Niedozwolone pozostałości środków ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym

Warszawa 23 czerwca 2016 r.

Rolnictwo ekologiczne – skansen czy nowoczesna produkcja ?• Rolnictwo ekologiczne to nie skansen . To nowoczesna

produkcja owoców i warzyw, w której na odpowiednio przygotowanej glebie wysadzono zdrowe rośliny, nawożone na podstawie wyników analiz, pielone, nawadniane, systematycznie chronione przed chorobami i szkodnikami … • Rolnictwo ekologiczne to wysokie plony dobrej jakości

owoców i warzyw, nie zawierających pozostałości niedozwolonych środków ochrony roślin • Chore, zachwaszczone , nienawożone i niechronione uprawy

to nie rolnictwo ekologiczne tylko opuszczone plantacje

Zagrożenia dla rolnictwa ekologicznego

• Biologiczne zakażenia żywności • Choroby grzybowe i wirusowe porażające rośliny na terenie

całego kraju • Nowe , niespotykane dotąd , szybko się rozprzestrzeniające

szkodniki • Uprawy GMO

Niedozwolone pozostałości środków ochrony roślin

Niedozwolone pozostałości środków ochrony roślin w owocach ekologicznych

• Certyfikat ekologiczny nie daje 100% gwarancji, że owoce są całkowicie pozbawione niedozwolonych pozostałości ś.o.r. • W badaniach Laboratorium IO w Skierniewicach w 10

% próbek surowców ekologicznych ( owoce , warzywa, zioła ) wykryto niedozwolone pozostałości , w tym 67% próbek skażonych stanowiły owoce • 70 % analizowanych próbek owoców z certyfikatem

EKO było ,, czystych ”, niestety aż w 30% próbek owoców z certyfilatem EKO wykryto niedozwolone pozostałości ś.o.r. ( omówić konsekwencje !!! )

Wg raportu dr Artura Miszczaka z Pracowni Badania Bezpieczeństwa Żywności

Skala nieuczciwości w rolnictwie ekologicznym• Wg publikowanych wyników badań Zakładu Badania

Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach - ilość rolników nieuczciwych wśród rolników ekologicznych wynosi ok. 2 % ( rolnicy świadomie stosujący środki konwencjonalne, niedozwolone : herbicydy, fungicydy, zoocydy, akarycydy itp. ) • Dla porównania ilość rolników konwencjonalnych , którzy stosują środki niedozwolone – niezarejestrowane w danej uprawie lub wielokrotnie stosują dozwolone pestycydy powodując przekroczenie dopuszczalnych poziomów pozostałości s.a. ( NDP = MRL ) w płodach rolnych również stanowi ok. 2 %

Przyczyny występowania niedozwolonych pozostałości w produktach ekologicznych• 1. celowe działanie rolnika, często nie w pełni świadome ( krótki okres

karencji preparatu 1- 3 dni, brak wiedzy i chciwość sprzedawcy ś.o.r ) • 2. praktycznie brak państwowego doradztwa w zakresie ekologicznej

uprawy i ochrony roślin ( Instytut Ogrodnictwa ) przy niechęci rolnika do uczestnictwa w szkoleniach, do czytania instrukcji i zaleceń oraz ogromnej presji ze strony firm nawozowych i chemicznych. ( fosforyny )

• 3. historyczne skażenie pól preparatami o bardzo długim okresie rozpadu ( np. Azotox → DDT – okres połowicznego rozpadu 30 - 50 lat )

• 4. skażenie gleby metalami ciężkimi ( Cd , Pb ) pochodzącymi albo z tanich nawozów importowanych ze wschodu ( fosforyty – pola po PGR-ach, wschodnia Polska ) albo wprowadzonych do gleby wraz z tanimi nawozami wapniowymi w okresie PRL-u ( wapno poprzemysłowe )

• 5. inmisja środków ochrony roślin z działek sąsiadów (w tym roku – plaga ) • 6. brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania chorób i szkodników

Objawy uszkodzeń herbicydowych na malinach ( chlomazon zniesiony z tytoniu )

Jakość owoców malin ze zdrowych krzewów

Szkodliwe działanie chlomazonu s.a. preparatu Command na uprawy ogrodnicze ( malina truskawka i inne rośliny jagodowe )

• A. Zniesienie cieczy roboczej z podmuchami wiatru bezpośrednio w czasie oprysku ( rzepaku , tytoniu ) na odległość nawet kilkuset metrów od miejsca wykonywania zabiegu • B. opary chlomazonu ( ang. clomazon ) podnoszą się nad poziom

gruntu po zabiegu herbicydowym w uprawie konwencjonalnej i migrują z prądami powietrza nad sąsiednie pola. • Wrażliwe na chlomazon są wszystkie uprawy ogrodnicze o

miękkich , delikatnych liściach, szczególną wrażliwość ( zamieranie roślin w ciągu 2 lat po oprysku ) wykazuje malina i truskawka

Badania pod kątem niedozwolonych pozostałości - ,, czyste owoce eko ”• Brak pozostałości określanych w badaniu Galab 500 + • Brak pozostałości w badaniu na kaptan ( kaptan i

produkt jego rozpadu THPI czyli tetrahydroftalimid ) • Brak pozostałości fosforynów ( Fosetyl Al, kwas fosfoniowy =

kwas fosforowy, suma wszystkich soli kwasu fosforowego wyrażona jako fosetyl ) • Azotany , powinno być do 200 mg/kg ( dotyczy w chwili

obecnej warzyw )

Wykrywanie pozostałości fungicydów o karencji 1- 3 dni ( dane niemieckie , za Adamem Furą )

Preparat) Karencja - dni Substancja aktywna

Ilość dni po zabiegu kiedy pozostałości mogą być jeszcze wykryte

Switch 62,5 WG 1 cyprodynil fludioksonil

75 55

Teldor 500 SC 1 fenheksamid > 100

Mythos 300 SC 3 pirymetanil 110

Zato 50 WG Nd ( nie dotyczy

trifloksystrobina > 130

Amistar Opty Brak rejestracji w uprawach ogrodniczych

chlorotalonil piraklostrobina

do 50 > 50

Nic się nie ukryje !

Niedozwolone fosforyny• Aliette ( fosetyl ) • Alginure, AminoPower ResiPhos PK,Atlante, Atlante Plus, Atlante

TOP, Atlante K-Max • Actifos, Basfoliar Activ • Fosfiron Mg, Fosfiron Cu, Fosfiron K, Fosfyn • Fos Magnum, Fosfisan , KriPhter • Phytos K, Phos 60, Prevent P, ProFos 100, • Resistim, Trafos line, Tecnophyt PK = Controlphyt PK ( kwas

fosfoniowy, suma soli kwasu sofoniowego wyrażona – jako fosetyl )

Fosforyny – budowa chemiczna

Reklama fosforynów przemilczanie faktu, że produkt zawiera fosforyny

• ,, KriPther to produkt płynny o wysokiej zawartości fosforu i potasu z magnezem i miedzią w formie chelatu o doskonałej przyswajalności. • Może być stosowany zarówno dolistnie jak przez fertygację,

oprócz funkcji odżywczej działa jako promotor naturalnych mechanizmów obrony endogennej poprzez zwiększenie biosyntezy naturalnych fitoaleksyn ”

Reklama fosforynów podkreślanie łatwej dostępności fosforu• ,, Prevent P jest nawozem zawierającym unikalną formę

fosforu : formę fosforynową, przez co pierwiastek jest o wiele łatwiej dostępny dla roślin. Zarówno liście jak i korzenie bardzo łatwo absorbują fosfor zawarty w nawozie Prevent P. • Jest polecany szczególnie w przypadku wstąpienia wysokiej

presji chorobowej lub niedoborów fosforu czy potasu ”

Reklama fosforynów zamiast fosforynu potasu pojawia się fosforan potasu

• Teknophyt PK zawiera fosforan potasu, jest to nawóz dolistny o wysokiej zawartości fosforu ( 20 % ) i potasu ( 30% ) • Teknophyt PK to nawóz dolistny hamujący występowanie

chorób grzybowych, stosowany we wszystkich rodzajach upraw warzywnych, sadowniczych i rolniczych • Podnosi odporność na stres • Aktywuje naturalne mechanizmy obronne roślin

Pozostałości fosforynów• Fosetyl ( jeśli zastosowano Aliette lub jego generyk ) • Kwas fosfoniowy = kwas fosforowy , formy tautomeryczne,

czyli przechodzące jedna w drugą ( jeśli zastosowano nawozy dolistne zawierające fosforyny + ew. naturalne powstawanie w glebie – hipoteza dr Zbigniewa Jarosza z UP w Lublinie ) • Fosetyl Al = suma fosetylu + kwas fosforowy + pozostałe

sole kwasu fosfoniowego wyrażona jako fosetyl • Pozostałości te wykrywane są już po jednym zabiegu

preparatem zawierającym fosforyny !

Przykładowe niemieckie badanie na obecność fosforynów ( Fosetyl + Phosphonsäure , LABOR FRIEDLE GMBH)Parameter Unit Result MRL RL

Fosetyl

Phosphorus acid

Fosetyl -Al

mg/kg

mg/kg

mg/kg

-

4,3

5,8 75

0,01

0,1

RL = reporting limit ( czułość metody ) - = not detected ( nie wykryto ) MRL = NDP ( najwyższa dopuszczalna pozostałość ) Uwaga ! Od 1.X. 2013 r. produkty zawierające fosforyny są niedozwolone w krajach EU

Jak można utracić certyfikat ekologiczny 1• Fałszywa interpretacja wyników analiz materiału roślinnego, nieuctwo

pracowników Jednostki Certyfikującej, niejednoznaczny zapis wyników analizy Przykładowy wynik analizy jednego z krajowych Laboratoriów Analitycznych : 1. Fosetyl Al < 0,1 mg/kg 2. Pozostałości pestycydów – nie wykryto

Działanie Jednostki Certyfikującej : zatrzymanie certyfikatu ekologicznego na malinę !!! Laboratorium fosetylu nie wykryło, ale pracownik Jednostki Cert. odniósł wrażenie, że w malinie są śladowe ilości niedozwolonego fosetylu . Z powodu błędnego przekonania, wrażenia - zatrzymano rolnikowi certyfikat na malinę jesienną.

( brak zapisu n.d. = not detected = nie wykryto )

Jak można utracić certyfikat ekologiczny 2• Nieprzestrzeganie procedur przy pobieraniu próbek gleby i

roślin, nadgorliwość Jednostki, działanie prawa wstecz. 1. Brak kontrpróby Próbka gleby pobrana z plantacji truskawek ekologicznych, analiza gleby pod kątem obecności herbicydów, wykrycie desmedifamu i etofumesatu ( Saherb 180 EC lub 232 EC, Kemifam Pro, Betanal Progres itp. ) protest rolnika, który jak twierdzi nie stosował żadnych herbicydów, brak zabezpieczonej kontrpróby, odmowa ponownego pobrania próbki przez Jednostkę Certyfikującą, zabranie certyfikatu na rok, na całe gospodarstwo, na mocy przepisu , który wchodzi w życie z dniem 17 czerwca 2016 r. !!!

Jak można utracić certyfikat ekologiczny 3• Zniesienie cieczy roboczej z pestycydem od sąsiada ( z rzepaku,

tytoniu, zboża, leszczyny – głównie herbicydy i fungicydy ) • Sprawca dostaje co najwyżej mandat 500 zł, a poszkodowany

rolnik ekologiczny traci certyfikat , dopłaty, możliwość zbytu owoców a więc dochody, firma – traci zakontraktowany surowiec, pracownicy sezonowi tracą pracę. Fatalny , niesprawiedliwy system, eliminujący uczciwych rolników ekologicznych. • Poprzez badanie pozostałości s.a. na działce rolnika

ekologicznego oraz działce sprawcy bardzo łatwo można udowodnić zniesienie cieczy roboczej na działkę ekologiczną. ( odszkodowania – Belgia )

c.d. jak można utracić certyfikat ekologiczny 3• Wykrycie substancji aktywnych w liściach truskawki : 1. Captan – 0,021 + - 0,011 mg/kg 2. Clomazone – 0,007 +- 0,004 mg/kg 3. Terbuthylazine - 0,012 +- 0,006 mg/kg

Kontrolna analiza na sąsiadującym z truskawką ekologiczną polu rzepaku 1. Captan – > 0,021 2. Clomazone – > 0,007 3. Terbuthylazine - > 0,012

Jak można utracić certyfikat ekologiczny 4• Kupić pole od rolnika , który w latach 50 –tych uprawiał na

nim ziemniaki używając do zwalczania stonki ziemniaczanej Azotox-u . Okres połowicznego rozpadu s.a. tego preparatu – DDT wynosi 50 lat tzn. , że za ok. 50 lat przestanie być wykrywany. Dziś DDT wykrywane jest w ok. 50 % gleb Polski ( informacja za dr Arturem Miszczakiem ). DDT wykrywa się w arktycznym krylu, w mleku kobiet Eskimosów. • Na chwilę obecną takim DDT naszych czasów stał się

Roundup i jego generyki zawierające s.a. glifosat ( za dr Dorotą Metera )

Jak można utracić certyfikat ekologiczny 5• Opryskać uprawę ekologiczną Efektywnymi

Mikroorganizmami np. Ema Farma Plus , w notatniku zabiegów napisać , że zwalczaliśmy szarą pleśń. • Ten konkretny przypadek spowodował problemy rolnika

ekologicznego, które ,, zawędrowały ” aż do ówczesnego Ministra Rolnictwa Pana Jacka Sawickiego. • Po interwencji firmy Probiotics Polska – producenta Em -ów ,

przywrócono rolnikowi certyfikat i dopłaty

Szkodliwe oddziaływanie fosforynów na rośliny• W wielu badaniach aplikacja fosforynów w formie nawożenia

dolistnego miała szkodliwy wpływ na rośliny rosnące w warunkach niedoboru fosforu w glebie • Dolistne nawożenie fosforynami roślin kukurydzy

niedostatecznie zaopatrzonych w fosfor powodowało ich karłowaty wzrost a nawet zamieranie.

Źródło : za Jackiem Sawickim : badania Thao i in., Hirosse i in., Avilla i in., Schroetter i in.

Fosforyny – źródło fosforu czy źródło problemów ?

Fosforyny nie są źródłem fosforu dla roślin, mogą być co najwyżej źródłem problemów dla rolnika i firmy, która kupuje od niego surowce ekologiczne !!!

Naród jest suwerenem, wybraliśmy was po to byście nam służyli a nie rozkazywali… Karolina Elbanowska w Sejmie RP w słowach skierowanych do posłów ówczesnej koalicji PO, PSL

Rolnicy ekologiczni liczą na pomoc posłów , senatorów i urzędników państwowych w rozwiązaniu problemu znoszenia cieczy roboczej z pestycydami z upraw konwencjonalnych na plantacje ekologiczne

Postulaty rolników ekologicznych• Ukrócić samowolę Jednostek Certyfikujących w zakresie

pozbawiania rolników certyfikatów ekologicznych • Wymóc na Laboratoriach Analitycznych, by w przypadku

braku wykrycia niedozwolonych substancji w protokole znajdował się zapis - nie wykryto ( not detected ) • Zobowiązać pracowników PIORiN do występowania do

prokuratury w przypadku zastosowania herbicydu niedozwolonego w danej uprawie np. chlomazon w tytoniu ( co jest przestępstwem ), jeśli jego użycie doprowadziło do uszkodzenia plantacji ekologicznej

c.d. Postulaty rolników ekologicznych • W regionach , gdzie dochodzi do uszkodzenia upraw

ekologicznych wskutek zniesienia cieczy roboczej z upraw konwencjonalnych przeprowadzić akcję informacyjną skierowaną do producentów rzepaku , tytoniu, kukurydzy itd. • W przypadku zniesienia cieczy roboczej z upraw

konwencjonalnych na ekologiczne wykonać analizy roślin z wszystkich pól w zasięgu oddziaływania skażenia. Kosztami analiz obciążyć sprawcę skażenia. • Wycofać zarządzenie , na mocy którego po wykryciu

niedozwolonej substancji na jednym polu, pozbawia się rolnika certyfikatu na całe gospodarstwo.

c.d. Postulaty rolników ekologicznych 2• Stworzyć system rekompensat dla rolników ekologicznych ,

którym zniszczono uprawy – wzorem rozwiązań przyjętych w Belgii • Inmisja cieczy roboczej z upraw sąsiadujących na plantacje

ekologiczne powinna być przedmiotem dochodzenia w celu ustalenia sprawcy skażenia. Nie może być ona powodem pozbawienia rolnika certyfikatu. • Walczyć z patologią w rolnictwie ekologicznym i oszustami

,, ekologicznymi ” a wspierać uczciwych rolników ekologicznych.

c.d. Postulaty rolników ekologicznych 3• Przeprowadzić w placówkach naukowych ( Inst. PAN, Inst.

Ogrodnictwa, Uczelnie Rolnicze ) badania nad fosforynami w celu potwierdzenia lub odrzucenia hipotezy dr Z. Jarosza o możliwości samorzutnego powstawania fosforynów w glebie wskutek redukcji związków fosforu • W przypadku potwierdzenia hipotezy wprowadzić

dozwolony próg zawartości fosforynów w produktach ekologicznych , teraz jest to < 0,01 mg/kg ( próg oznaczalności ) . Dla porównania w konwencji próg ten wynosi 75 mg/kg.

Naszym celem wysoka jakość żywności ekologicznej

Zdrowa żywność alternatywą dla GMO

Dziękuję za uwagę Stanisław Jamrozik

Warszawa 23 czerwca 2016