NGƢỜI NGƢỜI CHƠI CỜ VUA NHÀ NHÀ CHƠI CỜ Hƣớng … · vì áp dụng một cách cứng nhắc theo các quy ... một ô trắng hoặc một ô đen ở góc phải

CÂU LẠC BỘ HỌC CỜ CÙNG KIỆN TƢỚNG

NGƢỜI NGƢỜI CHƠI CỜ VUA – NHÀ NHÀ CHƠI CỜ VUA

- 1 - Trụ sở: Số 10-Ngách 17-Ngõ 463-Đội Cấn-Ba Đình-HN Cơ sở 2: BT1- Lô 12, 13- Mễ Trì Hạ-Từ Liêm-HN Cơ sở 6: Biệt thự D10-Làng QT Thăng Long-Cầu Giấy-HN Cơ sở 7: P.808-Nhà 25T2-Hoàng Đạo Thúy-Cầu Giấy-HN Cơ sở 10: A52-A79-TT9-KĐT Văn Quán-Hà Đông-HN Cơ sở 11: 305 Trần Khát Chân-Hai Bà Trưng-HN Cơ sở 12: 21 Võng Thị-Tây Hồ-HN Tel: (84-4).2260.8688 – (84-4).2260.8886 / Hotline: 0916.730.588 / Web: www.hoccocungkientuong.com

Hƣớng Dẫn Cha Mẹ

Chơi Cờ Vua Cùng Trẻ

I. Những Điều Cần Biết Khi Chọn Cờ Vua Cho Trẻ

Hiện nay, môn Cờ Vua đã đƣợc đƣa vào chƣơng trình giảng dạy của các trƣờng tiểu học tại

các nƣớc phát triển (nhƣ Nga, Mỹ, Singapore…). Các nghiên cứu về lợi ích của cờ vua với

giáo dục đã chứng minh rằng môn thể thao trí tuệ này giúp trẻ thông minh hơn bằng cách

phát triển các kỹ năng sau:

SỰ TẬP TRUNG

Trẻ được dạy về tác dụng của việc quan sát cẩn

thận và tập trung khi chơi cờ. Bởi nếu trẻ không

quan sát được điều gì đang xảy ra thì dù rất thông

minh chúng cũng không thể phản ứng một cách

nhanh nhẹn trước các tình huống.

TRÍ TƢỞNG TƢỢNG THEO LOGIC

Trẻ luôn được khuyến khích để tưởng tượng về kết

quả của mỗi nước đi trước khi nó diễn ra. Trẻ nhỏ

rèn luyện khả năng hình dung bằng cách tưởng

tượng nước đi của các quân trong đầu, đầu tiên là

một nước, sau đó là một vài nước và cứ thế tăng

lên.

Trẻ được dạy suy nghĩ kĩ trước khi đi một nước

cờ. Chúng được dạy để tự hỏi bản thân câu hỏi:




KHẢ NĂNG TƢ DUY CỤ THỂ “Nếu mình đi nước này, đối phương sẽ đi như thế

nào và mình sẽ trả lời ra sao?” Dần dần, Cờ vua sẽ

giúp trẻ phát triển tính kiên nhẫn và chịu khó tư

duy hơn.

KHẢ NĂNG ĐÁNH GIÁ TÌNH HUỐNG

Trẻ khi học Cờ vua sẽ được dạy rằng chúng không

nên làm theo những điều đầu tiên đến trong suy

nghĩ của chúng. Chúng được học cách đưa ra hàng

loạt các giải pháp cho cùng một vấn đề và cân

nhắc lợi hại của những giải pháp đó và chọn cho

mình một phương án tối ưu nhất để thực hiện.

KHẢ NĂNG PHÂN TÍCH

Trẻ sẽ học cách đánh giá kết quả của những hành

động và sự việc cụ thể. Liệu rằng sự việc này sẽ có

lợi hay không có lợi với mình? Các quyết định sẽ

tốt hơn khi được tư duy một cách logic.

KHẢ NĂNG TƢ DUY TRỪU TƢỢNG

Trẻ được dạy cách tư duy suy xét từ các chi tiết

nhỏ, sau đó hình dung bức tranh toàn cảnh trong

mỗi ván cờ. Chúng cũng học cách sử dụng giải

pháp của tình huống này áp dụng và sáng tạo cho

các tình huống tương tự khác.

KHẢ NĂNG LẬP KẾ HOẠCH

Trẻ nhỏ khi học cờ được rèn luyện để đưa ra các

mục tiêu dài hạn và học cách tiến hành các bước

để đạt được mục tiêu của mình. Chúng cũng được

học cách phân tích, đánh giá, và lập lại kế hoạch

khi tình huống thay đổi.

KHẢ NĂNG CÂN NHẮC ĐỒNG THỜI

Trẻ em được khuyến khích không chú tâm quá

nhiều vào một vấn đề, chúng được học cách cân




NHIỀU VẤN ĐỀ nhắc rất nhiều các vấn đề cùng một lúc.

KHẢ NĂNG SÁNG TẠO

Khi học cờ, trẻ học cách đưa ra các giải pháp theo

tính chất thiên biến vạn hóa của từng ván cờ, thay

vì áp dụng một cách cứng nhắc theo các quy tắc.

TÍNH KỶ LUẬT

Những quy tắc trong khi chơi cờ sẽ rèn luyện cho

trẻ tính kỷ luật cao. Ví dụ như khi chơi cờ, trẻ phải

đợi đến lượt của mình mới được phép di chuyển

quân.

Các kỹ năng trên không cụ thể trong cờ vua, nhưng chúng xuất hiện ở tất cả các phần trong mỗi ván

cờ. Cờ vua được ví như một công cụ dạy học đặc biệt, nó kích thích tư duy của con trẻ và giúp

chúng hình thành và phát triển các kỹ năng khi chơi cờ. Kết quả là trẻ sẽ có được tư duy tốt hơn, khả

năng giải quyết vấn đề nhanh hơn và sự tự tin, độc lập trong suy nghĩ của chính mình.

Các nghiên cứu tại Mỹ và Canada cho rằng Cờ vua giúp cải thiện điểm số trong các kỳ thi tiêu

chuẩn cho cả môn toán và môn đọc. Một nghiên cứu có quy mô lớn về chương trình cờ vua ở thành

phố New York, với sự tham gia của hơn 100 trường học và 3000 học sinh đã chỉ ra rằng: Kết quả

học tập môn tiếng Anh và môn Toán của những học sinh học Cờ vua luôn luôn cao hơn các học

sinh không học cờ.

Tại các trường học, cờ vua như là cầu nối để giúp các em ở độ tuổi khác nhau, những tập thể khác

nhau và giới tính khác nhau có cơ hội cùng tham gia một trò chơi mà chúng yêu thích.

Cờ vua giúp trẻ xây dựng mối quan hệ cá nhân và tinh thần đoàn kết khi chúng cùng nhau tham gia

một đội để giao đấu với trường khác. Cờ vua cũng dạy cho trẻ tinh thần thể thao – Cách để chiến




thắng một cách đẹp nhất và không bao giờ bỏ cuộc trong khi thi đấu.

II. Phụ Huynh Có Thể Giúp Con Mình Thế Nào?

Những trẻ đã học cờ ở trường đều rất muốn được rèn luyện thêm tại nhà. Kinh nghiệm cho thấy,

những đứa trẻ được bố mẹ hỗ trợ tại nhà sẽ chơi hay hơn nhiều so với những đứa trẻ có bố mẹ

không biết gì về môn cờ vua. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh không đủ tự tin để giúp con mình với

môn Cờ vua, cũng có những phụ huynh khác cố gắng để chơi cùng trẻ nhưng kết quả là tạo ra thói

quen xấu cho chúng, một vài phụ huynh thì đơn giản là không có thời gian hoặc không có ý định

hỗ trợ trẻ.

A. Học về các quy tắc

Bạn có tự tin về các quy tắc của trận đấu không?

Bạn đã từng nghe về luật của bắt tốt qua đường chưa?

Có sự khác biệt gì khi bạn bắt đầu ván cờ với một ô trắng hoặc một ô đen ở góc phải của ván cờ

không?

Bạn gọi các quân ban đầu được xếp ở các góc là quân xe hay là quân cờ có hình tháp? Con của bạn

sẽ được học cách chơi cờ một cách chính xác tại trường học.

"Cờ vua có những quy tắc và nghi thức, chẳng hạn trẻ phải đợi đến lƣợt mình mới đƣợc đi. Cờ

vua dạy trẻ điều đó, và chúng học để áp dụng vào phần còn lại của đời sống"




B. Chơi cờ

Đây là một vài gợi ý bạn có thể sử dụng khi chơi cờ cùng con bạn.

Đầu tiên bạn chỉ sử dụng Vua và Tốt để chơi với cả đội quân của con bạn. Nếu con bạn đánh bại

được bạn, hãy thêm một quân Mã trong ván đấu tiếp theo. Tiếp tục thêm các quân vào bàn cờ của

bạn cho đến khi bạn nhận thấy 2 bên đã tương xứng về lực lượng.

- Hãy tạo ra một số lỗi khi chơi cùng con bạn để xem liệu chúng có nhận ra không.

Bạn cũng có thể nói: “Ôi không, nƣớc đi vừa rồi của ba/mẹ sai rồi!” để gợi ý cho

trẻ.

- Khi bạn đi một nƣớc cờ đến vị trí có thể thắng một cách dễ dàng, hãy đổi bên để con

bạn có đƣợc vị trí dễ chiến thắng đó.

- Cho phép con bạn xoay bàn cờ một vài lần trong mỗi ván đấu.

- Hãy nói trong khi chơi, giải thích nƣớc đi của bạn và cho trẻ cơ hội để giải thích

nƣớc đi của chúng. Bạn có thể nói những câu nhƣ: “Ba/mẹ sẽ đẩy quân Mã của

ba/mẹ lên”, trong một ván cờ, Mã nên đƣợc đẩy lên sớm; hoặc “Ba/mẹ đang đe dọa

quân Hậu của con, con nghĩ xem nên đi nƣớc nào tiếp theo?”

III. Hƣớng Dẫn Chơi Cờ Vua

Để có thể cùng các con học chơi cờ, các bạn phải tìm hiểu đôi chút về Cờ Vua, các nguyên tắc

đi quân và cách chơi. Hy vọng với bài hƣớng dẫn dƣới đây sẽ giúp các vị phụ huynh phần

nào hiểu đƣợc các quy tắc khi chơi cờ và hỗ trợ các cháu học tại nhà.




Cờ Vua là trò chơi trí tuệ gồm 2 ngƣời chơi.

Một bên cầm quân trắng, một bên cầm quân

đen.

Mỗi bên lần lƣợt thực hiện nƣớc đi của mình.

- Bàn cờ vua gồm 64 ô

- 8 hàng ngang, 8 cột dọc.

- Cách sắp xếp các quân nhƣ trong hình.

Luật cờ vua quy định:

- Bên trắng luôn luôn đi trƣớc.

- Hậu trắng luôn đứng ở ô màu trắng.

1. Quân cờ và giá trị các quân

Tốt

Chúng ta bắt đầu với quân tốt.

Tốt là chú lính chì nhỏ bé nhất

bàn cờ. Chú có giá trị 1 điểm.

Mã

Quân Mã có giá trị 3 điểm.

Tƣợng

Giá trị của Tượng cũng như của

mã, 3 điểm.




Xe

Quân Xe là 1 quân khá mạnh

trên bàn cờ. Nó có giá trị lớn

hơn quân Mã và quân Tượng

vì nó di chuyển được nhiều

hơn. Quân Xe có giá trị 5

điểm.

Hậu

Quân mạnh nhất bàn cờ là quân

Hậu, với sức mạnh lan tỏa như

xe và tượng. Quân Hậu có giá trị

9 điểm.

Vua

Cuối cùng là quân Vua.

Theo bạn, quân Vua có giá trị

bao nhiêu?

100 điểm? 1000 điểm? Trong cờ

vua, mất Vua là thua cờ. Vì vậy

quân Vua chính là cả ván cờ.

Trẻ thường dễ dàng học giá trị của các quân mà không cần hiểu ý nghĩa của chúng. Mặc dù trẻ có thể

nói rằng quân Mã 3 điểm, quân Xe 5 điểm, nhưng chúng vẫn không muốn đổi quân Mã lấy quân Xe

của đối phương bởi chúng không muốn bị mất quân Mã của mình. Khi đó, chúng ta có thể hỏi trẻ liệu

chúng có sẵn sàng đổi 3 “cái kẹo” để lấy 5 “cái kẹo” không, như vậy trẻ sẽ dễ dàng hiểu và liên tưởng

đến các quân trong Cờ vua. Bạn cũng có thể giúp trẻ nhớ được giá trị của quân cờ bằng cách hỏi giá trị

của các quân mỗi khi di chuyển chúng.




2. Cách đi quân và bắt quân đối phƣơng

2.1. Quân Xe

Bài học này sẽ dạy các bạn cách di chuyển xe và cách dùng Xe

mình để bắt quân đối phƣơng.

- Quân Xe đi theo cột dọc và hàng ngang.

- Nó có thể đi tiến, đi lùi, sang phải, sang trái.

- Quân Xe có thể bắt quân của đối phương bằng cách bỏ quân

đối phương ra khỏi bàn cờ và đặt Xe mình vào vị trí thay thế.

- Quân Xe không thể nhảy qua đầu các quân khác để đi.

Xe bị chặn bởi Tốt của mình.

Xe trắng có thể bắt quân Tốt

đen của đối phương.

Hình minh họa khả năng bắt

quân của Xe.




2.2. Quân Tƣợng

- Quân Tượng đi theo các đường chéo.

- Tượng đứng ở ô màu trắng sẽ đi theo các đường chéo trắng.

- Tượng đứng ở ô màu đen sẽ đi theo các đường chéo đen.

- Cũng giống như quân Xe, quân Tượng có thể bắt được quân

của đối phương nếu quân của đối phương nằm trên đường

đi của Tượng.

2.3. Quân Hậu

- Quân Hậu là quân mạnh nhất bàn cờ.

- Quân Hậu có thể di chuyển giống quân Xe theo hàng ngang,

cột dọc.

- Quân Hậu cũng có thể di chuyển giống quân Tượng theo các

đường chéo.

- Tại vị trí trung tâm bàn cờ quân Hậu có thể đi đến 27 vị trí.

2.4. Quân Vua

- Mỗi khi di chuyển quân Vua chỉ được đi 1 ô duy nhất.

- Quân Vua có thể đi tiến, đi lùi, đi ngang, đi dọc, đi chéo.




Vua trắng có thể bắt quân đối

phương nếu quân đó nằm trên

đương đi của Vua.

Đối với quân Vua có 1 quy định

đặc biệt.

Vua không được đứng hay di

chuyển đến ô mà nó có thể bị

bắt bởi quân đối phương.

Ở đây vua không thể di chuyển

đến vị trí mà nó có thể bị bắt

bởi Xe đổi phương.

Trong thế cờ trên đây Vua trắng

chỉ có thể đi đến 1 ô duy nhất.

Tất cả các ô khác đều đã bị

quân đen kiểm soát.

2.5 Quân Mã

Quân Mã là 1 quân cờ thật đặc biệt. Nó di chuyển không giống

với bất kỳ quân nào khác trên bàn cờ. Có lẽ quân Mã có cách

nhảy giống những chú ngựa.

- Quân Mã trên bàn cờ vua di chuyển theo hình chữ L. Nó có

thể đi tiến, lùi, trái, phải.

- Trong hình, quân Mã có thể di chuyển đến tất cả các điểm

có hình tròn.

- Một điểm đáng lưu ý trong cách di chuyển Mã, là khi Mã

đứng ở ô màu trắng nó bắt buộc phải di chuyển đến ô màu

đen, và ngược lại.




Trong hình trên, quân Mã trắng

có thể bắt được tất cả các tốt

đen đứng trên đường đi của nó.

Không giống như các quân

khác, quân Mã có thể nhảy qua

các quân khác để đến vị trí nó

cần đến, giống như 1 chú ngựa.

Hãy xem Mã trắng có thể bắt

được những quân tốt nào của

đen?

2.6 Quân Tốt

Tiếp theo đây chúng ta sẽ học về cách di chuyển của quân

cuối cùng trên bàn cờ: quân Tốt.

Ở lượt đi đầu tiên, quân Tốt có thể tiến lên 1 ô hoặc 2 ô.




Sau nước đi đầu tiên, quân Tốt

chỉ được tiến lên 1 ô duy nhất.

Quân Tốt không được đi lùi.

Trong thế cờ ở hình trên, cả 2

Tốt đều bị phong tỏa, không bên

nào di chuyển được.

Không giống như các quân

khác, quân Tốt không bắt quân

nằm trên đường đi của nó.

Tốt đi thẳng nhưng bắt quân

theo đường chéo.

3. Những nƣớc đi đặc biệt trong Cờ Vua.

3.1. Phong Cấp Tốt

Quân Tốt khi tiến xuống hàng ngang cuối

cùng sẽ đƣợc phong cấp thành: Hậu, Xe,

Tƣợng, Mã - tùy ngƣời chơi lựa chọn

Trong hình, quân Tốt đã phong cấp thành

Hoàng Hậu.




3.2. Bắt Tốt Qua Đƣờng

Hãy nhớ rằng quy tắc bắt Tốt qua đường luôn luôn xuất hiện khi quân Tốt của mình bắt Tốt của đối

phương nếu nó di chuyển xuyên qua nước bắt quân của mình.

Bên trắng có tốt ở hàng thứ 5.

Bây giờ đến lƣợt bên đen đi.

Anh ta có quân Tốt ở cột bên

cạnh.

Bên đen vừa mới đẩy tốt của

mình lên 2 ô.

Bây giờ trắng có thể lựa chọn,

anh ta có thể bắt tốt đen.

Bên trắng đã thực hiện xong

nước bắt Tốt qua đường.

3.3. Nhập Thành

Nhập thành: Đây là nƣớc đi cho phép đổi vị trí giữa Vua và quân Xe. Cả Vua và Xe đƣợc

di chuyển đồng thời chỉ đƣợc tính có một nƣớc đi mà thôi.

Cách thực hiện nƣớc đi Nhập thành: Cầm Vua di chuyển 2 ô về hướng Xe, sau đó cầm tiếp Xe

di chuyển về hướng Vua, đi qua mặt Vua và đặt ngay vào ô bên cạnh Vua.

Điểm đặc biệt của nƣớc đi này là: Vua thông thường chỉ được phép di chuyển từng ô một thì ở

đây được di chuyển qua 2 ô, và Xe thì lại có thể nhảy qua đầu Vua.

Nhập thành là nƣớc đi quan trọng trong mỗi ván cờ, không những chỉ nhằm mục đích an

toàn Vua mà còn nhanh chóng đƣa Xe ra tham chiến để giành thế chủ động.




Vì mỗi đấu thủ có 2 Xe, nên chúng ta có đến 2 cách

nhập thành:

Cách 1: Bên trắng đã thực hiện nước nhập thành

ngắn (còn gọi là nhập thành cánh Vua) kí hiệu là “0-

0” (Bên trắng)

Cách 2: Bên đen đã thực hiện nước nhập thành dài

(còn gọi là nhập thành cánh Hậu) kí hiệu là “0-0-0”

Các điều kiện để Nhập thành (có 6 điều kiện):

1. Mỗi bên chỉ được phép nhập thành duy nhất một

lần trong suốt cả ván cờ.

2. Vua và Xe tính cho đến thời điểm nhập thành vẫn

chưa hề di chuyển khỏi vị trí lần nào.

3. Giữa Vua và Xe không có bất cứ quân nào khác

(nghĩa là khoảng trống)

4. Trong khi nhập thành, Vua không bị bất cứ quân

nào của đối phương chiếu.

5. Sau khi nhập thành, Vua không rơi đúng vào nước

chiếu của quân đối phương.

6. Khi nhập thành, Vua không di chuyển qua ô cờ

đang bị quân đối phương kiểm soát




Chú ý:

+ Luật Cờ vua quy định: khi thực hiện nước nhập

thành, đấu thủ phải cầm Vua trước sau đó mới cầm

Xe. (Nếu cầm Xe trước sẽ phải thực hiện nước đi

quân Xe)

+ Nhập thành không phải là nước bắt buộc.

4. Luật Hòa Cờ

4.1. Hòa Pat: Xảy ra trong tình huống tất cả các quân của bên đến lượt đi đều không thể đi được

nước nào, trong khi bản thân Vua lại không bị chiếu. Trường hợp này ta gọi là “Pat”. Và ván cờ

sẽ kết thúc hòa.

Trong thế cờ trên, đến lượt Đen đi. Bên Đen hiện tại không còn một quân nào khác ngoại trừ quân

Vua. Nhưng ở đây, Vua đen cũng không di chuyển được ô nào cả. Mà đen cũng không phải bị

chiếu Mat, vì Vua đen đâu có bị chiếu. Xảy ra tình huống hết nước đi. “Pat “- Hòa cờ.




Thế cờ hòa khi mỗi bên chỉ còn 1 Vua.

Không còn đủ quân để chiến thắng.

Vua + Mã chống lại Vua. Cũng dẫn đến Hòa cờ.

Trắng không thể chiếu Mat được Vua đen trong bất

kì vị trí nào.

Nếu Vua + 2 Mã chống lại Vua thì thế cờ cũng

được xử hòa.

Vua + Tƣợng chống lại Vua.

Tương tự như Mã, một mình Tượng không thể dồn

được Vua đen nên không thể có bất kì vị trí nào

được chiếu hết từ bên mạnh. Hòa cờ.

Bạn cũng phải đồng ý hòa khi :

Vua + 2 Mã chống lại Vua +2 Mã.

Vua + Mã chống lại Vua + Tƣợng.

Vua + Tƣợng chống lại Vua + Tƣợng.

Tuy nhiên khác với trường hợp 2 Mã, Vua + 2

Tượng hoàn toàn có thể chiếu Mat Vua đối phương

(nhưng khó).

Với Vua + Tượng + Mã chống lại Vua thì bên mạnh

hoàn toàn có khả năng chiếu Mat bên yếu (nhưng rất

khó).




5. Nguyên tắc bắt đầu ván cờ

Sau khi nắm bắt cách đi quân và các điều luật cơ bản như phần mở đầu, bạn đã có thể chơi được

một ván cờ. Thế nhưng chơi đúng, chơi hay, theo đúng “bài bản” lại là chuyện khác.

Khi ra quân để đánh một ván cờ, có những nguyên lý bắt buộc cần phải tuân theo, nếu bạn làm

được điều đó thì phần còn lại của ván cờ sẽ đơn giản hơn rất nhiều.

05 nguyên tắc cơ bản khi bắt đầu ván cờ:

Nguyên tắc 1: Phát triển quân

hƣớng vào trung tâm.

Phát triển Tượng và Mã một

cách nhanh chóng (thường thì

phát triển quân Mã trước).

Nguyên tắc 2: Kiểm soát

Trung tâm.

Cách đơn giản nhất để bắt đầu

ván đấu là chiếm giữ khu trung

tâm của bàn cờ bằng quân Tốt.

Nguyên tắc 3 : An toàn Vua

Nhập thành sớm, thường nhập

thành bên cánh vua nhằm an

toàn cho Vua.

Nguyên tắc 4: Chiếm không

gian

Nguyên tắc 5: temp (temp –

nƣớc đi có lợi)

Cần phải chú ý, không bao giờ

được phép đi một quân quá

Không đẩy Hậu lên quá sớm

nếu không có mục đích bắt

quân nào đó (hoặc là chiếu

hết).




nhiều nước trong khai cuộc

Tất cả những ai chơi cờ đều tiến hành 3 nhiệm vụ trong mỗi nƣớc đi của mình đó là:

- Quan sát xem liệu bạn có thể chiếu hết, hoặc bắt quân không đƣợc bảo vệ của đối

phƣơng, hoặc đổi quân nhẹ của mình lấy quân nặng của đối phƣơng.

- Quan sát xem liệu đối thủ có đang dọa chiếu hết, hoặc có đang dọa bắt quân

không đƣợc bảo vệ, hoặc dọa đổi quân nhẹ lấy quân nặng của bạn không.

- Chắc chắn rằng bạn không đi nƣớc cờ khiến cho đối thủ có cơ hội chiếu hết, hoặc

cho đối thủ cơ hội bắt quân, hoặc cho đối thủ cơ hội để đổi quân nhẹ lấy quân

nặng của bạn. (Đây là nhiệm vụ khó khăn hơn cả trong mỗi nƣớc đi, nhất là đối

với trẻ em).

Những người chơi cờ có kinh nghiệm với khả năng quan sát tốt trên bàn cờ thì chỉ cần một vài

giây để thực hiện 3 nhiệm vụ trên mà không bị mắc sai lầm. Tuy nhiên, những người chưa có

kinh nghiệm sẽ phải mất nhiều thời gian hơn và vẫn thường mắc sai lầm.

Dƣới đây là một vài cách để hỗ trợ con bạn về các khái niệm trên khi chơi cờ cùng trẻ:

- Khi bạn đang dọa bắt, bạn có thể hỏi trẻ: “Con có biết Ba/ Mẹ đang dọa bắt quân

nào không?”

- Khi trẻ đang dọa bắt quân của bạn, bạn có thể nói: “Ba/ Mẹ thấy rằng con đang

dọa bắt quân tƣợng của Ba/ Mẹ. Tốt lắm!”

- Khi trẻ chuẩn bị di chuyển quân, bạn có thể nói: “Hãy chắc chắn rằng con di

chuyển tới một vị trí an toàn”.

- Thi thoảng bạn nên giả vờ mắc lỗi bằng cách di chuyển quân tới vị trí mà nó sẽ bị

ăn.




6. Nƣớc chiếu - Chiếu hết; Các thế chiếu Mat điển hình

6.1. Nƣớc chiếu, chiếu hết

Nƣớc chiếu: Khi một quân nào đó của đối phương tấn công Vua để

đe dọa nước đi sau sẽ bắt Vua thì ta gọi đó là nước chiếu Vua

Có 3 cách để phòng thủ khi Vua bị chiếu:

Cách 1: Chạy Vua khỏi vị trí bị chiếu

Vua đen đang bị quân Xe trắng “chiếu”. Do đó, Vua đen cần rời

khỏi ô mà bị Xe trắng tấn công.

Cách 2: Chắn đƣờng chiếu (dùng một quân khác của mình bịt

đƣờng chiếu)

Trong hình bên ta có thể thấy Vua đen đang bị chiếu bởi Xe trắng.

Tại lúc này, bên Đen không thể đưa Vua rời khỏi ô bị chiếu được.

Các bạn có biết tại sao không?

Nhưng, nếu như chúng ta bị chiếu bởi quân Hậu, Xe hoặc Tượng,

chúng ta hoàn toàn có thể dùng một quân khác để “block” (bờ lốc)

hay chặn đường chiếu của quân đó.

Ở đây, Đen có thể dùng Tượng ô đen của mình về vị trí cạnh Vua

“bịt” đường chiếu của Xe trắng.

Cách 3: Bắt quân đang chiếu của đối phƣơng.

Đây là cách được đông đảo các bạn nhỏ ưa thích và sử dụng rất hiệu

quả.

Trong hình bên ta nhận xét được ngay rằng Vua đen không thể rời

khỏi ô đang bị Xe trắng chiếu được (do Quân Vua trắng kiểm soát

các ô)

Và Đen cũng không có quân nào để có thể chặn đường chiếu của Xe

trắng.

Nhưng các bạn để ý một chút sẽ thấy, quân Xe trắng đang nằm trên

đường đi của quân Tượng ô trắng của Đen và vì vậy đến lượt Đen




đi, Đen sẽ dễ dàng bắt quân Xe trắng.

Chiếu hết: Nhƣ chúng ta đã biết, khi Vua bị chiếu, một bên

buộc phải sử dụng 1 trong 3 cách phòng thủ (có khi là cả 3 cách)

đã kể ở trên.

Vậy trong trường hợp trong hình, bên Vua bị chiếu không sử dụng

được bất kì 1 biện pháp nào để bảo vệ được Vua thì sao? - Điều này

có nghĩa là: Vua bị chiếu hết hay thuật ngữ Cờ vua gọi là “Mat”.

Ngay lập tức, ván cờ kết thúc và người chiến thắng là người chiếu

Mat (Mate) được Vua đối phương

6.2. Những lỗi mất Vua:

Tại thế cờ trên, sẽ là sai lầm khi Vua đen di chuyển xuống hàng

ngang cuối cùng của bàn cờ – nơi mà sẽ bị quân Xe trắng bắt mất

Vua.

Trong hình, quân Tượng đen đang che đường chiếu Vua của quân

Xe trắng, điều này đồng nghĩa với việc Đen không thể di chuyển

Tượng được. Vì sao? Vì như vậy sẽ mất Vua đúng không nào?

Do đó, ta gọi quân Tượng đang bị ghim giữa 2 quân.




6.3. Các thế chiếu Mat điển hình

7. Cách ghi chép ván cờ - Tác phong khi chơi cờ

7.1. Cách ghi chép ván cờ

Đối với một người chơi cờ thực thụ thì việc đọc và viết biên bản ván đấu cũng quan trọng như

việc đọc và viết bất kỳ thứ gì khác vậy. Trẻ có thể học cách đọc các nước đi rất nhanh, chúng học

tên của các ô và đọc ván đấu từ một cuốn sách chỉ trong vài phút. Việc học cách đọc ván cờ giúp

trẻ thích đọc sách, báo và tạp chí về Cờ vua hơn, điều này sẽ giúp chúng tiến bộ nhanh hơn. Và

sau đó, chúng sẽ dễ dàng viết và lưu lại ván đấu của mình nếu chúng muốn.




Đây là 1 bàn cờ. Mỗi ô cờ đều có tên riêng.

Hàng ngang được ký hiệu theo chữ cái, từ a – h.

Cột dọc được ký hiệu theo chữ số, từ 1-8

Mỗi ô cờ trên bàn cờ đều có 1 tên gọi.

Tên của các ô cờ được tạo bởi chữ cái từ hàng ngang và số

từ cột dọc mà nó đứng.

Ta có 2 cách để ghi chép nƣớc đi: 1 cách ghi chép đầy đủ và 1 cách ghi ngắn. Hai cách đều có thể

sử dụng và bạn chọn cách nào cũng đƣợc.

Cách ghi đầy đủ: Ghi ký hiệu từ vị trí quân đứng đến vị trí chuyển đến: Ve1-e2.

Cách ghi ngắn: Bạn chỉ cần ghi vị trí quân chuyển đến: Ve2

Tốt không có ký hiệu nên với cách di chuyển của tốt ta chỉ ghi ô nó chuyển đến: d4

Ký hiệu bắt quân: x (ví dụ: Mxe5, dxe5)

Ký hiệu chiếu Vua đối phƣơng: + (Tb3+) -- Ký hiệu chiếu mate: # (ví dụ: Ha8# )

Ký hiệu nƣớc nhập thành gần: 0-0 ---- Ký hiệu nƣớc nhập thành xa: 0-0-0

Phong cấp tốt: = (Ví dụ: a8=H)




7.2. Tác phong khi chơi cờ

Ở những bài học trên chúng ta đã học về các cách chơi cờ và những luật chơi cơ bản nhất. Vậy

khi bắt đầu 1 ván cờ ta nên làm thế nào? Dƣới đây là 1 số quy tắc quan trọng khi bắt đầu ván cờ

mà bất kỳ một ngƣời chơi cờ nào cũng phải tuân thủ:

Quy tắc thứ 1: Khi bắt đầu ván cờ các vận động viên

luôn luôn đứng lên để bắt tay đấu thủ.

Quy tắc thứ 2: Khi chơi cờ phải luôn luôn tôn trọng

đấu thủ, không nói chuyện, gây ồn ào làm đấu thủ mất

tập trung.

Quy tắc thứ 3: Luật cờ vua quy định: Khi đã chạm tay

vào quân nào thì phải đi quân đó, nếu chạm tay vào

quân đối phương thì bắt buộc phải ăn. Vì thế các bạn

phải suy nghĩ kỹ trước khi quyết định đi.

Quy tắc thứ 4: Khi muốn chỉnh sửa lại quân trên bàn

cờ cần thông báo trước cho đấu thủ bằng cách nói: Sửa

quân.

Quy tắc thứ 5: Khi đã đi rồi không được hoãn hay xin

đi lại.

Quy tắc thứ 6: Khi kết thúc ván cờ, dù thắng hay thua

các đấu thủ cũng luôn bắt tay nhau để thể hiện tinh thần

cao đẹp. Thắng không kiêu, bại không nản.




8. Chơi Với Máy Tính

Bạn nên sử dụng phần mềm CHESSMASTER khi cho trẻ chơi Cờ vua trên máy tính. Bản mới nhất

(2004) là phiên bản CHESSMASTER thứ 10, tuy nhiên các phiên bản trước vẫn có thể được sử

dụng.

Trong khi chơi bạn sẽ gặp một loạt các đối thủ. Hãy bắt đầu bằng đấu thủ yếu nhất, Cassie. Chọn

thời gian ván đấu hợp lý và chơi, sau đó bạn có thể xem gợi ý của phần mềm CHESSMASTER để

phân tích ván đấu. Sau đó bạn có thể in ra các nước đi của ván đấu cùng với các chú thích.

Khi bạn đã tự tin đánh bại Cassie, hãy chuyển đến người chơi tiếp theo là Pete và cứ như vậy cho

đến khi bạn đạt đến một trình độ nhất định.

Bạn nên cùng con xem xét các chú thích để phân tích chỗ nào bạn chơi hay và chỗ nào bạn đã bỏ lỡ

cơ hội để chơi tốt hơn.

Nếu có giáo viên hướng dẫn môn Cờ vua cho bạn, chắc chắn họ sẽ muốn được xem ván đấu in ra

của bạn.

9. Chơi Cờ Trên Mạng

Hiện tại có rất nhiều các trang web viết về Cờ vua, ở đó có các bài tập và cũng có các đối thủ online.

Do đó, bạn có thể giúp con tìm hiểu thêm trên mạng, đồng thời tham gia đánh cờ online với các đấu

thủ trên đó. Ví dụ: www.hoccocungkientuong.com (Mục Chơi games); www.playchess.com;

www.play.zing.vn (tham khảo Phụ lục)….

10. Nƣớc Đi Tiếp Theo Của Bạn

Nếu trẻ muốn chơi cờ nhiều hơn, chúng có thể thể tham gia vào câu lạc bộ của trường. Giáo viên

dạy Cờ vua sẽ dạy chúng nhiều điều hơn. Ngoài ra, nếu muốn cho trẻ học cờ nghiêm túc thì nên cho

chúng tham gia các giải đấu.

http://www.hoccocungkientuong.com/

http://www.playchess.com/

http://www.play.zing.vn/




PHỤ LỤC: HƢỚNG DẪN CHƠI CỜ TRỰC TUYẾN TRÊN

PLAY.ZING.VN

Bước 1: Bạn vào trang play.zing.vn rồi chọn Game Cờ Game Cờ vua như hình vẽ:




Bước 2: Tải bản cài đặt ZP_COVUA.exe, bạn kích chuột như hình dưới:

Bước 3: Chọn Save File, thường file cài đặt ZP_COVUA.exe sau khi dowload xong sẽ nằm trong thư

mục My Document/Dowload.




Bước 4: Sau khi dowload xong bạn tìm file ZP_COVUA.exe trong thư mục My Document/Dowload

và kích chuột vào biểu tượng

Bạn tiếp tục làm theo biểu tượng chuột ở các hình dưới:













Bước 5 : Đăng nhập. Nếu chưa có tài khoản bạn kích vào Đăng kí tài khoản để tạo mới.




Bước 6: Chọn Phòng – Chọn đối thủ và vào Chơi










KẾT HỢP SKYPE VÀ PLAY.ZING.VN

Bước1: Dowload Skype về máy và cài đặt bình thường

Bạn có thể vào trang skypevietnam.com để xem hướng dẫn hoặc trang skype.com

Để đơn giản hơn bạn có thể tải bản SkypeLauncher.exe tại http://www.mediafire.com/?arff39dfsgn300k

hoặc bản Skype_Portable_5.1.0.104 tại http://www.mediafire.com/?qx67x17dr2tnjrq

chạy trực tiếp không cần cài đặt.

Trong trường hợp 2 link trên bị lỗi bạn có thể vào google và gõ download SkypeLauncher hoặc gõ Portable

Skype, bạn sẽ tìm được link download 1 trong 2 bản.

Nếu gặp khó khăn bạn có thể liên hệ theo địa chỉ: [email protected]

Bước 2: Cài đặt Microphone để nói chuyện

Tùy theo Hệ điều hành của bạn là XP/Vista/Windows 7 bạn vào google.com gõ “thiết lập Microphone

cho XP/Vista/Windows 7 ”.

Bước 3: Đổi ngôn ngữ sang tiếng Việt

Bạn làm như sau:

mailto:[email protected]




Bước 4: Đến đây bạn có thể Add a contact (thêm địa chỉ Skype của bạn bè).

Nếu họ Online (sáng đèn) bạn có thể gọi trực tiếp cho họ để trò chuyện, cùng phân tích ván cờ hay làm bài tập

thoải mái !!




Chúc bạn học và chơi cờ Vua hiệu quả!

Biên soạn: Học Cờ Cùng Kiện Tướng

Documents

NGƢỜI NGƢỜI CHƠI CỜ VUA NHÀ NHÀ CHƠI CỜ Hƣớng … · vì áp dụng một cách cứng nhắc theo các quy ... một ô trắng hoặc một ô đen ở góc phải