42
1 ( ร่าง ) หลักสูตรการอบรมฟื้นฟูความรูอสม. ปี 2555 โครงสร้างหลักสูตร การจัดการสุขภาพในภาวะวิกฤต (กรณีน้ําท่วม)” สาระสําคัญ ศึกษาเกี่ยวกับ ความหมาย และนิยาม ภัยพิบัติในชุมชนกระบวนการจัดการสุขภาพชุมชน ใน ภาวะภัยพิบัติ (กรณีน้ําท่วม) บทบาท อสม. ในภาวะภัยพิบัติ (กรณีน้ําท่วม) แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ ระยะช่วง วางแผนและเตรียมป้องกันภัยพิบัติในชุมชน ระยะช่วงจัดการระหว่างเกิดภัยพิบัติ และ ระยะจัดการช่วงฟื้นฟู หลังภัยพิบัต รวมทั้ง ความรู้พื ้นฐาน การดูแลและช่วยเหลือประชาชน ในการจัดการปัญหาที่เกิดขึ้น จุดประสงค์การเรียนรูเพื่อให้ อสม. สามารถในเรื่อง 1. ความหมาย และนิยาม ภัยพิบัติในชุมชน2. การจัดการสุขภาพชุมชน ในภาวะภัยพิบัติ (กรณีน้ําท่วม) 3. บทบาท อสม. ในภาวะน้ําท่วม 4. ความรู้พื้นฐาน การดูแลและช่วยเหลือประชาชน ในการจัดการปัญหาที่เกิดขึ้น ระยะเวลาการอบรม ระยะเวลาการอบรม 2 วัน รูปแบบการอบรม 1. สร้างความเข้าใจและให้เห็นภัยพิบัติที่อาจมีโอกาสเกิดขึ้นในแต่ละชุมชน 2. สร้างแนวคิดการเป็นนักจัดการสุขภาพชุมชน 3. ใช้กระบวนกลุ่ม ร่วมวางแผน วิเคราะห์ บทบาท อสม. ในการจัดการสุขภาพชุมชนในภาวะภัยพิบัติ (ใช้ กรณีน้ําท่วมเป็นตัวอย่าง) 3 ระยะ คือ - วางแผนเตรียมป้องกันภัยในชุมชน ก่อนเกิดภัยพิบัติ - วางแผนจัดการช่วงเกิดภัยพิบัติ - วางแผนจัดการช่วงระยะฟื้นฟูหลังภัยพิบัติ 4. เรียนรู้ในฐาน โดยใช้กรณีนําท่วมเป็นตัวอย่าง จํานวน 6 ฐานสําคัญ คือ - การจัดทําฐานข้อมูลเตรียมรับภัยพิบัติ ได้แก่ โซนที่ได้รับผลกระทบ โดยใช้ ธงสีแดง เหลือง เขียว - การจัดเตรียมเครื่องมือสื่อสาร ประชาสัมพันธ์ และ การเคลื่อนย้ายคน - การดูแลส่งต่อผู้ป่วย และการรักษา-ส่งต่อ

New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

1

( ราง ) หลกสตรการอบรมฟนฟความร อสม. ป 2555

โครงสรางหลกสตร “การจดการสขภาพในภาวะวกฤต (กรณนาทวม)”

สาระสาคญ

ศกษาเกยวกบ ความหมาย และนยาม “ภยพบตในชมชน” กระบวนการจดการสขภาพชมชน ในภาวะภยพบต (กรณนาทวม) บทบาท อสม. ในภาวะภยพบต (กรณนาทวม) แบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะชวงวางแผนและเตรยมปองกนภยพบตในชมชน ระยะชวงจดการระหวางเกดภยพบต และ ระยะจดการชวงฟนฟหลงภยพบต รวมทง ความรพนฐาน การดแลและชวยเหลอประชาชน ในการจดการปญหาทเกดขน

จดประสงคการเรยนร

เพอให อสม. สามารถในเรอง 1. ความหมาย และนยาม “ภยพบตในชมชน” 2. การจดการสขภาพชมชน ในภาวะภยพบต (กรณนาทวม) 3. บทบาท อสม. ในภาวะนาทวม 4. ความรพนฐาน การดแลและชวยเหลอประชาชน ในการจดการปญหาทเกดขน

ระยะเวลาการอบรม

ระยะเวลาการอบรม 2 วน รปแบบการอบรม

1. สรางความเขาใจและใหเหนภยพบตทอาจมโอกาสเกดขนในแตละชมชน 2. สรางแนวคดการเปนนกจดการสขภาพชมชน 3. ใชกระบวนกลม รวมวางแผน วเคราะห บทบาท อสม. ในการจดการสขภาพชมชนในภาวะภยพบต (ใช

กรณนาทวมเปนตวอยาง) 3 ระยะ คอ - วางแผนเตรยมปองกนภยในชมชน กอนเกดภยพบต - วางแผนจดการชวงเกดภยพบต - วางแผนจดการชวงระยะฟนฟหลงภยพบต

4. เรยนรในฐาน โดยใชกรณนาทวมเปนตวอยาง จานวน 6 ฐานสาคญ คอ - การจดทาฐานขอมลเตรยมรบภยพบต ไดแก โซนทไดรบผลกระทบ โดยใช ธงสแดง เหลอง เขยว - การจดเตรยมเครองมอสอสาร ประชาสมพนธ และ การเคลอนยายคน - การดแลสงตอผปวย และการรกษา-สงตอ

Page 2: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

2

- การเฝาระวงพฤตกรรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม โดยเฉพาะประเดนการจดหา อาหาร นาสะอาด และการกาจดสงปฏกล

- การพฒนาคณภาพชวต (ฟนฟสขภาพกาย – จต) - การประเมนผลการจดการสขภาพชมชน ในภาวะภยพบต

ขอบเขตเนอหา ประกอบดวยเนอหา 4 หมวดหลก คอ

หมวดท 1 ความหมายและคานยาม “ภยพบตในชมชน”

หมวดท 2 แนวคดและหลกการจดการสขภาพสขภาพชมชน

หมวดท 3 การจดทาแผนปฏบตเพอจดการสขภาพในภาวะเกดภยพบต 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 : เตรยมตวกอนภยวกฤต วเคราะหความเสยงของชมชน การตดตามเฝาระวงขอมลขาวสารรวมกบภาคเครอขายใสนตาบล การแจงขาวเตอน การเตรยมปจจยพนฐานในการดารงชวตพรอมรบวกฤต (อาหาร นา ยาของผปวยเรอรง ฯลฯ )

ขอมลกลมทตองไดรบการดแลชวยเหลอ ผปวยเรอรงตดเตยง ผสงอาย เดกเลก หญงมครรภ และผพการ

บทบาทแนะนายายอปกรณไฟฟา เพอการปองกนไฟดด การจดทาแผนเตรยมรองรบภยพบต รวมกบกองทนสขภาพตาบล

ระยะท 2 : ชวงภยวกฤต บทบาทชเปากลมทตองไดรบการชวยเหลอ บทบาทการรกษา - สงตอ เยยมบาน ดแลเบองตน (นากดเทา สตวมพษกดตอย อบตเหต และการชวยเหลอชวต ) หรอ ความรสาเหตการตาย ในภาวะนาทวม - ไฟฟาดด ไดแก การปองกนถกไฟดด / การปฐมพยาบาลคนทถกไฟดด/ไฟรว - สตวพษกดตอย ไดแก การปฐมพยาบาลงพษกด - อบตเหตลนไถล รถชน / การจมนา ไดแก ขนตอนการปฏบตการชวยชวต (CPR)

คาแนะนาการดแลตนเองใหปลอดภยจากโรคทมากบนาทวม ตวอยางเชน - การใชสารสม เพอทานาสะอาด / แชเทาปองกนแผลนากดเทา อนๆ - ทารองเทางาย ๆ สาหรบประชาชนในการปองกนโรคจากภาวะนาทวม - การปองกนไฟฟาชอตชวงนาทวม และ ขอควรปฏบตการใชไฟฟากอนและหลงนาทวม

บทบาทการเผาระวงพฤตกรรมสขภาพ และอนามยสงแวดลอม - ความรโรคภยทมากบนาทวม ไดแก โรคตาแดง นากดเทา อาหารเปนพษ อจจาระรวง

ไขหวดใหญ ไขเลอดออก ไขมาเลเรย หด เปนตน - การสารวจพฤตกรรมสขภาพ ในเรองความปลอดภยเกยวกบ อาหาร และนาดมและดแล

สภาพแวดลอม เชน ขยะ - ความรเรองอนามยสวนบคคล ครอบครวและชมชน

Page 3: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

3

บทบาทการจดการเรองอาหารและนาดมทปลอดภย (กรณศนยพกพง ใหทาอาหารปรงสก กรณรบของจากภายนอก ใหเกบอาหาร 1 กลองเพอเอาไวตรวจหาเชอหากมเหตการณอาหารเปนพษ)

บทบาทรกษาสงแวดลอม ขยะ อจจาระ นาเนาเสย ปองกนการระบาดโรค บทบาทการเฝาระวงสขภาพจต และความเครยด คนในชมชน บทบาทการเตรยม EM จากขยะเพอนามาใชในชวงฟนฟ บทบาทเสรมสรางพลงใจ พฒนาคณภาพชวต บทบาทการจดหา อาหาร นาสะอาด และการกาจดสงปฏกล

ระยะท 3 : ชวงระยะฟนฟ • บทบาทเฝาระวงสขภาพจตหลงนาลด

- เทคนคการจดกจกรรมออกกาลงกายอยางงาย เพอฟนฟรางกาย - การตรวจคดกรองภาวะซมเศราอยางงาย โดยใชแบบสอบถาม - เทคนคสรางพลงใจ หรอ ใหกาลงใจ กบผทมภาวะความเครยด

- เทคนคจดกจกรรมคลายเครยด • บทบาทรณรงคทาความสะอาดดวยการใชผลตภณททไมเพมภาระสงแวดลอม • บทบาทการฟนฟสงแวดลอม • การทานาหมกจลนทรย เพอทาความสะอาดบานเรอน • การทา EM ball

หมวดท 4 แนวทางการดาเนนการเสรมสรางบทบาท อสม. และเครอขายฯ เพอการชวยเหลอผประสบภยนาทวม : การดาเนนการรองรบสถานการณอทกภยของกระทรวงสาธารณสข

การประเมนผล

ทดสอบความร กอน – หลง การอบรม จานวน 20 ขอ

Page 4: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

4

หมวดท 1 : ความหมายและคานยามภยพบต (DISASTER)

1.1 คาจากดความของภยพบต

คอ “สภาวะทระบบการทางานของชมชนหรอสงคมไดรบการกระทบกระเทอนอยางรนแรงเปนสาเหตใหเกดการสญเสยชวต ทรพยสน เศรษฐกจ และสงแวดลอม ทเกนกาลงความสามารถของชมชนหรอสงคมทไดรบผลกระทบจะจดการไดโดยใชทรพยากรของตนเองทมอย” ศนยเตรยมความพรอมภยพบตแหงเอเชย ADPC (2548.น.3) ไดใหคาจากดความของภยพบตดงนภยพบต คอ ภยทมผลกระทบซงกอใหเกดความสญเสยในชวตและทรพยสนของมนษย หรอเกดความเสยหายทางระบบเศรษฐกจ มผลกระทบตอสงคม และอนๆอกมากมาย ซงสามารถจาแนกไดเปน 3 ประเภทคอ

1.ภยทางธรรมชาต ไดแก นาทวม แผนดนไหว ดนถลม พายฝนฟาคะนอง พายเขตรอน คลนพายซดฝง ไฟปา สนาม ฝนแลง ฯลฯ

2.ภยทเกดจากการกระทาของมนษย เชน อคคภย ภยจากการจราจรและคมนาคมขนสง ภยจากการกอการราย

3.ภยจากเทคโนโลยตางๆ เชน ภยจากการทดลองอาวธนวเคลยร ปญหาระบบสอสาร

1.2 ความตระหนกถง การเกดภยพบตในชมชน ชมชนทมระบบการจดการปญหาใด ๆ ไดอยางเขมแขง จนสามารถจดการปญหาใหไมเกดความสญเสยและสามารถปองกนภยพบตทจะเกดขนได ซงตางจากชมชนทไมมศกยภาพในการจดการปญหา จนเกดภาวะวกฤต ถงขนตองใหองคกรภายนอกมาชวยจดการใหกบชมชน ดงนนการเกดภยพบตหนง ๆ อาจไมเปนปญหากบชมชนทเขมแขงนนเอง

Page 5: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

5

หมวดท 2 : การจดการสขภาพชมชน ในภาวะภยพบต (กรณนาทวม)

2.1 แนวคดการจดการภยพบตโดยอาศยชมชนเปนฐาน

ภยธรรมชาตหรอภยพบตทเกดขน ถกมองวาเปนสงทเกดขนโดยไมอาจปองกนได เปรยบเสมอนชะตากรรมทตองยอมรบและผลกระทบเหลานน ไมวาการสญเสยชวตทรพยสนในแตละปมจานวนมาก แนวคดนจงมองถงหนาทของรฐและสงคมมงทจะเขาชวยเหลอและบรรเทาเฉพาะหนาเพอกสถานการณในพนทประสบภยใหคนสสภาวะปกต จงมคาใชจายเปนจานวนมาก เงนทใชจายเพอแกปญหาและบรรเทาทกขนาจะนาไปใชจายในการพฒนาปองกนภยพบตใหทวถงและยงยนแทน และยงลดความเสยงความรนแรงทจะไดรบจากภยพบต กลยทธการปองกนไมเพยงแตจะประหยดเงนทองเปนหมนลาน แตยงชวยชวตคนเปนหมนๆ คน ทาอยางไรถงจะสรางแนวคด วฒนธรรมใหรจกเรองการปองกนภยพบต ซงไมใชเรองงายทงในระดบนโยบาย ทงนเพราะเปนคาใชจายทสง เพอปองกนภยพบตในปจจบนแตจะเหนผลในอนาคตขางหนา และเหนผลดงกลาว จะมองไมเหนเปนรปธรรมทงน เพราะภยพบตยงไมไดเกดขนภยพบตเกดขนไดทกพนท และผไดรบผลกระทบ คอ ประชาชนในพนทนน ๆ หากมการเตรยมพรอมในการปองกนภยพบตลวงหนากจะสามารถปองกนลดความรนแรงทจะไดรบ ลงไดและยงสามารถฟนฟความเสยหายใหกลบคนสสภาวะปกตไดอยางรวดเรว ปจจบนเปนทยอมรบกบการจดการสาธารณภยมใชหนาทของหนวยงานหนงใดหนวยงานหนง หรอของบคคลใดบคคลหนงเปนการเฉพาะแตเปนเรองของทกคนทกหนวยท จะตองมสวนรวมในการปองกนและแกไขปญหาในการจดการสาธารณภยทกขนตอน เมอมองไปยงพนทเสยงภย ชมชนทเสยงตอการเกดภยพบต จงเปนกลมแรกทอาจจะไดรบผลกระทบจากภยพบต ทาอยางไรใหชมชนในพนทมสวนรวมในการจดการภยพบตของชมชน นนคอทมาของแนวคดในการจดการภยพบตโดยอาศยชมชนเปนฐาน (Community Base Disaster Risk Management “CBDRM”) 2.2 ระบบการบรหารจดการภย แบงเปน 3 ชวง คอ

o การดาเนนการกอนเกดภย : เพอปองกนและลดผลกระทบจากสาธารณภย o การดาเนนการระหวางเกดภย : การดาเนนการในสถานการณฉกเฉน โดยระดมทรพยากรท

มอยเขาชวยเหลอผประสบภย o การดาเนนการหลงจากภยผานพนไป : เปนการฟนฟกจกรรมตางๆ ของชมชน และของรฐ

ใหกลบคนสภาวะปกต

การบรหารจดการภยพบตทมประสทธภาพ 1. การบรหารจดการระหวางหนวยงานทมการจดชนลาดบการปฏบตงานทสอดคลอง 2. การแลกเปลยนขอมลขาวสารและการมการจดการการสอสารระหวางหนวยงาน 3. เครอขายชมชนสามารถฟนคนจากภย 4. การเรยนรดวยตวเอง หรอการสรางความสามารถในการปรบตว ( โครงสรางพนฐานทางเทคนค, ความยดหยนในการบรหารจดการ, วฒนธรรมแบบเปด )

5. การสรางองคความรแบบบรณาการในการจดการเกยวกบภย 6. สรางการมสวนรวมทระดบตางๆ

Page 6: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

6

ระดบของการมสวนรวมในการบรหารจดการภยพบต 1. การสรางความรความเขาใจเกยวกบภยพบตใหกบประชาชนในพนททมความเสยงตอการเกดภย การสรางความตระหนก และเลงเหนความสาคญของแนวโนมภย และความรนแรงทอาจจะเกดขนในระดบบคคลและชมชน 2. การสรางความรความเขาใจเกยวกบการเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ ในการทจะแกไขปญหาทเกดขนในเบองตน รวมทงการสนบสนนการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของตอระยะตอไป 3. การประเมนและวเคราะหความเสยงจากภยพบตทอาจจะเกดขนเพอประกอบการวางแผน และหาแนวทางปองกนการเกดภย พรอมทงรวมเสนอความคดเหนในการทจะกาหนดแนวทางในการเตรยมความพรออม และการดาเนนการแกไขปญหาทเกดขนของชมชนแตละชมชน 4. การเขารวมดาเนนการฝกซอมแนวทางปฏบต และการกาหนดหรอสรางความเขาใจรวมกนเพอรอง รบกบสถานการณทอาจจะเกดขนจรง รวมทงการประเมนผลการปฏบตจากการฝกซอมแผนเพอวเคราะหปญหาอปสรรคตอการดาเนนการ 5. การเขารวมสนบสนนการบรหารจดการของหนวยงานทรบผดชอบในภยนนๆ ในขณะทมภยพบตเกดขน รวมทงการเขารวมสนบสนนการฟนฟภยภายหลงจากภยไดสนสดลง 6. การรวมประเมนผลการแกไขปญหาทผานมา เพอวเคราะหปญหา อปสรรค ของการดาเนนการในการบรหารจดการกบภยพบต 7. กาหนดแนวทางการแกไขปญหา โดยนาการประเมนผลทผานมาเปนฐานเพอปรบปรง และพฒนาเพอกาหนดเปนแนวทางปฏบตในระดบตอไป

ใหผเรยน ศกษาใบงาน จานวน 2 เรอง คอ

ใบงานท 1 : ศกษาตวอยาง หลกสตรการเรยนร ศนยจดการภยพบต ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช ใบงานท 2 : ศกษาบทเรยนการฝกอบรมอาสาสมครจดการภยพบต โซน 3 ตาบลวงหน อาเภอ บางขน จงหวดนครศรธรรมราช

Page 7: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

7

ใบงานท 1 หลกสตรการเรยนร ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช

แนวคดการจดตงศนยจดการภยพบต

ทผานมาเรามกจะมองวาผลกระทบจากภยพบตไมสามารถคาดการณได เราจงไมมการประเมนความเสยง คนสวนใหญมกจะคดวาผประสบภยคอเหยอของภยพบต ไมสามารถชวยเหลอตนเองได และประชาชนเปนเพยงผรอรบความชวยเหลอจากภาครฐ และจากองคกรภายนอก การบรหารจดการภยพบตทผานมาจงออกมาในแนวคด “ รอใหเกดภยพบตเสยกอน แลวจงคอยหาทางจดการ” โดยไมมการกาหนดมาตการ และ วธการปองกนหรอลดผลกระทบทเกดจากภยพบต แตใชการตงรบ ซงเนนการรบมอตอสถานการณฉกเฉน และการบรรเทาทกขหลงเกดภย จากสถานการณภยพบตทมแนวโนมทวความรนแรง และสลบซบซอนมากขน สรางความสญเสยทางชวต ทรพยสน เศรษฐกจ และสงคม และ บทเรยนจากการเกดอทกภยในพนทตาบลวงหน หลาย ๆ ครง โดยเฉพาะ ชวงเดอน พฤศจกายน - ธนวาคม ๒๕๕๓ และชวงเดอน มนาคม - เมษายน ๒๕๕๔ ไดสรางความเสยหายทางดานทรพยสน การเกษตร และ ปศสตว ใหกบประชาชนเปนจานวนมาก ในสวนของการจดการในภาวะฉกเฉน ทงการชวยชวต การอพยพ การบรรเทาทกขทงหลายยงเกดชองวางจากการชวยเหลอทแตกตางกน บางพนทมความชวยเหลอมากมายซาซอน แตไมตรงตามความตองการของชาวบาน บางพนทขาดแคลน แสดงใหเหนวาการจดการในพนทยงไมเปนระบบ ซงยงเปนการจดการเฉพาะหนา หนวยงานภาครฐทมบทบาทในการใหความชวยเหลอไมรวดเรวพอ ไมทวถง อปกรณไมเพยงพอตอการชวยเหลอ ถงแมชมชนซงเปนผประสบภยโดยตรงเรมมการจดการตนเอง แตยงไมเปนระบบมากนก จงเกดการรวมตวของ ภาคชมชน ทองท ทองถน โดยทองถนเปนเจาภาพในการชวนกลมคนมารวมคดหารปแบบในการจดการภยพบตใหเปนระบบ ดงกลมคนทดาเนนการเรองนมารวมกน เพอลดความซาซอนในการบรหารจดการ

ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน กอตงอยางเปนทางการ เมอวนท 19 กนยายน ๒๔๕๔ ซงเกดความรวมมอของทองถน ทองท ภาคประชาชน และ โครงการคดดทาดเพอเมองนคร ภายใตการสนบสนนของ สสส. โดยมททาการอยท ศนยประชาสมพนธอทยานบอนารอน หมท ๑๓ ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช โดยมองคประกอบในการบรหารจดการคอ คณะทางาน ขอมล แผนจดการภยพบต อาสาสมคร การสอสาร กองทน การเชอมโยงเครอขาย ในสวนของคณะทางานจะมตวแทนจากภาคสวนตาง ๆ ทมบทบาทในชมชนเขามามสวนรวมเปนคณะทางาน เชนตวแทนภาคทองถน ตวแทนกานน ผใหญบาน ตวแทนจากกลมอาสาสมครแตละกลม คอ อปพร. ชรบ. มลนธประชารวมใจ อสม. แมบาน เยาวชน อช. อาสาสมครปจเจก และมผทรงคณวฒในพนทเปนทมทปรกษา เชน ผบรหารทองถน กานน หวหนาสวนราชการในตาบล สวนการแบงบทบาทคณะทางานศนยการจดการภยพบตไดมการประชมเพอรางกรอบการทางานและแบงบทบาทหนาทโดยใหตวแทนรบตาแหนงตามความถนด โดยมโครงสรางการบรหารงานภายในศนยดงน

Page 8: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

8

ประธาน

รองประธาน รองประธาน

ฝายเลขานการ ฝายการเงน ฝายสอสาร/ประชาสมพนธ ฝายประสานงาน ฝายพสด ฝายเทคโนโลยสารสนเทศ ฝายเผชญภย

ทาหนาท ดานเอกสาร หนงสอรบ/สง บนทกรายละเอยดการ

ดาเนนงานตางๆ

ทาหนาท ดานการเงน บญชราย รบรายจาย การบรจาคทเปนตว

เงน จดเกบเอกสารดาน

การเงน

ทาหนาท ดานการสอสาร รบขาว แจงขาว ผานเครองมอสอสารประจาศนย

วทย เสยงไรสาย

ทาหนาทเปนผ

ประสานระหวาง

ศนยกบหมบาน

ในการดาเนนการ

เรองตาง ๆ

ทาหนาท ควบคมดแล

พสด ทาบญชการเบกจายวสด อปกรณ จดหาวสด อปกรณ ทจาเปนในการ

ดาเนนงาน

ทาหนาท ในการออกชวยเหลอ

ผประสบภย

ขณะทเกดภยม

ความเชยวชาญ

ในการเผชญภย

พบต

ทาหนาท ดานการใชเทคโนโลยตาง ๆ มาใชประโยชน เชนการหาขอมลทางอนเตอรเนต การใชสอเทคโนโลย ตาง ๆ ประกอบการบรหารงาน

คณะทปรกษา ฝายวชาการ

Page 9: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

9

ผลจากการดาเนนงานในการจดตงศนยจดการภยพบตตาบลวงหน ทาใหเกดการรวมตวของแกนนาในตาบลในการคดหารปแบบการจดการภยพบตใหเปนระบบ และมการวางแผนการบรหารจดการทงกอนเกดภย ขณะเกดภย และการฟนฟหลงเกดภย โดยใชการมสวนรวมของแตละชมชนในการจดการ สรางความตระหนกใหชาวบาน และชมชนไดรบรรปแบบในการเตรยมรบมอกบภยพบตทอาจเกดขน รวมถงการออกใหความชวยเหลอพนทอน ๆ ทประสบภยดวย ปจจยแหงความสาเรจททาใหเกดศนยจดการภยพบตคอการดงกลมคนตาง ๆ ทมสวนเกยวของทง ทองถน ทองท อาสาสมครตาง ๆ รวมถงผประสบภย มาคดคนหารปแบบการจดการทเปนความตองการของพนทตนเองโดยอาศยทนทางสงคมทมอยรวมถงการสนบสนนจากภานนอกเขามาหนนเสรมใหเกดกระบวนการขบเคลอนงานอยางเปนระบบ

Page 10: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

10

รายละเอยดแหลงเรยนร ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน ชอแหลงเรยนร

เนอหาหลกของการเรยนร วตถประสงค สถานท ปฏบตจรงเพอการเรยนร

วธการ ถายทอดความร

วทยากร สอทใชประกอบการ

เรยนร

การประเมนผล

ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน

1. ทมาและแนวคดของศนยจดการภยพบต 2. ทมาของคณะทางาน ภารกจของศนย รปแบบการดาเนนงาน 3. รปธรรม และผลจากการดาเนนงานของศนยจดการภยพบต

1.เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงแนวคดการจดตงศนยภยพบต 2.เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดรถงทมาของคณะทางานวธการดาเนนงาน ภารกจของศนย และขนตอนการดาเนนงาน 3.เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงผลทไดรบจากการดาเนนงานของศนย

ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน

- การบรรยายของวทยากรประจาแหลงเรยนร

- การสนทนาและเปลยนความคดเหนระหวางผมาแลกเปลยนเรยนรกบวทยากรประจาแหลงเรยนร

- นายอภสทธ รกด - นายมานพ มหารตน

- เอกสาร - ไวนล - Powwer

point

- สงเกตจากการมสวนรวมของผมาแลกเปลยนเรยนร

Page 11: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

11

ชอแหลงเรยนร ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน ผประสานงาน/ทอย

๑. นายมานพ มหารตน หมท ๑๓ ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช โทร.๐๘-๔๘๓๙-๗๙๓๘

๒. นายอภสทธ รกด หมท ๒ ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช โทร. ๐๘-๖๙๕๔-๘๒๕๔

วทยากรประจากลม ๑. นายมานพ มหารตน ๒. นายอภสทธ รกด

วตถประสงค ๑. เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงแนวคดการจดตงศนยภยพบตภายใตการมสวนรวมของประชาชน

ในพนท ๒. เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดรถงทมาของคณะทางาน วธการดาเนนงาน ภารกจของศนย และขนตอน

การดาเนนงาน ๓. เพอใหผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงผลทไดรบจากการดาเนนงานของศนยจดการภยพบต

กาหนดการเรยนรกจกรรมของแหลงเรยนร ศนยจดการภยพบตตาบลวงหน

เวลา ระยะเวลา เนอหา/กจกรรม วทยากร ๒ ชวโมง ๑๐ นาท กลาวตอนรบและแนะนาวทยากร

ประจาแหลงเรยนร นายอภสทธ รกด

๓๐ นาท บรรยายแนวคดการจดตงศนยจดการภยพบต

นายอภสทธ รกด

๓๐ นาท บรรยายกระบวนการจดตงศนย และกระบวนการดาเนนงาน

นายมานพ มหารตน

๒๐ นาท บรรยายผลทไดรบจากการจดตงศนยภยพบต

นายมานพ มหารตน

๒๐ นาท สนทนาแลกเปลยนความคดเหน นายอภสทธ รกด ๑๐ นาท สรปการแลกเปลยนเรยนร

- สรปสงทกลมไดรบ - สรปการนาไปประยกตใช

นายอภสทธ รกด

สอวสดอปกรณ

๑. เอกสาร ( รายงานการประชม รปกจกรรม แผนการดาเนนงาน) ๒. ไวนล (แนวคด ขนตอนการดาเนนงาน ผลลพธ/ผลผลต ) ๑. Powwer point ( แนวคด ขนตอนการดาเนนการ ผลลพธ/ผลผลต)

Page 12: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

12

สงทไดเรยนร ๑. ผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงแนวคดการจดตงศนยจดการภยพบตตาบลภายใตการมสวนรวมของ

ประชาชนในพนท ๒. ผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงกระบวนการในการดาเนนการศนยจดการภยพบตตาบล ๓. ผมาแลกเปลยนเรยนรไดทราบถงผลทไดรบจากการดาเนนการของศนยจดการภยพบตตาบล

การประเมนผล

๑. สงเกตจากการมสวนรวมของผมาแลกเปลยนเรยนร

Page 13: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

13

ใบงานท 2 ศกษาบทเรยนการฝกอบรมอาสาสมครจดการภยพบต โซน 3

ตาบลวงหน อาเภอ บางขน จงหวดนครศรธรรมราช

ผเขารวมการอบรม ประกอบดวยตาบลเขารวมฝกอาสาสมคร 1. ตาบลวงหน เขารบการฝกอบรม จานวน 23 คน ผานหลกสตร จานวน 23 คน 2. ตาบลเขาโร เขารบการฝกอบรม จานวน 15 คน ผานหลกสตร จานวน 15 คน 3. ตาบลบานลานาว เขารบการฝกอบรม จานวน 15 คน ผานหลกสตร จานวน 15 คน 4. ตาบลกะปาง เขารบการฝกอบรม จานวน 16 คน ผานหลกสตร จานวน 16 คน 5. ตาบลบางขน เขารบการฝกอบรม จานวน 9 คน ผานหลกสตร จานวน 9 คน 6. ตาบลทงสง เขารบการฝกอบรม จานวน 14 คน ผานหลกสตร จานวน 8 คน

รวมผเขารบการฝกอบรม จานวน 92 คน ผานหลกสตร จานวน 86 คน

กระบวนการฝกอบรมอาสาสมครจดการภยพบตโซน 3 รนท 1 วนท 21 – 23 ตลาคม 2554 รนท 2 วนท 25 - 27 ตลาคม 2554

กอนถงวนฝกอบรม

- วนท 14 สงหาคม 2554 ทมจดการลงสารวจพนท โดยนาเรอลองคลองแมนาตรงเพอสารวจดลกษณะพนท ทเหมาะสมในการจดฐานการฝกอบรมแตละ ฐาน และหาพนทดทสดในการจดสถานท ทตรงกบความตองการของทมจดการนนกคอ ไดทาการฝกเหมอนจรง ปลอดภย และสรางกระแสความสนใจกบประชาชนในพนทเพอใหเกดการตนตวของคนในตาบล

- วนท 15 ตลาคม 2554 ประชมเตรยมความพรอมทมจดการ และคณะชดครฝก เพอทาความเขาใจเกยวกบหลกสตร และแบงบทบาทหนาทในการเตรยมฐานฝก พรอมสารวจวสดอปกรณทตองใชในการฝก

- วนท 19 ตลาคม 2554 เตรยมฐานฝกภาคปฏบต 1. ฐานการจดศนยเฉพาะกจ 2. ฐานเชอก 3. ฐานวายนา 4. ฐานขบเรอ 5. ฐานการลาเลยง ชวยเหลอ 6. ฐานการสอสาร

Page 14: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

14

ฝกอบรมวนทหนง - เวลา 08.30 น. ผเขารวมฝกอบรมทยอยเขามา

ลงทะเบยน ณ ศนยประชาสมพนธอทยานบอนารอน รนท 1 ตาบลวงหน ตาบลเขาโร ตาบลบานลานาว รนท 2 ตาบล กะปาง ตาบลบางขน และตาบลทงสง

- เวลา 09.00 น. ครฝกเรยกรวมแถว เปนรายตาบล ตาบลละสองแถว สงแถวนบจานวนผเขารวมฝกอบรมของแตละตาบล และใหออกมาแนะนาตวหนาแถวเปนรายคนเพอทาความรจกเบองตน ครฝกเรยกแถว

ในหลายรปแบบ ทงแถวตอน แถวหนากระดาน สงซายหน ขวาหน กาลงหน สลบกน เพอเตรยมความพรอมและละลายพฤตกรรมกอนเขารบการฝกอบรม หลงจากนนครฝกเรยกแถวตอนสามแถวเรยงตามลาดบไหล และแบงกลมเปนหมคละตาบล จานวน 3 หม ทาการแนะนาตวภายในกลมเพอทาความรจกใหคนเคยกอนปฏบตภารกจอน ๆ และใหเลอกผบงคบหม รองผบงคบหม เจาหนาทสอสารประจาหม เพอใชใน

การประสานงานกบครฝก และระหวางกลมในการทากจกรรมแตละกจกรรม หลงจากนน นายอภสทธ รกด นกวชาการโครงการประเดนการจดการภยพบต เขตพนทโซน 3 ไดกลาวตอนรบพรอมเลาถงทมาของการเกดการฝกอบรมอาสาสมครการจดการภยพบตในครงน รวมถงการดาเนนโครงการขบเคลอนเมองนครสจงหวดนาอย (คดดทาดเพอเมองนคร) ในประเดนอน ๆ ทดาเนนการควบคกบประเดนการจดการภยพบต

- 10.30 น. พธเปด โดย นายชาญชย อบลรตน นายกองคการบรหารสวนตาบลวงหน พรอมบรรยายเรองการบรณาการเชอมโยงการทางานภาครฐ ทองท ทองถน ชมชนในการจดการภยพบต โดยมใจความสาคญ ในการจดการภยพบตใหมประสทธภาพสามารถชวยเหลอประชาชนไดอยางดนนทาเพยงบางภาคสวนนนไมสามารถทจะจดการไดตองอาศยความรวมมอจากหลายหนวยงานเขามาวางแผน ออกแบบการชวยเหลอรวมกนแลวแบงงานกนทาตามความถนดของแตละภาคสวน เชนทองถน มวสดอปกรณ มงบประมาณในการชวยเหลอเบองตน แตขาดบคลากร อาสาสมคร มจตอาสา แตขาดวสด และ

งบประมาณ กมาทารวมกน งานกเกดไดด ฝายปกครองมกาลงชาวบาน และมความสามารถในการควบคมในชมชน กแบงหนาทในการประสานคน เฝาระวง แจงขอมลขาวสาร ภาครฐอน ๆ ทอยในพนทและตางพนท เปนหนวยสนบสนนการปฏบตงาน เชน อนามย โรงพยาบาล ทาหนาทในการใหบรการดานการรกษา สถานตารวจ ลาดตระเวนกวดขน โจรผรายทอาจ

Page 15: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

15

แฝงในชวงโกลาหล และอกหลายหนวยงาน ทสามารถแสดงบทบาทของตนเองไดในยามเกดภยพบต สงนอาจจะดเหมอนวาไมอาจจะเกดขนได แตทจรงเกดไดงายนดเดยวหากแตละสวน มความจรงใจ เสยสละ ในการจดการเรองนอยางจรงจง แตทงนและทงนนการจดการภยพบตกเปนเรองทแตละภาคสวนไมสามารถจะนงดดาย แตทผานมายงขาดการจดระบบใหลงตว ตางคนตางทา ภาพทออกมาเลยมใหเหนอยเปนประจาตามสอตาง ๆ ครงนถอวาเปนโอกาสด ทเราหลายหนวยงาน หลายภาคสวน ไดมาคดทาเรองนใหเปนระบบ และในการจดกจกรรมในครงนขอชนชมในความเปนจตอาสาของผเขารวมทกคน ทมาเขาฝกอบรมในครงน ทานเปนกาลงหลก และเปนกาลงสาคญในการจดการกบเรองน ภาคสวนอน กเปนการสนบสนนใหทานไดปฏบตหนาทไดอยางเตมประสทธภาพ และหนนเสรมใหทานสามารถทางานไดอยางไมขดสน ขอใหทกทานยนหยดในอดมการณ การไดชวยเหลอผคนตกยาก ไมไดรบคาตอบแทน แตไดรบความสขทยงใหญกบตวเรา สขทไดใหกบเพอนทเดอดรอน ความสขนไมมวนหมดจะตดตวเราไปทกครงเมอเราไดนกถงสงทเราทา

- 11.00 น. บรรยายเรอง รบร เรยนร เรองภยพบต โดยนายอภสทธ รกด นกวชาการ ใหผเขารบการฝกอบรมไดรหลกทฤษฎของการจดการภยพบต คาจากดความของภยพบต “ สภาวะทระบบการทางานของชมชน หรอสงคม ไดรบการกระทบกระเทอนอยางรนแรงเปนสาเหตใหเกดการสญเสยชวต ทรพยสน เศรษฐกจ และสงแวดลอมทเกนกาลงความสามารถของชมชนหรอสงคมทไดรบผลกระทบจะจดการไดโดยใชทรพยากรของตนเองทมอย ”

ประเภทของภยพบต 3 ประเภท คอ 1. ภยทางธรรมชาต 2. ภยทเกดจากการกระทาของมนษย 3. ภยจากเทคโนโลยตาง ๆ การบรหารจดการภยพบตและภาวะฉกเฉน

- การจดการสถานการณฉกเฉนอนเกดจากภยทางธรรมชาตโดยจดระเบยบโครงสรางองคกรทมหนาทโดยตรงใหใชความเปนมออาชพเพอเพมขดความสามารถในการเตรยมความพรอม การตอบสนอง และการฟนฟสภาวการณภยพบต เนนการสรางระบบทด การบรหารจดการทด พฒนาดานบคคล ดานระบบ และดานสงคม

- ระบบการบรหารจดการภย การดาเนนการกอนเกดภย เพอปองกนและลดผลกระทบจากสาธารณภย การดาเนนการ

ระหวางเกดภย การดาเนนการในสถานการณฉกเฉน โดยระดมทรยยากรทมอยเขาชวยเหลอผประสบภย การดาเนนการหลงจากภยผานพนไป เปนการฟนฟกจกรรมตาง ๆ ของชมชนและของรฐ ใหกลบเขาสสภาวะปกต

Page 16: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

16

- การสรางเครอขายการทางานรวมหลาย ๆ องคกร เชอมโยงเปนเครอขายการทางานการจดการภยพบต

- การบรหารจดการภยพบตทมประสทธภาพ การบรหารจดการระหวางหนวยงานทมการจดลาดบการปฏบตงานทสอดคลอง การแลกเปลยนขอมลขาวสารและการมการจดการสอสารระหวางหนวยงาน เครอขายชมชนสามารถฟนคนจากภย การเรยนรดวยตนเองหรอการสรางความสามารถในการปรบตว การสรางองคความรแบบบรณาการในการจดการเกยวกบภย สรางการมสวนรวมทระดบตาง ๆ

- ระดบของการมสวนรวมในการบรหารจดการภยพบต การสรางความรความเขาใจเกยวกบภยใหกบประชาชนในพนทในพนทเสยงภย การสรางความตระหนก และเลงเหนความสาคญของแนวโนมของภย และความรนแรงทอาจเกดขนในระดบบคคลและชมชน การสรางความเขาใจเกยวกบการเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ การประเมนและวเคราะหความเสยงจากภยพบตทอาจเกดขนเพอประกอบการวางแผน การเขารวมดาเนนการฝกซอมแนวทางปฏบตและกาหนดหรอสรางความเขาใจรวมกนเพอรองรบสถานการณทอาจเกดขนจรง การประเมนผลการแกไขปญหาทผานมา เพอวเคราะหปญหาอปสรรค ของการดาเนนการในการบรหารจดการภยพบต กาหนดแนวทางแกปญหาโดยนาการประเมนผลทผานมาเปนฐานเพอปรบปรง และพฒนาเพอกาหนดเปนแนวทางปฏบตในระดบตอไป

- การจดโครงสรางการบรหารการจดการภยพบตในภาวะฉกเฉน แบงเปนฝายการทางานในการจดการขณะเกดภย เชน ฝายอานวยการ ฝายสอสาร ฝายกองทน ฝายสนบสนน ฝายเผชญเหต ฯลฯ ตามความจาเปน และขดความสามารถ ของแตละพนทในขณะเกดภย

- เวลา 12.00 น. พกรบประทานอาหารชวยเหลอตวเอง เกบกวาด ลางจาน เสมอภาค ทงผเขารวม ครฝก ผสงเกตการณ จาลองเหมอนการออกชวยเหลอยามประสบภย

- 13.00 น. ครฝกเปานกหวดเรยกรวมแถว เปนหม กจกรรมนนทนาการเตรยมความพรอมกอนฝกอบรม เขาสหลกสตรกฎกตกา โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ

1. กฎกตการเปนอาสาสมคร ซงมรายละเอยดเกนวกบ ระเบยบวนย ใฝเรยนร เสยสละ สามคค ไมหวงผลตอบแทน มจตสาธารณะอยางแทจรง

2. กฎกตการในการอยรวมกนระหวางการฝกอบรม มรายละเอยดเกยวกบ เวลา เชอฟง รวมปฏบตภารกจ และชวยเหลอซงกนและกน

- 14.00 น. การปฐมพยาบาลเบองตน โดยทมวทยากร จากโรงพยาบาลบางขน จงหวดนครศรธรรมราช ใหผเขารบการฝกอบรมไดเรยนรการปฐมพยาบาลเบองตน ทงภาคทฤษฏ และภาคปฏบต โดยมเนอหาในการเรยนร ประกอบดวย มาตรฐานอปกรณทางการแพทย มาตรฐานอปกรณเพอความปลอดภยของการปฏบตการ การปฐมพยาบาลลกษณะตาง ๆ ภาคปฏบตการปฐมพยาลลกษณะตาง ๆ

Page 17: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

17

มาตรฐานอปกรณทางการแพทย 1. อปกรณทางการแพทยพนฐาน

- อปกรณขนยายลาเลยง

- อปกรณเพอการตรวจและวนจฉย

- อปกรณปฐมพยาบาลและทาแผล

- อปกรณชวยชวตขนพนฐาน 2. มาตรฐานเพอความปลอดภยของการปฏบตการ

- อปกรณปองกนตนเอง แยกกรณภยพบต คอ อบตเหตจราจร วาตภย พาย อาคาร ดนหรอหนถลม ภยจากสารเคม ภยจากชวภาพ เชอโรค อคคภย ภยทางนาหรอนาทวม บรเวณทมเสยงดง

- อปกรณปองกนบรเวณทปฏบตงาน

- อปกรณอนเพอชวยเหลอและเพอความปลอดภยของผปวยฉกเฉน 3. การปฐมพยาบาลลกษณะตาง ๆ

- การชวยเหลอผปวยทอวยวะไดรบบาดเจบ เชน การทาแผล การเขาเฝอก

- การชวยฟนคนชพ

- การลาเลยงผปวย

- การใชวสด อปกรณ และการประยกตใชวสดตาง ๆ เพอใชในการปฐมพยาบาล 4. ฝกภาคปฏบตการปฐมพยาบาลเบองตน

- การใชวสด อปกรณเพอความปลอดภยในการปฏบตการ

- การทาแผล เขาเฝอก

- การลาเลยงผปวยโดยมอปกรณ และการประยกตเมอไมมอปกรณ

- การชวยฟนคนชพโดยมอปกรณ และไมมอปกรณ

- เวลา 17.00 น. พกรบประทานอาหารชวยเหลอตวเอง เกบกวาด ลางจาน เสมอภาค ทงผเขารวม ครฝก ผสงเกตการณ จาลองเหมอนการออกชวยเหลอยามประสบภย พกผอนตามอธยาศย

- เวลา 19.00 น. วงนาชา กาแฟ พดคย แลกเปลยนประสบการณการเผชญภยพบตในลกษณะตาง ๆ นาคยโดยผใหญมานพ มหารตน และชดครฝก

ฝกอบรมวนทสอง

- เวลา 06.30 ครฝกเปานกหวดสญญาณเรยกแถว นาออกกาลงกาย วงจากอทยานบอนารอน ไปทางถนนเสนหนาอทยานบอนารอน กอนแยกยายไปทาภารกจสวนตว และรบประทานอาหารเชา

- เวลา 08.00 น. ครฝกเปานกหวด เรยกแถว จดแถวในลกษณะแถวตอน แถวหนากระดานสลบกน การเดนเปนแถว การนบกาว การนบจานวน แลวใหตวแทนผเขารวมไดออกมาหนาแถวเพอเลาถงสงทไดรบจาก

Page 18: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

18

การฝกอบรมในวนแรก หลงจากนน ครฝกไดชแจงถงกาหนดการกจกรรมทจะทาการฝกอบรมในวนท 2 ใหรบรเรองราวเบองตนของแตละเรอง กอนทจาทาการฝกอบรมจรงของแตละหลกสตรในวนน

- เวลา 09.00 น. เทคนคการใชอปกรณในการเผชญภยพบต โดยชดครฝก ซงประกอบดวย การใชเชอกบคคลและเชอกลาเลยง การใชเสอชชพ การใชวทยสอสาร การใชเรอ และเครองยนต โดยบรรยายถงความสาคญของการใชอปกรณตาง ๆ และลกษณะการใชประโยชนจากอปกรณแตละชนด ในการเผชญภย ซงจาเปนตองศกษาทาความเขาใจ และฝกใชจนชานาญ รวมถงการดแลรกษา วสด อปกรณ แตละชนด

การใชเชอกบคคล และเชอกลาเลยง 1. ลกษณะของเชอกแตละชนด การเลอกใชเชอกใหเหมาะกบลกษณะการใชงาน

- เชอกกาบมะพราว

- เชอกปาน

- เชอกมนลา

- เชอกปอ

- เชอกไนลอน

- เชอกลวดหรอลวดสรง

- เชอกกภย 2. เงอนเชอก

- ประเภทตอเชอกเขาดวยกนเพอใชประโยชนใหยาวขน เชน เงอนพรอด เงอนขดสมาธ เงอนประมง เงอนผกรนทบเชอก เงอนปมตาไก

- ประเภททาเปนบวง เพอใชประโยชนสาหรบคลองหรอสวมกบหลก เชน เงอนบวงสายธน เงอนผกคนลาก เงอนเกาอ

- ประเภทผกกบวตถ เพอใชประโยชนสาหรบผกใหแนน ใชรงใหตงหรอดงใหแนน เชน เงอนผกซง เงอนตะกรดเบด เงอนกระหวดไม เงอนผกรง เงอนผกประกบ เงอนผกกากบาท เงอนผกแทยง เงอนผกตอมอสะพาน การเกบเชอก

3. การใชเชอกโรยตว - การใชเชอกโรยตวขามฝาก

- การผกเชอกบคคลเพอโรยตว

- การใชตะขอนรภย เสอชชพ

1. ประเภทของเสอชชพ และอปกรณในการลอยตว 2. วธการใสเสอชชพทถกตอง 3. ขอควรคานงเมอใชเสอชชพสาหรบกภย

Page 19: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

19

วทยสอสาร 1. หลการใชและชนดของวทยสอสาร 2. กฎหมายและระเบยบทเกยวกบเครองวทยสอสาร 3. หลการปฏบตในการตดตอสอสาร 4. มารยาทและขอหามการใชวทยสอสาร 5. การใชและบารงรกษาเครองวทยสอสาร 6. การใชรหส ว.

การใชเรอและเครองยนต 1. ชนดของเรอทใชในการกภย 2. เครองยนตทใชกบเรอ 3. วธการใชเครองยนต และการดแลรกษา

- เวลา 12.00 น. พกรบประทานอาหารชวยเหลอตวเอง เกบกวาด ลางจาน เสมอภาค ทงผเขารวม ครฝก ผสงเกตการณ จาลองเหมอนการออกชวยเหลอยามประสบภย

Page 20: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

20

หมวดท 3 การจดทาแผนปฏบตเพอจดการสขภาพในภาวะเกดภยพบต การจดทาแผนปฏบตเพอจดการสขภาพในภาวะเกดภยพบต แบงเปน 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 : เตรยมตวกอนภยวกฤต วเคราะหความเสยงของชมชน การตดตามเฝาระวงขอมลขาวสารรวมกบภาคเครอขายใสนตาบล การแจงขาวเตอน การเตรยมปจจยพนฐานในการดารงชวตพรอมรบวกฤต (อาหาร นา ยาของผปวยเรอรง ฯลฯ ) ขอมลกลมทตองไดรบการดแลชวยเหลอ ผปวยเรอรงตดเตยง ผสงอาย เดกเลก หญงมครรภ และผพการ

บทบาทแนะนายายอปกรณไฟฟา เพอการปองกนไฟดด การจดทาแผนเตรยมรองรบภยพบต รวมกบกองทนสขภาพตาบล

ระยะท 2 : ชวงภยวกฤต บทบาทชเปากลมทตองไดรบการชวยเหลอ บทบาทการรกษา - สงตอ เยยมบาน ดแลเบองตน (นากดเทา สตวมพษกดตอย อบตเหต และการชวยเหลอชวต ) หรอ ความรสาเหตการตาย ในภาวะนาทวม - ไฟฟาดด ไดแก การปองกนถกไฟดด / การปฐมพยาบาลคนทถกไฟดด/ไฟรว - สตวพษกดตอย ไดแก การปฐมพยาบาลงพษกด - อบตเหตลนไถล รถชน / การจมนา ไดแก ขนตอนการปฏบตการชวยชวต (CPR)

คาแนะนาการดแลตนเองใหปลอดภยจากโรคทมากบนาทวม ตวอยางเชน - การใชสารสม เพอทานาสะอาด / แชเทาปองกนแผลนากดเทา อนๆ - ทารองเทางาย ๆ สาหรบประชาชนในการปองกนโรคจากภาวะนาทวม - การปองกนไฟฟาชอตชวงนาทวม และ ขอควรปฏบตการใชไฟฟากอนและหลงนาทวม

บทบาทการเผาระวงพฤตกรรมสขภาพ และอนามยสงแวดลอม - ความรโรคภยทมากบนาทวม ไดแก โรคตาแดง นากดเทา อาหารเปนพษ อจจาระรวง

ไขหวดใหญ ไขเลอดออก ไขมาเลเรย หด เปนตน - การสารวจพฤตกรรมสขภาพ ในเรองความปลอดภยเกยวกบ อาหาร และนาดมและดแล

สภาพแวดลอม เชน ขยะ - ความรเรองอนามยสวนบคคล ครอบครวและชมชน

บทบาทการจดการเรองอาหารและนาดมทปลอดภย (กรณศนยพกพง ใหทาอาหารปรงสก กรณรบของจากภายนอก ใหเกบอาหาร 1 กลองเพอเอาไวตรวจหาเชอหากมเหตการณอาหารเปนพษ)

บทบาทรกษาสงแวดลอม ขยะ อจจาระ นาเนาเสย ปองกนการระบาดโรค บทบาทการเฝาระวงสขภาพจต และความเครยด คนในชมชน บทบาทการเตรยม EM จากขยะเพอนามาใชในชวงฟนฟ บทบาทเสรมสรางพลงใจ พฒนาคณภาพชวต บทบาทการจดหา อาหาร นาสะอาด และการกาจดสงปฏกล

Page 21: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

21

ระยะท 3 : ชวงระยะฟนฟ • บทบาทเฝาระวงสขภาพจตหลงนาลด

- เทคนคการจดกจกรรมออกกาลงกายอยางงาย เพอฟนฟรางกาย - การตรวจคดกรองภาวะซมเศราอยางงาย โดยใชแบบสอบถาม - เทคนคสรางพลงใจ หรอ ใหกาลงใจ กบผทมภาวะความเครยด

- เทคนคจดกจกรรมคลายเครยด • บทบาทรณรงคทาความสะอาดดวยการใชผลตภณททไมเพมภาระสงแวดลอม • บทบาทการฟนฟสงแวดลอม • การทานาหมกจลนทรย เพอทาความสะอาดบานเรอน • การทา EM ball

ใหผเรยน ศกษาใบงาน จานวน 3 เรอง คอ

ใบงานท 1 : การจดทาฐานขอมลเพอเตรยมวางแผนปองกนภยพบตในชมชน ใบงานท 2 : ศกษาบทเรยนการจดการภยพบตจากธรรมชาต ดวยอาสาสมคร กรณศกษา ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช ใบงานท 3 : ศกษาคมอรบมออทกภย

Page 22: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

22

ใบงานท 1 :

การจดทาฐานขอมลเพอเตรยมวางแผนปองกนภยพบตในชมชน

ขอมลทตองจดทาในชมชน ไดแก (1) ขอมลบรบทพนท ขอมลตาบลวงหน - สาเนา.doc

(2) ขอมลกลมคนทจาเปนตองชวยเหลอเรงดวน เชน - ผสงอาย - ผพการฐานขอมลผสงอาย คนพการป55.xls - ผปวยโรคเรอรง - เดกอาย 0 – 6 ป

(3) ขอมลกลมอาสาสมคร เชน อาสาพบตภย อปพร. อสม. ชรบ.แมบาน ไดแก ทะเบยน อสม 51.xls (4) ขอมลการเสยงภย (5) ขอมลแผนทเดนดน

ตวอยาง การจดทาแผนทเดนดน หมท 1

สามารถระบวา บานหลงแรกทนาทวมกอนบรเวณอนๆ ในปทผานมา จนถงบานหลงสดทายทถกนาทวม และ บรเวณใดทไมมปญหานาทวม ธงสแดง เปนหลงคาเรอน / พนท ทนาทวมเปนประจา ธงสเหลอ เปนหลงคาเรอน / พนท ทมโอกาสนาทวม หากฝนตกนานเกน .... วน ธงสเขยว เปนหลงคาเรอน / พนท ทไมเคยประสบปญหานาทวม หลงคาเรอนใด ทมผสงอาย และมผปวยเรอรง โดยใชธงสเขยว เปนตน

Page 23: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

23

Page 24: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

24

ใบงานท 2

การจดการภยพบตจากธรรมชาต ดวยอาสาสมคร กรณศกษา ตาบลวงหน อาเภอบางขน จงหวดนครศรธรรมราช

สภาพทางภมศาสตรของตาบลวงหนเปนพนทราบเชงเขา ทางตอนลางของตาบลจะเปนทราบลม และมลาคลองไหลผานหลายสายมาบรรจบทคลองแมนาตรง ซงเปนสายนาหลกในการดาเนนชวตของคนตาบลวงหน ซงมหมบานรายรอบทงหมด 7 หมบาน จากทงหมด 13 หมบาน คอหมท 2, 3, 4, 5, 6 ,11, 13 ทาใหบรเวณนไดรบผลกระทบจาก อทกภย บอยครง เนองจากเปนพนทรบนากอนไหลผานสแมนาตรง จงหวดตรง สวนทางตอนเหนอของตาบลเปนทราบเชงเขา เมอถงฤดแลง กจะประสบปญหาภยแลง แตไมรนแรงมากนก และภยอกอยางหนงทสรางความเสยหายแกทรพยสนของชาวบานนน กคอ วาตภย ซงจะพบบอยครงในหนามรสม

จากการเกดภยทผานมาพบวา อทกภยทเกดขนบอยครง ไดสรางความเสยหายใหกบชาวบานทงทางดานทรพยสน เศรษฐกจ และสขภาพจต ผลจากอทกภยในป พ.ศ. 2547 และ พ.ศ. 2549 จงเกดการพฒนารปแบบการจดการกบภยพบตจากธรรมชาต โดยมการพฒนารปแบบการรบมอ การเกดอทกภย ทงการทาแผนจดการอทกภย การจดซอเรอทองแบน พรอมเครองยนต และสงสาคญในการจดการภยพบตนนกคอ กาลงคน ซงสวนใหญเปนอาสาสมคร แตกยงไมสามารถทจะจดการเรองนไดอยางมประสทธภาพ เนองจากอาสาสมครยงขาดความรทกษะในการจดการภยพบต และขาดการเชอมโยงการทางานของอาสาสมครแตละกลม และผลจากการจดเวทนโยบายสาธารณะ ประเดนอาสาสมครสรางสข ในป พ.ศ. 2551 พบวา อาสาสมครในตาบลวงหนมอยจานวนมาก สามารถแบงออกเปน 3 กลมคอ 1. อาสาสมครทจดตงโดยภาครฐ เชน อสม. อปพร. ชรบ. อช. 2. อาสาสมครทจดตงขนมาเอง กลมแมบาน เยาวชน 3. อาสาสมครปจเจก เปนอาสาสมครรายบคคลทมจตรสาธารณะชวยเหลอตามความสมครใจในแตละเรอง จงเกดการรวมตวของอาสาสมคร เปนกลมอาสาสมครสรางสขชมชน มคณะกรรมการจากตวแทนของแตละกลมอาสาสมคร โดยองคการบรหารสวนตาบลวงหนเปนแกนประสาน และมเจาหนาทขององคการบรหารสวนตาบลวงหน เปนเลขานการ เมอมกจกรรมแตละครงจะมการแบงบทบาทภารกจของแตละกลมอาสาสมคร ในการดาเนนกจกรรม

อยางกรณของการจดการภยพบต ในป พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2553 และพ.ศ. 2554 ไดแบงอาสาสมครออกเปน 2 กลม คอ กลมอาสาสมครทวไปตามบทบาทภารกจทเปนอย และ อาสาสมครเผชญภยพบต เปนชดเฉพาะกจ ทมความรทกษะประสบการณในการชวยเหลอ จากภยพบต ซงเกดจากการรบสมครอาสาสมครทวไปมาฝกอบรมการจดการภยพบต เพมทกษะ ความร พรอมรบมอกบภยพบตแตละอยาง

การแบงบทบาทอาสาสมครในการจดการภยพบต กอนเกดภย

- อาสาสมครเฝาระวง /เตอนภย ซงผานการอบรมดานการเฝาระวง และแจงเตอนภย การใชวสด อปกรณในการตรวจสอบ และเครองมอสอสาร มหนาทเฝาระวงตามจดตาง ๆ แลวรายงานสถานการณตอองคการบรหารสวนตาบลทเปนศนยจดการภยพบต

ขณะเกดภย - อาสาสมครเผชญภยพบต เปนชดเฉพาะกจทผานการฝกอบรม การเผชญเหต มความรทกษะ

ประสบการณ ความเชยวชาญในการกภย การใชวสด อปกรณชวยเหลอ มหนาทในการชวยเหลอผประสบภย การอพยพ การลาเลยงผปวย ลาเลยงผประสบภยไปยงท ทปลอดภย

Page 25: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

25

- อาสาสมครพยาบาล ซงแบงออกเปน 3 ชด คอ 1. ชดทอยประจาศนยใหบรการในการรกษาพยาบาลประจาจด 2. ชดทออกลงตามบานผประสบภยทไมสามารถเคลอนยายมาได อาสาสมครสองกลมน สวนใหญเปน อสม. ทเชยวชาญสามารถใชวสด อปกรณในการรกษา โดยมหมอเปนทปรกษาในทม 3. ชดสงตอผปวย ทาหนาทในการนาสงผปวยทมอาการสาหสตองนาสงโรงพยาบาลโดยรถฉกเฉน ซงเปนชดของมลนธประชารวมใจ และกชพตาบลวงหน - อาสาสมครสนบสนน โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ 1. แมครว ในการปรงอาหารประกอบเลยงใหกบอาสาสมครทลงไปชวยเหลอ และ อาหารสาเรจรปเพอแจกจายใหผประสบภย กลมนจะเปนกลมแมบาน อาสาปจเจก 2. อาสาสมครบรรจถงยงชพ ซงเปนอาสาสมครทตองการมาชวยแตไมมความรเฉพาะดานกสามารถชวยเหลอในดานนได เชนกลมแมบาน เยาวชน อาสาปจเจก - อาสาสมครรกษาความปลอดภย ทาหนาทลาดตระเวน ตรวจตรา ดแลความสงบเรยบรอย คณะเกดภย

โดยเปน กลม อปพร. ชรบ. หลงเกดภย - อาสาสมครฟนฟ เปนกลมอาสาสมครจากหลากหลายรวมตวกน แบงหนาทในการฟนฟตามความถนด

เชน อสม. ดแลเรองสขภาพ เยาวชน ชวยทาความสะอาดบานเรอนเกบขยะ อาสาสมครทมความรดานงานชาง กทาเกยวกบงานชาง โดยมการออกแบบรวมกนในกลมคณะทางานอาสาสรางสขชมชนกอนลงปฏบตงาน

จากการดาเนนการจดการภยพบตจากธรรมชาตทผานมาพบวาอาสาสมครแตละดานมสวนสาคญในการนาไปสการปฏบตใหการจดการภยพบตไดอยางมประสทธภาพมากขน สามารถลดการสญเสย ทงทางดานทรพยสนของประชาชน และงบประมาณของภาครฐไดเปนอยางด ลดความโกลาหล ยามเกดภย เมอมการจดระบบการทางาน และมการแบงงานกนทาตามความถนด และผลจากการพฒนาอาสาสมครจดการภยพบต ทาใหสามารถชวยเหลอในพนทตนเองและพนทขางเคยงไดเปนอยางด ถงแมวาตาบลวงหนจะประสบอกทกภยเกอบทงตาบล แตกสามารถทจะรบมอจากภยพบตไดดวยพนทจดการตนเองโดยไมตองรองขอความชวยเหลอจากหนวยงานอน และ ยงสามารถออกไปชวยเหลอนอกพนทในหลายเหตการณ เชน เหตการณ สนาม ทจงหวด ภเกต พงงา กระบ เหตการณนาปาไหลหลากทนาตกสายรง จงหวดตรง เหตการณดนถลมท อาเภอนบพตา จงหวดนครศรธรรมราช เหตการตนาทวมภาคกลางท อบต.หวไผ จงหวดสงหบร

ถงแมวาตาบลวงหนจะสามารถรบมอกบภยพบตทผานมาได แตกไมอาจทวางใจไดเพราะรปแบบภยททวความรนแรง และบอยครงมากขน จาเปนทตองมการเตรยมความพรอมในการรบมอกบภยพบต โดยพฒนารปแบบการจดการกบภยพบตในหลาย ๆ ดานไมวาจะเปน เรองขอมล เรองกองทน การพฒนาอาสาสมครใหมความรความเชยวชาญเพมเตม การทางานในลกษณะเครอขายการชวยเหลอในระดบอาเภอ จงหวด ภาค และประเทศ ในระยะตอไป ซงเปนเรองสาคญในการรวมมอในการชวยเหลอ การแลกเปลยนประสบการณ การถายทอดความรในลกษณะเพอนชวยเพอนทจาเปนตองดาเนนการในการรบมอกบภยพบต เพอลดการสญเสยทอาจเกดขนจากภยพบต

Page 26: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

คมอรบมออทกภยFlood Handbook

เผยแพรโดย งานสอสารนานาชาต (CICC) ศนยสอสารองคกร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

Page 27: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  1

การเตรยมการกอนนาทวม การปองกนตวเองและความสยหายจากนาทวม ควรมการเตรยมการไวลวงหนา เพราะหากรอใหมการเตอนภยเวลามกไมเพยงพอ รจกกบภยนาทวมของคณ สอบถามหนวยงานทมการจดการดานนาทวม ดวยคาถามดงตอไปน - ภายในละแวกใกลเคยงในรอบหลายป เคยเกดนาทวมสงทสดเทาไร - เราสามารถคาดคะเนความเรวนาหรอโคลนไดหรอไม - เราจะไดการเตอนภยลวงหนากอนทนาจะมาถงเปนเวลาเทาไหร - เราจะไดรบการเตอนภยอยางไร - ถนนเสนใดบาง ในละแวกนทจะถกนาทวมหรอจะมสงกดขวาง

การทาแผนรบมอนาทวม การจดทาแผนรบมอนาทวม จะชวยใหคณนกถงสงตางๆ ทจะตองทาหลงไดรบการเตอนภยเดนสารวจทว

ทงบานดวยคาแนะนาทกลาว มา พรอมทงจดบนทกดวยวาจะจดการคาแนะนาอยางไร ในชวงเวลาททกๆ คนเรงรบและตนเตนเนองจากภยคกคาม สงทสาคญทจะลมไมไดกคอ หมายเลขโทรศพทตางๆ ทสาคญไวในแผนดวย

อาหารและนาดม เมนอาหารท ไมบดงาย ไดแก ไขตม ไขเคม นาพรกตาง ๆ กนเชยงทอด หมทอด หมแผน หรอเปนขาว

เหนยวนงธรรมดา ขาวหลามทไมใสกะท ขนมปงกรอบ จะเกบไวไดหลายวน หลกเลยงการบรจาคขนมปงปอนดเพราะมอายสนประมาณ 5-7 วน และขนรางาย ผลไม เชน กลวยนาวา สม ฝรง ชมพ ใหผประสบภย และแจกนมกลองยเอชทใหเดก กจะชวยใหผประสบภยไดรบสารอาหาร วตามนครบถวนยงขน ชวยเสรมภมตานทานโรค ไมปวยงาย สงทตองเตรยม 1.ขวดนาพลาสตคใส ทดมนาหมดแลวพรอมฝาทปดไดแนนสนท ขนาดไมเกนสองลตร เมอวางนอนแลวความหนาทแสงอาทตยผานไมเกน 10 ซม. ขวดยงชลดยงด รงสดวงอาทตยจะไดทะลทะลวงไดมาก พลาสตคไมเกาหรอมรอยขดขวนมากเกนไป เพราะรงสจะผานไดไมด ภายในขวดสะอาด แกะพลาสตคภายนอกออกหมด 2. แหลงนาสะอาดทสดเทาทจะหาได วธนใชฆาเชอโรคไดด แตไมสามารถแกปญหาสารเคมปนเปอนในภาวะปกต ครวเรอนทดมนาฝน ถาตองการประหยดพลงงานและทกคนในบานแขงแรงด อาจจะใชวธนแทนการตมกได 3. ถานาขนควรมผากรองตะกอนดน เชน ผาขาวบาง หรอผาขาวมาสะอาดหลายๆ ชน เมอกรองไดทบรรจนาเตมขวด เปดฝาวางทบหนงสอพมพรายวนหนาแรก ควรจะสามารถมองลงไปกนขวด อานพาดหวขอขาวรองได (ตวอกษรในแนวหลกขนาด 3.5 ซม.) 4. บรเวณทจะวางขวดตากแดดทรอน โดยเฉพาะถามโลหะเชนแผนสงกะสลกฟก หรอ อะลมเนยมจะดมาก

Page 28: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  2

วธการเตรยมนาดม 1.กรองนาทหาได กรอกลงขวดใหไดประมาณ 3 ใน 4 ขวด 2.เขยาแรงๆ อยางนา 20 ครง ใหอากาศ (ออกซเจน) ผสมกบนาใหทว 3.เตมนาใหเตมขวด ปดฝาแนนสนท 4.วางขวดในแนวนอน ตากแดดตามขอ 4 ขางบนทงไว อยาพยายามขยบขวดโดยไมจาเปน เพอใหออกซเจนไมแยกตวจากนา ตากแดดโดยใชเวลา - 2 ชวโมงถาแดดจด พนทวางเปนโลหะและนาคอนขางใส - 6 ชวโมงบนพนกระเบองหรอซเมนต - 2 วนถามเมฆมาก ถาฝนตกตลอดแดดไมออกเลย ใหรองนาฝนดมแทน นาในขวดดงกลาวนาไปดมไดเลย หรอจะเกบไวดมในภายหลงกได แสงแดด ความรอน และออกซเจนจะทาปฏกรยากนฆาเชอโรคทงแบคทเรย ไวรส และพยาธ 99.9% แตอาจจะมสาหรายเซลเดยวซงทนรงสยวและความรอนซงอาจจะจบตวเปนตะไครนาในขวดไดถาเกบขวดไวนาน แตนาทมสาหรายเหลาไมมอนตรายตอผดมทวไปทมภมคมกนปกต หมายเหต 1.เทคโนโลยงายๆ ทวจยและพฒนาโดยองคการนานาชาต www.sodis.ch น ฆาเชอโรคโดยพลงแสงแดด ซงม รงสยว + รงสความรอน + อนมลออกซเจนและโอโซน ซงเกดจากการทาปฏกรยาระหวางออกซเจนทเราผสมนาระหวางเขยาขวด เหมอนนาบรรจขวดขายซงผานรงยว หรอ โอโซน ในระดบทเขมขน 2.ขวดนาใส PET หรอ Poly Ethylene Terephthalate (โพลเอทธลนเทเรฟทาเลต) ทตากแดดในระดบน ปลดปลอยสารเคมนอยมาก ไดรบการยอมรบจากองคการอนามยโลกวาอยในระดบทปลอดภย ไมเหมอนวสดประเภท PVC ทกวนนเรากดมนาบรรจขวด PET กนอยแลว

(ทมา ศ.นพ.ดร.วระศกด จงสววฒนวงศ หวหนาหนวยระบาดวทยา และผอานวยการสถาบนและ

พฒนาสขภาพภาคใต มหาวทยาลยสงขลานครนทร) ถงยงชพนน สงของจาเปนทควรมในถงยงชพ ไดแก... 1. อาหารแหง เชน บะหมกงสาเรจรป ปลากระปอง ผกกาดดองกระปอง ปลาราดพรก นาพรกกระปก เนอ

เคม ไขเคม หมหยอง หมแผน ฯลฯ ในปรมาณทเพยงพอตอการบรโภคไมนอยกวา 3 วน ทสาคญอยาลมทเปดกระปองดวย

2. ขาวหอมมะลกระปอง และขาวสาร หรอหากเดนทางไปแจกดวยตนเอง อาจซอขาวเหนยวนงกบเนอหรอหมทอดใสถงเพราะไมบดงาย (เนองจากผประสบภยบางคนไดรบอาหารกระปองจนเบอแลว)

3. นาดม เครองดมแพคกลอง และขนมปงกรอบ ขนมถงตาง ๆ ทเดกชอบ นมถวเหลองและนาผลไมสาหรบถวายพระฉนหลงเพล

4. นมผง และขวดนมสาหรบเดกเลก พรอมดวยกระตกนารอนขนาดเลก ชนดเสยบไฟได

Page 29: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  3

5. กระบอกไฟฉายพรอมถาน ควรมถานสารองดวยหลาย ๆ ชด เทยนไข และไฟแชค 6. ชดปฐมพยาบาล และยาสามญประจาบาน ยาแกนากดเทา ยาทาแผลสด ยาดม ยาหมอง ยาแกไขแก

หวด ยาแกไอ เจบคอ เกลอแรซอง ยาแกทองเสย โลชนกนยง ยาแกคน และยารกษาเชอรา นากดเทา 7. กระดาษทชช และกระดาษชาระแบบเปยก ใชสาหรบการชาระลางเพอสขอนามย 8. ถงดาสาหรบใสขยะ พรอมเชอกฟางหรอหนงยาง สาหรบมดปากถง 9. ผาอนามย และยาคมสาหรบผหญง ถงยางอนามยสาหรบผชาย ผาออมสาเรจรปสาหรบเดกเลกและ

คนแก กระโถน ถงกอบแกบพรอมทนงถายแบบของคนปวย 10. เสอชชพ จาเปนมากสาหรบคนแก คนปวย และเดก ทควรมไวประจาตว 11. รองเทาแตะยาง เสอกนฝน หมวกกนแดด รม เสอยด สบ แปรงสฟน ยาสฟน ผาขาวมา ผาถง

กางเกงในกระดาษ หนากากกนฝน 12. นกหวด เพอสงสญญาณขอความชวยเหลอ 13. เชอกไนลอนเสนยาว ๆ สาหรบผกของ ตากผา ฯลฯ 14. กระจกเลก ๆ เอาไวสะทอนแสงขอความชวยเหลอ 15. แผนพลาสตกและเทปกาว เพอใชในการทาทหลบภยภายในทพก

ตวอยางรายการชดของสภากาชาดไทย ประกอบดวย 1. บะหมกงสาเรจรป จานวน 30 ซอง 2. ปลากระปอง จานวน 6 กระปอง 3. ผกกาดดอง จานวน 6 กระปอง 4. ปลาราดพรก จานวน 6 กระปอง 5. ขาวหอมมะลกระปอง 150 กรม จานวน 6 กระปอง 6. นาพรก จานวน 2 กระปก 7. ไกทอดกระเทยม จานวน 2 กระปอง 8. เครองดมชอคโกแลตผง 3 in 1 (1X6 ซอง) จานวน 2 ถง 9. ขาวสาร (5 กโลกรม) จานวน 1 ถง 10. โลชนกนยง จานวน 1 ขวด 11. เทยนไข (1X2 เลม) จานวน 1 กลอง 12. ไฟแชค จานวน 1 อน 13. กระบอกไฟฉายพรอมถาน จานวน 1 ชด 14. ยาสามญประจาบาน จานวน 1 ชด 15. ยาแกนากดเทา จานวน 1 หลอด 16. เกลอไอโอดน จานวน 1 ถง 17. ถงขยะสดา ขนาดเลก จานวน 1 แพค (6 ใบ)

Page 30: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  4

18. ถงขยะสดา ขนาดใหญ จานวน 1 แพค (6 ใบ)

เปฉกเฉนชดทเตรยมไวในทพกอาศย สาหรบยามเกดพบตประเภทตางๆ โดยรวมสงของทจาเปนไวในเป

สามารถควาไดทนท สาหรบดารงชพในเวลา 3-7 วน หรอในระยะยาวกวานน รายละเอยด -เปหลกสแดงสด มแถบสะทอนแสงชดเจน -เปสารองแบบยามมหรด เผอใชยามเปหลกชารดหรอมสงของตองขนมากขน หรอใชแยกของเปนสดสวนได -กลองอปกรณฉกเฉน SurvivalKit (ใสไวในเปหลก) อปกรณสอสารและสงสญญาณ -ไฟฉายหลก เปนไฟฉายคาดศรษะ ใชไดโดยมอวางทงสองขาง เปลยนฝาหนาเปนสญญาณฉกเฉนสแดงได (Petzl tactikka plus) -วทยพลงงานแสงอาทตยและมอหมน ใชรบฟงขาวสารทางวทย AM/FM ได เปนไฟฉายสารอง สามารถชารจโทรศพทมอถอฉกเฉนได (Eton Microlink FR150) -วทยmp3 ฟงเสยงธรรมของครบาอาจารย เปนทยดเหนยวสงบจตใจยามเกดภยพบต ใชเกบขอมลสาคญ เปนวทยสารอง และเปนการใชถานทมใหหมดจนกอนสดทาย. -กลองพลาสตคลอค ขนาดกลางแขงแรง เพอใหมนใจวาอปกรณอเลคโทรนคปลอดภยกนนาเขา ภายในกลองบโฟมกนกระแทก ใชใสอปกรณสอสารอเลคโทรนคทกประเภท -ไฟฉายคาดศรษะ วทยไฟฉาย วทยmp3 โทรศพทมอถอ หวตอประเภทตางๆ และ battery ไวในกลองเดยว -(อาจเพมอปกรณแปลงไฟจากรถยนตเขามอถอ)

Page 31: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  5

*(ไฟฉายคาดศรษะและวทยmp3 ใชแบต AAA เหมอนกนเพอความสะดวกในการหยบใชแทนกนได) -แบตเตอร ถานสารอง -นกหวดหลก Fox pearl เสยงดง มมาตรฐาน เปาเมอเปยกนาได เลอกสสะทอนแสง -นกหวดเลกสารอง -*สเทยนหรอเมจก 1 แทงใชเขยนบนพนผวขขระตางๆทาเครองหมาย ปายขอความ สญลกษณขนาดใหญ ได -แทงเรองแสงสนาเงน x3 ใชสองสวางสงสญญาณขอความชวยเหลอยามฉกเฉนไดรวดเรว เลอกสนาเงนเพราะคดวาสามารถมองเหนไดชดทงในปาหรอทมตนไมและในเมอง อปกรณประเภทมด,คม และ มดอเนกประสงค -มดขนาดกลางใบเรยบ LAND GB-910 เปนมดหลก -มดพบอเนกประสงค Victorinox Huntsman มมด ทเปดขวดเปดกระปอง กรรไกร เลอย ไขควง และอนๆ -มดพบอเนกประสงค (ขนาดเลก) Vic sd ม มด ตะไบ กรรไกร แหนบ ใชกบชดปฐมพยาบาล -คม multitools ไมทราบยหอ คณภาพนาจะพอไววางใจได ใชตดลวดแลวไมบน (ใชดด-ตด ชดขดลวดทเตรยมไวได) อปกรณสาหรบตมนา ทาอาหาร -หมอถวยแสตนเลส สาหรบตมนาใหสกฆาเชอโรค-ทาอาหาร -สกอตไบรท ทาความสะอาดภาชนะ และสงของอน -แอลกอฮอลลแขง x2 สาหรบทาอาหารยามจาเปนได 2 มอเลกโดยไมตองใชเชอเพลงกอไฟ อปกรณทาความสะอาดและปฐมพยาบาล -กระเปายาปฐมพยาบาล FirstAid Kit *(ยาแกเชอรานากดเทาหลอดใหญเพอทาแกเชอรา ฮองกงฟต ซงเปนโรคทพบมากจากอทกภยนาทวม) -เสปรยกนยงแมลง 2 ขวดเลก ทงไดเมอหมด ไมตองพกทงขวด - Babywipe ทชชเปยก สาหรบทาความสะอาดรางกายแทนการอาบนา ยามเกดภยพบต นาสะอาดขาดแคลน -ทชชแบบใชงานอเนกประสงค (เหนยวและซบมากกวาแบบธรรมดา) ใสในกลองมฝาปดของ babywipe เดมทใชหมดแลว เพอหยบใชสะดวกกนนา -ทชชแบบธรรมดา -แปรงสฟน -เจลลางมอ ฆาเชอโรค เนองจากยามเกดภยพบตหรอหลงจากนนอาจมโรคระบาดการทาความสะอาดฆาเชอเปนสงจาเปน -นายา ฆาเชอโรคเดทตอลขวดเลก ใชละลายนาฆาเชอโรคทาความสะอาดสงตางๆในปรมาณมาก -ถงพลาสตกใบใหญและเลกหลายขนาด -ขวดพลาสตดเลกใสนายาบวนปากและนามนมะกอก สาหรบกนผวแหงจากความรอน-เยน นวดคลายกลามเนอ หลอลนไมใหมดพบ multitools เปนสนม *บรรเทาอาการเชอราตามผวหนงจากนาทวม อปกรณปกปองและปองกนรางกาย -ผาปดจมกแบบใชแลวทง x 12 ผน

Page 32: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  6

-ถงมอหนง ปองกนมอบาดเจบจากการหยบจบสงของ เชนเศษซากปรกหกพง -ถงมอผา หยบจบสงของเลกนอยและกนหนาว -ถงมอพลาสตก x24 ขาง เผอหยบจบสงสกปรก หรอทาแผล -ผาหมอวกาศ x2 ผน เพอรกษาอณหภมรางกายยามจาเปนฉกเฉน ใชปดถวยหมอสเตนเลสใหสกเรวขน ใชรองสะทอนแสงอาทตยสาหรบวธทานาสะอาดดวยแสงอาทตย -เสอคลมกนฝนแบบพลาสตก -*แวนตาวายนา ใชปองกนดวงตาไดดยามเกดภยพบต จากฝนทราย ฝนควน แกสนาตา ละอองนา พายฝนตกหนกตางๆ ไดด หรอสงของเลกๆทมากบลมหรอนาทวมได ใชดานายามนาทวมไดถาจาเปน เพมขอบเขตการมองเหน เชอก -เชอกเปล 10 เมตร สาหรบผกมดโยงสงของสาภาระตางๆ -เชอกเลก 6 เมตร ใชผกสงของเลกๆนอยๆ เลอกมสสะทอนแสง *อาจใชเปนสญลกษณเครองหมายได -เชอกเอน 1 มวน 50 เมตร -เชอกฟาง -แลคซนเทป เทปกาวผา ใชปะซอมแซมสงของ *เนองจากกระเปาเปนของสาเนาแมจะดแลวทนทานแตไมมนใจเตม 100 เปอรเซนตจงมกระเปาสารองไวเผอฉกเฉน *ขวดนาพลาสตก 1 ลตร กบ 500 มลลลตร แบบดแลวทนทานหนอย สาหรบใชใสนา ใชกบยาเมดทานาสะอาดได 1 เมดและครงเมดพอด และสามารถใชกบอลมเนยมฟลอยดเพอทานาสะอาดดวย uv จากแสงอาทตย *บางอยางอาจไมเอาไป เชนขวดนายาบวนปากหรอหนงสอบางเลม แตลงไวเผอเปนไอเดยสาหรบทานอนครบ -การจดชดเปฉกเฉนของผม เรมจาก ของหลกๆคอกลองอปกรณฉกเฉน และ กระเปา-รองเทา กอน จากนนคอยไปสวนอนๆเชน ไฟฉาย มด ยา เชอก ฯลฯ -อปกรณทงหมดนไมไดซอทเดยวแตทยอยคอยเกบไปทละนอย -ถอวาเกอบครบสมบรณแลวครบ อาจมปรบเปลยนอกนดหนอย สงทคดวาอาจเพมเตมคอ ฟลายชทกนแดดฝน กบ ผาหมฟรสบางกนหนาว และ นาเกลอจานวนหนงสาหรบลางแผล - (ถาใชกระเปาเปใบทมอยแลว หรอใชไฟฉายมอหมนและ ใชวทยเลกแบบใสถานกจะประหยดไดมากขนอกแตไดอปกรณจาเปนครบใกล เคยงกน ชดฉกเฉนอาจใชของทมอยแลวไดเชนรองเทา แลวอาจคอยไปลงรายละเอยดของแตละชนภายหลงตามความเหมาะสมและงบประมาณของ แตละทาน) ราคารวมอปกรณ ประมาณ 5,000 บาท + ชดปฐมพยาบาล และยาตางๆประมาณ 500 บาท = 5,500 บาท หนงสอ -วธรอดตายจากภยพบต -คมอปฐมพยาบาล หมอชาวบาน -แผนททางหลวง

Page 33: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  7

นาหนกกระเปาฉกเฉน ประมาณ 4 กโลกรม ไมรวมเสอผาและอาหาร ประมาณ 5 กโลกรม รวมเสอผาและอาหารสาหรบ 3 ถง 5 วน (ทมา: http://board.palungjit.com/f178/รวบรวมขอมลเตรยมตวรบมอกบภยพบต-51726-74.html)

ถาคณมเวลาเลกนอยหลงการเตอนภย :

สงทตองทาและมในแผน - สญญาเตอนภยฉกเฉน และสถานวทย หรอสถานโทรทศนทรายงานสถานการณ - รายชอสถานท 2 แหงทสมาชกในครอบครวสามารถพบกนไดหลงจากพลดหลงโดยสถานทแรกใหอย ใกลบรเวณบานและอกสถานทอยนอกพนททนาทวมถง

ระดบการเตอนภยนาทวม ลกษณะการเตอนภยม 4 ประเภท คอ 1. การเฝาระวงนาทวม : มความเปนไปไดทจะเกดนาทวมและอยในระหวางสงเกตการณ 2. การเตอนภยนาทวม : เตอนภยจะเกดนาทวม 3. การเตอนภยนาทวมรนแรง : เกดนาทวมอยางรนแรง 4. ภาวะปกต : เหตการณกลบสภาวะปกตหรอเปนพนทไมไดรบผลกระทบจากภาวะนาทวม สงทคณควรทา : หลงจากไดรบการเตอนภยจากหนวยงานดานเตอนภยนาทวม 1. ตดตามการประกาศเตอนภยจากสถานวทยทองถน โทรทศนหรอรถแจงขาว 2. ถามการเตอนภยนาทวมฉบพลนและคณอยในพนทหบเขาใหปฎบตดงน - ปนขนทสงใหเรวสดเทาทจะทาได - อยาพยายานาสมภาระตดตวไปมากเกนไป ใหคดวาชวตสาคญทสด - อยาพยายามวงหรอขบรถผานบรเสณนาหลาก 3. ดาเนนการตามแผนรบมอนาทวมทไดวางแผนไวแลว 4. ถามการเตอนภยการเฝาระวงนาทวมจะยงมเวลาในการเตรยมแผนรบมอนาทวม 5. ถามการเตอนภยนาทวมและคณอยในพนทนาทวมถง ควรปฎบตดงน - ปดอปกรณเครองใชไฟฟาและแกซถาจาปน - อดปดชองนาทงอางลางจาน - พนทหองนาและสขภณฑทนาสามารถไหลเขาบาน - อานวธการททาใหปลอดภยจากเหตการณนาทวมเมออยนอกบาน

Page 34: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  8

- ลอคประตบานและอพยพขนทสง - ถาไมมทปลอดภยบนทสง ใหฟงขอมลจากวทยหรอโทรทศนเกยวกบสถานทหลบภยของหนวยงาน 6. หากบานพกอาศยของคณไมไดอยในทนาทวมถง - อานวธการททาใหความปลอดภยเมออยในบาน 7. หากบานพกอาศยของคณไมไดอยในทนาทวมถงแตอาจมนาทวมในหองใตดน - ปดอปกรณเครองใชไฟฟาในหองใตดน - ปดแกซหากคาดวานาจะทวมเตาแกซ - เคลอนยายสงของมคาขนขางบน - หามอยในหองใตดน เมอมนาทวมถงบาน

รบมอนาทวม 1. หมนตดตามขาวสาร และประกาศเตอนทกชองทาง เชน วทย โทรทศน เสาสญญาณ เปนตน 2. เตรยมขาวสาร อาหารแหง ยารกษาโรค ไฟฉาย และอปกรณทจาเปนอน ๆ เพอเอาตวรอดในยามนาทวม 3. เตรยมกระสอบทรายไวเพอทาผนงกนนา (แตหามวางไวพงกาแพง เพราะจะเพมแรงดนใหนาทะลกเขามาไดงาย) 4. หมนทาความสะอาดพน ไมใหมของอนตรายหากเกดนาทวมสง 5. เกบของมคา และสตวเลยง รวมถงอปกรณไฟฟา ไปไวชนบนของบาน 6. เตรยมเบอรตดตอ หนวยงานของรฐ เผอตองการความชวยเหลอ 7. ชารจแบตโทรศพทมอถอ และอปกรณสอสารใหพรอม 8. หากเกดนาทวมใหหนขนทสง และปดวงจรไฟฟา เพอปองกนไฟฟาลดวงจร 9. พยายามหาสวนแหงเพอหลบภย และปองกนไฟดด 10. หามรบประทานนาททวมสง หากขาดแคลนนาดม ใหตมกอนทกครง เพอปองกนโรคระบาด 11. หากนาทวมไมสงมาก ใหระวงการใชรถใชถนน และดแลเดกเลกไมใหออกจากบาน 12. ระวงสตวมพษทมากบนา หากถกกดใหลางแผลดวยนาตมสกและเชดแอลกอฮอลรอบแผล จากนนหาทางไปโรงพยาบาลทนท นาทวมฉบพลน คอ นาทวมทเกดขนอยางรวดเรวมากในบรเวณทลมตา ในแมนา ลาธารหรอรองนาทเกดจากฝนทตกหนกมากตดตอกนหรอจากพายฝนทเกดซาทหลายครง นาปาอาจเกดจากทสงปลกสรางโดยมนษย เชน เขอนหรอฝายพงทลาย - ถาไดยนการเตอนภยนาทวมฉบพลนใหวงไปบนทสงทนท - ออกจารถและทอย คดอยางเดยววาตองหน

- อยาพยายามขบรถหรอวงยอนกลบไปทางทถกนาทวม

Page 35: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  9

Page 36: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  10

ปลอดภยไวกอนเมออยนอกบาน - หามเดนตามเสนทางทนาไหล มผคนจานวนมากเสยชวตจากจมนาตายในขณะทนากาลงมาความสงของนาแค 15 ซม. กทาใหเสยหลกลมได ดงนนถามความจาเปนตองเดนผานทนาไหลใหลองนาไมจมเพอวดระดบ นากอนทกครง - หามขบรถในพนททกาลงโดนนาทวม การ ขบรถในพนททนาทวมมความเสยงสงมากทจะจมนา หากเหนปายเตอนตามเสนทางตางๆ หามขบรถเขาไปเพราะอาจมอนตรายขางหนา นาสง 50 ซม. พดรถยนตจกรยสานยนตใหลอยได - หามเขาใกลอปกรณไฟฟาและสาย กระแส ไฟฟาสามารถวงผานได เมอเกดนาทวมแตละครงจะมผเสยชวต เนองจากไฟดดมากกวาสาเหตอนๆ เมอเหนสายไฟหรออปกรณไฟฟาชารดเสยหายกรณาแจง 191 หรอหนวยงานทเกยวของ

หลงนาทวม 2 ขนตอนทคณควรทาในวนแรก ๆ หลงจากเหตการณนาทวม ขนตอนท 1: เอาใจใสตวเอง หลงผานเหตการณนาทวม คณและครอบครวอาจเกดความซมเศรา และตองใชเวลากลบสภาวะปกตอยาลมวาเหตการณนาทวมนนอาคารบาน เรอน ไดรบความเสยหาย คณตองดแลตวเองและครอบครว พรอมกบการบรณะบานใหกลบบานเหมอนเดม อปสรรคทสาคญคอ ความเครยด รวมทงปญหาอน เชน นอนหลบยาก ฝนรายและปญหาทางกาย โรคภยไขเจบ ซงคณและครอบครวควรปฏบตตามคาแนะนาดงน 1. ใหเวลากบครอบครวเพราะความอบอนในครอบครวอาจชวยเยยวยารกษาไดด 2. พดคยปญหากลบเพอนและครอบครว รวมแบงปนความกงวลจะชวยใหไดระบายและผอนคลายความเครยด 3. ผกผอนและกนอาหารทเปนประโยชน เพราะมปญหาทงความเครยดและทางกายเพมขนเมอรางกายออนแอ 4. จดราดบสงทจาเปนตองทาตามลาดบกอนหลงและคอย ๆ ทา 5. ขอความชวยเหลอจากจตแพทยเมอเกดอาการซมเศราจนทจะรบมอได 6. ดแลเดกๆใหด และโปรดเขาใจเดกมความตนกลวไมแพกน และอยาตาหนเดกทมพฤตกรรมแลก ๆ หลงจากนาทวม เชน ฉรดทนอน ดดนวโปงหรเกาะคณอยตลอดเวลา จาไววาเดกพงผานเหตการณทรนแรงในชวต 7. ระวงเรองสขอนามย เมออยในพนทเคยนาทวม ขนตอนท 2 การจดการดแลบานของคณ ทผานมามผคนจานวนมากเสยชวตเนองจากนาทวมสวนใหญเกดจากถกไฟดด หรออบตเหตทเกดขนจากนาลดสงแรกทตองทาเมอกลบบานคอ การตรวจสอบความปลอดภย กอนเขาบรณะและอยอาศย โดยมขนตอนดงน

Page 37: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  11

1.ปรบจนคลนวทยโทรทศน ฟงรายงานสถานการณ 2.ตดตอบรษทประกนภย เพอตรวจสอบความเสยหาย และซอมแซมทรพยสนตาง ๆ 3.เดนตรวจตารอบ ๆ บาน และเซคสายไฟฟา สายถงแกสโดยถาหากเกดแกสรวจะสามารถรไดจากกลนแกสใหระวงและรบ โทรแจงรานทเปนตวแทนจาหนาย 4.ตรวจสอบความเสยหายของโครงสราง ตวบาน ระเบยง หลงคา ใหแนใจวาโครงสรางทกอยางปลอดภย 5.ตดระบบไฟฟาทจายเขาบาน 6.ปดวาลวแกสใหสนทหากไดกลนแกสรวกอไมควรเขาใกลบรเวณนน 7.เขาไปในบานอยางระมดระวง แลพอยาใชวสดททาใหเกดประกายไฟ 8.ถายรปความเสยหาย เพอเรยกรองคาชดเชยจากประกน (ถาม) 9.เกบกสงของทมคา และหอหมรปภาพหรอเอกสารสาคญ 10.เกบกวาดทาความสะอาดบาน เปดหนาตางและประต เพอระบายอากาศ และตรวจสอบความมนคงของโครงสรางพนฐานของสงกอสรางตาง ๆ 11.ซอมแซมโครงสรางทเสยหาย 12.เกบกวาดกงไมหรอสงปฏกลในบาน 13.ตรวจ หารอยแตกหรอรวของทอนาถาพบใหปดวาฃวตรงมเตอรนา และไมควรดมและประกอบอาหารดวยนาจากกอกนา จนกวาจะรวาสะอาดและปลอดภย 14 ระบายนาออกจากหองใตดนอยางชา ๆ เนองจากแรงดนนาภายนอกอาจจะมากจนทาใหเกดรอยแตกของผนงหรพนหองใตดน 15.กาจดตะกอนทมาจากนาเนองจากเซอโรคสวนมากมกจะมาจากตะกอน

การรบมอสาหรบนาทวมครงตอไป 1. คาดคะเนความเสยหายทจะเกดขนกบทรพยสนของคณเมอเกดนาทวม 2. ทาความคนเคยกบระบบการเตอนภยของหนวยงานทเกยวของและขนตอนการอพยพ 3. เรยนรเสนทางการเดนทางทปลอดภยทสด จากบานไปยงทสงหรอพนทปลอดภย 4. เตรยมเครองมอรบวทยแบบพกพา อปกรณทาอาหารฉกเฉนแหลงอาหารและไฟฉาย รวมทงแบตเตอรรสารอง 5. ผคนทอาศยในพนทเสยงตอภยนาทวม ควรจะเตรยมวสด เชน กระสอบทราย แผนพลาสตก ไมแผน ตะป กาวซลโคน เพอใชปองกนบานเรอน และควรทราบแหลงวตถทจะนามาใช 6. นารถยนตและพาหนะไปเกบไวในพนทซงนาไมทวมถง 7. ปรกษาและทาขอตกลงกบบรษทประกนภย เกยวกบการประกนความเสยหาย 8. บนทกหมายเลขโทรศพทสาหรบเหตการณฉกเฉนและเกบไวตามทจางาย 9. รวบรวมของใชจาเปนและเสบยงอาหารทตองการใช ถายหลงนาทวมไวในทปลอดภยและสงกวาระดบทคาดวานาจะทวมถง 10. ทาบนทกรายการทรพยสนมคางทงหมด ถายรปหรอวดโอเกบไวเปนหลกฐาน

Page 38: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  12

11. เกบ บนทกรายการทรพยสน เอกสารสาคญและของมคาอนๆ ในสถานทปลอดภยหางจากบานหรอหางไกลจากทนาทวมถง เชน ตเซฟทธนาคาร หรอไปรษณย 12. ทาแผนการรบมอนาทวม และถายเอกสารเกบไวเปนหลกฐานทสงเกตไดงาย และตดตงอปกรณปองกนนาทวมทเหมาะสมกบบานของคณ

ถาคณคอพอแม - ทาการซกซอมและใหขอมลแกบตรหลานของคณ ขณะเกดนาทวม เชน ไมสมผสเครองใชไฟฟา ปลกไฟ หลกเลยงการเลนนาและอยใกลเสนทางนา - ตองการทราบหมายเลขโทรศพทฉกเฉนของหนวยงานทองถน - ตองการทราบแผนฉกเฉนสาหรบ โรงเรยนทบตรหลานเรยนอย - เตรมแผนการอพยพสาหรบครอบครวของคณ - จดเตรยมกระสอบทราย เพอกนนาไมใหเขาสบานเรอน - ตองมนใจวาเดกๆ ไดรบทราบแผนการรบสถานการณนาทวมของครอบครวและของโรงเรยน โรคทมากบนาทวม โรคนากดเทาและผนคน เกด ขนไดกเพราะผวหนงเทาของเรา โดยเฉพาะทงามเทาเกดเปยกชนและสกปรก เวลาทเทาสกปรก สงสกปรกจะเปนอาหารอยางหนงททาใหเชอราหรอเชอโรคเจรญเตบโตได ด เทาทแชนาหรอเปยกชนอยตลอดเวลา จะทาใหผวหนงทเทาออนสวนผว ๆของหนงจะเปอยและหลดออก เศษผวหนงทเปอยนจะทาใหเชอโรคทปลวไปปลวมาเกาะตดไดงาย และผวทเปอยกเปนอาหารของเชอราไดด เชอราจงไปอาศยทาใหเกดแผลเลกๆขนตามซอกนวเทาเกดเปนโรคนากด เทาขน โรคนากดเทา มกพบวามอาการคนและอกเสบตามซอกนวเทา (หรอนวมอ) และถามเชอแบคทเรยเขาแทรกซอนดวย กจะทาใหอกเสบเปนหนอง และเจบปวดจนเดนลาบากได

ไขหวด

ไขหวดเปนการตดเชอของจมก และคอ บางครงเรยก upper respiratory tract infection URI เกดจากเชอไวรสซงรวมเรยกวา Coryza viruses ประกอบดวย Rhino-viruses เปนสาคญ เชอชนดอนๆม Adenoviruses, Respiratory syncytial virus เมอเชอเขาสจมก และคอจะทาใหเยอจมกบวม และแดง มการหลงของเมอกออกมาแมวาจะเปนโรคทหายเองใน 1 สปดาหแตเปนโรคทนาผปวยไปพบแพทยมากทสดโดยเฉลยเดกจะเปนไข หวด 6-12 ครงตอป ผใหญจะเปน 2-4 ครง ผหญงเปนบอยกวาผชายเนองจากใกลชดกบเดก คนสงอายอาจจะเปนปละครง

Page 39: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  13

โรคเครยดวตกกงวล ความเครยดเปนระบบเตอนภยของรางกายใหเตรยมพรอมทกระทาสงใดสงหนง การมความเครยดนอยเกนไปและมากเกนไปไมเปนผลดตอสขภาพ สวนใหญเขาใจวาความเครยดเปนสงไมดมนกอใหเกดอาการปวดศรษะ ปวดกลามเนอ หวใจเตนเรว แนนทอง มอเทาเยน แตความเครยดกมสวนดเชน ความตนเตนความทาทายและความสนก สรปแลวความเครยดคอสงทมาทาใหเกดการเปลยนแปลงชวตซงมทง ผลดและผลเสย

โรคตาแดง โรคตาแดงเปนโรคตาทพบไดบอย เปนการอกเสบของเยอบตา(conjuntiva)ทคลมหนงตาบนและลางรวมเยอบตา ทคลมตาขาว โรคตาแดงอาจจะเปนแบบเฉยบพลน หรอแบบเรอรง สาเหตอาจจะเกดจากเชอแบคทเรบ ไวรส Chlamydia trachomatis ภมแพ หรอสมผสสารทเปนพษตอตา สาเหตสวนใหญเกดจากเชอแบคทเรยและเชอไวรส มกจะตดตอทางมอ ผาเชดหนาหรอผาเชดตวโดยมากใชเวลาหาย 2 สปดาห ตาแดงจากโรคภมแพมกจะเปนตาแดงเรอรง มการอกเสบของหนงตา ตาแหง การใชcontact lens หรอนายาลางตากเปนสาเหตของตาแดงเรอรง

โรคอจจาระรวง โรคอจจาระรวง หมายถง ภาวะทมการถายอจจาระเหลว จานวน 3 ครงตอกนหรอมากกวา หรอถายเปนนามากกวา 1 ครง ใน 1 วน หรอถายเปนมกหรอปนเลอดอยางนอย 1 ครง สาเหตเกดจากการตดเชอในลาไสจากเชอแบคทเรย ไวรส โปรโตซว ปรสตและหนอนพยาธ สถานอนามย โรงพยาบาลชมชนในประเทศไทยมกจะหาสาเหตของเชอโรคทกอใหเกดอาการ อจจาระรวงไมได กจะใหการวนจฉยจากอาการ อาการแสดงและลกษณะอจจาระไดแก บด (Dysentery) อาหารเปนพษ (Food poisoning) ไขทยฟอยด (Typhoid fever) เปนตน ในกรณทมอาการของโรคอจจาระรวงเฉยบพลนไมใชโรคดงกลาวขางตน และอาการไมเกน 14 วน กจะรายงานเปนโรคอจจาระรวงเฉยบพลน (Acute diarrhea)

โรคฉหน เปนโรคทมหนเปนตวแพรโรคทสาคญ เชอโรคทออกมากบปสสาวะหนจะปนเปอนอยในนาทวมขง หรอบน

พนดนทชนแฉะไดนาน ประชาชนทเดนลยนา ยาโคลนอาจตดเชอโรคนได จงควรปองกนโรคนโดยการสวมรองเทาบทยาง หรอสวมรองเทาถงพลาสตก

Page 40: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  14

วธทารองเทาถงพลาสตก ปองกนโรคฉหน (กรมควบคมโรค)

Page 41: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  15

แหลงใหความชวยเหลอนาทวม หนวยงานใหความชวยเหลอนาทวม หนวยงานใหความชวยเหลอนาทวมและหมายเลขสอบถามขอมลนาทวมตาง ๆ 1. ศนยรบบรจาคสงของโคราช - หากตองการบรจาคสงของ ใหไปทศาลากลาง จงหวดนครราชสมานะคะ - ตองการบรจาคเงน ตดตอไดทเบอรโทร 044-259-996-8, 044-259-993-4 หรอโอนมาไดท ธนาคารกรงไทย สาขานครราชสมา บญชออมทรพย ชอบญช “เงนชวยเหลอผประสบอทกภย จ.นครราชสมา” เลขบญช 301-0-86149-4 2. ศนยอานวยการแกไขปญหานาทวม จงหวดนครราชสมา - สามารถสอบถามและขอความชวยเหลอไดท หมายเลขโทรศพท 044-342652-4 และ 044-342570-7 3. โรงพยาบาลมหาราช จ.นครราชสมา - สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 086-251-2188 ตลอด 24 ชวโมง - ทางโรงพยาบาลมความตองการนาดมบรรจขวด นมกลอง และอาหารแหง รวมทงของใชเบดเตลดผปวย เชน ผาออมสาเรจรปสาหรบเดกและผใหญ ผาอนามย เปนจานวนมาก - สามารถบรจาคเงนไปไดท ธนาคารกรงไทย สาขานครราชสมา บญชออมทรพย ชอบญช “โรงพยาบาลมหาราช นครราชสมา” เลขทบญช 301-3-40176-1 4. กรมอตนยมวทยา - เวบไซต tmd.go.th - สายดวนกรมอตนยมวทยา โทร. 1182 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา กรงเทพมหานคร (AM 1287 KHz) โทร. 02-383-9003-4, 02-399-4394 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา จ.นครราชสมา (FM 94.25 MHz)โทร. 044-255-252 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา จ.พษณโลก (FM 104.25 MHz) โทร. 055-284-328-9 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา จ.ระยอง (FM 105.25 MHz) โทร. 038-655-075, 038-655-477 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา จ.ภเกต (FM 107.25 MHz) โทร. 076-216-549 - สถานวทยกระจายเสยงกรมอตนยมวทยา จ.ชมพร (FM 94.25 MHz) โทร. 077-511-421

5. กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย - เวบไซต disaster.go.th - สายดวนนรภย หมายเลขโทรศพท 1784 - ขบวนชวยเหลอนาทวมออกเรอย ๆ ขอรบบรจาคเนนไปท นา, ยาแกไข, เสอ สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 02-241-7450-6 แผนทคลกทน

Page 42: New ร่าง หลักสูตรการอบรมฟ ื้นฟูควา ...phc.moph.go.th/ · 2012. 1. 16. · 1 ( ร่าง) หลักสูตรการอบรมฟ

  16

6. กรงเทพมหานคร - สามารถไปบรจาคสงของไดท ศนยชวยเหลอผประสบอทกภย อาคารศาลาวาการกทม.1 (เสาชงชา), ศาลาวาการกทม.2(ดนแดง) และทสานกงานเขตทกแหงทวกรงเทพฯ 50 แหง สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 02-354-6858 7. สภากาชาดไทย - สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 02-251-7853-6 , 02-251-7614-5 ตอ 1603 - สามารถบรจาคเงนไปไดท ธนาคารไทยพาณชย สาขาสภากาชาดไทย บญชออมทรพย ชอบญช “สภากาชาดไทยชวยเหลอผประสบอทกภย” เลขทบญช 045-3-04190-6 แลวแฟกซใบนาฝากพรอมเขยนชอและทอยมาท สานกงานการคลง สภากาชาดไทย ถงหวหนาฝายการเงน หมายเลขโทรสาร 02-250-0120 สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 02-256-4066-8 - สามารถไปบรจาคสงของไดท สานกงานบรรเทาทกขและประชานามยพทกษ สภากาชาดไทย 1871 ถนนองรดนงต เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330 หากมาจากถนนพระราม 4 ใหเลยวตรงแยกองรดนงต เมอเขาสถนนองรดนงตใหชดซายทนท เนองจากอยตนๆถนน (ทางดานพระราม 4) สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท 02-251-7853-6 ตอ 1603 หรอ 1102 หากเปนวนหยดราชการ ตอ 1302 , 02-251-7614-5 หมายเลขโทรสาร 02-252-7976

- สามารถลงทะเบยนรวมเปนอาสาสมครชวยเหลอผประสบภยนาทวมไดท http://www.rtrc.in.th/ หรอ สอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท หมายเลขโทรศพท 02-251-7853-6 , 02-251-7614-5 ตอ 1603 มาชวยแพคชดธารนาใจ หรอชวยขนพวกขาวสารอาหารแหงขนรถบรรทก แตมเงอนไขอยวา ตองการผทมสขภาพแขงแรง และสามารถยกของหนกได (เพราะงานคอนขางหนก และตองยกของหนก) เปนผชายกจะดมาก หากเราตองการกาลงพล จะโทรศพทไปตดตอวาจะสะดวกมาในวนทเราแพคของหรอไม เปนราย ๆ ไป

 (ทมา ขอมลจาก http://www.cendru.net)