Më 5 Nëntor 2013, Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Tregtisë dhe Sipërmarrjes, Z. Arben Ahmetaj, Ambasadori Italian në Shqipëri Z.Massimo Gaiani dhe Drejtori i Kooperacionit Italian për Zhvillim në Shqipëri, Z. Andrea Senatori zhvilluan një vizitë në Tirane në kompanitë “ARDE-NO”sh.p.k, dhe “VLAKEDA” Sh.p.k operuese përkatesisht në sektorin e prodhimit të mobilieve dhe atë të prodhimit të këpuceve. Të dy kompanitë janë një shembull suksesi i Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme shqiptare, të cilat janë financuar, nga Linja e Kredisë e Programit Italo-Shqiptar për zhvillimin e NVM-ve në Shqipëri (PRODAPS).Përfaqësuesit e dy qeverive përgëzuan kompanitë shqiptare për investimin e suksesshëm, duke theksuar se falë investimit dy kompanitë jo vetëm kanë forcuar pozicionin e tyre në tregun kombëtar dhe ndërkombëtar por kanë krijuar gjithashtu edhe vende të reja pune. Duke theksuar rëndësinë që ka zhvillimi i sektorit privat per qeverinë shqiptare, Ministri Ahmetaj falen-deroi qeverinë italiane dhe përfaqësuesit e Zyrës së Bashkëpunimit Italian për Zhvillim në Tiranë, për mbështetjen financiare në kuadër të PRODAPS. Ai theksoi se “falë instrumentëve financiarë të Programit, Ndermarrjet e Vogla dhe te Mesme shqiptare

të shkëlqyer për forcimin e partneritetit ekono-mik ndërmjet Shqipërisë dhe Italisë. Kushtet favorizuese të kredive të dhëna në kuadër të Programit Italo Shqiptar për Zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme, i kanë mundësuar sipërmarrësve shqiptarë përfshirjen e teknologjive të avancuara italiane në linjat e prodhimit si dhe kanë rritur konku-rueshmërinë e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme shqiptare në tregjet ndërkombëtare.Ambasadori Gaiani tha se qeveria Italiane do të vijojë të forcojë bashkëpunimin ekonomik me Shqipërinë dhe Protokolli Italo-Shqiptar i Bashkëpunimit për Zhvillim, firmosur në Dhjetor 2010 është një garanci e fortë për partnerët tanë shqiptarë.

Angazhimi i Qeverisë Italine me 15 milion Euro në favor të sektorit privat shqiptar, thekson edhe një herë se Italia në rolin e saj si Donator Kryesor Europi-an do të vijojë të shoqërojë Shqipërine, edhe në të ardhmen në rrugën e saj drejt integrimit Europian.

NEWSLETTER Nr.5, Janar 2014

Ministri i MZHETS, Ambasadori Italian, në Shqipëri dhe Drejtori i Kooperacionit Italian për Zhvillim, vizituan në Tiranë, dy kompani shqiptare të financuara nga Linja e Kredisë.................................Faqe 1

Investitorë nga Italia dhe Shqipëria morën pjesë në konferencën “Ndërmar-rjet e Vogla dhe të Mesme: Mundësitë dhe sfidat e bashkëpunimit ekonomik ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë” organi-zuar nga ambasada Italiane, në Tiranë..............................................Faqe 2

Tryezë e Rrumbullakët - ‘Roli i Bankave Tregtare Private në rritjen e aksesit në Linjëne Kredisë’...............................Faqe 3

Prezantohet “Programi i ri i Ndihmës së Integruar për Zhvillimin e NVM-ve Shqiptare” gjate një aktiviteti me Bankat partneretë programit.....................Faqe 3

Tregues te arritjeve të suksesit – Indika-torë të Programit dhe Treguesit përkatës....................................Faqe 4 – 5

Nxitje sipërmarrjes së gruas - Komiteti Drejtues i Linjës së Kredisë shtoi kompo-nentin gender ndër kriteret prioritare të Programit........................................Faqe 2

Indikatorë të Programit

Vizita në NVM të Financuaranga Linja e Kredisë

Në Këtë Numër Vizita në NVM Shqiptare të Financuaranga Linja e Kredisë

Aktivitete të PRODAPS

kanë më shumë mundësi, që të rrisin biznesin nëper-mjet rritjes së standarteve dhe teknologjisë në linjat e prodhimit. Në mbyllje të fjalës së tij Ministri Ahmetaj theksoi edhe një herë mbështetjen e Qverisë Shqiptare, por dhe më gjerë, në zhvillimin e sektorit privat shqiptar.Në fjalën e tij Ambasadori i Italisë në Shqipëri, z. Massi-mo Gaiani e vlerësoi Programin si një mundësi

“Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme: Mundësitë dhe sfidat e bashkëpunimitekonomik ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë”

PRODAPS promovon gratë sipërmarrëse

Më 25 Nëntor, në kuadër të konferencës “Angazhimi Italian në Shqipëri: Punësimi nga Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme dhe Zhvillimi Lokal”, organizuar në Hotel Tirana Internacional nga Ambasada Italiane në Tiranë dhe Ministria e Zhvillimit Ekono-mik Tregtisë dhe Sipërmarrjes së Shqipërisë u mbajt një sesion i vecantë dedikuar bash-këpunimit ekonomik ndërmjet Shqipërisë dhe Italisë.

Në fjalën e hapjes, ambasadori Italian në Shqipëri, Z.Massimo Gaiani theksoi se Shqipëria dhe Italia kanë shumë pika të përbashkëta mbi të cilat mund të forcojnë

kufizon mundësitë dhe potencialin e tyre për të kontribuar në zhvillimet social-ekonomike të vendit si dhe në krijimin e vendeve të reja të punës. Sipas Organizatës Ndërkombëtare të Punës (ILO), gratë sipërmarrëse përbëjnë një të katërtën deri në në një të tretën e të gjithë binzeseve në ekonominë globale, pamvar-sisht se pjesa më e madhe e tyre janë ndërmarrje micro ose të vogla. Banka Botërore në Raportin e Zhvillimit 2012 sugjeron se largimi i barrierave diskrimin-uese ndaj grave në disa vende mund të ndihmojë rritjen me 25 % të prodhimit në këto vende. Po kështu Bashkimi Europian në përputhje me “Small Business Act” ka ndërmarrë një sërë inisiativash me qëllim promovimin e gruas sipërmarrëse siç është “Rrjeti Europian i Ambasadoreve Sipërmar-rëse” në 2011. Pavarësisht zhvillimeve positive në dekadën e fundit, në Shqipëri ende ekzistojnë dallimet gjinore. Raporti Kombëtar mbi statusin e grave dhe baraz-inë gjinore në Shqipëri (2011), i realizuar nga

ish-Ministria e Punës, Cështjeve Sociale dhe Shanceve të barabarta me mbështet-jen e UN WOMEN, tregon se në ekonominë shqiptare, gratë ende përballen me nivel të ulët përfaqësie ku vetëm 26.5 % e të gjitha bizneseve drejtohen nga gratë. Nisur nga kjo PRODAPS përfshiu sipërmarrjen e gruas ndër prioritetet e programit, me qëllim lehtësimin e qasjes në financë të Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme që drejtohen nga gra, apo që përfaqësohen ligjërisht nga gra. Ndër projektet e tjera të identifikuara si prioritare nga Programi per Zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme Shqiptare mund të përmendim ndërmarrjet që operojnë në prodhim, agro-përpunim, agro-industri, energji të rinovueshme apo sektorët e teknologjisë dhe komunikimit etj. Po kështu NVM-të e orientuara nga eksporti, bizneset e krijuara rishtaz, të përqëndruara në zona e parqe Industriale apo projektet e investimeve që synojnë krijimin e vendevetë reja të punës, renditen ndër prioritetet e Programit.

parë MZHETS prezantoi lehtësirat financi-are në favor të ndërmarrjeve shqiptare. Ndër isntrumentat financiarë të prezantu-ar, Programi Italo - Shqiptar për Zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme u paraqit si skema më e sukseshme për

qasjen në financa të NVM-ve. Ndërsa në panelin e dytë, që u përqëndrua në promovimin e një mjedisi miqësor biznesi, sipërmarrës dhe institucione të tjera në mbështetje të biznesit paraqitën eksperi-enca dhe risi mbi praktikat më të mira të biznesit dhe skemave teknologjike të zbatuara në Itali dhe Shqipëri.

bashkëpunimin ekonomik ndërmjet tyre. Aktorët italianë dhe shqiptarë duhet të nxiten që të forcojnë më tej integrimin ndërmjet dy sistemeve ekonomike. Zv/Ministrja e MZHETS, Znj. Brunilda Paska-li dhe kryetari i komisionit parlamentar për investimet italiane në Shqipëri, Z.Artan Gace theksuan gjithashtu potencialin e jashtëzakonshëm që kanë marrëdhëniet ekonomike ndërmjet italisë dhe Shqipërisë. Nga njëra anë, për sipërmarrësit shqiptar, Italia përfaqëson një model të suksesshëm për zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme ndërsa nga ana tjetër Shqipëria është pë ta një destinacion interesant për të investuar si dhe një treg potencial me kërkesa në rritje. Gjatë dy paneleve të zhvilluara në konfer-encë, me objekt qasjen në kredi dhe promovimin e mjedisit të biznesit, investi-torë, përfaqsues të bankave, shoqatave të biznesit dhe konsulentë biznesi nga të dy vendet patën mundësinë që të shkëmbenin ide, informacion dhe eksperienca positive rreth mundesive ne biznes. Në panelin e

Komiteti Drejtues i Linjës së Kredisë (CLSC) gjatë mbledhjes së 16-të të zhvilluar në Nëntor 2013 vendosi përfshirjen e sipër-marrjes së gruas si një ndër kriteret priori-tare të Programit për Zhvillimin e sektorit Privat në Shqipëri (PRODAPS). Për shkak të kufizimeve kulturore disa gra frenohen qoftë edhe të konsiderojnë

nisjen e një biznesi, ndërsa nga ana tjetër pengesa të vazhdueshme kufizojnë shumicën e tyre në drejtimin e mikrondër-marrjeve apo ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, që shpesh operojnë në mënyrë informale. Një gjë e tillë kufizon jo vetëm aftësinë e grave për të fituar të ardhura të mira për veten dhe familjen, por gjithashtu

Më 3 Tetor 2013, Njësia e Menaxhimit të Programit (PMU) e Programit Italo - Shqiptar për Zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme (NVM) në Shqipëri, në bashkëpunim me Zyrën e Bashkëpunimit Italian në Shqipëri organizuarn në Sky Tower Hotel, në Tiranë, workshop-in me temë "Roli i Bankave Private Tregtare në Zgjerimin e Qasjes në Linjën e Kredisë” Takimi, që u drejtua nga Z. Ardit Collaku, Kryetari i Komitetit Drejtues të Linjës së Kredisë së Programit (CLSC) dhe drejtor i

Axhensisë Shqiptare të Zhvillimit të Investi-meve (AIDA), sekretarja e parë në Ambasa-dën Italiane Z. Valeria Baistrocchi dhe Drejtori i Zyrës së Bashkëpunimit Italian, në Shqipëri Z. Andrea Senatori , krijoi një mundësi të mirë për të diskutuar rreth procedurave të implementimit të Programit dhe konsideruar masat që duhen marrë për përmirësimin dhe rritjen e efektivitetit të tij.Sektori privat është një forcë promotore për rritjen dhe zhvillimin ekonomik të Shqipërisë , sepse ky sektor konsiderohet si një nga faktorët më të rëndësishëm per gjenerimin e të ardhurve dhe që kontribuon në krijimin e vëndeve të punës.Sot kemi rreth 105 mijë ndërmarrje të vogla dhe të mesme (NVM), të cilat kontribuojnë në mbi 80% të Produktit të Brendshëm Bruto (PPB) të vendit dhe punësojnë rreth 82 % të numrit të përgjith-shëm të punonjësve në sektorin privat. Në këtë kontekst bankat janë aktorë kryesorë në zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik dhe social dhe një partner strategjik për rritjen e numrit të NVM-ve të financuara nga PRODAPS. Përfaqësuesit e tetë bankave

Tyrezë e Rrumbullakët - "Roli i Bankave Private Tregtarenë Zgjerimin e Qasjes në Linjën e Kredisë”

Prezantohet “Programi i Ndihmës sëIntegruar për Zhvillimin e NVM-veShqiptare” gjatë një takimi me bankatpartnere të programit

partnere të Programit - Banka Credins , Banka Intesa SanPaolo, Banka Kombëtare Greke , Banka Kombëtare Tregtare, BankaRaiffeisen, Banka Tirana, Banka Union dhe Banka Veneto – sollën në këtë takim ekspe-riencën e tyre në zbatimin e marrëveshjes së huasë “On – Lending”, një kontratë kjo e nënshkruar ndërmjet bankave tregtare private dhe PRODAPS.Takimi gjithashtu nxiti diskutime konstruk-tive lidhur me funksionimin e Fondit Shqiptar të Garancisë, që është një instrument

Në kudër të takimit “Roli i Bankave Private Tregtare në Zgjerimin e Qasjes në Linjën e Kredisë”, zhvilluar në 3 Tetor 2013, iu prezantua bankave partnere “Programi i Ndihmës së Integruar për zhvillimin e Ndër-marrjeve të Vogla dhe të Mesme shqiptare “IADASME”. Z. Giacomo Pides, ekspert për Zhvillimin e Sektorit Privat në Zyrën e Bashkëpunimit Italian, theksoi se Programi i ri synon të rrisë numrin e NVM-ve përfituese, që operojnë në sektorë kyç të ekonomisë si agro-biznesi dhe “Ekonomia e Gjelbër”. Ky program synon gjithashtu të nxisë përgjegjësinë sociale të NVM-ve shqiptare në disa drejtime si, krijimi i vëndeve të reja të punës, ulja e ndikimit në ambient dhe promovimi i sinergjive ekono-mike të vëndit. Sikurse është miratuar në Marrëveshjen e Programit të nënshkruar nga autoritetet shqiptare dhe ato italiane, në 8 Mars 2013, si dhe në përputhje me objektivat e Programit për Zhvillimin e Sektorit Privat, në Shqipëri, IADASME do të sigurojë një fond shtesë prej 15 milion Euro (11 milion Euro për Linjën e Kredisë – ndër të cilat 3.5 milionë Euro të dedikuara për projektet e vogla – dhe 2.5 milion Euro për Fondin e Garancisë). Përsa i përket kompo-nentit të asistencës teknike, IADASME do të financoi me një fond prej 1.5 milion Euro, për të mbështetur qeverinë shqiptare dhe operatorët privatë. Aktivitetet e programit shtrihen në tre nivele; Së pari, mbështetje direkte për NVM-të shqiptare në aktivitete të tilla si, përgatitja e planeve të biznesit, strategjive të marketingut dhe përmirësimi i sistemit të menaxhimit të cilësisë. Së dyti, ky program synon mbështetjen e aktorëve të biznesit, duke forcuar dhe nxitur rolin e shoqatave publike dhe private, agjensive dhe dhomave të tregtisë. Së treti, asistencë për të siguruar rritje të kapaciteteve për Ministrinë e Zhvillimit Ekonomik Tregtisë dhe Sipërmarrjes, administratat lokale dhe institucione të tjera shqiptare në hartimin dhe implementimin e modeleve të zhvillim-it për NVM-të dhe sektorin privat shqiptar në tërësi. Këto përpjekje do të nxisin partneritetin me modelet italiane që kanë demostruar sukses në zhvillimin e NVM-ve sic janë inkubatorët e biznesit, cluster-at dhe parqet industriale.

lehtësimi finan-ciar i krijuar nga PRODAPS, për të mbuluar deri në 60% të kolat-eralit të kërkuar, për projektet e i n v e s ti m e v e . Duke iu referuar Fondit Shqiptar të Garancisë, drejtori PMU-së, Z. Kino Buxheli paraqiti skema alternative të garantimit të

kredive, që mund të ndiqen si shembull për të vlerësuar efektivitetin operacional të Fondit Shqiptar të Garancisë. Z. Buxheli nënvizoi se PRODAPS do të synoi të përmirë-soi më tej Programin duke sjell eksperi-encën ndërkombëtare të ekspertëve nga CONFIDI, një skemë e suksesshme italiane e garantimit të kredive.

Takime të ngjashme me bankat partnere të programit do të vazhdojnë të organizohen nga edhe në muajt në vijim, për të forcuar bashkëpunimin ndërmjet Programi Italo-Shqiptar për Zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme dhe bankave.

LINJA E KREDISË DHE FONDI I GARANCISË PËR NDËRMARRJETE VOGLA DHE TË MESME (NVM)

REZULTATET, AKTIVITETET DHE TREGUESIT PËRKATËS

Projektet e financuara: Shuma e disbursuar sipas bankave (në përqindje)

Programi për zhvillimin e sektorit privat në Shqipëri (PRODAPS), është një ndërhyrje e strukturuar që synon të përmirësojë qasjen në Kreditin Bankar për NVM-të në Shqipëri nëpërmjet dy instrumentëve financiarë: Linjë Kredie prej 25 milion Euro me interes të favorshëm dhe Fond Garan-cie prej 2.5 milionn Euro.

Objektivi kryesor i PRODAPS është forcimi i kapaciteteve të sipërmarrësve lokalë dhe në mënyrë të vecantë të NVM-ve shqiptare, duke ndihmuar në krijimin e mekanizmave të ndërveprimit mes sistemit kredidhënës Bankar dhe NVM-ve, si dhe në promovimin e standarteve të qëndrueshme të prodhimit dhe përmirësimit të kushteve të punës. Për të realizuar objektivat e përcaktuara, Njësia e Menaxhimit të Programit (PMU) në bashkëpunim me Zyrën e Bashkëpunimit Italian për Zhvillim ka realizuar një sërë veprimtarish të tilla si trainime dhe seminare me bankat dhe sipërmarrësit si dhe me ofruesit e shërbimeve të konsulencës për projektet e NVM-ve.

Që prej fillimit zyrtar në 2009 deri në 31 Dhjetor 2013 nga Linja e Kredisë së programit PRODAPS janë financuar 86 projekte investimi të NVM-ve shqiptare, me një financim prej 18.4 milion Euro.Në sajë të PRODAPS, sistemi bankar shqiptar ka bërë përparime të dukshme, sidomos në vlerësimin dhe menaxhimit e kredive për ndërmarrjet mikro dhe të vogla dhe të bizneseve të reja ‘Start up, të cilat janë vecanërisht të ndjeshme në qasjen në tregun e kredisë. Në këtë drejtim, vlen të përmendet se nga 86 projektet e financuara nga Programi 10 janë “Start up”

Projektet e financuara sipas bankave:Numri dhe shuma e disbursuar.

Projektet e Financuara Shuma e Disbursuar (mln Euro)

Projektet e financuara: Në numër dhe shumëtë disbursuar sipas viteve kalendarike

Projektet e financuara: Vende te reja punesipas viteve kalendarike

Projektet e Financuara Shuma e Disbursuar (mln Euro)

42

510 9

42

117.2

2.6 2.6 2.70.8 0.6 1.7

BKT Raiffeissen Credins Veneto Tirana NBG ICB 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

39%

15% 15% 15%

4% 3%

9%

BKT

Raiffeissen

Credins

Veneto

Tirana

NBG

ICB

19

16

27

17

74.9

3.65.3

3.51.0

0

5

10

15

20

25

30

2009 2010 2011 2012 2013

296

395

312

136 123

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2009 2010 2011 2012 2013

Projektet e financuara: Sipas kategorive bazuar në madhësine e NVM(përqindja mbi numrin total të kredive të aprovuara)

Projektet e financuara: Sipas aktiviteteve te biznesit(Perqindje mbi shumen e disbursuar)

TiranëDurrësLushnjëShkodërKrujëFushëkrujëKavajëFierBeratVloreElbasanKorceLezhePogradecGramshDiber

36%9%

12%6%5%2%6%6%3%6%2%1%2%1%1%1%

Përqindja e Kredive të dhëna nga Bankat sipas Vlerave

Mungesa e kolateralit bankar ka qenë arsyeja kryesore për përjashtimin e NVM-ve nga tregu i kredisë. Programi e kapërcen këtë vështirësi me një fond 2.5 milione Euro, të krijuar për financimin e Fondit Shqiptar të Garantimit të Kredive (AGF). Për këte periudhe, pranë Bankave Tregtare Private kanë paraqitur kërkesa rreth 47 kompani për mbështetje nga Fondi i Garantimit të Kredive (AGF), por vetëm 4 prej tyre janë vlerësuar nga Banka për të aplikuar për mbulim me fond garantimi kredie. Deri tani nuk është miratuar asnjë projekt nga Bordi i Fondit të Garancisë.

Mikro31%

Të Vogla53%

Të Mesme16%

Ndërtim40%

Veshje dheProdhim Këpucësh

11%Transport7%

Prodhim dhePërpunim Ushqimor

19%

Prodhim dhePërpunim Druri

15%

Teknologji dheInformacion

1%

Tjetër 7%

6%

60%

16%

17%Euro 15,000 to 50,000

Euro 51,000 to 200,000

Euro 201,000 to 400,000

Euro 401,000 to 500,000

Njësia e Menaxhimit të Programit (PMU)Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Tregtisë dhe Sipërmarrjes

Adresa: Blvd. “Zhan D’ Ark”, Godina INSTAT, Kati 5, Tiranë, AlbaniaTel. / Fax: +355 4 23 66 811 / +355 4 23 66 449

E-mail: info@prodaps.alWeb: www.prodaps.al

Drejtohuni në një nga Bankat Tregtare Private, partnere të Programit të cilat janë: Banka Kombëtare Tregtare (BKT); Raiffeisen Bank;Banka Intesa SanPaolo; Banka Credins; Tirana Bank; Veneto Bank; Banka Kombëtare Greke (NBG) dhe Union Bank.

NVM

Kriteret e Pranueshmërisë për NVM-të