënyrë kritike dhe krijuese, aftësia

për të përballuar situata problemore, për të menaxhuar informacionin, shprehitë e punës së pavarur individuale ose në grup, vetëvlerësimi etj., janë thelbësore për të siguruar këtë lloj të nxëni.

– bazohet në bindjen se çdo nxënës mund të jetë i suksesshëm. – mësimdhënia që nxit zhvillimin e kompetencave, siguron kushtet dhe situatat e të nxënit për të gjithë nxënësit. – Bazohet në njohuritë paraprake të nxënësve dhe e planifikon të nxënit mbi bazën e tyre. – Planifikohet për rezultate të nxëni që synojnë kompetencat. Mësuesi saktëson rezultatet pritshme të nxënësve

të tij mbi bazën e kërkesave të gjithanshme të kurrikulës. – Aftëson nxënësit të përdorin njohuritë. Aftësimi i nxënësve për të përdorur njohuritë dhe shkathtësitë e fituara

duhet të jetë synimi kryesor i procesit të mësimdhënies dhe të nxënitnë shkollë. – Siguron partneritetin mësues-nxënës në procesin e mësimdhënies dhe të të nxënit. – mbështetet në situata të nxëni reale ose të ngjashme me realitetin. ajo mundëson përzgjedhjen dhe përdorimin e

situatave që hasen në jetën e përditshme, që nga jeta vetjake, familjare, shoqërore e deri tek e vendit, rajonit e më gjerë. – bazohet në parimin e integrimit lëndor. – Qëmtimi në burime alternative informacioni, përveç teksti shkollor. – mbështetet në tIK. – Mësuesi është aktori kryesor i suksesit të mësimdhënies.

Literatura e rekomanduar për përvetësimin e modulit. 1) Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë Paragrafi: Mësimdhënia dhe të nxënit efektiv 2) Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, kompetenca dhe situata e të nxënit

(Material ndihmës për mësuesit), Tiranë, Nëntor 2014 3) Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia


Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin. 1. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 2. Revista pedagogjike (Qershor 2014) 3. Prof. as. dr. P. Karameta: arsimi i gjeneratës tjetër 4. De l’enseignement programmé à la programmation de la . . . books. google. al/books?isbn=2859391339 NFTalyzina - 1980 - Enseignement programmé Le principal problème de la théorie de l’e n s e i g n e m e n t programmé est d’élaborer . . . Organiser le

processus d’apprentissage, cela veut dire organiser l’activité .

26


Moduli 3

TeST 1


1. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca mësuesi, udhëheq nxënësit për zbulime si dhe modelon mësimin aktiv.


2. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca nxënësi, krijon njohuri. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, nxitja e nxënësve për të parashtruar pyetje ka vlerë të madhe.


4. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, nxënësit përjetohen si mendimtarë me mundësi për të shtuar njohuritë dhe aftësitë e tyre.

a) e vërtetë b) e gabuar 5. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, mësuesit përsosin më tej punën e tyre në përcjelljen

e informacioneve te nxënësit. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Të nxënit nëpërmjet TIK-ut quhen format e të nxënit, formal dhe joformal, nëpërmjet përdorimit të TIK-ut, të rëndësishme për të nxënit gjatë gjithë jetës, si dhe për edukimin në distancë.


7. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, për mësuesit vlerësimi i nxënies është pjesë përbërëse e procesit mësimor dhe kjo shtrihet në punën e nxënësve përmes prezantimeve dhe portofolave.


8. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, për mësuesit qëllimi i vetëm i vlerësimit është marrja e vendimeve, që synojnë përmirësimin e rezultateve të të nxënit.


9. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, synimi kryesor i vlerësimit të nxënit është të përcaktojë arritjet në përfundim të një detyre të caktuar, të kapitullit, të vitit shkollor etj., për të vendosur notat dhe për të certifikuar nxënësit për nxënie të mëtejshme.


27

Bajram Salianji

10. Nivel arritjeje quhet një deklaratë që përcakton masën në të cilën është arritur rezultati i të nxënit ose niveli i njohurive dhe kompetencave kyçe.


11. Plotësoni: mësimdhënia dhe nxënia efektive: siguron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gjithë jetës. (6 pikë)

12. Plotësoni: Njohuritë paraprake të nxënësve janë kusht jo vetëm për përvetësimin e njohurive të reja, por edhe për realizimin

e një mësimdhënieje ndërvepruese. Planifikohet për. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . që synojnë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(6 pikë)

13. Plotësoni: mësimdhënia efektive mbështetet në situata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . me realitetin.

ajo mundëson përzgjedhjen dhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në jetën e përditshme

(12 pikë)

14. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit për temën e përzgjedhur. (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë)

(10 pikë)

28


Moduli 3

TeST 2


1. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca mësuesi, prezanton informacionin dhe menaxhon klasën. a) e vërtetë b) e gabuar

2. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca nxënësit, para së gjithash punojnë në grupe. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, aktivitetet mësimore bazohen në burimet parësore të informacioneve.


4. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, për nxënësit dituria buron së shumti nga mësuesit. a) e vërtetë b) e gabuar

5. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, mësuesit kërkojnë nga nxënësit ta shprehin mendimin e tyre që të informohen mbi arritjet e tyre dhe si zbatojnë ata këto dije.


6. të nxënit gjatë gjithë jetës është të nxënit që realizohet gjatë gjithë jetës mbi bazën e njohurive, kompetencave kyçe dhe kualifikimeve, dhe që i zhvillon ato më tej për qëllime vetjake, profesionale dhe shoqërore.


7. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, vlerësimi i diturisë së nxënësit shihet si pjesë e ndarë e përgjigjeve me gojë dhe krahasohet përmes testimit.


8. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, vlerësimi në arsim është procesi gjatë të cilit mblidhen të dhëna dhe gjykohet për vlerën e arritjes së një rezultati arsimor, mbi bazën e një kriteri të caktuar.


9. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, vlerësimi i të nxënit përdoret edhe për të gjykuar efektivitetin e të nxënit ose të programit mësimor.


29

Bajram Salianji

10. Vetëvlerësim i të nxënit është vlerësimi nga i cili nxënësi mbledh informacion dhe reflekton rreth të nxënit. a) e vërtetë b) e gabuar

11. Plotësoni: mësimdhënia dhe nxënia efektive: bazohet në njohuritë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe e

planifikon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(12 pikë)

12. Plotësoni: mësimdhënia efektive është mësimdhënia që nxit zhvillimin e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . siguron. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. të gjithë nxënësit. (8 pikë)

13. Plotësoni: mësimdhënia efektive mbështetet në qëmtimin në burime alternative informacioni, përveç. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . ., është kusht i rëndësishëm për përvetësimin më të mirë të koncepteve dhe metodave dhe aftëson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jetës, për të përzgjedhur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në mënyrë kritike. Mbështetet në TIK. Të nxënit nëpërmjet TIK-ut luan rol të rëndësishëm në. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(20 pikë)

14. Për një temë të zgjedhur nga ju, përpiloni një situatë të të nxënit. (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë) (10 pikë)

30


Moduli 3

TeST 3


1. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, nxënësi rezervon njohuri. a) e vërtetë b) e gabuar

2. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca nxënësi t, mësojnë vetë në mënyrë të pavarur. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, aktivitetet mësimore më së shumti bazohen në libra shkollorë, në të dhëna dhe mjete manipulative mësimore.


4. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, mësuesit sillen në mënyrë ndërvepruese, duke krijuar mjedis të këndshëm të mësimit për nxënësit.


5. Të nxënit ndërveprues është procesi nëpërmjet të cilit nxënësit me nivele të ndryshme arritjeje punojnë së bashku në grupe të vogla, për një qëllim të përbashkët.


6. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, mësuesit kërkojnë përgjigje të sakta nga nxënësit që të informohen mbi dijet e tyre.


7. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, për mësuesit qëllimi kryesor i vlerësimit është marrja e vendimeve, që synojnë përmirësimin e rezultateve të të nxënit dhe vetë procesin e tij.


8. Në mësimdhënien dhe të nxënit bazuar në kompetenca, synimi kryesor i vlerësimit për të nxënit është të mbikëqyrë përparimin e nxënësit gjatë procesit të të nxënit dhe të mbledhë informacion për të lehtësuar e ndihmuar marrjen e vendimeve për të përmirësuar këtë proces.


9. Në përfundimin e një shkalle të kurrikulës bëhet vlerësimi i nivelit të zotërimit dhe të demonstrimit të kompetencave nga nxënësi, sipas përcaktimit ë tyre në kurrikulën bërthamë.


31

Bajram Salianji

10. Vlerësim i portofolit të nxënësit quhet vlerësimi i koleksionit të detyrave të nxënësit (detyra ose punë me shkrim, drafte, punë artistike, prezantime), të cilat pasqyrojnë njohuritë e reja dhe kompetencat e nxënësit.


11. Plotësoni: mësimdhënia dhe nxënia efektive: bazohet në njohuritë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe e

planifikon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(12 pikë)

12. Plotësoni: Aftësimi i nxënësve për të përdorur njohuritë dhe shkathtësitë e fituara duhet ë jetë synimi kryesor i procesit të

mësimdhënies dhe të nxënit në shkollë. Siguron partneritetin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe të . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(10 pikë)

13. Plotësoni: Shkollat duhet të eksplorojnë jo vetëm mundësitë e përdorimit të TIK-ut për të mbështetur . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . ., por edhe hapësirat e tij, për të krijuar mënyra të reja e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Përfshin sistematikisht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . ., për njohjen jo vetëm të natyrës,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .

14. Për një temë të zgjedhur nga ju, përpiloni një situatë të të nxënit. (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë)

(20 pikë)

(10 pikë)

32


Përgjigjet e testeve Pjesa I

Moduli 1 TeSTI 1

Përgjigjet e testeve: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a a a b b a b a a a 11. (P: teori e të nxënit/ në parimin se personi e ndërton njohurinë/ mënyrë aktive/ me mjedisin dhe shoqërinë) 12. (P: Kompetencë quhet harmonizimi i njohurive, shkathtësive, vlerave dhe qëndrimeve për të trajtuar plotësisht

situatat e kontekstit.) 13. (P: ndërtimit të njohurive të reja, kompetencave/ rindërtimit/ ndërveprimit/formal, joformale, informale) 14. (P: të jetë interesante/ të prekë sferën emocionale të nxënësve/ të përfshijë thelbin e temës apo temave/

Të përmbajë elemente të ndryshimit dhe të kontradiktës/ Të mundësojë nxënësit për të bërë pyetje)

Moduli 1 TeSTI 2

Përgjigjet e testeve: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 b a a b a b a a a b 11. (P: dokumenti themelor/ përshkruhen orientimet/ udhëzimet kryesore për hartimin/ zbatimin e kurrikulës së

arsimit parauniversitar/ kompetencat kyçe, rezultatet e të nxënit sipas niveleve) 12. (P:1) Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit; 2) Kompetenca e të menduarit;

3) Kompetenca e të mësuarit për të nxënë; 4) Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin; 5) Kompetenca personale; 60 Kompetenca qytetare; 7) Kompetenca digjitale.

13. (P: të jetë interesante/ të prekë sferën emocionale të nxënësve/ të përfshijë thelbin e temës apo temave/ Të përmbajë elementë të ndryshimit dhe të kontradiktës/ Të mundësojë nxënësit për të bërë pyetje)

14. (P: planifikimit, i organizimit dhe i udhëheqjes së situatave të të nxënit (formale ose joformale) nga mësuesi.)

Moduli 1 TeST 3

Përgjigjet e testeve: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 b a b a b a b a b b 11. (P: siguron zhvendosjen e fokusit të nxënies nga përmbajtjet lëndore/ (në qendër) /kanë nevojë të dinë /bëjnë me efikasitet/ situata të ndryshme (nxënësi). 12. (P: Konceptimet bashkëkohore për procesin e të nxënit theksojnë rolin aktiv të nxënësve në zhvillimin e

njohurive të reja dhe të kompetencave. Nxënësit duhet të jenë veprimtarë aktivë në procesin e ndërtimit, zbatimit dhe vlerësimit të tyre. Vetëm kështu,

njohuritë, shkathtësitë, vlerat dhe qëndrimet do të organizohen në struktura që mundësojnë përdorimin e tyre. Kjo kërkon edhe ndryshimin e rolit të mësuesve që duhet të jenë, gjithnjë e më shumë, drejtues dhe krijues të

33

Bajram Salianji situatave të të nxënit.

13. (P: ndërtimit të njohurive të reja, kompetencave/ rindërtimit/ ndërveprimit/ formal, joformale, informale)

14. (P: dokumenti themelor/ përshkruhen orientimet/ udhëzimet kryesore për hartimin / zbatimin e kurrikulës së arsimit parauniversitar/ kompetencat kyçe, rezultatet e të nxënit sipas niveleve)

Moduli 2

TeSTI 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 d d b c b c a c b b b c d

14. (P: caktimin e kompetencave kyçe që duhen zotëruar/ përvojave të nxënies/ kriteret e vlerësimit/ institucionin)

Moduli 2 TeSTI 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 b c d c d c a c c b b c d 14. (P: periudhave të ndryshme/qëllimeve specifike//individuale të nxënësve/zotërimit /kompetencave)

Moduli 2

TeSTI 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 a b a c c d c c b b c c d

14. (P: nxënit gjatë shkallëve të kurikulës/ organizimin e punës// organizimin e punës/ të ciklit të planifikimit)

15. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit. (Kompetenca e të mësuarit për të nxënë) (10 pikë)

Moduli 3 TeST 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a b a a b a b b a a

11. (P: kompetencat për të nxënit /gjatë) 12. (P:rezultate të nxëni/kompetencat) 13. (P: të nxëni reale/ të ngjashme / përdorimin e situatave që hasen)

34


Moduli 3 TeST 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a b a a a a b b a a

11. (P: paraprake të nxënësve/ planifkon të nxënit mbi bazën e tyre)

12. (P:kompetencave/ kushtet /situatat e të nxënit për)

13. (P: tekstit shkollor/ nxënësit për të nxënë gjatë gjithë/ informacionet/ nëpërmjet/ metodat e mësimdhënies)

Moduli 3 TeST 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 b a b a a b a a a a

11. (P: paraprake të nxënësve/ planifkon të nxënit mbi bazën e tyre) 12. (P: mësues-nxënës në procesin e mësimdhënies/të nxënit) 13. (P: mënyrat e mësimdhënies/ të ndryshme të nxëni/ nxënësit në eksperimente e vëzhgime/edhe të shoqërisë)

35

Bajram Salianji

Pjesa ii: formimi në shkencat natyrore

tema: Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në kompetenca

Tema e modulit 1: Reflektimi i metodave të mësimdhënies - nxënies ndaj programeve të hartuar mbi kompetencat e synuara nga

nxënësit, në lëndën e fizikës

1) Një vështrim i përgjithshëm mbi kurrikulat bërthamë dhe kompetencat e synuara sipas fushës së shkencave të natyrës

2) Përmbajtja dhe struktura e programit të shkencave të natyrës

Kompetencat profesionale me të cilat synohet të pajisen mësuesit: 1. Përshkruajnë strukturën dhe përmbajtjen e kurrikulave bërthamë dhe programit të fushës shkencat e natyrës/

lëndës fizikë 2. Dallojnë kompetencat e fushës së shkencave të natyrës 3. Përdorin programin e fizikës

moduli përmban:

Një këndvështrim të përgjithshëm mbi kurrikulat bërthamë, si: – Kurrikula bërthamë është dokumenti bazë, i cili rregullon ecurinë e procesit mësimor bazuar në Kornizën Kurrikulare

të bazuar mbi kompetenca. Secila kurrikulë bërthamë zbaton dhe respekton qëllimet e përgjithshme të arsimit si dhe parimet themelore të përcaktuara në kornizën kurrikulare.

– Përmbajtja lëndore konceptohet si mjet për realizimin e kompetencave kyçe dhe atyre të fushës nëpërmjet formësimit të situatave të të nxënit.

– Kompetencat e fushës(AMU): Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre/ Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore/Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës

– Kompetencat e fushës(AML): Kërkimi i përgjigjeve ose i zgjidhjeve të problemeve shkencore/ Përdorimi i njohurive shkencore dhe teknologjike/ Komunikimi me gjuhën shkencore dhe teknologjike

– brenda kurrikulës bërthamë përshkruhen: - rezultatetet e të nxënit për çdo kompetence kyçe dhe fushë të nxëni sipas shkallëve të kurrikulës; - metodologjitë e zbatimit të kurrikulës; - vlerësimi i nxënësve, shpërndarja kohore (plani mësimor) për secilën fushë. – I gjithë procesi i të nxënit në fushën e shkencave, në të gjitha shkallët, ka në fokus zhvillimin e kërkimit shkencor. – Kompetencat shprehen nëpërmjet përdorimit të njohurive, shkathtësive, vlerave dhe qëndrimeve në trajtimin

e plotë dhe të kuptueshëm të situatave të kontekstit. – Metodat, teknikat, strategjitë e të nxënit në fushën e shkencave të natyrës janë faktorë të rëndësishëm për një

nxënie të suksesshme që nxit interesin, gjithëpërfshirjen, ndërveprimin dhe punën kërkimore të nxënësit.

Një këndvështrim të përgjithshëm mbi strukturën dhe përmbajtje e programeve të shkencave të natyrës, si: - Programi lëndor hartohet mbi bazën e kurrikulës bërthamë për shkallën dhe nivelet arsimore. - Struktura e programit analitik përbëhet nga këta komponentë: Koha mësimore për secilën klasë. tabela përmbledhëse e programit. rezultatet e të nxënit të kompetencave,

sipas tematikave, sipas shkallëve rezultatet e të nxënit – Fizikë për gruptemat - Në rubrikat e programit analitik: Njohuritë. Shkathtësitë dhe proceset. Qëndrimet dhe vlerat, ndihmesa për

realizimin e kompetencave digjitale shprehet gjithnjë në mënyrë eksplicite.

36

- Kuptime mbi rubrikat: Njohuritë. Shkathtësitë dhe proceset. Qëndrimet dhe vlerat.

36


Literatura e rekomanduar për përvetësimin e modulit. 1. Kurrikula bërthamë: Paragrafët:

- Struktura e kurrikulës bërthamë - Fusha e të nxënit: Shkencat e natyrës - Qasja e bazuar në kompetenca

2. Programet e fushës, shkencat e natyrës 3. Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, kompetenca dhe situata e të nxënit

(Material ndihmës për mësuesit),Tiranë, Nëntor 2014 4. Instituti i Zhvillimit të Arsimit: Të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia


Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin. 1. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 2. Kurrikulat bërthamë 3. Programe të fushës shkencat e natyrës 4. Prof. as. dr. P. Karameta: Arsimi i gjeneratës tjetër 5. l’elaboration participative des programmes d’enseignement

ftp://ftp. fao. org/sd/sdr/SDrE/manuelformation. pdf

37

Bajram Salianji

Moduli 1

TeST 1


1. Kurrikula bërthamë është dokumenti bazë i i cili rregullon ecurinë e procesit mësimor bazuar në Kornizën Kurrikulare të bazuar mbi kompetenca


2. Secila kurrikulë bërthamë zbaton dhe respekton qëllimet e përgjithshme të arsimit si dhe parimet themelore

të përcaktuara në kornizën kurrikulare a) e vërtetë b) e gabuar

3. Përmbajtja lëndore konceptohet si mjet për realizimin e kompetencave kyçe dhe atyre të fushës nëpërmjet

formësimit të situatave të të nxënit a) e vërtetë b) e gabuar

4. Kompetencat e fushave ndryshojnë nga një nivel arsimior në tejtrin.


5. Nivelet e kompetencave kyçe janë njëjta për të gjitha shkallët


6. Në rubrikat e programit analitik: Njohuritë/Shkathtësitë dhe proceset/Qëndrimet dhe vlerat, ndihmesa për

realizimin e kompetencave digjitale shprehet gjithnjë në mënyrë eksplicite: a) e vërtetë b) e gabuar

7. Nxënësi: është këmbëngulës dhe i saktë në kryerjen e eksperimenteve për matjen e shpejtësisë dhe

forcës së rëndesës. Ky formulim përkon me rubrikën: a) Njohuria; b) Shkathtësitë dhe proceset; c) qëndrimi dhe vlerat; d) me të tri rubrikat

8. Në tërësinë e vet përmbajtja e programit të fushës shkencat e natyrës kërkon një metodologji të re perceptimit dhe organizimit të mësimdhënies-nxënies së fizikës


9. Koncepti integrimit të kompetencave të fushës me kompetencat kyçe,që paraqitet në programet e fushës së shkencave të natyrës ngacmon ide për një metodologji specifike në mësimdhënien-nxënien e fizikës.


38


10. Metodat, teknikat, strategjitë e të nxënit në fushën e shkencave të natyrës janë faktorë të rëndësishëm për një nxënie të suksesshme që nxit interesin, gjithëpërfshirjen, ndërveprimin dhe punën kërkimore të nxënësit.


11. brenda e kurrikulës bërthamë përshkruhen: a). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (12 pikë)

12. Plotësoni: I gjithë procesi i të nxënit në fushën e shkencave, në të gjitha shkallët, ka në fokus zhvillimin e . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (4 pikë)

13. Plotësoni: Kompetencat shprehen nëpërmjet përdorimit të njohurive, shkathtësive, vlerave dhe qëndrimeve

në trajtimin e plotë dhe të kuptueshëm të . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (4 pikë)

14. Struktura e programit analitik përbëhet nga këta komponentë:

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(12 pikë)

39

Bajram Salianji

Moduli 1:

TeST 2


1. Ndryshimet në konceptimet për procesin e të nxënit lidhen me konceptimet bashkëkohore për procesin e të nxënit theksojnë rolin aktiv të nxënësve në zhvilimin e njohurive të reja dhe të kompetencave.


2. Dokumenti i kurrikulës bërthamë u paraprin dhe ndihmon në hartimin e dokumenteve të tjera të paketës kurrikulare. si: programet lëndore, udhëzuesit kurrikularë etj., të cilët janë në themel të procesit mësimor të të nxënit dhe mësimdhënies.


3. Kurrikulat bërthamë të tri niveleve kanë të përbashkëta: Kompetencat kyçe dhe fushat e të nxënit a) e vërtetë b) e gabuar

4. Secila kurrikulë bërthamë zbaton dhe respekton qëllimet e përgjithshme të arsimit, si dhe parimet themelore të përcaktuara në kornizën kurrikulare


5. Kompetencat e fushës lidhen me kompetencat kyçe nëpërmjet rezultateve të të nxënit të secilës prej tyre. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Nxënësi: formulon problemin/zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë/ kontrollon rezultatet sipas procedurës/ shpreh kompetencën:

a) Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre b) Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore c) Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës d) asnjëra nga të mësipërmet.

7. Nxënësi: kupton rolin e ndarjes së informacionit/ përdor mënyra të ndryshme për prezantimin e informacionit (p. sh., simbolet, tabelat, vizatimet teknike) / përdor informacionin shkencor dhe teknologjik të marrë nga burime të ndryshme, shpreh kompetencën.

a) Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre b) Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore c) Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës d) asnjëra nga të mësipërmet;

40


8. Kanë natyrë instrumentale: a) Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit, b) kompetenca e të menduarit c) kompetenca e të mësuarit për të nxënë d) të tria të mësipërmet.

9. Nxënësi: përdor saktë, me kujdes dhe në mënyrë krijuese instrumentet optike si: qelqin zmadhues, thjerrat përmbledhëse, prizmin. Ky formulim përkon me rubrikën:

a) Njohuria; b) Shkathtësitë dhe proceset; c) qëndrimi dhe vlerat; d) me të tri rubrikat.

10. Në tërësinë e vet përmbajtja e programit të fushës shkencat e natyrës kërkon një metodologji të re të perceptimit dhe organizimit të mësimdhënies-nxënies së fizikës.

a) e vërtetë b) e gabuar 11. Programi mbështetet te Korniza kurrikulare e arsimit Parauniversitar, Kurrikula bërthamë dhe Plani mësimor

i arsimit bazë. ai i shërben nxënësit për: a). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(4 pikë)

12. Programi i fushës së shkencave natyrore synon realizimin e:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(8 pikë) 13. Kompetencat e fushës së shkencave natyrore që mund të konsiderohen si kompetenca të kërkimit shkencor.

ato janë: 1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(6 pikë)

14. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit në lëndën e fizikës sipas shkallës së fushës ku ju zhvilloni mësim.

(10 pikë)

41

Bajram Salianji

Moduli 1

TeSTI 3


1. Kurrikulat bërthamë hartohen për të gjitha nivelet formale të arsimit parauniversitar. a) e vërtetë b) e gabuar

2. Kompetencat që zhvillon fusha e shkencave të natyrës në të gjitha shkallët kontribuojnë në arritjen e kompetencave kyçe, në funksion të të nxënit gjatë gjithë jetës.


3. rubrikat e programit analitik: Njohuritë/Shkathtësitë dhe proceset /Qëndrimet dhe vlerat, shprehin rezultatet te nxënit të:

a) kompetencave kyçe b) kompetencave të fushës c) Për të dy llojet e kompetencave të integruara midis tyre d) asnjëra

4. Nxënësi: është këmbëngulës dhe i saktë në kryerjen e eksperimenteve për matjen e shpejtësisë dhe forcës së rëndesës. Ky formulim përkon me rubrikën:

a) Njohuria; b) Shkathtësitë dhe proceset; c) qëndrimi dhe vlerat ; d) me të tri rubrikat

5. Nxënësi: vrojton dhe vizaton kalimin e dritës në pllakën me faqe paralele dhe në prizëm. Ky formulim përkon me rubrikën:

a) Njohuria; b) Shkathtësitë dhe proceset; c) qëndrimi dhe vlerat ; d) me të tri rubrikat.

6. Koncepti i integrimit të kompetencave të fushës me kompetencat kyçe, që paraqitet në programet e fushës së shkencave të natyrës ngacmon ide për një metodologji specifike në mësimdhënien-nxënien e fizikës.


7. Metodat, teknikat, strategjitë e të nxënit në fushën e shkencave të natyrës janë faktorë të rëndësishëm për një nxënie të suksesshme që nxit interesin, gjithëpërfshirjen, ndërveprimin dhe punën kërkimore të nxënësit.


8. Në rubrikat e programit analitik: Njohuritë/ Shkathtësitë dhe proceset/ Qëndrimet ndihmesa për realizimin e kompetencave digjitale shprehet gjithnjë në mënyrë eksplicite:


42


9. Nxënësi: formulon dhe zgjidh problema nga jeta e përditshme për njehsimin e shpejtësisë duke përdorur formulën v = s/t. Ky formulim përkon me rubrikën:


10. Nxënësi: vrojton dhe vizaton kalimin e dritës në pllakën me faqe paralele dhe në prizëm. Ky formulim përkon me rubrikën:


11. Programi mbështetet te Korniza kurrikulare e arsimit Parauniversitar, Kurrikula bërthamë dhe Plani mësimor i arsimit bazë. ai i shërben mësuesit për:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(6 pikë)

12. Kompetencat kyçe janë: 1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(14 pikë)

13. Plotësoni frazën: Rezultatet e të nxënit të kompetencave kyçe që realizohen nëpërmjet fushës së shkencave të natyrës . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(8 pikë)

14. Për një temë të zgjedhur nga ju përpiloni një situatë të të nxënit në lëndën e fizikës sipas shkallës së fushës ku ju zhvilloni mësim.

(10 pikë)

43

Bajram Salianji

Tema e modulit 2:

Kuptimi mbi situatën e të nxënit. Mënyrat e përpilimit dhe paraqitjes së tyre në lëndën e fizikës.

1. Kuptimi mbi situatën e nxënies. Kriteret që duhet të plotësojë një detyrë që të përbëjë situatë nxënieje. 2. Hapat për përpilimin e një situatë nxënie dhe paraqitjes së saj në orën e mësimit.

Kompetencat me të cilat synohet të pajisen mësuesit: 1. Kuptojnë konceptin e situatës së të nxënit. 2. Dallojnë situatën e nxënies në një mori detyrash që veçse ngjajë me të, janë edhe kategori të tjera të didaktikës. 3. Përpilojnë situata të nxënies dhe i paraqitin ato në orën e mësimit në funksion të arritjes së rezultatit të nxënies

së synuar nga një apo disa kompetenca.

Moduli përmban:

– Parashtrimet e kornizës kurrikulare mbi situatën e nxënies si çelësi dhe udhërrëfyesi i rezultatit të nxënit të synuar nga kompetencat.

– Përcaktime mbi kategorinë didaktike “Situatë e të nxënit”. – Kriteret që duhet të plotësojë një detyrë që të jetë situatë nxënie, janë: a. të ngjallë interes (entuziazëm) te nxënësit; b. të marrë në konsideratë njohuritë e mëparshme të nxënësve. c. të ketë të bëjë me situata reale me të cilat nxënësi njihet në klasë apo është njohur në jetën e përditshme. d. të nxisë kreativitetin e nxënësve dhe të japë përgjigje origjinale. e. të inkurajojë nxënësit të punojnë në grup/të kenë kohën e nevojshme për të kryer detyrën. f. të kenë qasje në një shumëllojshmëri e burimeve: libra, njerëzit, softuare etj. – Ndryshimet në konceptimet për procesin e të nxënit lidhen me konceptimet bashkëkohore për procesin e të

nxënit theksojnë rolin aktiv të nxënësve në zhvillimin e njohurive të reja dhe të kompetencave. – Situatat e nxënies mundësojnë realizimin e synuar në kompetencat kyçe dhe ato të fushës për të analizuar,

vlerësuar, sintetizuar, çmuar dhe kuptuar. – Ngjallin interes të madh tek nxënësit situatat e nxënies të bazuara te teknologjia, zbulimet e mëdha, zgjidhjet e

mëdha që jepen në mjekësi, e kudo në teknologjitë që lidhen me përmirësimin e jetës së njerëzve dhe lehtësimet në tërë veprimtarinë e tyre.

Literatura e rekomanduar për përvetësimin e modulit. 1. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 2. Kurrikula bërthamë: Paragrafët:

- Fusha e të nxënit: Shkencat e Natyrës - Qasja e bazuar në kompetenca

44


3. mësimdhënia dhe të nxënit bazuar mbi kompetenca 4. Korniza kurrikulare Paragrafët: - Mësimdhënia dhe nxënia efektive - Programet e fushës shkencat e natyrës 5. Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata,kompetenca dhe situata e të nxënit (Material ndihmës për mësuesit), Tiranë, Nëntor 2014 6. Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia (Udhëzues për mësuesit) tiranë, Prill 2015

Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin. 1. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 2. Prof. as. dr. P. Karameta: arsimi i gjeneratës tjetër

3. Créer des situations d’apprentissage francois. muller. free. fr/. . . /creerdessituationsdapprentiss. . . Le terme même de « situation d ’a pprentissage » pose en germe toutes ces questionsscénario . . Perrenoud

propose une déf init ion rapide en trois conditions

45

Bajram Salianji

Moduli 2

TeST 1

Kohëzgjatja: 90 minuta 1. Ndryshimet në konceptimet për procesin e të nxënit lidhen me konceptimet bashkëkohore për procesin e të

nxënit theksojnë rolin aktiv të nxënësve në zhvillimin e njohurive të reja dhe të kompetencave. a) e vërtetë b) e gabuar

2. Modelet për krijimin e situatave të nxënies në fizikë e gjejmë në rubrikën e programit të titulluar: Situata të

nxënies të sugjeruara a) e vërtetë b) e gabuar

3. Situatat e nxënies u mundësojnë nxënësve vetvlerësimin e punës së tyre.


4. Situata e nxënies ndihmon nxënësin për aftësi. a) e vërtetë b) e gabuar

5. mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Rezultatet

e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Identifikon karakteristikat shkencore të problemit; thekson elementet që kanë lidhje me njeri-tjetrin; formulon

problemin; konsideron strategji të ndryshme. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre.

rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Formulon problemin; identifikon karakteristikat shkencore të problemit; ndjek hapat e planit; zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë.


7. mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre; identifikon pyetje ose çështje etike; demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike; shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre.


8. Plotësoni: Përvojat e të nxënit nëpërmjet situatave të ndryshme në shkencë, u krijojnë nxënësve mundësi të shumta për të eksploruar, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . marrëdhëniet ndërmjet shkencës, teknologjisë, shoqërisë dhe mjedisit, të cilët ushtrojnë ndikime në jetën, karrierën dhe të ardhmen e tyre.

(10 pikë)

9. Shkruani pesë kritere të përgjithshme prej nga niset mësuesi në përpilimin e një situate të nxënies që (16 pikë)

46


10. Situata e të nxënit (Shkalla 3): Sahati i energjisë elektrike regjistron harxhim energjie vetëm kur të paktën punon një pajisje elektrike. Kur vëmë në punë edhe një pajisje tjetër, disku i sahatit rrotullohet më shpejt.

Plotësoni: a) Formulimi kompetencës në rubrikën “Shkathtësitë dhe proceset”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Formulimi kompetencës në rubrikën “Qëndrimet dhe vlerat”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (8 pikë)

11. Situatë nxënie (Shkalla 5): Paraqitet një tabelë e sinjalistikës rrugore që tregon se përpara jush që lëvizni

me makinë ka një rrugë dytësore që pret rrugën tuaj. a) Caktoni kompetencën kyçe dhe kompetencën e fushës si dhe nënkompetencat që lidhen me këtë situatë. b) Çfarë shkathtësi dhe aftësi fiton nxënësi, nisur nga kjo situatë. c) Si pasqyrohet në programin analitik të fizikës në rubrikën “Qëndrimi dhe vlerat”?

(12 pikë)

47

Bajram Salianji

Moduli 2

TeST 2


1. Ndryshimet në konceptimet për procesin e të nxënit theksojnë rolin mësuesve që duhet të jenë, gjithnjë e më shumë, drejtues dhe krijues të situatave të të nxënit.


2. Programet lëndore nuk japin modele të situatave të nxënies. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Situatat e nxënies mundësojnë realizimin e kompetencave kyçe si dhe të kompetencave të fushës.


4. Situata e nxënies i shërben mësuesit për të ndjekur zhvillimin e aftësive të nxënësve duke përcaktuar edhe mbështetjen e tij për nxënësit.


5. mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre. Rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje:

Identifikon karakteristikat shkencore të problemit; formulon problemin; ndjek hapat e planit; zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë.


6. mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike; identifikon pyetje ose çështje etike; shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre; shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre


7. mësuesi përpilon një situatë nxënie për zhvillimin e kompetencës:Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Krahason të dhënat dhe procedurat e tij/saj me ato të të tjerëve; kupton rolin e ndarjes së informacionit; vlerëson këndvështrimin e tij ose zgjidhjen duke i krahasuar ato me të tjerët.


8. mësimdhënia dhe të nxënit efektiv mbështetet në situata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ose të. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(4 pikë)

9. Situata e të nxënit (Shkalla 3): Shpesh herë, në jetën e përditshme përpiqemi të komunikojmë me njëri-tjetrin shkurt në mënyrë të shkurtuar, ose siç thuhet ndryshe, të përdorim shenja dhe simbole. Në këtë mënyrë njerëzit mund të shprehin fjalë ose grupe të tëra fjalësh vetëm me anë të një shenje. Plotësoni:

48


a) Kompetenca e fushës që i referohet kjo situatë në fizikë:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Nënkompetenca e fushës. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) emrin e rubrikës që paraqet rezultatet e të nxënit në Fizikë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . d) Formulimin që i bëhet në rubrikë kësaj situate. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (8 pikë)

10. Situata e të nxënit (Shkalla 3): treni çante me shpejtësi fushat e gjera. Genci vështronte në dritare. ai

kishte vënë hundën te xhami që ishte veshur me një shtresë të hollë avulli. Me gishtin tregues, Genci bënte lloj- lloj vizatimesh mbi xham. Shihte shtyllat e elektrikut që i fluturonin para syve, zogjtë që cicëronin nga të ftohtit e fluturonin nëpër kaçube, retë e hirta të qiellit. . . . . . . .

a) Përcaktoni burimin e situatës së nxënies. b) Përcaktoni marrëdhëniet pozicionale të objekteve: stacion i trenit - trenit - Gencit - kaçubave - zogjve duke

përdorur fjali që të përmbajnë termat “ndryshon vendndodhjen në lidhje me...” dhe nuk ndryshon vendndodhjen në lidhje me...”.

c) Shkruani ndryshe fjalitë e krijuara në pikën (b) duke përdorur termat “lëviz në lidhje me... ” dhe “është në prehje në lidhje me. . .”.

d) A mund të flitet për trajektoret e lëvizjes dhe llojet e tyre sipas përmbajtjes së kësaj situate? (12 pikë)

11. Situatë nxënie: Gjatë derdhjes së ujit nga një shishe plastike vërejmë se me kalimin e kohës shishja deformohet

duke u shtypur nga ana e saj e brendshme. a) Si paraqitet para nxënësve kjo situatë? b) Çfarë shkathtësish dhe aftësish fiton nxënësi?

(8 pikë)

49

Bajram Salianji

Moduli 2

TeST 3


1. Kompetencat shprehen nëpërmjet përdorimit të njohurive, shkathtësive, vlerave dhe qëndrimeve në trajtimin e plotë dhe të kuptueshëm të situatave të konteksti.


2. Situatat e nxënies mundësojnë vetëm realizimin e kompetencave kyçe. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Situatat e nxënies janë një grup i një ose më shumë detyrash për nxënësi për të realizuar kërkesat e një kompetence të caktuar.


4. Situata e nxënies përkon me qasjen konstruktiviste që e vendos nxënësin në qendër. a) e vërtetë b) e gabuar

5. mësuesi përpilon një situatë për nxënien e kompetencës: Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore. Rezultatet e pritshme të veprimeve të nxënësve, mësuesi i paraqet sipas kësaj renditje: Identifikon pyetje ose çështje etike; demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike; shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre; shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre.


6. Zakonisht, një situatë nxënie përmban një aftësi apo shkathtësi. a) e vërtetë b) e gabuar

7. Për të njëjtën temë dhe të njëjtën kompetencë, pavarësisht nga shkalla situata e nxënies është e njëjtë. a) e vërtetë b) e gabuar

8. mësimdhënia dhe të nxënit efektiv mundëson përzgjedhjen dhe përdorimin e situatave që hasen në. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., që nga jeta vetjake, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(10 pikë)

9. Situata e të nxënit (Shkalla 3): Dimrit, kur bie borë, malet dhe fushat zbardhojnë, kurse në vjeshtë, kur bien gjethet, rrugët zbardhen dhe toka merr pamje të bukur.

50


Plotësoni: a) Kompetenca e fushës që i referohet kjo situatë në fizikë:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Emri i tematikës. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(4 pikë)

10. Situatë: Një trup niset me shpejtësi fillestare dhe në një çast të kohës mund të kthehet përsëri me shpejtësi fillestare zero.

a) tregoni një rast të tillë. b) Çfarë kompetencë fiton nxënësi duke u njohur me këtë situatë?

(6 pikë)

11. Situatë nxënie: Duke qëndruar në breg të detit në një ditë me kushte normale shikojmë ngritjet maksimale dhe shuarjen e dallgëve të detit.

Shkruani burimin e kësaj situate dhe çfarë kupton nxënësi nëpërmjet kësaj situate. (4 pikë)

12. Situatë nxënie (Shkalla 5): Gjatë një ndeshje futbolli braziliani roberto Karlo i shënon një gol ekipit francez,

ku topi përshkruan gjatë lëvizjes së tij një trajektore jo të zakontë për publikun e gjerë. Kjo çoi në atë që edhe ekspertë të futbollit u shprehën: “Për këtë rast fizika ka rënë”.

a) Shkruani burimin e situatës dhe mënyrën e paraqitjes së saj. b) Çfarë kupton nxënësi nëpërmjet kësaj situate.

(6 pikë)

51

Bajram Salianji

Tema e modulit 3:

Roli i mësuesit për arritjen e rezultateve të të nxënit, të synuara në kompetenca, në lëndën e fizikës 1) Kuptimi mbi mësimdhënien dhe të nxënit e bazuar në kompetenca. 2) Roli i mësuesit të fizikës si hartues i situatave të nxënies dhe drejtues e mbështetës i nxënësve. 3) Mësuesi i suksesshëm mirëshfrytëzon mundësitë që bart vetë lënda e fizikës me përmbajtjen dhe zbatimet e saj

Kompetencat profesionale me të cilat do të pajisen mësuesit: 1.Përcaktojnë rolin që u jep kurrikula e bazuar në kompetenca si drejtues dhe mbështetës i nxënësve. 2.Shfrytëzojnë mundësinë që të jep vetë lënda e fizikës për të përpiluar situata të nxënies reale dhe sa më pranë

nxënësve. 3. Përshkruajnë modele të mësimdhënies dhe të nxënies, të bazuar mbi kompetenca, dhe mbi bazën e tyre

planifikojnë orë mësimi sipas këtyre modeleve.

Moduli përmban: Kuptimet mbi mësimdhënien dhe të nxënit e bazuar në kompetenca, si: – Jeta dhe puna në shoqërinë bashkëkohore, ndryshimet e shpejta dhe konkurrenca gjithnjë në rritje kërkojnë

nga individi njohuri të reja, aftësi, shkathtësi, vlera dhe qëndrime, pra kompetenca të reja që e vënë theksin te novatorizmi, shpirti krijues, komunikimi në mënyrë efektive, aftësia për të zgjidhur probleme dhe për të menduar në mënyrë kritike etj.

– mësimdhënia dhe të nxënit, i bazuar në kompetenca, kërkon që në përzgjedhjen dhe përdorimin e strategjive, teknikave dhe metodave të mësimdhënies, mësuesit e fushës së shkencave natyrore:

- të motivojnë nxënësi duke i konsideruar si partnerë; në kuptimin që në procesin mësimor mësuesi dhe nxënësi janë komplementarë të njëri-tjetrit.


- të nxisin vrojtimin e drejtpërdrejtë kureshtjen,arsyetimin dhe gjykimin nëpërmjet demonstrimeve, vëzhgimeve në natyrë dhe eksperimenteve.


- të nxisin të menduarit kritik, krijues, dhe zgjidhjen e problemeve – Përmbajtja dhe objekti i lëndës së fizikës ndihmon mësuesin që të shohin pajisjet e tregut dhe natyrën si burim

për të siguruar pajisje për eksperimente në fizikë. – Përdorimi i mjeteve mësimore nga prodhimet e tregut ka vlera didaktike dhe është në përputhje me kurrikulën

e bazuar mbi kompetenca. – Për zgjidhjen e detyrës së paraqitur në situatën e të nxënit mësuesi përpilon një plan. – Shfrytëzimi i burimeve natyrore, i pajisjeve teknologjike të tjera për të krijuar situata të nxënies të arrira, është

një mundësi që ta jep vetë lënda e fizikës. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për teknologjitë bashkëkohore apo zbulimet e mëdha në fushën e telekomunikacionit e gjetkë janë një mbështetje e fuqishme për mësuesin e fizikës.

– Situatat e nxënies që kërkojnë të lartë arsyetimi dhe një aparat matematik si p. sh., situatë që lidhet me kohën midis frenimit dhe ndalimit të një automobili, kryen efektin e saj më të madh të mundshëm, kur prezantohet me video.

– Në planin që paraqet mësuesi shënohet kompetenca e fushës, situata e nxënies, njohuritë, mëparshme të nxënësit, treguesit e pritshëm nga përgjigjet e nxënësve, pyetjet mbështetëse për arritjet e rezultatet e nxënies, si dhe vlerësimi i rezultatit të arritur nga nxënësit. Theksojmë që mbështetja planifikohet në përputhje me nivelin e nxënësit.

52


– Eksperimenti përdoret në të gjitha lëndët e shkencave të natyrës e më gjerë, por në fizikë ai përbën themelin e ristrukturimit të dijeve që lidhen me natyrën në tërësinë e saj.

– Përdorimet e gjera të kompjuterit janë një domosdoshmëri e mësimdhënies së bazuar mbi kompetenca.

Literatura e rekomanduar për të trajnuarit për të përvetësuar modulin 1) Programet e fushës shkencat e natyrës 2) Korniza kurrikulare dhe Kurrikula bërthamë: Paragrafët: - Fusha e të nxënit: Shkencat e natyrës - Qasja e bazuar në kompetenca 3) mësimdhënia dhe të nxënit bazuar mbi kompetenca 4) Korniza kurrikulare Paragrafët:

- Mësimdhënia dhe nxënia efektive 5) Programet e fushës shkencat e natyrës 6) Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata,kompetenca dhe situata e të nxënit

(Material ndihmës për mësuesit), Tiranë, Nëntor 2014 7) Instituti i Zhvillimit të arsimit: Të nxënit me situata, konstruktivizmi dhe teknologjia

(Udhëzues për mësuesit)tiranë, Prill 2015

Bibliografia kryesore e përdorur për të hartuar modulin.

1. Korniza Kurrikulare e arsimit Parauniversitar të republikës së Shqipërisë 2. Kurrikulat bërthamë 3. Programe të fushës shkencat e natyrës 4. Prof. as. dr. P. Karameta: Arsimi i gjeneratës tjetër 5. Créer des situations d’apprentissage

francois. muller. free. fr/. . . /creerdessituationsdapprentiss. . . Le terme même de « situation d ’a pprentissage » pose en germe toutes ces questionsscénario .

. Perrenoud propose une définition rapide en trois conditions 6. Competency Evaluation “Site of Physics and Chemistry site. ac-martinique. fr/spc/?p=1135 Jun 8, 2012 - I- Physics - chemistry through skills . . I I I - Examples of sessions . . . Bank of learning situations

and evaluation. 7. Physical Chemistry at the College www. discip. ac-caen. fr/phch/. . . /toutniveau_col. htm The common baseBanks of learning situations and evaluation for competency 3: eduscol offers a second

handbook brings together

http://www/

53

Bajram Salianji

Moduli 3

TeST 1


1. rezultatet e të nxënit sipas fushave sigurojnë zhvillimin e kompetencave përmes një tërësie të përbashkët përvojash mësimore të ndërlidhura.


2. Parimi i formulimit të situatave të nxënit është i njëjtë për të gjitha lëndët dhe nivelet e arsimit. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Përgjegjshmëria ndaj sigurisë përkon me kompetencën qytetare edhe për rastin kur ajo lidhet me lëndën e fizikës.


4. Ligjet e fizikës përbëjnë objekt studimi në fizikë, ndërsa në lëndët e tjera të shkencave të natyrës ato përbëjnë objekt zbatimi.


5. Përmbajtja dhe objekti i lëndës së fizikës ndihmon mësuesin që ta shohin natyrën si realitet fizik. a) e vërtetë b) e gabuar

6. Përdorimi i mjeteve mësimore nga prodhimet e tregut ka vlera didaktike dhe është në përputhje me kurrikulën e bazuar mbi kompetenca.


7. Situatat e nxënies gjithmonë paraqiten me kompjuter. a) e vërtetë b) e gabuar

8. Për zgjidhjen e detyrës së paraqitur në situatën e të nxënit mësuesi përpilon një plan. a) e vërtetë b) e gabuar

9. Dokumenti bazë i hartimit të planit të mësuesit është program i fushës. a) e vërtetë b) e gabuar

10. Testet interaktive të nxënies kanë efektivitet më të lartë kur përgatiten në skeda letër-bojë. a) e vërtetë b) e gabuar

54


11. mësimdhënia dhe të nxënit, i bazuar në kompetenca, kërkon që në përzgjedhjen dhe përdorimin e strategjive, teknikave dhe metodave të mësimdhënies, mësuesit e fushës së shkencave natyrore:

- të marrin parasysh njohuritë, aftësitë dhe qëndrimet paraprake të nxënësve, që nënkupton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe, mbi këtë bazë, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(10 pikë)


- të motivojnë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., duke i konsideruar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., në kuptimin që në procesin mësimor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . janë komplementarë të njëri-tjetrit

(8 pikë)

13. Formuloni një situatë të nxëni për një temë të mësimit të fizikës (10 pikë)

55

Bajram Salianji

Moduli 3:

TeST 2


1. rezultatet e të nxënit sipas fushave sigurojnë lidhjen ndërmjet lëndëve dhe veprimtarive mësimore që realizohen në kuadër të një fushe të nxëni, me synim integrimin e njohurive, shkathtësive dhe qëndrimeve që mundësojnë këto lëndë.


2. Përmbajtja e situatave të të nxënit është e njëjtë për të gjitha lëndët brenda një fushës. a) e vërtetë b) e gabuar

3. Objektet që përdorin (kuptim përmbajtësor) lëndët e shkencave të natyrës janë të ndryshme. Këto, shpesh, çojnë edhe në strategji nxënieje të ndryshme.


4. Biologjia dhe fizika kanë në themel natyrën dhe objektet e saj. Kjo çon në atë që strategjitë e mësimdhënies– nxënies janë të njëjta.


5. Përmbajtja dhe objekti i lëndës së fizikës ndihmon mësuesin që të shohin pajisjet e tregut, natyrën, si burim për të siguruar mjete për eksperimente në fizikë.


6. motivimi i nxënies dhe situata e të nxënit janë koncepte identike. a) e vërtetë b) e gabuar

7. Situatat e nxënies që kërkojnë nivel të lartë arsyetimi dhe një aparat matematik, si p. sh., situata që lidhet me kohën midis frenimit dhe ndalimit të një automobil, kryen efektin e saj më të madh të mundshëm, kur prezantohet me video.


8. Në planin që paraqet mësuesi, shënohet vetëm kompetenca e fushës, situata e nxënies dhe njohuritë e mëparshme të nxënësit.


56


9. Në planin që paraqet mësuesi shënohet, krahas kompetencës së fushës, situata e nxënies, njohuritë e reja që do të marrë nxënësi.


10.testet interaktive të nxënies kanë efektivitet më të lartë, kur nxënësit orientohen të punojnë në internet. a) e vërtetë b) e gabuar

11. mësimdhënia dhe të nxënit, bazuar në kompetenca, kërkon që në përzgjedhjen dhe përdorimin e strategjive, teknikave dhe metodave të mësimdhënies, mësuesit e fushës së shkencave natyrore:

- të nxisin vrojtimin e drejtpërdrejtë, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe gjykimin nëpërmjet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dhe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(12 pikë)

12. është thelbësore që vlerësimi të jetë pjesë e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I gjithë procesi i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . në kërkimin shkencor

(14 pikë)

13. Formuloni një situatë të nxëni për një temë të mësimit të fizikës. (10 pikë)

57

Bajram Salianji

Moduli 3

TeST 3


1. rezultatet e të nxënit sipas fushave sigurojnë zbatimin e praktikave të reja të mësimdhënies në nivel shkolle.


2. Burimet nga merren situatat e të nxënit ndryshojnë nga lënda në lëndë dhe brenda fushës së shkencave të natyrës.


3. Lidhja e kompetencave të fushës së shkencave natyrore me kompetencat e fushave të tjera, çon në atë që metodologjitë e mësimdhënies-nxënies janë të njëjta.


4. Eksperimenti përdoret në të gjitha lëndët e shkencave të natyrës e më gjerë. Por në fizikë ai përbën themelin e ristrukturimit të dijeve që lidhen me natyrën në tërësinë e saj.


5. Përdorimi i pajisjeve të tregut për të siguruar mjete për fizikën bëhet vetëm për shkak të mungesës së mjeteve në laborator.


6. Një mësues paraqet para nxënësve një tablo ku është paraqitur një enë qelqi me ujë, ku ndodhet një objekt (peshk). Në drejtim me peshkun ka vendosur një hark me shigjetë. Mësuesi pyet: a do ta qëllojë shigjeta peshkun sipas drejtimit të vendosur?

Kjo detyrë, e shoqëruar me pyetjen e mësuesit, është një mënyrë e paraqitjes të situatës së nxënies, që lidhet me përthyerjen e dritës.


7. Fjala është për një sentencë në psikologji: Mendja i përgjigjet asaj, që i bën apel të fortë arsyes. a) e vërtetë b) e gabuar

8. Në planin që paraqet mësuesi shënohet krahas kompetencës së fushës, situate e nxënies, njohuritë e mëparshme të nxënësit.


58


9. Në planin që paraqet mësuesi, shënohen, krahas kompetencës së fushës, situata e nxënies, njohuritë e mëparshme të nxënësit, rezultatet e pritshme nga përgjigjet që do të japë nxënësi, si dhe një seri pyetjesh që përbëjnë mbështetjet që ndihmojnë nxënësit për të arritur rezultatin e nxënies.


10. Vlerësimi mbi arritjet e nxënësit vetëm bëhet duke u bazuar në rubrikën e programit rezultatet të nxënit. a) e vërtetë b) e gabuar


- të nxisin të menduarit. . . . . . . . . . . . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., dhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e problemeve

(6 pikë)

12. Vlerësimi u shërben mësuesve për të përmirësuar metodat e mësimdhënies, nxënësve për të përmirësuar të nxënit, si dhe prindërve për të monitoruar progresin e fëmijëve të tyre në shkollë.

(8 pikë)

13. Formuloni një situatë të nxëni për një temë të mësimit të fizikës. (10 pikë)

59

Bajram Salianji

PjeSA II Përgjigjet:

Moduli 1

TeSTI 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

a a a b b b c a a a

11. (P: rezultate të të nxënit për çdo kompetence kyçe dhe fushë të nxëni sipas shkallëve të kurrikulës; metodologjitë e zbatimit të kurrikulës; vlerësimi i nxënësve: shpërndarja kohore (plani mësimor) për secilën fushë)

12. (P: kërkimit shkencor) 13. (P: situatave të kontekstit) 14. (P: Koha mësimore për secilën klasë/ tabela përmbledhëse e programit/ rezultatet e të nxënit të

kompetencave, sipas tematikave, sipas shkallëve/ rezultatet e të nxënit – Fizikë për gruptemat)

Moduli 1 TeSTI 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a a a a a c c d a a

11. (P: zhvillimin e kompetencave kyçe të të nxënit gjatë gjithë jetës / kompetencave të fushës së shkencave

të natyrës) 12. (P: kompetencave kyçe të të nxënit dhe të kompetencave të fushës) 13. (P: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre/ Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore/

Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës)

Moduli 1 TeSTI 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a a c c b a a b a b

11. (P: planifikimin, realizimin dhe vlerësimin e veprimtarive mësimore dhe arritjet e nxënësve në klasë dhe

jashtë saj) 12. (P: Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit/ Kompetenca e të menduarit/ / Kompetenca e të mësuarit

për të nxënë/ Kompetenca për jetë, sipërmarrje dhe mjedis/ Kompetenca personale/ Kompetenca qytetare/ Kompetenca digjitale)

13. (P: për shkallët (shkallën) 1dhe 2 ose 3 dhe 4/ ose 5 ose 6)

60


Moduli 2 TeSTI 1

1 2 3 4 5 6 7

a a b a a b b

8. (P: analizuar, vlerësuar, sintetizuar, çmuar dhe kuptuar)

9. (P: Situata të ngjallë interes (entuziazëm) te nxënësit/ Situata të marrë në konsideratë njohuritë e mëparshme të nxënësve/ Situata të ketë të bëjë me situata reale, me të cilat nxënësi njihet në klasë apo është njohur në jetën e përditshme/ të nxisë kreativitetin e nxënësve dhe të japin përgjigje origjinale/ të inkurajojë nxënësit të punojnë në grup/ të kenë kohën e nevojshme për të kryer detyrën/ Të kenë qasje në një shumëllojshmëri e burimeve: libra, njerëzit, softuare etj.)

10. [P: a) shpjegon kuptimin fizik dhe bën dallimin e koncepteve: punë, fuqi dhe energji, burim energjie, burime

natyrore të ripërtëritshme dhe të paripërtëritshme, energji e lëvizjes, elektrike, ruajtja dhe shndërrimet e energjisë nga një formë në një tjetër ; b) diskuton me përgjegjshmëri dhe propozon mënyra të ruajtjes dhe kursimit të energjisë gjatë përdorimeve të saj në jetën e përditshme, si p. sh., gjatë përdorimit të pajisjeve elektrike, paneleve diellore etj. )

11. (P: a) Kompetenca kyçe: Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit/ Kompetenca e fushës: Përdorimi

i njohurive shkencore dhe teknologjike.

Moduli 2 TeSTI 2

1 2 3 4 5 6 7 a a a a b b a

8. (P: të nxëni reale ose të ngjashme me realitetin) 9. [(P:a) Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës; b) përdor mënyra të ndryshme për prezantimin

e informacionit (p. sh., simbolet, tabelat, vizatimet teknike; c) Shkathtësitë dhe proceset; d) përdor simbolet e madhësive fizike: shpejtësi (v), rrugë (s), kohë (t), forcë (F), forcën e gravitetit (G), masë (m).]

10. [P: a) libër; b)Treni ndryshon vendndodhjen në lidhje me stacionin; Genci nuk ndryshon vendndodhjen në lidhje me trenin; c)Treni lëviz në lidhje me stacionin; Genci është në prehje në lidhje me trenin; d) Po]

11. [P: a) eksperiment me pajisje rrethanore; b) përdor ligjin e Bernulit]

61

Bajram Salianji

Moduli 2 TeSTI 3

1 2 3 4 5 6 7 a b a a a b b

8. (P: familjare, shoqërore e deri tek e vendit, rajonit e më gjerë) 9. [P: a)Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre; b) Ndërveprimi;] 10. [P: a) Trupi i hedhur vertikalisht lart, pasi ngjitet në pikën më të lartë, kthehet në tokë me shpejtësi

fillestare zero; b) identifikon shndërrimin e energjisë nga kinetike në potenciale dhe anasjelltas] 11. (P: Vrojtim në natyrë/ Dukurinë e interferencës së valëve) 12. (P: burimi i informacionit: Interneti/ Mënyra e paraqitjes: Me video; b) efektin magnus)

Moduli 3

TeSTI 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a a a a a a b a a b

11. (P: përvojat individuale të tyre / të mbështesin dhe orientojnë nxënësit e tyre) 12. (P: nxënësit, si partnerë; mësuesi dhe nxënësi )

Moduli 3

TeSTI 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a b a b a b a b a a

11. (P: kureshtjen, arsyetimin/ demonstrimeve, vëzhgimeve në natyrë/ eksperimenteve) 12. (P: procesit të mësimdhënies dhe të nxënit/ të nxënit në shkencat e natyrës mbështetet)

Moduli 3

TeSTI 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a b b a b b a a a b

11. (P: kritik, krijues/ zgjidhjen) 12. (P: prindërve për të monitoruar progresin e fëmijëve)

Documents

Mësimdhënia dhe të nxënit bazuar në simdhënia dhe të nxënit... · PDF fileFusha psikologji Influencuar nga Wilhelm von Humboldt, alexander Potebnia,alfredadler, ... shkollore