ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

-----------------------------------

NGUYỄN THỊ HỒNG

TIỂU THUYẾT TRĂM NĂM CÔ ĐƠN CỦA

G.MARQUEZ DƢỚI GÓC NHÌN PHÂN TÂM HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH VĂN HỌC

Chuyên ngành: Văn học nƣớc ngoài

Mã số: 60220245

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đào Duy Hiệp

Hà Nội – 2015

1

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU __________________________________________________ 3

1. Lý do chọn đề tài ________________________________________ 3

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ________________________________ 4 1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu __ Error! Bookmark not defined.

3. Phƣơng pháp nghiên cứu ___________ Error! Bookmark not defined.

4. Đóng góp của luận văn ____________ Error! Bookmark not defined.

5. Cấu trúc đề tài ___________________ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 1. MACÔNĐÔ VỚI NHỮNG GIẤC MƠ ÁM ẢNH _ Error!

Bookmark not defined.

1.1 Ucsula với nỗi sợ tội loạn luân _____ Error! Bookmark not defined.

1.1.1 Loạn luân và những giải thích cổ điển ___ Error! Bookmark not

defined.

1.1.2 Ucsula người phụ nữ luôn bị ám ảnh bởi tội loạn luân _ Error!

Bookmark not defined.

1.2. Hôsê Accađiô Buyênđya con ngƣời hai cá tính và giấc mơ về

những phát minh khoa học ___________ Error! Bookmark not defined.

1.2.1 Hôsê Accađiô Buyênđya con người hai cá tính cô đơn trong nỗi

ám ảnh về tội lỗi trong quá khứ ______ Error! Bookmark not defined.

1.2.2 Hôsê Accađiô Buyênđya trăn trở về những phát minh khoa học

Error! Bookmark not defined.

1.3. Cuộc đời chinh chiến của Aurêlianô và những nỗi ám ảnh về

những lời tiên tri ___________________ Error! Bookmark not defined.

1.3.1 Cuộc đời chinh chiến __________ Error! Bookmark not defined.

1.3.2 Nỗi ám ảnh về những lời tiên tri Error! Bookmark not defined.

Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 2. NHÂN VẬT CÔ ĐƠN BỊ ÁM ẢNH TÍNH DỤC __ Error!

Bookmark not defined.

2.1. Vấn đề tình yêu, tính dục trong sáng tác của Gabriel Garcia

Marquez __________________________ Error! Bookmark not defined.

2.2. Yếu tố tính dục trong tác phẩm Trăm năm cô đơn ______ Error!

Bookmark not defined.

2.2.1 Macondo không gian mang tính dục ____ Error! Bookmark not

defined.

2.2.2. Nhân vật mang tính dục, mối quan hệ chằng chéo giữa những

người cận huyết ___________________ Error! Bookmark not defined.

2.2.3 Rêmêđiốt – người đẹp nhân vật miễn dịch với tính dục giữa thế

giới đầy dục tình ____________________ Error! Bookmark not defined.

Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3. VÔ THỨC TẬP THỂ TRONG ____ Error! Bookmark not

defined.

2

TRĂM NĂM CÔ ĐƠN ________________ Error! Bookmark not defined.

3.1 Vô thức một vấn đề khoa học ______ Error! Bookmark not defined.

3.2. Vô thức trong vấn đề sáng tạo văn chƣơng _ Error! Bookmark not

defined.

3.3 Vô thức của tập thể trong tiểu thuyết Trăm năm cô đơn ___ Error!

Bookmark not defined.

3.3.1. Những ám ảnh về thực tại khách quan của Gabriel Garcia

Marquez _________________________ Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Bi kịch trong dòng họ Buyênđya một nỗi ẩn ức vô thức Error!

Bookmark not defined.

3.3.3. Vô thức giữa cái bản ngã, bất lực dồn nén trong tình yêu

Error! Bookmark not defined.

Tiểu kết: __________________________ Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN _________________________ Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO ___________________________________ 10

3

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong lời giới thiệu đầu sách Trăm năm cô đơn, Nguyễn Trung Đức

từng viết: “Cho đến nay Trăm năm cô đơn vẫn là cuốn tiểu thuyết lớn nhất

của Gabriel Garcia Marquez, nhà văn người Côlômbia người được giải

Nobel về văn học năm 1982. Trăm năm cô đơn ra đời năm 1967 đã gây dư

luận sôi nổi trên văn đàn Mỹ Latinh và lập tức được cả thế giới hâm mộ.

Theo số liệu của tác giả đến năm 1970, Trăm năm cô đơn được in bằng

tiếng Tây Ban Nha hơn nửa triệu bản, chưa kể hai lần in ở Cuba xã hội chủ

nghĩa (một lần hai vạn bản, lần sau tám vạn bản) và mười bảy hợp đồng xin

phép tác giả được dịch tác phẩm này ra các thứ tiếng khác. Sau gần hai

mươi năm, Trăm năm cô đơn đã có mặt khắp nơi trên hành tinh chúng ta để

đến với mọi người và mọi nhà. Rõ ràng Trăm năm cô đơn là một cuốn sách

ăn khách mặc dù tác giả của nó không viết với mục đích câu khách.” (8,5)

Trăm năm cô đơn để lại nhiều ám ảnh trong lòng người đọc bởi những

trang viết đầy trăn trở của Marquez, độc giả như bị cuốn sâu vào thế giới cô

đơn của con người, với vòng luẩn quẩn và ám ảnh quanh dòng họ bảy đời

đang bị lưu đày vào cõi cô đơn, sống lay lắt vào nỗi nhớ và không thôi trốn

chạy lo sợ về tội loạn luân. Chính sự hấp dẫn của những trang viết đầy trăn

trở này tôi chọn đề tài “Tiểu thuyết Trăm năm cô đơn của G.Marquez

dƣới góc nhìn phân tâm học”.

Qua việc nghiên cứu này, tôi muốn tìm hiểu xem những ám ảnh của

các thế hệ Buyênđya, cũng là nỗi ám ảnh sâu xa của tác giả, những giá trị

văn hóa mà tác giả và cuốn sách để lại cho chúng ta.

4

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Đây là cuốn tiểu thuyết gây chấn động bao thế hệ người đọc, vì thế cho

đến nay tầm ảnh hưởng và sức cuốn hút của cuốn sách vẫn chưa dừng lại.

Có rất nhiều nhà nghiên cứu tham gia tìm hiểu nhiều góc cạnh của vấn đề

trong tác phẩm. Nhiều công trình khoa học đã để lại những dấu ấn sâu sắc

trong giới phê bình văn học. Do hạn chế về ngoại ngữ nên tôi không thể

tổng hợp hết tất cả những công trình nghiên cứu mà chỉ khảo sát những

trang viết tiêu biểu bằng tiếng Anh và tiếng Viết dưới sự hỗ trợ của đồng

nghiệp về viêc tìm tài liệu tiếng Anh.

Ở Việt Nam, việc tiếp cận tác phẩm qua nhiều bản dịch của nhiều dịch

giả, nhưng đáng chú ý nhất là bản dịch của Nguyễn Trung Đức, Nxb Văn

học, HN, 2004. Tác giả đã đưa ra những nhận định khái quát về vấn đề cốt

truyện đề tài, kết cấu và thời gian nghệ thuật, nhân vật và thông điệp ... Từ

khi tác phẩm được dịch sang tiếng Việt đã có nhiều công trình nghiên cứu

để lại nhiều dấu ấn sâu sắc.

Đầu tiên phải kể đến đề tài cấp bộ do PGS.TS Bửu Nam chủ nhiệm

(2002-2005): Đặc điểm khuynh hướng và sự phát triển của văn học Mỹ

Latinh nửa đầu thể kỉ XX trong phần phụ lục 3: Các tác giả và tác phẩm

tiêu biểu cho tiểu thuyết và truyện ngắn Mỹ Latinh từ những năm 60 đến

nay dành dung lượng bàn đến Marquez trong đó đã bàn luận nhiều vấn đề

từ góc độ liên văn bản (tiểu thuyết huyền thoại đã tiết chế nhiều chất liệu

dân gian của Châu Mỹ Latinh, một cách tự do và sáng tạo, vay mượn các

motif trong Thánh kinh và các huyền thoại cổ đại, sử dụng các tình tiết

trong truyền thuyết lịch sử, các sự kiện có thật), từ cấp độ kí hiệu học (mô

hình hệ giới dưới hình thức làng Macondo); đề cập đến vấn đề thời gian

lịch sử và thời gian vòng tròn theo chu kỳ … Nhà nghiên cứu khẳng định:

cách kể chuyện của Marquez được xem như tiêu biểu cho chủ nghĩa huyền

ảo nhưng đây là một thứ chủ nghĩa hiện thực huyền ảo theo phương thức

5

hài, lướt qua một cách thản nhiên giữa hiện thực và cái kỳ diệu để làm kinh

ngạc các nhân vật ngờ nghệch trong khi đương đầu với một thế giới mà họ

không hiểu thấu. Nhưng sự hài hước này lại đi kèm với một cảm giác trắc

ẩn, xót xa mà tác giả có vẻ như chia sẻ với các số phận nhân vật. Tuy chỉ

dành một phần để bàn về tác phẩm Trăm năm cô đơn nhưng công trình

nghiên cứu này đã gợi mở nhiều điều cho những người nghiên cứu về

Marquez. Đặc biệt ở khía cạnh các yếu tố huyền ảo, tính hài hước, yếu tố

thời gian, cách xây dựng cốt truyện, tuyến nhân vật … Cách đặt ngược vấn

đề: phải chăng tiểu thuyết là một ẩn dụ của sự thất bại của quá trình hiện

đại hóa? khiến cho người đọc phải suy ngẫm.

Đào Thị Thu Hằng trong bài viết Yếu tố huyền ảo trong tác phẩm

Kawabata và Marquez trong cuốn Văn học so sánh – nghiên cứu và triển

vọng, Trần Đình Sử, Lã Nhâm Thìn, Lê Lưu Oanh (tuyển chọn), NXB

ĐHSP, 2005. Tác giả đã so sánh chủ nghĩa hiện thực huyền ảo trong sáng

tác của hai nhà văn nói trên và qua đó đã khám phá đặc sắc về không gian

và thời gian trong tiểu thuyết Trăm năm cô đơn.

Đỗ Xuân Hà trong bài viết Tiểu thuyết hiện thực huyền ảo: Trăm năm

cô đơn của Gabriel Garcia Marquez trong cuốn Văn học thế giới thể kỉ

XX, NXB ĐHQGHN, 2006. Trong bài viết này, Đỗ Xuân Hà thông qua

những nét tiêu biểu nhất về con người cũng như những sáng tác của

G.Marquez trong Trăm năm cô đơn trên các mặt nội dung và nghệ thuật và

chỉ ra phương pháp sáng tác trong Trăm năm cô đơn là chủ nghĩa huyền ảo

kết hợp với chủ nghĩa hiện thực tỉnh táo và các yếu tố hoang đường.

Chuyên luận Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo và Gabriel Garcia

Marquez của Lê Huy Bắc, NXBGD Việt Nam, 2009. Đây là chuyên luận

công phu về chủ nghĩa hiện thực huyền ảo, gồm 2 phần chính: chủ nghĩa

hiện thực huyền ảo và Gabriel Garcia Marquez, ngoài ra còn có phần phụ

lục trích đăng những bài dịch có liên quan đến chủ đề. Trong phần một,

6

người viết đã đưa ra nhiều lý giải về khái niệm như cái kì ảo, cái huyền ảo,

văn học huyền ảo, văn học hiện thực huyền ảo, nhà văn hiện thực huyền ảo.

Trong đó đáng chú ý là sự phân kì văn học huyễn ảo. Lê Huy Bắc cho rằng

lịch sử văn học huyễn ảo có thể được chia làm ba giai đoạn tương ứng với

cách thức sáng tạo và tiếp nhận văn học: giai đoạn 1 (cái huyễn tưởng):

thời trung cổ, khi con người xem những yếu tố siêu nhiên, kì quái, hoang

đường … như những cái tất nhiên, lí trí chưa phải là cơ sở để con người tin

tưởng. Giai đoạn 2 (cái kì ảo): thời cận hiện đại. Cài kì ảo xuất hiện trong

văn học với mục đích gây nên sự hoang mang cho người đọc. Đây là điều

mà văn học thời kì trước không mấy bận tâm. Giai đoạn 3 (cái huyền ảo)

gắn với thời hiện đại, hậu hiện đại. Cái huyền ảo xuất hiện như một sự đối

thoại trở lại, bản chất là bộc lộ sự bất tin. Chương 2 ở phần 1, tác giả khái

quát hệ thống về văn học hiện thực huyền ảo, bao gồm: nguồn gốc và lịch

sử, nguyên nhân ra đời, xác định khái niệm, đặc điểm, tiếp nhận văn học

hiện thực huyền ảo ở Việt Nam. Lê Huy Bắc cũng bổ sung thêm một số

nguyên nhân như thói quen xem cái hoang đường như cái thường nhật của

người bản địa, tìm sự an ủi trong thế giới siêu nhiên trước cuộc sống quá

khắc nghiệt. Chương 3 phần 1, Lê Huy Bắc điểm qua những tên tuổi thuộc

khuynh hướng này như F.Kafka, J.Borges, T.Morrison … Nhà nghiên cứu

quan niệm Kafka là người khai sinh ra khuynh hướng hiện thực huyền ảo

thế kỉ XX. Trong những trang tiếp theo Lê Huy Bắc giới thiệu và nhận xét

tổng quan về các nhà văn hiện thực huyền ảo. Đó là những nghiên cứu có

tính gợi mở cho những người quan tâm tìm hiểu về những nhà văn này.

Phần 2 của chuyên luận gồm 6 chương, được sắp xếp theo thứ tự:

Chương 1: Lịch sử Comonbia và hiện thực của Marquez

Chương 2: Những người thầy

Chương 3: Khát vọng trở thành người giỏi nhất thế giới

Chương 4: Tự sự nhiều điểm nhìn trong Cụ già với đôi cánh khổng lồ

7

Chương 5: Những cô gái điếm buồn của Marquez

Chương 6: Trăm năm cô đơn

Đóng góp của phần 2 này chủ yếu tập trung ở chương 4,5,6 những

chương 1,2,3 mang tính tổng thuật nhiều hơn là nghiên cứu. Trong giới hạn

của bài viết này, chúng tôi chỉ đi sâu tìm hiểu chương 6. Trong chương này

tác giả chia làm 7 phần: 1. Câu chuyện một trăm năm, 2. Gia hệ Trăm năm

cô đơn, 3. Nhân vật, 4. Huyền thoại về cái cô đơn, 5. Macondo huyền thoại,

6. Trần thuật mê lộ - biên niên sử huyền thoại, 7. Ngọn sóng văn chương.

Trong 7 phần nêu trên thì phần 1,2,3 mang tính chất tóm tắt và giới thiệu,

có sự tương đồng với nhiều những tài liệu tham khảo trước đó. Sự dẫn nhập

này mang tính hướng dẫn ban đầu cho những ai mới tiếp xúc với văn bản,

khá bối rối với gia hệ phức hợp trong tác phẩm. 4 phần còn lại nhà nghiên

cứu đi sâu khảo sát về các huyền thoại, nghệ thuật trần thuật. Trong Huyền

thoại về cái cô đơn, Lê Huy Bắc có tiếng nói chung với những nhà nghiên

cứu trước đó, cho rằng nỗi cô đơn là chủ đề chính trong sáng tác của

Marquez, nó vừa là nỗi cô đơn bản thể vừa là sự cảnh báo để hướng đến sự

đoàn kết để mưu cầu hạnh phúc. Trong Trăm năm cô đơn người ta có thể

tìm thấy muôn vàn cấp độ, dạng hình cô đơn, từ Jose luôn cảm thấy ám ảnh

về tội lỗi trong quá khứ, những đam mê khoa học bất tận, Arcadio cô đơn

vì hôn nhân cận huyết, Aureliano Segundo cô đơn ngay trong sự giàu sang

bất tận của mình, Rebeca cô đơn vì thói quen lập dị không giống ai …

Macondo huyền thoại nhấn mạnh hình tượng làng Macondo. Tính huyền

thoại thể hiện ngay trong tên gọi của ngôi nhà, sự xuất hiện và biến mất. Nó

là sự ẩn dụ về bức tranh phát triển của xã hội, thế giới loài người. Trần

thuật mê lộ - biên niên sử huyền thoại là phần mà nhà nghiên cứu dụng

công nhiều hơn cả. Mê lộ là biểu trưng cho Trăm năm cô đơn, thể hiện rõ

qua thế giới nhân vật, kết cấu, tự sự đa chủ thể, huyền thoại … Mê lộ dẫn

dụ người đọc vào thế giới huyền thoại, bị đánh đáo các nhân vật, các giá

8

trị. Nó khiến cho yếu tố hiện thực và huyền ảo đan cài vào nhau một cách

chặt chẽ, tự nhiên.

Nói đến những công trình nghiên cứu về Trăm năm cô đơn, cũng phải

kể đến hệ thống các bài báo, bài nghiên cứu đăng trên tạp chí. Trước hết là

bài nghiên cứu: Nhân vật và thông điệp của Nguyễn Trung Đức in

trong phần mở đầu quyển sách Márquez Gabriel García (2004), Nguyễn

Trung Đức dịch, Trăm năm cô đơn, Nxb Văn học. Nguyễn Trung Đức đã

chỉ ra những bức thông điệp gắn với tên của nhân vật trong sáng tác

của nhà văn đạt giải Nobel 1982. Ông xác định những vòng tròn đan lồng

trong truyện, vòng tròn cuộc đời của đại tá Aureliano, vòng tròn xoay

quanh hai con người sinh đôi, sự quẩn quanh của những số phận sự nhầm

lẫn trong cách nhìn nhận của Ursula và bao trùm lên tất cả là sự xoay vòng

của thế giới, cuộc sống. Nhà nghiên cứu khát quát bằng bức thông điệp của

chính tác giả Trăm năm cô đơn từng tuyên bố cuốn sách mà ông để cả đời

sáng tác là cuốn sách về sự cô đơn và thông qua cái cô đơn ông kêu gọi mọi

người đoàn kết, đoàn kết để đấu tranh, đoàn kết để chiến thắng tình trạng

chậm phát triển của Mỹ Latinh, đoàn kết để “sáng tạo ra một thiên huyền

thoại khác hẳn. Một huyền thoại mới, hấp dẫn của cuộc sống, nơi không ai

bị kẻ khác định đoạt số phận mình ngay cả cái cách thức chết, nơi tình yêu

có lối thoái và hạnh phúc là cái có khả năng thực sự, và nơi những dòng họ

bị kết án Trăm năm cô đơn cuối cùng và mãi mãi sẽ có vận may lần thứ hai

để tái sinh trên mặt đất này”. Trong bài viết này, Nguyễn Trung Đức đã đi

sâu tìm hiểu những bức thông điệp mà nhà văn gửi gắm trong tác phẩm,

đặc biệt là qua số phận của nhân vật. Đó là một phương thức thâm nhập sâu

để tìm hiểu tư tưởng của nhà văn. Nhưng chúng tôi cho rằng ngoài những

điều nêu trên còn có một bức thông điệp khác quan trọng là sự dự báo. Một

dòng họ có thể bị tuyệt diệt, vùng đất huyền thoại có thể bị nhấn chìm, loài

9

người cũng có thể biến mất như chưa từng tồn tại nếu con người vẫn cứ xây

cất cho mình những tòa tháp cô đơn.

Phan Tuấn Anh có bài đăng trên Tạp chí Sông Hương 259/9-10 số ra

ngày 01/10/2010, tựa đề Hình tượng Macônđô trong Trăm năm cô đơn.

Trong bài viết này tác giả đã kiến giải về hình tượng Macondo – hình

tượng xuyên suốt nhiều sáng tác quan trọng của Marquez , từ vấn đề nguồn

cội tên gọi, tần suất đến ý nghĩa biểu trưng. Người viết đưa ra nhận xét khá

táo bạo: “Có thể nhận định rằng, nếu “nỗi cô đơn” là chủ đề lớn nhất mà

Marquez dành cả cuộc đời để theo đuổi, thì hình tượng trung tâm nhất, có

tính xuyên suốt các tác phẩm của nhà văn người Colombia lại không phải

là một nhân vật cụ thể, mà chính là hình tượng về vùng đất Macondo.”

Bằng sự đối chiếu với những cứ liệu lịch sử, văn hóa, Tuấn Anh đã chỉ ra

mối liên hệ mật thiết giữa sự phát triển của làng Macondo với tiến trình

phát triển của Châu Mỹ Latinh. Những cứ liệu này soi sáng và chứng minh

rõ hơn ý nghĩa biểu trưng của Macondo – xã hội Mỹ Latinh thu nhỏ.

Nghiên cứu về tác phẩm này còn có các đề tài nghiên cứu khoa học các

cấp, khóa luận, luận văn, tôi xin được điểm qua một số công trình: Khóa

luận tốt nghiệp Khảo sát tình yêu, nhục thể, nỗi cô đơn trong hai tiểu thuyết

Trăm năm cô đơn và Tình yêu thời thổ tả của Garcia Marquez của Nguyễn

Thị Tuyết Lan – ĐHSP Huế, 2005. Khóa luận tập trung vào hai vấn đề:

khảo sát tình yêu, nhục thể, nỗi cô đơn trong Trăm năm cô đơn và Tình yêu

thời thổ tả; những phương thức nghệ thuật thể hiện tình yêu, nhục thể, nỗi

cô đơn trong tác phẩm này. Tình yêu, nhục thể, nỗi cô đơn là 3 yếu tố quan

trọng, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau trong sáng tác của nhà văn người

Comlombia này. Lí giải được mối quan hệ của 3 yếu tố này sẽ lí giải được

sự ý nghĩa của sự xuất hiện dày đặc những phen làm tình, nỗi cô đơn tràn

ngập trong sáng tác của ông. Công trình nghiên cứu trên hai tác phẩm đỉnh

cao của nhà văn biểu trưng cho nỗi cô đơn của Châu Mỹ Latinh, tìm hiểu

10

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đoàn Đình Ca (1967), “Sơ lược về sự hình thành và phát triển của

nền văn học châu Mỹ La tinh”, Tạp chí văn học (số 4)

2. Lê Nguyên Cẩn (2000), “Cô đơn nghĩa là sự tiêu diệt”, Tạp chí Châu

Mỹ ngày nay (số 1)

3. Lê Nguyên Cẩn (1999) Cài kì ảo trong tác phẩm của Balzac, Nxb

Giáo dục

4. Đỗ Đức Dục (1988, tr 59 - 65), “Từ Đông ki sốt đến Trăm năm cô

đơn”, Tạp chí Văn học (số tháng 2) tr 59 - 65

5. Đặng Anh Đào (2001), Đổi mới nghệ thuật tiểu thuyết phương Tây

hiện đại, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội

6. Nguyễn Trung Đức (1995) “Hiệu quả nghệ thuật của không - thời

gian trong tiểu thuyết Trăm năm cô đơn của G.G.Márquez”, Tạp chí Văn

học (số 1)

7. Nguyễn Trung Đức (2002), Từ chân trời một phía đến chân trời

nhiều phía, Nxb Đà Nẵng

8. Márquez Gabriel García (2004), Nguyễn Trung Đức dịch ,Trăm năm

cô đơn, Nxb Văn học

9. Márquez Gabriel García, Nguyễn Trung Đức dịch (2007), Truyện

ngắn tuyển chọn, Nxb Văn học

10. Márquez Gabriel García, Nguyễn Trung Đức (2004), Tình yêu thời

thổ tả, Nxb Văn học

11. Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (2007), Từ điển thuật

ngữ văn học, Nxb Giáo dục

11

12. Đào Duy Hiệp (2008), Phê bình văn học từ lí thuyết hiện đại, Nxb

Giáo dục

13. Phan Minh Hạc (1980), Nhập môn tâm lý học, Nxb Giáo dục

14. Nguyễn Thị Hảo (2010), Thời gian và không gian huyền thoại trong

Trăm năm cô đơn của Gabriel Garcia Marquez, luận văn thạc sĩ,

ĐHKHXH và NV Hà Nội

15. Vũ Trung Kiên (2005), Nghệ thuật tiểu thuyết Trăm năm cô đơn của

Gabrriel García Márquez, Luận văn thạc sĩ, Đại học Sư phạm Hà Nội

16. Phương Lựu (1995), Tìm hiểu Lý luận văn học Phương Tây hiện đại,

Nxb Văn học, Hà Nội

17. Nguyễn Đức Nam (số 1 năm 1975, tr 110 – 120), Một khuynh hướng

trong tiểu thuyết hiện tiến bộ ngày nay ở Châu Mỹ Latinh: Chủ nghĩa hiện

thực huyền ảo, Tạp chí văn học

18. Nguyễn Hữu Tấn (SH289/03/13 2013), Vô thức trong văn học, Tạp

chí Sông Hương

19. Đỗ Lai Thúy (2004), Phân tâm học và Văn hóa nghệ thuật, Nxb Văn

hóa thông tin, Hà Nội

20. Đỗ Lai Thúy (2001), Phân tâm học và văn hóa tâm linh, Nxb Văn

hóa thông tin, Hà Nội

21. Đỗ Lai Thúy (2003), Phân tâm học và tình yêu, Nxb Văn hóa thông

tin, Hà Nội

22. Nguyễn Thị Thu Thuỷ (2005), Huyền thoại trong Liêu trai chí dị của

Bồ Tùng Linh, luận văn thạc sĩ, Đại học Sư Phạm Hà Nội

23. Cung Kim Tiến (2003), Từ điển triết học, Nxb Văn hóa thông tin

24. Hoàng Phê (2005), Từ điển tiếng Việt, Nxb từ điển Bách khoa

25. Trần Thị Thu Phương (2004), Các kiểu không gian đặc trưng trong

Trăm năm cô đơn của G.G.Marquez, Khóa luận tốt nghiệp ĐHSP Hà Nội

26. Nguyễn Ngọc Phú, Lịch sử tâm lý học, Nxb ĐH QGHN

12

27. Anderson, Jon Lee (30/04/2009), The power of Gabriel García

Márquez, http:// www.themodernworld.com/gabo/gabo - power.html

28. Freud Singmund (2007), Phân tâm học nhập môn, Nxb Đại học

Quốc gia Hà Nội

29. Jostein Gaarder, Nguyễn Xuân Hiến dịch (2002), Những luận thuyết

nổi tiếng thế giới - NXB Grasset - Paris, Nxb ĐHQG Hà Nội

30. Janes Regina (1991), Trăm năm cô đơn: những phương thức thâm

nhập, NXB Twayne

31. Jofer Serapio Phê bình hậu hiện đại về Trăm năm cô đơn của

Marquez, đăng trên trang web: http://joferserapio.wordpress.com

32. Simpson.J&Round.S (2000), Dictionary of English Folklore, Oxford

33. Todorov Tzevan, Lê Hồng Sâm, Đặng Anh Đào dịch (2008), Dẫn

luận về văn chương kỳ ảo, Nxb Đại học Sư phạm