1

NHNG LA CHN KH KHN

Hillary Rodham Clinton

Dch gi: Lm Hong Mnh

2

Ba : T Quc Phong

Trnh by: L Hn

Copyright @ Lm Hong Mnh

Nhn nh xut bn 2016

Knh tng cc nh ngoi giao v cc chuyn gia pht trin ca Hoa K, nhng

ngi i din cho t nc lm ht sc mnh bo v nhng gi tr tt p ca chng

ta nhng vng t rng ln hay nh b, yn bnh hay him nguy trn th gii.

V

tng nh song thn ti:

Hugh Ellsworth Rodham (1911-1993)

Dorothy Emma Howell Rodham (1919-2011)

3

LI TC GI

Tt c chng ta phi i mt vi nhng la chn kh khn trong cuc sng, i

khi phi i mt vi thc t kh khn nhiu hn s chia s. Chng ta phi t iu chnh

s cn bng gia yu cu ca cng vic v gia nh. Chm sc cho a con th m yu

hay b m gi nua. Tm mi cch kim tin i hc i hc. Tm mt cng vic tt v

phi bit tn ti nu ta tht nghip. Cng nh khi no nn kt hn hay sng n thn v

lm sao gi c hnh phc gia nh nu ta kt hn. Lm th no em li cho con

ci chng ta c nhng c hi m chng c m s tr thnh s tht. Cuc sng quanh

ta l nhng la chn. Cc la chn v cch x l to nn con ngi ring trong mi

chng ta. Vi cc nh lnh o quc gia, iu c th to nn chin tranh hay ha

bnh, ngho i hay thnh vng.

Ti bit n i v ti sinh ra trong tnh thng yu v b bn ca cha m, c

h tr trong mt t nc to cho ti mi c hi v may mn - nhng yu t ngoi tm

kim sot chnh l s chun b cho cuc sng m ti cng v lnh o v cc gi tr

cng nh c tin ti chp nhn. Khi ti chn s nghip lm mt lut s tr tui

Washington ri chuyn n Arkansas, kt hn vi Bill v bt u cuc sng gia nh,

bn b ca ti hi "cu c in khng y?" Ti cng nghe nhng cu hi tng t khi

4

tham gia ci cch y t vi t cch nht phu nhn, t iu hnh vn phng v chp

nhn ngh ca Tng thng Barack Obama lm Ngoi trng Hoa K.

Trong vic a ra nhng quyt nh ny, ti lng nghe c ting gi con tim ln

toan tnh. Lm theo ting gi tri tim khi ti n Arkansas v tnh yu thm mn nng khi

a con gi, Chelsea, chng ti ra i; cng ni au nhi trong tim khi song thn ti t

th. ch thc gic ti hng v pha trc trong hc tp v la chn ngh nghip. Con

tim v l tr a ti vo vic phc v cng chng. Trn ng i ti quyt khng ti

phm nhng sai lm mc phi, c gng hc hi, thch nghi v cu nguyn c s khn

ngoan tm c nhng la chn tt hn trong tng lai.

Cuc sng xy ra hng ngy ca chng ta cng ging vi cc nh lnh o ti

cao ca chnh ph. Vic duy tr an ton, thnh vng v quyn lc ca nc M i hi

v s s la chn, nh hng v thiu thng tin v cc khng nh tri ngc nhau. C

th ly v d ni bt nht trong 4 nm lm Ngoi trng l quyt nh ca Tng thng

Obama gi mt i c nhim Hi qun vo Pakistan trong m khng c trng bt

Osama bin Laden. Cc c vn hng u ca Tng thng c s chia r. Cc thng tin

tnh bo c v rt kh quan, nhng khng m bo chc chn. Kh nng tht bi rt

cao, nu tht bi s nh hng n an ninh quc gia, cuc chin vi al-Qaeda v quan

h vi Pakistan l rt ln. Nhng trn ht, l tnh mng ca nhng ngi lnh c

nhim dng cm ang ngn cn treo s tc. l quyt nh dng cm nht ca nh

lnh o m ti tng thy.

Cun sch ny vit v nhng la chn ti thc hin khi lm Ngoi trng,

cng nh ca Tng thng Obama v cc nh lnh o khc trn th gii. Mt s chng

trong sch vit v nhng s kin ni bt; nhng chng khc cp n nhng xu

hng nh hnh trong tng lai.

5

Tt nhin, mt vi s la chn quan trng, tnh cch cc nh lnh o, quc gia

v mt s s kin khng c cp trong cun sch ny. cung cp cho c gi tt

c vn h xng ng c bit, ti cn vit thm nhiu. Hon thnh cun sch ngoi

s gip ca cc ng nghip ti nng, tn tm m cn c nhng ngi trong B

Ngoi giao nhit tnh chia s. Ti rt bit n v s gip v tnh bn ca mi ngi.

L Ngoi trng, s la chn v thch thc ca ti thng chia ra ba loi: Cc

vn tn ng, (bao gm hai cuc chin tranh v khng hong ti chnh ton cu);

Cc nguy c mi ni v nhng s kin khng lng trc (bt n Trung ng, cng

thng vng bin Thi Bnh Dng, hay l hng an ninh mng ) v cc c hi c to

ra bi th gii ngy cng gn kt, vi tim nng to ra s thnh vng v v th lnh o

ca Hoa K trong th k XXI.

Ti tip cn cng vic vi s t tin sc mnh lu di v mc ch ca Hoa K

cng s yu km ca nhiu nc khc nm ngoi tm hiu bit v kim sot ca chng

ta. Ti c gng nh hng li chnh sch i ngoi ca Hoa K xung quanh ci m ti

gi l "sc mnh thng minh". thnh cng trong th k XXI, chng ta cn phi kt

hp cc cng c truyn thng ca chnh sch i ngoi (ngoi giao, vin tr pht trin,

v lc lng qun s) - ng thi kch thch ngun lc v tng ca khu vc t nhn,

trao sc mnh cho cng dn h i mt vi th thch v quyt nh tng laic ho

chnh h. Chng ta phi tn dng tt c cc sc mnh ca Hoa K, xy dng mt th

gii nhiu i tc hn i th, chia s trch nhim chung nhiu hn v xung t t hn,

lm nhiu vic tt hn, gim bt i ngho, em li thnh vng vi t thit hi nht n

mi trng.

6

Thng thng khi ngi ta nhn thy s li ch th qu mun, ti c g c th

quay ngc thi gian v lc khi u kim sot li nhng g la chn. Nhng d

sao ti cng rt t ho v hi lng s la chn ca ti.

Th k ny bt u vi thm ha cho t nc ca chng ta: v tn cng ngy 9-

11, cuc chin chng khng b v cuc khng hong kinh t 2008. Chng ta phi lm

tt hn v ti tin chng ta s lm c.

Nhng nm qua l mt cuc hnh trnh di hi, theo c ngha en (ti chnh

thc thm 112 quc gia vi on ng gn mt triu dm) v ngha bng, t khi tht

bi au bun ca cuc chy ua nm 2008 n quan h i tc bt ng v mi quan h

tnh bn vi i th c, Barack Obama. Ti phc v t quc bng nhiu cch trong

nhiu thp nin. Tuy vy, nhng nm lm Ngoi trng, ti rt ra c nhiu bi hc

qu bu v im mnh v yu dn n s cnh tranh v pht trin trong v ngoi nc.

Ti hy vng cun sch ny c ch vi bt c ai mun bit nhng g v v tr ca

Hoa K trong nhng nm u ca th k XXI, cng nh chnh quyn Obama phi i

mt vi nhng thch thc ln lao trong mt thi gian di y gian kh.

Quan im v kinh nghim ca ti chc chn s c soi xt k lng bi nhng

ngi k tc trn sn khu chnh tr ca chnh quyn Washington - nhng ngi nm

quyn v nhng ngi chng i, nhng ngi c ln xe v c nhng ngi

ng nga. Nhng cun sch ny ti vit khng phi dnh ring cho h.

Ti vit cun sch ny dnh cho nhn dn M v mi ngi khp ni trn th

gii, nhng ngi ang c gng hiu c s thay i nhanh chng ca th gii

quanh ta v ang c l gii ti sao ngy nay th gii ang thay i cc k nhanh chng.

V c vi nhng ngi mun tm hiu v s hp tc hay xung t gia cc nc, gia

7

cc nh lnh o v nh hng ca chng n cuc sng ca chng ta: v sao nn kinh

t Athens, Hy Lp sp v n nh hng n cc doanh nghip ca Athens v

Georgia ra sao? Cuc cch mng Cairo, Ai Cp xy ra nh th no v n nh hng

n cuc sng ngi dn Cairo, Illnois ra sao? S i u cng thng gia cc ng

cp ngoi giao St Petersburg ca Nga nh hng n cuc sng cc gia nh St

Oetersburg v Florida Hoa K ra sao.

Khng phi tt c chuyn kt thc u c hu hoc thm ch cha kt thc -

nhng u l chuyn m chng ta c th hc hi, ngay c ng hay khng ng .

Hin nay cn c bit bao ngi dng cm, kin tr tm kim ha bnh m s thnh cng

dng nh kh t c, nhiu nh lnh o cn coi thng quan im chnh tr, chu

nhiu p lc trc nhng la chn kh khn; nhng n ng v ph n vt qua qu

kh, nh hnh mt tng lai mi, tt p hn. l mt trong nhng cu chuyn ti k

trong cun sch.

Ti vit cun sch ny tn vinh cc nh ngoi giao ti nng, cc chuyn gia pht

trin m ti lm lnh o, Ngoi trng th 67 ca Hoa K. Cun sch dnh cho tt c

mi ngi khp ni trn th gii, h c quyn hi, h c cn s dn dt ca Hoa K hay

khng? Vi ti, cu tr li nn c. Gi y nhiu ngi nhc n s suy thoi ca M,

nhng c tin v s hi sinh ca Hoa K cha bao gi suy gim. Nhiu vn trn th

gii Hoa K c th t gii quyt v mt s vn trn th gii khng cn Hoa K tham

gia. Nhng ti thy, d sao Hoa K vn l quc gia khng th vng mt gii quyt

nhiu vn ton cu. Tuy vy, s lnh o ca chng ta khng phi t nhin m c,

n l do qu trnh pht trin, ng gp ca nhiu th h M to nn.

8

Chng ti cn thc thi gi tr chn chnh v hy nh rng, d chng ta thuc

ng Cng ha hay Dn ch, t do hay bo th, hoc bt k l do no gy chia r,

nhng chng ta l ngi M, u c trch nhim v t quyn li Hoa K ln trn ht.

Khi ri B Ngoi giao ti bt u vit v tm kim ta tn sch. May thay, t

Washington Post trng cu kin c gi. C ngi a ra ta "Thu phc th gii",

ta ny ch c th Thu phc mt lng. Ti thch ta Bin nin k s 112 quc

gia v qu trnh bc tc .

Ta cun sch l lm sao phn nh c ni dung v nhng tri nghim

trong qu trnh i ngoi vi quc t, nhng suy ngh, cm xc v nhng vic , ang

v s lm bo m vai tr lnh o ca Hoa K trong th k XXI. chnh l ta

NHNG LA CHN KH KHN.

C mt la chn khng bao gi ti gp kh khn, l la chn phc v t quc,

mt vinh d ln lao nht ca cuc i ti.

9

PHN TH NHT

C hi mi

10

Chng 1

Nm 2008: i th thnh ng i

Ti sao ti phi nm trn bng gh sau ca chic xe van nh mu xanh vi cc

ca s dn giy mu? Cu hi tht th v. V ti ang c ri khi nh mnh Washington

D.C. m khng mun cc phng vin ang bn ngoi nhn thy.

l bui ti ngy 5-6-2008, ti ang trn ng ti mt cuc gp b mt vi

Barack Obama - ch vi thng trc thi, ti khng bao gi ngh iu ny c th xy ra.

Ti thua v ng thng. Ti cha c thi gian chp nhn s tht ph phng

. Nhng s tht vn l s tht. Cuc chy ua cho v tr ng c vin Tng thng mang

tnh lch s v mu da ca ng v gii tnh ca ti. y l cuc chy ua cng thng, ko

di v st nt. Ti mt mi, kit sc v tht vng. Ti c gng ht sc cho ti giy

pht cui cng, nhng Barack thng v by gi n lc ti phi ng h ng. Mc

ch chin dch vn ng ca chng ti nhm vo nhng ngi M tht nghip, chm

sc y t, gi kh t xng du v thc phm qu cao hay vn chi ph gio dc m

ngi dn cm thy h ch l nhng k v hnh trc con mt ca chnh ph trong vng

by nm qua. By gi mi vic ty thuc vo Obama c tr thnh v Tng thng th 44

ca Hoa K hay khng.

Gii quyt vn ny khng h d dng cho ti, cho cc thnh vin v nhng

ngi ng h, nhng ngi lm tt c nhng g c th lm c. Cng bng m ni,

n cng chng d dng cht no cho Barack v nhng ngi ng h ng na. Chng ti

cng tng phng ln nhau; cng tng tranh lun gay gt, gy tn thng ln

nhau; ti khng b cuc cho n khi nhng l phiu cui cng c kim v pht

l nhng p lc ca pha ng ta.

11

Hai ngy trc, Barack v ti ni chuyn vo mt m khuya, sau khi bang

Montana v Nam Dakota hon tt cuc kim phiu. Barack ni "Hy cng ngi xung

ni chuyn vi ti khi no ch cm thy thoi mi. Ngy hm sau, chng ti chm trn

cuc hp ln k hoch cho U ban Lin lc X hi M-Israel (AIPAC) Washington. Sau

mt cht ngp ngng, e ngi, nhng cc tr l thn cn nht ca chng ti c c hi

tho lun chi tit cuc gp mt. V pha ti c Chnh vn phng, Huma Abedin, ngi

ph n duyn dng, ti nng, nng ng v tng lm vic Nh Trng. Bn pha

Obama l Reggie Love - cu cu th bng r ca trng i hc Duke, lun lun bn

Obama nh hnh vi bng. Huma v Reggie gi ng dy nng k c trong nhng

ngy cng thng nht ca chin dch tranh c, v ti hay Barack thng xuyn gi v

chc mng hay chia bun sau cc cuc kim phiu bang d ngi thng bt k l ai.

Bu khng kh ca cc cuc gi thng thn thin v chia s, v t nht cng c ngi

vui. Nhng mt s cuc gi ch cho c; V hun luyn vin bng khng phi sau

trn u no cng phi m hn cu th ca mnh u.

Chng ti cn c ni kn o vi gii truyn thng gp mt v ni chuyn, v

vy ti gi in cho c bn thn, Thng ngh s bang California, Dianne Feinstein, hi,

mun s dng t dinh ca c Washington lm ni hi kin c khng. Ti n

vi ln, thy ni y rt ph hp, nu chng ti n v i s khng thu ht s ch ca

gii bo ch v truyn thng. C y ng . Ti trn ngi xung hng gh sau chic

xe van, n cui con ng, xe r tri ra i l Massachusetts n ni hn.

Ti n trc, khi Barack n, c Dianne mi chng ti mi ngi mt ly vang

Chardonnay California, sau c quay ra, ch cn chng ti trong phng khch ngi i

din trn gh s-pha t pha trc l si. D trong nm qua c nhng ng , chng

ti vn c s tn trng dnh cho nhau v bt ngun t nhng tri nghim trong chin

12

dch. Tranh c Tng thng i hi rt nhiu v mt tr tu, th lc cng nh cm xc.

Chin dch tranh c cho d c in khng n u th vn c phi th hin c bn

cht ca nn dn ch. Vic ny gip chng ti nh gi v tn trng ln nhau v khi

vo u trng", nh Theodore Roosevelt gi, ngi ta phi tm mi cch chin

thng.

Cho n thi im cuc hi kin ny, ti bit Barack c bn nm, trong

hai nm chng ti thng xuyn tranh lun. Nh nhiu ngi M, ti rt n tng bi

pht biu ca Barack ti Hi ngh Ton quc ca ng Dn ch nm 2004 ti Boston.

u nm , ti ng h chin dch chy ua vo Thng vin ca ng bng cch gy

qu ti t dinh ca chng ti Washington v tham d nhng t gy qu khc

Chicago. Trong vn phng Thng vin, ti treo bc nh chp vi v chng v hai c

con gi ng ti ba tic Chicago. L ng nghip, chng ti tng lm vic vi nhau

v mt s trng hp c bit v v o lut. Sau khi cn bo Katrina qut qua, Bill v

ti mi Barack, hn s gp nhau Houston cng vi cu Tng thng George H.W. Bush

v phu nhn Barbara Bush i thm hi ngi dn phi s tn v cn bo, lm vic vi

cc quan chc ph trch vic khc phc thm ha.

Chng ti u l lut s, khi u s nghip vi t cch nhng nh hot ng v

cng bng x hi. Khi khi nghip, ti lm cho Qu Bo v Tr em, Ban ng k cho c

tri ni ting Ty Ban Nha Texas v lm i din cho Ban Lut s Tr gip Php l cho

ngi ngho. Cn Barack thuc t chc cng ng pha Nam Chicago. Chng ti rt

khc nhau v ngun gc v nhng tri nghim thc t, nhng li chung quan im c v

cc dch v cng ch coi l vic rt cao qu v u tin tng su sc vo bn cht

su xa ca Gic m M: Khng quan tm bn l ai hay t u n, ch cn bn chm

13

ch lm vic v thng tn php lut, bn s c c hi xy dng cuc sng tt p cho

bn thn v gia nh bn.

Chng ti nhn nhau nh hai thanh nin ngng ngng trong bui h hn u

tin v nhm nhp Chardonnay. Barack m li trc bng cch khen ngi chin dch

ca ti sut na nh bi ng ta. Sau ng y nh ti gip sc on kt ni b

ng, tin ti vic chin thng trong cuc tranh c Tng thng. ng y mun chng ti

cng xut hin trong thi gian ti tng cng s on kt v nng ng cho Hi ngh

ton quc ca ng Dn ch sp ti Denver. ng cng mun c Bill tham gia gip

na.

Ti ng gip ng, nhng ti cng phi nhc li mt s giy pht kh chu

trong nm . C hai bn u khng th kim sot c mi th trong chin dch, c

bit l nhng ngi ng h nhit thnh nht hay cng ng blogger. Mt s cu ni ca

c hai ngi b xuyn tc v bp mo, nhng cc co buc v phn bit chng tc

nhm vo Bill l rt t. Barack ni r, ng v c i ng khng h tin vo cc co

buc . S phn bit gii tnh ni ln trong chin dch gy nhiu kh khn, d ti

bit n bt ngun t cc yu t vn ha v tm l v vai tr ca ph n trong x hi. V

vic ny, Barack k cu chuyn rt xc ng v b ni ng gp nhiu kh khn trong

kinh doanh cng nh nim t ho ca ng v Michelle, Malia, Sasha v cho rng h

xng ng nhn c cc quyn li trong x hi mt cch ton din v bnh ng.

S trung thc ca cuc i thoi ny cng c thm cho quyt tm ca ti ng

h Barack. Trong thm tm, thc lng ti thch c mi ng y ng h mnh trong cuc

tranh c Tng thng hn l ti ng h ng, ti bit r thnh cng ca Barack l cch tt

nht trin khai nhng gi tr v cc k hoch chnh sch tin b m ti t mc tiu

14

trong sut cuc i. Khi ng hi cn phi lm g thuyt phc nhng ngi ng h ti

tham gia vo chin dch ca ng, ti ni cn cho h mt thi gian nht nh v n lc

chn thnh s lay chuyn c phn ln trong s h. Cui cng, gi y ng l ngi

ng mi chu so ca k hoch chung; nu ti c th chuyn t vic lm mi cch

nh bi ng sang vic gip Barack c bu lm Tng thng, ti tin chc mi ngi

u c th lm vy. V thc ra, hu ht trong s h lm nh th. Sau khong mt

ting ri trao i, chng ti ni ht nhng g mun ni. Sau Barack gi email

cho ti v d tho tuyn b lin minh s c i ng ca ng y a ra, khng nh

c mt cuc tho lun tch cc v nhng g phi lm chin thng vo thng 11.

ng y cng xin s in thoi ca Bill c th lin lc trc tip.

Ngy hm sau, 6-6-2008, Bill v ti t chc cuc hp mt nhm nhn vin chin

dch sn sau t dinh chng ti Wasington D.C. Hm y tri rt oi v nng bc,

chng ti c gng lm gim s kch ng khi n li v khng tin ni nhng bc ngot

trong qu trnh chy ua. Quanh ti l i ng ti nng, hot ng y nhit tnh, hng

hi v h truyn cm hng cho ti. Mt s bn thn tng lm vic vi ti t hi

Arkanasas cng tham gia chin dch. Vi cc bn tr, y l cuc chy ua chnh tr u

tin. Ti khng mun h cm thy chn nn, tht vng v tht bi hay t b s nghip

chnh tr v dch v cng ch. V vy ti ng vin, bo h nn thy t ho nhng g

lm trong chin dch, tip tc s nghip cao c cng nh ng h ng c vin ca ng.

ng thi gi y ti phi lm gng, cuc tr chuyn bn l si vi Barack m hm

trc l hnh ng khi u v t ti quyt tm ng h Barack Obama 100%.

Mc d tht bi, nhng mi ngi c mt thi gian vui v. Ngi bn thn,

Stephanie Tubbs Jones, n h ngh s dng cm ngi M gc Phi bang Ohio, ngi

chu nhiu p lc, lun lun st cnh vi ti trong qu trnh bu c vng s b, ung a

15

i chn trong h bi v k nhng cu chuyn ci. Hai thng sau, b qua i t ngt

do phng ng mch no. l s mt mt to ln cho gia nh, ngi thn ca b cng

nh i vi ti v gia nh ti. Nhng d sao ngy hm y, chng ti thn thit nh ch

em, hy vng nhng ngy tt p hn pha trc.

Hm sau ti quyt nh thi gian v a im cho bui xut hin ln cui cng

trc cng chng v bt tay vit bi pht biu, mt cng vic rt phc tp. Ti phi cm

n nhng ngi ng h, nhn mnh tm quan trng vic ln u tin mt ph n tham

gia cuc chy ua lm ng c vin Tng thng, v sao by gi ti ng h Barack v tm

cch gip ng sao c li cho cuc bu c sp ti. Mt bi pht biu c dung lng rt

ln v ti khng cn nhiu thi gian. Ti nh li cuc chy ua vng s b y th hn

ko di cho n tn hi ngh ton quc ca ng, c bit s tht bi cay ng ca Ted

Kennedy trc Tng thng Carter vo nm 1980, nhng ti khng lch s lp li.

iu khng c li cho ng, cho t nc, nn ti cn phi thay i v cng khai

tuyn b ng h Barack tranh c Tng thng.

Ti mun c s cn bng gia s mong i t nhng ngi ng h ti v hng

ti tng lai. Ti lm vic lin tc vi cc c vn qua cc cuc in thoi, cy bt h tr

tim nhng t ng hp l. Jim Kennedy, mt ngi bn c, c li din t k diu lm

sng ng t ng v gy nhiu gi cm, thc gic gia m khuya suy ngh v 18 triu

ngi b l phiu ng h ti v ph v ro cn v hnh i vi ngi ph n trong

vn chnh tr. l mc ch ti cn thc hin. Ti khng mun lp li nhng li so

rng, vic gii thiu ny phi l ca chnh ti, a ra nhng l l thuyt phc v vic ng

h Barack. Ti thc n gn sng lm vic cng vi Bill ngay trong bn n im tm,

sa i sa li ht bn nhp ny n bn nhp khc cho n khi hon chnh.

16

Ti c din vn vo th By, ngy 7-6, ti Bo tng Quc gia Xy dng

Washington. Chng ti gp kh khn trong vic tm kim a im, ni c th cha c

lng ngi ng h v phng vin bo ch theo d kin. Tht nh nhm sau khi tm

c Khu Hu tr (Pension Building) rng ln vi nhng hng ct v trn nh cao vt

sc cha s ngi tham d. y l khu nh v cng l mt tng i ca tinh thn

trch nhim ca Hoa K, ni y tng c dng lm ni chm sc cu chin binh, ga

ph v tr m ci thi k ni chin. Bill, Chelsea v m ti, Dorothy Rodham, nm y c

tm mi chn tui sng vi chng ti-, cng nhau r qua m ng ln din n. C

ngi khc nc n trc khi ti pht biu.

Kh th bng bng, sng ng vi nhng ni bun v ut c, s gin d xen ln

vi nim t ho, kiu hnh k c tnh thng mn ha quyn trong bu khng kh bui

gp g cui cng. Mt ph n mc o in hng ch ng h Hillary thnh Gio hong!

Vng, iu ny chc chn khng th xy ra, nhng ti tht s xc ng v tnh cm ca

b.

Vit din vn kh, chuyn c n trn din n trc hng ngn ngi cn

kh gp bi. Ti cm thy c li v lm hng triu ngi tht vng, nht l ph n v

thanh thiu n, nhng ngi t c m, nim tin v kiu hnh vo ti. u tin ti

cm n mi ngi, nhng ngi tham gia chin dch tranh c v b phiu ng h. Ti

khng nh s tin tng vo dch v cng ch, cam kt khng bao gi t b vic gip

mi ngi gii quyt nhng kh khn v thc hin c m ca mnh.

Ti c bit cm n cc c thuc th h m ti, nhng ngi sinh ra trong thi k

ngi ph n cha c quyn b phiu, nhng gi y nh tui th m cc c c

chng kin, mt ngi ph n nh ti cng c quyn bnh ng ng ra tranh c tng

17

thng. Trong s cc c, c c b Florence Steen, tui ngoi 88, bang Nam Dalota, con

gi b khng nh, mang t phiu absentee ballot (l phiu c quyn b trc v

khng n c ni bu c- ND) n bn ging bnh m c b l phiu ng h ti.

Nhng c qua i trc ngy kim phiu, v th theo lut nh, l phiu y khng hp

l. Nhng ngi con gi y k tip, Cha ti l ngi bo th v rt nng tnh, ng tht

bt bnh khi bit l phiu ca m ti khng c tnh. Hn 20 nm cha ti khng bao gi

i b phiu, nhng v m ti nn ng b phiu thay b. Trch nhim em li cho

hng triu hy vng v gic m ca ngi M l gnh nng t trn vai ti rt nng n, ti

khng bao gi qun c chin dch tranh c dnh cho h nhiu hn l dnh cho ti. Ti

cp ngay ni tht vng vi ngi ng h: Mc d chng ta khng ph v c s

ro cn v hnh ln lao nht, kh khn nht, nhng nh c tt c cc bn, bc tng ro

cn v hnh c 18 triu vt nt. V nh sng chiu qua n m t trc ti nay

cha tng c, mang y trin vng cho chng ta tin bc ln sau. y cng l qu

trnh tin ho ca nn dn ch Hoa K. Cc bn s thy ti lun lun tuyn u ca

nn dn ch, chin u v tng lai ca chng ta. Sau ti ni thm: Gi y tip

tc chin u, hon thnh mc tiu chng ta ra, tng cng sc mnh, nim am

m, s vng vng l chng ta hy lm tt c nhng g c th ng h Barack Obama,

v tng thng k tip ca Hoa K.

Ti rt ra c rt nhiu iu t tht bi v c thm nhiu tri nghim. Trc

nm 2008, ti tht s vui v lun lun ginh chin thng trong cc cuc chy ua: ln

u tham gia gip chng ti tranh c thng c bang Arkansas, tip theo tranh c Tng

thng v hai ln tranh c chc Thng ngh s nm 2000 v nm 2006. Ci m bu c

i c tri bang Iowa, ti tht au n khi phi ng v tr th ba.

18

Chuyn n New Hampshire, qua nhng vng nng thn, ti nhn ra ti

chim c tnh cm yu mn v c ting vang trong lng ngi dn. Tinh thn ti c

nng ln, quyt tm c cng c bi nhng ngi M ti gp trn ng chuyn nh.

Ti ginh chin thng vng bu c s b bang Ohio chng minh cho nhn dn M:

ngi ta c th thua trong l phiu, nhng quyt khng u hng, d c trt ng

nhng phi bit ng dy, i vi nhng ngi tn tu vi cng vic, c y quyt tm

h khng bao gi nht ch. Nhng cu chuyn m mi ngi k trn ng n khu

nh mi, gip ti vng tin vo tng lai t nc v t ha phi n lc nhiu hn na

c th chia s tng lai y vi mi ngi. Chin dch tranh c qu di, qu mt mi v

cng qu tn km, nhng kt qu cui cng em li l s thng li ginh cho cc c tri,

nhng ngi la chn ng v tng lai t nc.

Trong ci ri li c ci may, s tht bi gip ti rt ra bi hc khng cn qu

quan tm n nhng iu b ch trch. Ti coi trng nhng li ch trch nhng khng

mun lm nh hng n nhng suy ngh ca mnh. Ti ngh ngi sau nhng ngy cng

thng - theo c ngha en. Ti cm thy t do n bung tc tht s. Trong mt ln

tr li phng vn chuyn cng du n vi cng v Ngoi trng vi Jill Dougherty

phng vin i CNN, c cho ti bit, gii truyn thng ang pht cung ln vi cch ti

xut hin th cc nc sau nhng chuyn cng du di ngy m khng trang im

v ch eo knh mt. Jill gi l Hillary vi b mt mc. Ti bt ci, ni Ti tht s thy

thoi mi ng nh cuc sng hng ngy. Jill , nu ti mun eo knh th eo knh.

Ngay c khi ti thch buc tc ti cng s buc tc. Mt s phng vin a tin ca B

Ngoi giao cm thy rt bt ng khi ti pht biu khng mang tnh ngoi giao m ni

thng nhng g ang ngh, v d nh ph phn lnh o Bc Triu Tin cng nh thc

19

p Pakistan phi tm kim ni n nu ca Osama bin Laden. Bi v ti khng mun khp

np, gi gn tng li tng t theo li c na.

Vic tht bi cng gip ti c hi khi trao i vi cc nh lnh o nc ngoi

phi bit chp nhn kt cc khng c li, v li ch ca quc gia. Trn th gii c bit bao

nguyn th quc gia tuyn b ng h nn dn ch, nhng thc t h dng mi cch

n p dn ch khi cc c tri biu tnh phn i hoc quyt nh loi h khi quyn lc.

Ti cho h thy, nu bit chp nhn, y cng l c hi hi em li mt m hnh khc.

Tt nhin, ti tht may mn v thua vi mt ng vin c nhiu quan im rt gn gi

vi ti v chc ng cng cm thy phi chu ng rt nhiu khi chp nhn ti trong i

ng ca ng. Cn mt thc t na, chng ti tng l i th ng gm v by gi thnh

ng minh rt hiu qu, y qu l mt l lun tuyt vi ca nn dn ch - iu ti s c

th thy lp li nhiu ln trn th gii, khi ti chp nhn cng vic m ti cha h ngh

n.

*

* *

Ba tun sau bi pht biu ti Bo tng Quc gia, ti trn ng n Unity, New

Hampshire, th trn c chn cho ln u tin xut hin chung gia ti v Barack,

khng ch v tn (Unity-on kt) m cn v c hai chng ti nhn c chnh xc s

phiu bng nhau vng u: 107 phiu cho Barack v ti cng 107 phiu. Chng ti

gp nhau ti Washington v i chung trn chic my bay s dng trong chin dch tranh

c ca ng. Khi h cnh, chic xe du lch loi ln ch sn a chng ti n th trn

Unity sau gn hai gi di chuyn. Nhn xe, ti cht nh li chuyn tuyt vi bng xe bus

cng Bill v gia nh Al Gore ngay sau khi b mc i hi Ton quc ng Dn ch nm

20

1992 v nh c cun sch ni ting ca Timothy Crouse v chin dch tranh c nm

1972, Nhng chng trai trn xe but. Thi im lc by gi ti l "c gi" trn xe but,

nhng ng c vin khng phi l ti hoc chng ti. Ti ht mt hi tht su v bc ln

xe.

Barack v ti ngi gn nhau d trao i. Ti chia s mt s kinh nghim cch

nui dy a con gi Nh Trng. ng v Michelle cng tng suy ngh cuc sng s

nh th no i vi hai a con gi Malia v Sasha nu ng thng c. Trong phong

cnh cnh ng bao la gia ngy h p tri, thng ip gi ti mi ngi, cuc chy

ua gia hai chng ti chm dt, gi y chng ti chung hng ng. Mi ngi h

vang tn hai chng ti trn nn bn nhc Rock Beautiful Day (Ngy Ti p) ca ban

nhc U2. Bng rn mu xanh da tri pha sau l i c qun chng h to bng cch

nh vn tng ch ci U-N-I-T-Y v trn l i c bng rn on kt thay i

(Unite For Change). Ti pht biu Hm nay v mi mi sau ny, chng ta k vai st

cnh chia s nhng tng, nhng gi tr chng ta theo ui v v t nc m chng

ta yu qu. Khi ti kt thc, h v c Barck ng thanh reo ln Cm n Hillary! Cm

n! Cm n! Sau ng ni a Ny b, bn xem trm bi din vn ca ti v ly

ngay cu u tin. Sau ng pht biu rt chn thnh v cuc ua vi ti. My hm

sau, Bill v Barack c cuc tho lun ko di, ng b qua cc vng mc trc

y, ng tham gia chin dch tranh c Tng thng.

S kin ln nht ca ma h l Hi ngh Ton quc ca ng Dn ch din ra ti

Denver vo cui thng 8-2008. Ti d tt c cc Hi ngh Ton quc ca ng Dn

ch t nm 1976 v ti nh nht cc hi ngh nm 1992 New York v nm 1996 ti

Chicago. Ln ny Barack yu cu ti pht biu chnh thc c ng ta v ti ng .

21

Khi n lt, Chelsea ng ln gii thiu ti. Ti cm thy tht t ho v bit n

v con gi ti qu vt v vt qua nhiu kh khn trong sut thi gian cuc chy ua.

N i xuyn quc gia mt mnh, ni chuyn vi thanh nin, khuy ng khng kh v

ngun sinh lc m ng m n gp. Ti thy con mnh trng thnh tht s khi nhn

thy n ng trc hi trng cht cng ngi m khng mt cht bi ri, n th hin

c lng t tin v cch c x kho lo.

n lt ti. Ti c cho n nng nhit trong rng bin dng ch Hillary

mu -trng-xanh, biu tng trong chin dch tranh c ca ti. tng nhiu ln c

din vn, nhng y l mt bi din vn quan trng nht i vi ti trc s lng thnh

gi qu ln v hng triu khn gi khc theo di qua truyn hnh ti ch. Ti phi th

nhn rt lo lng nn sa i sa li bi din vn cho ti pht cht, khi on xe thp

tng n, mt trong s tr l ca ti phi nhy ra khi thng xe chy tht nhanh ln trc

trao phn mm ghi trong USB cho ngi iu khin mn hnh chy ch. i ng ca

Obama i c xem trc, nhng ti khng lm sao thc hin c, mt vi c vn

ca ng lo ngi khi khng c c, e rng ti c b mt g . Tht ra ti khng thi

gian, nn phi tn dng tng giy pht vt c hon chnh bi din vn tht hay.

y khng phi l bi din vn m ti mun trnh by i hi ny, nhng n l

mt bi din vn quan trng. "D cc bn b phiu cho ti hay Barack, gi l lc

ng ta on kt vi mc tiu chung. Chng ta ang cng mt i ng v khng ai c

th ng ngoi c. y l cuc u tranh v tng lai v chng ta phi cng nhau

ginh c thng li. Obama Barack l ng vin ca ti, ng y phi tr thnh Tng

thng. Sau Joe Biden n ti bn ngoi nh khch chc mng, ng hi nhn gi

v ci xung hn tay ti. (Ai dm ni phong cch ga-lng nay cht?) T Billings, bang

Montana, Obama Barack gi in cm n ti.

22

My hm trc, ti gp Michelle hu trng ca s kin khc, b ta t ra rt

bit n nhng g ti lm ng h Barack. D nhin, Bill khng phi l ngi chng

duy nht st cnh trong cuc ua ca v, Barrack v c ti u bit, nhng ngi trong

gia nh cn l phn h tr qu gi trong thi im kh khn nht. Michelle v ti

vt qua c nhng th thch, chm sc, gi vng c gia nh m m trc con

mt ca cng chng. Vi thng sau, trong ba n tra Phng Bu Dc mu vng

tng hai Nh Trng, chng ti ni chuyn v gia nh Tng thng sinh hot nh th no

v k hoch chng bnh bo ph con tr thng qua ch n ung v luyn tp ph

hp. Chng ti ngi bn chic bn nh hng ra ca s pha nam qua ban cng

Truman, nhn v pha i tng nim Washington. y l chuyn thm u tin ca ti

t khi chng ti ri Nh Trng vo ngy 20-1-2001. Ti rt vui c gp li i ng nhn

vin phc v, nhng ngi gip tt c cc gia nh Tng thng cm thy nh vn

nh ring khi dn n y. Khi ti tr thnh nht phu nhn nm 1993, nhng iu

cc nht phu nhn Jacqueline Kennedy, Bird Johnson, betty Ford, Rosalynn Caroer,

Nancy Reagan v Barbara Bush chia s c ngha rt ln i vi ti. Bi v, ch c mt

s ngi rt t c sng trong Nh Trng v ti mun gip Michelle bng bt k cch

no c th c.

Ti tng ti ch c nhim v c din vn duy nht ti hi ngh, khng ng

mt s nhm ng h nhit thnh ca ti vn c nh bu cho ti phin hp cui cng.

i ng ca Barack hi, liu ti c th n hi ngh v tuyn b lun Obama Barack l

ng c vin ca ng ngay trong phin hp . Ti ng , nhng hiu l do ti sao mt

vi ngi bn, nhng ngi ng h ti v cc i biu nn n ti ng lm iu . H

mun kt thc nhng g bt u. H cng mun ghi vo lch s rng mt ngi ph

n ginh c gn 20 bang trong bu c s b v ca gn 1900 c tri,- iu cha

23

tng c trong lch s. H lp lun, nu khng b qua phin hp cui cng, nhng n lc

ca mi ngi s khng bao gi c cng nhn. Ti rt xc ng trc s trung thnh

ca h, nhng ti ngh rng iu quan trng nht chnh l s on kt trong ng.

Mt s ngi ng h ti tht vng v Barack chn Biden l ng c vin Ph Tng

thng ch khng phi ti. Nhng ti cha bao gi mun lm Ph Tng thng. Ti mun

tr li Thng vin, hy vng thc y vic ci cch h thng chm sc y t, to cng n

vic lm v nhng thch thc cp bch khc. Ti tin s la chn ca Barack, tin Joe s

l cng s c lc trong chin dch tranh c cng nh cng vic ca Nh Trng.

Hot ng ca chng ti vn c gi b mt, do gy xn xao trong s i

biu v phng vin khi ti t nhin xut hin gia hng ngn ng vin ng Dn ch

ng h ngay khi bang New York cng b ng c vin. Gia bn b v ng nghip, ti

tuyn b: "Trong tinh thn on kt, vi mc tiu chin thng, vi nim tin vo ng v

quc gia, chng ta hy cng nhau tuyn b ngay ti y v ngay by gi, ng Barack

Obama l ng c vin ca ng ta v ng s l Tng thng. Bc ln bc din n,

Ch tch H vin Nancy Pelosi hi, c ai phn i kin ca ti khng. Khng c ai,

ton b hi trng v tay chp thun. Bu khng kh tr nn sng ng vi s kin ln

u tin ngi M gc Phi c c l ng c vin Tng thng ca mt chnh ng.

Thm mt bt ng ln trong tun . Sau hm Barack pht biu ti hi ngh,

Thng ngh s John McCain, gn nh chc chn l ng c vin ca ng Cng ho-,

tuyn b, ng c vin Ph Tng thng ca ng ta s l Thng c Sarah Palin ca bang

Alaska. Mt cu hi b ta l Ai?" vang ln khp ni trong nc. Lc hu nh khng

ai bit b ta l ai, ngay c nhng ngi rt am m chnh tr. i ng ca Obama nghi

ng s c b l n lc nhm thu ht nhng ph n ng h ti ht mnh. Ngay lp

24

tc a i ca Obama ra tuyn b ch trch th bo v hi vng ti cng s lm theo,

nhng ti khng lm. Ti s khng tn cng b Patin ch v vic b tm kim s ng h

t nhng ngi ph n khc. Ti cm thy khng ph hp vi quy tc chnh tr. V th ti

khng lm v ni vi h cn nhiu thi gian tm kim nhng sai st khc. Vi gi sau,

i ng ca Obama thay i kin, tuyn b chc mng Thng c Patin.

Trong nhng tun tip theo, Bill v ti tham d hn mt trm s kin v tic

gy qu vi nhng ngi ng h v cc c tri cha quyt nh, thuyt phc h ng h

bu cho Barack v Joe. Vo sng ngy 4 thng 11 - Ngy bu c - chng ti n mt

trng tiu hc a phng gn nh Chappaqua, New York, b phiu. l kt

thc ca mt cuc hnh trnh di nhng tht tuyt vi. m y Bill dn mt vo mn

hnh TV, lm nhng g anh y lun lm vo m bu c: phn tch tt c cc d liu tm

c v cc d on s b. By gi chng ti khng th gip g c na, ti c gng

tm nhng vic khc cho n khi c kt qu. Bt ng, chin thng tht p o, khng

cn ch i n giy pht cui cng ca kim phiu, nh cc cuc bu c nm 2000 v

nm 2004. Huma gi in cho Reggie Love, ngay sau ti chc mng Tng thng

c c. ( l cch ti bt u ngh, ni v ng sau khi cuc bu c kt thc, ging nh

sau khi nhm chc, ng ta s tr thnh "Ngi Tng thng). Ti rt vui, t ho v cm

thy nh nhm. l lc ti c th th pho v tr v vi cuc sng thng nht nh

trc.

*

* *

Nm ngy sau cuc bu c, mt bui chiu ch nht yn tnh, - mt c hi hon

ho th gin. Khng kh ma thu tht trong lnh, Bill v ti quyt nh i do n ven

25

sng Gorge Mianus, mt trong nhng con ng mn gn ni chng ti ang sng ht

Westchester. Do cuc sng bn rn, chng ti thng tm cch th gin bng nhng

cuc i b ng di, qun i nhng cng thng ca cuc sng hng ngy. Cuc b

tht sng khoi. Chin dch bu c kt thc, ti c th tr v vi cng vic Thng

vin. Ti thch c i din cho ngi dn New York v by gi ti c mt chng trnh

ngh s bao gm nhiu iu m ti mun thc y. u ti y p nhng tng, hy

vng c th thc hin c nh vo mi quan h thn thit vi Tng thng sp ti. Ti

tht khng ng, mi quan h y cn tr nn gn gi hn na. Khi chng ti ang do

bc, in thoi di ng ca Bill chung. Khi tr li, Bill nhn ra ting ca Tng thng

mi c c, ng mun ni chuyn vi hai v chng chng ti. Bill ni, chng ti ang i

do khu rng bo tn v s gi li khi chng ti v nh. Ti sao ng ta gi nh? C l

ng ta mun gi v ni cc chng? Hay tham kho kin v k hoch ln y th

thch nh phc hi kinh t, ci cch h thng y t? Hoc n gin hn ng ch mun

chng ti gii quyt gip s bng n cc hot ng v lp php trong ma xun?

Nh li nhng ngy b nhim bn rn khi chun b vo Nh Trng, Bill on, ng

ta mun chng ti c cc thnh vin ni cc cho chnh quyn ca ng. Khi v n

nh, d on ca Bill hon ton chnh xc - i vi Bill thi. Tng thng mi c c

mun tham kho kim Bill v nhng thnh vin tim nng cho ban kinh t m ng d

nh x l cuc khng hong ti chnh trong nc. Sau , ng ni vi Bill mong gp

ti sm. Ti cho rng ng mun ni chuyn hp tc cho gi d lut ti Thng vin.

Nhng ti rt t m, v vy ti gi mt s thnh vin Thng vin hi kin,

trong c c pht ngn vin ca ti, Philippe Reines. Philippe rt nhit tnh, trung

thnh v khn ngoan. ng thng on bit cc hot ng ln Washington v lun

lun ni tht nhng suy ngh ca mnh v ln ny cng vy. Hai ngy trc, Philippe ni

26

vi ti v nhng tin n, ti s c c vo nhiu v tr, t B trng Quc phng n

Tng Gim c Bu in, nhng ng ta d on "B s c c lm Ngoi trng".

Ti tr li ngay: "V l! Lm g c chuyn !". Ti ngh, khng phi Philippe

o tng. Tht s m ni, ti khng quan tm n vic l thnh vin trong ni cc. Ti

mun tr li Thng vin v lm vic cho bang New York. T v 9-11 n s khng

hong ti chnh nm 2008, ngi dn New York tri qua tm nm y kh khn. H

tin ti t nm 2000, gi y h cn ngi i din mnh m v quyt tm

Washington. Ti thch lm ch chnh mnh, mun t t ra cc k hoch chng trnh

ngh s v thi gian biu ring. Tham gia ni cc, c ngha l t b mt s quyn nh

th.

Khi ti gi Philippe vo Ch nht, ng cho bit, gii truyn thng ang bt u

suy on. Chng trnh Trong Tun ca i ABC cp n nhng tin n, Tng

thng c c Obama ang xem xt a ti vo v tr Ngoi trng. Chng trnh ny

cn ni thm, ng rt thch tng c mt "i ng i th" trong ni cc ca ng, m

ch n cun sch lch s bn chy nht nm 2005 ca Doris Kearns Goodwin, ni v

quyt nh ca Tng thng Abraham Lincohn b nhim William Henry Seward, thng

ngh s bang New York, ng c vin Tng thng ca ng Cng ho lm Ngoi trng

sau khi nh bi ng ta trong cuc chy ua.

T lu ti l ngi rt hm m William Henry Seward, do ti thy s so snh

ny rt th v. ng l mt trong nhng ngi xut chng ca thi i, ngi ng h ci

cch da trn nguyn tc, mt ngi ch trch ngay gt ch chim hu n l, Thng

c v Thng ngh s bang New York v Ngoi trng. ng cng gip Tng thng

Lincoln son d tho Tuyn b L T n, chuyn ngy thnh ngy l ton quc.

27

Ngi ng thi m t ng nh sau: "khng bao gi vi v, sc so, khn kho, thch

ni chuyn vui, thch nhng th tt p v cc mn n ngon- xem ra c v rt ging

ti.

Seward tng l mt Thng ngh s ni ting bang New York trc khi quyt nh

ra tranh c tng thng, ng phi i mt vi mt chnh tr gia linh hot, y quyt on

bang Illinois. Ngay s so snh ny cng khng hon ho; Ti hy vng ng ai coi ti l

con yng khn ngoan m nh s hc Henry Adams nh gi ng. Ti thy hng th

vic nh bo Horace Greeley c ph hng chin dch tranh c ca Seward. Ngi ta

cng dng tng ng t gn nh ti Chappaqua.

Seward cng lm ti n tng bi nhiu l do khc ngoi nhng chuyn trng

hp. Ti ving thm t dinh ng Auburn, New York - gn ga ca tu in ngm

gip n l chy trn khi min Nam. Ngi nh cha y nhng k vt v mt s nghip

lng danh v 14 thng cng du nc ngoi trn th gii sau khi t nhim. Phng trng

by gm cc lu nim, tng phm hu ht ca cc nh lnh o trn th gii, c

bit cc v vua tng cho nhng ngi trung thnh vi nn dn ch.

D i khp y, Seward vn quan tm su sc n vi c tri ca mnh v

h cng cng rt qu ng. ng tin on nc M c th tr thnh mt quc gia

hng mnh. ng ni cng i i vi hnh ng hng n iu . Harriet Tubman,

mt ngi ph trch toa xe ng st ngm, sau ny v sng ti ngi nh c xy trn

mnh t qu hng ca Seward Auburn do chnh Seward nhng li. Tnh bn gia

ng vi Lincohn rt cm ng. Sau khi chp nhn tht bi trong cuc chy ua, Seward

lm vic hng say cho chin dch bu c ca Lincohn, ng i khp t nc bng

ng tu, i n u tuyn truyn n v nhanh chng tr thnh c vn thn cn

28

nht ca Lincohn. ng gi cho Tng thng v on cui ca bi din vn nhm chc,

ni v ci thin trong bn cht con ngi. ng b m st cng vi Tng thng Lincohn,

nhng ng thot cht. Lincohn v ng cng nhau i trn on ng di, tnh bn, s

cn c ca h gip chnh quyn min bc chin thng.

Sau khi Ni chin kt thc, cng vic ca Seward cn nhiu b bn. Nm 1867,

ng ch o mua vng Alaska ca nc Nga Sa hong. Vi ci gi 7, 2 triu M kim thi

k cho l qu ngng cung, lng ph, n ni ngi ta gi tha thun l s ngu

ngc ca Seward, mc d ngy nay chng ta coi tha thun l mt trong nhng tha

thun v i nht trong lch s Hoa K (v mua t gi cc r nh ly khng vi gi 2

cent mt acre - khong 4070m2 ND). Ngay sau khi tt nghip i hc, ti lm Alaska

vi thng, hng ngy i m moi rut c v ra chn a. Gi y, khi tn tui ca ti

c nhc n nhiu v tr B Ngoi giao, ti t hi, c khi no linh hn ca Seward

bm theo ti khng. Nhng ti cng phi t hi, nu Tng thng yu cu, ti c ngu

ngc khng nu ri b Thng vin v ton b k hoch ch v nhim k ngn ngi trong

chnh quyn?

*

* *

Hm sau, khi Tng thng c c Obama gi Bill, trong l trao gii thng Ph

n ca nm do bo Glamour t chc thnh ph New York, mt phng vin hi, liu ti

c chp nhn mt v tr trong chnh quyn Obama hay khng. Ti by t cm gic

ca mnh: "Ti ang rt hnh phc l mt Thng ngh s i din cho bang New York".

l s tht, tuy nhin, trn quan im ca ngi thc t, ti bit, trong chnh tr mi

th u c th xy ra.

29

Sng th nm, ngy 13-11-2008, ti v Huma kn o bay ti Chicago gp

tn Tng thng c c. Khi n tr s tm thi, ti c dn vo mt cn phng ln p

g vi mt vi ci gh v mt ci bn gp-, ni ti s gp ring vi Tng thng c c.

Trng ng c v th gin, thoi mi v im tnh hn so vi qung thi gian vi

thng trc . Mc d phi i mt vi cuc khng hong kinh t nghim trng nht k t

cuc i suy thoi, nhng ng t ra t tin. Nh sau ny ti thy ng thng lm, ng

i thng vo vn chnh, ngh ti nhn chc Ngoi trng. ng ni vi ti ng

xem xt k v tr ny v tin rng ti l ngi duy nht c th m nhim vai tr ti thi

im nc M phi i mt vi rt nhiu thch thc c trong ln ngoi nc.

Mc d ti tng nghe nhng tin n v nhng cu hi trc tip, ti vn sc khi

ng c. Ch vi thng trc, Barack Obama v ti vn cn ang cnh tranh trong

cuc chy ua kh khn ng c vin Tng thng nht trong lch s. Gi y ng li

ngh ti nhn v tr quan trng nht trong ni cc, nhn vt ng th t trong chnh ph

M. iu ny ging ht giai on cui ca phim truyn hnh nhiu tp West Wing (Khu

pha Ty); Trong phim , ngi c c Tng thng mi i th tht bi lm Ngoi

trng; Trong phim truyn hnh, lc u i th t chi, nhng tn Tng thng khng

chp nhn cu tr li khng.

Trong thc t, Tng thng c c Obama chun b nhng l l xc ng: ng

phi tp trung ht thi gian v tm tr gii quyt cuc khng hong kinh t, v th ng

cn ngi c uy tn v nng lc thay ng gii quyt nc ngoi. Ti chm ch lng

nghe v nh nhng t chi d cm thy tht s vinh d. Ti rt quan tm chnh sch i

ngoi; ti tin l yu t quyt nh khi phc li v th quc t b suy gim ca

nc ta. C hai cuc chin gii quyt, bn cnh c nhiu mi e da v c hi

30

u ni ln. Nhng ti cm thy say m, hng th vi vic gii quyt nn tht nghip

ang ln cao, ci cch h thng chm sc sc khe li thi v to nhiu c hi mi

cho cc gia nh ngi M. Ngi dn ang phi chu kh, h cn c ngi ng ln

u tranh v h. Ti s phi i mt vi tt c vic v nhiu hn th na Thng

vin. Ngoi ra, cn c rt nhiu nh ngoi giao dy dn kinh nghm c th m nhn

chc v Ngoi trng. Ti gi : Cn Richard Holbrooker th sao? Hay George

Mitchell? Nhng ng khng nhng b v ti ni thm, ti cn thi gian suy ngh

thm. iu ny chon ht tm tr ca ti trong chuyn bay tr v New York.

Cc suy on ca bo ch rt n o trc khi ti tr v New York. Hai ngy

sau, t New York Times git tt: Cuc gp gia Obama v Clinton gy xn xao ngay

trang nht. Bi bo nhn nh, kh nng ti tr thnh Ngoi trng c th em li kt

thc y bt ng ca cuc chy ua y kch tnh gia Obama v Clinton. Tn trng tn

Tng thng c c, ti trnh xc nhn li ngh, nhng suy ngh rt nhiu.

Ti ha s suy ngh li, v vy trong sut tun sau, ti lin tc ni chuyn vi gia

nh, bn b v ng nghip. Bill v Chelsea l nhng ngi kin nhn lng nghe v lu

ti phi cn nhc cn thn. Bn b ca ti chia thnh hai nhm: ngi ng h v ngi

hoi nghi. Ti ch c mt vi ngy suy ngh v quyt nh. V tr y rt hp dn v ti

tin vo kh nng ca mnh. Ti tri qua nhiu th thch v i mt cng vi nc M

vi cng v nht phu nhn v Thng ngh s; ti c quan h tt vi nhiu nh lnh

o ch cht trn th gii, t Th tng Angela Merkel ca c n Tng thng Hamid

Karzai Afghanistan.

Mt ngi bn qu ca ti, John Podesta, ng ch tch y ban chuyn giao ca

Obama v l cu Chnh vn phng ca chng ti khi cn trong Nh Trng, gi in cho

31

ti ngy 16 thng 11 bn v mt s vn v nhn mnh li ngh ca Tng thng

c c. Chng ti tho lun mt s vn thc t hn, lm th no ti tr c hn 6

triu M kim cn li t chin dch nu ti tr thnh Ngoi trng v khng tham gia ng

phi chnh tr. Ti khng mun hn ch vic thi gian m Bill ang thc hin trn th gii

thng qua cc Qu Clinton. Bo ch ni nhiu v xung t li ch gia cc n lc t

thin ca Bill v v tr tim nng mi ca ti. Vn ny c gii quyt nhanh chng vi

s gip ca y ban chuyn giao ca Tng thng kim tra cc nh ti tr ca Qu v

Bill ng tit l tn cc nh ti tr cng nh t b Sng kin ton cu Clinton, mt h

thng hi ngh t thin kiu mi, lin kt nhiu t chc nc ngoi trnh nhng xung

t khng ng c. Bill ng vin ti: Em lm Ngoi trng s mang li nhiu vic tt

hn cng vic t thin ca anh.

Trong chin dch tranh c v bn nm nhim k Ngoi trng cng nh nhiu

thp nin qua, Bill l ngi h tr c lc cho ti. Anh nhc ti phi tp trung vo cc

"xu hng" v rt ra nhng tri nghim. Ti tham kho kin mt s ng nghip tin

cy. Thng ngh s Dianne Feinstein, Barbara Mikulski v ngh s Ellen Tauscher

khuyn khch ti chp nhn, cng nh Thng ngh s Chuck Schumer cng bang New

York. D nhiu ngi cho rng gia ti v Chuck c nhiu im bt ng thng hay

tranh lun, nhng tht s chng ti l mt i tuyt vi, lm vic hiu qu v tn trng

ln nhau. Ngi lnh o phe a s Thng vin, Harry Reid lm ti ngc nhin khi

ng chia s rng Tng thng c c hi ng v vic ny vo ma thu, trong ln vn

ng chin dch Las Vegas. ng ni, mc d ng mun ti li Thng vin, nhng

li ngh ny khng th b qua.

V vy ti tip tc suy ngh. C lc ti mun ng , nhng li ln k hoch v

o lut mi trnh ln Thng vin. Sau ny ti mi bit i ng ca ti v Tng thng

32

c c tm cch ti ng nhn v tr . Nhn vin ca ti bo l ngy sinh nht

ca Joe Biden, v vy ti gi in cho ng sm hn hai ngy, to c hi cho Joe ni

chuyn lu hn v thuyt phc ti. C Chnh vn phng Nh Trng Rahm Emanuel gi

v, ni, Tng thng mi c c mch lng khi ti c gi in t chi.

Cui cng, Obama v ti ni chuyn qua in thoi ngy 20-11. ng quan

tm nhng lo lng ca ti, tr li cu hi v rt hng th v nhng vic chng ti s lm.

Ti ni vi ng, d cn mi lo vic t thin ca Bill v khon n chin dch, nhng ti lo

nht kh nng ca ti ch ph hp vi Thng vin, ch khng phi cng vic ni cc.

Tht ra, ti ang tm kim lch lm vic quy c hn sau mt cuc chy ua ko di. Ti

trnh by mi vic v Barack kin nhn lng nghe, sau m bo cc mi quan tm

ca ti s c gii quyt.

Mt cch rt khn ngoan, Tng thng li cu chuyn t li ngh sang ni dung

cng vic chung mt cch kho lo. Chng ti trao i v cuc chin Iraq v

Afghanistan, nhng thch thc gy ra bi Iran v Bc Triu Tin v lm th no M c

th thot ra khi suy thoi kinh t. y l cuc trao i rt t nhin v ring t sau hn

mt nm tranh ci di ng knh truyn hnh to cho ti mt cm gic thoi mi. Ngh

li, cuc tr chuyn ny tht s quan trng. Chng ti t nn mng, mt ng li

cho chnh sch ngoi giao trong nhng nm ti.

Tuy vy, cu tr li ca ti l vn l khng. Tng thng mi c c mt ln na

t chi chp nhn iu . "Ti mun nghe cu tr li ng ", ng ni vi ti. "Ch l

ngi ph hp nht cho v tr ny". ng khng chp nhn li t chi. iu ny lm ti rt

kh ngh.

33

m ti thc trng. Ti ngh, nu mi chuyn xy ra theo chiu ngc li th

sao y? Nu ti chin thng, tr thnh Tng thng, liu ti c mun Obama tr thnh

Ngoi trng hay khng? V tt nhin ti mun ng tr li c tht nhanh tp trung

gii quyt nhng vn khc. Ti mun nhng chnh tr gia ti nng nht tp hp li v

lm vic chm ch, v li ch quc gia. Cng ngh, ti cng thy tng thng c c

ng. t nc ny ang gp kh khn, c trong v ngoi nc. Barack cn mt ngoi

trng, ngi c th ngay lp tc bc ln v i ton cu v bt u sa cha nhng

thit hi m chng ta tha k.

Cui cng, ti ng vi cu ni: Khi Tng thng yu cu, bn nn chp nhn.

Ti yu cng vic Thng vin, cn ng cn ti B Ngoi giao. B ti tham gia Hi

qun trong Th chin II, vi trch nhim hun luyn thy th tr chin u Thi Bnh

Dng. V mc d ng thng cn nhn v nhng quyt nh ca Tng thng, chnh b

m to cho ti thm nhun thc trch nhim v ngha v. c tin gio hi Metholist

ca gia nh dy ti: Lm tt c nhng iu tt ta c th, bt k ni no, vi bt c ai,

cng nhiu cng lu cng tt. Ting gi ca trch nhim gip ti tranh c Thng

ngh s nm 2000 v by gi gip ti vt qua s la chn kh khn gia ri Thng

vin v chp nhn cng v Ngoi trng.

*

* *

n sng ti quyt nh, gi in ngay cho Tng thng c c. ng rt vui v ti

chp thun, m bo ti c th gp vi ng bt k khi no ti mun. ng ni ti c

th t chn i ng vi mt s gi . L mt ngi tng Nh Trng, ti bit tm quan

trng ca c hai li ha . Lch s chng minh, nu B Ngoi giao b Nh Trng coi

34

thng, kt qu thng c chiu tiu cc. Tng thng mi c c bo m ln ny hon

ton khc, khng nh vy, ni: "Ti mun ch thnh cng". ng bit i tc chnh sch

i ngoi chc chn khng bng phng, tuy nhin phi to ra nhng iu kin tt nht

cho t nc. Nhng mi quan h gia chng ti cng cha tht thn thit, nhng ti

tht xc ng khi ng ni: "Tri ngc vi nhng g ngi ta nhn xt, ti ngh rng

chng ta s tr thnh nhng ngi bn tt". Cu ni ny i cng chng ti my nm tip

theo.

Tng thng thc hin ng li ha. ng cho ti hon ton t do la chn i

ng, ng thi tin ti nh ngi c vn trng trong chnh sch i ngoi v thng

xuyn chng ti gp nhau bn nhng vic quan trng. ng v ti gp nhau t nht mt

ln mt tun nu khng i vng. Ngoi ra cn c cuc hp ni cc, hp Hi ng An

ninh Quc gia v gp mt song phng vi cc nh lnh o nc ngoi n thm - v

nhng ngi c hn gp Tng thng. Ti cng thng xuyn gp g ti Nh Trng

vi B trng Quc phng v C vn An ninh Quc gia. D phi i nc ngoi rt nhiu,

nhng ti n Nh Trng hn 700 ln trong sut nhim k 4 nm. Sau khi tht bi

trong cuc chy ua, ti khng bao gi ngh mnh li n Nh Trng nhiu n nh th.

Trong nhng nm lm vic, khng phi bao gi ti cng ng vi Tng thng

v i ng ca ng. Mt s chuyn c trnh by trong cun sch ny, nhng nhiu

chuyn khc xin php c gi kn bo mt quan h gia Tng thng v Ngoi

trng, nht l ng vn cn ti chc. Tuy vy, ng v ti pht trin mi quan h cng

vic cng nh tnh bn mang tnh c nhn tt p. Vi tun sau khi Tng thng nhm

chc, mt bui chiu thng T mt du, ng gi nn t chc cuc hp hng tun theo

li picnic bn ngoi Phng Bu Dc, khu bi c ca South Lawn, st sn chi mi ca

35

hai c con gi ng, Malia v Sasha. Ti rt thch, bo ch gi n cuc hp chin lc

trn bn picnic. Nhng ti li gi Hai ngi tm u hp ang tr chuyn vui v.

Th Hai, ngy 1-12, tn Tng thng c c Obama tuyn b la chn ti gi

chc B trng B ngoi giao th 67 ca Hoa K. ng bn cnh ng, ng tuyn b:

"B nhim b Hillary l mt du hiu cam kt nghim tc ca ti vi vic ci cch nn

ngoi giao M.

Thng sau, vo ngy 20-1-2009, ti v Bill chng kin Barack Obama tuyn th

nhm chc trong ci rt lnh cng. By gi chng ti khng cn l i th m l i tc.

Chng 2

Khu Foggy Bottom: Ni Quyn lc thng minh

Ngoi trng u tin ca Hoa K m ti tng gp l ng Dean Acheson. ng

lm vic di thi Tng thng Harry Truman vo thi k u Chin tranh Lnh, nh

36

ngoi giao ln. Lc ti cn l sinh vin i hc, rt lo lng v ln u tin s phi trnh

by trc cng chng v nhn sinh quan ca tui tr. l vo ma xun 1969, Eldie

Acheson, -bn cng lp Wellesley-, c chu ni ca cu Ngoi trng Dean Acheson,

bn ti cn c ngi thay mt lp pht biu trong bui l tt nghip. Sau khi gim c

trng i hc ph duyt ni dung, lp yu cu ti pht biu v bn nm ti i hc

Wesllesley, mn kha chia tay m cha bit tng lai nh th no

m trc l tt nghip, bi din vn vit vn cha xong, ti n nh Eldie. Eldie

ni vi ng ni: Ch ny s pht biu vo ngy mai y, ng . Ngi n ng by

mi tui va hon thnh cun hi k, S Hin Din Trong Sng To, cun sch ny

ginh gii thng Pulitzer vo nm sau. V cu Ngoi trng mm ci, bt tay ti, bo:

ng mun c nghe chu pht biu nhng g no. Hong qu, ti vi v quay v k

tc x, thc sut m hon thnh.

Ti khng bao gi tng tng bn mi nm sau, ti s theo bc chn ca

Acheson ti B Ngoi giao, khu Foggy Bottom thn thng y, k st bn Nh Trng

Washington D.C. Ngay c c m thi th u ca ti tr thnh phi hnh gia xem ra c v

thc t hn tr thnh nh ngoi giao. Tuy vy, sau khi tr thnh Ngoi trng, ti khng

bao gi qun hnh nh v chnh khch tui cao, c mi tc bc gp trong m ti

Wellesley. n sau v bnh thng bn ngoi, ng l nh ngoi giao y sc sng, ph

b nhng khun kh giao thc thng thng hon thnh cng vic xut sc, c li

nht cho t nc v do Tng thng giao ph.

S lnh o ca Hoa K trn th gii ging nh mt cuc chy ua tip sc.

Ngoi trng, Tng thng v c h iu hnh ln lt c trao gy trong cuc ua, sau

chng ti chuyn gy y cho lp ngi k tc. Thng qua nhng tri nghim ca

37

ngi tin nhim, ti rt ra nhng bi hc qu bu, c nhng sng kin ngay t khi

bt u trong nhng nm ti v B Ngoi giao, ni m hoa kt tri v ti chuyn

chic gy cho Ngoi trng John Kerry.

Ti nhn ra ngay nhim v chnh ca Ngai trng, bao gm ba vic chnh:

Ngi ng mi chu so v cng tc ngoi giao; C vn s mt ca Tng thng v

chnh sch i ngoi; Tng Gim c iu hnh ca mt b rng ln v y thch thc.

Ngay t bui ban u ti phi bit cn bng gia thi gian v sc khe do i hi ca

cng vic, phi iu hnh chnh sch ngoi giao chung v nhng cuc tho lun b mt

ca ngoi giao tho g mi cng thng ca ng minh, xy dng quan h vi i tc

mi. Ngoi ra cn phi ch o chnh sch ngoi giao ngay trong ni cc, c bit chnh

sch ti Nh Trng v Quc Hi, k c ni b, tm kim ngi c nng lc, nng cao

tinh thn v tnh hiu qu c kh nng p ng nhng thch thc mi.

Mt cu Ngoi trng gi in khuyn: ng c gii quyt mi vic cng mt

lc. iu ny tng t t nhng v cu tro cc B khc tng khuyn ngi k nhim

Bn c th iu chnh chnh sch, hoc ci cch b my hnh chnh, nhng bn khng

th mt lc gii quyt c hai.

Li khuyn ti thng c nghe: Chn vn chnh, tm cch x l. y khng

phi li cnh bo trc tnh hnh quc t ngy cng tr nn phc tp ang ch i. i

lc Ngoi trng tp trung gii quyt nhng vn then cht, cc sp ph v tr l phi

bit iu hnh v gii quyt cc vn kh khn ny sinh. Nhng nhng ngy y

qua ri. Chng ti rt ra c bi hc (v d, Afganistan sau khi Lin X rt qun nm

1989) ch v thiu lu khu vc y, cc mi e da pht trin ri xy ra tn tht khn

lng. V th cn phi lu tnh ton cc trn vn c th gii.

38

K t sau ngy 9-11, chnh sch i ngoi ca Hoa K tp trung vo nhng mi

e da ln nht, nhng vn phi cnh gic phng nhng vn mi pht sinh. ng

thi cn thc y hn na nm c nhng c hi ln nht, c bit khu vc Chu

Thi Bnh Dng.

Cn phi i ph mt lot cc thch thc mi, n i hi s ch cao v chin

lc phi sng to, chng hn lm th no kim sot c s cnh tranh cc ngun

nng lng di y bin t Bc Cc n Thi Bnh Dng hoc phi bit i ph trc

s bt b v kinh t do nhng doanh nghip thuc s hu quc gia hng mnh v lm

th no kt ni vi tng lp thanh thiu nin trn ton th gii thng qua gii truyn

thng. Ti hiu nhng ngi mang tnh truyn thng trong vic thit lp chnh sch

ngoi giao s hi, liu Ngoi trng s dng Twitter c thc s cn thit hay khng,

hoc hi v chng trnh dnh cho cc n doanh nghip, hay tm cch bo h cc

doanh nghip Hoa K nc ngoi. Khng nhng th ti phi nm vng mi vn , v

n l cng vic ca nh ngoi giao th k XXI.

*

* *

Cc thnh vin mi ca i ng an ninh quc gia chnh quyn Tng thng

Obama hp ngy ngy 15-12 trong su gi lin Chicago. y l cuc hp u tin k

t khi thnh lp hai tun trc . Chng ti nhanh chng lao vo tho lun mt s tnh

hung kh x, gai gc nht v chnh sch ngoi giao, bao gm chin tranh Iraq,

Afghanistan v trin vng ha bnh Trung ng. ng thi tho lun ko di cc vn

kh khn cn gii quyt ngay, lm th no thc hin li ha ca Tng thng phi

ng ca nh t qun s Vnh Guantanamo (Cuba).

39

Ti tham gia chnh quyn Obama vi nhng tng v phong cch lnh o

Hoa K ln chnh sch i ngoi, cng nh v tinh thn tp th m bt k Tng thng

no cng mong i t cc thnh vin ca Hi ng An ninh Quc gia. Ti d nh l

ngi ng h mnh m, t nhng s kin lch s v kinh nghim bn thn, du n Harry

Truman ti Phng Bu Dc: Tng thng l ngi chu trch nhim. V v y l cuc

chin quan trng ko di, gii bo ch theo di thng xuyn - thm ch cn hy vng -

tm kim s bt ha gia ti v Nh Trng. Ti mun h xa b n tng v chuyn .

i ng do Tng thng la chn rt n tng. Ph tng thng Joe Biden giu

kinh nghim quc t, ng tng lnh o U ban i ngoi Thng vin. Mi ngi qu

ng v lng nhit tnh v tnh hi hc mi khi hp Phng Tnh hung. Hng tun, Joe

v ti c gng gp nhau t nht mt ln trong ba im tm t dinh ca ng thuc C

quan Quan st Hi qun, gn t dinh ca ti. ng lun lun t ra lch thip, khi xe va

dng, ng n n ti, cng nhau n gc hin y nng m, ni chng ti dng ba

im tm v bn cng vic. Tuy chng ti c cng quan im nhng cng khng t bt

ng, ti nh gi cao s thng thn, tnh ci m mi khi bn cng vic.

Ti bit Rahm Emanuel khi ng gip chng ti trong chin dch bu c nm

1992, sau lm vic trong Nh Trng, ri v Chicago v ng trng c H ngh s. ng

l ngi sao ang ln, dn u chin dch thnh lp phe a s mi ca ng Dn ch

nm 2006, by gi Tng thng Obama c ng lm Chnh vn phng Nh Trng. Rahm

ni ting v c tnh mnh m, ngn ng sinh ng lch thip, khng nhng th, ng cn

l nh t tng tin tin, chuyn gia ti nng trong lnh vc lp php, cnh tay phi c

lc ca Tng thng. Trong chin dch s b y cng thng, Rahm th trung lp v ng

c mi quan h thn thit c ti ln Thng ngh s Obama. ng k vi t bo qu nh

Chicago Tribune (Din n Chicago): Mnh phi chy trn. Gi y chng ti rt

40

cn s gp sc ca mi ngi, Rahm l ngi kt ni ban u ca nhm i th li vi

nhau. ng sn sng lng nghe kin v m rng cnh ca West Wing (Cnh Ty), ni

chng ti thng xuyn bn cng vic.

Tn C vn An ninh Quc gia l v tng Thy qun Lc chin v hu, Jame

Jones, ngi m ti tng quen bit trong thi gian ti lm vic U ban Qun lc

Thng vin, ng phc v trong B Ch huy Ti cao ng Minh chu u (SACEUR).

ng l ngi nghim tc, im m, chnh trc, vui tnh, y phm cht C vn An

ninh Quc gia.

V ph ca Tng Jones, ng Tom Donilon, sau ny l ngui k nhim, ti bit

ng t thi chnh quyn Carter. Tom tng gi chc Chnh vn phng ca Ngoi

trng Warren Christopher, nn ng rt am hiu, bit r cng vic ca B Ngoi giao.

ng thi ng chia s vi ti mi quan tm v Chu Thi Bnh Dng. Tom tr thnh

ng minh qu gi, ngi theo di nhng kh khn, phc tp chnh sch lin ngnh,

phn tch c la chn, trnh ln Tng thng. ng c thi quen t ra nhng cu hi

kh buc mi ngi suy ngh v nghim tc khi a ra cc quyt nh quan trng.

Tng thng b nhim b Susan Rice lm i s Hoa K ti Lin Hip Quc,

ngi tng l thnh vin Hi ng An ninh Quc gia v sau lm Tr l Ngoi trng

v cc vn chu Phi trong nhng nm 1990. Trong thi k bu c s b, Susan tch

cc ng h Obama, thng xut hin trn truyn hnh tn cng ti. Ti bit l mt

phn ca cng vic ca b, gi y chng ti b qua qu kh, cng tc vi nhau cht

ch - v d nh, k b phiu ti Lin Hip Quc v quyt nh trng pht mi i vi Iran,

Bc Triu Tin v nhim v bo v thng dn ti Libya.

41

iu kinh ngc nht, Tng thng vn Robert Gates gi chc B trng Quc

phng, ngi c s nghip xut sc tng phc v cho tm i Tng thng -(Nixon, Ford,

Carter, Reagan, Bush (cha), Clinton, Bush (con) v Obama -ND)- ca c hai ng trong

CIA v Hi ng An ninh Quc gia, trc khi Tng thng George W. Bush ko ng ra

khi chc Ch tch trng i hc A & M Texas nm 2006, thay th Donald Rumsfeld ti

Lu Nm Gc. Ti tng chng kin nhng hot ng ca ng khi ti l thnh vin

trong Lc lng V trang v ngh ng l ngi c kh nng b xung nhng k hoch,

bit cho li, nh th chng ta gii quyt c hai cuc chin ca nhim k trc li.

ng cng l ngi a ra nhng trit l ngoi giao y thuyt phc v pht trin nhng

c s tm ngun tin, nng cao vai tr hot ng trong chnh sch i ngoi. Hu nh

khng c quan chc no Washington xut tng ngn sch cho b khc. Nhng

Bob li khc, quan st bc tranh chin lc tng th sau nhiu nm, chnh sch i

ngoi ca Hoa K c chi phi bi qun i, gi ng tin, n lc cn phi c s cn

bng ngn sch ca c ba b: Quc phng, Ngoi giao v Pht trin m ti gi l 3D

(Defence, Diplomacy, Development).

Ngi ta thy r s mt cn i trong d ton ngn sch. Mc d dn chng tin,

vin tr nc ngoi chim t nht mt phn t ngn sch lin bang, s tht mi -la chi

tiu ca chnh ph lin bang, ch dnh mt xu chi cho ngoi giao v pht trin. Trong bi

pht biu nm 2007, Bob ni, ngn sch i ngoi tng i t v khng tng xng so

vi nhng g chng ta chi tiu v qun s. ng so snh, qun nhn trong cc ban qun

nhc Hoa K nhiu bng s nhn vin ngoi giao on.

Ngay t u chng ti tr thnh ng minh. Quc hi c mt ngn sch

an ninh quc gia khn ngoan hn, chng ti phi t kim ng minh trong nhng cuc

tranh lun v chnh sch qun l ni b, trnh cc cuc u thng xy ra gia Quc

42

gia v Quc phng m trong nhiu lnh o tin nhim tr thnh bi kch nh chuyn

tnh trong v nhc kch West Side Story v s phn bi thm ca i trai ti Tonny

(nhm Jet), gi sc Maria (nhm Sharks). Chng ti t chc cuc hp chung gia hai

b Ngoi giao v Quc phng, thng nht quan im trong nhng cuc tr li phng vn

v chnh sch i ngoi.

Thng 10-2009, chng ti tham d ti hi trng to th chnh ca i hc

George Washington do hng CNN n ho t chc v pht sng. H hi chng ti cm

tng nh th no khi hai b hp tc. Bob ci vang, tr li: Hu ht trong s nghip

ca ti, Ngoi trng v B trng b Quc phng tin nhim ch bao gi ni chuyn

vi nhau. Vn ny ng l ti t, phi khng? V th, tht tuyt vi khi mi quan h

gia hai b gi y li cng nhau tho lun trao i kin v nhiu vn . Chng ti

hp tc, cng nhau gii quyt mi vn tht m thm. Ni mt cch thng thn, khng

p m, da theo kinh nghim ca bn thn, B trng b Quc phng, ti hiu r v sn

sng tha nhn, Ngoi trng phi l ngi pht ngn chnh thc cho chnh sch ngoi

giao ca Hoa K. Mt khi ai vt qua ln ranh gii , bn phm phi sai lm ln

sn vo v tr ca ngi khc.

*

* *

i ng chng ti tha k nhng kh khn, thch thc vo thi im kh nng

dn dt ca Hoa K trn th gii b gim st rt nghim trng.

Nu bn mua mt t bo trong nhng ngy y hoc v tnh gp c vn hng u

ca Washinton bn c th nghe thy nhng li than phin, Hoa K ang ri vo thi k

suy thoi. Ngay sau khi cuc bu c Tng thng vo nm 2008, Hi ng Tnh bo

43

Quc gia, cc nh phn tch v chuyn vin a ra cnh bo ng ti vi tiu : Xu

hng Ton cu 2005: S chuyn i ca Th gii. Bi nghin cu cp d bo m

m suy gim do nh hng ca Hoa K, tnh cnh tranh ton cu, s cn kit cc

ngun ti nguyn v s bt n lan rng. Cc nh phn tch tnh bo cn d on, mi

quan h da vo sc mnh kinh t, qun s ca Hoa K s st gim trong nhng nm

ti v h thng quc t chng ta xy p, bo v k t Th chin II s b suy yu do nh

hng ngy cng tng ca cng quc kinh t mi ni nh Trung Quc, cc quc gia

giu du m nh Nga v Iran cng vi cc t chc phi quc gia nh al-Qaeda. Trong

iu kin khc nghit bt thng h gi n l s chuyn giao lch s ca s giu c v

sc mnh kinh t t Ty sang ng.

Ngay trc l nhm chc ca Tng thng Obama, Paul Kennedy - s gia i

hc Yale - vit bnh lun ng trong t Wall Street Journal, vi tiu Quyn lc Hoa

K Li tn. Nhn mnh s ch trch ngi ta thng thy trong nm 2008 v 2009, gio

s Kennedy li cho s suy gim quyn lc ca Hoa K do n nn chng cht, nh

hng ca i suy thoi tc ng n nn kinh t v s m rng thi qu trong chin

tranh Irag, Afghanistan. ng a ra s lin tng tng t gii thch, ti sao c th

cm nhn Hoa K mt v tr nh mt quc gia lnh o ton cu: Mt ngi khe mnh,

thn hnh cn i v cng trng c th eo chic ba-l nng tru trn lng tro dc trn

qung ng di. Nhng nu ngi sc khe yu dn (do khng hong kinh t)

nhng trng lng gnh nng trn lng khng gim thm ch cn nng hn (Hc thuyt

Bush) v a hnh a vt tr ln kh khn hn (cc cng quc mi ni, ch ngha

khng b quc t pht trin, s sp nhiu quc gia) th chng trai cng trng kia

bc i s chm dn v c th ng gc. Trong khi ngi thanh nin b nh, nhanh

nhn trn lng eo chic ba l trng lng nh hn cng leo dc vi ngi eo chic

44

ba-l nng, ban u c hai bc i bng nhau, nhng kt qu cui cng, ngi thanh

nin nh b kia s tin xa v pha trc. y l li nhn xt chnh xc khng th chi

ci.

Tuy nhin v c bn ti vn lc quan tng lai ca Hoa K. S t tin ca ti bt

ngun t cuc i n sch, tri qua nhng thng trm lch s nc M v vi i mt

tinh tng nh gi nhng li th ca chng ta trong quan h vi cc nc trn th gii.

S thnh vng ca quc gia tng hay gim m dn chng d on thm ha sp xy ra

thiu chnh xc. Mi khi phi i mt vi thch thc, - chin tranh, tnh trng suy thoi

hoc cuc cnh tranh ton cu-, ngi M t ng dy bng cch sing nng lm

vic v ng gp nhiu sng to.

Nhng phn tch mang tnh bi quan nh gi qu thp im mnh ca M, bao

gm c kh nng ca chng ta v phc hi v ti to. Nhng lc lng qun s ca

chng ta vn chim u th tuyt i trn th gii, nn kinh t vn ln nht, nh hng

ngoi giao vn v song, cc trng i hc vn ng u theo tiu chun ton cu, cc

gi tr ca chng ta v t do, bnh ng v c hi vn l im thu ht mi ngi khp ni

mun t chn ln b bin ca chng ta. Khi cn gii quyt kh khn bt c ni no trn

th gii, chng ta c th ku gi s tr gip rt nhiu t bn b v ng minh.

Nhng g xy ra vi Hoa K vn tu thuc vo phn ng cng chng M v ch

l s d phng. Chng ta c nhng li kh sc bn nht v bit cch p dng hiu qu

nht. Tt c nhng iu a ra v s suy gim c trong phm vi chng ta phi i mt.

N ti khng nh quyt tm ca ti mai kia trong trang sch ca s gia Steve Jobs

ngh khc i v vai tr ca B Ngoi giao (Hoa K) trong th k XXI.

*

45

* *

Cc Ngoi trng nhm chc vi nm ri li ra i, nhng hu ht cn b nhn

vin lm vic ti B Ngoi giao v C quan Pht trin Quc t Hoa K (USAID- United

States Agency for International Development) vn tip tc lm vic. Nu tnh s cn b

nhn vin ca hai c quan ny trn ton th gii, gn 70 ngn ngi. Nhng nu so

snh vi con s 3 triu cn b vin chc lm vic cho B Quc phng th qu t, mc d

con s cng kh ng, Khi ti gi chc Ngoi trng cc chuyn vin chuyn trch

trung ng v USAID phi i mt vi s ct gim ngn sch v trong khi nhu cu

i hi cao hn, nhng ban lnh o quyt tm bo v nhng thnh qu quan trng m

h thc hin. Ti mun tr thnh ngi lnh o nh vy. thc hin c iu

ny ti cn i ng cn b nhn vin ti nng, nhit tnh chia s nhng g ti qu trng

v tp trung ht sc mnh t c kt qu.

Ti c Chery Mills lm t vn kim Chnh vn phng. Chng ti l i bn

thn t khi Cheryl gi chc Ph trng Ban t vn Nh trng trong nhng nm 1990s.

B c tt ni nhanh nhng nhng g b ngh cn nhanh hn, vi kh nng lp lun sc

bn nh dao sc ca cc bc s phu thut, ct lt tng kha cnh khi gp phi nhng

vn hc ba. Tuy vy b c tm lng khoan dung, trung thnh, lim chnh v kin

quyt bo v s cng bng trong x hi. Sau khi ri Nh Trng, Cheryl gi nhng chc

v quan trng v php l, qun l trong lnh vc t nhn v i hc New York, ni b

gi chc Ph gim c. B ni vi ti s ch gip trong thi k qu ca B, khng

mun ri Trng i hc New York lm vic lu di trong chnh ph. Rt may, b

thay i kin.

46

Cheryl gip ti qun l C cu t chc, b phn m tt c mi ngi trong B

(Ngoi giao) gi l c quan hnh chnh s nghip, ng thi Cheryl m nhim gim st

thc thi nhng u tin hng u, bao gm an ninh lng thc thc phm, chnh sch y

t ton cu, quyn ca ngi LGBT (Lesbian- ng tnh n; Gay- ng tnh nam;

Bixesual- song tnh/lng tnh; Transsexual/Transgender- chuyn gii) v khu vc Haiti.

Ngoi ra, b cn ng vai tr lin lc chnh gia ti vi Nh Trng cc vn nhy cm,

k c vn nhn s. Mc d Tng thng cam kt ti c t do la chn i hnh,

nhiu ln phi tranh lun gay gt vi c vn ca ng khi ti tm kim nhng ngi ti

nng nht cho i ng.

Cuc tranh lun v Capricia Marshall, ti mun b nhim b gi chc Trng

ban L tn ca B, quan chc cp cao chu trch nhim nghinh n nguyn th nc

ngoi n Washington, t chc hi ngh thng nh, tham gia vi cc on ngoi giao,

thp tng Tng thng cng du nc ngoi, la chn nhng mn qu cho Tng thng v

ti s tng i tc. Tng l nht phu nhn, ti hiu c tm quan trng nghi thc

ngoi giao. Nu mt ch nh ho phng hay l v khch lch thip s gip ch rt nhiu

trong vic xy dng mi quan h i ngoi, nu thiu khn ngoan c th dn n kt

qu xu ngoi mun. Ti mun chc chn phi nm phn thng trong tt c cuc chi.

L Tng th k X hi Nh Trng nhng nm 1990, Capricia hiu r cng vic

phi lm, nhng Nh Trng mun c mt ngi tng ng h Tng thng. y l cch

nhn thin cn, d hiu rng trong qu trnh hp nht gia hai bn tng l i th, tt

nhin s xy va chm kh trnh gia i ng Obama v i ng Hillary. Ti cam kt vi

Capricia: Ti s gii quyt vic ny, ti khng t ch v tr khng thch hp vi nng

lc s trng vn c.

47

Tng thng hi, c cn ng gip ha gii gia Cheryl v Denis McDonough, mt

trong nhng c vn thn cn nht ca ng, nhng ti thy khng nn. Cui cng

Capricia nhm chc theo yu cu ca ti. Ti hiu b khng tht vng m ng nh th

tht. Sau ny Denis k li vi v -b Kari-, khi nghe Capricia tr li phng vn trn i

pht thanh NPR (National Public Radio) bn tin bui sng. Kari chm ch lng nghe v

hi v nh ngoi giao tao nh ny. Denis tha nhn, lc u ng phn i vic b

nhim Capricia, cn Kari cho rng chng b ngh qun. Sau ny Denis ni vi Cheryl:

Sut na ti phm phi sai lm. Tht may ti sa.

Thnh cng ca Capricia l bit t chc xy dng mi quan h lm vic cht

ch gia cc i th c v ng nghip. Cheryl v Denis thnh ng nghip v bn

b thn thit. Hng ngy h thng xuyn trao i cng vic v gp nhau ba im tm

ngy cui tun, a ra chin lc trn chic bn c a trng trng v cc nc s-c-la

(chocolate) nng. Cui nhim k Ngoi trng, Tng thng gi th chia tay vi

Cheryl, cm n chng ti bit sng to t i ng cc i th thnh i ng khng c

i th.

*

* *

Ti b nhim Richard Holbrooke, rt c nng lc, c coi l nh ngoi giao

hng u ca th h chng ta. Nhng n lc ca ng mang li ha bnh cho khu vc

Balkan trong nhng nm 1990. L i s ca Lin Hip Quc, ng thuyt phc ng

Cng ha ng l ph cho Lin Hp Quc v coi vic phng chng HIV/AIDS nh mt

vn an ninh. Ngay sau khi nhm chc Ngoi trng, ti mi ng lm c s Hoa K

ti Afghanistan v Pakistan. Ngay t ngy u tin, tn chnh ph phi i mt vi

48

nhng cu hi nghim tc v tng lai ca cuc chin Afghanistan, c bit l vic c

nn gi thm qun, theo yu cu ca Lu Nm Gc hay khng. Nu Tng thng quyt

nh, chng ti phi s dng n lc ngoi giao v tng cng pht trin gia hai nc.

Richard Holbrooke dy dn kinh nghim v bn lnh theo ui mc tiu .

Mt u tin khc, hn bao gi ht l vic theo ui ha bnh Trung ng. Ti

ngh cu Thng ngh s George Mitchell m nhim nhim v ny. Tnh cch

George i lp Holbrooke, ng kn cnh trong khi Richard thiu kn o, nhng li l

chuyn gia ti nng v giu kinh nghim. ng i din cho Maine (mt vng thuc

bang Massachusetts -ND) ti Thng vin sut mi lm nm, trong c su nm

lnh o Phe a s. Sau khi thi chc vo gia thp nin 1990, ng lm vic vi chng

ti, ng a ra tin trnh ha bnh Ailen. Sau , ng ng u U ban Tm kim S tht

Sharm el-Sheikh, iu tra phong tro intifada nh, cuc ni dy ca ngi Palestine

vo nm 2000.

Nhiu i Tng thng v Ngoi trng s dng c phi vin lm vic ny,

mt chnh sch cn tranh ci trong chnh ph Hoa K. Ti chng kin cng vic h

lm tt nh th no. Mt s nh bnh lun lo ngi, b nhim nh ngoi giao ti nng nh

Holbrooke v Mitchell c th lm gim vai tr ca ti trong chnh sch cng nh nhng

quyt nh quan trng. Ti li ngh khc, b nhim nhng ngi ti nng cng nng cao

thm uy tn ca Ngoi trng cng nh ca chnh quyn. C h hiu qu cng vic tng

gp bi, sau khi bo co, ti lm vic vi Nh Trng. Tng thng chp thun, Ph Tng

thng tuyn b chnh thc c Richard v George cng tc ti B Ngoi giao. Ti rt vui

c nhng ngi ti nng m nhn cng vic trong i ng. Sau thi gian, c Richard

ln George hon thnh cng vic xut sc, phc v v t quc v nhn dn.

49

Ti cn cn b xung thm mt Th trng c kh nng m nhim qun l cng

vic ca B. Tng thng gii thiu Jim Steinberg, ti ng c ng lm Th trng ph

trch chnh sch ca B. Mt s t bo tung tin, Jim l ngi ca Obama ci vo

kim sot v nghi ng gia chng ti c mu thun. ng l nhng phng on ng

ngn. Ti bit Jim t khi ng lm Ph Ban c vn An ninh cho chnh quyn Bill Clinton.

Trong chin dch chy ua nm 2008, ng gi chc v t vn chnh sch i ngoi cho

hai bn, Tng thng v ti u ngng m ng. ng l nh nghin cu v Chu

Thi Bnh Dng, khu vc u tin hng u trong chnh sch ca ti. Trong phin hp

u tin, ti gii thiu ng vi i ng v trao trch nhim chc Th trng. Jim chp

thun. n gia nm 2011, Jim ri B v lm hiu trng trng Maxwell thuc i Hc

Syracuse. Ti mi Bill Burns, nh ngoi giao ti nng, giu kinh nghim thay th ng.

Theo thng l ch c mt Th trng ngoi giao. V tr th trng th hai iu

hnh b v qun l ti chnh do Quc Hi c, nhng cha bao gi thc hin. V th

ti cn ngi ph trch gip ti ginh ngun kinh ph vi Quc Hi v Nh Trng, ng

thi qun l ngun chi ng mc. Ti chn Jack Lew, ngi tng gi chc Gim c

Vn phng Qun l v Ngn sch quc gia nhng nm 1990. Kinh nghim ca ng

gip ti ci cch qun l, chi tiu v sp xp t chc.

Nm 2010, Tng thng ti c Jack gi chc v Chnh Vn phng Qun l v

Ngn sch (Office of Management and Budget OMB), Tom Nides k nhim ng, ngi

c kinh nghim lu nm trong lnh vc thng mi ln dch v cng ch. Nhng nm lm

Chnh vn phng cho Ch tch H Vin Tom Foley v sau lm vic cho i din

Thng mi M Mickey Kantor, -ngi bn ca ti, tn tnh gip ng ng h B vi Quc

hi ng thi gi vai tr i din cho cc cng ty Hoa K nc ngoi. ng c ti thuyt

50

phc, x l vi nhng vn gai gc, nh vic gii quyt c b tc vi Pakistan

nm 2012.

*

* *

Khi phi gii trnh trc y ban Thng vin v Quan h i ngoi, ti tp trung

chun b ti liu. Jake Sullivan, hng hi, ti nng ca bang Minnesota cung cp thng

tin ng tin cy (tng c Hc bng Rohdes, Th k Vn phng To n Ti cao, tr l

Thng vin), c vn tin cy trong cuc chy ua ca ti, sau h tr Thung ngh s

Obama trong chin dch bu c. Ti mi Jake lm vic vi Lissa Muscatine, bn ti v l

mt cu vit din vn ca Nh Trng, sang vit din vn cho B (Ngoi giao). H gip

ti a ra nhng gii php gi thng ip ti thnh gi, tr li cc cu hi m chng ti

d on. Jake tr thnh ph Vn phng Chnh tr, sau gi chc Gim c Hoch nh

Chnh sch, Jake thng xuyn bn ti trong sut nhim k bn nm.

Nhm nghin cu qu trnh chuyn tip lm vic vi cc chuyn vin chuyn

trch ca B, ti b ngp trong ng ti liu cc bo co tng hp, t ngn sch cho

cng-tin ca Building n vn lin quan tng thnh vin Quc hi. Ti chia s, n

tng hiu c tm quan trng ca cun s tng hp theo quy nh ca B. Mi chi tit

ca cc vn ln nh u c quan tm (ging thi k ch Byzantine) gii quyt,

buc cc chuyn vin ca B v chnh ph phi cn nhc thn trng.

Ngoi nhng bo co tm tt theo thng l, ti dnh nhiu thi gian c, suy

tnh, tip kin cc chuyn vin v b bn tm hiu vn . Bill v ti va i do va

trao i tnh hnh th gii. Tony Blair, c nhn, thm chng ti ti t dinh Washington

vo u thng 12. ng cp nht cho ti v cng vic ca ng vi T cng Hoa K,

51

Lin hip quc, Lin minh chu u v Nga - v cc cuc m phn ho bnh Trung

ng t khi ng t chc Th tng Vng quc Anh t thng Su nm 2007.

Ngoi trng Condoleezza Rice mi ti n t dinh trong khu t hp Watergate

dng ba ti, y l c hi chng ti tho lun v nhng thch thc, cc quyt nh

mang tnh cht c nhn ti phi i mt. B Condoleezza Rice ch c mt cu hi: Liu

ti c tip tc s dng ti x ca b khng? Ti ng , ngay lp tc anh lm vic cho

ti nh Condoleezza ngy xa.

Condi (cch gi thn mt Condoleezza- ND) cn m ba tic chiu i gii thiu

ti v quan chc cao cp ca b tng 8, phng n kn o ca B Ngoi giao. Nhng

li t vn ca b trong vai tr mi ca ti tht hu ch.

Ti trao i vi nhiu v tin nhim gi chc Ngoi trng. y l cu lc b

y hp dn vt qua ro cn v ng phi. H trong nhm chy ua tip sc v gi

y sn sng gip ti nm ly chic gy tip tc chy trong cuc ua. B Madeleine

Albright, ngi bn lu nm ca ti, mt i tc trong vic thc y cc quyn v c hi

cho ph n, ng ch tr m hnh hp tc cng-t (PPP- Public - Private Partnership)

mi thc y pht trin m hnh ch doanh nghip i mi Trung ng. Warren

Christopher cho ti nhng li khuyn thc t nht: ng ngh php vo thng Tm v

thng thng c nhiu bin ng, chng hn nh Nga xm lc Georgia nm 2008

(vo thng 8- ND). Cn Henry Kissinger hay gp ti, chia s nhng nhn xt sc so v

cc nh lnh o nc ngoi ca ng v thng gi cho ti nhng vn bn trong nhng

chuyn cng du. James Baker h tr nhng n lc ca B m bo ng nhng nghi l

ca Ban Tip tn Ngoi giao, thc hin mc tiu di hn ca vic xy dng bo tng v

ngoi giao Hoa K Washington. Colin Powell cung cp nhng nhn xt c nhn v

52

ng li mt cch trung thc m ti v Tng thng quan tm. Lawrence Eagleburger,

ngi u tin v duy nht cn b ca Ban i ngoi lm Ngoi trng, cng ti d l

ln th 15 thnh lp Trung tm Hot ng ca B (hay Ops nh nhng ngi trong

Building gi). Nhng George Shultz li tng ti mn qu qu gi nht: ch gu bng, mi

khi ti n vo nt bn chn, n ht ng c lo u, hy vui ln, bn i theo bng nhc

ghi sn. Ti by n ngay phng lm vic, thot u l tr vui, nhng sau n thc s

gip ti. Mi khi gp kh khn, ti n nt di chn n nghe bi ht cho khuy kho.

Ti nghin ngm kinh nghim ca nhng ngi tin nhim t v Ngoi trng

u tin, Thomas Jefferson. Nhng d tho ng li ngoi giao ca Hoa K ging nh

ngi lm xic i trn dy, phi bit cn bng gia tnh bn vng v s i mi. Ti c

hnh dung nhng g m Dean Acheson, ngi m ti gp nm xa Wellesley, v s

nh hng ca ngi tin nhim i vi ng, ngi George Marshall, h ngh g v

cnh quan quc t y bin ng trong thi gian ti chc.

Nhng nm cui ca thp nin 1940, nhim v ca chnh quyn Truman l to ra

mt th gii mi -th gii t do- vt qua ph tch ca Th chin II v s chm trong

bng ti ca Chin tranh Lnh. Acheson m t n nh mt s mnh ch km kinh

khng hn mt cht so vi m t trong chng u ca Kinh cu c. Nhng ch c

sp , quyn lc mi ni ln. Phn ln chu u b tn ph v b ch ngha cng sn e

da. Nhng g cn li c gi l Th gii Th ba, ngi dn ca th gii ny b p bc

t bao i nay h ang tm li ting ni ca mnh v i hi quyn t quyt.

i tng Marshall, anh hng ca Th chin II, m nhim c hai chc v Ngoi

trng v B trng Quc phng di thi Tng thng Truman, ng hiu nn an ninh v

thnh vng ca M ph thuc vo cc ng minh, chnh nhng ng minh ny s chia

53

s li ch v trao i dch v thng mi vi chng ta. Quan trng hn, ng bit Hoa K

cn c trch nhim ln lao, mt c hi lnh o th gii v vi thch thc mi l s

ngi dn dt theo con ng mi.

Marshall v Truman a ra mt k hoch y tham vng, ti thit nhng nc

chu u b tn ph, ngn chn s lan truyn ca ch ngha cng sn bng cch dng

mi yu t ca quyn lc M: qun s, kinh t, ngoi giao, vn ha v c hnh. H

vt qua hnh lang nh hp da vo s ng h ca c hai ng, lnh o cc doanh

nghip, t chc h thng lao ng v i hc thc hin mc tiu ra cho nhn dn

Hoa K.

Su mi nm sau, vo cui thp nin u ca th k 21, Hoa K mt ln na

thy mnh cn iu hng mt th gii ang thay i chng mt. Cng ngh v ton cu

ha lm cho th gii kt ni vi nhau, ph thuc ln nhau hn bao gi ht v chng

ta vt ln vi s li bing ca con ngi, chin tranh mng v cc phng tin truyn

thng. Nhiu quc gia - gm Trung Quc, n , Brazil, Th Nh K v Nam Phi- c

nh hng trong cc cuc tho lun ton cu, trong khi cc hot ng ca cc t chc

phi chnh ph cng nh cc nh hot ng x hi dn s, cc tp on a quc gia v

mng li khng b ngy cng ng vai tr ln lao trong cc vn quc t v mc ch

tt p hay ti t.

D mt s ngi c th kht vng v Hc thuyt Obama thuyt i on kt

vi l trnh n gin, thch hp cho chnh sch i ngoi trong thi i mi, ging nh

chnh sch ngn chn tng thc hin trong thi k Chin tranh Lnh -. Nhng

chng c iu g n gin, d dng v mi vn chng ta phi i mt. Khng ging

nh nhng ngy trong thi k Chin tranh Lnh, khi chng ta phi i mt vi mt i

54

th duy nht Lin bang X vit, gi y chng ta phi i mt vi nhiu lc lng chng

i. V vy, ging nh nhng ngi tin nhim sau Th chin II, chng ti phi cp nht

thng xuyn, tnh ton, suy tnh ng li lm sao ph hp vi nhng s thay i xung

quanh m chng ta nhn bit.

Cc chuyn vin chnh sch i ngoi thng xuyn tham kho cc h thng t

chc, lin minh, cc nh mc xy dng sau Th chin II phi l nhng kin trc s ti

nng. Nhng vn cn mt quy tc da trn trt t ton cu c th qun l s tng

h gia cc quc gia, bo v cc quyn t do c bn, huy ng v cng hnh ng. N

s mang tnh linh hot, ton din hn so vi trc. Khi ti nhm chc, ging nh c

nn kin trc c xa ca n Parthenon Hy-Lap vi nhng ng nt cn i, r rng.

Cc ct tr gi n vng vng - mt s ln cc t chc, cc ng minh v hip c -

mnh m phi thng. Nhng qua thi gian lm suy yu, k c phn chnh ca lu

i, gi y chng ti cn mt kin trc s mi cho th gii mi, ln lao hn vi tinh thn

ca Frank Gehry hn thi k c in Hy-Lp. Nhng cy ct ci, chnh l im ta chu

trng lc ca c th gii, gi y rt cn s kt hp nng ng gia vt liu, hnh thi v

cu trc mt cch hi ha.

Trong nhiu thp nin, cc bin php trong chnh sch i ngoi c chia ra

quyn lc cng thuc lc lng qun i v quyn lc mm thuc lnh vc ngoi

giao, kinh t, nhn o v nh hng nn vn minh. Ti mun loi b phng cch t

chc ca m hnh ny v li thi, phi suy tnh mt cch ton cc, n s u, nh

th no m chng ta c th s dng tt c nhng yu t c bn chnh sch i ngoi

ca Hoa k mt cc hi ha, ng b.

55

Ngoi nhng cng tc ngoi giao truyn thng m phn cc hip c, tham d

cc cuc hi ngh ngoi giao, chng ti phi trong s nhim v khc tham gia hot

ng truyn thng x hi, gip vic xc nh cc ng ng dn nng lng, hn ch

lng kh thi carbon, khuyn khch phe thiu s tham gia chnh tr, bit ng dy v lut

nhn quyn ca Lin hip quc v bo v quy lut kinh t th trng trn con ng pht

trin. Kh nng ca chng ti m ng vo vic ny tu thuc sc mnh ca quc gia

chng ta.

S tng hp phn tch gip ti phi bit nm ly, c gi l quyn lc thng

minh, vn c pht ng Washington vi nm trc. Joseph Nye thuc i hc

Harvard, Suzanne Nossed ca T chc Gim st Nhn quyn hay mt vi t chc khc

cng hot ng ging nh th, mc d s suy ngh c i ch khc nhau v ngha v

mc ch. i vi ti, quyn lc thng minh c ngha l s la chn kt hp vi cc bin

php - ngoi giao, kinh t, qun d, chnh tr, lut php v vn minh - phi p dng cho

tng tnh hung.

Mc tiu ca quyn lc thng minh v m rng ca chng ta l tp trung vo

cng ngh, quan h i tc gia nh nc v t nhn, nng lng, kinh t v nhng vn

khc vt qu gii hn theo thng l ca B Ngoi giao, b xung cho cc phng

php v cc u tin ngoi giao truyn thng theo tng giai on ch khng phi thay

th chng. Chng ti mun a mi kh nng tng sc chu ng ngy mt ln v kh

khn nht ang thch thc nn an ninh quc gia. Thng qua ton b cun sch, bn

c s hiu nhng cng vic thc hin ra sao. Hy nh gi ng nhng n lc ca

chng ti v vn Iran. Chng ti s dng bin php ti chnh mi, cc i tc khu vc

t nhn thc thi cc bin php trng pht nghim ngt v tch Iran ra khi nn kinh

t ton cu. Ngoi giao nng lng ca chng ta gip lm gim doanh s bn du

56

m ca Iran, tm kim nhng ngun cung cp mi n nh th trng. Chng ti nhm

vo phng tin truyn thng x hi giao tip trc tip vi ngi dn Iran, u t vo

cc cng c cng ngh cao tn tin gip nhng ngi bt ng chnh kin trnh s n

p ca chnh quyn. Tt c s ng h ca cc nh ngoi giao theo ng li c gi y

cn thay i vi mc ch ct li ca nn an ninh quc gia ca chng ta.

*

* *

Ngy 13-1-2009, ti ngi i din cc Thng ngh s ti Thng vin trong phin

iu trn xc nhn ca ti vi U ban i ngoi. Qua hn nm ting ng h, ti gii

thch l do ti sao v trnh by k hoch lm sao c th xc nh c vai tr Ngoi

trng, vch ra nhng gii php trc thch thc ln nht ang phi i mt, tr li cc

cu hi v mi vn t chnh sch Bc cc n nn kinh t th gii v vn cung

cp nng lng.

Ngy 21-1-2009, Thng vin b phiu b nhim ti vi s phiu 94/2. Chiu ti,

trong mt bui l nh trong vn phng Thng vin ti To nh Russell, cn b nhn

vin trong vn phng Thng vin vy quanh, Thm phn Kay Oberty c tuyn th cho

ti, trong khi chng ti cm cun kinh thnh.

Ngy 22-1-2009, theo l truyn thng vi tn B trng, ti i vo B Ngoi giao

qua cng chnh trn ph C. Cc ng nghip c v ti ng y snh n cho. Ti trn

ngp nim vui, khim tn p l mi ngi. Nhng l c cc quc gia c quan h ngoi

giao vi Hoa K treo dc hai bn li i tung bay trc gi. Ti s phi cng du hn mt

na trong s 112 quc gia Hoa K c quan h m gi lc ang bt u. Ti ni trc

57

m ng: Vi nim tin su sc t tn y lng, ti tin Hoa K ang bc vo k

nguyn mi

Pha sau m ng hnh lang, ti nhn thy trn bc tng cm thch khc

tn hn hai trm nh ngoi giao i din cho Hoa K hi ngoi hy sinh k t khi

nhng nm u ca nn cng ha. H cng hin i mnh v chin tranh, thin tai,

khng b, dch bnh thm ch do m tu. Ti hiu, nhng nm sp ti c th nhiu

ngi M chng ta phi hy sinh khi lm nhng nhim v nhng ni y nguy him v

bt n. (ng bun chuyn y xy ra t cuc ng t Haiti n cc cuc tn cng

khng b Benghazi, Libya cng nh nhiu ni khc na). Ngy y v hng ngy ti

quyt tm tm mi gii php bo v tt c cn b nhn vin Hoa K bt k nam hay

n ang lm nhim v c t quc giao ph trn th gii.

Vn phng ca B trng nm tng by, cn c gi Mahogany Row. Hnh

lang treo cc bc chn dung nhng ngi tin nhim. Ti s lm vic di s theo di

st sao ca h. To nh gm vn phng v phng hi ngh c bo v bi cc s quan

Cc An ninh Ngoi giao, thng xuyn r qut tm kim cc thit b nghe ln. N c

gi l Ban x l cc thng tin nhy cm (SCIF-Sentisive Comrtmented Information

Facility), chng ta cm thy an tm lm vic trong mt khu vc an ton tuyt i.

chng nghe ln, khng mt ai c php em bt k thit b in t k c in thoi di

ng vo khu vc ny.

Sau li cho hi, ti bc vo vn phng ring v ln u tin ngi xung chic

gh ca Ngoi trng. L th ca ngi tin nhim, Ngoi trng Rice, nm trn bn.

Pha trong bc tng ca vn phng c p g anh o do cu Ngoi trng George

Shultz la chn, to cho cn phng nh mt cm gic m cng, khc l vi vn phng

58

to ln pha ngoi, ni ti s tip khch. Trn bn t ba chic in thoi, trong c

ng dy trc tip ti Nh Trng, Lu Nm Gc v CIA. Ti cho t thm chic gh

trng k tin c ti liu, i khi ng lng chp mt lc ngh tra, st bn c phng

bp nh v bung tm y tin nghi k c vi hoa sen.

Vn phng tr thnh ngi nh th hai, ti c th m thoi vi cc nh lnh o

nc ngoi, va cm my va do quanh cn phng xinh xn. Nhng ngay lc ny,

trong ngy u tin, nhng chic in thoi vn nm ngay ngn trn bn.

Ti cm l th ca Condi. Th ngn gn, m p v chn thnh. B vit, chc

Ngoi trng l chc v tt nht trong ni cc v t tin khi trao quyn cho ngi ng

tin cy. Cu l ngi c y phm hnh qu gi nht gi chc v ny vi tm

lng yu nc nng nn. Ti tht xc ng vi nhng li ca b.

Ti bt tay vo cng vic.

59

60

PHN TH HAI

Hng sang Thi Bnh Dng

61

Chng 3

Chu : Xoay trc

Gia thng 12-2009, mt ngy Ch nht p tri, on xe ca ti i qua nhng

ng ph vng v ca cn c khng qun Andrews. Chng ti qua trm gc, phng ,

nh cha my bay v sau tin vo ng bng rng ln. y l chuyn cng du u

tin vi cng v Ngoi trng. Xe dng li bn chic Boeing 757 sn mu xanh - trng

ca Khng Lc Hoa K, bn trong trang b cc thit b thng tin lin lc ti tn, c kh

nng hot ng bt c ni no trn th gii. Mt dng ch to mu en United States of

America (Hp chng quc Hoa K) in trn thn my bay. Ti ra khi xe, dng li mt

cht, nhn xung quanh trc khi bc ln my bay.

Khi cn l nht phu nhn, ti i nhiu ln i vi Bill vng quanh th gii vi

chic Air Force One, chic phn lc chuyn dng ln v hin i nht. Ti cng i

kh nhiu ni trn my bay ging chic Boeing 757 nh th ny v mt s my bay nh

hn vi on thng ngh s thm cc nc nh Iraq, Afghanistan v Pakistan Nhng

cc tri nghim khng th gip ti cm gic sau hn hai ngn gi bay, tng ng

gn 1 triu dm trong bn nm. Thi gian bng tm mi by ngy di chuyn trong

chic my bay vi vn tc hn 500 dm mt gi. Chic my bay ny l mt biu tng

mnh m ca quc gia m ti rt vinh d c i din. Ti cm thy rt t ho khi nhn

thy chic my bay sn mu xanh-trng ging nh th ny bt c u trn th gii.

Bn trong my bay, bn tri ti, cc s quan khng qun trong cabin ang bn rn vi

cc my tnh v thit b lin lc. Mt s phi cng ang thc hin bc kim tra cui

cng. Bn phi, mt hnh lang hp dn n khoang ring ca ti, vi mt bn nh, mt

chic gh gp, phng tm, t ng qun o v in thoi bo mt v khng bo mt.

62

Tip l khoang chnh, c chia thnh ba phn cho b phn an ninh, bo ch v nhn

vin khng qun. Trong phn u, c hai ci bn, mi bn c bn gh da i din, cc

nhn vin ca B Ngoi giao lp mt vn phng di ng, kt ni vi Trung tm ch huy

tr s B ngoi giao. Vn phng ny c kh nng truy cp mi ti liu mt, phn loi chi

tit nhng lch trnh t cao ba mi ngn feet (mi cy s - ND). Xung quanh

nhng chic laptop, in thoi v mt s nhn vin tranh th chp mt mt cht. Trn

cc bn y nhng cun sch, bn tho nhp nhng cng c c tp ch People & US

Weekly.

Phn gia ca my bay trng ging nh mt khoang hng thng gia bnh

thng trong cc chuyn bay ni a. Cc chuyn gia chnh sch thuc cc cc thuc

B Ngoi giao, phi vin Nh Trng, Lu bm Gc, phin dch v c v ca An ninh

Ngoi giao. Tip l khoang dnh cho cc nh bo, quay phim i theo a tin

Cui cng l khoang ca cc tip vin, ang chun b ba n cho mi ngi.

Cng vic ca h tht khng d dng, v s thch n ung v gic ng bt thng ca

mi ngi. Mi im dng chng ti li c nhng mn n khc l, nh ph-mai Oaxaca

Mexico, c hi hun khi ca Ireland hay tri cy ti Campuhcia. Nhng bao gi

cng c nhng mn n chnh nh mn g ty chin rn cng vi salad rt khoi khu

ca Khng qun.

Khi kim loi hnh ng ny tr thnh ngi nh ca chng ti trn khng trung.

Ti cho php nhn vin n mc bnh thng v c gng ng ly sc, khuyn h tm

cch gi sc khe, tnh to trong lch trnh cng tc dy c. Trong hn hai ngn gi

trn my bay, chng ti t chc nhiu bui sinh nht, tng thy cc nh ngoi giao

ci chy nc mt v xem film hi v c chim ngng b ng mu vng ca

63

Richard Holbrooker m ng t ho. Thi gian trn my bay ch yu lm vic, tuy nhin

khi kt thc cc chuyn i di ngy tr v, mi ngi thng c th gin xem phim,

tn gu v vi nhng ly ru trn tay. Mt ln chng ti xem phim Ni bt ha ni v

Robert Hanssen, c v FBI hot ng Nga u thp nim 1990 th k trc. Trong

mt cnh trong phim, Hanssen than phin: Khng th tin ph n mc qun u. l

trang phc ca n ng. Th gii khng cn thm Hillary Clinton no na. Tt c mi

ngi ngi trn my bay ln ra ci. Trong nhng chuyn cng du, i khi my bay cng

xy ra trc trc. Mt ln chng ti phi dng li Saudi Arabia do li k thut, ti c

tng David Petraeus cho