10
qarTuli ena da literatura 9 moswavlis wigni naTela maRlakeliZe, nana RonRaZe, Taia cxadaia, Tamar RonRaZe, darejan kvanWiani

naTela maRlakeliZe, nana RonRaZe, Taia cxadaia, Tamar ...old.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/KARTULI/meridiani/... · naTela maRlakeliZe, nana RonRaZe, Taia cxadaia, Tamar

  • Upload
    others

  • View
    12

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

qarTuli ena da

literatura9

moswavlis wigni

naTela maRlakeliZe, nana RonRaZe, Taia cxadaia, Tamar RonRaZe, darejan kvanWiani

gamomcemloba `meridiani~Tbilisi 2012

moswavlis wigni

qarTuli enada

literatura

9

naTela maRlakeliZe, nana RonRaZe, Taia cxadaia,Tamar RonRaZe, darejan kvanWiani

qarTuli ena da literatura

IX klasi

moswavlis wigni

© gamomcemloba `meridiani~, 2012

© n. maRlakeliZe, n. RonRaZe, T. cxadaia, T. RonRaZe, d. kvanWiani

naTela maRlakeliZe (jgufis xelmZRvaneli), nana RonRaZe,Taia cxadaia, Tamar RonRaZe, darejan kvanWiani

avtorebi:

nino Toduaredaqtori

daviT kutubiZedizaineri

N. Maglakelidze, N. Ghonghadze, T. Tskhadaia, T. Ghonghadze, D. Kvanchiani„Georgian language and literature~, textbook grade 9, in Georgian „Meridiani~ Publishing, Tbilisi _ 2012

ISBN

gamomcemloba `meridiani~,

Tbilisi, al. yazbegis gamz., #47. ( 2 30-96-14; 2 14-77-11

599 541 707 kaxaber rusiZe

E-mail: [email protected], [email protected]

4

sarCevi

moqcevai qarTlisai .................................................................................................. 7

ana kalandaZe _ modioda nino mTebiT ............................................................... 8

leonti mroveli _ cxorebaY da moqalaqeobaY Rirsisa

da mociqulTa sworisa netaris ninosi (SemoklebiT) ............................. 11

ioane minCxi _ himni ..................................................................................................... 31

SoTa niSnianiZe _ zedazeni ..................................................................................... 35

`odesme didi yofila saqarTvelo...~ ........................................................... 37

daviT aRmaSenebeli _ anderZi (SemoklebiT) .................................................. 38

daviT aRmaSenebeli _ `galobani sinanulisani~ (galoba I, IX) .............. 42

ana kalandaZe _ `fexi damadgiT~ .......................................................................... 45

arsen iyalToeli _ `daviT aRmaSeneblis epitafia~ .................................. 47

akaki wereTeli _ Tornike erisTavi ................................................................... 49

`karg ymad vina vTqvaT...~ ....................................................................................... 87

vaJa-fSavela _ kai yma (xevsurul hangze) ........................................................ 89

vaJa-fSavela _ gmiris ideali fSaur poeziis gamoxatulebiT ........... 92

SoTa rusTaveli _ vefxistyaosani, anderZi avTandilisa ..................... 95

revaz inaniSvili _ frTxebian yvavebi dambaCis xmaze? ............................ 104

ilia WavWavaZe _ dae, Tund movkvde .................................................................... 111

goderZi Coxeli _ TeTrCoxiani da SavCoxianebi ......................................... 114

sicocxleo Cemo!.. ........................................................................................................ 119

guram asaTiani _ usiyvarulod ............................................................................ 120

xvaramzes leqsi (xalxuri) ...................................................................................... 121

SoTa rusTaveli _ `vefxistyaosani~,

wigni nestan-darejanisa sayvarelTan miwerili ........................................ 125

besiki _ tano tatano .................................................................................................. 131

Stefan cvaigi _ ucnobi qalis werili (SemoklebiT) ............................... 134

ana kalandaZe _ broweulebi .................................................................................. 146

paolo iaSvili _ darianuli .................................................................................. 148

nikoloz baraTaSvili _ sayure ........................................................................... 149

suli sazRvars gadascdeba freniT ............................................................... 151

nikoloz baraTaSvili _ werili maiko orbelianisadmi ......................... 152

nikoloz baraTaSvili _ suli oboli ............................................................... 156

5

terenti graneli _ gulidan sisxlis wveTebi .............................................. 160

terenti graneli _ gazafxulis saRamoa mSvidi .......................................... 163

valerian gafrindaSvili _ santimentaluri trioleti ........................ 166

rezo WeiSvili _ `musika qarSi~ - lurji frinveli .................................. 165

riCard baxi _ Tolia saxelad jonaTan livingstoni ............................... 172

sadaursa sad waiyvan... ............................................................................................. 183

sulxan-saba orbeliani _ mogzauroba evropaSi (nawyvetebi) ............... 185

muxran maWavariani _ saba ......................................................................................... 194

daviT guramiSvili _ `daviTiani~ _ .................................................................... 198

daviT guramisSvilis lekTagan datyoeba .................................................. 200

sizmari daviT guramiSvilisa tyveobasa Sina .......................................... 204

tyveobiTgan gaparva daviTisa .......................................................................... 207

brbos fsiqologia ..................................................................................................... 213

ilia WavWavaZe _ sarCobelazed (patara ambavi) ............................................ 214

mixeil javaxiSvili _ rogor vmuSaob (mwerlis Canawerebidan) ......... 231

mixeil javaxiSvili _ eSmakis qva ......................................................................... 232

giorgi leoniZe _ marita ......................................................................................... 244

qarTvelTa gasagonad .............................................................................................. 259

mzeWabuk orbeliani _ sityva Tqmuli darbazSi

saqarTvelos gaerTianebis Taobaze ................................................................... 261

nikoloz baraTaSvili _ bedi qarTlisa ........................................................... 264

solomon lioniZis samgloviaro sityva

erekle mefis dasaflavebaze ................................................................................. 281

ilia WavWavaZe _ ra giTxraT? riT gagaxaroT? .............................................. 283

niko lorTqifaniZe _ saSobao miniaturebi ................................................... 287

sarecelze ................................................................................................................... 287

saqarTvelo iyideba ................................................................................................ 287

brma TerZi ................................................................................................................... 288

niko lorTqifaniZe _ literaturuli saRamo ............................................. 290

goderZi Coxeli _ marTa ........................................................................................... 292

muxran maWavariani _ saSvels rom aRar maZlevs ......................................... 301

6

pirobiTi niSnebi:

gavigoT: gaviazroT:

sityvis salaro:

SevafasoT:

enis samyaroSi:

wigniT muSaobisas yuradReba miaqcieT Semdeg pirobiT niSnebs:

_ aq axsnilia is sityvebi da gamoTqmebi, romlebic teqstis kiTxvisas TqvenTvis SeiZleba gaugebari aRmoCndes;

_ am pirobiTi niSnebiT aRniSnulia sxvadasxva tipis kiTxvebi, romlebic dalagebulia TanmimdevrobiT da dagexmarebaT wakiTxuli teqstis gaanalize-baSi;

_ es rubrika miznad isaxavs teqstis enobriv-gamomsaxvelobiT mxa reze da-kvirvebas.

es sainteresoa:am rubrikaSi gaecnobiT Seswavlil masalasTan

dakavSirebul damatebiT informacias.

Tvalsazrisi:

gulisxmobs enobrivi xasiaTis savarjiSoebs.

es simbolo moswavleebs mianiSnebs, damoukideblad Seadginon (SeTxzan) miTiTebuli teqsti.

am simboloTi aRniSnulia `sadiskusio klubi~, romlis mizania moswavleTa mier sakuTari mosazrebebis gamoTqma da argumentireba.

davaleba

am rubrikiT moswavleebi gaecnobian amona-ridebs cnobili kritikosebis naazrevidan.

7

1

moqcevai qarTlisai

wminda nino

8

moqcevai qarTlisai...1.

lurj mwvervalebs qari rZisfer nislSi hxvevda...da, rodesac barSi vardni hyvaodnen,Tovli ido javaxeTis mTaTa zedada tyeebSi qariSxlebi bRaodnen...mohkioda, qari Rrublebs mohkiodada faravnis tbasa zeda Zrwoda qari...modioda, nino mTebiT modioda,da mohqonda sanatreli vazis jvari...Tovlis mTebiT kvirdeboda ucxo mgzavri, _vis unaxavs vardobisas Tovli mTebze?mwyemssa hkiTxa: romelia qarTlis gzai?mwyemsma uTxra: saqarTvelo aris ese...mieZina... erT walkotSi mieZinada fSatebma mzisgan mouCrdiles; o,es vin ari, gamocxadda mgzavris wina?`nu geSinin!~ _ miugebda ieso...gaeRviZa... wuTiT igrZno mSoblis sevda,magram rwmena avalebda raodens?Tovli ido javaxeTis mTaTa zedada tyeebSi qariSxlebi bRaodnen...

`xolo me davSTi ekalTa Sina vardisaTa,rameTu vardi da nuSi yvaoda mas Jamsa~.

n i n o

modioda nino mTebiT

ana kalandaZe

`qristianoba qarTveli xalxisTvis erovnuli

sarwmunoeba iyo, am sarwmunoebis mqadagebeli

kabadokieli asuli ki _ qarTveli xalxis

sulieri mTlianobisa da erTianobis simbolo~.

akaki wereTeli

9

faravnis tba _ tba samxreT saqarTveloSi. Sedis ninowmindis munici-palitetSi. tbis samxreT nawilidan saTaves iRebs mdinare faravani, ro-melic mtkvars uerTdeba marjvena mxridan. tba popularulia meTevzeTaT-vis. wyali mtknaria. mdidaria TevziT.fSati _ saSualo simaRlis an dabali xe. aqvs viwro movercxlisfro foT-lebi. ikeTebs patara zomis yviTel, surnelovan yvavilebs. isxams mogrZo-moyviTalo kurkian tkbil nayofs.

sityvis salaro:

gavigoT:

gaviazroT:

SevafasoT:

• ra aris leqsis Tema? • vin igulisxmeba `ucxo mgzavrSi~?• ra misiiT modis igi saqarTveloSi? leqsis romel striqonebSi Cans

es?• ram gaakvirva igi?• ra moaqvs ninos saqarTveloSi?• saqarTvelos romeli kuTxea leqsSi aRwerili? gadmocemis mixedviT,

saidan Semovida nino Cvens qveyanaSi?

• ratom uwodebs avtori ninos ucxo mgzavrs?• `wuTiT igrZno mSoblis sevda,

magram rwmena avalebda raodens?~ _ ninos ra sulier gancdas usvams am sityvebiT xazs poeti?• rogor fiqrobT, ra simboluri datvirTva aqvs sityva `mwyemss~ leqsSi?• Tqveni azriT, ris Tqma surs poets mTisa da baris, vardisa da Tov-

lis kontrastiT?

• Tu iciT, ra istoriuli movlena daedo am leqsis Seqmnas safuZvlad?• romeli sityviT gamoxatavs avtori Tavis damokidebulebas am isto-

riuli movlenis mimarT?• moZebneT teqstSi is adgili, romelSic bunebaa aRwerili. Tqveni az-

riT, ra datvirTva aqvs leqsSi javaxeTis mkacri peizaJis aRweras? a) avtoris mier bunebriv klimatze yuradRebis gamaxvilebis;b) peizaJiT tkbobis gancdis;g) istoriul movlenasTan kavSiris;d) ninos rTul misiaze miniSnebis.

(daasabuTeT Tqveni pasuxi leqsisa da istoriuli gadmocemis SejerebiT).

10

moqcevai qarTlisai...1.

• leqsi gawyobilia Tanabarmarcvliani da araTanabarmarcvliani sale-qso sazomiT. moZebneT da xmamaRla waikiTxeT orive sazomiT gawyo-bili strofebis nimuSebi. daakvirdiT leqsis ritms da ganmarteT, rogor amoicaniT isini?

gaixseneT:

• ras ewodeba Tandebuli? ras gviCvenebs? ramdengvaria da romel brun-vebSi daerTvis saxels?

• romeli Tandebuliani arsebiTi saxelebi gvxvdeba leqsSi? romel brunvaSi dgas es arsebiTi saxelebi? romelia maTgan arqauli (Zveli) formiT gamoyenebuli?

• kidev romeli arqaizmebi gxvdebaT leqsSi? Tqveni azriT, ratom iye-nebs arqaizmebs poeti?

daimaxsovreT:

poeziaSi poeturi saTqmelis ufro gamokveTilad gamoxatvis mizniT xSirad gvxvdeba gameoreba calkeuli sityvebisa da frazebisa, riTac mkiTx-vels eqmneba Zlieri STabeWdileba im cnebaze, rasac gameorebuli sityva an wi-nadadeba gamoxatavs.

enis samyaroSi:

• romeli mxatvruli xerxebiT qmnis poeti emociur ganwyobilebas? mo-ZebneT leqsSi Sesabamisi striqonebi. daakvirdiT, romeli sityvebi meordeba qvemoT moxmobil striqonebSi da SeecadeT ganmartoT, ras emsaxureba maTi gameoreba:

`mohkioda, qari Rrublebs mohkiodada faravnis tbasa zeda Zrwoda qari...modioda, nino mTebiT modiodada mohqonda sanatreli vazis jvari.~

faravnis tba