Nauka, tehnika, kultura, umjetnost i sport između dva svjetska rata (1918-1939)

7/21/2019 Nauka, tehnika, kultura, umjetnost i sport između dva svjetska rata (1918-1939)

http://slidepdf.com/reader/full/nauka-tehnika-kultura-umjetnost-i-sport-izmedu-dva-svjetska-rata-1918-1939 1/56

4

WD@RŶDJ

[UH@ 2

^HCAPAăID IDRPD KURH^K A WUAJKPD FKĞ[RDPOHL ^KRAH@D 0

OD[ID 4>

Eazaidcok zodohsta, fdtkfdtaid a chlaid 4>

Bahchlajd a tkhrajd lkod 42

Eachzheajd a mufdoastaĆik oduik 40

PKMOAID 4<

Ihfuoaidgajk, ſkcjkzoagd, gavacod dvajdgajd a duthfhbacsid aoùstrajd 41

I[CP[RD 24

Od`rkdcazdf 2;

Iojaſkvohst a iucturd Whvjktsihl Wdvkzd 25

Iucturd ojkfdĆihl odrh`d u fkĔurdtohf pkrahù 21

Odgahodcod iucturd Wjkàojkoam @rſdvd 7>

Eacf 70

[FJKPOHWP 0>

Drmatkiturd 07

OjkfdĆid ufjktohst a drmatkiturd u fkĔurdtohf pkrahù 0;

W^HRP 0<

Cjktok a zafsik Hcafpajsik alrk fkĔurdtohl pkrah`d 0<

Wvjktsid prvkostvd u eu`bdcu fkĔurdtohl pkrah`d ;4

ZDICJ[ăDI ;7

CAPKRDP[RD ;;



2

[UH@

^krah` azfkĔu `vd svjktsid rdtd jk ph fohlh Ćkfu h`rkàh a odlhvjkstah gavacazdgaju u

ihjhj `dods ſavafh. Ukcaia brhj masthraĆdrd astaĆk phtrkbu zd okprkstdoaf hsvrtdojkf idih od

`hldĔdjk ihja su hbacjkſaca hvdj brkfkoata pkrah`, tdih a od ojamhvk phcataĆik, kihohfsik,iucturok, vhjok a `rulk afpcaidgajk. Ukzk a zdihoathsta ihjk sk pra thfk uhĆdvdju h` vkcaihl su

zodĆdjd zd rdzufjkvdojk Ćhvjkihvhl odprktid a ojklhvam aotkozavoam hòhsd u prhŤchsta,

okphsrkòh h`rkĔujuČa ojklhvu pkrgkpgaju buùČohsta. Iucturod masthrajd ĆhvjkĆdostvd

okazhstdvdo jk àh tk scdldcagk jkr praidzujk Ćhvjkihv odphr `d smvdta skbk u svajktu a vrkfkou

u ihjkf ſava, `d rdzufajk rdzchlk svhld phsthjdojd a `d sk u thf ihotkistu h`rkà idh cju`sih

baČk. OduĆod, tkmoaĆid, iucturod a sphrtsid `hstalouČd su svhjkvrsoh svjk`hĆdostvh, dca a

srk`stvh u thf Ćhvjkihvhf odsthjdoju. Hvdj rd` sk odfjkroh hlrdoaĆdvd od hsvjktcjdvdojk thldspkitd masthrajk fkĔurdtohl pkrah`d, d svk u odfjkra `d phscuſa idh svhjkvrstdo praidz

Ćhvjkihvhl smvdtdojd cju`sihl rh`d, `ruŤtvd, iucturk a prhŤchsta. [ catkrdtura ihju sdf ihrastah

pra azrdà hvhl à pchfsihl rd`d prkhvcd`dvd prk`stdvcjdojk masthrajk iucturohl a oduĆohl

rdzvhjd ĆhvjkĆdostvd idh prhgksd u ihfk su Ćaojkoagk svrstdok u h`rkĔkoa phrk`di u hòhsu od

jk`do ‟uoavkrzdcoa–, hcaĆko u iuctura zkfdcjd Zdpdòk Kvrhpk ihjk skbk va`k idh ohsahgk vkcaik

cabkrdcok trdàgajk, odscajkĔkok h` stdram Lrid prkih rkoksdosk. Hvdj prastup jk odjhĆataja u Ćktara

iojalk 5. svksid Masthrajk ĆhvjkĆdostvd ‗ Iucturoa a oduĆoa rdzvhj Ťtdfpdok ph` phirhvatkcjsthf

[OKWGH-d. H iuctura a ufjktohsta Kvrhpk fkĔurdtohl pkrah`d, idh a h caĆohstafd ihjk su ld

hbacjkſack, paŤk Do`rkj FatrhvaČ u svhjhj odlrdĔavdohj a vrajkòhj iojaza Urkfk oktrpkcjavam ‗

^hcataĆid asthrajd vkcaiam `rſdvd Kvrhpk 4141-4171. FatrhvaČ jk oduĆoaf prastuphf tkſah

hbjkitavohsta a hschbdĔdoju h` a`khchlajk ihjd jk prkhvcd`dvdcd u `htd`dŤojhj julhschvkosihj

masthrajhlrdeaja. ăk`hfar ^hphv u svhf `jkcu H` Ukrsdjd `h @dogald vaŤk pdſojk phicdojd

kihohfsiaf, pravrkòaf, phcataĆiaf a `kfhlrdesiaf Ćaoahgafd fkĔurdtohl pkrah`d,

uhĆdvdjuČa u ojafd uzrhĆoaik @rulhl svjktsihl rdtd. Wva ta edithra su u àrkitohj vkza sd

Ćhvjkihvaf iucturoaf a oduĆoaf strkfcjkojafd. Pmk Pafks hvajkst svajktd jkòh jk h` odjbhcjam

acustrhvdoam phvjksta svajktd hbjdvcjkoh od jkzagafd odrh`d rklahod. Wd`rſa masthrajsik Ćaojkoagk,

acustrdgajk a ehthlrdeajk, lrdeaihok, dca a gatdtk irkdthrd phcataĆihl a iucturohl ſavhtd, d ihja

`hpraohsk bhcjkf rdzufjkvdoju umd a suŤtaok vrkfkod. Asthrajd ufjktohsta h` Mhrst \dc`kfdr

Jdoshod mrhohchŤia hbrdĔujk ufjktohst h` prdasthrajsik `h fh`krok, dca sd odlcdsihf od

ufjktohst Zdpd`d. Iojald ^hvajkst OjkfdĆik h` [ce @arcfkakr d jk praidz ojkfdĆik phvajksta

h` srkòjkl vajkid `h sd`dŤojhsta. Hvd iojald, adih sk suhĆdvd a sd tdfoaf strdodfd ojkfdĆik

phvajksta, jk utkfkcjkod od prkfasa `d jk phvajkst, u aotkckitudcohf sfascu, prajk svkld



7

svjk`hĆdostvh h vrkfkou u ihjkf odstdjk. [ce @arcfkakr, siupd sd `rulafd duthrafd ihja su

rdàca od hvhj iojaza, irataĆia rdzfaŤcjd prkaspatujuČa okik vkČ ustdcjkok prktphstdvik. Iojald

Asthrajd Ůpdoajk duthrd Ek Bdjh Dcvdrksd a Asthrajd Rusajk duthrd Facjuihvd su zodĆdjok jkr

pruſdju `h`dtok aoehrfdgajk h `hldĔdjafd a pracaidfd u hvaf zkfcjdfd, d ihja afdju svhjk

afpcaidgajk od kvrhpsiu ruŤtvkoh- phcataĆiu rkdcohst u fkĔurdtohf pkrahù. @vajk iojalk ihjk

trktardju masthraju W jkàojkoam @rſdvd, d ihjk sdf ihrastah pra azrdà hvhl rd`d, su Asthrajd

Wjkàojkoam DfkraĆiam @rſdvd h` Mkory Bkfehr` drisd a Asthrajd Wjkàojkoam @rſdvd h` macap

Jkoiaosd. Hvd `ruld jk phskboh zodĆdjod zd hvdj rd` jkr u puoh vkČh j fjkra hscaidvd ùmhvoa

dspkit a odĆao ſavhtd Dfkraidogd phsfdtrdo irhz prazfu vrkfkod a `hldĔdjd ihja su hbacjkſaca

asthraju Wjkàojkoam @rſdvd. Iojald rva svjktsia rdt a phscajkrdtod Kurhpd (4140-4175) h` Koragh

Grdvktth jk azuzktoh vrajkòh a hbafoh `jkch ihjk `h u `ktdcjk hpasujk `hldĔdjk h` 4140. `h

4175. lhàok dodcazardjuČa ojamhvk uzrhik a phscjkàgk u masthrajsih- phcataĆihf sfascu. Iojald

@ſhod Rhbkrtsd, Kvrhpd 4==>-410; jk, adih ok sd`rſk `hvhcjoh aoehrfdgajd h oduĆoaf a

iucturoaf irktdojafd u fkĔurdohf pkrahù, azuzktoh zodĆdjod zd rdzufjkvdojk pracaid a

vrkfkod azfkĔu `vd svjktsid rdtd. Asthrajd eacfd 4, duthrd @kjva`d D. Iuid hbrdĔujk eacf h`

ojklhvam odstdodid h @rulhl svjktsihl rdtd a th sd masthrajsihl a tkhrktsihl dspkitd, h`vdjdjuČa

kvrhpsik odgahodcok eacfsik aoùstrajk a dfkraĆiu eacfsiu aoùstraju. PdihĔkr sdf ihrastah a

`jkcd: HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK u 7 thfd a Iojaſkvohst h` @r. Pvrtid ăubkcaČd, idh a

okihcaih struĆoam aotkrokt strdoagd od kolcksihf jkzaiu. Zd phlcdvcjk Wphrt azfkĔu vd svjktsid

rdtd ihrastah sdf sk `vjkfd iojaldfd Fdrajdod BhrŤaČd, H` Dtkok h Dtkok a Alrk soajkld a ck`d,

idh a iojalu Wd hcafpajsiam bhr acaŤtd duthrd Bhrk IrdlujkvaČd, ihjd jk phskboh zodĆdjod jkr

sd`rſa hsvrt od dotaĆik phĆktik hcafpajsiam aldrd, idh a brhjok, fdojk phzodtk hihcohsta ihjk

prdtk hcafpajsid tdifaĆkojd.

Rd` sdf ph`jkcah u pkt h`vhjkoam gjkcaod a th: oduid, tkmoaid, iucturd, ufjktohst a sphrt,

az`vdjdjuČa u ojafd hoh Ťth sk sdfh odfkČk idh odjzodĆdjoajk hbrdĔujuČa ld ph` phskboaf

phòdschvhf. PdihĔk sdf az`vhjah a hoh Ťth jk idrditkrastaid iucturok asthrajk h`rkĔkoam odrh`d

a àjkchvd svajktd, d Ťth jk hstdvach phskbdo pkĆdt h`rkĔujuČa tdih `dcja rdzvhj ĆhvjkĆdostvd a

phvajksta. Gacj fhl apchfsihl rd`d jk `d praidſk lcdvod oduĆod, tkmoaĆid, iucturod, ufjktoaĆid

a sphrtsid `hstalouČd u pkrahù azfkĔu `vd svjktsid rdtd, hsvjktcjdvdjuČa u fjkra u ihjhj jk th

fhluČk u apchfsihf rdù, idih prhŤchst tdih a buùČohst az ulcd td`dŤojkl Ćhvjkid. IhrastkČa

saotkzu idh a mrhohchŤia prastup truàh sdf sk praidzdta oduĆod a iucturod strkfcjkojd, idh a

vazaju ĆhvjkĆdostvd u hvhf vrkfkosia irdtihf, dca ph odprktiu a hldĔdjafd bhldthf pkrahù

Ćhvjkihvk asthrajk.



0

^HCAPAăID IDRPD KURH^K A WUAJKPD FKĞ[RDPOHL KRAH@D

Okiho ‟Ukcaihl rdtd– kvrhpsih `hbd jk ustupach fjksth `hbu svjktsik gavacazdgajk.

DfkraĆid hbjdvd rdtd 414<. lhàok prktvhracd jk kvrhpsia suihb u svjktsia rdt, `hi jk bhcjŤkvaĆid

rkvhcugajd u Rusaja ph`jkcacd svajkt od vd a`khchŤia suprhstdvcjkod tdbhrd. ăktr`kskt lhàod prajk^rvhl svjktsihl rdtd rdzvajd sk fkĔuodrhòd trlhvaod a prhthi idpatdcd, Ťth jk prdČkoh

falrdgajdfd. ^hfhrsia putkva a tkcklrdesik ſagk su phvkzdck ihotaokotk, d ſkcjkzoagk

uoutrdŤojhst s cuidfd. OhvĆdod srk`stvd az Kvrhpk a Wjkàojkoam @rſdvd, phskboh trlhvaod

Ukcaik Bratdoajk, Erdogusik, Bkclajk a Mhcdoàjk sd ojamhvaf ihchoajdfd, utaĆu od kihohfsia

odprk`di. Ojamhva prheata su baca kohrfoa, d u zdvasoaf ihchoajdfd jk uoaŤtkod prhazvhòjd zbhl

uvhzd. Ukcaid Bratdoajd jk `h phĆktid ^rvhl svjktsihl rdtd afdcd vh`kČu uchlu u svjktsihj

kihohfaja, d Cho`ho jk bah eaodosajsia gkotdr svajktd.4

Zkfcjk sjkvkrok a srkòjk Kvrhpk, idhodjvdſoajk aoùstrajsih ph`ruĆjk td`dŤojk kphmk, su prk` rva svjktsia rdt `rſdck prafdt u hòhsu

od Wjkàojkok @rſdvk u phlckù oavhd aoùstrajsik prhazvhòjk.2 Rusajd jk vcd`dcd hlrhfoaf

prhstrdostvhf gkotrdcok, sjkvkrok a sjkvkrhasthĆok Dzajk. FkĔutaf, Rusih gdrstvh sk rdspdch

odiho rkvhcugajk u ekbrudru 414<. lhàok a dbàidgajk gdrd Oaihck AA. 7 Cabkrdca a ufjkrkoa

shgajdc-`kfhi rdta su phiuŤdvdca usphstdvata pdrcdfkotdr azdf, dca su u hithbru Ckojaohva

bhcjŤkvaga usphstdvaca aitdturu, ihjd jk prkſavjkcd vhjou aotkrvkogaju, lrdĔdosia rdt a kihohfsiu

irazu, tk stvhraca prvu svjktsiu ihfuoastaĆiu rſdvu Whvjktsia Wdvkz. BhcjŤkvaga su baca uvjkrkoa

`d Čk ojamhvd rkvhcugajd phirkouta htphr strdohf afpkrajdcastaĆihf phrktiu Ťarhf Kvrhpk, tk d

Čk gajkca svajkt, ok sdfh Rusajd, irkouta ohvaf prdvgkf.0 Whvjktsia Wdvkz jk stvhrko ph`

vhĔstvhf bhcjŤkvaid 4122. lhàok a uicjuĆavdh jk svk ohvhodstdck sdfhstdcok ihfuoastaĆik

`rſdvk od asthiu hsaf Fholhcajk. [ OjkfdĆihj jk rkvhcugajd u ohvkfbru 414=. lhàok stvhracd

4 [cdldojd Ukcaik Bratdoajk su bacd vhstruih vkČd h` ucdldojd odjbcaſkl ihoiurkotd Erdogusik, d pkt putd vkČd hùcdldojd Wjkàojkoam @rſdvd. Lkheerky Bdrrdgchulm ‗ Ragmdr` Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, MKOD GHF,

Zdlrkb 2>>2., 2;;.2

OjkfdĆid, Ukcaid Bratdoajd a Erdogusid su phsjk`hvdck <>% uiupoam aoùstrajsiam idpdgatktd stdrhl ihotaokotd.^rhazvhàck su hih =>% svjktsik prhazvhòjk Ćkcaid, fdŤaod a mkfaidcajd, tk 17% prhazvhòjk ulcjd. Ph af jkhfhluČach a `hfaodgaju u phlckù svjktsik trlhvaok. OdjvkČd ihchoajdcod bhldtstvd afdcd jk Ukcaid Bratdoajd Ćaja

phsjk` jk bah zd 40> putd vkČa h` fktrhphck. Bklajd jk afdcd ihchoajdcoh bhldtsvh ihjk jk bach => putd vkČk hòjkok tkrathrajk. ^hsjk` Mhcdoàjk jk bah 5> putd, d Erdogusik 2> putd vkČa h` ojamhvk tkrathrajk. ăk`hfar ^hphv,H` Ukrsdjd `h @dogald, Ohcat, Bkhlrd` 41<5., 4;.7 ^dvck Facjuihv ‗ Ů. Wkojhbhs ‗ C. Kzkofdo, Asthrajd Rusajk, Odrhòd iucturd, Bkhlrd` 4171., 174.0 AfpkrajdcastaĆia stdàj idpatdcazfd jk kphmd u ihjkf su svk afpkrajdcastaĆik zkfcjk prhŤck irhz aoùstrajsiurkvhcugaju a zdphĆkck pravrkòa prkhbrdſdj ihja okia asthraĆdra odzavdju `rulhf aoùstrajsihf rkvhcugajhf. ^rvd jk

hzodĆacd uvhĔkojk fdŤaok u prhazvhòju, d `ruld uvhĔkojk ohvam phlhosiam fdtkrajdcd: odetd, bkozao a kckitragatkt,

idh a uvhĔkojk fhthrd sd uoutrdŤojaf sdlhrajkvdojkf. Ckojao jk afpkrajdcazdf hzodĆah idh ‟odjvaŤa stdàjidpatdcazfd–. FkĔutaf, `hbd afpkrajdcazfd, ihjk ph okiafd trdjk h` schfd Bazfdrihvhl sastkfd fkĔuodrhòamhòhsd pd `h ^rvhl svjktsihl rdtd, afd ùbcjk ihrjkok. Hoa sk fhlu trdſata a u prhfhvasdoju afpkrajdcastaĆik

tkfdtaik u iuctura a hbaĆdjafd, id`d jk u Ťtdfpa a iojaſkvohsta uprdvcjdojk ‟okgavacazhvdoaf– odrhàfd prk`stdvcjdoh u odjbhcjkf svjktcu. Koragh Grdvktth, hvajkst 45: rva svjktsia rdt a phscajkrdtod Kurhpd (4140-4175),

Jutdroja cast, Zdlrkb 2>>=., 7>.



;

prktphstdvik zd `kfhirdtsih urkĔkojk a stvdrdojk Udjfdrsik rkpubcaik, odiho Ťth su prhpdca

phiuŤdja vcd`k a Gdrd Uacmkcfd AA `d uvkù pdrcdfkotdrou fhodrmaju.; Rkvhcugajd, ihjd jk

phĆkcd u Iakcu prhŤaracd sk u gajkchj OjkfdĆihj, d u Faomkou a Brkcaou jk phtdicd stvdrdojk

rkvhcugahodroam phirktd, hsoavdo jk rdòaĆiam a vhjoaĆiam vajkČd, tk lkokrdcoa Ťtrdji.5 Odrh` jk

strdmhvdh h` prktvdrdojd phirktd u irvdva rdàidcoa prkvrdt, afdjuČa prk` hĆafd pracaik u

Rusaja.< ^drcdfkotdroa azbhra 41. jdoudrd 4141. lhàok, idh a hohŤkojk Udjfdrsihl ustdvd 74.

jucd 4141. lhàok, su sprajkĆaca hpŤta mdhs u OjkfdĆihj.=

Ukcaid Bratdoajd a Erdogusid su uĆvr stack svh j phchſdj ihchoajdcoam sacd stagdojkf ohvam

bcasihasthĆoam tkrathrajd a kispdozajhf u Deraga. Ph af jk hfhluČacd Cald odrh`d ihjd jk u hbcaiu

fdo`dtd rdz`jkcacd bavŤk ojkfdĆik a hsfdosik phsjk`k phbjkòaĆiaf sacdfd. Ph jk azdzvdch

vkcaih okzd`hvhcjstvh u Hsfdosihf gdrstvu ihjk jk ubrzh prkrdsch u htphr prhtav hiupdgahoamsodld, dca a prhtav suctdohvd rkſafd. Od Ćkcu phirktd baca su vhjoa irulhva a ojamhv vhĔd Fustded

Ikfdc, ihja su hsohvdca odgahodcou vcdù. Wuihb jk phtrdjdh h 4127. lhàok id`d jk ohvd vcd`d

azbhracd azfjkou Ukrsdjsihl farhvohl ulhvhrd phvrdtavŤa Pursihj ihotrhcu od` fhrsiaf

prhcdzafd Bhsehrhf a @dr`dokcafd, gajkchf Fdchf Dzajhf a asthĆohf Prdiajhf. Okihcaih

fjkskga idsoajk jk sruŤko suctdodt a prhlcdŤkod Rkpubcaid Pursid. Klapdt jk phstdh okzdvasdo

4122. lhàok, odiho Ťth jk 4141. lhàok strdoid ‟\de`– hrldoazhvdcd hpŤtkodrhòa ustdodi.

FkĔutaf, Ukcaid Bratdoajd jk apdi zd`rſdcd vkcaia utagdj a vhjou vcdst u Klaptu. [ ^dckstaoa su

Bratdoga hbkČdca phfhČ u stvdrdoju ſa`hvsik `rſdvk. Odiho `hcdsid Matckrd od vcdst u

OjkfdĆihj, ſa`hvsih odskcjdvdojk jk `hvkch `h sodſoam dotabratdosiam okrk`d ihja Čk

iucfaoardta hpŤtaf drdpsiaf ustdoihf 4175-4171 lhàok. [ Waraja a Cabdou ustdoaga su u `vd

odvrdtd astagdca zdmtjkvk zd okzdvasohŤČu h` Erdogusik, a th 412;-412< a 4107-410;. [ `rulaf

kvrhpsiaf ihchoajdfd vd`ksktk lhàok 2>. sthcjkČd oasu back tdih okfarok. [ ihchoajdfd ihjk

su afdck sdfhuprdvu, d back su vkČaohf odskcjkok bajkcgafd, h` 4141. lhàok odlch jdĆd

; ^hiuŤdja vcd`k a Gdrd Uacmkcfd AA, phĆkvŤa h` 414<. lhàok, aù u prdvgu uvhĔko jd pdrcdfkotdrohl sastkfd

vcd`dojd u gdrstvu. FkĔutaf, td hbkČdojd su `hŤcd prkidsoh, idh a `hohŤkojk h`rk`bk h uvhĔkoju pdrcdfkotdrok

fhodrmajk 2=. hithbrd 414=. (hithbdrsik rkehrfk). @rſdvoa idogkcdr praog Fdisafacajdo Bd`kosia, ihja sk odcdzah

od Ćkcu faoastdrsihl vajkČd, jk s ojkfdĆik strdok phscdh phouù Uacshou zd prafarjk a sicdpdojk fard, prasacah

hicajkvdjuČkl Uacmkcfd AA `d h`stupa, tk jk idh phscjkòja scuſbkoa Ćao 1. ohvkfbrd 414=. svhju ùſohst `rſdvohlidogkcdrd prkoah od Era`ramd Kbkrtd. [ce @arcfkakr , ^hvajkst OjkfdĆik, BDRBDP, ZDLRKB 4111., 2>5. 5 Ihfdo`d fhrodragk, ihjd jk farhvdcd u Iakcu, jk odfjkrdvdcd prhvksta ulh vrkfkod sfaŤcjdoa pcdo vrŤkČa sodſdo

prh`hr, idi h ba u zdòjaf trkougafd rdtd phbhcjŤdcd ojkfdĆiu phzagaju. hsd`k su sk phbuoack odzavdjuČa phùmvdt putkf u sfrt. Wdoigajk prkfd fhrodrafd zbhl phbuok su vaŤk zdhŤtrdvdck satudgaju, Ťth jk `hvkch `h svkhpŤtkl

prkvrdtd u gdrstvu. [ce @arcfkakr, ^hvajkst OjkfdĆik, 2>5. < OjkfdĆid ihfuoastaĆid pdrtajd I^@ jk odstdcd az Wdvkzd Wpdrtdi irdjkf 414=. lhàok d ihja sk zdcdldh zd

rkpubcaiu sdvjktd ph` pdrhchf ‟svd vcdst sdvjktafd–. Asth, 2>1.

= Wuihba u Bkrcaou, Wdishoaja, Parcaolaja a rursihj hbcdsta 4141/2>. su caĆaca od lrdĔdosia rdt, d phiuŤdj puĆd 47.fdrtd 412>. lhàok h` strdok `ksoam kistrkfastd, prk`vhĔkoam asthĆoh-prusiaf àrkithrhf Idphf a ‟hgkferd jihrd– lkokrdchf eho Cutvaghf, phidzdtkcj jk okstdbacohsta phcataĆiam pracaid. Asth, 24>.



5

odgahodcoa a`kotatkt. Pd zkfcjk, h` 41><. lhàok zvdok @hfaoahoa, aosastardju od h`rkĔavdoju

ojamhvhl stdtusd okzdvasoam zkfdcjd u sdstdvu bratdosihl Ihfhovkctd.1 Wjkàojkok @rſdvk a

Whvjktsia Wdvkz svk jdĆk irataiuju ihchoajdcazdf, d htphr uoutdr ihchoajd vh`k hbrdzhvdoa cjuà

trdſkČa odgahodcou okzdvasohst. Odiho ^rvhl svjktsihl rdtd u Aoàja a Klaptu jdĆdju phirkta zd

hschbdĔdojkf h` bratdosik ihchoajdcok vcdsta, d phjdĆdh sk htphr a u Arsihj.4> UhĔd svkaoàjsihl

odgahodcohl iholrksd Fdmdtfd Ldoà phtdiouh jk, h` 414=. lhàok, bhrbu zd aoàjsiu

sdfhuprdvu, zdlhvdrdjuČa pdsavoa htphr (sdtyrdlmd).44

Pra`ksktam lhàod jk `hŤch `h ohvk prhvdck afpkrajdcazfd.42 Ph jk bah phvh` `d Cald

odrh`d, irhz svhj fdo`dtoa sastkf, uvk`k praogap fkĔuodrhòk h`lhvhrohsta u ihchoajdcoaf

suihbafd Ťth, zdjkòh sd bratdosiaf phafdojkf stdtusd ihchoajd idh `hfaoahod, `hvhà `h

prastupd ihchoajdcohj vcdsta idh okĆkfu pravrkfkohf a hlrdoaĆkohf. Ukcaid kihohfsid irazd jk azdzvdcd hpŤtk phrkfkČdjk uzrhiujuČa okrk`k Ťth sk h`rdſdvd od scdbu kihohfaju u

ihchoajdfd. @h 4171. lhàok hcdza h odgahodcohl buĔkojd u Dzaja a sjkvkrohj Deraga, d phjdvd

ohvam odgahodcoam vhĔd (Wuidroh u Ao`hokzaja, Okmru u Aoàja a Burlabd u Puoasu) jdĆd

dotaihchoajdcoh rdsphchſkojk. Afpkrajdcod gdrstvd su bacd ulrhſkod svk vkČaf phcataĆiaf a

shgajdcoaf suihbhf iucturoh a odgahodcoh hsvjkŤtkoam odrh`d prhtav ihchoazdthrsiam vcdsta Ćajd

vcd`dvaod Čk bata uoaŤtkod tki @rulaf svjktsiaf rdthf.47 Rkehrfk u Iaoa su zdphĆktk

`kvk`ksktam lhàod 41. sthc jkČd Ťth `hvhà `h ruŤkojd stdrhl àodstaĆihl sastkfd ihja jk vcd`dh

2>>> lhàod uvh`kČa Iaou u rdz`hbcjk surhvk uoutrdŤojk dodrmajk.40 Odiho rvhl svjktsihl rdtd

`hŤch jk `h phrdstd rkvhcugahodrohl `jkchvdojd phtdiouthl odrhòaf okzd`hvhcjstvhf, dca a

zbhl okzd`hvhcjstvd h`rk`bdfd pdraŤik farhvok ihoekrkogajk ihjd jk uĆvrstacd jdpdosia phchſd j

1 Zd Bratdogk, idih jk azjdvah @kjva` Chj` @ſhr`ſ, ‟Bratdosih Irdcjkvstvh oajk phjdf oklh ſavuČd sacd od ihjutrkbd rdĆuodta–. Bdrdgchulm ‗ Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, 2;=.4> Ukcaid Bratdoajd jk `dcd stdtus `hfaoahod ohvhj `rſdva ehrfardohj u juſohf àjkcu Arsik. Asth, 2;1. 44 Fdmdtfd Ldoà jk vhàh idfpdoju bhjihtd bratdosihl uvhzd pdfuid h` 412>-4122, tk phirkt h`bajdojd sdrdòjk

s Bratdogafd a lrdĔdosik okphscuŤohsta 417>-4174 a 4172-4170, idh a phirkt ‟odpustatk Aoàju– 4102. lhàok. Asth.42 Jdpdo jk 4174. lhàok zduzkh Fdo`ſuraju prktvdrdjuČa jk jdpdosiu fdrahoktsiu `rſdvu Fdo`ſuih ihjhf jk

vcd`dh Dasao @ſahrh ukj, phscjkòja gdr az aodstajk Fd`ſu. Wcjk`kČam 5 lhàod Jdpdo jk odstdvah s hsvdjdojkf svk

vkČam ph`ruĆjd u Iaoa ihrastkČa ojkou phcataĆiu rdzjkàojkohst. Atdcajd jk 417;-4175 hsvhjacd Ktahpaju, tk sk suhĆhcdsd sodſoaf htphrhf u sjkvkrohj Deraga idh a Erdogusid u Puoasu, Dcſaru a Fdrhiu. [ oazhzkfsihj AsthĆohj Aoàjarkvhcugahodroa phirkta phĆaoju s ihfuoastaĆiaf ustdoihf 4125. lhàok. [ Ao`hiaoa Čk 4104. lhàok `hČa `hokfard a stvdrdojd lkracsik hrldoazdgajk ph` odzavhf Uakt Faom od Ćkcu sd Mh Ůa Faohf. Asth.47 [ Rdsprdva h ihchoajdcazfu, 41;>. lhàok Kfa Wazkr (Dafk Gksdark) astaĆk: ‟Lhvhrk fa h odprktiu,

phstalouČafd, azcajkĆkoaf bhckstafd, phbhcjŤdohf ſavhtohf stdo`drù. Jd lhvhraf h `ruŤtvafd caŤkoaf ojamhvk bata, zldſkoaf iucturdfd, uoaŤtkoaf ustdohvdfd, zdpcajkojkohj zkfcja, uoaŤtkoaf rkcalajdfd, uoaŤtkoafvkcaĆdostkoaf ufjktoaĆiaf jkcafd a uoaŤtkoaf azvdorkòaf fhluČohstafd.– Gat. prkfd Bdrdgchulm ‗ Hvkry, Pmk

Pafks ^hvajkst svajktd, 2;1.40 Rkpubcaid Iaod jk hsohvdod 4142. lhàok odiho rkvhcugajk ihjd jk azbacd 4144. lhàok. @ſhuo Ůa-Idj jk idh

odjfhČoaja lkokrdc stdrhl phrktid, zdfjkoah prvhl pravrkfkohl iaoksihl prk`sjkòaid, prazodh jdpdosiu vcdstaod` Ůdotuolhf, Fdo`ſurajhf a uoutrdŤojhf Fholhcajhf (tkrathrajdfd ihjk jk Jdpdo pralrdbah pracaihf azbajdojd

^rvhl svjktsihl rdtd). Bdrdgchulm ‗ Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, 25>.



<

u Ůdotuolu. Jdpdo jk uspah usvhjata fh`krou tkmohchlaju a azbjkČa kihohfsiu zdvasohst, idh a

kispdozahoastaĆih upcatdojk zdpdòam sacd, prhvhĔkojkf phcataik brzk fh`kroazdgajk irdjkf 41.

sthcjkČd. FkĔutaf, stdohvoaŤtvh Jdpdod sk odlch phvkČdvdch pd jk phsthjdh pratasdi zd

tkrathrajdcoaf Ťarkojkf, d ok`hstdtdi sarhvaod phtrkboam zd rdzvhj aoùstrajk `h`dtoh jdĆd

kispdozahoastaĆik tkſojk. Uhjsid afd svk vdſoaju uchlu u jdpdosihj phcataga, `hi jk jdpdosia gdr

Marhmath phstdh sdfh ealurd u ruidfd facatdrastaĆiam irulhvd.

^hbjkòaga az ^rvhl svjktsihl rdtd su sk sdstdca u Ukrsdju, u jdoudru 4141. lhàok.

DfkraĆia prk`sjkòai Phfds Uu`rh Uacsho sk od`dh usphstdvcjdoju trdjohl fard a cabkrdcok

`kfhirdtsik Kvrhpk, sdstdvcjkok h` odgahodcoam `rſdvd. FkĔutaf, Erdoguza su ſkcjkca idzoata

OjkfdĆiu a sprajkĆata hſavcjdvdojk ojkok fhČa, d Atdcajd, Wrbajd a Rufuoajd su trdſack tkrathrajdcok

ustupik. Rkzuctdt jk bah zbrido ihfprhfas. ^hrdſkok zkfcjk su back hŤtrh idſojkok, d ojamhvktkrathrajk rdsihfd`dok.4; Zdth sk phcataĆid okstdbacohst a odsacjk phscajkrdtoam lhàod fhſk

prapasdta lhrihf odscajkĔu Ukrsdjsihl farhvohl sphrdzufd.45 Prkbdck su 0 lhàok `d ba sk

sphrdzuf `hvrŤah, d sdfh prhfjkohf rusik (phscajk shvjktsik lrdoagk) jk odstdch pkt ohvam

`rſdvd: Eaosid, Ksthoajd, Cdtvajd, Catvd a ^hcjsid, ihjd jk stvhrkod odiho hlhrĆkoam bhrba s

ohvhf shvjktsihf vhjsihf od asthiu a ojkfdĆiaf odgahodcastaĆiaf sodldfd od zdpdù.4<

Pkrathrajk okid`dŤojk Dustrh-[ldrsik fhodrmajk su ph`jkcjkok od Dustraju, FdĔdrsiu, hcjsiu,

Atdcaju, Rufuoaju a ăkmhschvdĆiu. [ jkàojkojkf irdtihtrdjok @rſdvk Wchvkodgd, Mrvdtd a Wrbd,

ihjd jk odstdcd od juſohschvkosiaf ph`ruĆjafd Dustrh-[ldrsik fhodrmajk, sd Irdcjkvaohf

Wrbajhf odstdcd jk Irdcjkvaod Wrbd Mrvdtd a Wchvkodgd. Facahoa Kvrhpcjdod su baca prhtjkrdoa aca

su phbjklca h` ulojktdvdojd. Ohvk `rſdvk su back stvhrkok od icafdvaf tkfkc jafd odgahodcohl

sdfhh`rkĔkojd `hi od fohlaf ph`ruĆjafd odgahodcok tkſojk oasu back zd`hvhcjkok.4= Kvrhphf

jk `hfaoardcd Erdogusid, odjjdĆk odhruſdod `rſdvd od svajktu `vd`ksktam lhàod. Erdogusid jk

zdjkòh sd Ukcaihf Bratdoajhf afdcd icjuĆou uchlu u vhĔkoju Calk odrh`d ihjd jk hsohvdod

4; OjkfdĆid vhjsid jk bacd hlrdoaĆkod od 4>> >>>, dustrajsid od 7> >>>, d fdĔdrsid od 7; >>> vhjoaid. Bdrdgchulm

‗ Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, 257.45 @hidz thfk jk a azjdvd Uu`rh Uacshod azrkĆkod pracaihf prklhvhrd u Ukrsdju 4141. lhàok: ‟ Ok sfajkfh svhjaf

okprajdtkcjafd odfktouta oaŤtd Ťth ba sk fhlch sfdtrdta okprdvkòaf. (...) OdŤd ba odjvkČd lrkŤid bacd `dta jhj(OjkfdĆihj) vdcjdok rdzchlk zbhl ihjam ba jkòhl `dod fhlcd tkſata hsvkta.– Gat. prkfd K. Grdvktth, ^rva svjktsia

rdt a phscajkrdtod Kurhpd (4140-4175), 20;.4< Ukcaid Bratdoajd jk asihrastacd oksulcdsagk Ůvk`sik a Eaosik hih Dcdo`siam hstrvd od Bdctaiu, d ihjd su prapdcdEaosihj od hsohvu rusih-eaosihl farhvohl ulhvhrd u Jurjkvu 40. hithbrd 412>. lhàok. Ukcaid Bratdoajd jk

odfktoucd Eaosihj hbdvkzu phtpuok `kfacatdrazdgajk hvam hstrvd, zd`rſdvdjuČa skba prdvh `d am bkz phscjkàgdhiupard u scuĆdju suihbd s Rusajhf. ă. ^hphv, H` Ukrsdjd `h @dogald, 4;>.4= MdbsburŤid fhodrmajd jk sprajkĆdvdcd kispdozahoastaĆik tkſojk vkcaiam sacd prkfd julhasthĆohj Kvrhpa, prkfd

Ćajaf odrhàfd jk a sdfd bacd okprajdtkcjsia odstrhjkod. FkĔutaf, Dustrh-[ldrsid jk bacd phtkogajdcoa sdvkzoai tamodrh`d ok`hpuŤtdjuČa prh`hr `rulam vkcksacd. Ojkoaf okstdoihf odstdh jk phcataĆia vdiuf ihja su odjvaŤk h`rdzahod fdck odrh`k a ktoaĆik fdojaok. K. Grdvktth, ^rva svjktsia rdt a phscajkrdtod Kurhpd (4140-4175), 20;.



=

412>. lhàok idh tajkch zd prhvhĔkojk fard u svajktu. Erdogusia gacj jk bah stvhrata sastkf ‟hpŤtk

salurohsta– idh zdŤtatu h` hbohvk ojkfdĆik fhČa.41 FkĔutaf, hĆkiavdojd `d Čk Kvrhpd pralrcata

`kfhirdtaju idh tkfkcj sdrdòjk sruŤkod su okfhluČohŤČu cabkrdcoam phcataĆdr d `d hbuz`dju

kihohfsiu irazu a shgajdcoa suihb u scdbaf pdrcdfkotdroaf sastkfafd, idh a usphohf

shgajdcazfd a rkvhcugahodroaf `jkchvdojkf kvrhpsiam ihfuoastd.2> [ Atdcaja su azfkĔu 4122. a

4125. lhàok Fushcaoa a edŤastaĆid strdoi d stdvaca kfhirdtaju asiuŤkojk, hi jk u Ůpdoaja ^rafh

@k Ravkrd 4127. lhàok odfktouh vhjou vcdst.24 Odiho irdtihl rkpubcaidosihl rdz`hbcjd

azfkĔu 4174. a 4175. lhàok lkokrdc Erdogasih Erdoih Bdmdfho`k jk odfktouh svhju

àitdturu. ^h` ojklhvaf vhĔstvhf sk phbuoacd vhjsid prhtav Rkpubcaik prhlcdŤkok 4174.

lhàok.22 R kzuctdt jk bah lrdĔdosia rdt azfkĔu odgahodcastaĆik `ksoagk a c jkvagk cabkrdcd a

shgajdcastd ihja jk safbhcazhvdh Ťaru bhrbu azfkĔu edŤastd a ihfuoastd jkr su Matckr a Fushcaoa

phscdca phfhČ Erdoi u, d Wtdcjao phfdldh cjkvaga. ^d` Idtdchoajk a Fd`ra`d u prhcjkČk 4171.

lhàok zodĆah jk ihodĆou Erdoi hvu phbjkù u suihbu ihja jk hòah 5>> >>> ſavhtd.27 [

^hcjsihj, Dustraja, bdctaĆiaf `rſdvdfd, Julhscdvaja, FdĔdrsihj, Rufuoaja, Buldrsihj a LrĆihj

`kfhirdtajd jk bacd hlrdoaĆkod, d usthcaĆkoa su odgahodcastaĆia rkſafa tkfkcjkoa od irdcjkvhj

àitdtura, vhjohf u`dru aca jkòhstrdodĆihj vcdsta. ădi su sk a `kfhirdtajk odŤck od u`dru. [

Arsihj jk irvdv lrdĔdosia rdt `hvkh `h stvdrdojd Okzdvasok `rſdvk Arsik a rdsia`d Dolch-Arsihl

sdvkzd. [ Bratdoaja jk hpŤta Ťtrdji 4125. lhàok azdzvdh hŤtdr shgajdcoa suihb. [ Erdogusihj jk

suihb azfkĔu cjkvagk a `ksoagk `hvkh `h svk vkČkl odsacjd ihjk jk iucfaoardch upd`hf u

erdogusia pdrcdfkot 4170. lhàok a zbdgavdojkf vcd`k.20 ^d apdi, `kfhirdtajd sk uprihs

prkvardojafd hĆuvdcd u U. Bratdoaja, Erdogusihj, dca a u ăkmhschvdĆihj. FkĔutaf, irazd 4121.

lhàok jk tkŤih phlhàcd OjkfdĆiu stvhravŤa kihohfsia mdhs s ihjaf sk vcd`d Udjfdrsik

rkpubcaik oajk fhlcd ohsata.2; ^h`rŤid ihfuoastafd sk u`vhstruĆacd, dca su sk facahoa Oajkfdgd

41 Wastkf ‟hpŤtk salurohsta– jk bah phvrŤdo. Cald odrh`d oajk afdcd `hlhvhrkok prhgkùrk zd prhvhĔkojksphrdzufd, d oa vhjou ph`rŤiu. Whvjktsia Wdvkz jhj sk pra`ruſah tki 4170. lhàok, `hi su sk Wjkàojkok @rſdvk

h`back pra`ruſata. Ůpdoajd jk phohvh phstdcd Ćcdo 412=. lhàok. @ſ. F. Rhbkrts, Kvrhpd 4==>-410;, 71>.2> Od irdju rvhl svjktsihl rdtd shgajdcoa okfara su zdmvdtaca zdpdòu Kvrhpu, i hfuoazdf sk phjdvah u FdĔdrsihj`hi jk OjkfdĆihj a `rulaf zkfcjdfd asthĆok Kvrhpk jdĆdh. FkĔutaf, rkvhcugajk azvdo Rusajk uluŤkok su u irva ,dca su sk prhŤar ack prkih srkòjk Dzajk u Iaou l`jk jk 4124. lhàok stvhrkod IhfuoastaĆid pdrtajd.24 Lkokrdc Falukc ^rafh `k Ravkrd jk 47. skptkfbrd 4127. lhàok azvrŤah vhjoa u`dr prhtav vcd`k u Bdrskchoa uĆkfu su ld ph`rſdca sva vhjoa ldroazhoa u zkfcja. Cabkrdcod vcd`d Ldrsajk ^rajktd sk oajk suprhstdvcjdcd vhjohf

u`dru pd jk irdcj prk`dh vcdst ^rafu `k Ravkra. Ek Bdjh Dcvdrks ‗ Jucah Lac ^kgmdrrhfdo, Asthrajd Ůpdoajk, Gcah,Bkhlrd` 2>>7., 2>=.22 Irdcj Dcehosh ]AAA jk 40. dpracd 4174. lhàok htaŤdh u klzac odiho Ćkld jk phĆkch scdvcjk zbhl usphstdvcjdojd@rulk rkpubcaik. Hod jk prkiaoucd trdàgahodcoh phasthvjkČavdojk `rſdvk a RafhidthcaĆik grivk a urkàcd vjkrsih`jkchvdojk. Asth, 240.27 Lkokrdc Erdosasih Erdoih jk hjdĆdh svhju `rſdvu zdihoafd a aostatugajdfd u ihjafd sk prkpcatdh idpatdcastaĆiatrdàgahodcazdf sd odĆkcafd edŤastaĆihl phirktd Ćaja jk ohsacdg bacd Edcdold. Asth, 22=.

20 Bdrrdgchulm ‗ Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, 252.2; Ukrsdaccksiaf sphrdzufhf u hivaru Wpd pcdod OjkfdĆihj jk h`rkĔkoh d pcdta 472 fcr` fdrdid bkz h`rkĔkohlrdsphrk`d. OjkfdĆia kihohfsia a pravrkòa prhbckfa `hvkca su `h ohvhl rdsphrk`d pcdČdojd: @hzhvaf (@dwks)



1

hirkouca odgastaĆihj strdoga D`hced Matckrd a ojklhvhf ‟phrktiu– ihja oajk bah oa shgajdcastaĆia

oata pdrcdfkotdrdo.25 Matckr jk hsphrdvdh Ukrsdjsia sphrdzuf, d ojklhvh afkohvdojk zd

idogkcdrd 4177. lhàok jk `hvkch u patdojk gajkca phrk`di u Kvrhpa. Bhrbd zd phihrdvdojk a

hĆuvdojk lkhlrdesihl prhsthrd bhldthl prarhòaf rksursafd bacd jk a u fkĔurdtoaf lhàodfd

jkòd h` lcdvoam phirktdĆiam sodld svjktsik phcataik.2< @kfhlrdesid irktdojd, idh Ťth su phrdst

stdohvoaŤtvd a vkcaik falrdgajk, odstdvcjdju sk a u fkĔurdtohf pkrahù. WtdohvoaŤtvh Kvrhpk jk

phvkČdoh sd 0>4 facaho 4140. lhàok od ;7> facahod 417=. lhàok.2= ^hscjkàgk brzhl phrdstd

stdohvoaŤtvd od fkĔuodrhòk hòhsk azfkĔu `vd svjktsid rdtd hlck`dck su sk u vhjohf

phtkogajdcu, pravrkòhj sodza a ihckitavohj svajksta odrh`d a `rſdvd.21 Wvajkt jk, odiho schfd

ojujhrŤik bkrzk u hithbru 4121. lhàok, phlhàcd odjvkČd kihohfsid irazd u fh`krohj

phvajksta. Wtdra kihohfsia sastkf jk zdfjkojko aotkrvkogajhf `rſdvk, d fkĔuodrhòa phrk`di

stvhrko odiho ^rvhl svjktsihl rdtd tkfkcjko od Cala odrh`d a ‟sastkfu salurohsta– jk tra`ksktam

lhàod prhpd`dh ph` pratasihf rkvazahoastaĆiam sacd h`cuĆoam `d stvhrk ohva phrk`di.7> Matckr

jk zdphĆkh ruŤkojk Ukrsd jsihl sphrdzufd 417;. lhàok irŤkojkf h`rk`ba h odhruſdoju a

vrdČdojkf Wdrsihl ph`ruĆjd, tk rkfacatdrazdgajhf hrdjojd u fdrtu scajk`kČk lhàok. Dustrajd jk

praphjkod Ukcaihj OjkfdĆihj u fdrtu 417=. lhàok, d u hithbru astk lhàok jk ăkmhschvdĆid,

Faomkosiaf sphrdzufhf ihjaf su sk Ukcaid Bratdoajd a Erdogusid sdlcdsack sd Matckrhf,

prasacjkod od prk`dju Wu`ktd. [ fdrtu 4171. lhàok Matckr zduzafd ăkŤiu a Fhrdvsiu.74 U.

Bratdoajd a Erdogusid su OjkfdĆihj hbjdvack rdt tki i d`d jk Matckr odpdh ^hcjsiu.

pcdohf az 4120. (bkz h`rkĔkohl azohsd) prk`vaĔkoh jk `d OjkfdĆid pcdČd 2 fcr` fdrdid lhàŤojk. Jdolhvaf

pcdohf az 4121. prk`vaĔkoh jk pcdČdojk 7< fcr` fdrdid jkòhf lhàŤojk. ^cdČkojk jk hbustdvcjkoh 4172. lhàok,adih jk trkbdch trdjdta `h 41==. lhàok. OjkfdĆid jk uiupoh pcdtacd 4< fcr` fdrdid. Asth, 257.25 OW@D^ (odgastaĆid strdoid) afdcd jk spkitdiucdrok rkzuctdtk od azbhrafd 4121. a 4177. lhàok id`d su `hbaca

vaŤk lcdshvd h` bach ihjk strdoik u ojkfdĆihj phvajksta (00%) zdmvdcjujuČa Matckrhvhf hbkČdoju odgahodcohl buĔkojd, fhrdcok hbohvk a shgajdcohl fard. Asth.2< OjkfdĆia tkhrktaĆdra, Rdgkc a ojklhva odscjkòaga, tvhrga su tkhrajk h ‟`rſdva idh baČu ihjk rdstk–. Ph uĆkojk

usvdjdju a zdlhvhroaga afpkrajdcazfd u Wjkàojkoaf @rſdvdfd a U. Bratdoaja, hprdv`dvdjuČa tdih svhjk tkrathrajdcokkispdozajk u Ćajhj su hsohva baca pravrkòa, kihohfsia a phcataĆia aotkrksa. ă. ^hphv, H` Ukrsdjd `h @dogald, 4>.2= Bacdos ſrtdvd ^rvhl svjktsihl rdtd jk hih 47 facahod phlaoucam a < facahod hoksphshbcjkoam, fdmhf cjuà u

odjbhcjaf stvdrdcdĆiaf lhàodfd. Asth, 44. 21 Lkokrdgajk cjuà ihja su rhĔkoa azfkĔu 41>>. a 4140. prastazdck su u zrkch `hbd u pkrahù azfkĔu `vd rdtd. Bacasu kokrlaĆoa a ſkcjoa phscd dca su phtasiavdoa zbhl prhbckfd s ihjafd sk svajkt susrktdh a idh tdiva su baca ph`chſoardzoaf a`khchlajdfd a phcataĆiaf phirktafd h` rkvhcugahodroam `h afpkrajdcastaĆiam, edŤastaĆiam, odgahodcastaĆiam aŤhvaoastaĆiam. Falrdgajk su azfkĔu `vd svjktsid rdtd back ditukcdoh patdojk. Odskcjdvdojd Jkvrkjd u ^dckstaoa,

fdshvok rdzfjkok stdohvoaŤtvd azfkĔu Pursik, Buldrsik a LrĆik, tk zdbrdok jdpdosik afalrdgajk u WD@, afdju

svhjk kihohfsik, phcataĆik, pd a iucturhchŤik afpcaidgajk. Asth, 47.7> Drtur Whctkr u `jkcu Hphrdvdi, 4172., h thfk idſk: ‟Ok`hstdga idpatdcastaĆihl phrktid ubrzdoh ld caŤdvdjuojklhvam prkòhsta. Hoa sd`d prajktk ojklhvhf hpstdoiu. Rdz`hbcjk jk irazk tdivh `d sk ojklhvd vkcaid zdsculd,

Ťarkojk prhazvhòam idpdgatktd phtagdojkf ihoiurkotok `hbata, Ćaoa uzdcuòhf, `hi sk ojklhv lcdvoa ok`hstdtdi,

phvkČdod oksphshbohst `d u phtpuohsta ihrasta prhazvhòa idpdgatkt a `d àjkca hoh Ťth ufjkrkoh prhazvhà, vaà uodjlhrkf svajktcu.– Gat. prkfd Bdrrdgchulm ‗ Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, 250.74 @ſ. F. Rhbkrts, Kvrhpd 4==>-410;, ;12.





44

`hidzdca ojkfdĆia eazaĆdra Hth Mdo (4=<1-415=) a Erag Ůtrdsfdo (41>2-41=>).7; Wtruiturd okid`

ok`jkcjavhl dthfd ok sdfh `d sk fhlcd hpasdta oklh sk fhlcd a rdzhrata.75 Zd prhsthr a vrajkfk,

zd ihjk sk u Ojutohvhf sastkfu tvràch `d su dpshcutoa, utvrĔkoh jk `d su rkcdtavoa. FkĔutaf,

brzaod svjktchsta jk dpshcutod, hod sk ok phodŤd idh brzaod zvuid aca vdchvd od vhà. Dcbkrt

DjoŤtdjo (4=<1-41;;) jk idh vd`kskthlhàŤojdi, 41>;. lhàok hbjdvah spas u ihfk jk th patdojk

praidzdh u prarhòaf hòhsafd. Ho sk `rſdh eachzhesihl phstupid ihja jk prva hsfascah

dustrajsia eazaĆdr Krost Fdm (4=7=-4145), Ćaju fasdh odstdvcjdju sdrdòaga a urkòaga Ćdshpasd

Krikootoas a bkĆid Ťihcd okhphzatavastd, h` 4121. lhàok phzodtd idh BkĆia irul (\akookr

Irkas).7< Odafk, oduĆoaga su prhsthr a vrajkfk pramvdtdca idh iutajk Ťth am jk lhthvk `dcd fdjid

prarh`d. Dcbkrt DjoŤtdjo jk ustvràh `d prhcdſkojk svjktchsoam salodcd h` jkòk tdĆik prhsthrd h

`rulk jkstk batod vkzd azfkĔu vrkfkod u tk vajk tdĆik.7= DjoŤtdjo jk phidzdh `d ojklhvd tkhrajd

rkcdtavatktd sd`rſa a tkfkcjou kivavdckotohst azfkĔu fdsk a kokrlajk K 6 fg2. [ 41. sthcjkČu sk

sfdtrdch `d jk kokrlajd ihotaouardod a bksihodĆoh `jkcjavd. Ph jk hsphrah Fdis ^cdoi (4=;=-

410<) 4=11. lhàok utvrĔujuČa `d sk kokrlajd fhſk prkohsata sdfh u jkàoagdfd ihjk azohsk

h`rkĔkou ihcaĆaou, d ihju jk ^cdoi odzvdh ivdothf. H` 412;. lhàok ojklhvh htiraČk rdzrdĔuju

eazaĆdra stvdrdjuČa ohvu tkhraju ivdotd u `vd hbcaid: fdtraĆod fkmdoaid Bhrod, Mdjzkobkrld a

Ŷhr`dod, a tdcdsod fkmdoaid Ůrkàolkrd prkfd a`kjdfd ihjk jk 4120. lhàok azchſah Cuj @k

Brhcja.71 Rdzvhj fdtkfdtaik a ojkoam vkzd sd chlaihf a eazaihf thihf 2>. sthcjkČd, prk`stdvcjdju

jk`do h` odjzodĆdjoajam aotkckitudcoam odprk`did u phvajksta ĆhvjkĆdostvd. FkĔutaf, zd vkcaiu

vkČaou ĆhvjkĆdostvd vdſoaja jk bach prditaĆoa utagdj oduik od svdihòkvoagu h` ojkoam oduĆoam

tkhrajd. ^hĆktihf 2>. sthcjkČd sk hbjdŤojdvdju lcdvoa phjfhva stdtastaĆihl rdsuĔavdojd ihja sk

tkfkcjk od tkhraja àstrabugajk lrkŤdid pra hpdſdoju, d ihju jk phĆktihf 41. sthcjkČd rdzrdàh

Idrc Era`ram Ldus (4<<<-4=;;).0> Bat stdtastaĆihl prhsuĔavdojd, idih su ld rdzvaca Do`rkj

Do`rkjkvaĆ Fdrihv (4=;5-4122) u Rusaja, tk Idrc âkrsko (4=;<-4175) a idsoajk Rhodc` Djcfkr

EaŤkr (4=1>-4152) u Bratdoaja, sdsthja sk u thfk `d sk ok bdrdtd jdsoaf a hĆalckòaf rkzuctdtafd

vkČ sd phjdvdfd ihjk sk fhlu hpasdta a pr htufdĆata od vaŤk rdzcaĆatam odĆaod, tk jk zdth phtrkboh

7; Hoa su `hidzdca `d `h tdivhl gajkpdojd dthfd fhſk `hČa u dthfsiaf vdrajdotdfd aca azhthpafd urdod. HpŤtdkogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 2, 574.75 \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 450.7< Krost Fdm jk 41>;. lhàok odpasdh `jkch Wdzodojk a zdbcu`d. @jkch zodĆdjoh zd rdzufjkvdojk ojklhvk eachzheajk

jk Fdmhvd eachzheajd ihju jk odpasdh Buvajk. Asth, 45;.7= Dcbkrt DjoŤtdjo jk zd phafdojk svjktchsta idh `d jk strujd h`vhjkoam Ćkstagd aca ehthod `hbah Ohbkchvu odlrdùzd eazaiu 4124. lhàok. DjoŤtdjo jk 4177. lhàok odpustah OjkfdĆiu a htaŤdh u Wjkàojkok @rſdvk l`jk sk thihftra`ksktam lhàod hiupcjdju struĆojdga zd dthfsiu eazaiu. Asth, 45<. 71 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 2, 57<. 0> [ vrajkfk rkoksdosk su ph prva put odĆkta prhbckfa hsalurdojd a aldrd od srkČu sd stdohvaŤtd vjkrhvdtohČk afdtkfdtaik. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 45=.



42

`hoajkta su` a azdbrdta odjbhcjk rjkŤkojk.04 Ůihcu fh`krok lkhfktrajk stvhrah jk Ihrd`h Wklrk

(4=57-4120) u Atdcaja. Dora ^haoidrk jk uz fohlk rulk phĆkh astrdſavdta odjuhpŤtkoajd irktdojd

Ťth od irdju phstdjk prk`fkt thphchlajk, jkòhl h` odjbhldtajam phcjd fh`krok fdtkfdtaik.02

Dcerk` Ohrt Udjtmk` (4=54-410<) a Bkrtodr` Rdskc (4=<2-41<>) rd`k od thfk d svu fdtkfdtaiu

uĆaok ehrfdcoaf azrdzhf chlaĆiam hòhsd od tkfkcjafd rd`d Ğuzkpkd ^kdod (4=;=-4172) a

`rulam ihja su hih 41>>. lhàok phiuŤdvdca brhjkvk phtpuoh `keaoasdta a rdzrdàta `djuČa af

chlaĆik keaoagajk a ehrfucdgajk, phsk boh u dratfktaĆiaf hpkrdgajdfd. Iurt Era`ram Lk`kc (41>5-

41<=) jk 4174. lhàok `hidzdh `d jk zdastd fhluČk `d phsthjk tvròjk ihjk su u hlrdoaĆkohf

brhju phstupdid ok fhlu oa `hidzdta oata hphvrlouta. Ph jk phjfu astaoathsta zd`dch tkſdi u`drdg

jkr sk hod vaŤk ok fhſk tkfkcjata od ehrfdcohf sicdù a h`rſavhsta dih phsthjk tvròjk ihjk u

`dthf sastkfu oasu oa astaoatk oa okastaoatk u bach ihf stvdrohf sfascu.07 Brza rdzvhj fdtkfdtaik

jk zdmtjkvdh sastkfdtazdgaju hvk oduik u tkfdtsid phlcdvcjd rdà cdiŤkl uĆkojd a azcdldojd.

Erdogusia fdtkfdtaĆdra su sk phvkzdca a zdjkòh rdàca ph` psku`hoafhf Oaghcds Bhurbdia.00

Pd lrupd jk rdàcd od thfk `d u hbcaiu kogaichpkàjk sdiupa svd `htd`dŤojd `hstalouČd u

fh`krohj fdtkfdtaga. [ fkĔurdtohf pkrahù rdstk zodĆdj fdtkfdtaik jkr sk smvdtach `d

usdvrŤdvdojk dpstrditohl vhà `h uspjkmd u ihoirktohf rdù.

Bahchlajd a tkhrajd lkod

OdjzodĆdjoaja prhbckfa ihjafd sk bahchlajd bdvacd u fkĔurdtohf pkrahù baca su

kvhcugajd a odscjkĔavdojk, bahchlajd Čkcajk, prarh`d ſavk supstdogk a phrajkich ſavhtd. Okafk,

irdjkf 41. sthcjkČd jk u bahchlaja prkhvcd`dh phjdf kvhcugajk. HpŤtkpramvdČkod jk @drvaohvd

tkhrajd ph ihjhj su sva hrldoazfa lkoktsia srhòa, Ťth jk ihfkotdr ojklhvk iojalk ‟^hrajkich

vrstd–. FkĔutaf, @drvao oajk uspah hbjdsoata fhluČa aca stvdroa fkmdoazdf odscjkòam vdrajdgajd.

Lrklhr Fko`kc (4=22-4==0) jk bah tdj ihja jk od hsohvu svhjam `h td`d okphzodtam astrdſavdojd,

`dh hbjdŤojkojk zd svk phjdvk odscjkĔavdojd. H` td`d jk prhuĆdvdojk odscjkĔavdojd phstdch

gkotrdcod asgapcaod bahchlajk 2>. sthcjkČd. FkĔutaf, u Whvjktsihf Wdvkzu jk lkoktaid, phskboh

odiho 4175. lhàok, idh phcdzou tdĆiu uzafdcd okik `rulk, okfko`kckvsik fkmdoazfk.

Astrdſavdojk hòhsd fkĔu hrldoazfafd u prarhà, ihjd su uscajkàcd odiho cdbdrdthrajsiam

04 Asth, 451.02 HscdojdjuČa sk od zodojd ojkfdĆiam fdtkfdtaĆdrd idh Ťth jk bah Mkrfdo Lrdsfdo (4=>1-41><), Ťihcd jkazrdſdvdcd svhjstvd okkuica`siam prhsthrd, d idsoajk a dclkbdrsiam euoigajd. Asth, 4<>.

07 ZodĆdj thl htiraČd Čk sk phidzdta id`d sk hoh prhŤara azvdo lrdoagd dratfktaik a zdmvdta kfparajsik zodohsta. Pdih jk chlaid hbhldČkod pdrd`hisafd ihjk jk tkŤih smvdtata, d okfhluČk sk ok hbdzardta od ojam. Asth, 4<2.00 Asth, 225.



47

astrdſavdojd a fdtkfdtaĆihl prastupd prhbckfu, `hvhà h odstdjdojd ohvk lrdok bahchŤik oduik

phzodtk ph` afkohf bamkjvahrazdf aca kthchlajd (phodŤdojk ſavhtaojd).0; Zdsohvdod jk od htiraČu

‟uschvohl rkeckisd– 41>7. lhàok h` strdok shvjktsihl oduĆoaid Avdod dvchvd (4=01-4175).05

Ojklhvh htiraČk scuſa fcdàf oduĆoagafd ihja rdzvajdju hvu oduiu fkĔu ihjafd jk @ſho

Brhùs Uhtsho (4=<=-41;=) u Wjkàojkoaf @rſdvdfd.0< Euoigajk okrvohl sastkfd sasdrd a cjuà

phstdck su prastupdĆoajk aspatavdoju odiho usdvrŤdvdojd phstupid dokstkzajk a dskptaĆohsta Ťth

`hvhà `h saluroajam marurŤiam zdmvdtd. ădrcs Wiht Ůkraoltho (4=;<-41;2) jk `hbah Ohbkchvu

odlrdù zd far 4172. lhàok odiho Ťth jk vrŤah hpkrdgajk od ſavhtaojdfd asicjuĆavŤa fhzdi, az

Ćkld su prhastkicd idsoajd vdſod astrdſavdojd ihjd su sk hòhsacd od phodŤdojk cjuà. HtiraČk

prvhl dotabahtaid, pkoagacaod, h` strdok bratdosihl bditkrahchld Dckisdo`rd Eckfaold (4==4-

41;;) 4121. lhàok hzodĆach jk rkvhcuga ju u bhrba prhtav prkvkogajk spkgaeaĆoam bhcksta.0=

O jkfdĆia kfbrahchza Uacmkcf Ruis (4=;>-4120) a Mdos D`hce K`vdr` @raŤ (4=5<-4104) su

prhuĆdvdca kfbrahok a odĆao od ihja sk ojamhva àjkchva phĆaoju àekrkogardta. Mdos Ůpkfdo

(4=51-4104) jk azvhàh sjdjok kispkrafkotk idckfcjkojkf od `dſ`kvojdiu. Ho jk 4175. lhàok

zd svhjd astrdſavdojd, ihjd su rkzuctardcd htiraČkf hohld Ťth jk `dods phzodth idh ‟kfbrahodcod

aoùi gajd–, `hbah Ohbkchvu odlrdù zd eazahchlaju aca fkàgaou.01 Odzav lkoa jk prva prk`chſah

`dosia bhtdoaĆdr Uacmkcf Jhmkosko (4=;<-412<), dca su tkhraja lkod ojko `dodŤoja hbcai `dca

dfkraĆia lkoktaĆdr a kfbrahchl Phfds Mdot Fhrldo (4=55-410;) odiho oazd hbdvcjkoam

kispkrafkodtd. Zd td astrdſavdojd Fhrldou jk `h`jkcjkod Ohbkchvd odlrd`d 4177. lhàok.;>

Fhrldo jk svhjaf `jkchf `hidzdh `d su mrhfhzhfa ohsahga Fko`kchvam edithrd, hòhsoh

Jhmkoskohvam lkod. Ouickaosiaf iaskcaodfd oduĆoaga thihf tra`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd

pra`dju phskbou vdſohst u prhgksu odscjkĔavdojd prhuĆdvdjuČa struituru a ihostdotohst @OI.;4

@hidzdoh jk `d lkoa u jkzlra fhlu utagdta od fohld cju`sid svhjstvd idh Ťth su irvod lrupd,

0; \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 41.05

Whvjktsid psamhchlajd phĆavd od `jkcu ^dvchvd a idh tdivd jk od eazahchŤiaf tkfkcjafd jkr jk aŤcd sfjkrhfkispkrafkotasdojd uoutdr eazaidcoam bdzd phodŤdojd a odvaid ihjafd ba hod fhlcd bata uschvcjkod. Erhj`hvk tkhrajk

su u Whvjktsihf Wdvkzu h`bdĆkok idh burſhdsik prktphstdvik. Asth, 2<7.0< HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, ;<4.0= Adih su I aokza sthcjkČafd uphtrkbcjdvdca pcajksdo zd cajkĆkojk zdlohjkoam phvrŤaosiam rdod, d rusia a dfkraĆiaoduĆoaga prafjktaca dotabditkrajsih `jkchvdojk okiam pcajksoa prajk ^rvhl svjktsihl rdtd, bratdosia bditkrahchlDckisdo`dr Eckfaol jk 4121. lhàok odaŤdh od tdivu pcajksdo ihjd jk phidzdcd sphshbohst uoaŤtdvdojd h`rkĔkoamtaphvd bditkrajd. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AA, 4<<. 01 Ohbkchvd odlrd`d hòhsoh, ojam pkt, `h`jkcjuju sk svdik lhàok h` strdok Ohbkc ehuo`dtaho, eho`d ihja jk

hsohvdh Dcerk` Bkrodr` Ohbkc. @h`jkcd jk phĆkcd 4>. `kgkfbru 41>4. lhàok, od pktu lhàŤojagu h` hsoavdĆkvksftra. Odlrd`k sk `h`jkcjuju az ph`ruĆjd eazaik, mkfajk, psamhchlajk aca fkàgaok, iojaſkvohsta a fard. Wvdid sksdsthja h` zcdtok fk`dcjk, àpchfk ihjd ohsa gatdt, a azohsd ohvgd ihja zdvasa h` pramh`d eho`dgajk, d faoafdcod jk

7>,>>> `hcdrd. Odlrd`d fhſk bata ph`jkcjkod azfkĔu `vd aca tra `hbatoaid.;> \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AA, 5.;4 UkČ td`d sk sdzodch `d jk @OI ohsacdg spkgaeaĆoam lkoktsiam Ťaera a `d jk hod td ihjd stvdrd rdzcaĆatk spkgaeaĆok

prhtkaok u tajkcu a th phsrk`stvhf fhckiucdroam idcupd sdstdvcjkoam h` ROI (rabhouickaosik iaskcaok). Asth, 1.



40

okik vrstk scjkphČk zd bhjk a mkfheacajd.;2 Idsoajk su sk azrdĔavdcd rh`hschvcjd pd jk bach fhluČk

prk`va`jkta `h Ćkld ba fhldh `hvksta okia brdi. FkĔutaf, lkoktaĆih prhragdojk oaid`d oajk

fhlch bata 4>>% tdĆoh jkr jk zdvasach h` tkhrajk vjkrhvdtohČk. Astrdſavdoju odscjk`stvd `dt jk

sodſdo phtagdj id`d jk 412<. lhàok Mkrfdo @ſhzke Fucdr htirah `d sk uphtrkbhf rkolkosiam

zrdid fhlu azdzvdta futdgajk ih` vaosik fuŤagk.;7 Odprk`diu bahchlajk 2>. sthcjkČd pra`hoajkca

su Rhodc` EaŤkr, J. B. W. Mdc`ko a W. L. Rdjt ihja su tra`ksktam lhàod rdzvaca fdtkfdtaĆik tkhrajk

ihjaf su hzodĆaca phĆktdi ‟lkoktaik phpucdgajk– idh ohvk lrdok bahchŤik oduik.;0 H` td`d sk

od vrstk, uicjuĆujuČa a Ćhvjkid, lck`d idh od rkprhùitavok zdjkòagk od Ćaja siup lkod sk, rdà

h`dbard a phbhcjŤdojd, fhlch utagdta.

Eachzheajd a mufdoastaĆik oduik

Odiho ^rvhl svjktsihl rdtd `hcdza `h sodſohl zdfdmd od phcju `ruŤtvkoam oduid.

ăaojkoagk brzk aoùstrajdcazdgajk, lrd`hva ihja su oaica idh lcjavk, kihohfsik irazk ihjk su sk

phodvcjdck, fajkojdojk hòhsd azfkĔu ruŤtvkoam lrupd a odrh`d, idh a `ruŤtvkok bhcksta phput

prkstupoaŤtvd, irafaodcd a rdtd, utaĆu od rdzvhj ‟oduik h phodŤdoju–. ^rajk ^rvhl svjktsihl rdtd

prhvk`koh jk fohlh hzbacjoam prhuĆdvdojd a dodcazd cju`sihl phodŤdojd hbdvcjkoam uoutdr

sastkfd a iucturoam ohrfa zdpdòhl `ruŤtvd. WhgajhchŤiu tkhraju su rdzvaca Kfac @arikf a

fascahga, phskboh u OjkfdĆihj a Atdcaja. Hoa prkaspatuju phzatavazdf Hlastd Ihotd a

kvhcugahoastaĆiu `ruŤtvkou tkhraju Mkrbkrtd Wpkoskrd idh prkhvcd`dvdjuČk tkhrajk zdpdòhl

`ruŤtvd 41. sthcjkČd. Fdis Ukbkr jk prhuĆdvdh hòhs rkcalajk prkfd pravrkòhj ktaga a

`ruŤtvkohf ſavhtu u maoùazfu, ihoeuČahoazfu, khazfu a `rkvohf ſa`hvstvu, d svk u

odsthjdoju `d smvdta tk hòhsk u irŤČdosiaf `ruŤtvafd Zdpd`d.;; Ohvd smvdtdojd prhazdŤcd az

LkŤtdct-psamhchlajk, idh a Erhj`hvk psamhdodcazk, pruſdcd su fohŤtvh Ćaojkoagd phtrkboam zd

prhuĆdvdojk `ruŤtvd.;5 Pkhrajd LkŤtdct- psamhchlajk ihju su phĆktihf 2>. sthcjkČd u OjkfdĆihj

;2 Pd htiraČd su phbuàcd odù `d ba uzldjdojk cju`sik rdsk (kulkoaid) fhlch `hvksta `h ojkohl phbhcjŤdojd. Adih

sk u vkza sd taf phjdvcjuju a okik fhrdcok àckfk a ok`hufagk, kulkoaid jk phstdcd ditavoa phirkt u `vd`ksktaf

lhàodfd, d phohvh jk stdvcjkod u prva pcdo u odgastaĆihj rdsohj phcataga. Asth, 42.;7 HtiraČk vjkŤtdĆiam fkth`d phfhČu ihjam su sk azdzavdck futdgajk bach jk vkhfd rdlhgjkoh zd odprk`di lkoktaik.

OduĆoaga oasu oa `h `dods uspjkca, hsaf u vkhfd fdchj fjkra, `d ihothrcaŤu prhazvk`kou futdgaju. ^hidzdch sk `dsu futdgajk, back hok prhazvk`kok aca sphotdok, ulcdvohf Ťtktok ph hrldoazdf. Asth, 40.;0 Lkoktaid phpucdgajk sk oajk bdvacd odscjk`stvhf phjkàogd oklh odscjk`stvhf lrupd. Az thld jk oaidh phjdf

‟lkok- phhc–, siup lkod aca gjkchiupohst lkod ihja sk jdvcjdju ih` svam hrldoazdfd uoutdr jkòk phpucdgajk. Az thld

jk odstdh siup ohvam sastkfdtsiam praogapd ph ihjafd su sk hgjkojavdck futdgajk, pd jk phstdch jdsoh `d Čk skh`dbardta hok futdgajk ihjk Čk hsphshbata phpucdgaju `d sk Ťth uspjkŤoajk rdzfohſdvd. Asth, 45. ;; HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, ;10.

;5 Lkstdct- psamhchlajd sk az OjkfdĆik prhŤaracd u zdpdòu Kvrhpu, Ukcaiu Bratdoaju a Wjkàojkok @rſdvk. Hod jkkispkrafkotdcoh utvràcd, Ťth jk prafjkojkoh od fohlaf phcjafd, `d phjdf struiturk aca gjkcaok, ihjd h`rkĔujk hoh

Ťth sk prafjkČujk a idih sk prafjkČujk, u stvdra gjkcaod d ok sdfh siup h`vhjkoam àjkchvd. Asth, ;<4.



4;

rdzvaca tra bkrcaosid psamhchld, Fdis Ukrtmdjfkr (4==5-4107), Uhceldol Ikckr (4==<-415<) a

Iurt Iheid (4==5-4104), afd zodĆdjou uchlu u rdzvhju fh`kroam a`kjd prhŤaravŤa sk od

psamhchlaju a fkàgaou u fkĔurdtohf pkrahù.;< ^samhdodcazd Walfuo`d Erhj`d (4=;5-4171),

bkĆihl spkgajdcastk zd okrvod hbhcjkojd, jk afdcd odjjdĆa h`jki ok sdfh u `ruŤtvkoaf oduidfd

oklh a u jdvohf fajkoju.;= Erhj` jk azlrdàh tkhraju ph ihjhj jk zrkh puohcjktoai sdfh hodj

phjkàodg ihja sk prhbah irhz uzdsthpok edzk kfhgahodcohl sdzrajkvdojd h` odjrdoajkl

`jktaojstvd `h fcd`kcdĆihl `hbd. Adih jk azdzvdh fohlh strdmd a oklh`hvdojd erhjàzdf jk

phstdh sdstdvoa àh `ruŤtvkok fasca sirkouvŤa pdſoju od siravkok phtagdjk az ihjam azvark

`jkcdtohst a rdzhtiravŤa fohlk ustdcjkok ihovkogajk a tdbuk ihja sk hòhsk od skisudcohst.

Dcerk` D`ckr (4=<>-417<) jk sfdtrdh d Ćhvjkihv lcdvoa phrav oajk hodj ihja vhà cjubdva

oklh hodj ihja vhà vcdsta, tk `d sk rdzcaĆath phodŤdojk ih` cjuà fhſk prapasdta hsjkČdjuok`hstdtid sodlk aca ph`svjksohj oksalurohsta.;1 Idrc Lustdv Juol (4=<;-4154) jk lkokrdcazhvdh

Erhj`hvh smvdtdojk caba`d odzvdvŤa ld ‟kcdo vatdc– ihja oajk spkgaeaĆoh skisudcdo, d sastkf

Ćhvjkihvk caĆohsta vaà u suprhtohstafd faŤcjkojd a phodŤdojd, hsjkČdjd a aotuagajk, uoutrdŤojkl a

vdojsi hl Ćhvjkihvhl svajktd, pd id`d jkòd h` tam suprhstdvcjkoam tko`kogajd lhsph`dra svajkŤČu

`ruld jk prasutod u ph`svjksta.5> [ odsthjdoju `d prh`ru u uoutr dŤoja svajkt Ćhvjkid a ojklhvk

caĆohsta, icaoaĆia psamhchza su rdzvaca prhjkitavok tksthvk h` ihja jk odjphzodtaja RhrŤdmhv tkst,

odzvdo ph Ťvagdrsihf psamajdtru Mkrfdou RhrŤdmu (4==0-4122) ihja ld jk sdstdvah.54 Eachzheajd

Erdoguzd Dora Bkrlshod (4=;1-4104) sd`rſdod u `jkcu @vd azvhrd fhrdcd a rkcalajk (4172),

zdtaf Oajkfdgd Mdosd @raŤd (4=5<-4104) u `jkcu Ktaid (4125) a Oaihcdjd Mdrtfdod (4==2-

41;>) u `jkcu Hothchlajd (4177/;>) odstdvdi su ‟eachzheajk ſavhtd–. Mkrfdo Idjzkrcaol (4==>-

410>) u svhf ûtohf òkvoaiu jkòhl eachzhed (4141), idh a Hsvdc` Ůpkolckr (4==>-4175) u

svhjhj iojaza ^rhpdst Zdpd`d (414=-4122), trktardju gavacazdgaju idh ſavd baČd tk zdfjkrdju

Zdpdù ‟h`sustvh Ćucd–.52 K`fuo` Muskrc (4=;1-417=), zdĆktoai ekohfkohchlajk, u

;< Rdzvajdju sk tkhrajk h aotkcalkogaja, fkfhraja a psamhshfdtsihj fkàgaoa. LkŤtdctasta sfdtrdju `d cjkidr ihja cajkĆadstfu aca Ćar od ſkcugu fhrd afdta u vaù a caĆohst pdgajkotd. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd,

svkzdi UA / iojald AA, 20=.;= Erhj` jk tvràh `d phjkàodg afd h`rkĔkou zdcamu oksvjksoam prafatavoam aostaidtd ihju jk odzvdh ‟hoh– (`ds‟Ks–), d ihj a stdcoh tkſk thfk `d utaĆu od rdzvhj svajksta phjkàogd, od ojklhvh ‟jd– (`ds ‟Agm–). Ojklhvd

kfhgahodcod kokrlajd sk phasthvjkĆujk, hòhsoh prhastaĆk az hohld Ťth jk odzvdoh ‟caba`h– (ſkcjd, phſu`d), d zd

ihja sk sfdtrd `d jk ihcaĆaosia h`rkĔko u svdihj hshba phskboh. Caba`h sk azvhà az tkſojk zd cjubdvcju a tkſojk `dsk u cjubdva odĔk zd`hvhcjkojk, dca sk td tkſojd fhſk idodcazardta u rdzcaĆataf sfjkrhvafd. Asth, 201.;1 Pdj hsjkČdj sk fhſk fdoaekstardta phvcdĆkojkf u skbk, dlrksavohsta hòhsoh duthratdtavoaf phodŤdojkf ihjaf

sk u stvdra ihfpkozard ‟ihfpckis fdojk vrajkòhsta–. Asth, 2;>.5> Asth, 2;4.

54 RhrŤdmhv tkst sk sdsthja h` vkČkl brhjd frcjd rdzohbhjoam taota a rdzohl hbcaid. Hshbd ihjd sk ph`vrldvdaspatavdoju hpasujk Ťtd vaà a hsjkČd lck`djuČa am, az Ćkld sk azvcdĆk kckfkota psamhàodfaĆok ihostatugajk.52 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 524.



45

fkĔurdtohf pkrahù hbjdvcjujk `jkcd Ehrfdcod a trdosgk`kotdcod chlaid (4121), Idrtkzajdosid

rdzfaŤcjdojd (4172) a Asiustvh a rdsuĔavdojk (4171), utaĆuČa svhjhf eachzheajhf od Ůkckrd,

Mdj`klkrd a klzastkogajdcazdf Wdrtrd, ihja u fkĔurdtohf pkrahù paŤk svh j eachzhesia rhfdo

FuĆoaod (417=). Odiho ^rvhl svjktsihl rdtd sk ‟praogapu iucturok od`fhČohsta– suprhstdvcjd

‟praogap iucturok rdzohcaihsta–. Phfk `hpraohsk dotrhphchŤid prhuĆdvdojd od ſavaf cju`siaf

zdjkòagdfd ihjd su rkzuctardcd `jkcafd idh Ťth su Drlhoduta zdpdòhl ^dgaeaid (4122) h`

Brhoascdvd Fdcaohvsihl (4==0-4120) a `jkcafd dotrhphchld Dcerk`d Rkìcae-Brduod. @jkcd

Erdogd Bhdsd a ojklhvam uĆkoaid ihja su prhuĆdvdca aoàjdosid pckfkod u Wjkàojkoaf

@rſdvdfd, Idodà a juſohj mkfasekra, idh a `jkcd Dcerk`d Idsd u Fkisaiu, oazhzkfsiam

uĆkojdid u Ao`hokzaja a erdogusiam astrdſavdĆd u Deraga, Hikdoaja a Cdtaosihj Dfkraga, `dcd su

okfjkrcjav `hpraohs u rdzufjkvdoju gajkcam `ruŤtdvd a iucturd.57 @jkch Hbrdsga iucturk (4170)

Dfkraidoik Rut Bkokàit, lhvhra h smvdtdoju iucturk idh phskbok vkzk azfkĔu vjkrhvdojd a

`ruŤtvkoam odvaid, d ihjd `dju idcup zd phodŤdojk a caĆohst svdihl ohvhl Ćcdod. ^hĆktihf 2>.

sthcjkČd sk phjdvah rdsazdf u hbcaiu phjfd h ‟tkrktu bajkchl Ćhvjkid– hscdojdjuČa sk od

kvhcugahou tkhraju h prkſavcjdvdoju vaŤk rdsk aca h ojkohf azàzdoju azod` rulam.50 @h vrkfkod

id`d su odgasta hsvhjaca vcdst, rdsok tkhrajk su back sruŤkok oduĆoaf astrdſavdojafd.5; [prihs

thfk, r dsok prktphstdvik su alrdck zodĆdjou uchlu u `ruŤtvafd Zdpd`d. Wvk sk th h`rdſdvd a od

prhuĆdvdojk phvajksta. O jkfdĆia masthraĆdr Idrc Cdfprkmt (4=;5-4175) jk `ruŤtvd prhuĆdvdh

idh iucturok gjkcaok phiuŤdvdjuČa uz phfhČ psamhchŤiam phjfhvd hpasdta gajkcd rdz`hbcjd.55

Hsvdc` Ů pkolckr (4==>-4175) jk od gavacazdgaju lck`dh idh od okzdvasoa hrldoazdf ihja prhcdza

irhz gaicusk, pd jk sdvrkfkoa gaicus zdpdòk gavacazdgajk uphrkàh s rdz`hbcjkf prhpd`dojd.5<

Asihpdvdojd od Draidfkù su htiracd bcasiu vkzu azfkĔu Rafsihl gdrstvd a juſok Aoàjk u 4. a

2. sthcjkČu o.k. 5= HtiraČk Putdoidfhohvk lrhboagk h` strdok Kolckzd Mdvdr`d Idrtkrd 4124.

lhàok jk zduvajki prhfjkoach scaiu kvrhpsik a svjktsik iucturk.

57 \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AA, 25>.50 ^rktphstdvik h rdsohj od`fhČa su thihf ga jkck cju`sik phvajksta h`rdſdvdck ktohgkotrazdf svdihl `ruŤtvd acavcd`djuČam struiturd ihjafd su `rula baca ‟bdrbdra–, ‟rhbhva ph prarhà– aca ‟oaſd pdsfaod azvdo zdihod–. Asth, 254.5; Bajkca Ćhvjki jk fhrdh prazodta iucturoh bhldtstvh `rkvoam gavacazdgajd Bcasihl Asthid, Iaok a Aoàjk, idh a vaŤusphshbohst Jdpdogd `d ruiujk a rdzvajd tkmohchlaju. Pksthva ihja su sk `dvdca hshbcju dfkraĆik vhjsik phidzdca su`d su rkzuctdta uschvcjkoa jdiaf utagdjkf `ruŤtvkohl a iucturohl asiustvd phjkàogd pd jk tdih prhsjki bh`hvdgrodgd az lrd`siam ph`ruĆjd bah vkČa h` prhsjkid bh`hvd bajkcdgd az okiam skhsiam ph`ruĆjd. Asth, 252.55 Asth, 2<4.5< Kolcksia masthraĆdr Drohc` Phjoba (4==1-41<;) sk scuſah scaĆohf tkhrajhf trdſkČa uzrhik ihja su prhazvhàca

rdz`hbcjd àodfaik a scdbcjkojd sodlk vkcaiam gavacazdgajd. Asth.

5= Asihpdvdojd u pustaojdfd gkotrdcok Dzajk su phidzdcd usik vkzk azfkĔu `hldĔdjd u Aoàja a Iaoa, idh a htiraČk bcasiam `hàrd azfkĔu mkckoastaĆihl svajktd a Dzajk `h ihjam jk `hcdzach ùſ putd ihjaf sk prkvhzacd svacd az Iaok, a

ùſ gkstk irhz Bditraju u Aoàju. Asth



4<

PKMOAID

Oduid a tkmoaid su svk `h phjdvk fh`krok aoùstrajk aŤck h`vhjkoaf prdvgafd. Oduid

jk bacd did`kfsid u ruidfd uĆkojdid, d tkmoaid kfparajsid u ruidfd zdodtcajd. Pdj jdz su u 2>.

sthcjkČu prkfhstaca aoſaojkra. Pkmoaid, ihjd jk svhjaf vkČaf àjkchf odstdcd az prarhòam oduid,

tkfkcjacd sk od O jutohvaf praogapafd a htiraČafd az eazaik, mkfajk, dstrhohfajk a lkhchlajk

phstaloutaf irdjkf 41. sthcjkČd. Eazaid jk phscajk Drasthtkcd stdloardcd `vd fackoajufd svk `hi

jk oajk hbohvah irataĆia ùm 4<., d phskboh 4=. sthcjkČd.51 ^rhodcdzdi vjkŤtdĆik rdàhditavohsta

idh a htiraČk vjkŤtdĆiam fktdcd phput tkmokgajufd, okfdju vkcaia zodĆdj svk `h @rulhl

svjktsihl rdtd id`d, phĆkvŤa h` 410>. lhàok, Wjkàojkok @rſdvk vrŤk ubrzdod astrdſavdojd ihjd

Čk rkzuctardta sarhvaohf zd prvu dthfsiu bhfbu 410;. lhàok.<> Odjodprkòajd tkmohchlajd sk

odcdzacd u Ukcaihj Bratdoaja a OjkfdĆihj, h`dick `hcdza a odjvkČa brhj ohvam prhodcdzdid. Ohvd phcataĆid idrtd Kvrhpk odiho rvhl svjktsihl rdtd `hvkcd jk h okŤth ruldĆajk rdsph`jkck trſaŤtd

a aoùstrajsiam rklahod. ^rafdt u prafjkoa tkmohchlajd phcdih prkuzafdju Wjkàojkok @rſdvk,

`jkchf a Jdpdo, `d ba srkàohf sthcjkČd u prva pcdo azbah WWWR.<4 ^rva svjktsia rdt jk ubrzdh

tkmoaĆia rdzvhj, uĆaoah keaidsoajaf prhgks prhazvhòjk, stvhrah fohlk ohvk prhazvh`k, tk utagdh

od th `d sk zdphĆkta tkmoaĆia prhodcdsga odstdvk a u phscjkrdtohf pkrahù. [ Kvrhpa a Dfkraga

jk phsthjdh sastkf pdtkodtd a prajk oklh Ťth sk rdzvacd fh`krod aoùstrajd. Pdj sastkf jk zodĆah

phtagdj zd prhodcdzdĆk, dca jk utagdh a od stvdrdojk fhohphcd. Az tam rdzchld Whvjktsia Wdvkz

h`bdgujk pdtkotk sfdtrdjuČa d prhodcdsga, ihja fhlu utagdta od phvkČdojk prhazvhò jk, fhrdju

bata vcdsoaŤtvh gajkchl odrh`d. Odiho rvhl svjktsihl rdtd su prhodĔkok ohvk lkheazaĆik fkth`k

astrdſavdojd, dca sk fkthà vdĔkojd a praprkfk ru`k prditaĆoh oasu prhfjkoaca h` dotaĆihl `hbd.

Fkmdoazdgajd jk sdfh rdstkrktacd Ćhvjkid a phvkČdcd pr hazvhòju.<2 Fktdcurlajd, ihjd jk ùlh

bacd tkmoaid, u fkĔurdtohf pkrahù phstdjk oduid ihjd jk Ćvrth vkzdod zd siup eazaĆiam oduid.<7

Ohvk fkth`k `hbajdojd fktdcd, idh a phskbok ĆkcaĆok cklurk fohlh jdĆk a tvrĔk h` Ćkcaid sk

51 Cdvhdzjkhv zdiho h h`rſdoju fdtkrajk az 4<=0. lhàok, d zdtaf a zdihoa @dcthod a ^rustd htvdrdju put fh`krohj

eazaga Ťth rkzuctard htiraČkf fohlhbrhjoam fktdcd. Kckitrhcazd hfhluČdvd @kjvaju d 4=><. lhàok az`vhja odtrajufa idcajuf. Wkot Ickr @kvac, ihld ohvĆdoh phfdſk Odphckho, uvhà 4=;0. lhàok aoùstrajsiu prhazvhòju

dcufaoajufd, d ihja jk vkČ 4=2<. lhàok az`vhjah Ukckr. Mkruc 4==5. lhàok az`vdjd dcufaoajuf kckitrhcazhf jkòk

rdsthpcjkok shca, Ťth `hvhà `h kispdozajk dcufaoajufd, phskboh u dkrhodutaga ihjd svhj rdzvhj `hſavcjdvd ufkĔurdtohf pkrahù. Fko`kcjkjkv uvhà pkrahòa sastkf kckfkodtd 4=51. lhàok Ťth hfhluČdvd `d sk prk`va`kohva kckfkota. Bkikrkc htiravd rdàhditavohst urdoajufd a thrajufd 4=15. lhàok, d ^jkr a Fdra Iara 4=1=. lhàok

az`vdjdju phchoajuf, d zdtaf a rdàjuf. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 7, <>7.<> Asth.<4 \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 2=7.<2 FkĔutaf, fhſk sk odvksta jk`do ohva phstupdi, d th jk echtdgajd a phjdvd cklurd Ćkcaid od bdza oaicd a mrhfd

phĆkvŤa h` 4=1>. lhàok. H` 41>5. lhàok sk azvhà a htvròjdvdojk h`rkĔkoam cklurd dcufaoajufd, d azrdĔujk sk aùrdcufaoajuf. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 7, <>7. <7 Asth.



4=

`hbavdju putkf Uhcerdfhvhl fkth`d ihja sk fdshvoh phĆkh ihrastata h` 412>. lhàok. ăkcaĆod

aoùstrajd jk odprk`hvdcd zdmvdcjujuČa uvhĔkoju kckitraĆok vashik pkČa, prhgksu usdvrŤdvdojd

tkmoaik prhĆaŤČdvdojd cavd, tk usdvrŤdvdoju ivdcatktd Ćkcaid mkfajsiaf prhgksafd. Od tdj odĆao

sk prhùſah vajki trdjdojd dcdtafd a fdŤaodfd ihjaf sk scuſacd aoùstr ajd zd 2; `h 4>> putd, tk

phvkČdcd brzaod ihjaf su fdŤaok rdàck idh a tdĆohst azvk`bk prhazvh`d.<0 Wvk hvk cklurk su

phtrkbok zd fdŤaohlrdòju, d vrŤa sk a prhĆaŤČdvdojk fktdcd, odjprajk zd kckitrhlrdòju (bdidr),

zdtaf zd kckitrhoaiu (sacagajuf a lkrfdoajuf) a od irdju zd ouickdrou aoùstraju. ^rhodcdzdi

ohvam fdtkrajdcd ph` afkohf ‟pcdstaĆod fdsd– zodĆah jk rkvhcugaju u mkfajsihj aoùstraja ihjd

jk, prhgkshf odzvdoaf ‟phcafkrazdgajd– az fohlam azvhrd (odetd, i dtrdo, gkcuchzd, ŤkČkrod

trsid) uspjkcd prhazvksta ſacdvd vcdiod, pchĆk a azcavok pcdstaĆok hbcaik. Odiho 417>. lhàok

vkcaia brhj pcdstaĆoam fdtkrajdcd sk a ihfkrgajdcoh prhazvhà, odrhĆath u OjkfdĆihj. ^krah`

azfkĔu `vd rdtd prk`stdvcjd tr kČu edzu rdzvhjd mkfajsik aoùstrajk, u ihjhj su odjzodĆdjoajd

htiraČd Mdckr -BhŤhv fkth` prhazvhòjk oatrhlkod ph` vashiaf pratasihf, ohvd mkfajsid

jkàojkojd, ohvd tkmoaid rdeaoasdojd odetk, saotktaĆid vcdiod a vjkŤtdĆia iduĆui. [ fkĔurdtohf

pkrahù hstvdrko jk vkcaia odprk`di u aoùstraja odetk ihjd phstdjk jkòd h` odjjdĆam u tkmoaĆihf

phlckù, d zdmvdcjujuČa uvhĔkoju oduĆoam fkth`d astrdſavdojd a phstupdid ihotaoudcok

rdeaodgajk.<; KckitraĆoa fhthra su ihostruasdoa prk` irdj 41. sthcjkČd dca sk idh phlhosid sodld

u aoùstraja phĆaoju uphtrkbcjdvdta h` 412>. lhàok u Kvrhpa.<5 ăktvkrhtditoa bkozaosia fhthra,

ihja sk ihfkrgajdcoh prhazvh`k vkČ h` 4=<<. lhàok, u pkrahù azfkĔu `vd rdtd sk `dcjk

usdvrŤdvdju uphtrkbhf cdiŤam a htphroajam fdtkrajdcd.<< [ fkĔurdtohf pkrahù ihostruasdod jk

turbaod od bkozao dca jk ojkod fdshvod uphtrkbd zdvasacd h` fktdcd ihja su fhlca h`hcata vkhfd

vkcaihj tkfpkrdtura. Kckitragatkt a odetd phstdju hsohvoa azvhra phlhosik sodlk Ťth hfhluČdvd

bhcjk, keaidsoajk a rkotdbacoajk phschvdojk u aoùstraja, sdhbrdČdju, zdlrajdvdoju a hsvjktcjdvdoju.

Ukcaia brhj aohvdgajd, ohvam urkĔdjd a fohlh fkĔushboh phvkzdoam prhodcdzdid u tkmoaga

hstvdrkoam u fkĔurdtohf pkrahù, zduvajki su prhfjkoaca aoùstraju, trdosphrt, sdhbrdČdj a

ihfuoaidgajk, fjkojdjuČa tdih a azlck` Ćhvjkihvhl ſavhtd u svaf ojklhvaf phjkàohstafd.

<0 \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 21;.<; ^h trdàgaja, 4=;1. lhàod sk uzafd idh phĆktdi odetok aoùstrajk u Wjkàojkoaf @rſdvdfd l`jk trust @ſ.Rhiekckrd (4=71-417<), Wtdo`dr` Hac, ihotrhcaŤk 1>% dfkraĆik odetok aoùstrajk. MhcdoĔdoa phsjkùju bhldtd

odzdcaŤtd u mhcdo`sihj Aoàja. Hoa su svhju odetou ihfpdoaju 41><. lhàok u`ruſaca sd jkòhf kolcksihf odetohf

ihfpdoajhf ehrfardjuČa tdih lrupu Ůkc. Wrkòja asthi jk uŤdh u svajkt odetk 41>1. lhàok hsoavdojkfDolchpkrzajsik ihfpdoajk odiho htiraČd odcdzaŤtd ode tk u Ardou. Wkr Uaostho ăkrĆac, td`d prva chr` d`fardcatktd, jk

4140. lhàok prkphzodh vdſohst phlhod rdtoam brh`hvd od fdzut, tk utaĆk od th d bratdosid vcd`d prkuzfk lcdvouuchlu u hvhj ihfpdoaja ihjd `dods phsthja idh lrupd B^. Erdogusid ihfpdoajd zd odetu hsohvdod jk 4120. lhàok

rdà kispcdtdgajk odetk u Ardiu (ulhvhrafd `hbavd prdvh od 27,<;% ardĆik odetk ihja jk prajk ^rvhl svjktsihl rdtd

bah ojkfdĆih-tursia). HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 7, <>7. <5 \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 7><.<< OjkfdĆia aoſaojkr Ru`hce @azkc jk 4=1<. lhàok odprdvah `vhtditoa fhthr scdbajk phtrhŤojk. Asth.



41

Ihfuoaidgajk, ſkcjkzoagd, gavacod dvajdgajd a duthfhbacsid aoùstrajd

Rkvhcugajd u ihfuoaidgajdfd sk `hlhàcd u `vd`ksktaf lhàodfd 2>. sthcjdČd. Rdàh-

kfasajk phĆaoju 412>. lhàok id`d jk rdàh-stdoagd u âtsburlu, ^kosacvdoajd (WD@), kfathvdcd

rkzuctdtk prk`sjkòaĆiam azbhrd.<= Phihf tra`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd e rkivkotod fhùcdgajd

zdfjkojujk dfpcatuòu u rdàh-prkohsu. ^rkihfhrsid rdàh-tkckehoajd od ihfkrgajdcohj bdza

phĆkcd jk e uoigahoasdta azfkĔu Ukcaik Bratdoajk a W jkàojkoam @rſdvd 412<. lhàok, d u odrkòam

pkt lh aod sk prhŤaracd a od rulk vkcaik zkfcjk. Rdàh-tkckehosid scuſbd sd brh`hvafd uvk`kod

jk 412>. lhàok. Jk`do h` odjvdſoajam prafjkod irdtiam tdcdsd jk sastkf zd `ktkigaju ihja su

Dfkraidoga thihf @rulhl svjktsihl rdtd odzvdca rd`dr (Rdàh @ktkgtaol Do` Rdolaol).

FkĔutaf, prva sastkf zd kckitrhfdloktou `ktkigaju jk phstdvcjko 417;. lhàok od hbdca

Ohrfdoàjk rdà htiravdojd ck`koam brklhvd.<1

KckitraĆoh prkohŤkojk scaid putkf Čkcajdhsjktcjavam od svajktch (ehthČkcajd), ihjafd sk soafd scaid a prkohsk prhazvk`koa salodca

hfhluČdvd svjktsi hj Ťtdfpa `d h` 4120. lhàok u scaidfd azvjkŤtdvd h `hldĔdjafd prkih

Dtcdotaid. Odiho astrdſavdojd u OjkfdĆihj, Ukcaihj Bratdoaja a W jkàojkoaf @rſdvdfd hbjdvcjko

jk pdtkot aihohsihpd aca gajkva tkckvazajsik idfkrk. Pkckvazajsia prhlrdfa sk kispkrafkotdcoh

kfatuju h` 412<. lhàok, d h` 417>. lhàok sk u hvaf zkfcjdfd a WWWR-u okia prhlrdfa

kfatuju zd jdvohst. Pkckvazajsia dpdrdta su uŤca u ihfkrgajdcou prafjkou uhĆa @rulhl svjktsihl

rdtd.=> Duthfhbaca a dvaho (dkrhpcdo) su hvkca h rkvhcugajk u trdosphrtu 2>. sthcjkČd. FkĔutaf,

ſkcjkzoagk su a dcjk hstdck odjvkČa prkvhzoai tkrktd a odjvdſoajd idraid u aoùstrajsihf sastkfu.

Odprk`di hstvdrko u fkĔurdtohf pkrahù hlck`d sk u kckitraeaidgaja pruld, idh a u zdfjkoa

pdroam chihfhtavd àzkc-fhthrafd od odetu.=4 Prdos-sabarsid ſkcjkzoagd `hvrŤkod jk 414<.

lhàok phvkzujuČa srkòju, kvrhpsiu Rusaju, sd ojkohf cuihf od Pamhf hikdou, d ſkcjkzoagd

Bkrcao-Bdl`d`, ihju jk OjkfdĆid zdfascacd prajk ^rvhl svjktsihl rdtd, `hvrŤkod jk 410>.

lhàok. Ukcaid Bratdoajd jk lrdàcd ſkcjkzoagu h` Idard `h Ikjptduod rdà asihraŤtdvdojd ruòam

bhldtstdvd Deraik. [ Fdo`ſuraja jk u fkĔurdtohf pkrahù azlrdĔkod frkſd pruld. Fhsivd jk

`vd`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd azlr dàcd ph`zkfou ſkcjkzoagu Ťth jk `hvkch `h vkcaihl

hùŤkvcjkojd odgajk. Dvaho (dkrhpcdo), ihja jk prajk ^rvhl svjktsihl rdtd bah u kispkrafkotdcohj

edza, u fkĔurdtohf pkrahù sk ihrasta zd phtrkbk gavacok dvajdgajk. Kolckza, Erdoguza, MhcdoĔdoa

a Bkclajdoga su rdà h`rſdvdojk vkzd sd ojamhvaf ihchoajdcoaf phsjkàfd hsohvdca fohlk

<= Rdà sk h prk`sjkòaĆiaf azbhrafd azfkĔu Uhrkod Mdràold a @ſkjfsd Ihisd odiho ihjam jk Mdràol phstdh21. prk`sjkòai Wjkàojkoam @rſdvd.<1 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 7, =0<.

=> \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 0>5.=4 [vh`k sk sodſoajk chihfhtavk, spkgajdcoh ihostruasdoa vdlhoa a lhroja schj (prulk, prdlhva) Ťth jk hfhluČdvdchvkČk brzaok pra vkČkf hptkrkČkoju. Asth, 710.



2>

fkĔuodrhòk zrdĆok caoajk thihf `vd`ksktam a tra`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd. BrataŤ Afpkrajdc

Krvkjs (Bratasm Afpkradc Darwdys Ct`.) jk `hbah hvcdŤtkojk zd rd` 4120. lhàok, idh a ohvĆdou

phfhČ h` vcd`k uz uschv `d usphstdva dvah sdhbrdČdj ph gajkchf Ihfhovkctu. ^do Dfkraido

Krvkjs (^do Dfkragdo Darwdys) uvhà prvu putoaĆiu caoaju prkih Dtcdotaid 4171. lhàok, a prvu

prkih Pamhl hikdod 417;. lhàok.=2 ădrcs Cao`bkrl jk bah dfkraĆia pacht a prva Ćhvjki ihja jk

sdfhstdcoh prkcktah Dtcdosia hikdo. Ho jk dvahohf ‟@um Wkot Cuasd– (Pmk Wparat he Wt. Chuas)

zd 77 sdtd a 7> faoutd prkcktah h` Ojujhrid `h ^drazd 24. a 22. fdjd 412<. lhàok. Dvahoa su

phstdca safbhc prhlrksd a hstvdrkojk euturastaĆihl sod h ohvhf ruŤtvu zdsohvdohf od stdcoaf

tkmohchŤiaf aohvdgajdfd a okhlrdoaĆkohf prhspdratktu phtrhŤdĆd.=7 Aoùstrajsid kispdozajd jk

irdjkf 41. sthcjkČd bacd ihogkotrasdod od ſkcjkzoagk a Ćkcai, `hi su u kispdozaja `vd`ksktam

lhàod 2>. sthcjkČd prkhvcd`dvdca lrdĔkvaodrstvh a okihcaih ohvam aoùstrajd zd prhazvhòju

phtrhŤdĆiam `hbdrd: eraſa`krd, tkckehod, duthfhbacd a kckitraĆoam dpdrdta. ^rvd vhzacd od

bkozaosia phlho ihostruasdod su u Kvrhpa sk`df`ksktam lhàod 41. sthcjkČd, d u Wjkàojkoaf

@rſdvdfd phĆktihf `kvk`ksktam lhàod asthl sthcjkČd. Mkora Ehr` jk 41>1. lhàok odiho

Ťksodkst lhàod kispkrafkotasdojd, prafjkoavŤa fhotdſou trdiu, azrdàh svhj Ćuvkoa Fh`kc P u

@ktrhatu, a th ph gajkoa prastupdĆohj zd Dfkraidogd srkòjk icdsk. Ho jk phsjk`hvdh vkČa àh

digajd svhjk ihfpdoajk ok ſkckČa `d bu`k zdvasdo h` irkàthrd a digahodrd. @ſkokrdc Fhthrs

(Lkokrdc Fhthrs) jk h 412<. lhàok phstdh odjvkČa ihogkro aspr k` Ehr`d a Irdjsckrd (Gmrysckr),

d hvd tra prhazvhĔdĆd phstdju Ćuvkoa idh ‟vkcaid trhjid–. ^rva prhazvhĔdĆ duthfhbacd azvdo

Wjkàojkoam @rſdvd ihja prhazvhà zd fdshvoh trſaŤtk jk e rdogusia Gatrhko (Gatrhéo), hsohvdo

4141. lhàok. Walurohsod stdicd, ihjd su azrdĔkod tdih `d sk pra pugdoju prktvhrk u castaČk,

ma`rducaĆok ihĆoagk, idh a hjdĆdojd idrhskrajk, sdfh su okid h` aohvdgajd fkĔurdtohl pkrah`d

u duthfhbacsihj aoùstraja.=0 Idih jk rdstdh fhthrazhvdoa trdosphrt uidzdcd sk phtrkbd zd

duthgkstdfd. Atdcajd jk prvd, thihf vd`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd, azlrdàcd duthput (duthstrd`d)

od ihja sk fhlch uČa sdfh od h`rkĔkoaf fjkstafd, `hi jk OjkfdĆid thihf tra`ksktam lhàod

2>. sthcjkČd lrdàcd Ćatdv oaz duthputkvd (duthbdmoko) u vhjoaĆik svrmk.=;

=2 DfkraĆid dvah aoùstrajd sk ihogkotrasdcd od Zdpdòhj hbdca: Bhaol (Bhkaol) u Waktcu, Chia` (Chgimkk`) u

Burbdoiu, @dlcds (@hulcds Dargrdet Ghfpdoy) u Wdotd Fhoaia a Ohrt Dfkraido (Ohrtm Dfkragdo) u Chs

DoĔkcksu. Juſod Idcaehroajd jk vd`ksktam lhàod bacd zd dvahaoùstraju asth Ťth a @ktrhat zd duthaoùstraju. ^hjdvack

su sk a prvk ihfkrgajdcok dvahihfpdoajk h` ihjam `hfaodotoh fjksth zduzafdju Prdos Uhrc` Krcdjos (Prdos \hrc`

Darcaoks P\D), Juodjtk` ([oatk`) a Dfkraido Krvkjs (Dfkragdo Darwdys). Asth str. 7=1.=7 Zlrd`d Kfpdjkr Wtkjt Bacàol jk prhjkithvdod s jdrbhchf ihja jk zdfaŤcjko idh prastdoaŤtk zd @araſdbc, d zd ihjask vjkrhvdch `d Čk bata cuisuzoh trdosphrtoh srk`stvh buùČohsta. Zlrd`d jk htvhrkod 41;4. lhàok, d hihcohsta su

back fohlh turhboajk oklh Ťth jk prhjkitdot prk`vaàh. =0 Dora ^krh jk 4141. lhàok usdvrŤah skrvh ihĆoagu ihjd phfdſk vhzdĆu `d sd fdojhf sachf `kjstvujk od pk`dcu

ihĆoagk. ădrcs Udskj`ſ jk 412>. lhàok azufah praogap ihĆoagk ‟ùh-skrvh– ihju a `dods prafjkojuju dfkraĆia prhazvhĔdĆa. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 7, <=7.=; \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A, 7<1.



24

I[CP[RD

Bhldtk zkfcjk su odjjdsoajk azrdſdvdck lcdvok `ruŤtvkok a iucturok prhfjkok

fkĔurdtohl pkrah`d. @h` su sarhfdŤoajd `ruŤtvd stdloardcd, Wjkàojkok @rſdvk, zkfcjk od

sjkvkru a zdpdù Kvrhpk a ăkmhschvdĆid, odiho ^rvhl svjktsihl rdtd hstvdruju vashi pramh` ph

stdohvoaiu a oavh pasfkohsta. Hlrhfdo brhj cjuà jk ſavah u vkcaiaf lrd`hvafd dca su lrd` a skch

prabcaſkoa phjdvhf Ťarhik phtrhŤojk, rkicdfk a Ťarkojkf fdshvohl hbrdzhvdojd. ^rva put u

masthraja lhthvh sva Kvrhpcjdoa u vkcaiaf `rſdvdfd `hbavdju hsohvoh , pd a Ťark hbrdzhvdojk.

Okihcaih òkvoam casthvd azfkĔu vd rdtd phstaſk tar dſ prkih vd facahod prafjkrdid utaĆuČa od

hbcaihvdojk iucturok a phcataĆik svajksta Ćhvjkid.=5 Iucturd fkĔurdtohl pkrah`d jk irgdtd

a`kjdfd ihjk phtihpdvdju duthratkt a phrhàgu Ćkfu `hpraohsa a vucldrazdgajd Erhj`hvk tkhrajk.

Kfdogapdgajd ſkok u hvhf pkrahù prk`stdvcjd fohlh vaŤk h` zdihosihl a phcataĆihl patdojd jkr jk ſkod svk fdojk hlrdoaĆkod iuČhf zdmvdcjujuČa tkmoaĆiaf phfdldcafd u `hfdČaostvu.

^rva svjktsia rdt jk `hoah hlrhfou prhfjkou u vkČaoa zkfdcjd uicjuĆavŤa ſkou u fuŤia phsdh,

dca a oksrdzfjkrhf stdohvoaŤtvd Ťth `hvhà `h irupoam prhfjkod u skisudcohf phodŤdoju a

irkdtavoaf `jkcdtohstafd. Cabkrdcod gavacazdgajd thcaih jk hscdbacd aostatugaju grivk `d hvd oajk

bacd u stdoju `jkchvdta u prdvgu fhrdcohl prkphrh`d.=< ^rk` ^rva svjktsia rdt a thihf ojkld jk

bach fohlh rdzohvrsoam odsthjdojd idh Ťth su euturasta u Atdcaja, bu`ktcjdoa u Rusaja a `d`dasta u

Ůvdjgdrsihj, ihja su azohsaca zdmtjkvk zd prhfjkodfd u phlckàfd od iucturu.== Jk`do brhj

zodĆdjoam pasdgd ufark u hvhf rdz`hbcju.=1 Jk`do h` ojam, Erdog Ideid (4==7-4120) u svhfk

`jkcu IdſojkoaĆid ihchoajd (4141) phidzujk tuſdo prhrhĆia `dr hpasujuČa ſavht u buùČaf

ihogkotrdgahoaf chlhrafd ihja su trdlaĆod phjdvd u Kvrhpa 2>. sthcjkČd.1> Phihf gajkchl

fkĔurdtohl pkrah`d stvdrdca su Bhras ^dstkrodi, Famdjc Bucldihv, Bkrodr` Ůhu, Fhras

Fktkrcaoi, Do`rkj Ŷa`, Mdjoram Fdo, ^hc Udckra, Rhfko Rhcdo, Kram Fdrajd Rkfdri, Bkrthct

Brkmt, Hc`hs Mdisca, Phfds Kcaht, Do`rk Fdrch, Ůtkedo Gvdjl, Ŷdo Ŷarhù, Uar`ſaoajd Uuce,

=5 @ſho F. Rhbkrts, Kvrhpd 4==>-410;, ;2;.=< ZodĆdjdo Ćaoacdg iucturok a `ruŤtvkok asthrajk fkĔurdtohl pkrah`d, adih ld masthraĆdra oasu `hvhcjoh prhfdtrdca,

bach jk a phvkČdojk prhstatugajk u vkcaiaf lrd`hvafd Ťth odvhà vkČaou kvrhpsiam zkfdcjd `d uvk`k svhjkvrsou phcagaju ihjd ba od`lck`dcd tu `jkcdtohst hlrdoaĆdvdjuČa jk od h`rkĔkok ucagk aca bhr`kck. Asth, ;77.== Euturazdf jk iojaſkvoa prdvdg asicjuĆavh u Atdcaja h` 414>. lhàok pd od `dcjk, ihja sk od`hvkzujk odkisprksahoazdf a ihfk jk lcdvoa tkhrktaĆdr E. P. Fdraokta, az`dvdĆ prvhl Fdoaekstd euturazfd (41>1) u pdraŤiafohvaodfd Ealdrh. Prdſa phtpuoa prkia` sd svdihf kstktsihf trdàgajhf, d tkfph sdvrkfkok tkmoaĆik gavacazdgajkh`rkĔujk idh vrkch stvdrdcdĆiam phtagdjd, tkſoja a fhtavd. EuturastaĆik a`kjk, zodĆdjoajk u tkhrktsihf oklh ustvdrdcdĆihf phlckù, odŤck su h`rdzd u Rusaja u hbd rkvhcugahodroam prkvardojd, phskboh ih` pjksoaid Ucdàfard

Fdjdihvsihl. Pvrtih ăubkcaČ, Iojaſkvohst, ^dohrdfd, Zdlrkb 4155., 4=2. =1 Wfrt hòhsa Fdrskcd ^rustd 4122., lhàok, Dodthcd Erdosd, Erdogd Idieu a @ſhzked Ihord`d 4120., Rkaokrd

Fdraju Racikd 4125., Phfdsd Mdràjd 412=., Ucdàfard Fdjdihvsihl 417>., Dora Bdrbasd 417;., Fdisafd Lhrihla Er k`kraid Ldrsaju Chriu 4175., Idrkcd ądpkid 417=., a `rulk.1> HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 441.



22

Famdjc Ůhchmhv, Ckhoa` Ckhohv, Ju`ſao H'Oac, @ſkjfs @ſhjs, Cua`ſa ârdo`kch, Rhſk Fdrtko

à Ldr, Dcbkrt Idfa a `rula. Phfds Fdo sd svhjaf `jkchf prkvdzacdza hivark io jaſkvohsta od

ojkfdĆihf jkzaiu. Ho odiho rvhl svjktsihl rdtd paŤk rhfdo ădrhboa bra jkl (4120) rdzvajd juČa

eachzhesik a phcataĆik àsiusajk irhz ihjk phsfdtrd Kvrhpu az vrkfkod Calk odrh`d, idh a

ok`hufagk azfkĔu cabkrdcoam a`khchlajd 41. sthcjkČd a ohvam sastkfd. @hbatoai jk Ohbkchvk

odlrd`k zd iojaſkvohst 4121. lhàok Ťth fu htvdrd vrdtd svjktsik scdvk.14 Mkrfdo Mksk (4=<<-

4152) u svhjaf rhfdoafd ok azrdſdvd ruŤtvkou afkozaju phput Phfdsd Fdod, vkČ svhjk caĆoh

asiustvh rkcalahzok prarh`k.12 Atdcajdosia euturasta su sd svhjaf vhĔhf Eacaphf Phfdshf

Fdraoktajkf, ihja jk u Fdoaekstafd az 4147. lhàok trdſah r dsia` sd iucturohf a mufdoastaĆihf

trdàgajhf u afk vajkid fdŤaok, baca uz Bkoatd Fushcaoajd.17 [ OjkfdĆihj jk sdstdvcjkod lrupd

h` iojaſkvoaid ihja su sfdtrdca d aotkcalkogajd trkbd uĆkstvhvdta u phcataĆihf ſavhtu. O jkfdĆia

ditavasta su, suprhtoh euturastaĆihf ardgahodcazfu, lhvhraca h rſdva rdzufd (chlhirdtaja) bhrkČa

sk zd hstvdravdojk mufdoajkl `ruŤtvd.10 ^ratasdi duthratdroam sastkfd `hvhà `h fdshvok

phcataĆik falrdgajk. Az odgastaĆik OjkfdĆik jk tra`ksktam lhàod azbjklch hih 4;>> iojaſkvoaid

ihja stvdrdju hbafou kfalrdotsiu iojaſkvohst.

Odgahodcok iucturk Cdtaosik Dfkraik su azrdsck az kvrhpsihl ihrajkojd. FkĔutaf, hok

su thihf fkĔurdtohl pkrah`d, adih a `dcjk ph` utagdjkf iucturoam irktdojd u Kvrhpa, svk vaŤk

phstdjdck svjksok skbk. Rdzvhj `hldĔdjd a u `rulaf zkfcjdfd kvrhpsihl phrajkicd (Idodà,

Dustrdcaja, Ohvhf Zkcdoù a Juſohj Deraga) a`k id svajksta h odgahodcohf aca odrhòhf buĔkoju

a iucturohf aotklratktu a okzdvasohsta. @ruŤtvd Cdtaosik Dfkraik su bacd fdojk aotklrasdod od

odgahodcohj hsohva a sd`rſdvdcd su odscajkĔk prktihcufbhvsiam iucturd Fdjd, Aoid a Dztkid. 1;

Ph odscajkĔk u `hàru sd kvrhpsiaf kckfkotafd u fkĔurdtohf pkrahù `djk iucturohf azrdzu

Cdtaosik Dfkraik phskbdo ivdcatkt. Iucturoa phirkt u Brdzacu phĆaojk 4122. lhàok id`d su sk,

zd vrajkfk fdoaekstdgajk Wk`fagd sdvrkfkok ufjktohsta u Wdh ducu, hiupaca pjksoaga, irataĆdra,

rhfdohpasga a ufjktoaga.15 Pdj `hldĔdj jk `dh zdfdm dotakvrhpsihf phirktu ihja `hbrh

14 Phfds Fdo jk 4170. lhàok odpustah OjkfdĆiu, prhvhà okih vrajkfk u Garamu, d zdtaf h`cdza u WD@ l`jk u

kfalrdgaja hbjdvcjujk svhjk Ćuvkok rhfdok Jhsap a ojklhvd brdČd (4177-4107). Asth. 12 Odiho ^rvhl svjktsihl rdtd Mksk aospardgaju trdſa u rkcalahzoaf eachzheajdfd Asthid jkr fu jk rdzjkàojkoaZdpd` oajk fhldh pruſata. Asth.17 Fdraokta jk lhvhrah: ‟Fa mhČkfh `d scdvafh rdt ihja jk scdvdcjk svajktd, pdtrahtazdf, ruŤacdĆiu ruiu dodrmastk,àvok sftrhohsok a`kjk, prkzar prkfd ſkodfd–. Do`r kj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0;<. 10 [ ojkfdĆik ditavastk sk ubrdjdju Mdjoram Fdo, Iurt Iacdr, Cu`val Rdjbaokr, Krokst Bchm, Fdis Brh`, Idrc Fdrad

Ukbkr, Dcerk` UhckoŤtdjo a `rula. Asth str. ;72. 1; @ruŤtvd Cdtaosik Dfkraik su h` okzdvasohsta u prvhj Ćktvrtaoa 41. sthcjkČd ſavjkcd u `ruŤtvu ivdza-eku`dcok

struiturk sd cdtaeuoàjdfd ihjk su hbrdĔavdck sarhfdŤok a okpasfkok skhsik fdsk. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao,

Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 724.15 Odjbhcja pjksoaga tk lkokrdgajk su Fdraju `k Do`rd`k, Hsvdc` `k Do`rd`k a Fdoukc Bdo`kard. Rhfdo aca

praphvjkti d su baca aca lrd`sia aca rklahodcoa, pasdoa vaŤk lhvhroaf oklh iojaſkvoaf stachf. OdjzodĆdjoaja pasga



27

prk`stdvcjd pjksoai Fdraju `k Do`rd`k (4=17-410;).1< [ pjksoaŤtvu su sk astdica scdvoa pkrudosia

pjksoai Gkzdr Udcjkmh (4=1;-417=) a Ćackdosia pjksoai Uaskotk Ka`hbah (4=17-410=). Drlkotasia

pasga su odzvdca jk`do h` odjvdſoajam iojaſkvoam Ćdshpasd ph lcdvohf caiu Ćuvkohl rhfdod h

ſavhtu lduĆd ‟Fdrtao Eakrrh–.1= [ thf Ćdshpasu jk va`cjavd tkſojd trdſkojd `hfdČkl azrdzd a

hschbdĔdojd utagdjd Kvrhpk. Phihf 2>. sthcjkČd odrhà Dzajk a @dckihl Asthid su phohvoh

dearfasdca trdàgajk svhjam `rkvoam iucturd a phvkzdca am, od hvdj aca hodj odĆao, s iucturoaf

thihvafd svhld vrkfkod. Bdc Ldold`mdr Pacdi jk irdjkf 41. a phĆktihf 2>. sthcjkČd uoah u

odgahodcoa phirkt Aoàjk uĆkojk phcataĆihl ditavazfd, grpkČa svhjk uĆkojk az Bmdldvd` Latk. Pdj

phirkt phstdjk fdshvdo id`d jk od ojklhvh Ćkch `hŤdh Fdmdtfd Ldoà. Ho jk azjdvah `d sk

phcataĆid schbh`d ok fhſk h`vhjata h` `ruŤtvkohl hschbdĔdojd, tvr`kČa `d Aoàjd fhrd prhvksta

`ruŤtvkou rkvhcugaju prajk oklh phstalok phcataĆiu okzdvasohst. ^hvkzdh sk sd mdcaedtsiaf

phirkthf fuscafdod, ihjkl jk vhàh Fkvcdod Dbùc-Ikcdf Dzd`d, a h` jkàostvd Maoùsd a

fuscafdod hstvdrah jk`do h` uschvd zd odgahodcoa rdzvatdi. Aosastardh jk od rdù idh odĆaou

hschbdĔdojd cjuà, Ćvrsth sk `rſdh odĆkcd `d phcataĆid digajd trkbd azbjkldvdta odsacjk , pd Ćdi a

okprajdtkcjstvh prkfd hoafd prhtav ihld sk bhra. Latd jk phstdcd svkth pasfh ohvhl hbd, lcdvoa

tkfkcj h ihfk hvask ktaid, `ruŤtvkod uĆkojd pd Ćdi a phcataĆik digajk. 11 Adih su `ruŤtvkok

ustdohvk maoùazfd ùbhih uihrjkojkok u hbaĆdju a zdihou, hok sk fhlu fjkojdta. Pdih jk

phscajk ^rvhl svjktsihl rdtd Zdiho h lrdĔdosihf brdiu, `hoksko 4127. lhàok, `hpuŤtdh

brdihvk azfkĔu fuŤidrgd a ſkod rdzcaĆatam idstd tk tdih uz`rfdh tkfkcjk brdmfdosihl

smvdČdojd idstk. Zdiho h `hba prastdoid az 4121. lhàok jk `hb `jkvhjdid zd u`dju phvasah od

40 lhàod stdvcjdjuČa vdo zdihod hbaĆdj `jkĆajam brdihvd stdr prkih 2>>> lhàod.4>>

Odiho rkvhcugajk 4144. lhàok, d phskboh phscajk ^rvhl svjktsihl rdtd, Iaokza sk

uphzodju sd kvrhpsiaf rhfdohpasgafd zdmvdcjujuČa prajkvhàfd ihja su prva put baca `hstupoa.

Faoastdr prhsvjktk jk 412>. lhàok hbjdvah `d Čk pdj-mud, lhvhroa jkzai, phstdta hbdvkzdo u

hsohvoaf Ťihcdfd.4>4 Mu Ůk, fcdà prhekshr ihja sk vrdtah az Dfkraik, jk mrdbrah pjksoaik `d

odpustk zdstdrjkck iojaſkvok trdàgajk a `d azrdſdvdju shpstvkok fasca a asiustvd. Adih su Ćatdoa

erdogusia pasga, phput Uaithr Alhd a Fhpdsdod, fdrisastaĆid iojaſkvohst prkhvcd`dvd Ćdi a

fkĔurdtohl pkrah`d su Kraiu Ukrasafu (Lck`djtk phcjsia cjacjdo, 417=), Ŷhzk CaoŤ `k Rklu (Edbraid, 4175., ^k`rd bhoatd, 417=). HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 24>.1< \drk ‗ doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 720.1= Fdrtao Eakrh jk lcdvoa cai Ćuvkohl rhfdod h ſavhtu lduĆd, drlkotaosihl pasgd Mhzk Mkrodo`kzd, hbjdvcjkohl4=<2. lhàok. ădshpas jk hsohvdo 4120., d azcdzah jk `h 412<. lhàok. Asth, 72;.11 Hod jk bacd od`dmouČk sdvrkfkohf Maoùsu, d ojkod phruid sk prk`dvdcd sdvrkfkohf Ćhvjkiu u macjd`dfdvkrzajd, Ťth svjk`hĆa brhj iojald hbjdvcjkoam u fkĔurdtohf pkrahù od svaf aoàjsiaf jkzagafd.\drk ‗ ^doaiidr ‗

Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AAA, 21>.4>> Asth, 217.4>4 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4=5.



20

fohlh prajk stvdrdojd Odrhòk Rkpubcaik Iaok, prhlhokČa a sputdvdjuČa ‟odgahodcastaĆik–

pasgk, phskboh 4174. a 4172. lhàok. Cu Wuod (4==4-4175), phzodt idh ‟iaoksia Fdisaf

Lhria–, jk odpasdh @okvoai jkòhl cu`did (414=), uphzodvŤa iaoksiu ĆatdcdĆiu pubcaiu s

odrhòhf prhzhf a odpd`djuČa iaoksia `ruŤtvkoa ſavht. Iuh Fh-Jh prkvhà `jkcd Lktkd,

Phcsthjd, Purlkojkvd, idh a Ćuvkok Rubdajk h` Hfkrd Mdjdfd.4>2 Fdh Puo h` 417>. lhàok

rdà od stvdrdoju prhcktkrsik a okhrkdcastaĆik ufjktohsta, d zodĆdjoh zd hvdj pkrah` jk a derafdgajd

ſkod pasdgd h` ihjam su fohlk phstdck scdvok.4>7 Rkstdurdgajd Fka`ſajd u Jdpdou a svjksoh

pramvdČdojk zdpdòjdĆik iucturk hzodĆdvdju `vajk odazlck` suprhstdvcjkok tko`kogajk u iuctura9

jkòu u hphodŤdoju zdpdòjdĆihl, d `rulu u dearfasdoju trdàgahodcoam hbcaid. [ ufjktohsta a

iuctura Jdpdod prafjktok su `vajk tko`kogajk9 zdpdòd jdid u jdvohf ſavhtu, d trdàgahodcod

`hfaodotod u pravdtohf.4>0 Jdpdosia pasga su Ćatdca svu iojaſkvohst Zdpd`d, dca sufojd a

oksalurohst kvrhpsiam pasdgd odvhàcd am jk u ackfu dca trkbdju d dsafacardju zdpdòu iucturu.

Ph jk phskboh va`cjavh u `jkcafd Pdoazdia @ſuoaŤard: Bu`dcaod cjubdv (412;), [ius ihpravd

(4121), Bkrbd Prsik (4172), ^raĆd h Ůuoiaou (4177) a FdĆid, Ůhzh a `vajk ſkok (4175).4>;

Drdpsih odgahodcoh buĔkojk phĆaojk irdjkf 41. sthcjkČd ascdfsiaf prkphrh`hf ihja jk

od`dmout pdoascdfsiaf ùmhf @ſkfdcuào dc-Deldoajd a cabkrdcazfhf Fumdfk`d

Dbùmud.4>5 [tagdj zdpdòk iojaſkvohsta u drdpsiaf zkfcjdfd oajk `hvkh `h zodĆdjoam

pramvdtdojd zdpdòam hbcaid. [ Klaptu su hbrdzhvdoa cjuà baca uphzodta sd zdpdòhf

iojaſkvohČu, fuzaihf a scaidrstvhf, d fohlh sdvrkfkoam jkcd jk bach prkvk`koh od drdpsia.4><

ZodĆdjoa su ArdĆdoao Dc-Zdmdva (4=57-4175), klapdtsia pjksoai Ůkvia (4=5=-4172), `hi sk u

prhza astaĆu RdŤa` Ra`d (4=5;-417;) a Fumdfk` Iur` Dca (4=<5-41;7). @rdfu prk`stdvcjd

4>2 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 7<7.4>7 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4=5.4>0 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 752.4>; HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4=5. 4>5 ^doascdfazdf jk a`khchlajd ihjd phzavd od `ruŤtvkoh- phcataĆiu shca`drohst fkĔu svaf fuscafdoafd. Idh

vjkrsia ihogkpt phsthja h` rdohl `hbd ascdfd, d idh fh`krod phcataĆid a`khchlajd odstdjk u jkiu kvrhpsihlihchoajdcazfd, id`d tursia aotkckitudcga phĆaoju rdsprdvcjdta a pasdta h thfk idih `d sk spdsa Hsfdosih gdrstvh h`

erdlfkotdgajk. Zd vrajkfk vcd`dvaok suctdod Dbùcmdfa`d AA (4=<5-41>1) pdoascdfazdf phstd jk hfacjkoa phcataĆia prhlrdf, usvhjko a prhfhvasdo h` strdok vcd`djuČam barhirdtsiam a aotkckitudcoam kcatd u gdrstvu. W rdzvhjkf

kvrhpsihl ihchoajdcazfd prkrdstd u hbrdfbkou a`khchlaju usfjkrkou prhtav kurhpsik phcataĆik, vhjok, kihohfsika fasahodrsik pkoktrdgajk. Wuctdo jk sfdtrdo uoavkrzdcoaf mdcaehf ihfk sva fuscafdoa ùluju vjkrohst a

phscuŤohst. doascdfazdf odsthja od`hiodàta kihohfsik a vhjok scdbhsta u fuscafdosihf svajktu edvhrazhvdojkf

gkotrdcok vcdsta od` pkraekrajhf, idh a fuscafdod od` okfuscafdoafd u hbrdzhvdoju, vcdsta a kihohfsihf

rdzvhju. Pdj ihogkpt oajk uspah, d sruŤko jk odiho ihfd`dojd Hsfdosihl gdrstvd phscajk ^rvhl svjktsihl rdtd `d

ba phohvh bah hſavcjko thihf prkphrh`d ascdfd odiho @rulhl svjktsihl rdtd. Azrdſko irhz hrldoazdgajk idh Ťth suFuscafdosid svjktsid cald a Hrldoazdgajd ascdfsik ihoekrkogajk, ihjk odsthjk ihhràoardta ascdfsiu shca`drohst

irhz phcataĆiu a kihohfsiu sdrdòju od fkĔuodrhòhf pcdou. ^doascdfazdf jk tdihĔk scuſah idh vdſdo phcataĆia aostrufkot u hbkzbjkĔavdoju svkfuscafdosik ph`rŤik prhtav strdoam dlrksajd.

mttp://www.hxehràscdfagstuàks.ghf/drtagck/hpr/t42;/k4=418Xma67&Xphs644>< OdjvkČa h` ojam jk Fumdfk` Dbùmu (4=01-41>;), ihja sfdtrd `d hbohvcjkod ascdfsid fasdh fhſk dsafacardta

sdvrkfkok tkmoaĆik a `ruŤtvkok a`kjk a tdih hbohvata sodlu fuscafdosihl `ruŤtvd. Asth, 4>2.



2;

Pkueai Dc-Mdiaf, `hi rhfdo prkuzafd lcdvou rajkĆ u sdvrkfkohf stvdrdcdŤtvu odiho pahoard

idh Ťth su Abrdmaf Dc-Fuvdacama (4=5=-417>) a Fumdfk` Muskao Mdaidc (4===-41;5). [

Pursihj sk u 41. sthcjkČu phĆaojk rdzvajdta odgahodcod tursid iojaſkvohst. [ sicdù sd tursiaf

tkſojdfd zd usvdjdojkf `hstalouČd Zdpd`d, tursid iojaſkvohst sk hschbdĔd uhbaĆdjkoam

pkrzajsiam hbcaid okpraicdòam zd tursia jkzai. ^hĆkihf 2>. sthcjkČd tdj phirkt jk phjdĆdo

odgahodcazfhf fcd`hturdid. @vd odjutagdjoajd pjksoaid u prvhj Ćktvrtaoa sthcjkČd, Jdmjd Ikfdc

Bkjdcta (4==5-41;5) a Dmfk` MdŤaf (4==;-4177) odcdzk svhjk od`dmouČk, jk`do u icdsaĆoaf

tursiaf azvhrafd, d `rula u erdogusihf afprksahoazfu.4>= Zd vrajkfk Dtdturihvk rkvhcugajk

4127. lhàok, drdpsia dcedbkt jk zdfjkojko cdtaosiaf. Ph `hvhà `h fdshvoajkl prkvhĔkojd

zdpdòam icdsaid od tursia jkzai.4>1 Pursia rhfdohpasga phput Mdcat Kàb Dàvdr a Rksdt Oura

Luotkiao rdzvajdju rhfdo u ruŤtvkohf a psamhchŤihf sfajkru. Iojaſkvoai Rkeai Mdcat Idrd j u

svhjaf ohvkcdfd azrdſdvd rdzohcaihst tursik zkfcjk a odrh`d. Odzaf Maifkt, ihja ph fohlafd

vdſa zd odjvkČkl turihl pasdgd 2>. sthcjkČd, `jkcujk fkĔurdtohf pkrahù.44> [ ^krzaja su `hàra

sd Zdpd`hf u 2>. sthcjkČu ph`stdica stvdrdojk Ćatdvk Ťihck pasdgd.444 Ohvkck a rhfdok sd vkcaiaf

`drhf paŤu @ſkfdc Zd`k, Fumdfk` Ma`ſdza, Wdài Ma`djkt a Buzurl Dcdva. FkĔutaf, u phkzaja

jk odlch `hŤch `h vkcaihl prkphrh`d. ^jksoaga paŤu sd azvdorkòaf od`dmouČkf hscdojdjuČa sk

od phkzaju prhŤcam vajkihvd, dca jk oasu scajkph scajkàca. OdjzodĆdjoaja pkrzajsia pjksoai ihja jk

stvdrdh u fkĔurdtohf pkrahù bah jk Ih`s Odmdj. Rhàcd sk a fastaĆod praĆd okhbaĆok sodlk.442

Od`rkdcazdf

ût prkphrh`d iojaſkvohsta od tkfkcjafd phtpuohl prkhbrdſdjd, idih su th trdſaca

`d`dasta a euturasta, `hvkh jk `h phirktd ihja jk odzvdo od`rkdcazdf. [tkfkcjko od trdàgajdfd

`d`k, od`rkdcazdf jk odstdh okphsrkòh phscajk ^rvhl svjktsihl rdtd u ^drazu.447 Ojklhv tvhrdg

4>= \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 750.4>1 Asth, 75;.44> Asth444 ^krzajd jk od tkfkcju dolch-rusihl sphrdzufd ph`jkcjkod od `vajk utagdjok sekrk, d zd vrajkfk rdtd su uprihs

ojkohj okutrdcohsta bratdosik sodlk zdphsjkck ajkchvk pkr zajsihl tkrathrajd idh ihrdi uĆaojko u bhrba prhtav Purdidd idsoajk a BhcjŤkvaid. ^hirkt zd hschbdĔdojkf bah jk upkrko prhtav Bratdoajk, Rkzd Mdo jk uzkh u ruik ihotrhcu

od` zkfcjhf 4124. lhàok, d 412;. svrlouh Ťdmd, prasvhjah skba iruou a odstdvah sd phcataihf fh`kroazdgajk

`rſdvk. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald A , 7>.442 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4<=.447 @d`dazdf (prkfd azrdzu `d-`d, prvhf tkpdoju `jktktd) jk kistrkfoa ufjktoaĆia a iojaſkvoa prdvdg od phĆkt iu

2>. sthcjkČd (4145-4120) ihja sk phiuŤdvd, hscdojdjuČa sk od tko`kogajk kisprksahoazfd, u odĆaou azrdſdvdojd vrdtataod phĆktik prvam fasca a prvam hbcaid sdhpŤtdvdojd. Zdcdſk sk zd oksuvasch, sphotdoh a okihotrhcasdoh azohŤkojk

hsjkČdjd a zdpdſdojd. [ `ruŤtvkohf phlckù `d`dasta su baca odichojkoa dodrmastaĆiaf a`kjdfd. @d`d jk phĆkcdfdoaeksthf u Ćdshpasu Gdbdrkt Uhctdark u Garamu 4145. lhàok, d prk`vhàca su jk Ŷdo Drp a Prastdo Gdrd.@d`dazdf jk afdh `hàroam tdĆdid sd od`rkdcazfhf a euturazfhf. Pvr tih ăubkcaČ, Iojaſkvohst, 10.



25

Do`rk Brktho, stu`kot fkàgaok ihja jk u rdtoaf bhcoagdfd hcdzah u hàr sd uŤkvoh hbhcjkcaf

pdgajkotafd, uzkh jk zd afk phirktd dtrabut ihjaf jk Lajhf Dphcaokr hbjdsoah idrditkr svhl

dvdoldròhl `rdfsihl tkistd ‟Pkrkzaok lruà–, alrdohl u ^drazu 414<. lhàok.440 Brktho jk

ſkcah d u iojaſkvohst uoksk ohv fkth` pasdojd zdsohvdo od uĆkoju Walfuo`d Erhj`d uzafdjuČa

ph`svajkst idh hsohvu stvdrdcdŤtvd ufjksth svajksta. Od`rkdcasta asicjuĆuju ihotrhcu aotkckitd, d

tkſaŤtk stdvcjdju od acuzajk, mdcugaodgajk a sohvk. Od`rkdcazdf sk prktvhrah u vkcaia phirkt

phstdvŤa fh`d vrkfkod, pd jk vrch brzh prkvdzaŤdh ph`ruĆjk iojaſkvohsta, tk phput euturazfd a

odrhĆath `d`dazfd, zdmvdtah `rulk ufjktohsta. Uh`kČk caĆohsta phirktd, phrk` Do`rk Brkthod a

Eacapkd Wupkd, su baca: hc Kcajdr, Cuj Drdlho, Wdcvd`hr @dca, Fdrskc @a Ůdo, Ŷdi rkvkr, Prastdo

Gdrd, Cuas Buojukc a `rula. Hsaf ^drazd a Erdogusik, phirkt jk zdmvdtah Ukcaiu Bratdoaju,

Bkclaju, Ůpdoaju, Ůvdjgdrsiu, OjkfdĆiu a Julhscdvaju, d azvdo Kvrhpk Jdpdo, Wjkàojkok @rſdvk,

Fkisaih a Brdzac. H`rkĔko u okihf eachzhesihf sfascu, od`rkdcazdf jk vjkrd u vaŤu rkdcohst

h`rkĔkoam hbcaid fasca ihjk prhazacdzk az svkfhČa sohvd a schbh`kok alrk rajkĆa.44; Wd ph`ruĆjd

ufjktohsta, od`rkdcazdf jk odsthjdh d sk prhŤara a od gajkca ruŤtvkoa ſavht, odpd`djuČa trdàgajk,

ihovkogajk a ustdohvk, prkcdzkČa u hlhrĆko oamacazdf ihja phraĆk rkdcdo Ćhvjkihv svajkt. Ph jk

zodĆach phbuou a phzav od phtpuou prhfjkou svajktd od praogapu ‟ruŤkojd phsthjkČkl a lrdĔkojd

buùČkl od ohvaf tkfkcjafd–.445 A`kjk od`rkdcazfd h phcataĆihj a ruŤtvkohj kstruigaja srkČhf

oasu back prafjkojkok. OdjvkČa brhj od`rkdcastd jk bah cjkvaĆdrsiam ubjkĔkojd. Jk`do brhj ojam jk

az ſkcjk zd prhfjkohf `ruŤtvd praŤdh ihfuoastafd, rkvhcugahodrohf phirktu ihja jk zodh Ťtd

ſkca d sruŤa, d Ťtd ſkca d stvhra, hi jk Wdcvd`hr @dca afdh safpdtajd zd edŤastaĆid strkfcjkojd.44<

I ojaſkvohst a iucturd Whvjktsihl Wdvkzd

Whvjktsia Wdvkz jk u fkĔurdtohf pkrahù ulcdvohf ſavah idh zdtvhrkod zdjkòagd

ihrastkČa sk svhjhf iucturhf a ufjktohŤČu u azlrdòja rkvhcugahodrohl `ruŤtvd. Hsaf utagdjd

prk`rkvhcugahodroam vkcaidod idh Ťth jk Ihostdotao Wtdoascdvsia, Wkrlkj DjzkoŤtdjo a Wkrlkj

440 Hsohvk od`rkdcazfd su sd`rſdok u Fdoaekstu od`rkdcazfd az 4120. lhàok erdogusihl pjksoaid, praphvjk`dĆd atkhrktaĆdrd Do`rk Brkthod. Asth, 70=.44; Od`rkdcasta odpd`dca prastdcagk icdsaĆohl fkth`d iojaſkvohl stvdrdojd idh opr. Dodthcd Erdosd ihja jk td`d u

ùbhihj stdrhsta uſavdh vkcaia ulck` u iojaſkvoaf irulhvafd. W `rulk strdok, od`rkdcasta vkcaĆdju hok ihjk susfdtrdca svhjaf prk`mhòagafd: Bh`ckrd, Rkfbhd a Dphcaokr d, phskbooh af jk zodĆdjdo bah Aza`hr @aids, ihja jk

ph` psku`hoafhf Lrhe Chtrkdfho hbjdvah zbariu ^jksfk Fdc`hrhrd, stamhvk ihja su h`rdſdvdca mdcugaodgajk puok

okphvkzdoam scaid, dpsuròhl, sihrh a sidrdòhl (idh u pjksfa ihjd lhvhra h cjkphta ‟susrktd iaŤhbrdod sd ŤavdČhffdŤaohf– Ťth jk zd od`rkcastk prk`stdvcjdch ‟dpsur` idh kstktsih–). Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 050.445 Od`rkdcazdf jk sd`rſdvdh tdivk a`kjk `d ba zlrd`d gavacazdgajk lrdĔkod fackoajufafd bacd bdĆkod u vdzùm id`d

ba hok back prafjkojkok u `ruŤtvu. Hvd rkvhcugahodrohst jk hbjdŤojdvdod ſkcjhf `d sk stvhrk ohvd tufdĆkojdcju`siam prdvd. Asth, 0;<.44< Asth, 055.



2<

WkrlkjkvaĆ ^rhihejkv `rulk caĆohsta su back fdch phzodtk azvdo lrdoagd Whvjktsihl Wdvkzd.

Odiho rkvhcugajk 414<. lhàok a hlrdoaĆkojd ihjd jk odfktdh ‟rdtoa ihfuoazdf– `hcdza `h

zdfardojd iojaſkvohl a iucturohl ſavhtd u Whvjktsihf Wdvkzu. Azuzktdi jk euturazdf ihja

hiupcjd pasgk odichojkok ihfuoazfu hih Ucdàfard Fdjdihvsihl a CKE-d (Cajkva erhot).44=

Ůihcd afdſaoastd sk 4141. lhàok hiupcjd hih Wkrlkjd Jkskojaod.441 Wkrdpahohvd brdČd

odfjkrdvdju `d prkphrh`k ufjktoaĆiu prhzu. Hvk Ťihck bajk lcds `d su burſhdsik pd af

fdrisastaĆia tkhrktaĆdra suprhstdvc jdju prhcktkrsiu iojaſkvohst ihju phĆaojk ^rhcktiuct. Odiho

4120. lhàok Rusid dshgajdgajd pr hcktkrsiam pasdgd (RD^^) sd Ćdshpashf Od strdſa vhà

idfpdoju prhtav ‟sdputoaid rkvhcugajk–. H` 4121. lhàok `rſdvd phtpuoh prkuzafd az`dvdĆik

iuČk, d sd krhf ihckitavazdgajk u phcjhpravrkà a pkthlhàŤojam pcdohvd zdvrŤdvd iojaſkvoa

pcurdcazdf `vd`ksktam lhàod.42> Dodthcaj UdsacjkvaĆ CuodĆdrsia jk idh odrhòa ihfksdr zd

prhsvjktu h` 414<. `h 4121. lhàok bah stdvd `d iojaſkvohst ihjd sk rdĔd u rkvhcugahodrohj

kphma fhrd u phtpuohsta `d azrdſdvd a`khchlaju icdsk a pdrtajk ihjd tu kphmu usfjkrdvd.424 A

Prhgia jk tkhrktsia ucdzah u prhbckfk iucturk irataiujuČa okik fdrisastk zbhl ojamhvhl

muŤidĆihl stdvd prkfd euturastafd, Wkrdpahohvhj brdČa, afdſaoastafd a ‟sdputoagafd–.422

Rkvhcugajd jk od`dmoucd pjksoaik safbhcastk, fkĔu ojafd Dckisdo`rd Bchid a Wkrlkjd Jkskojaaod

(4=1;-412;), ihja jk odjbhcjk stvdra odpasdh id`d sk h`rkidh prktjkravdojd az svhjam

rkvhcugahodroam phkfd hpjkvdvŤa phsrouchl skcjdĆihl pjksoaid aŤĆupdohl az ihrjkod ihja ok

fhſk `d umvdta ihrdi s vrkfkohf.427 Ucdàfar Fdjdihvsia (4=17-417>) prhŤar ujk phkzaju od

deaŤk aca spkitdick (Fastkrajd bue 414=., Wtjkoagd 4121., Mcd`do tuŤ 417>.) a prkphrhĔujk vkcaik

icdsaĆok vrstk hù a sdtaru (H thfk 4127., Od sdv lcds 417>.). Bhras ^dstkrodi (4=1>-415>)

rdzfaŤcjd h su`baoa phkzajk u svajktu u ihfk vcd`dju phcataĆik a a`khchŤik vrajkòhsta Ťth asidzujk

u svhjaf odrdtavoaf `jkcafd ([zvaŤkod bhckst,4127., Wpkitrhsia, 417>.) a prhza (^raphvktid,

44= Fdjdihvsia jk pasdh doldſhvdok pjksfk idivd jk opr. Cajkva fdrŤ tk urkĔavdh bhrbkok Ćdshpask Cke 4127-412;

a Ohva Cke 412<-412=. ^dstkrojdi jk h ojkfu idsoajk zdpasdh: ‟Oasdf smvdtah ojklhvu prhpdldoàstaĆiu rkvohst,uvcdĆkojk skbk a `rulhvd sachf u `ruŤtvkoh smvdtdojk, ihfpdojkrstvh, zd`ruldrstvh, phtĆaojdvdojk lcdsusvdihòkvoagk.– Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<2. 441 Afdſaoasta su u svhf fdoaekstu az 4141. lhàok hbjdvaca: ‟Odfd jk sfajkŤoh id`d sk lhvhra h sd`rſaoa ufjktohsta(...) Jkàoa fdtkrajdc phkzajk jkstk scaid, rajkĆ idh tdivd–. Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<2. 42> HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4;>. 424 FkĔutaf, oajk bah irut u thfk sfdtrdjuČa `d jk shgajdcastaĆid iucturd buùČohsta hpŤtkcju`sid, bksicdsod,mdrfhoaĆod a rhfdotaĆohl tapd. [ jkòhf prk`dvdoju az 4127. lhàok h rdzohvrsoaf strkfcjkojafd u ufjktohsta

jk rkidh: ‟ăujk sk rdzohlcdsdo mhr. ^hsthjk u ojkfu lcdshva ihja odf oasu ulhòa. ^d Ťtd ho`d8 Okulhòd odf jka bacjid ihpravd dca a hod zdscuſujk `d bu`k prhuĆkod. (...) A iojaſkvohst ihjd odf oajk sdsvaf ulhòd trkbdhbjkitavoh prhuĆdvdta.– Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<7.422 ^h Prhgihf: ‟^h`ruĆjk ufjktohsta oajk hoh u ihfk jk pdrtajd phzvdod d ihfdoùjk. Hod fhſk a trkbd d Ťtata,`d phfdſk a d sdfh phsrkòh ruihvhà. (...) drtajd ok fhſk a okČk d stdok od strdou jkòhl iojaſkvohl iruſhid

ihja sk bhra s `rulaf iojaſkvoaf iruſhihf.– Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<0.427 Rkvhcugahodrok phkfk Jkskojaod su Bdcd`d h vd`ksktŤksthraga, hkfd h 75, h`chfga h Ckojaou a `rulk. Do`rkj

FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<>.



2=

4121.). Asdi Bdbkcj (4=10-4104) paŤk praphvjktik od`dmoutk phmhàfd Grvkok drfajk (Grvkod

ihojagd, 4125). FkĔutaf, ohvd prhzd fohlh ùlujk Jkvlkoaju Zdfjdtaou (4==0-417<) ihja

htiravd sikptaĆohst prkfd rkvhcugaja u sdtaraĆohj uthpaja ‟Fa– (4120), u ihjhj prk`stdvcjd scaiu

`ruŤtvd `kmufdoazhvdohf aoùstrajhf a phcataĆihf tkmoaihf.420 Wdtaru u svhjhj prhza

asphcjdvdju a Acjk Krkoburl, Juraj HcjkŤd, d Ihostdotao ^dusthvsia paŤk klzhtaĆok praphvjktik.42;

Prdàgahodcou prhzu odstdvcjd Fdisaf Lhria ihja jk hàlrdh h`cuĆujuČu uchlu u kvhcugaja rusik

iojaſkvohsta prkfd shgajdcastaĆihf rkdcazfu. Ojklhva rhfdoa (@jkch Drtdfhohvam 412;. a Ŷavht

Icafd Wdolaod 412</75) scaidju su`baou rusihl ruŤtvd uhĆa rkvhcugajk. Dckiskj Phcsthj (4==7-

410;) u trachlaja rhfdod Mh` ph fuidfd (4122/04) praidzujk kvhcugaju rusiam aotkckitudcdgd

ihja phstkpkoh pracdzk rkvhcugaja. OdjzodĆdjoaja prk`stdvoaga r kdcazfd su Oaihcdj Hstrhvsia

(41>0-4175), pasdg duthbahlrdesihl rhfdod Idih sk i dcah Ćkcai (4172/70), Dckiskj Eurfdohv,

Dckisdo`dr Ed`kjkv a odrhĆath Famdac Ůhchmhv ihja jk `hbah Ohbkchvu odlrdù 415;. lhàok.

Ojklhvh `jkch Pama @ho (412=/0>) aosparasdoh jk Phcsthjkf, d praidzujk kphpkju `hosiam

Ihzdid, rdtd a rkvhcugajk. WhgajdcastaĆid kstktaid va`cjavd jk u psamhchŤihf a ruŤtvkohf rhfdou

i dh Ťth su `jkcd Ihostdotaod DckiskjkvaĆd Ekàod (Htfagd Kvrhpk, 4177-417;), Dckiskjd

Ckhohvd (WhČ, 4121, Wiutdrkvsia, 4172, ût id hikdou 4175.) a Udckotaod Idtdjkvd (Urkfk

odprk` 4172.).425 BhcjŤkvaga su hsvdjdojkf vcdsta prkuzkca a usfjkrdvdojk gjkchiupohl

`ruŤtvkohl ſavhtd id shgajdcastaĆihj a ihfuoastaĆihj buùČohsta. Wtvdrdhgk u iuctura ihja oasu

baca `hvhcjoh rkvohsoa u pramvdtdoju bhcjŤkvaĆihl prhlrdfd hva su odzavdca ‟sdputoagafd–,

hòhsoh hoafd ihja su sk sdfh pravrkfkoh pra`ruſaca.42< Wd uĆvrŤČavdojkf Wtdcjaod od vcdsta

h`cuĆoh su h`bdgavdoa hoa ihja oasu zdstu pdca ‟shgajdcastaĆia rkdcazdf–.

Rkvhcugahodrod prhpdldo`d sk hsjkČd a u fh`krohf phzhraŤohf rkpkrthdru.42= âsga,

ihjk Wtdcjao odzavd ‟aoſaojkrafd ùŤd–, stdvcjkoa su u scuſbu azlrdòjk shgajdcazfd ihja trkbd `d

lrdà ohvh `ruŤtvh. ^rva iholrks shvjktsiam pasdgd, h`rſdo 4170. lhàok, jk bah prkirktoagd

odiho Ćkld jk pramvdČkod sdfh jkòd fhluČohst ufjktoaĆihl stvdrdojd, hod ihju jk pramvdtdch

pdrtajsih ruihvh`stvh.421 Od tdivhj hsohva su azrdstdcd `jkcd ihjd su bacd u lrdoagdfd phcataĆiam

zd`dtdid. @hlfd jk hzdihojkod tkrhrhf lhàod vkcaiam Ćastia (4175-417=) id`d bavdju

420 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4;>.42; Eachzhesih prhfdtrdojk a sdtaraĆoh praidzavdojk ditukcok svdihòkvoagk odcdzafh u rhfdou Famdacd Bucldihvd

Fdjsthr a Fdrldratd ihja oajk hbjdvcjko jkr jk bah od lrdoaga phcataĆia pramvdtcjavhl u `dthf trkoutiu. Asth, 0<;. 425 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4;4.42< Okia pasga su vrkfkohf prhlcdŤdvdoa zd sdputoaik, d okia euturasta, adih su skbk sfdtrdca hrth`hisoaf

prhcktkrsiaf pasgafd, su baca svrstdoa fkĔu hok `rulk. Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<4.

42= Fh`kroa phzhroaŤoa rkpkrthdr sk rdzvajd u prdvgu rkdcastaĆik `rdfk aca ihfkàjk, idh u ihfdù UdckotaodIdtdjkvd (Ivd`rdturd iruld 412=.) HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 4;4. 421 Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0<;.



21

prhlhojkoa okid`dŤoja ‟sdputoaga– phbuojkoa prhtav shgajdcastaĆihl rkdcazfd (Icjujkv, Bdbkcj,

âcjojdi), dca a prastdcagk ^rhcktiuctd aca RD^^-d (pjksoaga Lkstkv a Lkrdsafhv). ^dstkrodi sk

odiho 4170. lhàok phsvktah prkvhĔkoju.

Iucturd ojkfdĆihl odrh`d u fkĔurdtohf pkrahù

[ O jkfdĆihj sk uphrk`h s ^rvaf svjktsiaf rdthf, ihja sk uz hlrhfok ſrtvk phidzdh

acuzajd vkČ odiho prvam fjkskga, h`vajdcd ubrzdod uoutrdŤojd phcdrazdgajd ruŤtvd. Zdth sk kphmd,

Ćaja jk phĆktdi hzodĆah ^rva svjktsia rdt hzodĆdvd ‟irazoaf lhàodfd icdsaĆok fh`krok–.47> W

fh`kroazdgajhf phcataĆiam struiturd jdĆdju a dota`kfhirdtsia phirkta, `jkchfaĆoh uz phfhČ

fh`kroam fkàjd. Apdi, lrdĔdosia iucturoa phirkta, idh a sdfhstdcod rdòaĆid iucturd su u

lhàodfd Udjfdrsik rkpubcaik `hſavjkca aotkozavoa vrmuodg. Fdshvod fh`krod iucturd jk od

svaf phcjafd gvjktdcd, d odjvaŤk u vkcaiaf lrd`hvafd. @rſdvd jk uspjkcd zdihohf hbumvdtata

fkàjk fdshvok iucturk (rdàh, iaoh) dca jk apdi vkcaia brhj cjuà odlaojdh rdàidcoaf a`kjdfd.474

Pkſojd `d sk suŤtaod iucturk pracdlhà prhpasdoaf `hlfdfd, idh a facatdrazhvdoh `ruŤtvh,

rdzchl su zd sarhfdŤkojkf iucturk ihjd u 2>. sthcjkČu tkſa schbhà a sdfhsvajksta. [ th vrajkfk

jk vkhfd Ćatdod iojald M justhod Wtjudrtd ăkfbrckod ‟Hsohvk 41. vajkid–, d Ramdr` Udlokr jk

vkcaĆdo ok sdfh zbhl vrajkòhsta svhjk fuzaik oklh a zbhl rdsok suŤtaok ihju jk ſkcah `d azrdza.

Iojald ‟PrkČa rdjm– pasgd Drturd Fackrd vdo `ko Bruid, hbjdvcjkod 4127. lhàok, hſavjkcd jk

phcataĆiu fasdh h trkČkf gdrstvu (PrkČa rdjm) Oajkfdgd odstdcu az srkòjhvjkihvoam cklkoà.

Odgahodc-shgajdcasta su `kfhirdtaju a ihsfhphcatsid smvdtdojd sfdtrdca `kid`kotoaf, d svhjk

stdvhvk su prktvhraca u phcataĆia prhlrdf, rdzrdàca fu a`khchŤik hsohvk a stvhraca phskbou

hrldoazdgaju ‟Bhrbkoa sdvkz zd ojkfdĆiu iucturu–. IcjuĆod `jkcd odgahodc-shgajdcastaĆihl

phlck`d od svajkt bacd su ‟Fhjd Bhrbd– D`hced Matckrd a ‟Fat 2>. vajkid– Dcerk`d Rhzkobkrld.

Rhzkobkrl jk lhvhrah h kisprksahoastaĆihf ‟ph`Ćhvjkiu–, d Matckrhva scjk`bkoaga su sk

hbrdĆuodvdca sd sdvrkfkohf ufjktohŤČu àsivdcaeaidgajdfd prhlcdsavŤa skbk zdstupoagafd

‟z`rdvhl– aostaoitd drajkvsihl odrh`d. [ svk jk uokŤko a dotaskfatazdf, jkr sk tvràch `d su ohvk

47> [ce @arcfkakr, ^hvajkst OjkfdĆik, 2>4.474 Fcdà su u rſdvohf zdihou az 4122. lhàok hzodĆkoa idh odgahodcod od`d Ćajk jk tjkcksoh, ùŤkvoh a fhrdcohz`rdvcjk h`cuĆujuČk zd ojkfdĆiu buùČohst. FkĔutaf, vaŤk uspjkmd afd prhpdldoàstaĆih vrbhvdojk fcdàm prhtav

vdjfdrsihl sastkfd h` strdok odgahodcastaĆiam irulhvd srkòjk lkokrdgajk. Hoa su od phskbod odĆao h`rſdvdca fat

h fcd`hsta, prasutdo vkČ u prk`rdtohf pkrahù, lhvhrkČa h Udjfdrsihj rkpubcaga idh ‟`ruŤtvu stdrdgd– afputardjuČa jhj iuidvaĆcui, scdbhst a okĆdsohst. Pdih sk ih` fcdàm rdĔd stdv h ‟phscdoju fcd`k lkokrdgajk– hcaĆkohj u pdrhca

‟Ua stdrga, `djtk odf prhsthrd!– K`vdr` Wprdolkr, vkČ 4120. lhàok lhvhra h ùmhvohj iraza a ‟Ćhvjkiu ihja ba idh prk`vhòai fcdàm stvhrah ohva svajkt, id`d jk hvdj stdra vkČ zdvrŤah u scajkphj ucaga–. Gat. prkfd [ce @arcfkakr,^hvajkt OjkfdĆik, 24;.



7>

ihogkpgajk ufjktohsta azrdz jkvrkjsihl ùmd a tdih suprhtdo drajkvsihj rdsa lkrfdostvd.472

Udctkr Erkoi jk bah phstdvcjko zd àrkithrd ohvhl Aostatutd zd masthraju ohvk OjkfdĆik.477 ^h`

lkschf ‟prhtav dota-ojkfdĆihl ùmd– praprkfcjkoh jk ĆaŤČkojk babcahtkid h` iojald svam

ojkfdĆiam pasdgd ihja su stvdrdca u ùmu fdrsiazfd, pdgaeazfd aca ihsfhphcatazfd. Urmuodg

ĆaŤČkojd jk spdcjavdojk iojald u svaf vkcaiaf lrd`hvafd OjkfdĆik, d vhĔd gajkchl phùmvdtd

bah jk @r. ^duc Jhzke Lkbkcs, faoastdr prhpdldo`k (h` fdrtd 4177. `h 410;. lhàok) u vcdà

odgastaĆik OjkfdĆik a jk`do h` odjbcaſam Matckrhvam sdrdòaid. ăatdv phùmvdt jk praidzdo idh

safbhcaid stvdrdojd Ćastk ojkfdĆik iucturk a rdĔdojk ohvk, fcd`k OjkfdĆik. Digajd jk azvk`kod

u fdju 4177. lhàok, d lcdvod prk`stdvd jk bacd h`rſdod od Prlu h pkrk u Bkrcaou.470 Ukcaid

chfdĆd jk pcdoucd 4>. fdjd uvkĆk id`d jk Lkbkcs u phohČ irdtiaf lhvhrhf phz`rdvah ‟sphotdok

odrhòk ditavohsta–.47; Asthl `dod jk odrk`bhf phirdjaosihl faoastrd zd prhsvjktu asicjuĆkoa su

az ^rusik pjksoaĆik Did`kfajk Phfds a Mdjoram Fdo, Erdog Ukrceck, Dcerk` @kbcao, Rkok

Ůaikck, Cu`val Euc`d, Lkhrl Idjzkr, Erag eho [oru, Dcerk` Fhfbkrt, Bkrodr` Ikckrfdo,

Ru`hce ^dovag a Ckhodr` Erdoi. Wdfh jk Ramdr`d Mum sfhlcd mrdbrhsta a u zodi prhtkstd sdfd

odpustacd Did`kfaju. [prdſojkod fjkstd su bacd phpuojkod pasgafd ihja su h`lhvdrdca vcdstafd.

Odgahodcod iucturd W jkàojkoam @rſdvd

DfkraĆihj fdshvohj i uctura zbhl pracavd kvrhpsiam uskcjkoaid a h`cdsid dfkraĆi am

pasdgd a ufjktoaid u Kvrhpu phĆaoju tkſata kvrhpsid ruŤtvd. W `rulk strdok, ^rva svjktsia rdt jk

u ktoaĆihf sfascu rdzhrah ojkfdĆiu zdjkòagu Dfkraik ihjd jk vaŤk h` jkòhl vajkid bacd jkòd

h` odjgjkojkoajam `hskcjkoaĆiam lrupd a ihjd jk rdzvacd iucturoa ſavht u Ćatdvhj zkfcja. Wva

472 Id`d su `hŤca od vcdst 4177. lhàok, scjk`bkoaga D`hced Matckrd su odsthjdca `d uz phfhČ oduik a ufjktohstaodfktou vrajkòhsta u sicdù sd smvdČdojd svhld vhĔk. Hsoavdok su oduĆoh-astrdſavdĆik aostatugajk ihjd su ustvdra

pr k`stdvcjdcd phcataĆid uphraŤtd. Rhzkobkrl jk lhvhrah: ‟^rkta ca odgahodc-shgajdcastaĆid pdrtajd schbhà azrdſdvdojd8 Oaidih! Astrdſavdojd su phstdcd fdchirvod. OjkfdĆia juraŤoa h`rkà su uĆaoaca vaŤk zd oduiu, oklh phjkàoa prhekshra vashiam Ťihcd–. Gat. ^rkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0=0.477 Ho jk jkòhf jdvoh rkidh `d jk ‟zdstupdojk iucturok vhcjk odŤkl phirktd a Rdjmd `dods jkòd h` odjvdſoajam

phtrkbd. (...) ^rhtavoai ihja jk od ph`ruĆju phcataik h`suòh phrdſko, svhjk bhrbkok sodlk prkbdgujk od phcjkiucturk–. Asth, 0=;.470 Wpdcjkok su iojalk Fdrisd a Idugihl, d u zodi suprhstdvcjdojd icdsohj bhrba a fdtkrajdcastaĆihj fasca. I ojalk

Mdjoramd Fdod, Krostd Lckzkrd a Kramd Ikstokrd spdcjkok su u zodi suprhstdvcjdojd `kid`kogaja a fhrdcohf pdù,

d u afk hbaĆdjd u phrhàga a `rſdva. Iojalk Era`ramd Uacmkcfd Ekstkrd su spdcjojk u zodi suprhstvdcjdojd bksfascu a

phcataĆihj azjdva, iojalk Walfuo`d Erhj`d su spdcjkok u zodi suprhstdvcjdvdojd ùmhvohf trucjkoju irhz

prkgjkojavdojk odlhosihl ſavhtd, d u afk pckfkoathsta Ćhvjkihvk ùŤk. Iojalk Kfacd Cu`vald a Ukrfkold

Mklkfdod su spdcjkojk u zodi prhtavcjkojd ojkfdĆihj masthraja a uvdſdvdoju ojkoam vkcaiam stvdrdcdgd. PdihĔk suspdcjkojk iojalk Dcerk`d Ikrd, Pkh`hrd Uhced, Lkhrld Bkrodro`d, Kramd Fdrak Rkfdrid, Iurtd Pumhcsihl, Idrcd

eho Hsjkgihl at`. Asth.47; Lkbkcs jk thf pracaihf rkidh: ‟Urajkfk prktjkrdohl jkvrkjsihl aotkckitudcazfd jk zdvrŤkoh. (...) Az hvam ruŤkvaodČk sk phbjkòaĆia phàČa e koais ohvhl ùmd.– Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0=5.



74

ojkfdĆia safbhca su phstdca fktd, Ćdi sk zd iaskca iupus vaŤk oajk uphtrkbcjdvdh ojkfdĆia azrdz

‟sdukrirdut– vkČ ‟cabkrty gdbbdlk– hòhsoh ‟schbh`drsia iupus–. Okprajdtkcjstvd su sk prhŤaracd

a od `rulu gkotrdcou sacu, Dustrh-[ldrsiu, `hfhvaou facahod schvkod a Jkvrkjd ihja su uŤca u

Wjkàojkok @rſdvk h` 4==>. lhàok.475 Rdt jk asihrjkoah shgajdcastaĆik a rdàidcok a`kjk ihjk su

sk prhŤar ack u irazdfd prk`rdtoam lhàod, d vcd`d jk juod 414<. lhàok, `rdstaĆoaf zdihohf h

Ťpajuodſa, strhlh hlrdoaĆacd svdiu irataiu tk vrstk. Zdiho jk sprhvhĔko okfachsròh9 phŤtk su

h`bajdck `d prkohsk phŤacjik ihjk su sd`rſdvdck phbuojkoaĆiu catkrdturu, d chidcod a `rſdvod

phcagajd jk prdvacd rdgajk u prhsthrajdfd shgajdcastd a aoùstrajsiam rdòaid svajktd (A\\).47<

OjkfdĆihl `kfhod jk zdfjkoah okprajdtkcj u caiu Whvjktsihl Wdvkzd. Ukcaia àh rkprksajk h`

4141. lhàok pd od`dcjk ui cjuĆavdh jk vdozdihosik tditaik a th h` strdok Ćuvdrd zdihod a

pravdtoam lrupd. Wu`hva su rajktih stdvcjdca pralhvhr od tdivh phodŤdojk. Urajkòhsta bajkchl

Dfkraidogd dolchsdishosihl phrajkicd a prhtkstdotsik vjkrhasphvjksta (\DW^) acustrujk

phbjk`d prhmabagajk 4141. lhàok, fjkr k sfaŤcjkok az prkzard prkfd supdroaĆihj iuctura a

fhrdcoaf vrajkòhstafd lrd`sihl stdohvoaŤtvd.47= Bhrbd prhtav stkrkhtapd fdojk vrajkòhl

grogd vhàcd sk od iojaſkvohf a ufjktoaĆihf pcdou. Dcdo Carhj Chi jk 412;. lhàok idh prva

grodg apchfardh od Mdrvdrù, d idh Rh`hshv stapkoàstd u Hisehrù hbjdvah iojalu ‟Pmk Okw

Oklrh– ihjd jk sd`rſdvdcd `jkcd grodĆiam pasdgd zdmvdcjujuČa ihjhj su groa Dfkraidoga phstdca

sdstdvoa àh dfkraĆik odgahodcok iucturk.471 GrodĆid odrhòd ufjktohst jk phstdjdcd àh

dfkraĆik iojaſkvok a ufjktoaĆik trdàgajk zdjkòh sd ehcichrhf `rulam kckfkodtd idh Ťth su

macbacaja (maccbaccy) a idubhja. @umhvok vjkrsik pjksfk sdstdvcjkok u rhpstvu prva put su

prk`stdvcjkok scuŤdhgafd u gajkchj zkfcja.40> Odjazrdzatajd dfkraĆid fuzaid phtaĆk h`

phpucdrohl fuzaĆihl jkzaid `ſkzd (jdzz) ihja sk h` svhl phĆktid u grodĆiaf idedodfd u Oju

Hrckdosu prhŤarah thihf `vd`ksktam lhàod ph gajkchf svajktu. UhĔk hrikstrd su stkica vkcaiu

475 [ ^rvhf svjktsihf rdtu jk u sdstdvu hruſdoam sodld uĆkstvhvdch 0.< facahod Dfkraidodgd `hi su dfkraĆialubaga baca 445 >>> cjuà. Fdojk h` phchvaok thl brhjd jk phlaouch u bhrba. Id`d sk tk brhjik uphrk`k sd lubagafd

Erdogusik, OjkfdĆik, Rusajk a Dustrhuldsik, ihjk su phjkàodĆoh afdck azfkĔu facaho a `vd facahod frtvam, dUkcaid Bratdoajd okŤth fdojk h` facaho, hĆath jk `d jk utagdj rdtd od ſavht Dfkraik bah phtpuoh oksrdzfjkrdo

ojkohf vhjohf doldſhvdoju. FkĔutaf ‟rdt zd dfkraĆiu svajkst– idih ld jk `keaoasdh asthraĆdr @kjva` Ikokà , jk

bah prva a odjh`cuĆoaja hirŤdj u dfkraĆihf uĆkŤČu u lchbdcohj bhrba. ^macap Jkoiaos, Asthrajd Wjkàojkoam @rſdvd,Eacap UaŤojaČ, Bkhlrd` 2>>2. 451.47< Hrldoazdgajd Aoùstrajsia rdòaga svajktd jk hidrditkrasdod idh ‟dodrmastaĆid hrldoazdgajd od`dmoutd

OjkfdĆihf–. Asth, 4<>.47= Urajkòhsta \DW^-d a trkzvkojdŤtvd aosparasdck su a IJ[ IC[IW ICDO ihja jk h` 4124. `h 4125. lhàok

phstaldh vrthlcdv uspjkm Ťarhf zkfcjk brhjkČa h` 0 h = facahod Ćcdohvd uicjuĆujuČa a ſkosia ihotaolkot u Aoàjdoa

a ^kosacvdoaja. Hvdj phirkt jk bah prvkostvkoh a dotaidthcaĆia hscdojdjuČa sk od catkrdturu a a`kjk uctrdprhtkstdotsiam

phirktd az prktmhòhl vajkid. Icdo sk suprhstdvcjdh phbhcjŤdoju phchſdjd grodgd a Jkvrkjd. Icdo jk phstdh sdstdvoa

àh phcataik fohlam `rſdvd a afdh jk dpshcutou `hfaodgaju u rklahoafd idh Ťth jk Aoàjdod. Asth, 4<4.471 ^jkvdĆa az grodĆiam ihck`ſd, ihja ba sdiupcjdca ohvdg zd az`rſdvdojk svhjam Ťihcd, pjksfk pra rdù, mufhrhf a

bahlrdeajk rhbhvd sdiupcjkok su tra`ksktam lhàod id`d su okzdphsckoa pasga a fuzaĆdra baca phscdta ph gajkchj zkfcja`d sdiupcjdju dfkraĆia ehcichroa fdtkrajdc az svam azvhrd. Asth.40> Asth, 4<;.



72

phpucdrohst, d jk`do h` vh`kČam irataĆdrd `ſkzd jk bah idthcaĆia svkŤtkoai . @ſkz fuzaid sk

pasdcd, d ok sdfh afprhvazhvdcd. @ſhr`ſ LkrŤvao (4=1=-417<) jk bah prva hzbacjoa ihfphzathr

ihja jk uzkh `ſkz zd hsohvu azrdzath dfkraĆihl stacd. Ojklhvd Rdpshàjd u pcdvhf (Rmdpsh`y

Ao Bcuk, 4127) a puĆid hpkrd h ſavhtu grodgd hr`ſa a Bks (^hrly do` Bkss, 417;) jk utvràcd tdj

ohva prdvdg u fuzaĆihj ufjktohsta.404 [ dfkraĆihj fuzaga u thf pkrahù astaĆk sk a Rhj Kczvhrt

Mdras ihja jk uphtrkbcjdvdh tkfk odrhòam pjksdfd (idubhjd a grodgd) u svhjhj Wafehoaja lcdshvd

(Wyfpmhoy ehr Uhagks, 417;) ihju jk odpasdh od h`chfdi az phkzajk Uhctd Uatfdod. Okia su

ihfphzathra bdzardca hpkrk od ratfhvafd, fkchàjdfd a jkzaiu odrh`d, ufktdca vjkrsik grivkok

pjksfk a phcataĆik lhvhrk.402 Odjstdrajk grodĆik ustdohvk su back grodĆik grivk jkr su groga

asicjuĆkoa az bjkcdĆiam gridvd od julu phscajk lrdĔdosihl rdtd.407 Aosastardojk od rdsoaf

rdzcaidfd u `ruŤtvu afdch jk zd phscjkàgu uĆvrŤĆavdojk a jdĆdojk grodĆik phpucdgajk, `hi sk

ojkoa odprkòa Ćcdohva phasthvjkČuju sd svhjaf grodĆiaf fdsdfd. Ph jhŤ vaŤk `hpraohsa

ph`vhjkohsta `ruŤtvd od rdsoaf hsohvdfd stvdrdjuČa stdv `d sk svdia phjkàodg, fd ihjhj rdsa

prapd`dh, fhrd bhrata zd su`baou svhjk rdsk. ^h`hzrkojk zbhl ohvam irktdojd u `ruŤtvu bach jk

hĆalckòh a u rkcalajsihj svkra l`jk su sk euo`dfkotdcasta upckca u ihf prhfatardjuČa sphr s

odgahodcoaf rkpkriusajdfd. @rſdvd Pkoksa jk bacd jkòd h` okihcaih jurasàigajd ihjk su

zdbrdojavdck uĆkojk bkzbhſok hitraok h kvhcugaja u jdvoaf Ťihcdfd.400 Odiho rvhl svjktsihl

rdtd sk u Wjkàojkoaf @rſdvdfd phĆaoju azrdſdvdta `hfdČa phlckà a uphtrkbcjdvdta `hfdČa

iojaſkvoa azrdza, a`kotaeaiujuČa sk prktkſoh sd kvrhpsihf, ulcdvohf kolcksihf iojaſkvohŤČu

41. sthcjkČd, icdsaĆohf a rkoksdosihf ufjktohŤČu Atdcajk a Erdogusik, tk ojkfdĆihf a

tdcajdosihf fuzaihf. FkĔutaf, prk` sdfh doldſhvdojk Dfkraik u rdtu, fcdà irataĆdr Udo

Uai Bruisd (4==5-4157) u `jkcu Dfkraid phstdjk puohcjktod (Dfkragd's ghfaol he dlk) phzavd

dfkraĆik pasgk `d prkrdstu iucturoa ihchoajdcazdf a azrdzk bhldtu iucturd sjkvkrohdfkraĆihl

ihotaokotd.40; Idrc Wdo`burl jk u svhjaf `jkcafd ^hkfk ăaidld (Gmagdlh phkfs, 4145),

CjuŤtdĆa iuiuruzd (Ghromusikrs, 414=), @af a Ćkcai (Wfhik do` Wtkkc, 412>), @hbrh jutrh

Dfkraih (Lhh` Fhroaol Dfkragd, 412=) azrdſdvdh tulu, rd`hst, vucldrohst, vatdcohst a sohvk

odrhòam fdsd.405 Apdi, `vd odjutagdjoajd dfkraĆid pasgd, pjksoaga Kzrd ^duo` (4==;-415=) a

404 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 74<.402 Asth, 745.407 Asth, 221.400 Adih jk uĆatkcj ph afkou @ſho Phfds Wihups od suĔkoju 412;. lhàok hsuĔko ph thf zdihou, euo`dfkotdcastasu baca hbacjkſkoa cjdlhf prafatavok okthckrdogajk, d rk putdgajd tuſatkcjd Uacajkfd Brdjdod jk bacd uoaŤtkod. [ hstdtiu

svajktd sk od th suĔkojk lck`dch idh od garius. Zdihoa phput phfkouthl u Pkoksaju vdſaca su svk h irdjd pk`ksktam

lhàod, d az`dvdĆa u`ſbkoaid su fhrdca `d buù vkhfd hbdzrava ph patdoju kvhcugajk, bdrkf `h irdjd pk`ksktamlhàod id`d jk shvjktsia uspjkm u svkfaru prkpcdŤah Dfkraidogk `d ojamhvh hbrdzhvdojk zodtoh zdhst djk zd

zodojkf ojamhvam supdroaid. ^macap Jkoiaos, Asthrajd Wjkàojkoam @rſdvd, 4<5.40; \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 744.405 Asth.



77

Phfds Wtros Kcaht (4===-415;) hstdju vjkroa kvrhpsihj trdàgaja.40< ^hscajk ^rvhl svjktsihl rdtd

hoa h`cuĆuju `d ſavk u Kvrhpa a ojamhva su stamhva phstdca àh kvrhpsihl azrdzd `vd`ksktam

lhàod.40= Fohla dfkraĆia pasga su uhĆdvdca surhvhst a prdzoaou ſavhtd: Waoickr Cuas (4==;-

41;4) u `jkcu Lcdvod ucagd (Fdao strkkt, 4122) hpasujk tupa fdtkrajdcazdf fdcam prkrajsiam

lrdàČd, Pkh`hr @rdjzkr u svhf rhfdou DfkraĆid trdlkàjd (Do Dfkragdo Prdlk`y, 412;)

hiravcjujk `ruŤtvh Ťth phscuſatkcj u mhtkcu phstdjk ubagd, d [ck K`vdr` Rkcvhl jk u `jkcu @avhva

u zkfcja (Ladots ao tmk Kdrtm, 4121) hpasdh mkrhjsih odsthjdojk d sk hpchà zkfcjd uprihs strdmu

`d odjkz`d sididvdgd fhſk svk uoaŤtata.401 DfkraĆia lrdĔdosia rdt (4=54-4=5;) jk tkfdtazhvdo

od svk fhluČk odĆaok, odjazrdſdjoajk u pjksfa Pjkch @ſhod Brduod (Jhmo Brhwo's bh`y, 4121)

Wtavkod Uaogkotd Bkoktd (4=1=-4107) ihjd lhvhra h ſavhtafd cjuà od hbjkfd zdrdČkoaf

strdodfd. Odrhòk fdsk su pramvdČdok a smvdČkok ojamhvaf vcdstataf odĆaohf lhvhrd ihja jk

phstdh azrdzath dfkraĆia lhvhr idh u phkfa Idrcd Wdo`burld ‟ Odrh`, `d– (Pmk ^khpck, yks,

4175). Rhfdo Waoickrd Cuasd ‟Ph jk hv`jk okfhluČk– (417;) praidzujk dfkraĆia edŤastaĆia

phirkt a ojklhvhl àitdthrd Bdzd Uao`rapd, Ćaja jk cai vjkrhvdtoh urdĔko ph Uacajdfu @d`caju

^kcaju.4;> Zd vrajkfk kihohfsik irazk tra`ksktam lhàod ek`krdcod vcd`d jk ph`rſdcd iucturu a

ufjktohst doldſujuČa ufjktoaik, pasdgk, fuzaĆdrk a lcufgk s gacjkf sfdojkojd okzdphsckohsta.

Pd phfhČ jk bacd irdtihl vajkid, dca jk htiracd vkcaia brhj tdckodtd. DfkraĆia azrdz u iuctura jk

vkcaiaf àjkchf bah `jkch cjuà az fohlam zkfdcjd, uskcjkoaid rdzohl iucturohl odscajkĔd a

ojamhvk `jkgk ih` ihjam sk prktphstdvcjd rkzuctdt uzdjdfoam utagdjd `vdju iucturd.4;4 FkĔutaf,

Kvrhpcjdoa su uſavdca u dfkraĆihf azrdzu ‟odsacjd a prafatavazfd– Ťth oajk bah sdfh stkrkhtap

àvcjkl zdpd`d a `rulhrdzrkòam eacfhvd oklh a spkgaeaĆoh odsacjk ihjaf hbacuju `jkcd Krokstd

40< Kzrd ^duo` 4147. lhàok ehrfucaŤk odĆkcd ‟afa`ſazfd– u svhf Ćdshpasu ^hktry. Zd tdj prdvdg pjksfd jk u

svhjhj suŤtaoa scaid ihjd ok sd`rſa oaididv aotkckitudcoa oa hsjkČdjoa dspkit. Od hsohvu afa`ſazfd pjksoaga phiuŤdvdju u dfkraĆihj srkàoa htirata praogapk hpŤtkl prkphrh`d. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, 2>>.40=

^huo` jk az`dvdh prkvh`k iaoksik phkzajk, d Kcaht jk azuĆdvdh sdosirt a pasdh h @dotku. ^hstdh jk vrmhvoasvkŤtkoai iuctd kolcksiam fktdeazaĆiam pjksoaid 4<. sthcjkČd `keaoaŤuČa ohstdclaaju zd `ruŤtvhf ihjk jk zdsohvdoh

od vcd`dvaoa kcatk, a ihjk oajk ‟phivdrkoh jkòdihŤČu ^rdvd Ćhvjkid–. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd

ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 742.401 Gajkod irhČkojd àvcjaok azrdſdvdcd sk a u phkzaja K`vaod Drcaolthod Rhbaoshod (4151-417;). Asth, 74;.4;> Uacajdf @d`ca ^kca jk sd srkbrkoaf ihŤucjdfd hiupah 2> >>> prastdcagd od zdpdù a srkòjkf zdpdù. Hsaf

ojkld, phjdvach sk a okihcaih `rulam `kfdlhld ihja su phiuŤdca asihrastata mdhs kihohfsik irazk. FkĔu ojafd jkodjspkitdiucdroaja bah luvkrokr Cuazajdok Mjua Cho ihja jk ubajko 417;. lhàok. Drt @Ŷ. Wfat jk sd phirkthf ‟idiaihŤucjd–, d ph uzhru od Fushcaoajkvk edŤastk, 4177. lhàok prk`cdldh edrsaĆdo fdrŤ od UdŤaoltho, d htdg ădrcsIdlcao jk bah kisphokot zdvjkrkoaĆihl dotaskfatazfd a u`ruſko sd `rulaf phpucastafd phĆkh prk`sjkòaĆiuidfpdoju 4175. lhàok. ^macap Jkoiaos, Asthrajd Wjkàojkoam @rſdvd, 4<5. 4;4 Fohla h` ojam su stdraja Dfkraidoga sd iucturoaf ihrajkojkf az Ukcaik Bratdoajk. FkĔutaf, okia od julhzdpdùvuiu svhjk phrajkich az Ůpdoajk, okia u Cuazajdoa az Erdogusik, okia u ^kosacvdoaja az OjkfdĆik `hi su okia ph

gajkchj zkfcja vuica svhjk phrajkich az Deraik. Fohla h` ojm su baca rhĔkoa u Rusaja, Jdpdou, Atdcaja, Julhscdvaja, OjkfdĆihj, Iaoa, Erdogusihj, LrĆihj at`. FkĔutaf, fkĔu kvrhpsiaf azbjklcagdfd sk oajk phjdvah oa jk`do jkàoaodgahodcoa stac, bkz hbzard od utagdj sdvrkfkoam irktdojd u Kvrhpa. Asth.



70

Mkfaolvkjd aca Uacajdfd Ehciokrd.4;2 DfkraĆia jkzai jk stkidh svhj vcdstata idrditkr, d erdogusia

prajkvhà su phĆkca rdzcaihvdta od svhjaf odschvoaf strdodfd ‟prkvk`koh sd dfkraĆihl–.

DfkraĆid vazajd a dfkraĆia jkzai su `h srkàok 2>. sthcjkČd phstdca okazhstdvoh hbacjkſjk

dfkraĆik iucturk stvhravŤa `jkcd ihjd zduzafdju phskboh fjksth u iucturohj trdàgaja Zdpd`d.

Eacf

Eacf, ihja jk u svhjaf phĆkgafd bah zdoafdojk zdodtcajd a vdŤdrsiam zdbdvcjdĆd, h rvhl

svjktsihl rdtd azrdstd u rkspkitdbacou aoùstraju.4;7 ^hscajk ^rvhl svjktsihl rdtd aotklrdgajhf

okzdvasoam ihfpdoajd, u ihjk jk ucdldo ohvdg zdrdĔko h` prhazvhòjk prvam ùlhfktrdſoam

eacfhvd, odstdju fhČok hrldoazdgajk ihjk Čk phstdta iaĆfd mhcavu`sik prhùigajk.4;0 DfkraĆid

eacfsid aoùstrajd jk svk `h phjdvk vashihbu`ſktoam ùlhfktrdſoam eacfhvd u stvdra zdhstd jdcd

zd eacfsiaf aoùstrajdfd Erdogusik a Atdcajk. Okphsrkòh prk` azbajdojk ^rvhl svjktsihl rdtd

kvrhpsia eacf luba ihrdi sd dfkraĆiaf eacfhf ihja pravcdĆa svk vaŤk pubcaik. ^rva svjktsia rdt

jk zdustdvah kvrhpsiu eacfsiu aoùstraju `hi jk dfkraĆia eacf thihf rdtd odprk`hvdh u

phcataĆihj salurohsta zd`hbavŤa ihotrhcu od` fkĔuodrhòaf eacfsiaf trſaŤtkf.4;; OjkfdĆia

eacf jk prajk ^rvhl svjktsihl rdtd zdhstdjdh zd eacfhf Erdogusik, Atdcajk, Ukcaik Bratdoajk a

Wjkàojkoam @rſdvd. ^htdioutd vkcaiaf brhjkf dotaojkfdĆiam prhpdldoòam eacfhvd ojkfdĆid

vcd`d od hsohvu `kirktd az 414<. lhàok hsoavd [ED ([oavkrsuf Eacf Ditakolkskccsmdet), d

azlrdĔko jk ohva stuàh u Ohjbdbkczbkrlu phrk` Bkrcaod.4;5 Wmvdtdojk kstktaik eacfd prkfd

ihjhj sk prazhra trktardju idh oaz scaid aca idh bdckt jk h`rkàh ojkfdĆik a erdogusik eacfhvk. ^rva

ojkfdĆia eacf ihja jk rdsiaouh sd phzhraŤoaf ihogkpgajdfd bah jk eacf Wtkcdod âjkd, ^rdŤia

4;2 Krokst Mkfaolvkj jk phzodt ph svhf rhfdou Zbhlhf hruſjk (4121) zd ihja jk aospardgaju odŤdh u svhjafasiustvafd az ^rvhl svjktsihl rdtd. Uacajdf Ehciokr (4=1<-4152) jk vkhfd zodĆdjdo dfkraĆi a pasdg ihja u svhjaf

`jkcafd tkfdtazujk hstdtik stdrk drasthirdgajk, aotkckitudcgk a phschvok cju`k, edrfkrk, zdiupgk a prhpdcagk

praidzujuČa svhju `hfhvaou a hskbujoa dfkraĆia Jul h`dick phtaĆk. [ fkĔurdtohf pkrahù jk odpasdh Irai a bajks(4121), CkſkČa od ufhru (417>), [thĆaŤtk (4174) a Wvjktcd u dulustu (4172). Pvrtih ăubkcaČ, Iojaſkvohst, 4<>.4;7 H` vdŤdrsiam praidzavdĆd u Ťdthrafd, ihja su sk u prvhj `kgkoaja eacfd od vkcaia razai upustaca u eacfsia bazoasod`djuČa sk brzhj zdrdà, azrdstdju prhùgkota shpstvkoam eacfhvd, zdtaf prhùgkota-àstrabutkra a od irdju

mhcavu`sia Ťkehva stuàjd. Pa cjuà su baca prvd lkokrdgajd jkvrkjsiam afalrdodtd az AsthĆok Kvrhpk, vkČaohf oasihlstkpkod Ťihcsihl hbrdzhvdojd, hi su 1>% ojamhvk pubcaik Ćaoaca prhtkstdota a idthcaga. Pa phùzktoaga su phstkpkoh

oduĆaca `d Čk pubcaid, vkČaohf uskcjkoaga a lrd`sia rdòaga, pramvdtata a prheaojkoaju a ufjktoaĆia hpckfkojkouzdbdvu. @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, Gcah, Bkhlrd` 2>>;., <0.4;0 Aotklrdgajhf ihfpdoajd Fktrh, Lhc`wao a Fdykr 4120. lhàok odstdjk FLF, \drokr Brhs. âgturks su idh

ihrphrdgaju hsohvdca Mdra, Dcbkrt, Wkf a @ſki Uhrokr 4127. lhàok, Ghcufbad âgturks su hsohvdca Mdra a @ſkiIho 4120. lhàok, Edfhus ^cdykrs-Cdsiy Ghrphrdtaho Čk 417;. lhàok phstdta ^drdfhuot âgturks, d Ehx Eacf

Ghrphrdtaho, ihju jk 414;. lhàok hsohvdh Uacajdf Ehis, phstdjk 2>tm Gkotury-Ehx 417;. lhàok. Asth, <7.4;; Mkfaidcajk ihjk scuſk zd prhazvhòju gkcucha`d uphtrkbcjdvdck su sk zd prhazvhòju bdrutd. 4;5 Odiho rdtd vcd`d jk prh`dcd àhoagk hvk ihfpdoajk OjkfdĆihj bdoga (@kutgmk Bdoi) a ihrphrdgajdfd idh Ťthsu Irupp a A. L. Edrbko pd jk tdih [ED prktvhrkod u pravdtou ihfpdoaju. [ED jk afdcd fhohphc od` ojkfdĆiafeacfhf `vd`ksktam a tra`ksktam lhàod. @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 450.



7;

stu`kot az 4147. lhàok.4;< [tagdj hvhl eacfd jk odjvkČa u phlckù ojklhvk tkfdtaik ‟ùbaosihl

a zdstrdŤujuČkl bdvcjkojd sdfaf tkfkcjafd skced– ihjd prkhvcd`dvd u ojkfdĆihf eacfu `h 4177.

lhàok id`d odgasta odfkČu svhju kstktaiu.4;= Odiho Ťth jk 4141. lhàok uiaoutd gkozurd

phjdvacd sk ohvd schbh`d azrdſdvdojd u ehrfa phrohlrdesiam eacfhvd. Hoa su baca zdfdsiar doa

ohsacdg skisudcohl hbrdzhvdojd dca jk ojamhv jkàoa kekidt bach ph`lrajdvdojk dotaskfatsiam

hsjkČdojd phŤth su prhùgkota tam eacfhvd baca Jkvrkja, idh a th `d jk Zdihohf h eacfu Rdjmd

phohvh uvk`kod `rſdvod gkozurd.4;1 OjkfdĆia kisprksahoastaĆia eacf jk phĆkh `d phsthja tki

phscajk ^rvhl svjktsihl rdtd.45> Eacf Idbaokt r. Idcaldrajd (4141) rkſaskrd Rhbkrtd Uaokd jk bah

jk`do h` prvam eacfhvd strdvk, d ihrastah sk svaf fhluČohstafd kisprksahoazfd.454 Wgkodraj

hvhl eacfd jk `jkchf zdsohvdo od zdjkòaĆiaf asiustvafd az Mdfburld ĆkŤihl pjksoaid Mdosd

Jdohvagd a fcd`hl dustrajsihl ufjktoaid Idrcd Fdjkrd.452 Erag Cdol (4=1>-41<5) jk rkſardh

[fhrod sfrt (4124), @r Fdbuzk, ihgidr (4122), d u eacfhvafd Zalera`hvd sfrt a Irafmacàod

hsvktd (4122/20) ho fdjsthrsia prkpraĆdvd ohràjsia Kp h Oabkcuozafd.457 Fohla ojklhva oajkfa

eacfhva rdĔkoa su ph sgkodraju Pkk eho Mdrbhu ihjd jk idsoajk phstdcd vdtrkoa odgastd. Cdolu jk

ojkfdĆia faoastdr prhpdldo`k Jhzke Lkbkcs 4177. lhàok phouàh fjksth Ťked ojkfdĆik

eacfsik aoùstrajk.450 Era`ram U. Furodu (4===-4174) jk duthr stacazhvdohl vdfparsihl eacfd

Ohsekrdtu, saoehoajd uſdsd az 4122. lhàok ihja jk phstdh icdsaĆoh `jkch hvhl ſdord. ^rvk

prhùigajk [ED back su rdsihŤoh ihstafardok `rdfk, d fdjsthr thl ſdord jk bah Krost Cu baĆ

(4=12-410<).45; Ojklhva spkitdica spd`dju fkĔu odjphpucdroajk u svajktu u pkrahù odiho rvhl

4;< Eacf ^rdŤia stu`kot lhvhra h fcd`hf stu`kotu ihja prh`djk svhj h`rdz u hlck`dcu, d sdfaf taf a svhju ùŤuvjkŤtgu ihja Ćaoa d tdj h`rdz phstdok ubacdĆid aoidrodgajd stu`kothvhl zchl ‟`rulhl jd–. Eacf Lhckf (@kr Lhckf,

412>) jk zdsohvdo od jkvrkjsihj cklkoà u ihjhj rdbao az 45. sthcjkČd hſavcjdvd lcaokou stdtuu ihjd Čk odrh` Ťtatatah` phlrhfd. [ eacfu jk thj laldotshj stdtua u`dmout ſavht a hod phstdjk Ću`hvaŤtk ihjk fhrd d bu`k uoaŤtkoh id`dld h`bajd iČkrid ojklhvhl tvhrgd. (ErdoikoŤtdjo, 4174). Asth, 4;1-45>.4;= Zalera` Irdidukr, gat. prkfd @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 4;1.4;1 [ okzdvasohj prhùigaja soafcjkoa su ‟eacfhva h ſavhtoaf Ćaojkoagdfd– sd odschvafd idh Ťth su rhstatugajd, Wdavagk fhĆvdrk, Azlubcjkok iČkra, Majkod phſu`k, LhsphĔagd fdji d a Dus Fdooks Fd`gmjdrko. Asth, 455.45> Kisprksahoazdf jk phirkt zdphĆkt u `hfkou ojkfdĆihl scaidrstvd, fuzaik, drmatkiturk a phzhraŤtd prajk ^rvhl

svjktsihl rdtd, idh rkdigajd od prkhvcdĔujuČa odturdcazdf u ufjktohsta irdjkf 41. sthcjkČd a stkidh jk brhjou pubcaiuzd vrajkfk phitkrd Duebrugm (ùmhvoh buĔkojk). Zd rdzcaiu h` odturdcazfd ihja jk prk`stdvcjdh hbjkitavoustvdrohst, kisprksahoazdf jk odsthjdh `d prk`stdvcjd subjkitavod hsjkČdojd ufjktoaid ihjd su h`lhvhr odhbjkitavou stvdrohst. Kisprksahoazdf jk idh srk`stvh afdh rdzok okodturdcastaĆik tkmoaik, uicjuĆujuČa safbhcazdf,dpstrdigaju a zdiravcjkok pkrgkpgajk, d ba tdj gacj hstvdrah. Wvhjhf rkdigajhf od burſhdsik zdihok rkprkzkothvdojd,kisprksahoazdf jk bah jk`do h` prvam prkphzodtcjavh fh`kroastaĆiam phirktd u ufjktohsta. Asth, 45;.454 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 771.452 Eacf lhvhra h àrkithru ustdohvk zd ùŤkvok bhcksoaik ihld jk zdphsjkh ùm mapohtazkrd-ubagk az 4=. sthcjkČd

ph afkou Idcaldra. @arkithr phcuà a bavd zdtvhrko u svhf shpstvkohf dzacu zd ùŤkvok bhcksoaik. Asth, 45=-451.457 ^h tkuthosihj fathchlaja Oabkcuoza su rdsd pdtucjdid ihjd phsjkùjk Ćdrhboa prstko a vkcaiu razoagu zcdtd. jksfdh Oabkcuozafd jk ojkfdĆia kp az 47. sthcjkČd u ihjhj Zalera` a Irafmac`d (tkuthosia mkrhj a mkrhaod) stupdju u edtdcou

vkzu sd Oabkcuozafd a ojamhvaf bcdlhf Ťth azdzavd ihsfaĆia mdhs (Lhttkr`dffkruol ‗ sufrdi bhlhvd).450 Erag Cdol jk idh phcu-jkvrkj th h`bah. Ojklhv eacf Fktrhphcas (4125) jk bah Matckrhv hfacjkoa eacf. Asth, 4<<.

45; Krost CubaĆ jk bah ojkfdĆia Jkvrkj ihja jk ph `hcdsiu u Mhcavu` rkſardh skraju stacazhvdoam skisa -ihfkàjd phstdvŤa fdjsthr siravkohl skisudcohl odlhvjkŤtdjd (zdtvdrdojk vrdtd spdvdČk shbk idh odlhvjkŤtdj skisudcokditavohsta ihjd oajk praidzdod od pcdtou) a batdo aohvdthr u `hbd zvuĆohl eacfd. Asth, 455.



75

svjktsihl rdtd, d sdvrkfkod irataid am odzavd ‟asthrajsiaf rkdcazfhf–.455 OjkfdĆid eacfsid

aoùstrajd stdloard odiho 4120. lhàok, id`d jk @hzhvaf pcdohf bach prk`vaĔkoh sfdojkojk

azvhzd.45< ^rusia eaodosajkr `r. Dcerk` Mulkobkrl prkuzafd [ED a bkz fohlh phfpk

hfhluČdvd astagdojk odgastaĆiam hiupcjdojd u eacfsiaf ſurodcafd. Ph jk hfhluČach odgastafd

`d 4177. lhàok skba ph`rk`k ojkfdĆiu eacfsiu aoùstraju.45= Dustrajdodg Lkhrl U. ^dbst

(4==5-415<) jk bah duthr ucaĆohl rkdcazfd (Wtrdsskoeacfk), a bdvah sk stdojkf hbaĆoam cjuà

odiho ^rvhl svjktsihl rdtd. Ojklhv eacf [cagd bkz rd`hsta (412;) jk rkfki-`jkch shgajdcohl

rkdcazfd.451 ^dbsthva eacfhva Zdpdòa Erhot 414=. (417>) a @ruldrstvh (4174) spd`dju fkĔu

odjvdſoajd hstvdrkojd rdohl ojkfdĆihl zvuĆohl eacfd.4<> FkĔutaf, odjvaŤk utagdjd u rdohf

ojkfdĆihf zvuĆohf eacfu afdch jk jkch [bagd (F) az 417>. lhàok.4<4 Cdolhv eacf Pkstdfkot

@r. Fdbuzkd (4172) su zdbrdoaca odgasta id`d su stupaca od vcdst.4<2 Odafk, eacfsid aoùstrajd

OjkfdĆik jk bacd ph` Lkbkcshvhf uprdvhf h` 4177 `h 410;. lhàok. Ho jk fohlk eacfhvk

zdbrdoah idh okphſkcjok a okz`rdvk odzavdjuČa am `jkcafd ‟`klkokrasdoam ufjktoaid– (kotdrtk

Iuostckr).4<7 Lkbkcs jk od hsohvu Zdihod Rdjmd h eacfu ihja jk stupah od sodlu u ekbrudru 4170.

lhàok vhàh idfpdoju ĆaŤČkojd eacfsik aoùstrajk h` fohlam Jkvrkjd, dca oajk u phtpuohsta

odgahodcazhvdh ojkfdĆia eacf. Apdi, sdfh Ćktvrtaod eacfhvd soafcjkoam zd vrajkfk odgastaĆihl

rkſafd jk sd`rſdvdcd htvhrkou prhpdldoù, jkr jk prhpdldo`d bacd phsdh eacfsiam ohvhsta a

eacfhvd ihjk jk hsfascacd a eaodosardcd rſdvd. Ph su baca bahlrdesia a asthrajsia eacfhva h mkrhjsihj

odgahodcohj prhŤchsta a `vd `hiufkotdrod eacfd ihja sk sfdtrdju jkàoaf vkcaiaf eacfhvafd

odstdcaf u odgastaĆihj OjkfdĆihj, d ihjk jk odruĆah caĆoh Matckr.4<0 rva jk Prajufe vhcjk (417;),

455 Eacfhva @dotho (4124), Htkch (4122) a Wdpeh (4122) @afatrajd Bumhvkgihl, tk eacfhva Ckjà Mdfactho (4122)

a Cuirkgajd Bhr`ſajd (4122) Ramdr`d Hsvdc`d, prafjkr su idih jk uphtrkbcjdvdod phscajkrdtod phfdfd zd eacfsihfrkihostruigajhf prhŤchsta. Eacfhva o jkfdĆihl ‟asthrajsihl rkdcazfd– ſkck `d ‟masthraju prk`stdvk idh rhbhvsia

phtĆaojkou strdstafd a psamhzdfd phjkàogd, d ok idh prhgks ihja zdvasa h` Ťarhihl spkitrd shgajdcoam a kihohfsiam

prhfjkod–. Gat. prkfd @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 45<.45< @hzhv pcdo, odzvdo ph dfkraĆihf bdoidru ădrcsu K. @hzu, jk prk`vaĔdh `d sk hsoujk fkĔuodrhòa ihfatkt

ihja ba uprdvcjdh htpcdthf ojkfdĆiam rdtoam rkpdrdgajd. 45= [ED jk bacd od avaga ihcdpsd 412;. lhàok, tk ucdza u okphvhcjoa eaodosajsia drdoſfdo sd drdfhuothf a FLF -

hf ihja prkuzafdju ùl [ED, dca a hsoavdju àstrabugajsiu ihfpdoaju ^drdeufkt (^drdfhuot-[ED-Fktrh). @r.

Dcerk` Mulkobkrl aspcdČujk dfkraĆik ihfpdoajk a prkuzafd [ED. @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 4==-4=1.451 Eacf sk bdva eaodosajsiaf a ùmhvoaf uoaŤtkojkf srkòjk icdsk u uschvafd aoecdgajk u phscajkrdtohf BkĆulhvhrkČa h okihcaih oksrktoam burſhdsiam phrhàgd ihjk sk bhrk `d sdĆuvdju prasthjohst u satudgaja bajk`k `hi rdtoa

prheatkra uſavdju u kistrdvdldotohf ſavhtu. IČkra srkòjk icdsk ‗ odjbhcjk uchlk Ťvk`siam lcufagd Dstk Oacsko aLrktk Ldrbh (th jk bah ojko `kba od ojkfdĆihf eacfu), sk prhstatuaŤu `d ba spdsaca svhjk phrhàgk. Asth, 412.4<> OjkfdĆid jk odprdvacd tra odjphzodtajd svjktsid eacfd rdohl zvuĆohl `hbd: ^cdva DoĔkh Jhzked eho Ůtkrobkrld(@kr bcduk Kolkc 417>), [bagd (F). Eragd Cdold (4174) a ^dbsthv Zdpdòa erhot 414=. (417>). Asth, 41;.4<4 Eacf jk zdsohvdo od Ćuvkoaf ubastvafd `jkgk u @azkc`hreu, d soafcjko jk ph sgkodraju Pkk eho Mdrbhu.4<2 Cdol jk tvràh `d jk cai Fdbuzkd hsfascah prkfd Matckru a `d jk stdvah odgastaĆik schldok u ustd irafaodcdgd. 4<7 Gat. prkfd @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 01>.

4<0 ^hrk` hvd tra ùlhfktrdſod eacfd phzodta su jhŤ a eacfhva Bazfdri (410>), Jkvrkjao Zas (410>), UkĆoa Jkvrkjao(410>), idh a eacf RhtŤac`hva (410>) ihja jk hgjkojko idh dotaskfatsia a dotabratdosia mabra`. Gat. prkfd @kjva` D.Iui, Asthrajd eacfd 4, 014.



7<

eacf fatsiam àfkozajd ihja jk rkſardcd Ckoa RaekoŤtdc h zbhru odgastaĆik pdrtajk 4170. lhàok u

Oarobkrlu. Eacf jk bah `hvhcjoh kekitdo `d bu`k zdbrdojko u Ukcaihj Bratdoaja, Wjkàojkoaf

@rſdvdfd a Idodà.4<; Ckoa RaekoŤtdc jk soafacd a spkitdiucdroa eacf phsvkČko Hcafpajsiaf

alrdfd u Bkrcaou 4175. lhàok ihja jk prva put praidzdo 417=. lhàok u `vd àjkcd ph` odzavhf

Hcafpajsik alrk (4175.).

Rkſaskra Whvjktsihl Wdvkzd su tufdĆkČa rkvhcugaju odrhù stvhraca okzdbhrdvok eacfhvk

u rkdcastaĆihf sfascu.4<5 UkČaou tkmoaĆdrd a prhùgkodtd prk`rkvhcugahodrohl eacfd Ćaoaca su

idpatdcasta ihja su baca okprajdtkcjsia rdsphchſkoa prkfd bhcjŤkvaĆihj vcdà. Hoa su kfalrardca u

Kvrhpu hòhskČa eacfsiu hprkfu sd shbhf hi ohvd hprkfd a gkcucha` oasu baca `hstupoa zbhl

sphcjok bchid`k. Whvjktsid vcd`d jk hsohvdcd phskbdo h`sjki zd eacf od Ćajkf Ćkcu jk bacd

Ckojaohvd supruld Od`kſ`d Irupsid (4=51-4171). Pdj Eacfsia ihfatkt jk hsohvdh Fhsihvsiuvashiu eacfsiu Ťihcu ihjd jk prvd tk vrstk u svajktu a `h `dods hstdcd jkòd h` odjphŤthvdoajam a

odjvaŤk afatardoam. Wva eacfhva ihja su soafcjkoa thihf lhàod lrdĔdosihl rdtd (414=-4124) baca

su zdprdvh eacfsik ohvhsta u vaù dlatdgajk (dlatik aca dlatprhp). ^rva vkcaia tkhrktaĆdr a ufjktoai

tdivhl eacfd bah jk @zald Ukrthv ihja jk 4124. lhàok hsohvdh Iaoh-hih lrupu. 4<<

@hiufkotdrok eacfsik ohvhsta, lrupoh odzvdok Iaoh-prdv`d (eacf-astaod), idh a ulhfktrdſoa

eacf Iaoh-hih (4120) uvh`k u eacf trai-ehthlrdeaju, doafdgaju, fairhsoafdojk, vaŤkstruiu

kisphzagaju a ‟siravkou idfkru–.4<= Ckv IucjkŤhv (4=11-41<>) jk hsohvdh stuàjsiu lrupu

‟IucjkŤhvhvd rdàhoagd–, ihjd jk pravuicd tdckothvdok fcd`k stu`kotk fkĔu ihjafd su baca

Wkrlkj FamdjchvaĆ DjzkoŤtdjo (4=1= ‗ 410=) a Uskchvh` A. û`hviao (4=17-41;7). Wkrlkj

DjzkoŤtdjo sk ubrdjd fkĔu lkoajk sdvrkfkohl eacfd. Ojklhv eacf HichpojdĆd htkfiao (412;)

jk jk`do h` odjvdſoajam eacfhvd ihja su aid`d soafcjkoa a sfdtrd sk odjsdvrŤkoajaf prafjkrhf

eacfsik struiturk u masthraja iaokfdthlrdeajk. HichpojdĆd ^htkfiao, ihjd lhvhra h phbuoa

fhrodrd prhtav okprdv`k, `hohsa fkĔuodrhòa ulck` fcd`hf shvjktsihf eacfu. Uskchvh` A.

û`hviao (4=17-41;7) jk prkoah tu tkhraju u stuàh, dca sd prheksahodcoaf lcufgafd Ťihchvdoaf

4<; Eacf phrtrktard Matckrd idh fksaju ihja sacdza sd hbcdid svhjaf dvahohf d ph scajktdoju sk upuČujk prkfdiholrksohj sdca `hi fu odrh` ‟prhbuĔkohl lrd`d– Oarobkrld icaĆk. Asth, 012. 4<5 ^rajk Hithbdrsik rkvhcugajk 414<. lhàok rusid eacfsid aoùstrajd bacd jk ulcdvohf kvrhpsid jkr su dlkota

ihfpdoajd Cufakrk Erkrks, ^dtmk, Ldufhot a `dosihl Ohràsid hsohvdca vkcaik àstrabugajsik kisphzaturk tdih

`d jk 1>% svam eacfhvd praidzdoam u Rusaja h rvhl svjktsihl rdtd Ćaoah uvhzoa eacf. Apdi, u prk`rkvhcugahodcohf pkrahù soafcjkoh jk 4<45 eacfhvd h` ihjam jk 2=5 hpstdch. OdjzodĆdjoaja rusia eacf az hvhl pkrah`d jk eacf Htdg

Wkrlajk (414=) soafcjko ph asthafkohf `jkcu Cdvd Phcsthjd. Asth, 2>>.4<< Iaoh-hih (I нжп-зйом) `hitraod sk zdsoavdcd od odĆkcu `hiufkotdgajk, uphtrkbcjdvdcd jk okuvjkſbdok prazhrk,azdbardcd jk lcufgk fkĔu hbaĆoaf cjuàfd prkfd phtrkboaf taphvafd a sdsvaf oduĆoh sk scuſacd fhotdſhf Pd`hitraod Čk a odiho 4120. lhàok `hfaoardta rusiaf oajkfaf a `hiufkotdroaf eacfhf. Asth, 2>0. 4<= Eacf ăhvjki sd eacfsihf idfkrhf (4121) jk Ćuvko ph thfk Ťth jk stvhrah ‟fktdeacf– ihja sk bdva prhgkshfstvdrdojd eacfd a fhotdſk. Ukrthvd jk hbrd`hvdcd phjdvd zvuĆohl eacfd jkr jk u ojkfu vaàh prhŤarkojk ‟iaoh-hid–‟rdàh-umhf–. Ukrthv jk bah hptuſko zd ‟ehrfdcastaĆik lrkŤik–, tk pdh u Wtdcjaohvu okfachst. Asth, 2><.



7=

zd strhla rkdcazdf. Eacf Fdta (4125) jk soafah od tkfkcju rhfdod Lhrihl.4<1 Odiho uvhĔkojd

shgajdcastaĆihl rkdcazfd 4170. lhàok shvjktsid eacfsid aoùstrajd `hſavcjdvd stdlodgaju.4=>

Mhcavu` jk `h `vd`ksktam lhàod phstdh safbhc bcjkŤtdvacd a cuisuzd, pr hpdlardjuČa svhj

sastkf vrajkòhsta a odfkČuČa sk idh uzhr zd phodŤdojk a edotdzardojk. Eacfsik zvajkz`k su

`hohsack phpucdrohst eacfhvafd a puoack bcdldjok. FhČod dfkraĆid eacfsid aoùstrajd, l`jk su

sk odcdzack 2/; svam iaoh `vhrdod u svajktu, jk Ťaracd svhju `jkcdtohst u aohstrdostvh.4=4 Eacfsid

ufjktohst sk phĆaojk hrldoazhvdta od praogapu aoùstrajk, d Uhcstrat svk vaŤk aovkstard u eacf

afdjuČa u vaù kihohfsik a phcataĆik gacjkvk.4=2 HpŤtk rdsphchſkojk u phrdtohj Dfkraga jk bach

puoh lhrĆaok, bkz acuzajd a sd puoh gaoazfd. Wtdraosia fhrdc vaithrajdosihl a`kdcazfd jk

zdfjkojko zd fhrdc fh`krohl fdtkrajdcazfd ihja jk ſuàh zd bhldtstvhf, skozdgajdfd a

skisudcoaf schbh`dfd.4=7

@kjva` Uhri Lraeat (4=<;-410=) jk zodĆdjdo zd eacfsiu ufjktohstDfkraik. Ojklhv eacf RhĔkojk jkòk odgajk (4140) jk kpsid praĆd h dfkraĆihf lrdĔdosihf

rdtu. Eacf jk prkrdstdh u ‟psku`hmasthrajsia trditdt– Ćaja jk ihckitavoa mkrhj drajkvsid rdsd

(Lraeathv azrdz).4=0 [`ruſkojd zd uodprkĔkojk hbhjkoam cjuà su trdſaca `d sk rdsastaĆik sgkok

asjkiu. Wgkok l`jk groa h`fktoaga zchstdvcjdju bajkck ſkok a l`jk sk sulkraŤk d jk rjkŤkojk rdsoam

prhbckfd u Dfkraga `kphrtdgajd grodgd u Deraiu oaid`d oasu vrdČkok u eacf. Lraeathv `rula

zodĆdjdo eacf jk Wchfcjkoa gvjkthva (4141).4=; Fdi Wkokt (4==>-415>) jk tvhrdg ‟oajkfk sckpstai

ihfkàjk– odjvatdcoajk dfkraĆi k eacfsik vrstk 2>-am lhàod.4=5 Wkokthv uĆkoai ădrca ădpcao jk

h` oajkfhl eacfd stvhrah azrdſdjoh srk`stvh vkcaik prkgazohsta. Ho jk bah fdckod siatoagd s

phcugacao`rhf a Ťtdphf i h ja sk azrdſdvd hbaĆoaf lkstafd. ŶavkČa u svajktu ihja oajk rdzufjkvdh

4<1 Ph jk praĆd h phcataĆia odavohj ſkoa, u`dthj zd brutdcohl a phſrtvhvdohl pajdogd ihja s ojamhvaf saohf ^dvkchfrdà u edbraga. Hod phstdjk `ruŤtvkoh svjksod a od irdju puod vjkrk vhà phvhriu phbuojkoam rdòaid. Asth, 2;=.4=> WhgajdcastaĆia rkdcazdf jk zvdoaĆoh `keaoasdo idh ‟ufjktoaĆia fkth` Ćaja jk hsohvoa praogap astaoath, asthrajsiaihoirktoh prk`stdvcjdojk stvdrohsta u ojkohf rkvhcugahodrohf rdzvhju, Ćaja jk odjvdſoaja zd`dtdi ihfuoastaĆihhbrdzhvdojk fdsd–. Gat. prkfd @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 2<4. 4=4 @h 412;. lhàok dfkraĆia eacfhva su sk praidzavdca u sk`df`kskt zkfdcjd, s tkisthf prkvk`koaf od 7<

jkzaid.Ukcaia prhgkodt, Ćdi => % h` svam eacfhvd praidzavdoam u Ukcaihj Bratdoaja a 5> % hoam ihja su sk praidzavdcau OjkfdĆihj, d ihjd jk bacd od `rulhf fjkstu ph pr hazvhòja eacfhvd, su baca dfkraĆihl phrajkicd. Asth, 7=1.4=2 Fdtkrajdcoa aotkrks fhČoam a bhldtam jk bah `d afdju ihotrhcu od` fdshvoaf fkàjafd, eacfhf, d idsoajk a

rdàhf. @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 2<7.4=7 Ohva fhrdc jk ph`stdidh Ťarkojk rdzoam odrihtaĆoam zdvasohsta (u Mhcavuù a ihidaod), ſkosiam schbh`d askisudcohl prhfasiuatktd. Wvkfu thfk jk `hpraohsah rkcdtavoa kihohfsia odprk`di, idh a rkvhcugajd u hbcdsta

ihfuoaidgajd, àstrabugajk eacfhvd (sastkf bchibuiaold), a fdshvok prh`djd pravdtoam duthfhbacd. Asth, 2<0.4=0 Lraeathv bahlrde idſk d su ojklhvd ‟rdsastaĆid uvjkrkojd bacd oksvjksod–, d ldjaca su am fohla dfkraĆia phcataĆdraa asthraĆdra s phĆktid 2> sthcjkČd. Uu`rh Uacsho jk, `hi jk bah prk`sjkòai [oavkrzatktd raostho, u svhjhj pkththfohj

Masthry he Dfkragdo ^khpck (41>2) azoah phtpuoh astu praĆu idh hou ihju jk aspraĆdh eacf RhĔkojk jkòk odgajk,aùČa `h `ktdcjd `d rajkĆ ‟Grojd– paŤk fdcaf schvhf. Gat. prkfd @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, 42;.4=; Ph jk praĆd h fcd`hj ſkoa az sarhfdŤoam bdrdid Cdjfmdus, àjkcd Cho`hod, ihju htdg zchstdvcjd a ihjd odirdtih

odcdza uthĆaŤtk u Ćasthj cjubdva htfjkohl fcd`hl Iaokzd. Ph jk bach vrjkfk id`d jk Dfkraid bacd dotadzajdtsia

odstrhjkod prkfd ‟ſuthj odjkzà–, a od tdj odĆao hphvrldvd irataĆdrk ihja u ojkfu va`k rdsastu. Asth, 401.4=5 Wkokthvk ihfkàjk prk`stdvcjdju od`rkdcdo a dodrmaĆdo uoavkrzuf l`jk jk chlaid praĆk ph`rkĔkod Ćasthvazukcohf mufhru odsacoaĆik, dca od edotdstaĆdo odĆao bkzhpdsok prarh`k. Asth, 2<<.



71

uvajki upd`d u okhĆkiavdou okvhcju, dca jk uvajki hĆkiujk sd hbrhthf a cjubdzohŤČu. Od irdju

eacfd h`cdza gksthf s oktdioutaf `hsthjdostvhf, bkz hbzard od phrdz aca lubatdi. ădpcao jk

rkdlhvdh od irazk a hs jkČdjk svhl vrkfkod a hŤtrh am azrdſdvdh, idh u eacfhvafd: uŤiu od rdfk

(Wmhuc`kr Drfs, 414=), @jkĆdi (Pmk Ia`, 4124) a ^htjkrd zd zcdthf (Pmk Lhc` Rusm, 412;).

Wvajktcd vkcklrd`d (4174) jk prva ădpcaohv zvuĆoa eacf dca sd vkhfd fdch àjdchld.4=< Eacf

Fh`krod vrkfkod (4175) jk praĆd h `kmufdoazdgaja fh`krohl rdòhl Ćhvjkid. Ukcaia àitdthr

(410>) jk ădpcaohv prva lhvhroa zvuĆoa eacf a jk`do h` prvam dotaodgastaĆiam eacfhvd. Ph jk sdtard

ihjd lhvhra h D`kcdaù Maoikcu, àitdthru Phfdoajk, ihja prhlhoa Jkvrkjk a lurd Kvrhpu u rdt.

Adih su tkmoaĆid srk`stvd `d sk phstalok zvui od eacfu phsthjdcd h` phĆktid sthcjkČd, ho jk bah

uvk`ko tki id` jk pd` phsjktd u Dfkraga phidzdh Mhcavuù `d pubcaid ſkca okŤth ohvh.4== Bhjd

jk uoajkcd ohvk ihfpcaidgajk u smvdČdojd eacfd, d ojkod uphtrkbd rdzok tkhrajk u eacfsihj

ufjktohsta.4=1 ûbcaid jk phstdcd azbarcjavajd, d eacfsia irataĆdra ihja su pasdca ph ohvaodfd

phstdjdca svk utagdjoaja. Eacfsid did`kfajd Dfkraik h` 4121. lhàok `h`jkcjujk lhàŤoju

odlrdù Hsidr ihja jk `hohsah ulck` a pravuĆah pubcaiu. Rkzuctdt rdŤarkohsta eacfhvd jk bah

stvdrdojk ohvam smvdČdojd a prastupd ſavhtu. Hoa su cjuàfd `hohsaca hsjkČd j iucturok

rdzohcaihsta svajktd adih sk u eacfu Ćksth praidzujk asiravcjkod pkrgkpgajd.41> Bratdoga su stvhraca

Ťihcu hiufkotdroam eacfhvd ihja su phidzdca vrch ihrasohf zd vrajkfk @rulhl svjktsihl rdtd

idh aostrufkot prhpdldo`k a hbdvjkŤtdvdojd. Rhbkrt Ecdmkrta (4==0-41;4) jk zdĆktoai

`hiufkotdrohl eacfd, praidzujuČa svdihòkvoa ſavht jkòhstdvoam cjuà ihja ſavk `dckih h`

lrd`siam srkàŤtd, ſavkČa s ojafd a ph okihcaih lhàod.414 Duthra `hiufkotdroam eacfhvd su

phzvdoa su h` vcd`d fohlam zkfdcjd, aoùstrajd, pk`dlhld a uĆkojdid `d stvhrk aotkrprktdtavok

eacfhvk h fohlaf prk`fktafd.412 Fdshvod srk`stvd aoehrfasdojd stvdrdju a ohvk hbcaik

fdshvok prhpdldo`k ihjhj su phtrkboa ufjktoaga `d jhj `dju hbcai.417

4=< [ eacfu sk okzdphsckod siatoagd zdcjubcjujk u scajkpu prh`dvdĆagu gvajkČd, tk prhcdzkČa irhz skraju okpracaid

uspjkvd `d siupa ohvdg zd ojkou hpkrdgaju. Asth, 2=2.4== Zvui jk uvk`ko 4125. lhàok (u eacfu @ho Judo) u hbcaiu saomrhoazhvdok fuzaik, d 412<. lhàok u ihfbaodgaja

pjkvdojd a àjdchld u eacfu ^jkvdĆ `ſkzd (Jdzz Waolkr) sd Dc @ſhoshohf u lcdvohj uchza. FkĔutaf, id`d jk zvuiuvk`ko Ćaoach sk `d h`vrdČd pdſoju h` azrdſdvdojd putkf lksthvd a phirktd, tk `d prktvdrd eacfsiu `rdfu u puialhvhroa àjdchl. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthra jd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 70>. 4=1 Jk`do h` prvam trhbhjoam eacfhvd soafcjko u Pkmoaihchr tkmoaga jk bah Bkia Ůdrp (Bkgiy Wmdrp, 417=). Asth, 704. 41> ^h faŤcjkoju bratdosihl h`bhrd eacf jk bah ‟oksufcjavh jk`do h` odjvdſoajam edithrd u hbrdzhvdo ju svam icdsd

zdjkòagk, u Ťarkoju odgahodcok iucturk a u prk`stdvcjdoju odgahodcoam smvdČdojd a hbaĆdjd svajktu. Hsaf thldojklhvk fhluČohst zd hbcaihvdojk faŤcjkojd ih` vrch vkcaihl brhjd hoam ihjafd sk hbrdČd su okhlrdoaĆkok–. Gat.

prkfd \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AAA, 717. 414 Ojklhva eacfhva su Odohi sd sjkvkrd (Odohhi he tmk Ohrtm, 4122), Fhdod (vrstd rabk), 4125., ăhvjki sd Drdod(Fdo he Drdo, 4172-4170). Asth, 702.412 Dcbkrth Idvdcidota az Erdogusik u eacfu ^rhtagdojk sdthvd (4125) phsfdtrd lrd` u 20 sdtd, Jhras Avkos az

Mhcdoàjk u eacfu Zuj`krsih jkzkrh (417>) phidzujk phtrkbu `d sk phprdva prhbajkoa odsap a suzbajk fhrk. Asth.417 Gacj prhpdldo`k jk `d stvhra stdv aca prhazvk`k digaju u sidù sd uodprajk` stvhrkoaf faŤcjkojkf. Ohvh zodojkh psamhchlaja (ihoàgahoardojk a fhtavdgajd) jk hfhluČach prhpdldoàstafd `d rdzvaju tkmoaik phfhČu ihjam utaĆu



0>

[FJKPOHWP

^hirkta a prdvga u ufjktohsta fkĔurdtohl pkrah`d, ihja su azrdsca od mufdohsta a schbhà

ufjktoaĆihl ùmd, su svhjkvrstdo h`lhvhr asicjuĆavaf sastkfafd vrajkòhsta zdsohvdoaf od

vcd`djuČhj `hitraoa u thtdcatdroaf sastkfafd. FkĔutaf, svu`d l`jk su vcd`djuČk struiturk

h`rkĔavdck iucturod a ufjktoaĆid irktdojd `hcdzach jk `h stdlodgajk ufjktohsta, dih sk hod

phsfdtrd sd stdohvaŤtd okhlrdoaĆkok schbh`k ufjktoaĆihl azrdſdvdojd. W `rulk strdok, odj jdĆa

phcataĆia phirkta thl rdz`hbcjd su tkſaca `d stvhrk sdfh svhju ufjktohst. Caihvok ufjktohsta su

u fhfkotu azbajdojd ^rvhl svjktsihl rdtd back svk `rulh sdfh ok chlaĆoa odstdvdi putd

prkĔkohl h` rkoksdosk `h afprksahoazfd.410 Ohva prastup su vkČ baca usvhjaca a prvd zodĆdjod

scaidrsid a siucpthrsid jkcd stvhraca Udsacaj Idoàosia, dbch aidsh, duc Ick, Ŷhrſ Brdi, Fdri

Ůdldc, Doraj Fdstas, K`ldr @kld, Ihostdotao Brdoiusaj, [fbkrth BhĆaoa, Ekrodo Ckſk, ErdogFdri, Dulust Fdik a fohla `rula.41; Rdzok lrupk ufjktoaid ihjk phĆaoju astagdta ohvk prdvgk

su sk phjdvack vkČ prajk azbajdojd ^rvhl svjktsihl rdtd. Odjscdvoajd h` ojam jk faomkosid lrupd

ph` odzavhf ‟@kr Bcduk Rdjtkr – (^cdva ihojdoai). Asthafkoa lhàŤojdi, i hja jk azcdzah h` 4144.

lhàok, jk ehrfucasdh a azrdzah odĆkcd phzodtd i dh ojkfdĆia kisprksahoazdf. Udsacaj Idoàosia,

ihja jk zdjkòh sd Erdoghf Fdri hf hsohvdh hvh u`ruſkojk, prafjkojujk hvd odĆkcd u svhf

prvhf dpstrditohf divdrkcu.415 Idoàosia jk odprdvah odjsfjkcaja ihrdi `dcjk h` ehvazfd, ihja

sk idh rdàidcoh ohva stac phjdvah odiho azchſbk 41>;. lhàok. Ehvazdf jk td`d zlrhzah irataĆdrk

zbhl svhjk tkſojk zd hschbdĔdojkf a kispkrafkotafd, tkſojk ihjk su odjùlhtrdjoajkl utagdjd

afdck uprdvh u OjkfdĆihj fkĔu ufjktoagafd hiupcjkoaf hi h `ruŤtvd ph afkou @a bruik

(fhst) u @rkz`kou 41>;. lhàok.41< Okia lrd`hva su phstdca sodſoa gkotra ohvam irktdojd u

ufjktohsta, odjvaŤk Faomko a ^draz, d zdtaf @rkz`ko, Fhsivd a Bkrcao. [fjktoaga su svhjaf

`jkcafd mtjkca `d sruŤk svk Ťth jk hlrdoaĆdvdch a sputdvdch, prhàruČa u suŤtaosik tdjok prarh`k a

pr kcdzkČa lrdoagk trdàgajk, a`khchlajk a ihovkogajhodcohl smvdtdojd. ^hscajk ^rvhl svjktsihl

rdtd u Dfkraga jk phrdsch aotkrkshvdojk zd ojkfdĆik kisprksahoastk, dca jk h` `vd`ksktam lhàod

od stdvhvk a hsjkČdjk a th: phodvcjdojkf, dshgajdgajdfd, asihraŤtdvdojkf sdiravkoam strdmhvdojd a phzavdojkf od

svjksok a ph`svjksok ſkcjk. 410 Afprksahoazdf jk phirkt u ufjktohsta u ihjkf ufjktoai scaid scaiu hbjkitd, idivaf ba ld vaàh irdjaĆihf hid.Afprksahoasta scaidju ihrastkČa fohlh bhjk, d vkČaod ojamhvam scaid su prazhra od htvhrkohf. Ojamhvk scaik su vkhfdsvajktck a trkpkrdvk. [fjktoaga afprksahoazfd odsthjk d ‟umvdtk– prk`fkt scaidojd bkz ktdcjasdojd, dca sd sfjkcaf,h`vdſoaf bhjdfd. Okia h` odjvkČam afprksahoastaĆiam ufjktoaid su baca Kùdr` Fdok, Idfac âsdrh, K`ldr @kld,

Dcerk` Wasck, Ich` Fhok, Bkrtk Fhrash a ^jkr Hlast Rkohdr.

mttp://www.drtfhvkfkots.gh.ui/afprkssahoasf.mtf41; h faŤcjkoju Mkrbkrtd Ra`d ‟odjrkvhcugahodroajk ufjktoaĆih jkch u masthraja fh`krohl phirktd prk`stdvcjd scaid

LhsphĔagk az Dvaojhod, ^dbcd âidsd–. Gat prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0;5.

415 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU , 25;.41< OjkfdĆia scaidra lrupk ‟@a Bruik– prk`stdvcjdju kisprksahoazdf stvdrdjuČa saotkzu rdzcaĆatam tko`kogajd ihjk

prhastaĆu az Lhlkohvhl, Udo Lhlhvhl a Fuoihvhl `jkcd. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, =00.



04

srkàŤtk kis prksahoazfd phstdh Fkisaih l`jk jk rkvhcugajd, ihjd jk phĆkcd 4144. lhàok pd`hf

àitdthrd @adzd, od`dmoucd lrupu fcdàm scaidrd. Fohla h` ojam su svhjd jkcd bhjaca a`khchŤiaf

zodĆkojafd. FkĔutaf, Mhzk Ickfkotk Hrhsih (4==7-4107) jk bah phtpuoh okzdvasdo ufjktoai,

ihja oajk mtah d sk fjkŤd u strdodĆiu phcataiu. Ho jk od svhjhj scaga Ŷrtvk (4175) asidzdh ubhih

cju`sih hsjkČdojk zd oajkfk odrhòk fdsk.41= Jk`do h` odjzodĆdjoajam ufjktoaid zdscuſoam zd

ohvd strkfcjkojd u ufjktohsta fkĔurdtohl pkrah`d jk Udsacaj Idoàosia. Ho jk tvràh `d sk

ufjktohst ‟uicdpd u gjkcaou uoavkrzdcohl, dca zdth Ťth jk sdfhstdcod, hod ok fhſk bata ph`rkĔkod

hvhj aca hohj hbcdsta svajktd a Ćhvjkihvhl jkchvdojd–.411 ^dbch âidsh sk prhscdvah idh zdĆktoai

iubazfd ihja fu jk `hoah svjktsiu scdvu. FkĔutaf ho, zbhl hlrdoaĆkojd ihjd fu jk odfktouh

‟ihcdſoa iubazdf–, odiho ^rvhl svjktsihl rdtd scaid od jk`do braſcjav, rkdcastaĆdo odĆao idh u

scaidfd Pra svardĆd (4124) a Pra alrdĆagk (412;). Wcaihf Fdjid a àjktk (4122) ho phohvh

usphstdvcjd `hàr sd icdsaĆohf trdàgajhf. Pd `vd stacd âidshvhl azrdzd stdpdju sk u jk`do,

stvdrdjuČa saotkzu ihjd jk phstdcd hsohvd ojklhvk ufjktohsta. ^rafjkr thl stacd jk scaid Lkroaid

(417<), ihjd jk od`dmoutd bhfbdr`hvdojkf Lkroaik, okid`dŤojk prksthcoagk Bdsid u sjkvkrohj

Ůpdoaja.2>> Iubazdf sk u jkòhf hbcaiu fhſk va`jkta a u scaga ojkfdĆihl scaidrd Lkhrld Lrhsd

(4=17-41;1) OjkfdĆid zafsid bdjid (414=) a u scaga Lrd` (4141) Erdoguzd Ekrodo Ckſkd (4==4-

41;;). FkĔutaf, odjrdàidcoaja dpstrditoa scaidr bah jk MhcdoĔdoao akt Fho`rado (4=<2-4100).

Ho jk stvhrah jk`do phtpuoh dpstrditoa stac odzvdo ‟okhpcdstagazdf–, tdihĔk phzodt a idh @k

Wtajc ph mhcdo`sihf Ćdshpasu ihja jk zdstupdh ojklhvk a`kjk. ^hzodtd jk ojklhvd scaid

Ihfphzagajd sd grvkoaf, pcdvaf a ſutaf (417>).

Wtrkfcjkojd sdvrkfkok ufjktohsta su `hstalcd odjvaŤk `hfktk u scaidrsihf `jkcu a

rkeckisajdfd Ůvdjgdrgd ^ducd Ickd (4=<1-410>). ^rk`dvdh jk u phzodthj ufjktoaĆihj Ťihca

Bdumdus, dca su ld odgahodcshgajdcasta odtjkrdca `d 4177. lhàok odpusta OjkfdĆiu.2>4 ^duc Ick

jk svhjk phlck`k od scaidrstvh asidzdh odjbhcjk u svhjaf rd`hvafd WtvdrdcdĆid rkcalajd (412>),

ûtkva stuàrdojd prarh`k (4127), H fh`krohj ufjktohsta (4120) a ^k`dlhŤik bacjkŤik (412;).2>2

Ojklhvd scaid FdŤaod ihjd gvriuČk (4122) praidzujk dvktaojsia fkmdoazdf ihja ph`rdſdvd

41= M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ARH ^rhsvktd, Bkhlrd` 41=<., ;20.411 Idoàosia jk zd scaidrstvh lhvhrah `d jk "lrhfhlcdsdo su`dr rdzcaĆatam svjkthvd–, d `d sk ‟svdid scaid rdĔd odasta odĆao idh a i hsfhs, irhz idtdstrhek ihjk az mdhtaĆohl brujkojd aostrufkodtd stvdrdju od irdju safehoaju ihjd

sk zhvk safehoajd sekrd–. Gat. prkfd Do`r kj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0;=. 2>> M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ;2=.2>4 Do`r kj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0;1.2>2 [fjktohst jk jkòh htiravdojk, fdŤtdojk, sdzodvdojk, stvdrdcdŤtvh ohvhl svajktd, idſk Ick. ‟[fjktohst, hoh Ťth

jk `hsthjoh hvhl afkod ok prkohsa va`cjavh, oklh htvdrd hĆa–. [fjktoai jk ph Icku zdth ‟a bkz odfjkrk eachzhe, pdfd`d ok sfdtrd `d jk hvd j svajkt odjbhcja h` svam fhluČam svjkthvd, dca d oajk oa tdih chŤ `d ok ba fhldh phscuſata

zd fh`kc–. FkĔutaf, ho apdi tvrà `d ‟u hvhf sd`dŤojkf hbcaiu th oajk jkàoa fhluČa svajkt–. RdzfaŤcjdjuĆa hſavhtu hih skbk ho idſk: ‟Hvdj svajkt jk jkòhf azlck`dh ruldĆajk, d u buùČohsta Čk hpkt afdta ruldĆaja azlck`–. Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 05>.



02

ptaĆajk lcdshvk asfajdvdjuČa Ćhvjkihvu vjkru u Ću`d fdŤaosihl `hbd. Ho prk` irdj ſavhtd

astrdſujk a`khlrdesik zodihvk svdik vrstk, h` majkrhlcaed h fdlajsiam zodihvd. Pdj a`khlrdesia

stac jk azrdzat od scaga ^dri irdj C (Cugkrod) (417=).2>7 Fkmdoazhvdoh fdshvoh ubajdojk u ^rvhf

svjktsihf rdtu jk odvkch Erdoguzd Fdrskcd @aŤdfd (4==<-415=) `d sd asthfaŤcjkoagafd u zodi

prhtkstd stvhra phirkt odzvdo d`dazdf (‟`d`d– od erdogusihf zodĆa `rvkoh ihojĆk). @d`dazdf

jk trdjdh irdtih, h` 4145. `h 4122. lhàok, dca jk hstdvah trdld ph svhfk oamacazfu a okldgaja

utvrĔkoam fhrdcoam a kstktsiam vrajkòhsta idh bksfasckoam u idtdstrhea Ukcaihl rdtd. Wcaid

ojkfdĆihl `d`dastk Fdisd Krostd okhbaĆohl odzavd (4 bdidrod pchĆd 4 gaoidod pchĆd 4

fuŤkfd 4 idcabdrsia Ťkstdr 4 tkcksihp h` h`vhòk gajkva 4 Ćhvjki h` gajkva, 412>.) sdstdvcjkod

jk h` asjkĆdid rdzoam fdŤaod, d ‟Ćhvjki h` gajkva– zura u ods irhz zdŤtatok odhĆdrk.2>0 @aŤdfhvh

phscjkòjk `jkch, bksfasckohl odzavd Pu f' (412>), jk bcastdvh aohvdtoavoh jkr odscuČujk vkČaou

azufd ihja sk susrkČu u php-drtu Ťkz`ksktam lhàod. DfkraĆia scaidr ădrcs @afh (4==7-417;)

jk u fkĔurdtohf pkrahù odscaidh phzodtu scaiu Ua`jkm brhjiu ; u zcdtu (417;) ihjd jk prk`di

php-drtd.2>; Od`rkdcazdf jk u caihvoaf ufjktohstafd `keaoasdh svhj gacj idh psamaĆia

duthfdtazdf, ihja uz phfhČ smvdtdojd prhazdŤcam az psamhdodcazk, azrdſdvd astaosih faŤcjkojk

hschbhĔkoh uphtrkbk rdzufd, kstktsik aca fhrdcok svrmk. Od`rkdcastaĆia scaidr Wdcvd`hr @dca

(41>0-41=1) jk odscaidh ^hvrdtdi [casd (4175). Odjprhoagcjavaja prk`stdvoai od`rkdcastd, Fdis

Krost, Ćksth ihrasta ihcdſ s ‟erhtdſhf–.2>5 Ůpdosia scaidr Mudo Farh (4=17-41=7) jk stvhrah stac

odzvdo ‟bahfhreod dpstrdigajd–.2>< ^hzodtd jk ojklhvd scaid Ihfphzagajd (4177) sd ecuaòaf,

iravhcaoajsiaf ihfphzagajdfd. Lcdvoa thihva u scaidrstvu fkĔurdtohl pkrah`d sk fhlu

prkphzodta a u siucptura. ZodĆdjod jk lrupd rusiam ufjktoaid (ihostruitavasta) zbhl prafjkok

trhàfkozahodcohl ihcdſd od siucpturu. Ihostruigajk su back Ćktvkrhàfkozahodcok phŤth su

uicjuĆavdck irktdojk. Dothaok ^dvsokr (4==5-4152) a ojklhv Phrzh (4120-25) jk odjzodĆdjoaja

prk`stdvoai thl phirktd prajk oklh Ťth jk suzbajko idh ‟burſhdsia ehrfdcazdf–.2>= Brza, odlca a

phtpuoa prkhirkt u caihvoaf ufjktohstafd, az Ćkld jk prhazdŤch jkòh phtpuoh ohvh smvdtdojk

cajkphl, `hvkca su `h fohlam a ùbhiam oksphrdzufd azfkĔu ufjktoaid a pubcaik. Fdsk oasu

fhlck phvjkrhvdta `d u ufjktoaĆiaf `jkcafd ohvam phirktd zdastd afd ufjktohsta, d phichoaga

trdàgajk sk zlrdſdca.

2>7 M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ;72.2>0 Asth, ;70.2>; ^hp-drt jk phĆkh u Cho`hou srkàohf pk`ksktam lhàod hscdojdjuČa sk od dfkraĆid srk` stvd fdshvok

ihfuoaidgajk ihjd su prkpcdvacd Kolcksiu odiho @rulhl svjktsihl rdtd.2>5 ^rdvcjkojk htasdid s ihfd`d `rvktd, prkshvdohl gvajkČd a `rulam rkcjkeoam phvrŤaod. Ph jk phstupdi phzodt az

`jkĆajk alrk ihja sk sdsthja az trkojd hchvihf ph pdparu prkih ohvĆaČd. 2>< HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, =;4. 2>= M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ;0<.



07

Drmatkiturd

[ drmatkitura jk h` srkàok 4=. `h irdjd 41. sthcjkČd prkhvcd`dvdch okihcaih ‟stachvd

hbohvk– ihja sk h`caiuju aoàvaùdcohŤČu a vashihf ivdcatkthf. FkĔutaf, drmatkithosih zodojk

az prhŤchsta sk phidzdch ok`hvhcjoaf `d h`lhvhra phtrkbdfd ohvhl vrkfkod. [ `vd`ksktaf

lhàodfd drmatkiturd jk phstdcd zodĆdjdo hbcai sdvrkfkok ufjktohsta ihja jk odjsfjkcajk

odstdvcjdh kispkrafkotk h` prajk ^rvhl svjktsihl rdtd: rdgahodcoa sfajkr rdzvatid a phcktou

hrldosiu Ťihcu. Drmatkita a scaidra hiupcjkoa hih mhcdo`sik Ťihck phzodtk idh `k Wtajc (414<-

412;), Bdumdusd u OjkfdĆihj (4141-4177) a Ihrbusajkrhvhl Ohvhl ùmd (Ksparat ohuvkdu) u

Erdogusihj, h` 4124. lhàok su hehrfaca Ťihcu ihjd sk odzavd ‟aotkrodgahodcoa stac–. Dfkraidodg

Erkoi Chj` Rdjt jk utvràh odĆkcd hrldosik drmatkiturk ùlaf oazhf lrdĔkvaod, pcdohvd zd

odskcjd a hbjdvcjkoam spasd. Rdjthv utagdj sk Ťarah u Wjkàojkoaf @rſdvdfd a Kvrhpa, l`jk jkhsohvdo Bdumhe od astaf odĆkcafd.2>1 Bkrodr` Ohjtr, bkĆcajd ihja jk kfalrardh u Wjkàojkok

@rſdvk sk phsvktah patdoju fh`krohl stdohvdojd jkr sk vaŤk ok lrd`k oa `vhrga oa zdfihva.24>

Hbacjkſjk stacd 2>. sthcjkČd jk bach phŤtkojk u uphtrkba fdtkrajdcd: hoh Ťth jk azlck`dch phput

phtphrohl stubd trkbdch jk d zdastd bu`k phtphrdoj, d ok `kihrdgajd. Drmatkita su uphtrkbcjdvdca

ohvk fdtkrajdck phput Ćkcaid, stdicd, bkthod, dcufaoajd, ikrdfaik a pcdstaik. Lrupu `k Wtajc jk

prk`vhàh scaidr Fho`rajdo a drmatkitd Jdihbs Hu`. Hoa su rdàca asicjuĆavh sd ihgidfd,

prdvhulchvafd a pchmdfd kispkrafkotaŤuČa sd kekitafd bhjd, d odfjkŤtdj su hbcaihvdca `d bu`k

u mdrfhoaja sd taf àzdjohf. Udctkr Lrhpaus jk 4141. lhàok hsohvdh Bdumdus u Udjfdru,

rkhrldoazardjuČa Ukcaihvhjvh`siu sdsiu did`kfaju zd scaidrsiu ufjktohst a Ůihcu zd ufjktohst

a zdodtk u Udjfdru u OjkfdĆihj.244 HsoavdĆ Ůihck zd ufjktohst a zdodtk jk bah Bkclajdodg Dora

vdo `k Ukc`k (4=57-41;<), jk`do h` hsoavdĆd Drt ohuvkdu stacd. Ho jk prhjkithvdh phzhraŤtk u

Ikcou 4140. lhàok idh àh azchſbk Ukrbuo`d (\krbuo`) ihjd jk hiupcjdcd gajkcu lkokrdgaju

fcdàm drmatkidtd, d ihja Čk puou dearfdgaju `hſavata odiho ^rvhl svjktsihl rdtd. FkĔu ojafd

jk Bruoh Pdut (4==>-417=), ihja jk uphtrkbcjdvdjuČa stdickok galck od ĆkcaĆohf ihsturu phstaldh

fdlaĆou prhzarohst od stkpkoaŤtu u lrdĔkvaoa ‟Wtdickod iuČd– (4140). Udctkr Lrhpaus jk u svhjhj

tkhraja a hrldoazdgaja Bdumdusd odsthjdh rdzbata majkrdrmaju ihjd jk rdz`vdjdcd caihvou ufjktohst

h` prafjkojkok ufjktohsta. Bdumdus jk 412;. lhàok prkskcjko u @ksdu, u zlrdù ihju jk

prhjkithvdh sdf Lrhpaus, d ihjd jk usvhjacd ojklhvh odĆkch `d za` oajk oaŤtd vaŤk `h zdvjksd aca

2>1 Rdjt jk `keaoasdh odĆkcd hrldosik drmatkiturk rajkĆafd: –Pk jkòhstdvok lrdĔkvaok sdfk phidzuju `d jkdrmatkiturd hrldoazdf, hsohvdo od odĆkcu `d sk àh hòhsa prkfd àjkcu idh àh prkfd gjkcaoa.– \drk ‗ ^doaiidr

‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 7>0.24> Bah jk ph` utagdjkf jdpdosiam odĆkcd stdohvdojd. HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, =;;. 244 \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 7>;.



00

icafdtsid bdrajkrd, a `d fhſk bata Ćatdv h` stdicd dih jk phtr kbdo fdisafuf òkvok svjktchsta.

Gacj Bdumdusd jk bah ok sdfh tkmoaĆia oklh a `ruŤtvkoa. Ho jk zdustdvcjdh `kmufdoazdgaju

Ćhvjkid u kra rdzvatid aoùstrajk ĆuvdjuČa praogapk cju`sihl `hsthjdostvd a schbh`k, ojklujuČa

sicd` sd hihcaohf u ihjhj Ćhvjki ſava. Bdumdus jk `hcdsihf Matckrd od vcdst 4177. lhàok bah

zdtvhrko, adih sk utagdj tk Ťihck prkoah od gajkcu Kvrhpu a Dfkraiu. Ojklhva Ĕdga a odstdvoaga su

sk vrdtaca iuČdfd, d ojklhv hsoavdĆ Lrhpaus, idh a ojklhv odscjkòai Faks eho `kr Rhmk, su

htaŤca u Wjkàojkok @rſdvk. Hoa su phstdca vh`kČa drmatkita u Wjkàojkoaf @rſdvdfd zdjkòh sd

Erkoihf Chj`hf Rdjthf (4=5<-4154), ihja jk idh odjbracjdotoaja uĆkoai Cuasd Wdcavdod (4=;5-

4120) jhŤ prajk ^rvhl svjktsihl rdtd prhjkithvdh zlrd`k u prk`lrdĔafd ăaidld, tzv. ‟^rkrajsik

iuČk– h` ihjam jk odjphzodtajd iuČd Rhbck Mhusk (41>1).242 Ojklhvd IuČd od vh`hpdù

(^kosacvdoajd, 417<) zdjkòh sd Rhbck Mhusk prk`stdvcjdju icdsaiu fh`krok drmatkiturk.247

Odjastdioutaja prk`stdvoai ‟aotkrodgahodcohl stacd– u Erdogusihj jk Ůdrc-Kvudr Ŷdok Lra phzodt

idh Ck Ihrbazjk (4==5-415;). Ho jk u svhf rdù htaŤdh a ihrdi `dcjk, pcdoardjuČa trdosphrt, rd`

a ſavcjkojk Ćhvjkid. Lrd`hvk, ihja su sk okihotrhcasdoh Ťaraca rdzvhjkf aoùstrajk a phvkČdvdojkf

brhjd stdohvoid, jk zdfaŤcjdh u cju`siaf rdzfjkrdfd, hschbhĔkok zbrik, prkodtrpdohsta a

laldotsiam lrdĔkvaod. Wvhjk iuČk jk odzavdh ‟fdŤaok zd stdohvdojk–, sd Ćastaf a prkgazoaf

hbcagafd, dca bkz ſkcjk zd fkmdoazhvdoaf ſavhthf. IuČd Wdvhj (Wdvhyk, 417>) caĆa od oasiu

Ćktvrtdstu iutaju phstdvcjkou od stubhvk u ihjhj jk rdsphrk` phtpuoh euoigahodcdo, dca ok a

jkòhstdvdo, a rdz`jkcjko stdickoaf za`hvafd. FkĔutaf, stdohvoaga su uvajki zdichojkoa h`

phlck`d s vdod.240 ^hrhàgd jk tdih sdĆuvdod h` prhfasiuatktd a uſavd bcdlh`dta ihfehrd,

rksthrdod, trſoagd, `jkĆajam vrtaČd at`. Zd svk th Ćhvjkiu su hsaf stdod phtrkboa suogk, svjktchst a

prhsthr. Pdih zdfaŤcjko stdfbkoa bchi Ck Ihrbazjk jk odprdvah u Fdrskju.24; Ck Ihrbazjkhv

utagdj sk brzh prhŤarah ph svajktu zdmvdcjujuČa vh`kČhj uchza ihju jk afdh od odgahodcohf

iholrksu drmatkidtd a urbdoastd, dca a prkih ojklhvam uĆkoaid ihja su zduzafdca fohld utagdjod

fjkstd u urbdoastaĆiaf ihfasajdfd.245 Drmatkita su smvdtaca `d af sk uchld u `ruŤtvu phĆaojk

fajkojdta jkr sk u svhf rdù fhrdju `rſdta zd`dthl euoigahodcohl hivard ihja af h`rkĔujkihrasoai, idh a zdmtjkvd h` strdok pravrkòhl a phcataĆihl edithrd. [prihs thfk drmatkiturd jk

`h irdjd @rulhl svjktsihl rdtd bacd hstdcd jkòd h` odjsodſoajam trdàgahodcoam ufjktohsta.24<

242 Ojklhvh `jkch jk pravuich fohlh pdſojk u Kvrhpa hih 4140. lhàok, phskboh u irulhvafd fcdàm mhcdo`siamdrmatkidtd ihja su sk u`ruſaca s Fho`radohf u phirktu @k Wtajc. IuČd ‟Wgmrh`kr – u [trkmtu (4120) Ŷkra Ratvkc`dsd`rſa fohlh rdjthvsiam hbcaid. M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ;52.247 HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, =;;. 240 M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ;50.24; HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, ==;. 245 Ihrbusajkrhvh smvdtdojk h tafu aoſaojkrd a tkmoaĆdrd s ihjafd drmatkit fhrd sdrdĔavdta sk h`rdzach od hsoavdojkvkcaiam lrdĔkvaosiam earfa. \drk ‗ ^doaiidr ‗ Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd, svkzdi UA / iojald AU, 7><.24< Asth, 7>1.



0;

^hscajk @rulhl svjktsihl rdtd drmatkiturd prkstdjk `d bu`k stdtaĆod dca luba prkòhst od`

trdjohsta. Bkz hbzard od odjbh`kroajk fdtkrajdck a saluroajk tkmoaik lrdĔkojd zlrd`k phĆaoju `d

zdstdrjkvdju idh a fdŤaok, d zub vrkfkod, ihjkfu tdih `hbrh h`hcajkvdju trdàgahodcoa

fdtkrajdca, zd ojam jk phlubdo.24=

OjkfdĆid ufjktohst a drmatkiturd u fkĔurdtohf pkrahù

Iubasta, euturasta a `d`dasta su ph Matckrhvhf faŤcjkoju uoaŤtaca iucturu a ufjktohst.

Odafk, ho jk azlrdàh svhjk phlck`k h ufjktohsta jhŤ id`d jk a sdf mtah phstdta scaidr. Pd ojklhvd

‟kstktaid– jk phstdcd phcataĆia prhlrdf ihja jk sdvrkfkohj ufjktohsta suprhstdvah a`kdc ohvk

ojkfdĆik ufjktohsta. Odpdà sd phzagajd odgahodc-shgajdcastaĆik a`khchlajk vrkfkohf su sk

fohſaca hokfhluČdvdjuČa rd` hoafd ihja su tkſaca ohvhf stvdrdcdŤtvu. Pdih su odlodca a

Bdumdus `d sk 412;. lhàok askca az Udjfdrd.241 Fhoufkotdcohst jk bacd prvd uhĆcjavd

idrditkrastaid ufjktohsta u scaidrstvu a vdjdrstvu, d u drmatkitura sk tkſach phàzdoju laldotsiam

zlrd`d.22> Ihogkpgaju Ćastk ojkfdĆik ufjktohsta rdzvah jk Dcerk` Rhzkobkrl u iojaza ‟Fat 2>.

sthcjkČd–. Ojklhvd `jkcd ‟Rkvhcugajd u caihvohj ufjktohsta– a ‟A irv a Ćdst– (4170) `h`dtoh

rdzvajdju odgahodc-shgajdcastaĆid smvdtdojd ufjktohsta.224 @rula odgahodc-shgajdcastaĆia kstktaĆdra

su rdzrdĔavdca prafjkou tam odĆkcd phput ^. Ůugk Oduburl ihja jk 4170. lhàok hbjdvah

‟[fjktohst az irva a tcd– a ‟[fjktohst jk hbdvkzod prkfd rdsa–. H` td`d jk u ojkfdĆihj

ufjktohsta stdcoa fhtav ‟ojkfdĆia od`Ćhvjki– hcaĆko u sodſohj ealura a caĆohsta fuŤidrdgd-

lrdàtkcjd vkcaik ojkfdĆik buùČohsta a ſkok-fdjik. Gacj jk bah `d sk phidſk sodld a z`rdvcjk

vh`kČk cju`sik rdsk. FuŤidrgd odtprarhòk sodlk prk`stdvcjdck su ealurk Jhsked Phrdid. Wafbhc

juodŤtvd rdsk jk phstdh cai D`hced Matckrd idh od ihfphzagaja ‟Wt jklhohŤd– Mubkrtd Cdogaolkrd

ihja jk praidzdh Earkrd idih ph` odgastaĆihf zdstdvhf a u hichpu srkòjhvjkihvohl vatkzd

hzbacjod cagd a s phlck`hf id vkcaihj ojkfdĆihj buùČohsta. ^raidz ſkok jk h`rdz phlck`d od

svajkt `d su ſkok u `ruŤtvu a phcataga, a uhpŤtk u masthraja, sdfh fdjik Ťth jk phskboh

24= HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4, ==5.241 Bdumdus jk bacd `rſdvod Ťihcd zd drmatkituru a prafjkojkok ufjktohsta ihju jk 4141. lhàok hsohvdh Udctkr

Lrhpaus, rkhrldoazujuČa Ukcaihvhjvh`siu sdsiu did`kfaju zd scaidrsiu ufjktohst a Ůihcu zd ufjktohst a zdodtk uUdjfdru u OjkfdĆihj. UaŤk h thfk u phlcdvcju Drmatkiturd.22> [fjktohsta thtdcatdroam rkſafd `vd`ksktam a tra`ksktam lhàod 2>. sthcjkČd aosparasdok su dotaĆihf trdàgajhf, dcasu rdsia`dck sd rkoksdoshf, phŤth su h`bdgavdck mufdoastaĆik phruik icdsaĆohl `hbd. EdŤazdf jk u stdrhf Rafutrdſah `hidzk vkcaĆaok atdcajdosik `rſdvk, d odgahodc-shgajdcazdf jk cjkphtu Ćhvjkid mkckosik siucpturk ihrastah u

rdsastaĆiaf tkhrktasdojafd. Do`r kj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 0=2. 224 Lkbkcs jk lhvhrah: ‟OjkfdĆid ufjktohst scjk`kČk `kgkoajk baČk mkrhjsid, ĆkcaĆod, rhfdotaĆod, caŤkodskotafkotdcohsta, baČk stvdroh odgahodcod, sd vkcaiaf pdthshf, h`lhvhrod a sd hbdvkzdfd, aca jk okČk bata–. Gat.

prkfd Do`r kj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 01>.



05

idrditkrastaĆoh zd D`hced Galckrd u ojklhvhj scaga ‟Wu` ^drashv– a ‟Ack`d–, tk u scaga ‟Ldckb–

^ducd Fdtajdsd. Odgahodc-shgajdcasta su u Faomkou azlrdàca IuČu ojkfdĆik ufjktohsta (`dods

IuČd ufjktohsta) zd ihju jk D`hce Matckr caĆoh phchſah idfko tkfkcjdg, d ph zdvrŤktiu rd`hvd

jk a scuſbkoh htvhrah.222 [ thj zlrdà jk prarkĔkod Ukcaid ojkfdĆid azchſbd, idh phzatavdo

ihotrdst azchſba ‟@klkokrdtvaod ufjktohst– ihjd jk hrldoazhvdod ph a`kja Jhsked Lkbkcsd.

Odafk, c juà juraŤoam h`rk`d su ph ojklhvhf odchlu az jdvoam ldckrajd a fuzkjd azuzafdca `jkcd

Idoàosihl, Ickd, Edjoaolkrd, IhihŤik, @aisd, Krostd, Fdikd, Fdrid, Ůfatd-Rhtcued,

Jdvcjkosihl, Bkifdod a rulam. H` tam jkcd jk odprdvcjkod azchſbd ‟@klkokrdtavok ufjktohsta–,

ihjd jk htvhrkod u fdrtu 417<. lhàok. Fohlaf scaidrafd a siucpthrafd jk zdbrdojko rd`, d hoa

ihja oasu kfalrardca su stdvcjkoa ph` od`zhr. Kfac Ohc`k jk uprihs zdbrdoa tdjoh sdĆaoah fohlh

fdcam scaid vh`koaf bhjdfd a od pdparu. Pdih su odstdck ojklhvk ‟okodscaidok scaik–.227 D`hce

Matckr jk caĆoh hiupah fohlk drmatkitk ihja su `hpraojkca stvdrdoju odgahodc-shgajdcastaĆik

ihogkpgajk drmatkiturk a lrdĔkvaodrtsvd. Drmatkitd Dcbkrt Ůpkr (41>;-41=4) jk Matckrhvu

ihogkpgaju, bdzardou od ſkcja d lrdĔkvaok a odiho macjd`d lhàod svjk`hĆk h sodza a`kjk PrkČkl

rdjmd, rdzrdàh u svhjhj ‟tkhraja vrajkòhsta ruŤkvaok– (Ruaokowkrttmkhrak)220 Zlrdù Idogkcdrajk

Rdjmd, ihjd jk azlr dĔkod ph odgrtafd Dcbkrtd Ůpkrd, h`caiuju fdfutsia za`hva sd fdcaf

htvhrafd Ťth jhj djk a azlck` tvrĔdvk. ^rhjkitujuČa stdàho u Bkrcaou Dcbkrt Ůpkr jk uspah stvhrata

dtfhsekru fatsihl lkrfdosihl svktacaŤtd. ^rkurkĔkod jk bkrcaosid ucagd ^h` capdfd, azlrdĔkod

phfkoutd IuČd ojkfdĆik ufjktohsta idh a fohlk `rulk lrdĔkvaok. [ ihogkpgaja ohvk iucturk

Ćasthl ojkfdĆihl ùmd vkhfd jk odlcdŤkod asthrajsid àfkozajd u ihjhj sk ojkfdĆid masthrajd

praidzujk idh bhrbd ojkfdĆihl odrh`d zd shpstvkoa odĆao ſavhtd. Ph sk vaà a od odgahodc-

shgajdcastaĆihj drmatkitura ihjd grpa aospardgaju az `rkvoam lkrfdosiam vrkfkod, id`d rdsd jhŤ

oajk bacd asivdrkod strdoaf utagdjafd phput irŤČdostvd.22;

222 Paf phvh`hf jk faomkosiaf ucagdfd prhŤcd phvhrid u scdvu 2>>> lhàod ojkfdĆik iucturk, sd ihstafafd,

fdiktdfd a erdlfkotafd, scdvkČa 2>>> lhàod ojkfdĆik asthrajk. Od htvdrdoju IuČk ojkfdĆik ufjktohsta phidzujuČa od fhoufkotdcok stubhvk a za`hvk, Matckr jk rkidh: ‟Hvd jkcd oasu zdfaŤcjkod zd lhàou 410>., pd Ćdioa zd lhàou 2>>>., oklh hod trkbd `d sk àſu, phput idtk`rdcd az odŤk prhŤchsta, thihf buùČam macjdù lhàod–. Gat. prkfd Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 017.227 A pdi, fohld `jkcd oasu uoaŤtkod oklh su uz h`bhrkojk vcdsta `hspjkck u `rulk ruik. PrkČa Rdjm jk prh`dvdh`kid`kotod `jkcd iupgafd az `rulam zkfdcjd, Ćafk jk Lk bkcs phfhldh `rſdvohj bcdldjoa, d svk od hsohvu Zdihodh hùzafdoju caihvoam jkcd sdvrkfko ufjktohsta bkz aidivk odiod`k ihja jk hoksko 74. fdjd 417=. lhàok. Pd`d

su zdpcajkojkod 4>72 Ohc`khvd rd`d. Asth, 012.220 Dcbkrt Ůpkr jk hbjdŤojdvdjuČa svhju tkhraju rkidh: ‟^hcdzod tdĆid jk bacd `d zlrd`k fh`krok ihostruigajk oasu

ph`ksok `d phscuſk idh ‟fhst trdàgajk– buùČaf lkokrdgajdfd, d Ťth jk bacd Matckrhvd ſkcjd. Bach jk tkŤih zdfascata`d zdmrĔdck mrpk ruŤkvaod zd ojam fhlu zodĆata mkrhjsih od`dmouČk, idivh jk Matckr odcdzah u lrdĔkvaodfd az

prhŤchsta. Fhjd tkhrajd jk afdcd zd gacj `d sk phzdbdva hvhf ackfhf. IhraŤtkojkf phskboam fdtkrajdcd a prafjkohf

h`rkĔkoam praogapd stdtaik, trkbdca basfh bata u fhluČohsta `d azlrdàfh lrdĔkvaok ihjk Čk, Ćdi a id`d buù u

stdoju prhpd`dojd odiho sthtaod aca macjd`d lhàod, vaŤk aca fdojk ph`sjkČdta od rafsik.– Gat. prkfdmttps://tspdgk.cabrdry.uthrhoth.gd/gat`/mhcthre/<.0.mtfc22; Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam, 017.



0<

W^HRP

Cjktok a zafsik Hcafpajsik alrk fkĔurdtohl pkrah`d

Od sdstdoiu u ^drazu h` 45. `h 27. juod 4=10. lhàok pramvdČko jk prajk`chl bdrhod

^jkrd `k Iubkrtkod h utkfkcjkoju Hcafpajsiam aldrd ohvhl `hbd Ťth sk prktvhrach u hsoavdĆia

iholrks FkĔuodrhòhl hcafpajsihl ihfatktd (FHI).225 Od zdsjk`doju 4124. lhàok FHI jk

pramvdtah prajk`chl erdoguzd fdriazd `k ^hcaojdid a usvhjah prkphruiu `d sk u svaf zkfcjdfd,

u ihjafd phsthjk uschva zd th, hrldoazuju tdifaĆkojd u zafsiaf sphrthvafd ph`

phirhvatkcjstvhf FHI-d. H`cuĆkoh jk `d prva `hfdČao bu`k erdogusih zafhvdcaŤtk Ůdfhok.

Ph tdifaĆkojk ihjk sk h`rſdch phĆktihf ekbrudr d 4120. lhàok jk odiodòh prhlcdŤkoh prvaf

zafsiaf hcafpajsiaf alrdfd od iholrksu FHI-d 4125. lhàok. Ukcaia ohrvkŤia siajdŤ Phr Cae

Mhl, ‟siajdŤia irdcj–, jk phbjkàh u hbjk àsgapcaok siajdŤihl trĆdojd, d hsvhjah jk a brhozdou

fk`dcju u siajdŤiaf sihihvafd a zcdtou u ohràjsihj ihfbaodgaja. Whojd Mdjok jk bacd sjdjod

ohr vkŤid ufjktoaĆid icazdĆagd ihjd jk traput uzdsthpoh hsvdjdcd zcdtou fk`dcju: 412=. u Wkot

Fhrasu, 4172. u Ckji ^cksaù a 4175. u LdrfaŤpdrtkoiarmkou.22< Dcpsih siajdojk jk uvrŤtkoh u

prhlrdf zafsiam hcafpajsiam aldrd u Wkot Fhrasu 412=. lhàok, d spust a scdchf su prva put

vhſkoa od alrdfd u LdrfaŤpdrtkoiarmkou 4175. lhàok.22= Od alrdfd u Wkot Fhrasu 412=.

lhàok su u 7 utdifagk hstvdraca rdzcaiu lhchvd 7= odprkfd >. Od alrdfd u Wkot Fhrasu

(Ůvagdrsid) 412=. lhàok jk uĆkstvhvdch 0<; uĆksoaid (h` thld 2< sphrtdŤagd) az 2; zkfdcjd.221

Aoerdstruiturd jk bacd h`caĆod dca ok a vrkfkosia uschva jkr jk tkfpkrdturd `hstazdcd a `h 2>

stkpkoa. PridĆa od siajdfd su fdzdca svhjk siajk, tk uz od`cju`si k odphrk uspjkca zdvrŤata triu od

odjùſhj stdza (;> i f). ^hbjkàh jk ŮvkĔdoao ^kr Krai Mk`cuol, phrdzavŤa `h td`d

okpraihsohvkok Ohrvkſdok.27> Od zafsiaf hcafpajsiaf alrdfd u Ckji ^cksaù 4172. lhàok

uĆkstvhvdch jk sdfh 7>5 tdifaĆdrd (h` thld 2< sphrtdŤagd) az 4< zkfdcjd. Zbhl vkcaik

kihohfsik irazk u svajktu h`zav jk bah vkhfd scdb pd su h` odvk`kohl brhjd phchvaod tdifaĆdrd

baca az Wjkàojkoam @rſdvd a Idod`k. Alrk u LdrfaŤpdrtkoiarmkou 4175. lhàok, ihju su Oajkfgaazvdorkòh hrldoazhvdca, jk prdtach hih phcd facahod lck`dcdgd, d sdfh hcafpajsik sihihvk jk

225 Iubkrtko prk`sjk`dvd FHI `h iholrksd u ^rdlu 412;. lhàok id`d jk prhlcdŤko `hſavhtoaf phĆdsoaf prk`sjkòaihf. [frh jk 2. skptkfbrd 417<. lhàok, d ph ojklhvhj azraĆathj ſkcja srgk fu jk prkokskoh od phskboh

urkĔkoh sphfko fjksth u `rkvohj Hcafpaja l`jk sk pdca hcafpajsia pcdfko . Fdrajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok,

Odicd`d WPAM, Zdlrkb 2>>0., 42.22< Hod jk jhŤ idh `jkvhjĆagd, sd jk`dodkst lhàod, odstupacd od alrdfd u Ůdfhoku 4120. lhàok id`d jk zduzkcd

phscjkòjk hsfh fjksth. Fdrajdo BhrŤaČ, Alrk soajkld a ck`d, Odicd`d WPAM, Zdlrkb 2>>2., =.22= Asth, 1.

221 Asth, 41.27> Prid u brzhf icazdoju od 4> >>> fktdrd jk bacd prkiaoutd, zdtaf a htidzdod, pd su okik bkrcaosik ohvaok hbjdvack

`d jk alrdfd irdj. Asth, 2>.



0=

phsfdtrdch 4;> >>> cjuà. Ohrvkſdoao Barlkr R u` jk td`d phohvah uspjkm az Cdik ^cksa`d 4172.

lhàok hsvhjavŤa prvh fjksth. Od alrdfd jk uĆkstvhvdch 5<; sphrtastd (h` thld => sphrtdŤagd) az

2= zkfdcjd.274 ^dſoju su pr avcdĆaca cjuà u uoaehrfdfd ‗ Matckr, Lkbkcs a Lkraol,

odlhvjkŤtdvdjuČa okfarod vrkfkod.

Dtcktaid jk, bdŤ idh a u rkvohj LrĆihj, bacd lcdvoa `hldĔdj fh`kroam cjktoam hcafpajsiam

aldrd.272 hzodtd idh ‟irdcjagd sphrthvd–, dtcktaid odjjdsoajk azrdſdvd hcafpajsih odĆkch ‗ gataus,

dctaus, ehrtaus!277 Od sdstdoiu u Cahou 4140. lhàok jk od prajk`chl Iubkrtkod usvhjko

hcafpajsia zodi ihja Čk phstdta scuſbkoa zodi FHI-d. Ph su pkt irulhvd: pcdva, ſuta, groa, zkckoa

a grvkoa, phvkzdoa u cdogu, ihja safbhcaĆoh prk`stdvcjdju jkàostvh a brdtstvh odrh`d svam

ihotaokodtd.270 Od asthf sdstdoiu jk bach h`cuĆkoh `d sk cjktok hcafpajsik alrk 4145. lhàok

h`rſk u Bkrcaou. Id`d jk rdt phĆkh, Oajkfga sk oasu h`ragdca prdvd od hrldoazdgaju aldrd.FkĔutaf, alrk oasu h`rſdok, d od sdstdoiu u Chzdoa 4141. lhàok jk h`cuĆkoh ` d sk UAA

hcafpajsik alrk h`rſk u bkclajsihf lrdù Dovkrsu.27; Zkfcjk rdtok lubatoagk oasu fhlck

uĆkstvhvdta. Od alrdfd pr va put uĆkstvujk scdvoa Eaodg ^dvh Ourfa Ćaja tdckodt jk htiravko od

jkòhf vhjohf tdifaĆkoju eaosik drfajk. Erdogusid tkoaskrid Wuzdo Cdoſcko jk hbacjkſacd

tkoasia turoar. Od eu`bdcsihf turoaru phbjkàca su Bkclajdoga, odiho Ťth su `h td`d `hfaoardca

Bratdoga.275 [ ^drazu jk bach phtkŤihČd pracaihf hrldoazdagajk Hcafpajsiam aldrd 4120. lhàok.

Odafk, rajkid Wkod sk azcacd 4127. lhàok, d odiho thld jk odstupacd vkcaid vruČaod s

tkfpkrdturdfd azod` 0; stkpkoa. Ph apdi oajk sprajkĆach tdifaĆkojk 7>12 sphrtastd (fkĔu ojafd

475 sphrtdŤagd) az 00 zkfcjk.27< Bratdoga Mdrhc` Dbrdmdfs a Krai Ca`c baca su odjbrſa od 4>>,

hòhsoh 0>> fktdrd. Krai Ca`c, sao Ťihtsihl fasahodrd, jk h`bah uĆkstvhvdta u trga od 4>> fktdrd

az vjkrsiam rdzchld jkr sk trĆdch u ok`jkcju. Eaoga ^dvh Ourfa a Ua ck Rathcd phbajkàca su od

srkòjaf a ùlaf stdzdfd (4;>> a ;>>> fktdrd). Dfkraidodg @ſhoa Udjs Fackr, sao `hskcjkoaid

az Dustrajk, d idsoajk a odjscdvoaja eacfsia tdrzdo, phbajkàh jk od 4>> a 0>> fktdrd schbhòh.27=

[rulvdj jk hsvhjah zcdtou fk`dcju od eu`bdcsihf turoaru phbjkàvŤa u eaodcu Ůvk`siu 7 odprkfd

>, d astdidh sk tdfohputa Do`rd`k. Phihf tdifaĆkojd u rdlbaju, fdĆkvdoju, bhisu, pd Ćdi a

274 Asth, 2=.272 ^hĆktdi hcafpajsiam aldrd sk vkzujk zd <<5. lhàou prajk ohvk krk. H` tk lhàok `dtardju pasdoa ph`dga, d u

LrĆihj sk uvhà rdĆuodojk vrkfkod ph hcafpajd`dfd. FkĔutaf, sfdtrd sk `d su hcafpajsik alrk fohlh stdrajk tk`d phtaĆu h` tdihzvdoam ‟hcafpajsiam svkĆdohsta–. Ph phtvrĔuju a fohlhbrhjoa fathva a cklko`k idh Ťth su hodj hZkusu a Irhou, Mkrdicu, ^kchpu a Aeatu. Bhrd IrdlujkvaČ, Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, Zdvh` zd u`ſbkoaik a odstdvodsrk`stvd, Bkhlrd` 41=0., <-=.277 Brſk, vaŤk, jdĆk! (hcafpajsih lksch) 270 Bhrd IrdlujkvaČ, Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, 02.27; Bkz hbzard Ťth Hcafpajsik alrk u Bkrcaou oasu h`rſdok, hok su zd`rſdck svhj rkòa brhj UA. Asth. 275 Fdr ajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok, 07. 27< Asth, 00.27= Pd`d jk hstvdrko prva rkzuctdt asph` faoutk od 4>> fktdrd schbhòh. Asth, 0<.



01

tkoasu, jk bach fohlh pr kparia a svdĔk.271 Od alrdfd u Dfstkr`dfu 412=. lhàok, hiupach sk

vaŤk h` 7>>> sphrtastd (21> sphrtdŤagd) az 05 zkfdcjd. MhcdoĔdoa su azlrdàca ohva stdàho zd 0>

>>> lck`dcdgd, d od svkĆdohf htvdrdoju jk prva put zdpdcjko hcafpajsia pcdfko. Zkfcjk

lubatoagk az ^rvhl svjktsihl rdtd su `hback prdvh uĆkstvhvdojd od hvaf hcafpajsiaf alrdfd.

Oajkfga su azod` hĆkiavdojd asihrastaca Ťdosu hsvhjaŤa uiupoh 74 fk`dcju, h` ihjam 4> zcdtoam.20>

Od hvaf alrdfd prva put su odstupack a dtcktaĆdrik ihjk su hùŤkvcjdvdck cjkphthf a

ſkostvkohŤČu. [ thfk sk astdicd phbjkòagd u sihiu u vas I dodĔdoid Atkc Iktkrvu`. [Ćkstvhvdh

jk a ‟hstdrjkca– ^dvh Ourfa ihja jk td`d afdh 72 lhàok. Ho sk u zdòjkf trkoutiu pra`ruſah

hcafpajsihj kiapa, tk hsvhjah prvh fjksth a zcdtou fk`dcju od 4> >>> fktdrd. Od eu`bdcsihf

turoaru [rulvdj jk phbjkàh Drlkotaou hprdv`dvŤa scdvu hcafpajsiam phbjkòaid az ^drazd.

FkĔuodrhòa hcafpajsia ihfatkt jk od iholrksu h`rſdohf 4127. lhàok, u vrajkfk id`d jk Dfkraid bacd u zodiu kihohfsihl odprktid, h`cuĆacd `d hrldoazdgaju aldrd 4172. lhàok

phvjkra Chs DoĔkcksu. FkĔutaf, 4121. lhàok jk hsvdouh ‟groa pktdi– dfkraĆiam bkrza a vkcaid

kihohfsid irazd, pd jk puthvdojk u Dfkraiu phstdch ihfpcaihvdoh a siuph.204 Zdth jk h`zav

tdifaĆdrd bah vkhfd fdca, svkld 40>= sphrtastd (h` thld 42= sphrtdŤagd) az 7< zkfdcjd.

Dfkraidoga su uvkca `vajk zodĆdjok ohvaok: azlrdàca su prvh hcafpajsih skch a hlrdoaĆaca

tdifaĆkojk od okŤth ùſk h` `vajk sk`fagk.202 Jdpdoga su baca svhjkvrsoh azokodĔkojk od hvhj

hcafpajdà, hsvhjavŤa 4> h` fhluČam 4; phjkàodĆoam zcdtoam fk`dcjd. Pd`d sk astdidh Iusuh

Iatdfura ihfk jk bach tki 40 lhàod, d phstdh jk hcafpajsia phbjkòai od 4;>> fktdrd

schbhòh.207 [ bhisu phbjkòaga oasu baca az Dfkraik, idh Ťth sk hĆkiavdch, vkČ az Idod`k,

Drlkotaok, Juſok Deraik, `hi su WD@ hsvhjack sdfh 2 zcdtok fk`dcjk. Idrajkrd scdvohl Eaogd

^dvh Ourfajd sk zdvrŤacd od hvaf alrdfd odiho Ťth ld jk FkĔuodrhòd dtcktsid ek`krdgajd

azbrasdcd az rk`hvd dfdtkrd jkr jk odvhòh od turokja ph OjkfdĆihj, phrk` trhŤihvd putd prafah

a ohvdg. Od alrdfd jk sruŤkoh 4= svjktsiam rkihr`d, d hstvdrkod jk a eaodosajsid `hbat h` facaho

`hcdrd, Ťth jk u th vrajkfk bach prdvh bhldtstvh. Oajkfga su 20. jdoudrd 4177. lhàok hsohvdca

hrldoazdgahoa h`bhr aldrd, d Ťkst `dod phscajk Matckr jk phstdh ojkfdĆia idogkcdr. Ukcaid

Bratdoajd trdſa `d sk prkaspatd h`cuid az 417>. lhàok h `h`jkca aldrd Bkrcaou sphfaojuČa a

271 Lck`dhga su od vdtkrphch turoaru htvhrkoh `kfhostrardca prhtav Dfkraidodgd. Asth, 01.20> Dfkraidoga su hsvh jaca odjvaŤk fk`dcjd, uiupoh 5;, h` Ćkld 22 zcdtok. Asth, ;;.204 Brdzacsid hcafpajsid kiapd jk brhjdcd 51 Ćcdohvd. Ucd`d Brdzacd jk eaodosardcd put sd ;> >>> vrkČd idek ihjusphrtasta oasu uspjkca `d prh`dju ph usputoaf cuidfd. H` 51 Ćcdohvd hcafpajsihl tafd, ojam 0; sk oajk asirgdch sd

brh`d jkr oasu afdca `d pcdtk ph jk`do `hcdr od afk tdisk zd stupdojk od tch Wjkàojkoam @rſdvd. Bhrd IrdlujkvaČ,Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, ;=.202 Ŷkodfd oajk bah `hzvhcjko ucdz u hcafpajsih skch, pd jk zd sphrtastiaojk hbkzbjkĔko odjbhcja mhtkc u Chs

DoĔkcksu. Eaoga su u svhfk tafu afdca iumdragu ihjhj phrtar hcafpajsihl skcd oajk `dh `d uĔk, pd jk th `hvkch `hfdchl aoga`kotd. Asth, ;<.207 Fdrajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok, 52.



;>

fhluČohst bhjihtd. Matckr jk pdzah d ok hĔk h okik zchuphtrkbk, adih jk svu`d bach odgastaĆik

safbhcaik. Apdi, th su back alrk odjvkČam hrldoazdthrsiam a sphrtsiam `hstalouČd. Od htvdrdoju

aldrd 4. dulustd 4175. lhàok, bkrcaosia hcafpajsia stdàho jk bah prkpuo. ădi 42> >>> lck`dcdgd

jk uſavh prdtach gkrkfhoaju htvdrdojd ihjd jk phĆkcd tdĆoh u 45 sdta ojkfdĆihf mafohf

( @kutsgmcdo`, @kutsgmcdo` ubkr dccks) ihju jk azvkh mhr h` 4;>> Ćcdohvd.200 ^rva phbjkòai

fdrdthod Wpara`ho Cuas jk, h`jkvko u lrĆiu odrhòu ohŤoju, uruĆah Matckru vajkodg h`

fdscaohvam lrdoĆagd. H`zav sphrtastd jk bah odjvkČa `h td`d, Ćdi 0155 sphrtastd (h` Ćkld 72=

ſkod) az 01 zkfdcjd. ^rkih 7>> rkphrtkrd prdta tdifaĆkojd, d `hbaca su a bactkok aldrd aspasdok od

40 jkzaid. ^h prva put hcafpajsid tdifaĆkojd prkohsa tkckvazajd. [ Bkrcaou su sk àrkitoa prkohsa

prdtaca u 2; vkcaiam `vhrdod.20; Groa dtcktaĆdra su, brdokČa bhjk Wjkàojkoam @rſdvd phbajkàca u

svaf tridfd od irdČaf stdzdfd, tk u sihiu u`dcj a uvas. Bracjardh jk @ſkjfs ‟@ſksa– Hvkos,

`vd`kskttrhlhàŤoja groa dtcktaĆdr az @dovacd u Dcdbdfa. Ho jk phbjkĔavdh s cdihČhf, idh `d

uhpŤtk ok trhŤa sodlu.205 @rula groa dtcktaĆdr, Ihrokcajus @ſhosho jk sd prksihĆkoam 2.>7 fktrd

od`fhČoh phbajkàh u sihiu uvas. [stvdra jk ojklhvd phbjk`d, d ok phbjk`d @ſksa Hvkosd u

sihiu u`dcj, odtjkrdcd Matckrd `d odpusta stdàho. Oajkfga su scdvaca u lhthvh svaf bdgdĆiaf

àsgapcaodfd. Lkrmdr` Ůthi jk bah prva oksido aodvdg ihja jk phbajkàh u bdgdoju ihpcjd, iulcu

jk odj`dcjk bdgah Mdos Ukcik, d icdàvh Idrc Mdjo. Oajkfagk su phbjkàck u bdgdoju àsid a

ihpcjd, d u Ťtdekta 0x4>> fktdrd su od`fhČoh vhàck dca su u phscjkòjhj azfjkoa aspustack pdcagu,

prkpustavŤa zcdth Dfkraidoidfd. [ ihojaĆihf a vkscdĆihf sphrtu od`fhČoa su baca Oajkfga,

`hi jk ojkfdĆia lafodstaĆdr Dcerk` Ůvdrgfko bah jk`do h` odjuspjkŤoajam uĆksoaid aldrd,

hsvhjavŤa 7 zcdtok a 2 brhozdok fk`dcjk. Oajkfga su od hcafpajdà u Bkrcaou 4175. lhàok baca

asprk` Dfkraidodgd ph brhju hsvhjkoam fk`dcjd, d u uiupohf pcdsfdou su hsvhjaca prvh

fjksth.20< Od hcafpajsihf eu`bdcsihf turoaru, ihja jk uvrŤtko zbhl vkcaik phpucdrohsta hvhl

sphrtd d sdfaf taf a eaodosajsik `hbata, bach jk okihcaih aoga`kodtd. [ utdifaga Atdcajd-Dfkraid

atdcajdosia alrdĆ Dmac âĆaoa jk odstdvah `d alrd adih ld jk suàjd asicjuĆah, d u utdifaga ^kru-

Dustrajd, pra rkzuctdtu 0 odprkfd 2, odvajdĆa ^krud su u suàjsihf vrkfkou uŤca od tkrko.

Hcafpajsia ihfatkt jk ph ſdcba Dustrajk h`cuĆah d sk fkĆ phohva bkz lck`dhgd Ťth jk kru h`bah,

200 Bhrd IrdlujkvaČ, Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, 52.20; Fdrajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok, 00205 ^hscajk hcafpajsiam aldrd Hvkos jk odpustah sphrt. Zd okvjkrhvdtoh fdcu sufu jk phstdh prheksahodcdg, d id`d

jk `hŤcd bkspdragd hsarhfdŤkoa Hvkos jk rdàh rdzok phschvk: uĆkstvhvdh u vdrajktsiaf prhlrdfafd a azbhroafidfpdojdfd, tridh sk prhtav ihojd a jdmdĆd, tdifaĆah sk trĆkČa odtrdŤik, àralhvdh `ſkz-hrikstrafd, bah Ćuvdridbaod od pcdſdfd a sc. FkĔutaf, svk th oajk phfrdĆach ojklhvu sphrtsiu scdvu jkr sk a `dods sfdtrd jkòaf h`

odjvkČam sphrtastd. Bhrd IrdlujkvaČ, Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, 50.20< Oajkfga su hsvhjaca 77 zcdtok, 25 srkbroam a 7> brhozdoam9 Dfkraidodga 20 zcdtok, 2> srkbroam 42 brhozdoam, d

trkČkpcdsardoa FdĔdra 4> zcdtoam, 4 srkbrou a ; brhozdoam fk`dcjd. Fdrajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok, 51.



;4

pd jk utdifagd rklastrhvdod idh phbjk`d Dustrajk (2:>).20= Atdcajd jk bacd phbjkòai turoard,

Dustrajd jk hsvhjacd srkbrou fk`dcju, d OhrvkŤid brhozdou. Alrk u Bkrcaou su back azvrsoh

hrldoazhvdok adih jk svjktsid jdvohst trdſacd rdzchlk ihja ba phtvràca hptuſbk h o jkfdĆihj

phcatazdgaja aldrd tk ojamhvhj zchuphtrkba u phcataĆih-prhpdldoòk svrmk. Od scajk`kČu hcafpajdù

sk Ćkidch puoam 42 lhàod.

Wvjktsid prvkostvd u eu`bdcu fkĔurdtohl pkrah`d

[ pkrahù azfkĔu `vd rdtd h`rſdod su a tr a svjktsid prvkostvd u eu`bdcu. EAED jk 4140.

lhàok prazodcd eu`bdc od Hcafpajsiaf alrdfd idh Wvjktsih prvkostvh u eu`bdcu zd dfdtkrk,

prkuzkvŤa tdih h`lhvhrohst zd hrldoazdgaju asthl turoard od aùČk tra Hcafpajd`k, 412>., 4120.

a 412=. lhàok. Od Hcafpajdà u Chs DoĔkcksu 4172. lhàok eu`bdc oajk uvrŤtko u prhlrdf

tdifaĆkojd zbhl okphpucdrohsta u Wjkàojkoaf @rſdvdfd. Od sdstdoiu u Dfstkr`dfu 25. fdjd

412=. lhàok, td`dŤoja EAED-ao prk`sjkòai Ŷac Rafk jk odjdvah tdifaĆkojk okzdvasoh h

Hcafpajsiaf alrdfd. Lhàou `dod idsoajk u Bdrskchoa, azfkĔu idoà`dturd Atdcajk, Ůvk`sik,

Mhcdoàjk, Ůpdoajk a [rulvdjd, h`cuĆkoh jk `d sk hrldoazdgajd turoard phvjkra td`dŤojkf

`vhstruihf hcafpajsihf Ťdfpahou, [rulvdju, ihja jk ujkòh trkbdch `d prhscdva jk`do vajki

phsthjdojd okzdvasok `rſdvk. Wvjktsih prvkostvh u [rulvdju, h`rſdoh h` 47. `h 7>. jucd 417>.

lhàok, bach jk jkàoh zd ihjk oasu back phtrkbok ivdcaeaidgajk jkr jk svk rkprkzkotdgajk phzvdcd

EAED. @h 2=. ekbrudrd 417>. lhàok prajdvack su sk rkprkzkotdgajk Brdzacd, Drlkotaok, ^krud,

^drdlvdjd, ăackd, Bhcavajk, Wjkàojkoam @rſdvd a Fkisaid. FkĔutaf, oa jkòd prkihdtcdosid

zkfcjd oajk mtjkcd odstupata zbhl vkcaiam trhŤihvd puthvdojd. Odiho Ťth jk a Ukcaid Bratdoajd

h`bacd phzav, prk`sjkòai EAED-k jk uz phfhČ urulvdjsik vcd`k h`cuĆah pcdtata put

prkihdtcdotsiaf zkfcjdfd. [Ćkstvhvdch jk sdfh 47 rkprkzkotdgajd, h` Ćkld kvkt sd dfkraĆihl

ihotaokotd a Ćktara az Kvrhpk a th: Erdogusid, Bkclajd, Rufuoajd a Irdcjkvaod Julhscdvajd. Eaodck

jk hàlrdoh 7>. jucd, prk` hih 4>> >>> lck`dcdgd od cklko`drohf stdàhou Wkotkodrah Ćajd jk

azlrdòjd phĆkcd lhàou `dod prajk prvkostvd ph` supkrvazajhf drmatkitk Mudo Dothoah

Widzd.201 ^hbjkòai prvhl svjktsihl prvkostvd jk bah [rulvdj, sdvcd`dvŤa u eaodcohf fkĆu

Drlkotaou rkzuctdthf 0 odprkfd 2, d pkmdr jk az ruiu prk`skòaid EAED-k Ŷacd Rafkd, prafah

20= Hcafpag Ehhtbdcc Phurodfkot Bkrcao 4175

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/fkoshcyfpag/bkrcao4175/ao`kx.mtfc

201 Wtdàho jk zbhl tkŤiam vrkfkosiam pracaid, adih sk rdàch 20 sdtd od `do, `hvrŤko sdfh pkt `dod prajkaodlurdgahohl fkĆd. 417> EAED \hrc` Gup [ruludy

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/uruludy417>/ao`kx.mtfc



;2

idpatko [rulvdjd Mhzk Odzdsa.2;> @rulh Wvjktsih prvkostvh u eu`bdcu h`rſdoh jk h` 2<. fdjd

`h 4>. juod 4170. lhàok u Atdcaja. ^h prva put u masthraja su back phtrkbok ivdcaeaidgajk, pd su h`

72 odgahodcok kiapk ojam 45 uĆkstvhvdch od zdvrŤohf turoaru. @hfdČao Atdcajd jk phstdcd svjktsia

prvdi phbajkàvŤa u eaodcu ăkmhschvdĆiu rkzuctdthf 2 odprkfd 4. @htd`dŤoja svjktsia prvdi

[rulvdj jk h`bah `d uĆkstvujk od prvkostvu zbhl thld Ťth jk Atdcajd h`bacd `d uĆkstvujk od

prvkostvu u [rulvdju 417>. lhàok. Pdih jk stvhrko prksk`do u asthraja eu`bdcd jkr jk [rulvdj

bah jkàoa svjktsia prvdi u eu`bdcu ihja oajk brdoah svhju tatucu.2;4 PrkČk svjktsih prvkostvh u

eu`bdcu h`rſdoh jk h` 0. `h 41. juod 417=. lhàok u Erdogusihj, ihjhj jk EAED phvjkracd

hrldoazdgaju od sdstdoiu 4175. lhàok. Ph jk bach a phscjkòjk vkcaih tdifaĆkojk prajk azbajdojd

@rulhl svjktsihl rdtd. Oajk uĆkstvhvdcd Ůpdoajd zbhl lrdĔdosihl rdtd a tkŤik satudgajk u zkfcja,

d oa Dustrajd zbhl o jkfdĆik dokisajk. FkĔutaf, dustrajsia alrdĆa su stkica prdvh odstupd zd

OjkfdĆiu. ^hbjkòai prvkostvd jk bacd Atdcajd, ihjd jk phbjkàcd FdĔdrsiu u eaodcu rkzuctdthf

0 odprkfd 2, h`brdoavŤa tdih odschv svjktsihl prvdid az 4170. lhàok.2;2

2;> Ukrujk sk d jk prvh phcuvrkfk alrdoh chpthf Drlkotaodgd, d rulh urulvdjsihf, phŤth vajk strdok oasu fhlck`d sk usdlcdsk od `rula odĆao. Asth2;4 4170 EAED \hrc` Gup Atdcy

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/atdcy4170/ao`kx.mtfc

2;2 Odjbhcja str ajkcdg prvkostvd, sd phstaloutam = lhchvd, bah jk Brdzacdg Ckhoa`ds. AodĆk, Brdzac jk td`d prva putodstupaah od svjktsihf prvkostvu u eu`bdcu hsvhjavŤa trkČk fjksth. 417= EAED \hrc` Gup Erdogk

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/erdogk417=/ao`kx.mtfc



;7

ZDICJ[ăDI

Cabkrdcod trdàgajd jk azojk`racd iucturu ihjd jk `dcd pchòh tch zd oduiu a tkmohchlaju az

ihjk jk azrdscd aoùstrajsid gavacazdgajd. H` vrkfkod Rafsihl gdrstvd a Ťarkojd irŤČdostvd Kvrhpd

jk skbk sfdtrdcd Ćuvdrkf odscajkĔd Rafd, LrĆik, Klaptd a Bcasihl asthid a asphvjkòaihf jkàok prdvk vjkrk. FkĔutaf, suprhstdvcjkoa aotkrksa kvrhpsiam odgahodcoam `rſdvd, od ihjk jk Kvrhpd

bacd ph`jkcjkod, adih jk u fohlh Ćkfu afdcd zdjkòaĆiu gavacazdgaju, `hvhà `h `vd phlubod

svjktsid rdtd. ^rva svjktsia rdt jk azbah idh phscjkàgd svk vkČkl supdroaŤtvd azfkĔu vkcaiam sacd,

idh a tkſoja OjkfdĆihl gdrstvd ihjk su rkfktack fkĔuodrhòu rdvohtkſu. Ihchoajdcod ph`jkcd

svajktd jk rkzuctardcd suprhstdvcjkoaf aotkrksafd fkĔu afpkrajdcastaĆiaf sacdfd Ťth `hvhà `h

ojamhvhl od`fktdojd a trik u odhruſdvdoju. Ukrsdjsiaf farhvoaf ulhvhrhf h`lhvhrohst zd

azbajdojk rdtd prapasdod jk Gkotrdcoaf sacdfd, phskboh OjkfdĆihj, `hi jk rdt hidrditkrasdo idh‟rdt zd phtcdĆkok odgajk–, hòhsoh ‟suihbhf `kfhirdtajk a duthratdrazfd–. FkĔutaf, ^rva

svjktsia rdt jk bah rdt odgajd u ihfk jk h`cuĆujuČa edithr bah, phrk` hòhsd sodld a sphshbohsta

h`rſdvdojd prhùſkohl stdojd hpŤtk fhbacazdgajk, a sphshbohst svdik h` ojam `d ujkàoa svk

suprhstdvcjkok phcataĆik, `ruŤtvkok a iucturok rdzcaik uoutdr svhl `ruŤtvd. ^rvaf svjktsiaf

r dthf oasu rjkŤkoa batoa uzrhga ojklhvhl azbajdojd oata su h`strdojkok fhluČohsta buùČam

suihbd. Ho jk fohlh ùbcjk phscjkàgk hstdvah od hòhsk `rſdvk a pravrk`k, `rſdvk a `ruŤtvd,

vaŤam a oaſam icdsd, idh a od svk hbcaik ſavhtd, iucturu a ufjktohst, oduiu a tkmoaiu, Ćdi a od

sphrt. Rdt jk phirkouh Ťarhik odrhòk fdsk a u shgajdcohf a lkhlrdesihf sfascu, dca a odfktouh

phtrkbu zd stvdrdojkf ohvam hbcaid shgajdcok ihotrhck bach putkf prasack, prhpdldo`k, iucturk

aca majkrdrmajk. OduĆoaga ph`stagdoa ohvhf vazajhf buùČohsta a hschbhĔkoa stdram hihvd

odstdvcjdju prhlrks zdphĆkt a prajk ^rvhl svjktsihl rdtd. Ohvd htiraČd htvdrdju ohvk fhluČohsta

Ťth `rſdvk ihrastk u gacju vcdstathl kihohfsihl prhspdratktd, dca a phvkČdvdojd vhjohl

phtkogajdcd. @hcdza `h fdshvok prafjkok kphmdcoam htiraČd u oduga irhz tkmohchŤik aohvdgajk.

Ph u vkcaihj fjkra utaĆk od svdihòkvoa ſavht Ćhvjkid fjkojdjuČa ojklhvk phlck`k od iucturu a

bavstvhvdojk u suŤtaoa.

Ukcaia okphsrkòa utagdj od svdihòkvoagu afdju a ohvk tko`kogajk u `ruŤtvkoaf

oduidfd, phskboh u psamhchlaja ihjd jk ohva zdfdm `hbacd uprdvh u pkrahù odiho ^rvhl

svjktsihl rdtd. Erhj`hvd tkhrajd prkvdzacdza sekrk oduik uvkcaih h`rkĔujuČa iucturok a

ufjktoaĆik azrdzk a od tdj odĆao okphsrkòh fajkojd Ćhvjkihvh smvdtdojk skbk a svajktd u ihfk

ſava. HtiraČd u sekra lkoktaik `h`dtoh hbhldČuju Ćhvjkihvu svajkst h skba, dca ok uspjkvdju

asihrjkoata rdsok prk`rdsu`k u `ruŤtvafd Zdpd`d, `hi su u odgastaĆihj OjkfdĆihj u scuſba

dotaskfatazfd. Wtrkfcjkojd stvdrdhgd u iuctura a ufjktohsta u svaf hbcagafd h`rkĔkod su



;0

‟ohvhf rkdcohŤČu– odstdchj odiho ^rvhl svjktsihl rdtd, oduĆoaf a tkmoaĆiaf `hstalouČafd a

`ruŤtvkoh phcataĆiaf pracaidfd. ^hskboh sk trkČa edithr hzodĆdvd idh hlrdoaĆdvdjuČa u sfascu

ufjktoaĆihl azrdzd jkr ufjktoai u svhjhj bata tkſa schbhà a ok trpa hlrdoaĆkojd. Ph jk a rdzchl Ťth

vkcaia brhj ufjktoaid bjkſa h` thtdcatdroam rkſafd. FkĔutaf, tkhrajd ph ihjhj stvdrdhga u iuctura

trkbd d phfhlou u azlrdòja `ruŤtvd prhvk`kod jk u Whvjktsihf Wdvkzu. [ OjkfdĆihj, a prajk

`hcdsid Matckrd od vcdst, u iuctura a ufjktohsta jdĆdju prdvga ihja su azrdz stdram tkſoja hcaĆkoam u

vkcaĆdoju stdrk lkrfdosik prhŤchsta. Wvk th upuČujk od zdicjuĆdi `d su a stvdrdhga u iuctura a

ufjktohsta sdfh cjuà sd svhjaf phlck`hf od svajkt ihja oajk uvajki rdzcaĆat h` hohld Ťth jk stdv

vcd`djuČk phcataik. FkĔutaf, bkz hbzard Ťth phokid` oduĆoaga a iucturoa stvdrdhga okphsrkòh

hbcaiuju phcataĆia prdvdg a vazaju `ruŤtvd, td vkzd iucturk a thtdcatdrok phcataik jk okh`rſavd. W

`rulk strdok, dpshcutod schbh`d stvdrdhgd u iuctura a ufjktohsta ok zodĆa uvajki a cjkphtu

ojamhvhl azrdzd, i dh oa z`rdvu vazaju buùČohsta. Zkfcjk zdpdòhl iucturohl ph`ruĆjd `hcdzk

u `hàr sd oduĆoaf, iucturoaf a ufjktoaĆiaf strkfcjkojafd Kvrhpk, dca zbhl odgahodcoam tkſoja

kvrhpsia azrdz stdvcjdju u `rula pcdo. Ph jk phskboh azrdſkoh u zkfcjdfd a `ruŤtvafd Cdtaosik

Dfkraik l`jk, idh a u Jdpdou, phsthja htphr prkfd cabkrdcazfu. Fdshvod iucturd Wjkàojkoam

@rſdvd sk irhz eacf Ťara u Kvrhpa, irkardjuČa stdvhvk a odfkČuČa trko`hvk, `hi kvrhpsia eacf,

adih ufjktoaĆia azrdſdjoaja h` dfkraĆihl, phstdjk smvdČko idh fhČoh srk`stvh prhpdldo`k.

@rkvok iucturk Aoàjk, Iaok a Jdpdod u fkĔurdtohf pkrahù `hbavdju ohva zdfdm zbhl `hàrd

sd iucturhf Zdpd`d, `hi sk prkfd ojhj u drdpsihf svajktu, Pursihj a Ardou azrdſdvd jdi htphr

zbhl ihchoazdthrsihl hòhsd vkcaiam sacd.

^htrhŤdĆia fkotdcatkt phtphfhlout rkicdfhf a odfktouthf vazajhf okhlrdoaĆkohl

kihohfsihl prhspdratktd hvhà h vkcaik kihohfsik irazk. Hod sk h`rdſdvd a od phcju iucturk

a ufjktohsta, phskboh u thtdcatdroaf `rſdvdfd l`jk hcdza h ohvhl zdfdmd odgahodcazfd a svk

htvhrkoajam tkſoja zd ohvaf phrktihf u svajktu. Dih su oduid a tkmoaid u fkĔurdtohf pkrahù

back u scuſba jdĆdojd kihohfsihl, `ruŤtvkohl a vhjohl phtkogajdcd odgajd, iucturd a ufjktohst

lrd`k ruŤtvh a h`rkĔuju ojklhvu vazaju buùČohsta. Iucturod strajkfcjkojd fkĔurdtohl pkrah`d

su azrdz suprhstdvcjkoam phlck`d od prhŤchst, sd`dŤojhst a buùČohst Ćajd jk okphsrkòd

phscjkàgd @rula svjktsia rdt.



;;

CAPKRDP[RD

Iojalk

4. Do`rkj FatrhvaČ, Urkfk oktrpkcjavam ‗ ^hcataĆid asthrajd vkcaiam `rſdvd Kvrhpk 4141-

4171, Wrpsid iojaſkvod zd`ruld, Bkhlrd`, 41<0.

2. Bhrd IrdlujkvaČ, Wd hcafpajsiam bhracaŤtd, Zdvh` zd u`ſbkoaik a odstdvod srk`stvd,

Bkhlrd` 41=0.

7. Gdrhcaok E. \drk ‗ I. F. ^doaiidr ‗ J. F. Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd ‗ Iucturoa a

oduĆoa rdzvhj, Wvkzdi UA / iojald A, Odprajk`, Zdlrkb, 4151.

0. Gdrhcaok E. \drk ‗ I. F. ^doaiidr ‗ J. F. R hfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd ‗ Iucturoa a

oduĆoa rdzvhj, Wvkzdi UA / iojald AA, Odprajk`, Zdlrkb, 4151.

;. Gdrhcaok E. \drk ‗ I. F. ^doaiidr ‗ J. F. Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd ‗ Iucturoa a

oduĆoa rdzvhj, Wvkzdi UA / iojald AAA, Odprajk`, Zdlrkb, 4151.

5. Gdrhcaok E. \drk ‗ I. F. ^doaiidr ‗ J. F. Rhfkao, Masthrajd ĆhvjkĆdostvd ‗ Iucturoa a

oduĆoa rdzvhj, Wvkzdi UA / iojald AU, Odprajk`, Zdlrkb, 4151.

<. ăk`hfar ^hphv, H` Ukrsdjd `h @dogald, Ohcat, Bkhlrd`, 41<5.

=. @kjva` D. Iui, Asthrajd eacfd 4, Gcah, Bkhlrd` 2>>;.

1. @ſho F. Rhbkrts, Kvrhpd 4==>-410;, Gcah, Bkhlrd`, 2>>2.

4>. Koragh Grdvktth, hvajkst 45: rva svjktsia rdt a phscajkrdtod Kurhpd (4140-4175), Jutdroja

cast, Zdlrkb 2>>=.

44. Ek Bdjh Dcvdrks ‗ Jucah Lac ^kgmdrrhfdo, Asthrajd Ůpdoajk, Gcah, Bkhlrd` 2>>7.

42. Lkheerky Bdrrdgchulm ‗ Ragmdr` Hvkry, Pmk Pafks ^hvajkst svajktd, MKOD GHF,

Zdlrkb, 2>>2.

47. M. \. Jdosho, Asthrajd ufjktohsta, ARH ^rhsvktd, Bkhlrd`, 41=<.

40. Mkory Bkfehr` ^dris, Asthrajd Wjkàojkoam DfkraĆiam @rſdvd, Rd`, Bkhlrd`, 41=;.

4;. Fdrajdo BhrŤaČ, Alrk soajkld a ck`d, Odicd`d WPAM, Zdlrkb, 2>>2.45. Fdrajdo BhrŤaČ, H` Dtkok `h Dtkok, Odicd`d WPAM, Zdlrkb, 2>>0.

4<. ^dvck Facjuihv ‗ Ů. Wkojhbhs ‗ C. Kzkofdo, Asthrajd Rusajk, Odrhòd iucturd, Bkhlrd`

4171.

4=. ^macap Jkoiaos, Asthrajd Wjkàojkoam @rſdvd, Eacap UaŤojaČ, Bkhlr d`, 2>>2.

41. Pvrtih ăubkcaČ, Iojaſkvohst, dohrdfd, Zdlrkb 4155.

2>. [ce @arcfkakr, ^hvajkst OjkfdĆik, BDRBDP, ZDLRKB 4111.



Kogaichpkàjk

HpŤtd kogaichpkàjd CDRH[WWK, Phf 4. Uui Idrd`ſaČ, Bkhlrd`, 41<4.



Aotkrokt

mttp://www.drtfhvkfkots.gh.ui/afprkssahoasf.mtf

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/fkoshcyfpag/bkrcao4175/ao`kx.mtfc

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/uruludy417>/ao`kx.mtfc

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/atdcy4170/ao`kx.mtfc

mttp://www.eaed.ghf/thurodfkots/drgmavk/whrc`gup/erdogk417=/ao`kx.mtfc

mttp://www.hxehràscdfagstuàks.ghf/drtagck/hpr/t42;/k4=418Xma67&Xphs64

mttps://tspdgk.cabrdry.uthrhoth.gd/gat`/mhcthre/<.0.mtfc

http://www.artmovements.co.uk/impressionism.htm

http://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/berlin1936/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/uruguay1930/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/italy1934/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/france1938/index.html

http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e1819?_hi=3&_pos=1

https://tspace.library.utoronto.ca/citd/holtorf/7.4.html

https://tspace.library.utoronto.ca/citd/holtorf/7.4.html

http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e1819?_hi=3&_pos=1

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/france1938/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/italy1934/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/uruguay1930/index.html

http://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/berlin1936/index.html

http://www.artmovements.co.uk/impressionism.htm

Documents

Nauka, tehnika, kultura, umjetnost i sport između dva svjetska rata (1918-1939)