Nhìn lại các vị Vua triềuNGUYỄN chống Pháp cho

đến vua Bảo Đại như thế nào ?Tiểu Đệ

Để biết rõ 3 vị vua triều Nguyễn chống Pháp quyết liệt đáng kể, xin trích dẫn tác phẩm Lịch Sử Đại Cương của Giáo Sư & nhà văn Phạm Thăng hiện ở Calgary, Canada, in và phát hành năm 1994, đã tặng tác giả như sau :

1.- Vua Hàm Nghi (1884-1885).

Ngày 11 tháng 6 âm lịch năm Giáp Thân nhằm ngày 1 tháng 8 năm 1884 Ông Nguyễn Văn Tường và Ông Tôn Thất Thuyết tôn Ông Ưng Lịch lúc đó chỉ được 14 tuổi lên làm Vua, niên hiệu là Hàm Nghi. Được biết Ông Ưng Lịch là em Ông Chánh Mông, người con nuôi thứ hai của Vua Tự Đức.Ngày 1-7-1885, Thống Tướng De Courcy mang quân vào Huế đòi Ông Nguyễn Văn Tường và Ông Tôn Thất Thuyết bàn việc nghi lễ để Thống Tướng vào yết kiến vua Hàm Nghi. De Courcy định vào cung điện với tất cả quân sĩ, nhưng triều đình nói theo quốc lễ chỉ một mình Thống Tướng đi cửa giữa, còn lính và sĩ quan đi hai bên. De Courcy không chịu. Các quan thấy hắn khinh mạn triều đình, Tường và Thuyết xấu hổ, uất ức vì uy quyền nhất triều mà bị hạ nhục, nên quyết định liều đánh một phen. Tối ngày 22 tháng 5 âm lịch năm Ất Dậu nhằm 4 tháng 7 năm 1885 trong lúc De Courcy thết tiệc đã các quan dưới quyền, thì quân lính triều đình nổ súng bắn vào khu Mang Cá, đốt cháy Tòa Khâm Sứ làm 16 người Pháp chết và 80 bị thương. Tới sáng, quân Pháp phản công lại, quân triều đình thiệt hại nhiều phải bỏ chạy, quân Pháp chiếm kinh thành.

Ông Tôn Thất Thuyết đón vua và ba Bà Thái Hậu (mẹ và hai vợ vua Tự Đức) chạy ra Quảng Trị. Thuyết rước vua Hàm Nghi lên Tân Sở, gần Cam Lộ, Tỉnh Quảng Trị. Sau đó, ba Bà Thái Hậu về Huế, ở tạm tại lăng Khiêm Cung tức lăng vua Tự Đức.

Ông Nguyễn Văn Tường ở lại Huế nhờ Giám Mục Caspard dẫn ra hàng. De Courcy bằng lòng nhưng hạn trong hai tháng phải đem được vua Hàm Nghi về. Hết hạn, vua Hàm Nghi vẫn chưa về. Tường bị bắt đày ra Côn Lôn cùng với Phạm Thận Duật và Tôn Thất Đính (Cha Tôn Thất Thuyết). Phạm Thận Duật chết trên đường ra Côn Lôn, xác bị vứt xuống biển. Sau đó, Tường bị đày đi Haiti rồi chết ở đó.

Vua Hàm Nghi khi ẩn chỗ này, khi chỗ khác và hịch Cần Vương do Ngài thảo ra đã dấy lên phong trào yêu nước. Khắp nơi, Cần Vương, nghĩa dõng nổi lên quyết dành lại chủ quyền cho nước nhà. Lòng dân dù có cao nhưng binh khí kém, thế yếu, nên các nơi lần lượt bị dẹp như các Ông : Nguyễn Thiện Thuật (Tán Thuật), Trần Xuân Soạn, Phan Đinh Phùng... Dân Việt thấy quân viễn chinh Pháp ỷ vào sức mạnh xâm chiếm lãnh thổ, phá hủy cơ sở văn hóa, nên đồng tâm hiệp lực đứng lên chống bọn Tây Dương (Tây Dương là do dân chúng gọi quân Pháp lúc bấy giờ). Việc kháng Pháp ở Nam Kỳ Lục Tỉnh khá rầm rộ, quân Pháp và tay sai dẫm nát những gần vùng Gia Định, Bến Nghé đến tận nông thôn hẻo lánh. Dân chúng vẫn hăng hái, vì triều đình Huế hãy còn. Khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông, dân chúng chạy qua ba tỉnh miền Tây, và khi mất luôn sáu tỉnh, dân chúng xa lìa sanh quán, thay tên đổi họ. So với Bắc Kỳ và Trung Kỳ, bấy giờ làng mạc Nam Kỳ bị phá hủy nhiều đơn, vì vậy lòng căm hờn của người dân bằng vào những cuộc nổi dậy khắp nơi dưới sự điều động của các lãnh tụ Cần Vương kháng Pháp. Bao nhiêu tên tuổi sáng ngời trong sử xanh như : Nguyễn Hữu Huân (Thủ Khoa Huân), Nguyễn Trung Trực, Trương Công Định, Thiên Hộ Dương... (nếu cần xin quý bà con đồng hương tìm đọc quyển "Tìm Hiểu Các Danh Nhân Việt Nam Trong Hậu Bán Thế Kỷ 19" của Nguyễn Phú Thứ ).

Quân Pháp mất ăn mất ngủ đã đem lợi danh ra nhử những kẻ ham lợi cầu danh. Cuối năm 1868, quân Pháp treo giải thưởng cho ai bắt nộp các lãnh tụ với giá 1000 quan mỗi người như : Cậu hai Quyền (con Ông Trương Công Định), Hàn Lâm Phu, Tổng Binh Thành, Ấm Quyền (Phó Tướng Trương Công Định), Chánh Quản Cơ Trần Văn

Thành tức Đức Cố Quản (ở Thất Sơn Châu Đốc) một thủ lãnh của phái Đạo Bửu Sơn Kỳ Hương, Cậu Tư, Cậu Năm (tức Ông Phan Tôn và Ông Phan Liêm) là hai người con của Ông Phan Thanh Giản...

Ngoài ra, còn ra quyết định có nói, nếu viên chức hay lính, hương chức hội tề có công thì được thưởng và cho lên cấp bậc hay chức tước, trái lại, nếu còn dung dưỡng hay che chở cho cuộc khởi nghĩa sẽ bị trừng phạt. Xem thế mới biết ngoài lòng dân căm hờn chiến đấu, còn có những hương chức hội tề mặc dù làm việc với Pháp vẫn có lòng ủng hộ nghĩa quân.

Những cuộc hành quân chống khởi nghiã quân quân Pháp tốn kém rất nhiều. Chi phí hành quân, tiền trợ cấp cho quân sĩ bị chết... nhưng chúng không lỗ lã gì hết? Bởi vì, chúng ra lệnh phạt tiền những hương chức hội tề ở làng nào có lãnh tụ kháng chiến ẩn núp, ví như Thống Đốc Nam Kỳ ra quyết định trừng phạt 47 làng trong tỉnh Mỹ Tho, ngày 5-5-1875 tổng số tiền 56.700 quan, vì đã gián tiếp hoặc trực tiếp ủng hộ Thủ Khoa Huân. Lẽ dĩ nhiên, hương chức các làng phải gánh chịu và dân làng phải chia sớt đóng góp cho khỏi bị rắc rối. Ngoài ra, lúc hành quân càn quét thôn xóm để truy nả nghĩa quân, quân Pháp vơ vét tiền của đồng bào trong vùng đó.

Trong khi dân chúng khốn khổ điêu linh, thì tại các tỉnh lỵ quan trọng, các thương gia Pháp, Đức kiều, nhất là Hoa thương đã đến đầu tư. Ở Qui Nhơn, Hải Phòng các thương gia đó tha hồ làm mưa làm gió, nào là cung cấp mùng mền cho bọn lính săn đá (soldat) đèn thắp ngoài đường, cung cấp bán á phiện, loại độc dược được công khai bán để hại dân ta. Lúc bấy giờ, Ông Tôn Thất Thuyết để hai con là Tôn Thất Đạm và Tôn Thất Thiệp theo phò vua Hàm Nghi ẩn trốn trong rừng, tự mình sang Tàu để cầu viện nhưng việc không thành vì Tàu đã ký hiệp ước Thiên Tân với Pháp. Ông bị chánh phủ Tàu giữ lại không cho về nước nên uất ức chết tại Long Châu năm 1913.

Vua Hàm Nghi ẩn nấp ở miền thượng du tỉnh Thanh Hóa. Ngày 26 tháng 9 năm Mậu Tí, tên Trương Quang Ngọc đã từng theo phò giá vua Hàm Nghi, nay manh tâm bán Vua, nửa đêm xông vào ôm lấy vua mặc dù Ông Tôn Thất Thiệp chống cự để bảo vệ vua, bị đâm chết. Vua Hàm Nghi bị bắt. Ngài được đưa về và nghênh đón đàng hoàng, nhưng từ lúc bị bắt đến ngày bị đày đi an trí ở Alger (Châu Phi), Ngài ngâm miệng không nói lời nào, chôn uất ức của vị Vua mất nước vào lòng. Năm đó vua Hàm Nghi 18 tuổi, bị đày tháng 10 năm 1888, mất tại Alger, thọ được 72 tuổi.

Để tìm hiểu thêm về vua Hàm Nghi, xin quý bà con đồng hương tìm đọc tác phẩm Việt Nam Anh Hoa của học giả Hương Giang Thái Văn Kiểm từ trang 239 đến 258. Bởi vì, tác phẩm này tác giả đã được học giả thân tặng vào dịp lễ quốc khánh Pháp 14-7-2001, nhân đây, xin trích đoạn quan trọng như sau :

Căn cứ theo sách "Nguyễn Phúc Tộc Thế Phả", do nhà xuất bản Thuận Hóa, phát hành năm 1995, được biết Vua Hàm Nghi, Ngài húy là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, sau khi lên ngôi chọn chữ thứ 5 trong 20 chữ thuộc bộ Nhật ở kim sách làm tên. Đó là, chữ Minh (Nguyễn Phúc Minh). Ngài là con thứ 5 của Kiến Thái Vương Nguyễn Phúc Hồng Cai, mẹ là bà Phan Thị Nhàn. Ngài sanh ngày 17 tháng 6 âm lịch năm Tân Mùi nhằm ngày 3 tháng 8 dl năm 1871.

Sau khi vua Kiến Phúc mất ngày 12 tháng 6 âm lịch năm Giáp Thân nhằm ngày 2 tháng 8 dương lịch năm 1884, Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường lập Ngài lên nối ngôi, vì thấy Ngài nhỏ tuổi dễ thao túng dưới sự phụ chính của họ. Khi lập Ngài, triều đình không báo tin Tổng Trú Sứ của Pháp biết nên họ hết sức phản đối. Sau cùng họ chấp nhận nhưng bắt Ngài phải chịu lễ tuyên phong của người Pháp.

Ngày 27 tháng 6 âm lịch năm Giáp Thân nhằm 17 tháng 8 dương lịch năm 1884, viên Khâm Sứ Pháp là Rheinart và đại tá Guerrier vào cửa chánh tại Ngọ Môn để thực hiện lễ tuyên phong Ngài. Ngài lên ngôi lấy niên hiệu là Hàm Nghi, lúc đó Ngài mới 14 tuổi.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Khi Ngài bị an trí tại Alger, thuộc Algérie Ngài sống

tại biệt thự Gia Long bên trên khu đồi El Biar cách thủ đô Alger 12 cây số. Ngài mất ngày 28 tháng 11 âm lịch năm Nhâm Ngọ nhằm ngày thứ hai, 4 tháng 1 dương lịch năm 1943, thọ 72 tuổi. Lăng Ngài ở trong biệt thự Gia Long.

Ở tại Algérie Ngài đã lấy vợ người Pháp là con gái của viên chức thương chánh Lalauer, sinh được 1 con trai Nguyễn Phúc Minh Đức và 2 con gái : Nguyễn Phúc

Như Mai (bà này đậu kỷ sư Nông Lâm) và Nguyễn Phúc Như Lý (bà này lập gia đình với đại tá không quân, thuộc hoàng tộc nước Bỉ). . .

Mãi đến năm 1963, ngôi mộ của Vua Hàm Nghi từ biệt thự Gia Long (villa des Pins) ở Alger được dời về Château de Losse, có số điện thoại (05) 5350 8008, làng Thonac, bên sông Vézères, vùng Périgord , thuộc Département Dordogne (24290), khách nhàn du hiếu cổ có thể đến thăm nghĩa địa Thonac để chiêm ngưỡng bốn ngôi mộ :

1.- Vua Hàm Nghi S.M. HAM NGHIEMPEREUR D'ANNAMHUE 1871 - ALGER 1944

2.- Vợ vua Hàm Nghi A LA PRINCESSE D'ANNAMMARCELLE LALOE (Lalauer) 1884 -19874

3. Con trai vua Hàm Nghi MINH DUCPRINCE D'ANNAM (1910 -1990)

4.- Bà Quản Gia Marie Jeanne DELORME1852 - 1941

2.- Vua Thành Thái (1889-1907) :

Khi Vua Đồng Khánh mất thì các con hãy còn nhỏ, viên Khâm Sứ Pháp ở Huế là Rheinart quen biết Ông Dục Đức hồi trước, bắt triều đình tôn con Ông Dục Đức là Bửu Lân lên ngôi vua. Bấy giờ Ông Bửu Lân mới 10 tuổi đang bị giam giữ với mẹ trong ngục thất, triều đình vào ngục rước Ông ra tôn lên làm vua, đặt niên hiệu Thành Thái, cử hai Ông Nguyễn Trọng Hợp và Ông Trương Quang Đản làm Phụ Chánh.

Lúc bấy giờ ở miền Bắc, có nhiều Cần Vương, nghĩa sĩ chống Pháp như các Ông : Nguyễn Thiện Thuật, Đốc Tích, Tạ Hiện, Hoàng Hoa Thám tức Đề Thám, Kỳ Đồng, Cai Kinh... ở vùng Thanh Nghệ có Ông Phan Đình Phùng, Cao Thắng...

Vua Thành Thái rất thông minh, sở trường về nho học. Ngài muốn canh tân xứ sở nhưng các quan thời bấy giờ vẫn còn thủ cựu, nhút nhát, Ngài lại bị Pháp cho người theo dõi nên những ý tưởng cấp tiến không tài nào thực hiện được. Năm 1907, Pháp dò biết Ngài bí mật giao thiệp với nhóm Đông Du để cầu viện Nhật Bản nên ép Ngài nhường ngôi cho con là Thái Tử Vĩnh San, rồi giam giữ Ngài ở Vũng Tàu gần Sàigòn. Đến năm 1915, Ngài bị bí mật đưa đi an trí ở đảo Réunion (thuộc địa Pháp gần Madagascar, Phi Châu). Tháng 5 năm 1947, Ngài được đưa về nước và 7 năm sau Ngài mất tại Sàigòn năm 1954, thọ 76 tuổi.

3.- Vua Duy Tân (1907-1916) :

Hoàng Tử Vĩnh San là con thứ 5 vua Thành Thái được Pháp đặt lên ngôi lúc 8 tuổi, hiệu là Duy Tân. Mặc dù còn nhỏ tuổi, nhưng bản tánh cương nghị và sớm có tinh thần yêu nước, vua Duy Tân uất ức vì thấy Cha bị đưa đi an trí ở đảo Réunion, năm 1915, Ngài mới 16 tuổi nhưng đã quyết định lật đổ Pháp, dành lại tự do cho nước nhà. Ngài ngầm liên lạc với các nhà chí sĩ cách mạng thuộc Việt Nam Quang Phục Hội, gồm quý Ông : Thái Phiên, Trần Cao Vân...nhưng không may việc không thành. Cuộc tổng khởi nghĩa hoạch định vào ngày mùng 2 tháng 4 âm lịch nhằm ngày 3 tháng 5 dương lịch năm 1916 bị đổ bể, Ngài vừa ra khỏi thành liền bị bắt. Người Pháp đô hộ lại đưa Ngài sang đảo Réunion. Lúc bị đi đày Ngài vừa 17 tuổi.

Thời gian Ngài tại vị có phong trào Đông Du, Đông Kinh Nghĩa Thục do Cụ Phan Bội Châu cầm đầu, phong trào Duy Tân do Cụ Phân Châu Trinh cầm đầu và vụ chống đóng thuế quá cao ở miền Trung xảy ra. Vào tháng 3 năm 1908 tại huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng

Nam, dân bị bắt đóng thuế nặng, kéo nhau lên huyện đòi giảm thuế, rồi kéo nhau xuống tỉnh. Dân chúng tỉnh Quảng Nam hưởng ứng kéo đi bao vây các Phủ, Huyện đường, có nơi như ở Điện Bàn, dân chúng bắt viên Tri Phủ lên xe dẫn lên tỉnh. Phong trào lan đến các tỉnh miền, đâu đâu dân chúng cũng hưởng ứng. Chính quyền thẳng tay đàn áp, một số bị bắn chết và nhiều người bị bắt, các cuộc biểu tình tan rã. Nhiều vị cầm đầu bị tử hình và bị đày đi Côn Nôn hay Lao Bảo.. Bị đày đi Côn Nôn có Cụ Phan Châu Trinh, Hùnh Thúc Kháng, Tiểu La Nguyễn Thành, Phan Khôi, Trần Cao Vân... Bị đày đi Lao Bảo có Cụ Châu Thưọng Vân...

Khi Ngài bị đày ở Phi Châu, nơi đây cũng được chánh phủ Pháp nuôi ăn học thành tài. Ngày 26 tháng 12 năm 1945, Vua Duy Tân đã gặp Tướng Charles De Gaulle của Pháp và Ngài bằng lòng về Việt Nam để tìm cách giúp nước, nhưng không may Ngài đã bị tai nạn máy bay ở Banghi (Phi Châu thuộc Pháp) bỏ mình trên đường về Việt Nam, hưởng thọ 45 tuổi.

Để quý bà con đồng hương tìm hiểu thêm vua DUY TÂN, xin trích đoạn quan trọng liên quan đến bài viết Tưởng Niệm Vua Duy Tân của học giả Hương Giang Thái Văn Kiểm, đã được đăng trong tạp chí Viên Giác (Đức Quốc) tháng 8 năm 2000 từ trang 35 đến 40 như sau : Vua Duy Tân, sanh ngày 3 tháng 8 năm 1900, Lễ đăng phong được cử hành vào ngày 5 tháng 9 năm 1907 lúc bấy giờ Ngài mới được 8 tuổi. Ngày 3 tháng 11 năm 1916, Ngài đáp tàu thủy Guediana cùng với mẹ, vợ, em gái và một người hầu hạ, cùng đi trên chuyến tàu này có Cựu Hoàng Thành Thái, thân phụ, nhưng hai người tuyệt nhiên không gặp nhau trong chuyến đi này. Đến ngày 21 cùng tháng năm, Ngài đến hải cảng Saint Denis, thủ phủ của đảo La Réunion. Vừa tới nơi Ngài lâm bệnh, liền được đưa đi điều dưỡng tại vùng Helbourg, sau lại trở về Saint Denis cư ngụ tại một biệt thự nơi góc hai con đường Jules Auber và Labourdonnais tại trung tâm thành phố. Cả gia đình sống với số tiền trợ cấp hàng năm là 35.000 quan của chính phủ Pháp.

Sau một thời gian sống kham khổ, mẹ, vợ và em gái không chịu nổi, bèn xin trở về Việt Nam với sự thỏa thuận của Ngài. Thế là từ đó Ngài sống cảnh cô đơn nơi đất khách. Mãi đến 13 năm sau tức năm 1929, Ngài mới làm bạn đời với cô Fernande Antier cho tới năm

1938, kết quả sanh được 4 đứa con, gồm 1 gái sinh ngày 6-9-1929, ba trai sanh ngày 31-1-1933; ngày 8-4-1934 và ngày 18-4-1938. Sau này, Ngài làm bạn đời với thiếu nữ khác tên Marie Ernestine Maillol và có thêm một con gái sinh ngày 1-12-1945. Tất cả 5 người con này đều được tòa án Saint Denis ký chấp nhận là con của Ngài, vào ngày 22 tháng 7 năm 1946.

Ngày 14 tháng 12 năm 1945 Ngài được hội kiến với Tướng Charles De Gaulle tại Pháp, trong cuộc hội kiến này, hai người đã đề cập thể chế tương lai của Đông Dương nói chung và Việt Nam nói riêng. Lập trường của Ngài là thống nhất ba kỳ, nước Việt Nam được tự trị rộng rãi để tiến dần tới độc lập, ban bố một Hiến Pháp công nhận chế độ quân chủ lập hiến trong đó dân quyền được tôn trọng. Lập trường này không được các giới thực dân, bảo thủ, tư bản đế quốc tán thành. Họ cấu kết để đả phá giải pháp Duy Tân, cản trở kế hoạch của Tướng De Gaulle, đồng thời họ đưa ra lá bài Bảo Đại, lúc bấy giờ đã chuẩn bị đi Côn Minh, tới Hương Cảng tạm trú để chờ thời, sau khi rời bỏ chức vụ cố vấn tối cao của chính phủ Hồ Chí Minh tại Hà Nội...

Sau khi hội kiến với Tướng De Gaulle, Ngài rời Paris ngày 24-12-1945 trên chiếc máy bay Lockheed Lodestar C-60, mang số F-BALV, thuộc Réseau des Lignes Aériennes Françaises, khai thác con đường Pháp-Algérie-Madagascar. Máy bay này rời Alger đến Fort Lamy ngày 26 tháng 12, rồi rời Fort Lamy lúc 13giờ50 để đi Bangui. Khi đến không phận Bangui, phi công bay quanh một vùng từ 50 đến 200 cây số, để tìm phi trường nhưng tìm chẳng ra. Phi công nhận thấy còn rất ít xăng,bèn bay ngược về phía Bắc để tìm một khoảnh đất rộng rãi mà đậu, nhưng chẳng may, vì khói đốt rẫy cuả dân miền núi, máy bay không thấy rõ rừng rú, vướng phải cây cao mà rớt xuống tan tành. Tất cả chín người trong máy bay đều tử nạn, Ngài đã bỏ mình trong một tai nạn máy bay lúc 18giờ30 ngày 26 tháng 12 năm 1945, rớt xuống cạnh làng Bossako, tổng M'Baiki, hạt Lobaye, địa phận Oubanguichan nay là Cộng Hòa Trung Phi (République Centre Africaine).

Ý định Ngài muốn về đảo Réunion để thăm gia đình, rồi trở qua Paris, trước khi về Việt Nam chấp chánh theo kế hoạch của Tướng Charles De Gaulle. Nhưng định mạng khắt khe đã an bài cuộc đời của Ngài nơi rừng sâu núi rậm của Phi Châu và đến ngày 28 tháng 3

dương lịch năm 1987 hài cốt của Ngài mới đem về Paris, rồi chuyển đến cố đô Huế để mai táng.

Nếu quý bà con đồng hương muốn tìm hiểu thêm về văn chương chữ nghiã hay nghề nghiệp... của Ngài, xin tìm đọc bài viết nói trên của học giả Thái Văn Kiểm, vì bài quá dài và có nhiều tài liệu rất hữu ích không thể trích dẫn vào sách hết được.

Trên đây là ba vị vua triều Nguyễn chống giặc Pháp đến xâm chiếm và cai trị dân tộc Việt Nam chúng ta.

Trái lại, có 3 vị vua bù nhìn triều Nguyễn, xin trích dẫn như sách dẫn thượng của Phạm Thăng như sau :

1.- Vua Đồng Khánh (1885-1888) :

Vua Đồng Khánh tên Chánh Mông con nuôi thứ hai của vua Tự Đức lúc đó 22 tuổi và là anh vua Hàm Nghi. Ngày mùng 6 tháng 5 năm Ất Dậu, Ông Chánh Mông phải thân hành đến Tòa Khâm Sứ làm lễ thụ phong với Pháp rồi mới về triều làm lễ tấn tôn, đạt niên hiệu là Đông Khánh. Người đời lúc bấy giờ có câu đồng dao :

Một nhà sinh được ba vua,Vua sống, vua chết, vua thua chạy dài (*)

(*) Ý nói vua sống là Vua Đồng Khánh; vua chết là Vua Dục Đức và vua thua là Vua Hàm Nghi.

Sau khi lập Đồng Khánh lên làm vua bù nhìn, quân đội viễn chinh Pháp cấp cho Nam triều một khoản tiền mặt để chi dùng gồm : 40 nghìn lạng bạc và 40 nghìn quan tiền đồng. cac kho tàng bị chúng chiếm giữ. Hàng tháng chúng chiếu theo số tiền, gạo, lương bổng của Nam cần dùng bao nhiêu rồi trích kho cấp phát.

Vua Đồng Khánh làm vua được 3 năm, mất ngày 27 tháng chạp năm Mậu Tý nhằm ngày 28 tháng 1 năm 1889, thọ được 25 tuổi.

Nhân nhắc đến vua Tự Đức là cha nuôi của vua Đồng Khánh, không thể ngưng ở đây, bởi vì vua Tự Đức là vị vua rất có hiếu với mẹ trong 13 vị vua triều Nguyễn đáng kính phục.

Do vậy, xin trích dẫn bài này đã viết trong quyển Tìm Hiểu Các Danh Nhân Việt Nam Trong Hậu Bán Thế Kỷ 19 của Nguyễn Phú Thứ, từ trang 269 đến trang 272, để quý bà con đồng hương tường lãm như sau : Được biết, vua Tự-Đức là con thứ hai của Vua Thiệu-Trị (1841-1847) và Bà Hoàng-Thái Hậu Từ-Dũ (1810-1901) tức Bà Phạm-Thị-Hằng (có sách ghi Hàng?), quê huyện Tân-Hòa, Tỉnh Gò-Công (thuộc Gia-Định thành). Con của Phạm-Đăng-Hưng Thượng Thơ Bộ Lễ, được tuyễn vào cung làm vợ Hoàng-Tử Miêng-Tông tức Vua Thiệu-Trị sau này và sanh được hoàng tử Hồng-Nhậm tức vua Tự-Đức (1847-1883), vua Tự-Đức mất ngày 14 tháng 6 năm Quý Mùi nhằm ngày 17 tháng 7 năm 1883, trị vì 36 năm, thọ 55 tuổi.Vua Tự-Đức là vị vua thông minh, hiền lành, hiếu học, siêng năng và rất hiếu thảo với mẹ là Bà Từ Dũ được nhắc nhở như sau : Trải qua 36 năm làm Vua trên ngai vàng, Vua Tự-Đức lúc nào cũng dành ngày chẵn vào cung để vấn an sức khỏe mẹ, đồng thời nghe lời truyền bảo của mẹ, nếu có điều gì quan trọng đáng lưu tâm thì ghi ngay vào quyển sổ tùy thân mà nghiền ngẫm. Đó là, quyển sổ từ huấn lục (tức quyển sổ chép lời mẹ dạy). Còn ngày lẻ thì lo việc triều đình, chớ không vì làm Vua có vạn năng quyền thế mà lơ là bổn phận làm con. Hơn nữa, khi có việc gì lo âu, liền thỉnh ý mẹ để xin được nghe lời dạy bảo của mẹ. Chính vì thế, mà Bà Từ Dũ đã từng đề nghị giảm thuế

má cho dân vào những năm bị thiên tai mất mùa, đói kém cũng được Vua Tự-Đức đều làm theo ý mẹ. Có lần, ngày mai là đến kỳ giỗ kỵ tiên đế Thiệu-Trị, thế mà hôm ấy Vua Tự-Đức ham đi săn bắn, gặp nước lụt chảy xiết mạnh bất ngờ, Vua quan chưa dám dùng thuyền hồi

cung, phải mắc kẹt chốn ngoại thành thuộc rừng Thuận-Trực. Bà Từ-Dũ sai quan Nguyễn-Tri-Phương đi rước, khi vào cung, vua biết lỗi, dâng roi, nằm xuống chờ quở phạt. Bà Từ-Dũ giận, quay mặt chẳng nói một lời, sau đó mới tha cho hình phạt, chỉ trách dạy bằng lời mà thôi. Xem thế, đủ biết Vua Tự-Đức thờ mẹ rất chí hiếu bực nào, cho nên nếu có bất cứ người nào có lòng hiếu kính mẹ, huống hồ một vị Thiền Sư Nhất Định có mẹ già đau ốm phải lo chăm sóc thức ăn mặn cho mau lành bịnh đi đôi với đi tu, vì thế bị người đời dị nghị, nhưng Thiền Sư cứ để ngoài tai, cứ lo tròn bổn phận làm con cùng tu hành đi đôi tại An-Dưỡng-Am. Lâu ngày, chuyện này đến tai Vua Tự-Đức, Vua sai người theo dõi, tìm hiểu hư thực thế nào? Khi Vua biết hoàn cảnh của thiền sư sự thật, Vua vô cùng cảm-động, rồi cho tu bổ An-Dưỡng-Am, cung cấp lương thực để nuôi dưỡng bà mẹ của thiền sư, để thiền sư có điều kiện tu hành hơn. Sau đó, Vua Tự-Đức còn ban biển ngự đề "Sắc Tứ Từ Hiếu Tự". Kể từ đó, An-Dưỡng-Am trở thành chùa Từ Hiếu lưu danh đến ngày nay.

Như đã thấy Vua Tự-Đức là người con chí hiếu đối với mẹ là Bà Từ Dũ, vì thế bất cứ việc gì làm cho người mẹ buồn phiền, thì nhà Vua xem như bất hiếu.

Do vậy, khi giặc Pháp đã chiếm được lục tỉnh thuộc Nam Kỳ lúc bấy giờ, trong lãnh thổ này có quê hương của Bà Từ Dũ, làm cho nhà Vua rất tức giận và trút hết tội tình lên một vị quan văn trung-thần ái quốc là Ông Phan-Thanh-Giản, mà không xét lỗi mình là Ông Vua của một nước có quân, có quyền trong tay và lại có hành-xử chủ hòa với giặc Pháp? ...

Vì thế, ở đời chúng ta nên : "Xét lỗi mình trước khi xét lỗi người" có vậy mới thấy trung thực của mọi vấn đề. Đó là bài học đáng quý vậy!

2.- Vua Khải Định (1916-1925) :

Con vua Đồng Khánh là Hoàng Tử Bửu Đảo, 32 tuổi được cử lên làm vua lấy hiệu là Khải Định. Bấy giờ Ngài chỉ là vị vua bù nhìn, mọi việc đều do Chánh Phủ bảo hộ Pháp quyết định.Năm 1922, vua Khải Định sang Pháp dự cuộc đấu xảo quốc tế.

Ảnh Vua Khải Định qua Pháp năm 1922, sau lưng vua là Hoàng Tử Vĩnh Thụy tức Vua Bảo Đại, bên trái là Cụ Trái Văn Toản, bên phải là Cụ Nguyễn Hữu Bài.

Năm 1925, vua Khải Định băng hà vì bị bệnh, làm vua được 9 năm, hưởng thọ 41 tuổi.

Được biết, trong thời gian làm vua có vụ khởi nghĩa ở Thái Nguyên, vụ Phạm Hồng Thái ném bom quan toàn quyền Pháp, vụ cụ Phan Châu Trinh gởi cho vua bảy điều trần khi nhà vua qua Pháp.

Có người thắc mắc tại sao Vua Khải Định không được nối ngôi Vua Cha là Đồng Khánh năm 1889 mà phải đợi đến năm 1916 mới được làm Vua? Xin trích dẫn như sau :

Sau khi Ông Nguyễn Văn Tường và Ông Tôn Thất Thuyết âm mưu đánh Pháp thất bại vào đêm 4 rạng 5 tháng 7 đương lịch năm 1885 nhằm ngày 22 rạng 23 tháng 5 âm lịch Ất Dậu, vua Hàm Nghi lưu vong và sau đó bị bắt. Anh vua Hàm Nghi là hoàng tử Ưng Kỷ (hay Ưng Kỵ?) con Kiên Thái Vương, và là con nuôi thứ hai của Vua Tự Đức được nối ngôi tức Vua Đồng Khánh tên Chánh Mông. Bà Chánh Phi của vua Đồng Khánh (Đức Thánh Cung, là con gái của quan Phụ Chính Đại Thần Nguyễn Hữu Độ, người đã vận động cho Đồng Khánh lên ngôi vua năm 1885), không có con.

Hoàng Tử Bửu Đảo, con bà thứ phi (Đức Tiên Cung) không được nối ngôi sau khi vua Đồng Khánh mất ngày 27 tháng chạp năm Mậu Tý nhằm 28 tháng1 năm 1189. Ngai vàng về tay Hoàng Tử Bửu Lân (tức Vua Thành Thái sau này), con Vua Dục Đức (tức con nuôi thứ nhứt tên Ưng Ái sau đổi là Ưng Chân của Vua Tự Đức).

Vua Thành Thái chống Pháp, bị truất phế và bị giam lỏng ở Vũng Tàu năm 1907, con của Vua Thành Thái là hoàng tử Vĩnh San nối ngôi tức Vua Duy Tân. Năm 1916, Vua Duy Tân cùng các nhà cách mạng Thái Phiên, Trần Cao Vân âm mưu đảo chánh Pháp thất bại, nhà vua bị bắt lưu đày cùng một lần với vua cha Thành Thái. Từ đó, ngai vàng mới trở về tay Hoàng Tử Bửu Đảo tức Vua Khải Định con của Vua Đồng Khánh. (Để biết rõ ràng hư thật sự việc Hoàng Tử Bửu Đảo được lên làm Vua Khải Định như thế nào? Xin mời quý bà con đồng hương lật lại từ trang 16 đến trang 18 đã dẫn ở trước).

3.- Vua Bảo Đại (1952-1945) :

Căn cứ theo Nguyễn Phúc Tộc Thế Phả như đã dẫn ở trước. Vua Bảo Đại tức Nguyễn Phúc Thiển húy Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy, lúc lên ngôi chọn chữ thứ 10 trong kim sách để đặt tên, đó là chữ Thiển. Ngài sanh ngày 23 tháng 9 âm lịch năm Quí Sửu nhằm ngày thứ tư, 22 tháng 10 dương lịch năm 1913.

Ngài là con độc nhất của Hoằng Tông Tuyên Hoàng Đế tức Vua Khải Định (Hoàng Tử Bửu Đảo) và Đoan Huy Hoàng Thái Hậu tức Bà Từ Cung (Bà Hoàng Thị Cúc).

Trước kia, có các sách báo viết về tông tích Vua Bảo Đại, ví như :

Theo Ông Lữ Giang viết trên tạp chí Văn Hóa số tháng 8 & 9 năm 1997, xin mời quý bà con đồng hương tìm đọc từ trang 25 đến trang 26, nhân đây xin trích đoạn quan trọng như sau :

... Có rất nhiều tin đồn về phụ hệ của Hoàng Tử Vĩnh Thụy. Trong thập niên 1900, khi phân tích về các ứng vử viên có thể lên nối ngôi sau này, Khâm Sứ Fernand Lévecque có dẫn lời một người trong hoàng tộc nói rằng : Khải Định "không con và không thể có con". Dĩ nhiên, đây chỉ là một lời quyết đoán suông, không có chứng minh. Nhưng một số người đã đưa vào lời quyết đoán đó, cho rằng Vĩnh Thụy không phải là con của Khải Định. Vì thế, khi Pierre Pasquier đến nhận chức Khâm Sứ Huế ngày 5 tháng 5 năm 1921 đã quan tâm ngay đến vấn đề này và cho mở cuộc điều tra sâu rộng để quyết định ai sẽ là người kế vị Vua Khải Định.

Trong bản phúc trình mật (Confidentiel), đề ngày 22 tháng 2 năm 1922 về việc phong Đông Cung Thái Tử cho Hoàng Thân Vĩnh Thụy. Khâm Sứ Pasquier đã nêu ra một số giả thuyết liên quan đến tông tích của Nguyễn Vĩnh Thụy. Ông cho biết, theo tin đồn quen thuộc nhất thì Vĩnh Thụy là con của hai người đày tớ trong gia đình Phụng Hóa Công Bửu Đảo là Thừa Quang và Hoàng Thị Út, sau đổi tên là Hoàng Thị Cúc. Nhưng Khâm Sứ Pasquier đã bác bỏ giả thuyết

này và cho rằng Vĩnh Thụy rất giống Khải Định. Một tin đồn khác được Khâm Sứ Pasquier ghi nhận, nói rằng Vĩnh Thụy là con của Dương Quang Lược, một đại thần trong Bộ Lễ. Vì Dương Quang Lược là em ruột của mẹ Khải Định, nên Vĩnh Thụy rất giống Khải Định. Sở dĩ Khải Định ghi tên Vĩnh Thụy vào sổ Hoàng Tử ở Tôn Nhân Phủ là vì có hiếu với mẹ.

Còn rất nhiều chuyện khác nữa không thể trích hết ra được vì rất dài, xin tạm ngưng ở đây và Ông Lữ Giang viết kết luận như sau :

Như vậy, ngoài gia đình Trương Như Cương ra, Bảo Đại cũng còn có nhũng đối thủ khác nưã, họ có thể phịa ra nhiều chuyện tương tự để tranh ngôi với Bảo Đại. Có lẽ nếu tin ở phúc trình của Khâm Sứ Pasquier hơn, vì lúc đó Ông là người có thẩm quyền nhất để điều tra và làm sáng tỏ vụ này. v.v.

Theo thiển nghĩ của kẻ viết này, những sự kiện đã trích dẫn vừa qua về tông tích của Ông Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy, ví như Ngài không phải là con ruột của Vua Khải Định thì cũng là con cháu trong Hoàng Tộc. Hơn nữa, Ngài có số làm Vua và mẹ Ngài cũng có số làm mẹ Vua không ai có thể cưỡng lại được. Bằng chứng Ngài đã được Vua Khải Định phong chức Đông Cung Thái Tử vào ngày 2 tháng 4 âm lịch năm Nhâm Tuất, nhằm ngày thứ ba, 28 tháng 4 dương lịch năm 1922 và đến ngày 24 tháng 11 âm lịch năm Ất Sửu nhằm ngày thứ sáu, 8 tháng 1 dương lịch năm 1926 Ngài lên làm Vua, lấy niên hiệu là Bảo Đại.

Trở lại thời gian Ngài chào đời, vào ngày 23 tháng 9 âm lịch năm Quí Sửu nhằm ngày thứ tư, 22 tháng 10 dương lịch năm 1913, Không biết rõ Giờ Sanh của Ngài, thì khó ai luận bàn lá số được đúng và chính xác, tôi có Ông bạn vong niên cũng thích nghiên cứu về tử vi, sau khi nghiền ngẫm thời gian Ngài sanh, mới đưa đến kết luận, cho rằng Ngài có thể sanh vào giờ Thìn? và có giải thích, xin mạo muội trích dẫn để quý bà con đồng hương nhàn lãm cho vui như sau :

Chuyện về Cựu Hoàng, tôi đoán mò, nên nhớ điều này như sau : Tuổi của Cựu Hoàng cũng như những người mà CAN và CHI của tuổi KHẮC KỴ nhau, khắc ngược, thì khó mà đạt tới đích, chỉ lưng chừng mà thôi. Tuổi Quý Sửu của Cựu Hoàng có Chi Sửu thuộc THỔ khắc Can Quý thuộc THỦY, khắc nhập đấy. Bởi vì, theo luật thuận hạp hay khắc kỵ của Ngũ Hành, thì mạng THỔ khắc mạng THỦY (mạng Thổ được khắc xuất, mạng Thủy bị khắc nhập). Nếu đúng là Cựu Hoàng sinh vào giờ Thìn thì mạng nằm tại Cung Ngọ, có

Thất Sát ngưỡng đầu, tốt vô cùng. Thế nhưng Thất Sát lại thuộc Kim, mà tuổi của Cựu Hoàng lại thuộc Mộc, kim khắc mộc thì còn gì?

Theo lịch sử, Cựu Hoàng từ Pháp về nước năm 1932, lúc 19 tuổi, nhận tước vị Vua chấp chánh. Làm Vua được 13 năm thì từ chức. Như thế Cựu Hoàng làm Vua được 13 năm Năm đó, là năm 1945 Ất Dậu, đại hạn và tiểu hạn trùng phùng. Hết chạy thoát.

Cựu Hoàng lại từ trần năm Đinh Sửu, năm đó có 5 ác sát tinh + Tang môn + Điếu Khách. Cung Nô tệ nhất vì có sao Thiên đồng, một sao ưa thay đổi, nhưng còn sát tinh nữa.

Thôi héng, tán dốc cho đở buồn đó thôi, chứ đã chắc gì giờ sinh của Cựu Hoàng đúng đâu. Giờ sinh này tôi thấy có vẽ hợp lý vì sự nghiệp của Cựu Hoàng và vì cung Thê rất tốt, có Tử Vi + Thiên Tướng tại cung Thìn mà.

Cựu Hoàng Bảo Đại mang số 13 hay số 4 tức TỨ QUÝ quá nhiều?

Nhân Ông bạn vong niên nhắc đến Cựu Hoàng Bảo Đại trị vì được 13 năm, tức từ năm 1932 đến năm 1945 thì thoái vị, làm tôi lần tay tính lại thì thấy, cuộc đời của Ngài có nhiều con số 13 xin lượt liệt kê như sau :

Ngài sanh năm 1913. Ngài nối nghiệp cha năm 13 tuổi (tức năm 1926). Ngài là vị vua thứ 13 của triều Nguyễn. Ngài chánh thức trị vì được 13 năm, tức từ năm 1932

đến năm 1945 thoái vị.Người Tây Phương xem con số 13 là con số không được tốt,

nhứt là ngày thứ sáu 13 là ngày xem như ngày xấu hơn hết.

Nhưng, nếu chúng ta đã biết 10 con số căn bản là : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

Vậy muốn tìm con số 13 trở thành con số căn bản phải làm như thế nào? Trước hết lấy con số 13 tức con số 1 và 3, rồi đem cộng chúng lại thì nó có kết quả như sau : 1 + 3 = 4.

Từ đó, con số 13 trở thành con số căn bản là 4 tức là con số Tứ Quý. Do vậy, Ngài đã có nhiều con số Từ Quý rất tốt hơn người tầm thường, đúng là mạng đế vương. Nhân đây, để biết thêm chi tiết, xin trích bài CON SỐ của Nguyễn Phú Thứ như sau :

CON SỐ Phàm người đời thường cho rằng, tất cả hiện hữu có được

trên quả đất này từ con người đến thú vật cũng như cây cỏ và vật dụng...đều có số hết cả.

Đó là, con số đáng cho chúng ta suy ngẫm, riêng đối với con người khi lọt lòng mẹ sanh ra cũng tính bằng con số, bởi vì, từ khi người mẹ thụ thai đến khi lọt lòng mẹ phải mất một thời gian khoảng 9 tháng 10 ngày, rồi khi chúng ta lớn lên đến khi lìa đời cũng phải mất một thời gian dài hay ngắn, nếu người chết có số tuổi cao xem như chết già tức có số trường thọ, còn trái lại, người đó chết tuổi thấp xem như chết non tức có số chết yểu, hoặc người sanh ra được số sung sướng giàu sang phú quý hay bị số bất hạnh, nghèo khó...

Đó cũng là con số mà người đời hoặc thú vật, cây cỏ và vật dụng đều phải nhận lảnh khi hiện hữu trên quả đất này. Nhưng nếu để ý, sẽ thấy sự sanh sống của chúng ta bao bọc bởi những con số, bởi vì mỗi thứ đều mang con số và chúng ta bắt buộc phải tính toán cũng bằng con số để sanh tồn, từ cái ăn, cái mặc, cái nhà, cái xe, cho đến cái bịnh, cái đau và đưa đến cái chết... ví như, đi mua giày hay cái áo hoặc cái quần chúng ta phải biết số nào mặc vừa, còn không biết con số thì không thể hài lòng được. Do vậy, con số đó là con số gì? Nếu chúng ta xét cho kỹ, thì thấy con số đó chỉ là con số chẵn hoặc con số lẻ đã được các nhà khoa học tìm ra cho chúng ta sử dụng sau này, nhưng nó chỉ đóng khung 10 con số căn bản. Đó là: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 và 9 (bởi vì, số 0 cũng là con số) . Từ đó, chúng ta ghép nối để có những con số lớn hơn. Đây là, năm con số chẵn : 0, 2, 4, 6, 8 và năm con số lẻ : 1, 3, 5, 7, 9. Viết đến đây tôi lại nhớ. Căn cứ

theo Hà Đồ Tiên Thiên Bát Quái 河 图 先 天 八 卦 gồm có 10 con số là : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 và 10.

Nhưng được phân định như sau :

- Năm con số dương = Trời tức số lẻ như đã dẫn ở trên là : 1, 3, 5, 7, 9. Nếu chúng ta đem cộng tất cả này thì có kết quả như sau : 1+3+5+7+9 = 25.

- Năm con số âm = Đất tức số chẵn như đã dẫn ở trên là : 2, 4, 6, 8, 10 (vì 1 ghép nối với 0 = 10) .

Nếu chúng ta đem cộng tất cả này thì có kết quả như sau : 2+4+6+8+10 = 30 và nếu chúng ta cộng kết quả của số dương và số âm thì có được như sau : 25 + 30 = 55, con số này gồm chung cả thiên địa rất công bằng, vì mỗi thiên và mỗi địa đều có 5 lại tương đắc, công bằng với nhau, vì : "Thiên số ngũ, Địa số ngũ, ngũ vị tương đắc nhi các hữu hiệp" 天 数 五,地 数 五,五 位 相 得 而 各 有 协

(Số trời có năm số, số đất có năm số, năm ngôi cùng tương đắc mà điều hạp nhau).

Ngoài ra, theo Lão Tử 老 子 đã viết : Nhứt sanh nhị, nhị sanh tam, tam sanh vạn vật 一 生 二, 二 生 三, 三 生

物 Và theo Kinh Dịch 易 经 đã viết : Tam thiên, lưỡng địa三 天 两 地 (bởi vì, tiên âm hậu dương 先 阴 后 阳) tức Trời 3, Đất 2.

Từ đó, người đời thuờng nói : "Trời cao, Đất rộng" hay "Trời tròn, Đất Vuông" là thế đó. Nếu chúng ta cộng Trời 3 là dương với Đất 2 là âm thì nó có số thành là 5 và cộng thêm vạn vật 2, thì trở thành 7 tức con số tối đa của nguyên số trong các con số lẻ đầu tiên kể từ 1, 3, 5, 7 đến 9, bởi vì con số 9 không phải là nguyên số, vì nó có thể chia chẵn làm ba lần, với 1, với 3 và với 9.

Hơn nữa, nếu chúng ta để ý lấy số lẻ của 5 số dương là : 1, 3, 5, 7, 9 đem cộng lại như đã thấy ở trên, có kết quả là 25 và rồi lấy số

25 tức 2 với 5 cộng lại thì lại có kết quả : 2 + 5 = 7, thì cũng có kết quả là 7.

Viết đến đây, tôi nhớ những kích thước đáng lưu ý, về con số 3/2 tức Trời Đất ghép lại đã được trong dân gian người Việt-Nam chúng ta đã áp dụng cho việc xây cất nhà, bằng chứng căn nhà Việt-Nam xưa kia thường cất nhà có 3 gian và 2 chái.

Ngoài ra, con số này cũng áp dụng cho kích thước của cái bàn, cái cửa nhà nữa, ví như cửa có chiều cao 3m, thì chiều ngang phải 2m mới cân xứng, còn rất nhiều trường hợp như : thân hình, bàn tay, cái mặt và các lãnh vực khác nữa, ở đây không thể kê ra hết được.

Để tìm hiểu thêm về con số đã dẫn thượng đưa vào phong tục tập quán dân gian cũng như văn-học Việt-Nam chúng ta, xin lần lượt trích dẫn như sau :

Con số 1 là con số thông thường để chỉ sự tối thượng của đấng tạo hóa trong vũ trụ. Vì thế, chúng ta đã thấy con số 2 là Đất và con số 3 là Trời như đã dẫn ở trên kia.

Dưới thời xa xưa còn chế độ quân chủ, thường dành con số 1 để chỉ nhà vua, bởi vì vua là thiên tử 天 子 tức con trời để cai trị thiên hạ 天 下 tức nhứt nhơn 一 人 (người ở đầu, người lớn hơn hết), từ đó trong thiên hạ khi sanh con đẻ cái cũng không thể gọi đứa con đầu lòng là con 1 mà chỉ gọi con trưởng hay con 2 hoặc con cả, vì sợ húy kỵ đến nhà vua, bằng chứng ở Việt-Nam không có nhà nào gọi con đầu lòng là con số 1 hết là thế đó.

Con số 2 là con số sau con số 1 tức 2 con số 1 cộng lại (1+1= 2) và trong thiên hạ gọi đứa con đầu lòng bằng anh hai hay chị hai, viết đến đây tôi nhớ đến Bà Trưng Nhị (bởi vì, Bà sanh sau Bà Trưng Trắc, nên có tên Bà Trưng Nhị) Bà cùng Bà chị là Bà Trưng Trắc sanh đôi vào ngày mùng 1 đến tháng 8 năm Giáp Tuất nhằm năm 14 sau

Tây Lịch tức thế kỷ thứ nhứt, đánh đuổi giặc ngoại xâm phương Bắc làm cho Thái Thú Tô-Định thua chạy về Tàu và chiếm được 65 thành, đến ngày rằm tháng Giêng năm Tân Sửu 41 mới xưng vương.

Riêng về tên của hai Bà phải gọi Trưng Trắc là Trưng Chắc và Trưng Nhị là Trưng Nhì mới đúng, bởi vì quê quán của hai bà Trưng có nuôi tằm để cung cấp cho ngành dệt vải, cái kén dày được gọi là cái kén chắc, còn cái kén mỏng được gọi lá cái kén nhì, cho nên song thân của hai bà lấy tên trong nghề nuôi tằm để đặt tên cho hai bà. (nếu quý bà con đồng hương cần tìm hiểu thêm về hai Bà Trưng xin tìm đọc Tìm Hiểu Các Danh Nhân cùng tác giả Nguyễn-Phú-Thứ, từ trang 228 đến 245).

Ngoài ra, mỗi khi trong dân gian có lời thề với nhau, thì gọi là : hai bên vai vác tức nhờ tả và hữu thần chứng giám lời thề là sự thật. Đối với con người, nếu chúng ta thấy người nào đó có "cái mặt chiều dài bằng phân nửa chiều ngang hai vai", thì thế nào cũng thấy gương cân xứng, bởi vì đúng với câu : nhất diện phân lưỡng kiên 一 面 分 两 肩.

Hơn nữa, theo Kinh Dịch 易 经 đã viết : tam thiên, lưỡng địa 三 天 两 地 tức Trời 3, Đất 2. Ngày nay, nhân vật số 2 thường chỉ Phó Tổng Thống hoặc là nước đó có Tổng Thống tức số 1, mà không có Phó Tổng Thống, thì Thủ Tướng chính là nhân vật số 2.

Con số 3 cũng để chỉ Trời và trong văn học cũng như luật lệ xa xưa thường có thấy những từ ngữ như : Tam tài 三 才 tức Trời, Đất 天 地 và Vạn vật

物 trong đó có con người; Tam cang 三 纲 tức 3 giềng mối quan hệ ở đời của người xưa là : Quân vi thần cang 君 为 臣 纲

(Vua tôi), Phụ vi tử cang 父 为 子 纲 (Cha con), Phu vi thê cang 夫

为 妻 纲 (Chồng Vợ); Tam tùng 三 从 dành cho người con gái là : Ở nhà phải chịu phép Cha Mẹ, có chồng thì theo chồng, chồng chết

theo con; Tam Qui 三 皈 là luật lệ của người đạo Phật đối với Phật Tử 佛 子 phải : qui y Phật 皈 依 佛, qui y Pháp 皈 依 法, qui y Tăng 皈 依 僧; Tam Giác 三 觉 là hình có ba cạnh .v.v.

Con số 4 có các từ ngữ như sau : Tứ Đức 四 德 là 4 đức tính của con người đạo đức dành cho đàn Ông phải biết : Hiếu 孝, Lễ 礼, Trung 忠, Tín 信 và đối với đàn Bà phải biết Công 工, Dung 容,Ngôn言, Hạnh 行; Tứ Linh 四 灵 là 4 con vật được xem thiêng liêng là Long 龙 (Rồng), Lân 麟 , Quy 龟 (Rùa), Phụng 凤 (Phượng); Tứ Quý 四 季 là 4 mùa trong năm Xuân 春, Hạ 夏, Thu 秋, Đông 冬; Tứ Phương 四 方 là 4 hướng Đông 东, Tây 西, Nam 南, Bắc 北; Tứ Đại 四 大 tức 4 đời trong gia tộc ruột thịt là : Ông Nội, Người Cha, Con và cháu, nhà nào có được tứ đại xem như nhà đó có phước; Tứ hải giai huynh đệ 四 海 皆 兄 弟 .v.v.

Con số 5 có các từ ngữ như sau : Ngũ quan 五 官 gồm có : Tai 耳 (nhỉ), Mắt 目(mục), Mũi 鼻(tị), Miệng 口(khẩu), Lưỡi 舌(thiệt); Ngũ phước 五 福 gồm có : Phú 富 (giàu có), Thọ 寿 (sống lâu), Khương ninh 康 宁 (sức khỏe), Du háo Đức 悠 好 德 (đức hạnh), Khảo chung mệnh 考 终 命(trọn thân sống);Ngũ Hành 五 行 gồm có: Kim 金, Mộc 木,Thủy 水, Hỏa 火, Thổ 土; Ngũ cúng 五 供 gồm có: Hương 香 , Đăng 灯 ,Trà 茶 , Hoa 花 , Quả 果 ; Ngũ Thường 五

常 gồm có : Nhân 仁, Nghĩa 义, Lễ 礼,Trí 智,Tín 信; Ngũ giới 五 戒 cấm là 5 điều ngăn cắm của đạo Phật đối với người Phật Tử là : Sát sanh 杀 生, Đạo tặc 盗 贼, Tà dâm 邪 淫, Uống rượu 饮 酒, Nói dối 诓 语. (Nếu chúng ta nhìn kỷ và so sánh Ngũ Thường 五 常 của Nho Giáo 儒 教 và Ngũ Giới 五 戒 của Phật Giáo 佛 教 thì thấy có sự liên hợp giống nhau, bởi vì : Nhân 仁= Không sát sanh; Nghĩa 义= Không đạo tặc; Lễ 礼= Không tà dâm; Trí 智= Không uống rượu và Tín 信= Không nói dối) ; Ngũ Quả 五 果 gồm có các trái cây như : Mãng cầu, Chùm sung, Dừa tươi, Đu đủ, Xoài, Ngũ Giác 五 觉 là

hình có năm cạnh, Ngũ Châu 五 洲 gồm có Á Châu 亚 洲, Âu Châu 欧 洲 , Mỹ Châu 美 洲, Phi Châu 非 洲 và Úc Châu 澳 洲 v.v.

Ngoài ra, con số 5 là con số kết hợp Trời và Đất, bởi vì, tam Thiên, lưỡng Địa và một đặc điểm đáng lưu ý nữa, trong dân gian mình thường tín ngưỡng cứ mỗi tháng có 3 ngày kỵ xuất hành. Đó là:

Mùng năm, mười bốn, hăm ba,Đi chơi cũng lỗ, lọ là đi buôn.

Nhưng nếu chúng ta bình tâm mà xét theo con số thì có kết quả ba ngày ấy cũng là số 5, bằng chứng là con số 14 tức 1 và 4, nếu đem 1+4 = 5. Con số 23 cũng vậy, tức 2+3 = 5. Do vậy, 3 ngày đó đều có số thành là 5.

Nhân đây, xin trích dẫn bài viết CON SỐ 5 viết chung với Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh sau đây :

... Nhiều tổ chức và kiến trúc thời cận đại cũng có căn bản là số 5. Ví như, cơ quan đầu não quân sự lớn nhất thế giới tại Hoa Kỳ được đặt tại Ngũ Giác Đài 五 角 大 厦.

Nói về quân sự, khi có binh lực thật mạnh, người xưa chia việc

chỉ huy ra cho ngũ quân là : Tả quân 左 军 , Hữu quân 右 军 , Tiền

quân 前 军 , Hậu quân 后 军 và Trung quân 中 军 . Dưới thời nhà

Nguyễn, chức vụ võ quan cao cấp nhất là Chánh Võ Nhất Phẩm 正

武 一 品 được gọi là "Ngũ Quân Đô Thống 五 军 都 统".

Nếu thời xưa là cái gì thuộc dĩ vãng, cổ hủ thì trở lại nói chuyện ngày nay. Tại Hoa Kỳ khi được vinh thăng cấp bậc Thống Chế tột bực trong quân đội như Dwight David Eisenhower (1890-1969) thì được dùng 5 ngôi sao cho cấp hiệu.

Riêng ở Pháp cũng có tướng năm sao, xin đơn cử tướng Général d’Armée Jean-Pierre KELCHE, Grand Chancelier de la Légion D’Honneur, Président D’Honneur, ngài đã chụp hình lưu niệm và giới thiệu tác phẩm 4000 Từ Ngữ Thực Hành (4000 Mots Pratiques) sáng ngày 3 tháng 6 năm 2008 của tác giả Giáo Sư & nhà văn Hàn Lâm NGUYễN-PHÚ-Thứ, huy chương Pháp : Chevalier dans l’Ordre de la Légion D’Honneur et Chevalier dans l’Ordre des Palmes Académiques (Bắc Đẩu Bội Tinh và Đệ Ngũ Hàn Lâm) trong đại hội Bắc Đẩu Bội Tinh Quốc Gia Société d’entraide des Membres de la Légion d’Honneur (SEMLH) tại Cité Internationale des Congrès - Nantes Métropole (France) 5, rue de Valmy - BP 24102 - 44041 Nantes Cedex, từ ngày 2 đến 4 tháng 6 năm 2008.

Giáo s Hàn Lâm Nguy n Phú Th d l trao t ng ư ễ ứ ự ễ ặHuy Ch ng Danh D cho nh ng ng i Pháp và nh ng nhàươ ự ữ ườ ữ

V n Hóa trên th gi i có nhi u công tr ng i v i n c Pháp.ă ế ớ ề ạ đố ớ ướ

Ảnh tướng Jean-Pierre KELCHE 5 sao giới thiệu sách và chụp hình lưu niệm với tác giả 3-6-2008.

Trong vạn vật, con số 5 cũng luôn luôn được hiện hình như theo luật thiên nhiên của tạo hóa. Nhiều loài hoa hồng quý giá, hay cả những hoa thường như hoa bông bụt, khi nở cũng xoè ra năm cánh.

Ngôi sao bể là một loài thủy tộc cũng có năm nhánh thay vì bốn nhánh hay sáu nhánh.

Một trái khế cũng có năm khía chìa ra như muốn mời mọc con người tiền sử lần đầu tiên nếm thử mùi vị chua nồng của loại trái cây mới.

Con người ta lúc đầu tiên tập đếm cũng chỉ tới số 5, vì dùng đầu ngón tay cũng chỉ tới được năm ngón.

Khi loài người bắt đầu thu nhập những âm hưởng của thiên nhiên, tiếng chim hót thông reo, tiếng gió thoảng bên khe núi và tiếng suối chảy lưng đèo, để đặt ra cung bậc, cũng xếp thành năm cung là :

Cung, Thương, Giốc, Trủy và Vũ. Như tả về tài đánh đàn của Kiều, cụ Nguyễn Du đã viết :

"Cung thương lầu bực ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương"

Khi tả đến đoạn nàng Kiều gẩy đàn cho Hồ Tôn Hiến nghe, cụ Nguyễn Du cũng viết là:

"Bắt nàng thị yến dưới màn,Giở say lại ép cung đàn nhật tâu.Một cung gió thảm, mây sầu,Năm cung giỏ máu năm đầu ngón tay"

Con số 6 có các từ ngữ như sau : Lục súc 六 畜 gồm sáu con thú nuôi trong nhà là : Trâu, Ngựa, Dê, Gà, Chó, Heo; Lục khí 六 气

là 6 khí : Gió, Lạnh, Nắng, Ẩm, Khô, Lửa; Lục kinh 六 经 là 6 kinh : Thi 诗, Thơ 书, Diệc 易, Lễ 礼, Xuân Thu 春 秋, Tứ Thơ 四 书

; Lục bộ thượng thơ 六 部 尚 书 gồm 6 bộ là : Lại 吏 (Nội Vụ), Lễ 礼(Ngoại Giao), Binh 兵(Quốc Phòng), Hình 刑(Tư Pháp), Công 工

(Công Chánh), Hộ 户(Kinh tế tài chánh); Lục nghệ 六 艺 tức 6 nghề là : Lễ, Nhạc, Săn bắn, cỡi Ngựa, Học chữ, Học tính; Lục dục 六 欲

tức là sáu sự ham muốn do Lục căn 六 根 mà ra. Đó là, Tai, Mắt, Mũi, Lưỡi, Thân và Ý; Lục nhâm 六 壬 tức 6 Can có chữ Nhâm đứng đầu là : Nhâm Tý, Nhâm Dần, Nhâm Thìn, Nhâm Ngọ, Nhâm Thân và Nhâm Tuất.

Ngoài ra, chúng ta còn thấy Lục Giáp 六 甲 tức 6 con Giáp là : Giáp Tý và Giáp Ngọ thuộc mạng Kim, Giáp Tuất và Giáp Thìn thuộc mạng Hỏa, Giáp Thân và Giáp Dần thuộc mạng Thủy.

Con số 7 cũng là con số đặc biệt, bởi vì nó kết hợp Trời Đất và vạn vật để thành 7 và nó có các từ ngữ như sau : Thất bảo 七 保 là

7 vật quý : Vàng, Bạc, Mã não, Hạt trai, Ngọc lưu li, San hô và Xa cừ; Thất tình 七 情 là Hỉ 喜(vui), Nộ 怒 (giận), Ai 哀(buồn), Cụ 惧(sợ), Ái 爱 (thương), Ố 恶 (ghét), Dục 欲 (muốn); Thất sơn 七 山 tức 7 núi ở Châu Đốc là : Két (Anh Vũ sơn), Dài (Ngũ Hồ sơn), Cấm (Thiên Cẩm sơn), Tượng tức Voi (Liên hoa sơn), Trà Sư (Thủy Đài sơn), Bà Đội Ôm, và Cô Tô Thủy ; Thất phách 七 魄 là 7 vía, viết đến đây tôi nhớ người xưa thường áp dụng : Ba Hồn 7 Vía 三 魂 七

魄 hay Bảy hồn chín Vía 七 魂 九 魄 ? hay Nam Thất Nữ Cửu 男

七 女 九? tôi xin góp ý như sau :

Tại sao gọi Bảy hồn chínVía hay Nam Thất Nữ Cửu

Ở miền Nam Việt-Nam xa xưa trước kia chưa có thuốc Tây, nhứt là quý bà con đồng hương ở nông thôn, thường dùng lá cây để trị bịnh hay băng bó mỗi khi bị té...

Nếu người bị bịnh là nam thì dùng 7 và nữ thì dùng 9 hoặc là, mỗi khi con cháu bị vấp té, thì ông bà hay cha mẹ thường hú "7 hồn 9 vía" cũng áp dụng phương thức "nam thất nữ cửu", nhưng ít người hiểu biết hoặc giải thích tại sao có con số sai biệt giữa nam và nữ?

Theo thiển nghĩ của tôi, phàm con người dù nam hay nữ đều có 9 bộ phận (người xưa thường gọi là cửu khiếu) được phân chia như nhau là : - Phần trên gồm có 7 bộ phận là : 2 mắt, 1 miệng, 2 tai và 2 mũi.

- Phần dưới gồm có 2 bộ phận là : 1 lỗ tiêu và 1 lỗ tiểu.

Hơn nữa, chúng ta đã thấy ở trên kia, số 7 là con số tối đa của

nguyên số thuộc thiên là số dương tức nam và nó cũng là 7 bộ phận nằm phía trên của thân thể, cho nên người xưa thường dùng con số 7 để chỉ cho dương nam tức thiếu dương là số hạp cho phái nam và con số 9 là chỉ chung bộ phận trên cộng với bộ phận dưới của thân thể cộng lại tức 7 + 2 = 9 cho nên người xưa thường dùng con số 9 để chỉ cho dương nữ tức lão dương là số hạp cho phái nữ, từ đó, áp dụng mọi trường hợp, nhứt là các thầy thuốc Đông y, không biết ý kiến này có đúng hay sai? xin các bậc cao minh bổ khuyết để được đầy đủ hơn.v.v.

Con số 8 là con số đã thấy các từ ngữ như sau : Bát Cạy 八 癸

ở đây chỉ hướng đi cho ghe tàu về đêm thời xa xưa, lúc bấy giờ không có đèn những vẫn đi trên sông rạch, nếu nói bát là đi phía bên mặt, nếu nói cạy là đi phái bên trái, thế mà người xưa đã ăn ý nhau, cho nên không bị tai nạn xảy ra; Bát Quái 八 卦 là 8 quẻ trong Kinh Dịch 易 经 có nói : Thái cực sanh lưỡng nghi 太 极 生 两 仪, lưỡng nghi sanh tứ tượng 两 仪 生 四 象, tứ tượng sanh bát quái 四 象 生 八

卦 .Đó là : Càn 乾, Khảm 坎, Cấn 艮, Chấn , Tốn 巺, Ly 离, Khôn 坤 và Đoài 兑; Bát giới 八 界 là 8

điều răn của Đạo Phật là : Không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu, không ngồi giường cao, không mang nữ trang (vàng), không múa hát vui vẻ quá lố; Bát cú 八 句 là để chỉ luật thơ Đường, mỗi bài gồm 8 câu, mỗi câu 7 chữ; Bát Chánh Đạo 八 正 道 là 8 con đường chánh của người Phật Tử theo Đạo Phật cần phải tu luyện hằng ngày để giải thoát. Đó là, chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.v.v.

Con số 9 là con số lẻ cao nhứt tính từ 1, 3, 5, 7 và 9. Số 9 tức cửu cho nên có những từ ngữ như sau : Cửu Trùng 九 重 ngôi vua ngự cao xa, ví như 9 từng mây; Cửu Thiều 九 韶 là Nhạc chín chặp của vua Thuấn bày ra; Cửu Đỉnh 九 鼎 là 9 cái đỉnh đúc bằng đồng xưa kia do Vua Hạng Võ thực hiện để thờ tổ tiên tộc họ, đến triều đại nhà Nguyễn chúng ta cũng thấy cửu đỉnh đặt tại Thái Miếu ở Huế để

thờ tổ tiên Việt Nam; Cửu Hình 九 刑 chín hình phạt kẻ phạm tội thời xưa gồm có : khắc chữ vào trán (mặc), cắt mũi (tị), chặt chân (phi), thiến (cung), chém đầu (đại lích), cho đi đày (lưu), đem của đến chuộc tội (thục), đánh bằng roi (tiên), đánh bằng roi gỗ (phác); Cửu Tuyền 九 泉 là chín suối, để chỉ người chết đem chôn xuống đất; Cửu Long Giang là sông Cửu Long 九 龙 có 9 cửa; Cửu đại 九 大 hơn ngoại nhân là ý nói quan hệ máu mủ là thân thuộc hơn hết, dù có họ hàng xa còn hơn người dưng.

Viết đến đây, tôi nhớ Ông Bà mình thường thờ Cửu Huyền Thất Tổ.

Vậy, Cửu Huyền Thất Tổ 九 玄 七 祖 là gì ?

Theo thiển ý của tôi là Cửu Huyền 九 玄 tức 9 đời và Thất Tổ 七 祖 tức 7 tổ ? Bởi vì, con số 7 và 9 ở đây để phân biệt nam và nữ như đã dẫn ở trên. Đó là ý kiến, xin quý bậc cao minh bổ túc chỉ dạy thêm.

Cửu Huyền hay Cửu Tộc hoặc Cửu Đại tức dòng họ gồm 9 đời tính từ cao đến thấp đối với dòng họ trong gia tộc, được tính từ đời Ông Bà Sơ trở xuống đến các Chút như sau : Ông Bà Sơ (Huyền tổ), Ông Bà Cố (Tằng tổ), Ông Bà Nội hay Ngoại (Tổ phụ/Hiền tổ), Cha Mẹ (phụ thân), bản thân, các con (tử), các cháu (tôn), các chắt (tằng tôn) và các chút (huyền tôn).

Có người nói : Cửu Huyền gồm 9 bậc, nghĩa là mình đứng ở giữa có trên 4 bậc và có dưới 4 bậc tức là : Cao 高, Tằng tổ 曾 祖, Tổ 祖, Khảo 考, Kỷ 己, Tử 子, Tôn 孙, Tằng tôn 曾 孙 , Huyền tôn 玄 孙 .

Còn Thất Tổ 七 祖 là gì ?

tức là tổ tông 7 đời, bởi có câu Thất Thế Phụ Mẫu 七 体 父 母 cũng căn cứ sự dẫn chứng ở trên, được tính từ Ông Bà Nội trở lên đến Ông

Bà Kỷ : 1.- Ông Bà Nội (Tổ Phụ/ Hiền tổ 祖 父/贤 祖), 2.- Ông Bà Cố (Tằng tổ 曾 祖), 3.- Ông Bà Sơ (Huyền tổ 玄 祖), 4.- Ông Bà Sờ (Lai tổ 来 祖), 5.- Ông Bà Sẩm (Côn tổ 昆 祖), 6.- Ông Bà Cẩm (Nhưng tổ 寅 祖) và 7.- Ông Bà Kỷ (Vân tổ 云 祖).

Do vậy, Ông Bà mình thờ Cửu Huyền Thất Tổ là thờ cả dòng họ nhiều đời từ Ông Bà Kỷ (Vân Tổ) đến các Chút trong thân tộc, đáng cho người hậu thế như chúng ta noi gương. Bởi vì, đó là căn bản đạo đức của dân tộc Việt-Nam đáng ngưỡng mộ và biết ơn tiền nhân, không khác :

Ăn trái nhớ kẻ trồng cây,Uống nước nhớ kẻ đào giếng

vậy! Và lúc nào cũng tưởng nhớ đến quốc tổ Hùng Vương, bằng chứng trong dân gian thường ghi nhớ nằm lòng ngày giỗ tổ là :

Dù ai buôn bán gần xa,Nhớ ngày giỗ tổ tháng ba, mùng mười

Hơn nữa, chữ Cửu Huyền Thất Tổ tức 9 huyền 7 tổ, nếu chúng ta cộng 2 con số 9+7=16, rồi cộng tiếp 1+6 thì có con số là 7 rớt đúng con số tối đa của nguyên số gồm : Đất 2, Trời 3 và Vạn vật 2 .v.v. Xin tạm chấm dứt ở đây, vì tôi thấy bài Con Số 5 viết chung với Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh cũng nhắc lại bài Con Số của tôi, rồi bổ túc thêm phần của Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh, nên quá dài, cho nên tôi chỉ trích đoạn bài Con Số 5 như đã trích dẫn ở trên.

Trở lại, Vua Bảo Đại sinh ngày 23 tháng 9 næm Quí Sửu nhằm ngày thừ tư, 22 tháng 10 dương lịch năm 1913.

Trong khi đó, Tự Điển Petit Larousse phát hành t ại Pháp viết về vua Bảo Đại như sau : "Bao Dai né à Huê en 1913, empereur d'Annam (1925-

1945), fils de L'empereur Khai Dinh. Il abdiqua lors de la formation de L'État dirigé par le Viêt Minh (1945), et fut de 1949 à 1955 chef d'État Vietnamien ".

Ngài băng hà lúc 4giờ sáng tại quân y viện Val de Grâce, Quận 5 Paris (Pháp Quốc), ngày thứ năm, 31 tháng 7 dư ơng lịch, năm 1997 nhằm ngày 27 (Giáp Tuất), tháng 6 âm lịch, n ăm Đinh Sửu, thượng thọ 84 tuổi tây tức 85 tuổi ta. Sau khi đã lâm bịnh từ hai tuần lễ, cuối cùng phải từ biệt mọi người với 3 căn bịnh khác nhau : xuất huyết nội tại thận, sưng màng óc và thêm chứng bịnh ung thư tủy.

Tang lễ được cử hành tại nhà thờ Saint Pierre de Chaillot, quận 16 Paris lúc 11 giờ ngày 6 tháng 8 năm 1997, nơi này năm 1988 chính Cựu Hoàng đã làm lễ rửa tội với danh hiệu mới mang tên thánh Jean Robert.

Ngôi mộ Vua Bảo Đại tại nghĩa trang Paris

Nguyễn Phú Thứ