những cây nêm nếm có tác dụng chữa bệnh

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    1/20

    Nhng cy 'nm nm' c tc dng cha bnh

    1. Cy sung

    Sung c tn khoa hc l Ficus racemosa hay Ficus glomerata Roxb.y l loi cy thn g, to cao, khng c r ph. Qu sung thuc loi qu gi, do hoat to thnh. Qu sung mc thnh tng nhm trn thn cy v trn nhng cnh to khngmang l, khi chn c mu nu, v ngt n sng c.

    Ngi ta dng qu sung chn lm mt tt hoc qu xanh nu canh vi chn gi cho phn ang nui con n c nhiu sa. Ngoi ra qu ny cn c cng hiu b d dy, thanhtrng, gii c, thng dng cha cc chng bnh vim rut, hu hng sng au, tr,...

    Theo phn tch dinh dng, trong qu sung c cc thnh phn nh: ng glucoza,xacaro, gluco, axit citric, cc axit hu c, h phch, men lipid, men protein...Cc nhkhoa hc trn th gii cn pht hin nha sung c th tr c bnh k sinh trng ng

    rut v chng ung th.

    nc ta, l sung non cn c dng n km vi cc mn n dn d nh: gi c, nemthnh, cc mn tht nng...

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    2/20

    2. Cy kh

    Kh cn gi l kh ta, kh cm, kh chua, kh giang, ng lng t, dng o, ng limt, c tn khoa hc l Averrhoa carambola L.

    Qu kh mng thun, c 5 cnh, v chua cha ng, vitamin B1, C2, kali oxalat, v vicht c li khc. Ngi ta dng qu kh nh mt loi gia v kt hp ch bin mn nhoc dng nh nguyn liu lm mt, mai. Do c tnh kh mi tanh v lm chonguyn liu mm hn nn t lu ngi dn ta dng kh lm gia v nu cc mn n dnd ph bin nh: canh ln nu kh, kh xanh nu c nhi, canh b nu kh chua, c lcnu canh kh

    Thm vo , kh v chua ngt cn c cng dng tr phong, nhit, ho, au hng, st. Rcy tr au khp, au u mn tnh. Thn v l tr s mi, vim d dy rut, gim niu,chn thng bm gip, mn nht v vim m da. Hoa tr st rt, tr em kinh gin, trchng thn h, km tinh kh, ho khan, ho m, kit l. V cy cha ho, tr em ln si,gip si mc tt.

    Tuy nhin nhng ngi b bnh thn khng nn n kh v axit oxalic trong kh cng dgy ra si thn.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    3/20

    3. Cy gng

    Gng cn gi l khng, sinh khng, can khng, tn khoa hc l Zingiber officinaleRosc.

    Gng l mt loi cy nh, sng lu nm, cao 0,6 n 1m. Thn r mc thnh c, lu dnthnh x. Trc hoa xut pht t gc, di ti 20cm, cm hoa mc st nhau, hoa di 5cm,rng 2-3cm, trng hoa mu vng xanh, mp cnh hoa v nh hoa mu tm.

    nh minh ha: baophuyen.com.vn

    Gng ti c tc dng chng lnh, gii cm, tiu m, gip tiu ha tt. Gng kh c tcdng n trung tn hn. Gng kh cha au bng lnh, km tiu, tiu chy. V gng tiuph thng.

    T lu, nhn dn ta bit dng gng ti lm mt tt, lm gia v v ct tinh du lmthuc. Mt s mn n thng dng vi gng nh: cc mn c, tht kho, nng hoc luc.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    4/20

    4. Cy c chua

    Tn khoa hc l Lycopersicon esculentum Mill. y loi cy tho sng theo ma, thncy trn, phn nhiu cnh. C chua t th phn l ch yu, do c im cu to ca hoa.

    Loi thc vt ny c ngun gc Peru, Bolivia v Ecuador. Qu c chua chn thuc loiqu mng nc bao gm v, tht qu mu , hng, cam hay vng v trn lng khi chn.Qu c 2 hay nhiu ngn cha nhiu ht. Ngy nay cn c loi c chua chuyn gen qumu tm.

    Trong qu c chua cn xanh c cha mt lng kh nhiu cht tomatine. Lng cht nygim dn theo mc chn ca tri v bin mt hon ton khi tri chn . Khi ch binc chua xanh lm hp, cht tomatine tan theo nc mui do c th n tri xanh ch bin m khng hi.

    Qu c chua mc d gi tr dinh dng thp nhng c ton th gii dng lm thc ndi dng ti hay nu chn, nc p c chua l mt loi nc gii kht ti nhiunc, cn dng di dng tng, nc st, nu canh Trong qu chn c nhiu ng,

    ch yu l ng glucoza, c nhiu vitamin: caroten, B1, B2, C; axit amin v cc chtkhong quan trng: Ca, P, Fe... n c chua s to nng lng, tip cht khong, tng scsng, lm cn bng t bo, khai v, gii nhit, chng hoi huyt, khng khun, chng c,kim ha mu c d axit, li tiu, thi ur, gip tiu ha d cc loi bt v tinh bt. 100 gc chua c th cung cp 33% vitamin C cn thit hng ngy.

    C chua trng ch yu ly qu n, nhng cng c gi tr s dng lm thuc. C chuac ch nh dng trong tr suy nhc, n khng ngon ming, nhim c mn tnh, trng

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    5/20

    thi a huyt, mu tng nht, x cng ng mch, bnh v mch mu, tng khp,thng phong, thp khp, tha ur huyt, si niu o v mt, to bn, vim rut. Dngngoi cha trng c (dng qu c chua thi lt m xoa) v dng l xt ln cha lnhvt t ca su b..

    Ngoi ra t c chua (l non) c nhn dn dng p mn nht, ni vim ty bng cch:ly t c chua ra sch, gi nt, thm vo vi ht mui. p ln ni mn nht hay vimty, bng li. Ngy lm mt hai ln cho n khi khi.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    6/20

    5. Cy rau mi

    Rau mi hay cn gi l h tuy, hng tuy, nguyn tuy, ng hay ng, c tn khoa hcCoriandrum sativum L.

    y l loi cy tho nh mc hng nm, cao 35-50cm, thn nhn. Thn v l v c mithm d chu. L gc c cung di. Nhng l pha trn c l cht chia thnh nhng thyhnh si nh, nhn. Hoa trng hay hi hng.

    Rau mi c v cay, tnh m v mi thm du nn c dng lm tng hng v cc mnn quen thuc nh: canh, cc mn xo, n km vi rau sng... Ngoi ra rau mi cn dng ung c tc dng gy trung tin, d tiu ha, kch thch v lm tiu m tr.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    7/20

    C th trng rau mi trong chu nh, t ca phng hoc nhng ni c nh sng nh

    gip mang li mu xanh yn bnh trong nh.

    6. Rau th l (tha l)

    Tn khoa hc l Anethum graveolens L, th l - loi cy ly l lm gia v v ly ht lmthuc, c s dng rt ph bin chu v vng a Trung Hi.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    8/20

    y l cy thn tho sng hng nm, cao 0,3-1m. Hoa c mu vng, mc thnh tn kpgm 10 gng. Qu hnh trng di 3mm, rng 1,5mm dp lng. Th l trng ch yu ly l n, nu vi c.

    Ngoi ra tinh du ca l v qu th l c tnh kch thch n ngon ming v d tiu ho.Qu th l dng lm thuc gip d tiu ho, chng co tht, thng kinh, gy tit sa v litiu.

    7. Cy bc h

    Bc h tn khoa hc l Mentha arvensis L.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    9/20

    Cy ny thng mc ngm to thnh m gm nhiu chi ngn hoc di. L bc h thunhoc hnh ngn gio, di 4-6cm, rng 1,5-2,5cm, mu lc ti lc hng, mp c rng. Hoabc h nh, mu trng, hng hoc tm hng, tp hp thnh mt loi bng dy c thngb gin on. Ton thn cy c lng v c mi thm.

    Cy bc h c v cay, tnh mt, thm, c tc dng h st, lm ra m hi, lm du hng, litiu ho tiu sng, chng nga. L bc h c tc dng kch thch tiu ha, ng thi gip

    lm du d dy trong trng hp b sng vim. Mi thm ca l bc h kch hot tuynnc bt cng nh cc tuyn tit enzyme kch thch tiu ha, qua gip ci thin tnhtrng tiu ha.

    Phn ngn ca cy bc h c tc dng iu tr ri lon h tiu ho, gim au bng, bunnn, bnh cm cm v st. c xem l cht st trng v gip hi th thm tho, l bch c tc dng ngn chn s pht trin ca cc vi khun gy hi. Nhiu nghin cu gny cho thy mt s enzyme c trong l bc h c th gip tr ung th.

    Bc h c v thm gin, ngoi dng nu canh chua cn c th kt hp vi nhngnguyn liu khc ch bin ra nhng mn l ming thay i khu v. Ngi Trung

    Quc dng bc h nh mt loi tho mc hu ch cho nhng ngi c chc nng gan vh tiu ho km. Ngi Vit Nam dng l bc h n km cc mn cun hoc st nh chovo gi, canh, bn, cc mn xo.

    8. Tho qu

    Tho qu cn gi l ho hay t ho, c tn khoa hc l Amomum aromaticum Roxb(Amomum tsao-ko Crv.et Lem).

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    10/20

    Cm hoa c mu nht mc t gc, di 13-20cm. Trn mi bng c t 8-17, qu, khichn mu nu bng nhn, v ngoi dy 5mm. Trong qu chia thnh 3 ngn, mi ngnc khong 7 ht c o ht hnh thp p vo nhau mi rt thm.

    Trong tho qu c tinh du vi t l 1-1,5%. Tinh du mu vng nht, mi thm ngt, vnng cay d chu. Tho qu c v cay, tnh m c tc dng to thp kin t, khu m tit

    ngc, tiu thc tr hn.

    Tho qu c dng lm gia v n lin vi tht, c (khi nu c qu, nhng sau ly rav nng) v dng thm vo mt s bnh ko.

    Ngoi ra, tho qu cn c dng lm thuc cha au bng y trng, ngc au, nno, tiu chy, tr st rt, lch to, ngm nc cha hi mm, ho, cha au rng, vim li.Liu dng 3-6g dng thuc bt, thuc sc hoc thuc vin.

    9. Cy nghNgh cn gi l ut kim hng hay khng hong, tn khoa hc Curcuma longa L(Curcuma domestica).

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    11/20

    y l loi cy thn tho cao khong 0,6-1m. Cm hoa mc t gia cc l ln thnh hnhnn tha, cnh hoa ngoi mu xanh lc vng nht, chia thnh ba thy. C ngh cha: tinhdu 3-5% mu vng nht, thm, ngoi ra cn c tinh bt, canxi oxalat v cht bo.C ngh c v ng, cay, mi thm hc, tnh m, c tc dng hnh kh ph , thng kinhch thng, gip tiu m, ln da non, tc dng thng mt, lm tng s bi tit mt ca t

    bo gan, ph cholesterol trong mu. Tinh du ngh c tc dng dit nm ngoi da vkhng khun.Mt ba n c ngh s gip gim thiu nguy c tng cn. Ngh c cha mt hot cht cbn l curcumin m c th rt d hp th, theo mt nghin cu ca H Tufts (Boston,Anh).

    Trong dc hc, ngh dng cha kinh nguyt khng u, b kinh, mu, vng ngcbng kh trng au nhc, au lin sn di kh th, sau khi mu xu khng ra, kthn cc trong bng, b n ng tn thng huyt, d dy vim lot, ung nht, gh l,phong thp, tay chn au nhc.Cc n thuc tho dc c phi ngh tr bnh nh:1. Vng da: ngh, ngh en, c c, qu qut non tn bt, trn vi mt ong lm vin ung.2. Cao dn nht: ngh 60g, c ry 80g, nha thng 40g, sp ong 40g, du vng 80g. Gtsch ry, gi nhuyn, nu nh vi nha, du, sp, ngh ri pht vo giy mng dng dn

    ln mn nht.3. Thuc ra m o (bi thuc An Giang): Bt ngh vng (ngh x c) 30g, phn chuaphi 20g, hn the 20g, nc 500ml. Nu si 15 pht ri lc sch sau nu si li mt lnna. cho hn hp trn ngui ri ra m o.

    10. Mi ty

    Tn khoa hc Petroselinum crispum (Mill.) Nym. hay Petroselinum sativum.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    12/20

    y l loi cy thn tha sng 2 nm, cao 20-80cm, r pht trin thnh c hnh tr, uhnh nn. L cy c cung di thng hnh thnh 3 cnh, x thnh thy vi 3 thy nh,mp c rng ca. Hoa mu lc vng nht, hp thnh tn kp. Khi v cy ta mi hngd chu.

    Mi ty kch thch chung v h thn kinh, chng thiu mu, chng ci xng, chng hothuyt, chng kh mt, gip khai v, d tiu ho, gii c, lc mu, li tiu, iu ho kinh

    nguyt, dn mch, kch thch c trn, chng ung th v tr giun.

    Cy mi ty rt giu vitamin A, C c dng thm hng v v mu sc cho cc mn nsng hoc ch bin.

    11. Cy t

    t tn khoa hc l Capsicum frutescens L.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    13/20

    Cy thn c cao t 0,5 n 1m, phn nhiu cnh. L t mc so le, thun di u nhn.Qu t mng, c hnh dng, khi lng v mu sc khc nhau: thun, mnh hp, trn,mu , vng, tm, xanh ty loi.

    Qu t c v cay, tnh nng; c tc dng n trung tn hn, kin v tiu thc. Qu dngtrong m thc c tnh cht kch thch d dy, kch thch chung v li tiu. Ngoi ra l tc v ng, tnh mt, n vo c tc dng thanh nhit gii c, st trng, li tiu.

    12. Cy ti

    C tn khoa hc l Allium sativum L.

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    14/20

    Ti l cy thn tho sng nhiu nm. Thn thc hnh tr, pha di mang nhiu r ph,pha trn mang nhiu l. mi nch l pha gc c mt chi nh sau ny pht trin thnhmt tp Ti. Cc tp ny nm chung trong mt ci bao (do cc b l trc to ra) thnhmt c ti.

    Trong ti c mt t iod v tinh du (100kg ti cha chng 60g n 200g tinh du). Thnhphn ch yu ca ti l mt cht khng sinh allicin - hp cht sunfua c tc dng dit vikhun rt mnh i vi vi trng Staphyllococcus, thng hn, ph thng hn, l, t, bchuTi c v cay, tnh m c tc dng hnh kh tiu tch, st trng gii c, c ch cc loi vikhun, cc nm gy bnh v c tnh li tiu nh vo cc fructosan v tinh du.

    Ti thng c dng lm gia v phi thm gip mn n thm mi hp dn, ng thi lthuc cha bnh i ng, phng nga trng thi ung th, gip chng nhng bnh nhau mng c, bnh x cng ng mch, huyt p cao...

    13. Hnh

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    15/20

    Hnh cn gi l hnh hoa, i thng, c tn khoa hc l Allium fistulosum L.

    y l loi cy thn tho, sng lu nm, c mi thm t bit. L hnh hnh tr rng, di30-50cm, ng knh t 4-8mm. Cm hoa mc trn mt cn mang hoa hnh tr, rng,cm hoa hnh xim.

    Hnh ch yu dng lm gia v c tc dng lm dy mi thc n, khng th thiu trong

    danh mc cy gia v ca cc u bp. Bn cnh do hnh c v cay, tnh m nn cn ctc dng lm tot m hi, li tiu, tiu vim.

    14. Cy h

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    16/20

    Cy h c dng ph bin trong dn gian cha ho, cm mo, to bn, tr giun kim,au rng

    ng y l gii rng, l h ti c tnh nhit, nhng khi nu chn th c tnh n (m), vcay, i vo cc kinh can, t v v, c tc dng n trung, hnh kh, tn c. V th t ludn gian bit dng h nh mt loi gia v lm cho mn n ngon, trng p mt v ttcho sc khe.

    Ngoi ra ht v r h cng c tnh m, v cay ngt, i vo kinh can, thn, cha i dm,to bn, tr giun kim C h tc dng n trung, kin v, hnh kh.

    15. Cy ring

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    17/20

    Ring cn gi l cao lng khng, tiu lng khng, phong khng, galanga c tnkhoa hc l Alpinia officinarum Hance.y l loi thn tho cao 0,7-1,2m. Thn r mc b ngang, di, hnh tr, Cm hoa ringst nhau, mt trong mu trng, mp hi mng, km hai l bc hnh mo, mt mu xanh,mt mu trng.

    C ring nn o vo khong thng 7-10. Thn r c khong 0,1-1% tinh du m thnhphn ch yu l cineol v metylcinnamit. Ngoi ra cn c cht du v cay l galangol vcc dn cht ca flavon dng tinh th nh: galangin, alpinin v kaempferin. nc ta, ring c dng nh mt loi cy gia v n km vi cc mn tht hp, xo,luc, nng... mang li mi thm nng m cho mn n.Ring c v cay thm, tnh m c tc dng li tiu ha, gim au, chng lnh thngc dng tr: au thng v, nn ma, tiu ha km, lot d dy v t trng, au d dymn tnh, vim d dy - rut cp, st rt. Ring dng ngoi tr lang ben.

    Mt s n thuc c dng ring cha bnh:1. au thng v, lot t trng, au d dy mn tnh: dng ring, hng ph mi v 60g,

    tn nh thnh bt luyn thnh vin, ngy dng 9g, chia lm 3 ln.2. Nn ma: ring, bn h, gng, mi v 10g, sc nc ung. Nu nn ma c au bng,dng 8g ring vi 1 qu to sc nc ung 2-3 ln trong ngy.3. St rt, km tiu ha: ring tm du vng sao 40g. Gng kh nng 40g tn nh, hamt ln lm hon thnh vin bng ht ng, dng ung ngy 15-20 vin.4. Lang ben: ring gi nt ngm ru hoc gim bi ln.

    16. inh lng

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    18/20

    Trong dn gian, inh lng cn c gi l cy gi c, tn khoa hc l polyscias fruticosaharms thuc h ng gia b.

    R inh lng c v ngt, hi ng, tnh mt, c tc dng thng huyt mch. L inh lngc v chua v bi, c tc dng gii c thc n, chng d ng, cha ho ra mu, kit l

    L cy phi kh nu ln c mi thm c trng c dng chng d ng mn nga,bi b cho sn ph, ngi gi, ngi bnh au mi dy.

    L inh lng khi kt hp vi nhng nguyn liu khc s cho ra nhiu mn ngon hp dn.Chng hn mn cho l inh lng non nu tim heo, canh inh lng tht nc bm cho thmmp c mi thm nh thuc bc, inh lng kho c trm, c iu hng, c lc. mt svng nc ta, l cy ny c dng nh mt loi rau quen thuc n ghm vi c, bnhxo, bnh trng phi sng kp vi l inh lng, tht heo, ch bng chm mm nm...

    Khng ch l cy cnh thng dng, inh lng cn l mt v thuc nam c tnh nng chngd ng, gii c thc n, chng mt mi v lm tng sc do dai ca c th.

    17. Cn ty

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    19/20

    Cn ty l loi rau gia v rt tt cho ngi huyt p cao v bo ph.

    Cht ha hc t nhin apigenin c trong cn ty gip tr cao huyt p v lm hcholesterol, ngn nga cc bnh v tim mch, thiu mu, tng kh nng min dch cho cth.

    i vi ph n, loi gia v ny gip iu ha kinh nguyt, tng kh nng th thai v c

    bit c th l tr th c lc ca ch em trong gim cn nng. Dng nc p rau cn tydng sc ming hng ngy c th cha c l lot ming, vim hng v khn ting.

    n cn ty vi cho nng hoc n sng, nu canh, xol mn n c nhiu ngi athch, ngoi ra cn gip tr chng cm cm.

    18. Hng qu

  • 7/28/2019 nhng cy nm nm c tc dng cha bnh

    20/20

    Hng qu cn gi l hng gii hay ta, c tn khoa hc Ocimum basilicum L, thuc chiOcimum.

    y l loi cy thn tho, cao 50-60cm, l cy gia v c mi thm c bit. L hng n,mc i, mu lc, hi kha rng mp. Hoa nh mu trng hay hi ta, mc thnh chm

    n. Qu cha ht en bng, khi ngm vo nc c cht nhy mu trng bao quanh.

    L hng qu c v cay, tnh nng, mi thm du, c tc dng kch thch s hp th, lm ram hi, li tiu, lng huyt, gim au nn c s dng lm gia v. Hoa c tnh cht litiu, b thn kinh. Qu c v ngt v cay, tnh mt; kch thch th lc.

    Ngoi ra, cnh v l hng qu cn c dng tr: s mi, au u, au d dy, y bng,km tiu ho, vim rut, tiu chy, kinh nguyt khng u...

    Hng qu c mi thm c trng gip tng hng v nn c dng n vi cc mn ncnh ph, h tiu, bn riu hoc cc mn cun nh bnh xo, gi cun...