Narodna banka na Republika Makedonija - nbrm.mk · PDF filev Na 2 juni na Makedonskata berza po pat na licitacija ... i naftenite derivati na svetskiot pazar. ... Makedonska Kamenica,

Izrabotuva: Direkcija za istraùvawe

Narodna banka na Republika Makedonija

Mese~na informacija

6 / 2006

Avgust 2006 godina

2

3

S O D R @ I N A Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa vo Republika Makedonija vo juni 2006 godina

4

I. Dvièwa vo realniot sektor 6 II. Monetarni dvièwa 7 III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa 10 Prilog tabeli 12

4

Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa

vo juni 2006 godina v Na 1 juni stapi vo sila Dogovorot za slobodna trgovija so Srbija i Crna Gora, ~ija

osnovna cel e {irewe na me|usebnata trgovija, sozdavawe na pravedni uslovi za konkurencija, ukinuvawe na barierite vo me|usebnata razmena, pottiknuvawe na investiciite i unapreduvawe na trgovijata so treti zemji.

v Na 1 juni, Stopanskata komora na Makedonija go promovira{e noviot na~in na

organizirawe i sorabotka me|u malite i sredni pretprijatija od zemjava, preku formirawe t.n. grupi za razmena na iskustva koi moàt da brojat maksimum 20 ~lenovi - od zainteresiranite kompanii, lokalni konsultanti i vladini pretstavnici.

v Na 1 juni, Ministerstvoto za finansii zapo~na so isplata na redovnite rati od

oddelnite emisii na obvrznicite za denacionalizacija. v Na 2 juni na Makedonskata berza po pat na licitacija bea prodadeni akciite na Gradski

apteki od Skopje, kako i akcii vo akcionerski dru{tva vo sopstvenost na Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe na Makedonija, vo vrednost od 12,9 milioni evra i 14,4 milioni evra, soodvetno. Novite sopstvenici na Gradski apteki se farmacevtskite komapnii: Zegin, Alkaloid i Farmakop, koi }e deluvaat kako konzorcium.

v Na 3 juni se restartiraa pogonite na metalskiot kapacitet Iskra-inèwering i

fabrikata za prerabotka i skladirawe na sveò ovo{je i zelen~uk DS Fuds (porane{no ZIK Kumanovo), koi se vo sopstenost na gr~ki investitor.

v Vo periodot od 5 do 9 juni 2006 godina, po pat na javni aukcii na Makedonskata berza bea

ponudeni 45,1% obi~ni akcii na Makedonski Telekomunikacii AD Skopje vo sopstvenost na Republika Makedonija. Pritoa, be{e prodaden samo eden paket akcii od 9,9% vo iznos od 3,6 miljardi denari (60,3 milioni evra), dodeka od ostanatite 5,5% akcii ponudeni na slobodna proda`ba bea prodadeni 0,9% od vkupno ponudenite dràvni akcii vo iznos od 153,8 milioni denari.

v Na 14 juni stapi vo sila odlukata na Sovetot na Narodna Banka na Republika

Makedonija so koja se namaluva lombardnata kamatna stapka za 1,5 procentni poeni od 11% na 9,5%. ("Slu`ben vesnik na RM" br. 70/2006).

v Na 8 juni vo Luksemburg se potpi{a Dogovor za investicii vo energetikata na

Balkanskiot poluostrov i za energetska sorabotka vo regionot, me|u Evropskata Unija (EU) i balkanskite zemji (Makedonija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora, Albanija, Romanija, Bugarija i Obedinetite nacii vo ime na Kosovo). Kako rezultat na dogovorot }e se sozdade infrastruktura za transport na priroden gas od Bliskiot Istok i kaspiskiot region za EU, so {to }e se podobri snabduvaweto so energensi na Zapadna Evropa.

v Na 11 juni vo Skopje se potpi{a multilateralen Dogovor na dano~nite administracii

od strana na Makedonija, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora i Bugarija za poefikasna borba protiv zatajuvawe na danok.

v Na 12 juni, spored odlukata na Regulatornata komisija za energetika, rafineriskite

ceni na naftenite derivati se zgolemija vo prosek za 0,56%, dodeka maloproda`nite ceni na naftenite derivati se namalija vo prosek za 0,13 %, („Slu`ben vesnik na RM“ br. 72/2006), dodeka na 26 juni 2006 godina, Regulatornata komisija za energetika donese odluka so koja rafineriskite i maloproda`nite ceni na naftenite derivati bea zgolemeni vo prosek za 0,07% i 0,05%, soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 77/2006), vo soglasnost so dvièweto na cenite na surovata nafta i naftenite derivati na svetskiot pazar.

v Na 12 juni, po ~etirigodi{na pauza, be{e restartiran rudnikot za olovo i cink Sasa od

Makedonska Kamenica, vo sopstvenost na ruskata kompanija Romtrejd.

5

v Na 13 juni se potpi{a Op{tiot kolektiven dogovor za stopanstvoto od strana na

Sojuzot na sindikatite na Republika Makedonija i Organizacijata na rabotodava~ite na Republika Makedonija.

v Na 13 juni Agencijata za krediten rejting Fitch go zgolemi kreditniot rejting na

Republika Makedonija od postojniot BB so pozitiven izgled na BB+ so stabilen izgled za stranska i doma{na valuta. So novododelenata ocenka Fitch ja pomesti Republika Makedonija za dve nivoa na rejting skalata.

v Na 14 juni vo Helsinki se potpi{a Spogodbata za sorabotka i pomo{ za carinski

pra{awa pome|u Carinskite upravi na Makedonija i Finska, so cel prodlabo~uvawe na carinskata sorabotka i unapreduvawe na bilateralnite odnosi me|u dvete zemji.

v Na 15 juni se potpi{a Dogovorot za zaem za proektot za sudski reformi i

institucionalna poddr{ka, vo vrednost od 10 milioni evra, pome|u Svetskata banka i Vladata na Republika Makedonija.

v Na 16 juni vo Struga se odrà dvodnevna Regionalna konferencija na banki i izvozno-

kreditni agencii, vo organizacija na Makedonskata banka za poddr{ka na razvojot, na koja prisustvuvaa pretstavnici na banki i institucii od 14 zemji vo regionot.

v Na 16 juni Makedonija i Grcija potpi{aa Protokol za prekugrani~na sorabotka po

dolìnata na panevropskiot Koridor 10, so cel olesnuvawe na protokot na lica i stoki po dolìnata na Koridorot i zacvrstuvawe na sorabotkata me|u zemjite potpisni~ki.

v Na 21 juni Makedonskata banka za poddr{ka na razvojot ja promovira novata kreditna

linija odobrena od Sovetot na Evropskata banka za razvoj (CEDB), vo vrednost od 10 milioni evra, nameneti za finansirawe na malite i srednite pretprijatija vo Makedonija, a so cel namaluvawe na nevrabotenosta vo Republika Makedonija.

v Na 26 juni so vpi{uvaweto na KIBS a.d. Skopje vo edinstveniot registar na izdava~i na

sertifikati, oficijalno zapo~na primenata na Zakonot za podatoci vo elektronski oblik i elektronski potpis.

v Na 27 juni Sektorot za evrointergracii pri Vladata na Republika Makedonija vo

Stopanskata komora vo Skopje pred stopanstvenicite gi prezentira{e novite fondovi za pred-pristapna pomo{ na Evropskata Unija, instrumentot za pristapna pomo{ (IPA- Instrument for pre accession assistance), Programata za ekonomska sorabotka so pazarite vo razvoj na holandskata vlada i Novata programa za partnerstvo so Avstriskata agencija za razvoj (ADA- Austrian development agency).

v Novi zakonski propisi:

- Zakon za ratifikacija na izmenite i dopolnuvawata na dogovorot za slobodna trgovija me|u Republika Makedonija i Bosna i Hercegovina usvoeni od me{ovitiot komitet za sproveduvawe na ovoj dogovor ("Slu`ben vesnik na RM" br. 69/2006)

- Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za registrirawe na gotovinski pla}awa ("Slu`ben vesnik na RM" br. 70/2006)

- Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za za{tita na konkurencijata ("Slu`ben vesnik na RM" br. 70/2006)

- Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penzisko i invalidsko osiguruvawe ("Slu`ben vesnik na RM" br. 70/2006)

- Zakon za personalniot danok na dohod ("Slu`ben vesnik na RM" br. 74/2006)

Mese~na informacija 06/2006

6

I. Dvièwa vo realniot sektor1 Vo juni 2006 godina e registrirana mese~na stapka na deflacija od 0,7%, vo uslovi na pad na tro{ocite od 0,9% kaj stokite, dodeka tro{ocite za uslugite se nepromeneti. Vakvata mese~na dinamika na inflacijata se dolì na sezonski vlijanija, odnosno na poniskite ceni na sveìot zelen~uk (za 11,9%), koi re~isi vo celost pridonesoa za padot vo grupata ”ishrana” od 1,6%. Isto taka, namaluvaweto na maloproda`nite ceni na naftenite derivati2 se odrazi vrz tro{ocite za ”domuvawe” i ”soobra}ajni sredstva i uslugi” i dopolnitelno pridonese za negativnata promena na inflaciskiot indeks. Godi{nata stapka na inflacija vo juni 2006 godina iznesuva 3%, pri najizrazen porast na tro{ocite za ”tutun i pijalaci” (za 17,6%). Prose~nata stapka na inflacija vo prvoto polugodie na 2006 godina iznesuva 3,1%, pri {to najgolem pridones ima porastot na tro{ocite za ”tutun i pijalaci” (zaradi zgolemenata akciza na cigarite) i za ”ishrana”. Povisoki tro{oci se registrirani i kaj site ostanati kategorii, osven kaj kategorijata ”obleka i obuvki”, koja beleì nezna~itelen pad na tro{ocite. Grafikon 1 Tro{oci na ìvotot (vo %)

-2,0

-1,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III

IV V VI

mesec/prethoden mesec

period/ist period od prethodna godina

Izvor: Dràven zavod za statistika. Cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi3 vo juni 2006 godina zabeleàa pad od 1% vo sporedba so prethodniot mesec, {to se dolì na 1 Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija. 2 Soglasno so odlukite na Regulatornata komisija za energetika od 29.05.2006 godina i 12.06.2006 godina za namaluvawe na cenite na naftenite derivati za 3,69% i 0,13%, soodvetno. 3 Prethodni podatoci na DZS.

poniskite ceni na proizvoditelite vo prerabotuva~kata industrija (za 1,4%), so ogled na povisokite ceni vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda” (za 2,5%) i nepromenetite ceni vo sektorot ”vadewe rudi i kamen”. Mese~niot pad na cenite vo prerabotuva~kata industrija se dolì pred s¢ na namalenite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati (za 8,3%, vo soglasnost so odlukata na Regulatornata komisija za energetika od 29.05.2006 godina za namaluvawe na rafineriskite ceni), prehranbeni proizvodi i pijalaci (za 0,6%) i kaj izdava~kata dejnost (za 0,4%). Na godi{na osnova, cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi se povisoki za 5,5%. Vo prvata polovina na 2006 godina cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi beleàt prose~en porast od 5,7% vo sporedba so istiot period od prethodnata godina, {to glavno se dolì na povisokite ceni na proizvoditelite vo prerabotuva~kata industrija za 6,5%, odnosno na zgolemenite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati (za 34,5%) i tutunski proizvodi (za 20,1%) {to korespondira so glavnite determinanti na inflaciskiot indeks. Vo sektorot ”vadewe rudi i kamen” e registriran prose~en porast na cenite od 4%, dodeka vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda” cenite se poniski vo prosek za 0,3%. Vo juni 2006 godina fizi~kiot obem na industriskoto proizvodstvo4 ostvari mese~en porast od 2,8%, kako rezultat na porastot na proizvodstvoto vo prerabotuva~kiot i rudarskiot sektor (za 4,7% i 4%, soodvetno), delumno neutraliziran so padot na proizvodstvoto vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda” (za 8,5%). Najgolem pridones za porastot vo ramki na prerabotuva~kata industrija imaat zgolemenoto proizvodstvo na predmeti za obleka, hemikalii i hemiski proizvodi, tutunski proizvodi i osnovni metali. Vo juni 2006 godina, industriskoto proizvodstvo zabeleà godi{na stapka na porast od 4,1%. Nositeli na porastot se slednive prerabotuva~ki granki: proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali, osnovni metali, tutunski proizvodi i predmeti za obleka. 4 Prethodni podatoci na DZS.


7

Grafikon 2 Industrisko proizvodstvo (vo %)

-35,0-30,0-25,0-20,0-15,0-10,0

-5,00,05,0

10,015,0

I.20

05 II III IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III IV V VI

mesec/ prethoden mesec period/ ist period od prethodna godina

Izvor: Dràven zavod za statistika. Vo prvata polovina na 2006 godina industriskoto proizvodstvo beleì porast od 1,1% vo odnos na istiot period od 2005 godina, koj proizleguva od zgolemenoto proizvodstvo vo sektorot ”vadewe rudi i kamen” (za 63,7%, {to se dolì na niskata

sporedbena osnova od istiot period od prethodnata godina) i vo prerabotuva~kiot sektor, vo uslovi na pad na proizvodstvoto vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda”. Pritoa, vo juni aktivnosta vo prerabotuva~kiot sektor za prv pat od po~etokot na godinata ostvari kumulativna stapka na porast (0,4%). Porastot vo dominantniot prerabotuva~ki sektor e rezultat na zgolemenoto proizvodstvo vo deset od vkupno dvaeset prerabotuva~ki granki (so u~estvo od 43,8% vo vkupnoto industrisko proizvodstvo), od koi najgolem pridones imaat proizvodstvoto na proizvodi od drugi nemetalni minerali, prehranbeni proizvodi i pijalaci, tekstilni tkaenini i nafteni derivati.

II. Monetarni dvièwa

Vo juni 2006 godina, vkupnite likvidni sredstva na bankite na mese~na osnova se namalija za 14,8%, so {to na krajot na mesecot iznesuvaa 6.687 milioni denari. Glaven tek na povlekuvawe likvidnost pretstavuvaat denarskite depoziti na dràvata kaj NBRM koi na mese~na osnova se povisoki za 3.313 milioni denari. Porastot na saldoto na denarskata smetka na dràvata kaj NBRM e rezultat na realizacijata na nedano~nite prihodi vo buxetot vrz osnova na proda`ba na dràvni akcii vo korporativniot sektor5. Vo ovaa nasoka deluva{e i povisokoto nivo na gotovi pari vo optek, koi na mese~na osnova se zgolemija za 680 milioni denari (delumno odrazuvaj}i go predizborniot period). Vo soglasnost so sezonskite dvièwa, vo juni, deviznite transakcii na NBRM bea dominanten avtonomen faktor koj kreira likvidnost vo bankarskiot sistem, glavno vrz osnova na visokite devizni prilivi vo menuva~nicite. Voedno, dopolnitelna likvidnost be{e kreirana preku instrumentite na monetarnata politika. Taka, blagajni~kite zapisi na NBRM na mese~na osnova se poniski za 811 milion denari, dodeka iznosot na 5Prodadeni se rezidualnite akcii na dràvata vo sektorite zdravstvo, telekomunikacii i akcii vo sopstvenost na PIOM.

dràvnite zapisi za monetarni celi6 se namali za 324 milioni denari. Pritoa, na odrànite aukcii, prose~nata kamatna stapka na blagajni~kite zapisi ostana re~isi nepromeneta vo odnos na maj 2006 godina i iznesuva 5,8%, dodeka prose~nite mese~ni ponderirani kamatni stapki na dràvnite zapisi so ro~nost od tri, {est i dvanaeset meseci iznesuvaa 6,53%, 6,92% i 8,66% soodvetno. Prose~nata dnevna likvidnost na bankarskiot sistem vo juni 2006 godina iznesuva 6.434,8 milioni denari, {to pretstavuva umeren mese~en pad od 2,3%. Od aspekt na dnevnata dinamika, vo prvata dekada registrirano e namaluvawe na likvidnosta na bankite soglasno povlekuvawe preku dràvnite depoziti vrz osnova na prilivi od proda`bata na dràvni akcii vo korporativniot sektor, kako i zaradi redovnata isplata na danocite. Vo vtorata polovina na juni likvidnosta be{e relativno stabilna i vo poslednata sedmica od mesecot glavno se dviè{e nad prosekot. Vi{okot na likvidni sredstva na bankite nad obvrskata za zadolìtelna rezerva (vo 6 Na 07.03.2006 godina, NBRM vo sorabotka so Ministerstvotot za finansii zapo~na so emisija na dràvni zapisi za monetarni celi, so rok na dostasuvawe od tri meseci.


8

denari)7 na mese~na osnova e namalen za 5,1 procenten poen i vo juni 2006 godina iznesuva 7,4%. Grafikon 2 Dnevna dinamika na likvidnosta na bankite (vo milioni denari)

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

2006 2005

prose~no nivo na likvidnost vo juni 2006 godina

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo juni na me|ubankarskiot pazar na pari8 e ostvaren vkupen promet od 1.407 milioni denari, {to na mese~na osnova pretstavuva porast od 18,4%. Prose~nata kamatna stapka na me|ubankarskiot pazar na pari vo juni iznesuva 5,4% (namaluvawe od 0,3 procentni poeni vo odnos na prethodniot mesec). Vo juni 2006 godina i pokraj zgolemuvaweto na gotovite pari vo optek (za 4,9%), primarnite pari9 na mese~na osnova se poniski za 2,2%, zaradi padot na vkupnite likvidni sredstva na bankite (od 14,8%). Monetarniot agregat M1 ostvari mese~en porast od 4%, determiniran od zgolemuvaweto na dvete komponenti, gotovite pari vo optek i transakciskite depoziti (za 3,2%). Po{irokite monetarni agregati M2 i M4 ostvarija mal pad vo odnos na prethodniot mesec (od 0,3% i 0,1%, soodvetno), odrazuvaj}i go namaluvaweto na kratkoro~nite depoziti kaj bankite. Na godi{na osnova (juni 2006 godina / juni 2005 godina), monetarnite agregati M2 i M4 se povisoki za 12,8% i 13%, soodvetno. 7 Kako period na odrùvawe (ispolnuvawe) na obvrskata za zadolìtelna rezerva na bankite se smeta periodot od 11. den vo tekovniot mesec do 10. den vo sledniot mesec. 8 Na 15.05.2006 godina, Sobranieto na akcioneri donese odluka za prestanok so rabota na Pazarot na pari i kratkoro~ni hartii od vrednost (slu`ben vesnik na RM br. 74/2006). Od 08.05.2006 godina, zapo~na so rabota elektronskiot sistem za me|ubankarsko trguvawe so depoziti i hartii od vrednost (TENFORE). 9 Analizata se odnesuva na primarnite pari bez zadolìtelnata rezerva na deviznite depoziti.

Tabela 1 Monetarni agregati i nivnite komponenti (vo milioni denari)

30.06.2006 godina

mese~na promena

godi{na promena

vo % vo %

Gotovi pari vo optek 14.580 4,9 8,9Depozitni pari 16.188 3,2 17,7Monetaren agregat M1 30.768 4,0 13,4Kratkoro~ni denarski depoziti 28.062 -9,1 6,6Monetaren agregat M2-denarski del 58.830 -2,7 10,0Kratkoro~ni devizni depoziti 52.815 2,6 16,2Monetaren agregat M2 111.645 -0,3 12,8Nemonetarni depoziti 5.688 3,9 16,0 -denarski 3.255 -0,5 5,2 -devizni 2.433 10,4 34,5Monetaren agregat M4 117.333 -0,1 13,0 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vkupnite depoziti na bankite vo juni 2006 godina, po kontinuiran devetmese~en porast, zabeleàa pad vo odnos na prethodniot mesec za 1,4%. Vakvata dinamika se dolì na padot na depozitite vo doma{na valuta za 8,3% (pad na kratkoro~nite i dolgoro~nite denarski depoziti od 9,1% i 0,5%, soodvetno). Sektorski analizirano, padot na denarskite depoziti (za 10,2%) e predizvikan od namaluvaweto na kratkoro~nite denarski depoziti na korporativniot sektor, determinirano od realiziraniot otkup na dràvni akcii od strana na edno pogolemo pretprijatie. Depozitite na naselenieto se povisoki za 2,3% vo odnos na maj 2006 godina, odrazuvaj}i go porastot na site kategorii na depoziti od aspekt na ro~nata i valutnata struktura, so isklu~ok na minimalniot pad kaj oro~enite denarski depoziti nad edna godina. Na godi{na osnova (juni 2006 godina / juni 2005 godina), vkupnite depoziti na privatniot sektor kaj bankite se povisoki za 12,9%. Grafikon 3 Dinamika na depozitite (vo milioni denari)

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III

IV V VI

Depoziti na naselenie Depoziti na pretprijatija Vkupni depoziti Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vkupnite plasmani na bankite kaj privatniot sektor vo juni 2006 godina vo odnos na maj 2006 godina se zgolemeni za 4,2%, pred se poradi zgolemeniot interes


9

za kreditirawe vo doma{na10 valuta. Vkupnite denarski krediti na mese~na osnova se zgolemija za 4,2% i bea osnovna determinanta na porastot na vkupnite plasmani so pridones od 74,3%. Pritoa, 67,3% od porastot na vkupnite denarski krediti se odnesuvaat na zadolùvawe na pretprijatijata. Vo ramkite na plasmanite vo stranska valuta vo juni 2006 godina (mese~en porast od 4,2%), najzastapeni se dolgoro~nite krediti odobreni na pretprijatijata. Nabquduvano po sektori, na mese~na osnova plasmanite na pretprijatijata i na naselenieto se povisoki za 4,4% i za 3,7%, soodvetno. Godi{niot porast na vkupnite plasmani na bankite kaj privatniot sektor vo juni 2006 godina iznesuva 26,3%. Grafikon 4 Plasmani na bankite po sektori (vo milioni denari)

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

50.000

55.000

60.000

I.200

5 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

6 II III

IV V VI

7.500

10.000

12.500

15.000

17.500

20.000

22.500

25.000

27.500

Plasmani kaj pretprijatija (leva skala) Plasmani kaj naselenie (desna skala) Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. 10 Gi vklu~uvaat i denarskite krediti so devizna klauzula.

Vo domenot na kamatnata politika na bankite vo juni 2006 godina ne bea zabeleàni nekoi pozna~ajni promeni. Taka, prose~nata ponderirana aktivna kamatna stapka na bankite na denarski krediti za site rokovi i sektori vo juni 2006 godina iznesuva 11,3% i na mese~na osnova e namalena za 0,2 procentni poeni, dodeka prose~nata ponderirana pasivna kamatna stapka na denarski depoziti za site rokovi i sektori zabeleà mese~en porast od 0,1 procenten poen i iznesuva 4,3%. Grafikon 5 Ponderirani kamatni stapki i margini na bankite* (vo %, na godi{no nivo)

N o m i n a l n i p a s i v n i k a m a t n i s t a p k i

N o m i n a l n i a k t i v n i k a m a t n i s t a p k i

2 , 5

3 , 5

4 , 5

5 , 5

6 , 5

7 , 5

8 , 5

9 , 5

1 0 , 5

1 1 , 5

1 2 , 5

1 3 , 5

1 4 , 5

I.20

05 II III IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III IV V VI

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. *Se odnesuvaat na denarski krediti i depoziti za site ro~nosti i sektori, pri {to se vklu~eni i denarskite krediti i depoziti so valutna klauzula. Prose~nata ponderirana kamatna stapka na deviznite krediti za site rokovi, sektori i valuti vo juni 2006 godina iznesuva 8% (7,9% vo maj 2006 godina). Prose~nata ponderirana kamatna stapka na deviznite depoziti za site rokovi, sektori i valuti se zgolemi na mese~na osnova za 0,1 procenten poen i vo juni 2006 godina iznesuva 1,5%.

III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa

Nadvore{notrgovskata razmena na Republika Makedonija, vo juni 2006 godina, vo uslovi na povolni dvièwa kaj izvozot i uvozot na stoki, na mese~na osnova ostvari porast od 3,6% i iznesuva 426,6 milioni evra11. Vkupniot izvoz na stoki vo juni 11 Prethodni podatoci na NBRM. Izvozot na stoki e prikaàn na f.o.b. osnova, dodeka uvozot na stoki e prikaàn na c.i.f. osnova.

dostigna iznos od 161,8 milioni evra12 i e povisok za 1,4% vo odnos na maj 2006 godina, {to e rezultat na zgolemeniot izvoz na obleka i tekstil, hrana i pijalaci. Vo odnos na istiot mesec od prethodnata godina, izvozot na stoki e zgolemen za 23,9%, glavno poradi zgolemeniot izvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi, tutun i nafteni 12 Istoriski najvisok mese~en izvoz od 1996 godina navamu.


10

derivati. Uvozot na stoki vo juni 2006 godina ostvari mese~en porast od 5% i iznesuva 264,8 milioni evra. Vakviot porast proizleguva od zgolemeniot uvoz na mineralni goriva, }erami~ki proizvodi, èlezo i ~elik i nivni proizvodi i farmacevtski proizvodi. Na godi{na osnova (juni 2006 godina / juni 2005 godina) uvozot na stoki e zgolemen za 9,2%. Grafikon 7 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

I.05 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.06 II III IV V VI

Izvoz Uvoz Saldo Vkupna NTR

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija, a presmetkite vo evra se izvr{eni vo NBRM. Pointenzivniot porast na uvozot vo odnos izvozot vo juni 2006 godina predizvika prodlabo~uvawe na trgovskiot deficit i namaluvawe na stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz. Taka, negativnoto trgovsko saldo vo juni 2006 godina iznesuva 103 milioni evra (na mese~na osnova e povisoko za 11,2%), dodeka stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz iznesuva 61,1% i vo odnos na prethodniot mesec e poniska za 2,2 procentni poena. Vo prvata polovina od 2006 godina, vkupnata nadvore{notrgovska razmena iznesuva 2.209 milioni evra i vo odnos na istiot period od prethodnata godina e zgolemena za 9,5%. Realiziraniot izvoz vo periodot januari-juni od 2006 godina na godi{na osnova e povisok za 8,6% i iznesuva 840,4 milioni evra. Godi{niot porast e determiniran od povisokiot izvoz na nafteni derivati, pijalaci, hrana, rudi, obleka i tekstil. Vkupniot uvoz na stoki vo prvite {est meseci od 2006 godina iznesuva 1.368,6 milioni evra i e zgolemen za 10,1% vo odnos na periodot januari-juni 2005 godina, pred s¢ poradi zgolemeniot uvoz na mineralni goriva, vozila, vozduhoplovi13, rudi i oprema. Na kumulativna osnova, trgovski deficit 13 Ednokraten uvoz na patni~ki avion vo april 2006 godina.

iznesuva 528,2 miliona evra i beleì zgolemuvawe od 12,7% vo odnos na istiot period od 2005 godina, dodeka stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz se namali na 61,4% (62,3% vo periodot januari-juni 2005 godina). Vo juni 2006 godina vkupniot promet ostvaren na devizniot pazar iznesuva 376,6 milioni evra i vo odnos na prethodniot mesec se zgolemi za 7,3%. Pritoa, vo uslovi na mese~en porast na pobaruva~kata na devizi od 8,6% i istovremen pad na ponudata na devizi od 1,1%, bankite realiziraa zgolemena neto-proda`ba na devizi kon pretprijatijata. NBRM na devizniot pazar i ovoj mesec ostvari neto-otkup na devizi, {to pridonese za porast na bruto deviznite rezervi. Taka, bruto deviznite rezervi na krajot na juni dostignaa 1.241,3 milioni evra i vo odnos na prethodniot mesec se povisoki za 28,9 milioni evra ili za 2,4%. Prometot na menuva~kiot pazar vo juni iznesuva 113,4 milioni evra i na mese~na osnova zabeleà porast od 2,4%. Pritoa, vo uslovi na pointenziven porast na pobaruva~kata vo odnos na ponudata na devizni sredstva (za 6,6% i 1%, soodvetno) na menuva~kiot pazar e realiziran neto-otkup na devizi vo vkupen iznos od 55,3 milioni evra (mal pad na mese~na osnova za 0,9%). Neto-otkupot na menuva~kiot pazar vo periodot januari-juni 2006 godina iznesuva 273,3 milioni evra i zabeleà porast od 35,4% vo odnos na istiot period od 2005 godina. Grafikon 8 Dvièwe na vkupniot promet na devizniot i menuva~kiot pazar (vo milioni evra)

050

100150

200250

300350

400450

500

I.200

5 III V

VII IX XI

I.200

6 III V

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

Promet na devizen pazar (leva skala)Promet na menuva~ki pazar (leva skala)Neto otkup na menuva~ki pazar (desna skala)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Devizniot kurs na denarot vo odnos na evroto na devizniot pazar na 30.06.2006 godina iznesuva 61,17 denari za edno evro i e re~isi nepromenet vo odnos na krajot na prethodniot mesec (61,18 denari za edno evro). Devizniot kurs na denarot vo odnos


11

na amerikanskiot dolar zabeleà mese~na depresijacija od 2,5% i na krajot na juni 2006 godina iznesuva 48,83 denari za eden amerikanski dolar (na 31.05.2006 godina se razmenuvaa 47,65 denari za eden amerikanski dolar). Grafikon 9 Dneven sreden devizen kurs na denarot vo odnos na evroto i amerikanskiot dolar na devizniot pazar (denari za edinica stranska valuta)

464748495051525354555657585960616263

01.0

6.20

0602

.06.

2006

03.0

6.20

0604

.06.

2006

05.0

6.20

0606

.06.

2006

07.0

6.20

0608

.06.

2006

09.0

6.20

0610

.06.

2006

11.0

6.20

0612

.06.

2006

13.0

6.20

0614

.06.

2006

15.0

6.20

0616

.06.

2006

17.0

6.20

0618

.06.

2006

19.0

6.20

0620

.06.

2006

21.0

6.20

0622

.06.

2006

23.0

6.20

0624

.06.

2006

25.0

6.20

0626

.06.

2006

27.0

6.20

0628

.06.

2006

29.0

6.20

0630

.06.

2006

EUR USD

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Devizniot kurs na denarot vo odnos na evroto na menuva~kiot pazar vo juni 2006 godina e na istoto nivo od prethodniot mesec i vo prosek se razmenuvaa 61,41 denar za edno evro. Istovremeno, prose~niot kupoprodaèn devizen kurs na denarot vo odnos na amerikanskiot dolar iznesuva 48,26 denari za eden amerikanski dolar i zabeleà minimalna depresijacija (vo maj 2006 godina vo prosek se razmenuvaa 48,15 denari za eden amerikanski dolar).

Nadvore{niot dolg na Republika Makedonija vrz osnova na dolgoro~ni krediti i zaemi vo juni 2006 godina se zgolemi za 16 milioni evra i na 30.06.2006 godina iznesuva 1.698,8 milioni evra. Koristenite sredstva vo juni nezna~itelno se pogolemi od platenata glavnica, {to pokaùva deka mese~niot porast na dolgoro~niot nadvore{en dolg glavno se dolì na realiziranite kursni razliki od 13,4 milioni evra. Vo juni 2006 godina povle~enite sredstva i vkupno platenite obvrski iznesuvaat 9,2 miliona evra i 11,5 milioni evra (8,5 milion evra glavnica i 3,1 milion evra kamata), soodvetno. Novosklu~enite krediti vo juni 2006 godina iznesuvaat 52,8 milioni evra, od koi 77,7% (ili 41 milion evra) se odnesuvaat na javnite pretprijatija, a ostanatiot del (11,8 milioni evra) pretstavuva zadolùvawe na privatniot sektor. Vkupniot dolgoro~en dolg na privatniot sektor vo juni ostvari mese~en porast od 0,8% i iznesuva 479,2 milioni evra, od koi 79,3% se odnesuvaat na nebankarskiot privaten sektor, a ostatokot e dolg na delovnite banki. Kratkoro~niot nadvore{en dolg14, na krajot na juni 2006 godina iznesuva 88,2 miliona evra i za prv pat po 2001 godina, pokraj privatniot sektor i javniot sektor se javuva kako dol`nik na kratok rok. Vo juni 2006 godina vrz osnova na odobreni kratkoro~ni krediti se koristeni sredstva vo iznos od 5,1 milion evra, dodeka plateni se obvrski vo iznos od 1,3 milioni evra. 14 Prethodni podatoci na NBRM.


12

Prilog Dvièwa vo realniot sektor vo Republika Makedonija Tabela 1 Tro{oci na ìvot i ceni na malo

VI.2006 VI.2006 I-VI.2006V.2006 VI.2005 I-VI.2005

Tro{oci na ìvotot -0,7 3,0 3,1

Ishrana -1,6 0,9 1,9 Tutun i pijalaci 0,1 17,6 17,6 Obleka i obuvki 0,0 0,2 -0,1 Domuvawe -0,4 0,9 1,0 Stan (stanarina, voda, uslugi) 0,0 0,2 0,0 Ogrev i osvetlenie -0,5 1,6 1,8 Higiena i zdravje -0,5 1,7 1,1 Kultura i razonoda 0,6 7,2 6,4 Soobra}ajni sredstva i uslugi -0,4 4,5 3,2

Stoki -0,9 3,1 3,5

Uslugi 0,0 2,6 1,4

Ceni na malo -0,5 4,6 4,3

Zemjodelski proizvodi -7,7 -2,8 4,7 Neprehranbeni industriski proizvodi -0,7 6,2 6,2 Industrisko - prehranbeni proizvodi 0,1 1,2 0,5 Pijalaci 0,2 -0,5 -0,6

Stoki 0,1 5,6 4,2

Uslugi -0,9 4,0 4,4

vo %

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija


13

Tabela 2 Ceni na proizvoditeli na industriski proizvodi*

VI.2006 VI.2006 I-VI.2006V.2006 VI.2005 I-VI.2005

Ceni na proizvoditeli na industriski proizvodi -1,0 5,5 5,7

Energija -4,2 12,4 17,9 Intermedijarni proizvodi, osven energija 1,9 0,5 -2,2 Kapitalni proizvodi 0,0 5,2 4,2 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka -0,2 1,6 5,0 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka -0,9 5,3 4,9

Vadewe rudi i kamen 0,0 3,3 4,0

Prerabotuva~ka industrija -1,4 6,2 6,5Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci -0,6 0,7 0,4

Proizvodstvo na tutunski proizvodi 0,1 23,2 20,1Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 0,0 0,3 0,6Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe na krzno -0,1 -2,7 -2,7Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi -0,4 1,7 2,2Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo -8,3 22,3 34,5Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi 1,2 3,3 -0,7Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi 3,1 4,4 0,1

Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali 0,9 3,5 2,3

Proizvodstvo na osnovni metali 2,4 -2,0 -7,0

Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 0,0 9,5 7,2Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati, nespomnati na drugo mesto 0,0 11,1 6,4

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 2,5 0,4 -0,3

*Prethodni podatoci.

vo %

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija


14

Tabela 3 Industrisko proizvodstvo*

VI.2006 VI.2006 I-VI.2006V.2006 VI.2005 I-VI.2005

Vkupno 100,0 2,8 4,1 1,1

Energija 21,9 -6,3 -4,5 -0,2 Intermedijarni proizvodi, osven energija 33,8 3,9 8,2 5,3 Kapitalni proizvodi 4,8 6,9 13,6 6,1 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 1,4 11,2 13,8 -2,7 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 38,1 5,3 2,4 -2,8

Vadewe rudi i kamen 1,8 4,0 11,6 63,7

Prerabotuva~ka industrija 79,4 4,7 4,9 0,4

Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci 20,0 -2,3 0,6 2,4

Proizvodstvo na tutunski proizvodi 3,9 20,2 11,4 2,0

Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 2,5 -29,5 15,4 12,4

Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe na krzno 8,6 19,6 4,7 -6,8

Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi 3,9 9,8 -21,6 -22,8

Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo 3,0 3,0 -10,8 8,8

Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi 5,9 14,3 -10,3 -3,2

Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi 2,6 2,5 4,3 -10,6

Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali 8,2 -1,0 34,8 26,8

Proizvodstvo na osnovni metali 6,0 11,5 23,6 -8,4

Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 3,8 5,8 6,4 -1,7

Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati 3,2 -34,5 -39,8 7,4

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 18,8 -8,5 -2,6 -1,7* Prethodni podatoci.

struktura vo %

vo %

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija Tabela 4 Konsolidiran buxet na Centralnata vlast i von-buxetskite fondovi (vo milioni denari)


15

iznos vo milioni denari

mese~ena promena vo %

struktura vo %

iznos vo milioni denari

kumulativna promena

(2006/2005) vo %

struktura vo %

Vkupni prihodi 8,666 -6.4 100.0 41,018 7.2 100.0

Dano~ni prihodi i pridonesi: 7,532 -4.7 86.9 35,287 6.0 86.0

Dano~ni prihodi ( SRA ): 8 -42.9 0.1 101 -12.9 0.2 Dano~ni prihodi: 5,061 -4.8 58.4 23,036 5.4 56.2 - personalen danok na dohod 666 -5.3 7.7 3,302 3.8 8.1 - danok od dobivka 244 -21.5 2.8 2,280 52.3 5.6 - danok na dodadena vrednost 2,555 -9.1 29.5 10,595 1.0 25.8 - akcizi 965 11.2 11.1 4,375 -1.0 10.7 - carini 540 18.4 6.2 1,989 0.3 4.8 -ostanati danoci 91 -45.5 1.1 495 82.7 1.2 Pridonesi: 2,463 -4.4 28.4 12,150 7.3 29.6

Nedano~ni prihodi: 870 -23.2 10.0 4,308 -4.9 10.5 -nedano~ni prihodi (SRA) 469 13.6 5.4 2,116 -12.9 5.2 -profit od javni i finansiski institucii 19 -94.7 0.2 481 42.3 1.2 -administrativni taksi i nadomestoci 176 54.4 2.0 685 -0.6 1.7 -prihodi od participacija 26 13.0 0.3 128 -39.3 0.3 -ostanati administrativni taksi 22 -18.5 0.3 114 10.7 0.3 -ostanati nedano~ni prihodi 4 -92.2 0.0 163 30.4 0.4 -nadomestok za upotreba na avtopat 155 6.2 1.8 621 -2.2 1.5

Kapitalni prihodi 161 182.5 1.9 361 88.0 0.9

Donacii (od stranstvo) 88 -30.2 1.0 969 261.6 2.4

Vkupni rashodi 7,978 -4.3 100.0 39,855 3.9 100.0

Tekovni tro{oci 7,307 -8.0 91.6 37,728 4.0 94.7 - plati i naemnini 1,927 -0.6 24.2 9,615 1.6 24.1 - stoki i uslugi 1,096 1.7 13.7 5,029 -4.2 12.6 - transferi 4,189 -9.3 52.5 21,885 6.2 54.9 - kamati 95 -69.6 1.2 1,198 24.0 3.0

Kapitalni tro{oci 670 70.1 8.4 2,128 2.1 5.3

Buxetsko saldo 688 1163

Finansirawe -688 -1,163

Eksterno finansirawe, neto 137 -8,939

Finansirawe od doma{ni izvori, neto -825 -6,122

Prihodi od privatizacija 0 13,899

Izvor: Ministerstvo za finansii na Republika Makedonija.

januari-maj 2006

* Od januari 2006 godina centralniot buxet se prezentira vo nova forma koja gi vklu~uva smetkite na fondovite i prihodite i rashodite od smetkite za sopstveni prihodi (SRA).

maj 2006


16

Monetarni dvièwa vo Republika Makedonija Tabela 5 Pregled na Narodna banka na Republika Makedonija (tekoven kurs, vo milioni denari)

XII.05 I.06 II.06 III.06 IV.06 V.06 VI.06

I. Neto devizna aktiva 66,282 57,130 57,297 71,907 74,145 75,454 77,256 Aktiva 69,504 60,326 60,519 75,076 77,213 78,415 80,181 Pasiva 3,222 3,196 3,222 3,169 3,068 2,961 2,925

II. Neto doma{na aktiva -40,520 -33,763 -32,079 -47,210 -47,978 -48,045 -50,327

Krediti na banki, neto -8,876 -10,368 -9,329 -8,580 -8,461 -7,222 -6,415 Krediti na banki 45 45 324 323 323 323 319

Aukcija na krediti 0 0 0 0 0 0 0 Aran`mani za reotkup 0 0 0 0 0 0 0 Krediti vrz osnova na hartii od vrednost 0 0 0 0 0 0 0 Dolgoro~ni krediti 31 31 31 31 31 31 27 Avansi 4 4 283 282 282 282 282 Ostanato 10 10 10 10 10 10 10

Instrumenti -8,921 -10,413 -9,653 -8,903 -8,784 -7,545 -6,734 Aukcija na blagajni~ki zapisi -8,921 -10,413 -9,653 -8,903 -8,784 -7,545 -6,734

Neto, Dràva -18,989 -11,024 -10,167 -25,762 -26,157 -27,733 -30,8471.Krediti na dràvata 3,290 3,290 3,290 3,290 2,983 2,983 2,983 Koristewe na kredit od Fondot 0 0 0 0 0 0 0 Obi~en kredit 0 0 0 0 0 0 0 Otkupeni dràvni hartii od vrednost 1,039 1,039 1,039 1,039 1,039 1,039 1,039 Ostanato 2,251 2,251 2,251 2,251 1,944 1,944 1,9442. Depoziti na dràvata -22,279 -14,314 -13,457 -29,052 -29,140 -30,716 -33,830 A) Vo denari -6,993 -7,653 -6,860 -8,807 -9,141 -11,104 -14,417Depozitni pari -6,993 -7,653 -6,860 -8,807 -9,141 -11,104 -14,417 - Trezorska smetka -6,562 -7,214 -6,417 -6,965 -5,717 -7,678 -11,342 - Drugi buxetski fondovi -431 -439 -443 -1,842 -3,424 -3,426 -3,075 od toa: Dràvni hartii od vrednost za monetarni celi -1,377 -2,951 -2,951 -2,627 Fond za poddr{ka na monetarnata politika 0 0 0 0 0 0 0 B) Vo stranska valuta -15,286 -6,661 -6,597 -20,245 -19,999 -19,612 -19,413

Depoziti na Centralna vlada -15,139 -6,516 -6,450 -20,098 -19,851 -19,468 -19,267 od koi: Fond za pati{ta -147 -130 -121 -102 -84 -56 -31

Drugi depoziti na dràvata -147 -145 -147 -147 -148 -144 -146

3.Eksterna smetka 0 0 0 0 0 0 0

Ostanati stavki, neto -12,655 -12,371 -12,583 -12,868 -13,360 -13,090 -13,065 Ostanat aktiva 5,324 5,243 5,279 5,204 5,320 5,558 5,579 Ostanata pasiva -5,368 -4,794 -5,067 -4,983 -5,377 -5,416 -5,460 od koi: Preodna smetka -487 -14 -19 -36 -180 -44 -51 Kapitalna smetka -11,024 -11,558 -11,505 -11,608 -11,798 -11,750 -11,523 Rezidualni stavki -1,587 -1,262 -1,290 -1,481 -1,505 -1,482 -1,661

Primarni pari 25,762 23,367 25,218 24,697 26,167 27,409 26,929 Gotovi pari vo optek 14,439 13,100 13,635 13,700 14,560 13,900 14,580 Gotovina vo blagajna 1,374 1,068 1,066 980 1,052 965 1,011 Smetki na banki 9,949 9,199 10,517 10,017 10,555 12,544 11,338 od koi:Zadolìtelna rezerva na devizni depoziti 5,323 5,417 5,413 5,505 5,572 5,657 5,662 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


17

Tabela 6 Monetaren pregled (tekoven kurs, vo milioni denari)

XII.05 I.06 II.06 III.06 IV.06 V.06 VI.06

I. Neto devizna aktiva 89738 80776 80899 96611 98526 99218 100288Narodna banka 66282 57130 57297 71907 74145 75454 77256

Aktiva 69504 60326 60519 75076 77213 78415 80181 Pasiva 3222 3196 3222 3169 3068 2961 2925Depozitni banki 23456 23646 23602 24704 24381 23764 23032 Aktiva 37786 37231 36986 36669 36249 35882 35526 Pasiva 14330 13585 13384 11965 11868 12118 12494

II. Neto doma{na aktiva 19545 28414 30070 16577 18786 19351 18220

1.Doma{ni krediti 62382 71691 74396 62714 65567 66039 65763 od koi: pobaruvawa od dràvata -11791 -3271 -1913 -15747 -14773 -15925 -19421a) Depozitni banki 81371 82715 84563 88476 91724 93772 96610 -vo denari 64186 65363 66730 69847 72349 73937 75954 Dràva 7118 7672 8175 9930 11297 11722 11340 Krediti 7115 7669 8171 9927 11274 11698 11317 a) Buxet i ministerstva 7033 7589 8013 9696 11071 11509 11015 b) Fondovi 82 80 158 231 203 189 302

v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata 3 3 4 3 23 24 23 Nedràven sektor 57068 57691 58555 59917 61052 62215 64614 Krediti 51672 52255 53149 54473 55552 56621 58993 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 9807 10314 10323 10146 10509 10581 10538 Presmetana nenaplatena kamata 5396 5436 5406 5444 5500 5594 5621 -vo stranska valuta 17185 17352 17833 18629 19375 19835 20656 Dràva 80 81 79 85 87 86 86 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 0 0 0 0 0 0 0 Nedràven sektor 17105 17271 17754 18544 19288 19749 20570 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 1748 1753 1587 1444 1476 1534 1693b) Pobaruvawa na Narodna banka od dràvata -18989 -11024 -10167 -25762 -26157 -27733 -30847

2. Ostanati stavki, neto -42837 -43277 -44326 -46137 -46781 -46688 -47543 od koi: pobaruvawa od dràvata za zamrznati devizni {tedni vlogovi 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata -5399 -5439 -5410 -5447 -5523 -5618 -5644 Ostanato -37438 -37838 -38916 -40690 -41258 -41070 -41899

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


18

Monetaren pregled (prodolùva) (tekoven kurs, vo milioni denari)

XII.05 I.06 II.06 III.06 IV.06 V.06 VI.06

M4 Vkupno 109283 109190 110969 113188 117312 118569 118508M4 ( nedràven sektor) 108174 108320 109999 111912 116049 117406 117333

M1 (Vkupno) 30034 27933 28900 28431 29906 29954 31201M1 (nedràven sektor) 29663 27699 28596 27962 29459 29584 30768 Gotovi pari vo optek 14439 13100 13635 13700 14560 13900 14580Depozitni pari (vkupno) 15595 14833 15265 14731 15346 16054 16621Depozitni pari (nedràven sektor) 15224 14599 14961 14262 14899 15684 16188 Depozitni banki 15577 14752 15183 14519 15241 15940 16509 Depozitni pari na nedràven sektor 15206 14518 14879 14050 14794 15570 16076 Depozitni pari na dràvata 371 234 304 469 447 370 433 a) Buxet i ministerstva 236 55 91 132 145 73 158 b) Fondovi 135 179 213 323 302 297 275 v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 0 0 14 0 0 0 Narodna banka - depozitni pari na nedràven sektor 18 81 82 212 105 114 112

M2 (Vkupno) 104195 104065 105734 107835 111559 113044 112772M2 (nedràven sektor) 103134 103243 104812 106607 110344 111929 111645Kvazi-depoziti (vkupno) 74161 76132 76834 79404 81653 83090 81571 Kvazi-depoziti (nedràven sektor) 73471 75544 76216 78645 80885 82345 80877Depozitni banki 74161 76132 76834 79404 81653 83090 81571 Nedràven sektor 73471 75544 76216 78645 80885 82345 80877 Denari 24364 25614 26237 27889 29563 30864 28062 Stranska valuta 49107 49930 49979 50756 51322 51481 52815 Depoziti na dràvata 690 588 618 759 768 745 694 Denari 689 587 616 759 768 745 694 Stranska valuta 1 1 2 0 0 0 0NBRM - kvazi-depoziti 0 0 0 0 0 0 0

Nemonetrani depoziti (vkupno) 5088 5125 5235 5353 5753 5525 5736 Nemonetarni depoziti vo denari (vkupno) 3105 3159 3184 3171 3305 3321 3303 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (vkupno) 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433Nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 5040 5077 5187 5305 5705 5477 5688 Nemonetarni depoziti vo denari (nedràven sektor) 3057 3111 3136 3123 3257 3273 3255 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (nedr`. sektor) 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433 -Depozitni banki 5088 5125 5235 5353 5753 5525 5736 Nemonetarni depoziti vo denari - nedràven sektor 3057 3111 3136 3123 3257 3273 3255 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - nedr`.sektor 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433 Nemonetarni depoziti vo denari - Dràva 48 48 48 48 48 48 48 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - Dràva 0 0 0 0 0 0 0 -NBM nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 0 0 0 0 0 0 0 Denari 0 0 0 0 0 0 0 Stranska valuta 0 0 0 0 0 0 0

Vkupni depoziti 94844 96090 97334 99488 102752 104669 103928Vkupni depoziti (nedràven sektor) 93735 95220 96364 98212 101489 103506 102753



19

Tabela 7 Vkupni depoziti na nedràvniot sektor (vo milioni denari)

30.06.2006 godina mese~na promena godi{na promena struktura

vo mil. denari

vo mil. denari

vo % vo mil. denari

vo % vo %

Vkupni depoziti 86.565 -1.257 -1,4 9.866 12,9 100,0

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 80.877 -1.468 -1,8 9.080 12,6 93,4 -dolgoro~ni 5.688 211 3,9 786 16,0 6,6

2. Spored valuta - denarski 31.317 -2.820 -8,3 1.889 6,4 36,2 - devizni 55.248 1.563 2,9 7.977 16,9 63,8

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 8 Depoziti na naselenie i pretprijatija

30.06.2006 godina mese~na promena godi{na promena

vo mil. denari

vo mil. denari vo %

vo mil. denari vo %

Vkupni depoziti na naselenieto 100,0 60.436 1.351 2,3 10.556 21,2

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 94,8 57.287 1.336 2,4 9.697 20,4 -dolgoro~ni 5,2 3.149 15 0,5 859 37,5

2. Spored valuta - denarski 30,3 18.291 388 2,2 4.737 34,9 - devizni 69,7 42.145 963 2,3 5.819 16,0

Vkupni depoziti na pretprijatijata 100,0 24.221 -2.743 -10,2 -521 -2,1

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 93,6 22.664 -2.933 -11,5 -741 -3,2 -dolgoro~ni 6,4 1.557 190 13,9 220 16,5

2. Spored valuta - denarski 46,8 11.328 -3.372 -22,9 -2.732 -19,4 - devizni 53,2 12.893 629 5,1 2.211 20,7

struktura vo %



20

Tabela 9 Depozitni pari na naselenie i pretprijatija


vo mil. denari

vo mil. denari vo %

vo mil. denari vo %

Depozitni pari 16.188 504 3,2 2.436 17,7

- Depozitni pari na naselenie 3.428 165 5,1 561 19,6

- Depozitni pari na pretprijatija 10.515 401 4,0 1.332 14,5

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 10 Plasmani kaj naselenie i pretprijatija


vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo %

Vkupni plasmani 79.563 3.193 4,2 16.556 26,3 Denarski plasmani 58.993 2.372 4,2 10.426 21,5od toa: -pretprijatija 34.651 1.598 4,8 4.323 14,3 -naselenie 24.257 785 3,3 6.113 33,7

Devizni plasmani 20.570 821 4,2 6.130 42,5od toa: -pretprijatija 19.220 691 3,7 5.340 38,5 -naselenie 1.347 133 11,0 809 150,4



21

Tabela 11 Ro~na i sektorska struktura na denarskite i deviznite plasmani


(vo %)

Denarski plasmani 100,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 50,2 -0,1 -1,3 - dolgoro~ni 49,8 0,1 1,3

sektorska struktura - pretprijatija 58,7 0,4 -3,7 - naselenie 41,1 -0,3 3,8 - ostanato 0,1 0,0 -0,1

Devizni plasmani 100,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 28,0 -0,1 -7,3 - dolgoro~ni 72,0 0,1 7,3

sektorska struktura - pretprijatija 93,4 -0,4 -2,7 - naselenie 6,5 0,4 2,8 - ostanato 0,0 0,0 -0,1

(vo procentni poeni)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 12 Kamatni stapki

juni 2006 godina

mese~na promena godi{na promena

vo %Kamatna stapka na aukciite na blagajni~ki zapisi (28 dena)

5,8 0,1 -4,2

Prose~na ponderirana kamatna stapka na pazarot na pari (MBKS)*

5,4 -0,3 -3,1

Ponderirani aktivni kamatni stapki na bankite

11,3 -0,2 -0,9

Ponderirani pasivni kamatni stapki na bankite

4,3 0,1 -0,9

vo procentni poeni

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija i Pazar na pari i kratkoro~ni hartii od vrednost * Se odnesuva na oficijalniot pazar na pari i na bilateralnite trguvawa me|u bankite.


22

Tabela 13 Aukcii na trezorski zapisi

Datum na odrùvawe Ponuda Pobaruva~ka RealizacijaPonderirana

kamatna stapka

vo %Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 3 meseci

06.06.2006 1150 673,98 673,98 6,1920.06.2006 1.600 645,7 646 6,89Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 6 meseci

06.06.2006 300 523,73 300 6,92Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 12 meseci20.06.2006 350 261,67 261,67 8,66

iznosi vo milioni denari

Izvor: Ministerstvo za finansii Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa vo Republika Makedonija


23

Tabela 14 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

iznos % iznos % iznos %

Vkupna razmena 426,6 2.209,0 14,8 3,6 53,5 14,3 192,1 9,5

Izvoz 161,8 840,4 2,2 1,4 31,2 23,9 66,2 8,6

Uvoz 264,8 1.368,6 12,6 5,0 22,3 9,2 125,9 10,1

Saldo -103,0 -528,2 -10,4 11,2 8,8 -7,9 59,6 12,7

VI.2005iznos

V.2006 I-VI.2005VI.2006 I-VI.2006

VI.2006 I-VI.2006VI.2006

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija; presmetkite vo evra se izvr{eni vo Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 15 Deset najgolemi trgovski partneri na Republika Makedonija vo januari-juni 2006 godina (vo milioni evra)

Obem na stokovna razmena U~estvo Izvoz U~estvo Uvoz U~estvo

Pokrienost na uvozot so

izvoz

iznos % iznos % iznos % %REPUBLIKA MAKEDONIJA 2.209,0 100,0 840,4 100,0 1.368,6 100,0 61,4 od toa:

Germanija 281,0 12,7 143,0 17,0 138,0 10,1 103,6Srbija i Crna Gora 279,2 12,6 186,2 22,2 93,0 6,8 200,1Grcija 249,5 11,3 127,3 15,1 122,2 8,9 104,1Rusija 197,8 9,0 10,1 1,2 187,7 13,7 5,4Italija 171,1 7,7 88,6 10,5 82,6 6,0 107,3Bugarija 139,8 6,3 41,1 4,9 98,7 7,2 41,7Hrvatska 76,8 3,5 50,1 6,0 26,8 2,0 186,9Turcija 66,9 3,0 22,1 2,6 44,8 3,3 49,2Slovenija 64,0 2,9 14,7 1,7 49,3 3,6 29,7Kina 51,7 2,3 1,1 0,1 50,6 3,7 2,1

Vkupno (10 najgolemi partneri) 1.577,7 71,4 684,0 81,4 893,7 65,3 76,5 Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija; presmetkite vo evra se izvr{eni vo Narodna banka na Republika Makedonija.


24

Tabela 16 Nadvore{en dolgoro~en dolg na Republika Makedonija, koristeni sredstva i plateni obvrski (vo milioni evra)

31.05.2006 30.06.2006 V -2006 VI -2006 V -2006 VI -2006

Oficijalni kreditori 1.038,1 1.048,5 8,9 6,1 3,7 7,0

od toa: Multilaterala 869,7 879,3 3,7 5,3 3,6 5,3

MMF 48,4 47,8 0,0 0,0 1,6 1,3 MBOR 201,6 203,7 0,7 1,5 1,5 2,6 MFK 4,0 4,1 0,0 0,0 0,0 0,0 MZR 295,5 300,9 0,4 1,1 0,1 0,2 EIB 118,6 118,5 0,0 0,0 0,4 0,1 EKF@P 6,1 6,1 0,0 0,0 0,0 0,0 Banka za razvoj pri Sovet na Evropa 18,5 18,5 0,0 0,0 0,1 0,0 EBOR 75,8 78,2 2,1 2,7 0,0 0,5 EU 90,0 90,0 0,0 0,0 0,0 0,4 MFRZ 11,2 11,4 0,5 0,0 0,0 0,0 EAR 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Bilaterala 168,4 169,2 5,2 0,8 0,0 1,8

Pariski klub (reprogramirawe 1995) 88,7 89,9 0,0 0,0 0,0 0,0 Nereprogramiran dolg 6,6 6,6 0,0 0,0 0,0 0,0 Novosklu~eni krediti 73,1 72,8 5,2 0,8 0,0 1,8

Privatni kreditori 644,7 650,3 3,2 3,1 2,6 4,5

od toa: Evroobvrznici 150,0 150,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Ostanati privatni kreditori 494,7 500,3 3,2 3,1 2,6 4,5

Banki i finansiski institucii 228,0 231,5 1,1 2,9 1,7 2,9 Nefinansiski privaten sektor 266,7 268,8 2,1 0,2 0,9 1,5

VKUPNO 1.682,9 1.698,8 12,1 9,2 6,2 11,5

Sostojba na dolg Koristeni sredstva Plateni obvrski

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 17 Bilans na sostojba na NBRM na 30.06.2006 godina (milioni denari) Aktiva Iznos Pasiva IznosDevizni sredstva 80,181 Primarni pari 21,267Pobaruvawa od javniot sektor 3,604 Instrumenti na NBRM 6,734Pobaruvawa od banki i drugi finansiski organizacii 1,354 Ograni~eni depoziti 399Ostanata aktiva 4,545 Devizni obvrski 2,925

Depoziti na javen sektor 36,006Kapitalni smetki 11,523Ostanata pasiva 10,830

Vkupno 89,684 Vkupno 89,684 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija

Documents

Narodna banka na Republika Makedonija - nbrm.mk · PDF filev Na 2 juni na Makedonskata berza po pat na licitacija ... i naftenite derivati na svetskiot pazar. ... Makedonska Kamenica,