NNISKOISKOKVALITETNKVALITETNE/ IZDANAE/ IZDANAČČKEKE ŠUME KAO ŠUME KAO

IZVOR DRVNE BIOMASE ZA ENERGIJU IZVOR DRVNE BIOMASE ZA ENERGIJU

ddipl. ipl. iing. Dung. Duššan Jovian Jovićć,

Uprava za šume,

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

Republike Srbije

dusan.jovic@minpolj.gov.rs

Друштво термичара Србије

KONFERENCIJA O BIOMASI:KONFERENCIJA O BIOMASI:

STANJE I RAZVOJ KORIŠSTANJE I RAZVOJ KORIŠĆĆENJA BIOMASE U ENERGETSKE SVRHE U ENJA BIOMASE U ENERGETSKE SVRHE U

REPUBLICI SRBIJIREPUBLICI SRBIJI

Privredna komora Srbije, Beograd, 03.12.2013.Privredna komora Srbije, Beograd, 03.12.2013.

OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE

• Postoji značajan potencijal obnovljivih izvora

energije iz poljoprivrede i šumarstva za godišnju

proizvodnju od preko 4 Mtoe

• Trenutno, godišnja proizvodnja biomase u Srbiji

iznosi cca 13 miliona t (2,93 Mtoe)

• 1,56 miliona toe - poljoprivredna biomasa

• 1,37 miliona toe - drvna biomasa

Šumska i

drvna

biomasa

Energetske

šume

Reciklirano

drvo

Primarni

ostatak

Sekundarni

ostatak

Ostatak nakon

seče u šumi,

Panjevi

Industrijski ostatak:

Kora,

Piljevina,

Suva piljevina i sečka,

Okrajci,

i dr.

Šume

kratke

ophodnje

Drvo koje se koristi u:

Građevinarstvu,

Rudarstvu,

Izradi drvenih kutija

i sl.

Celo drvo za

energetske

potrebe

Goriva na drvnoj osnovi

KLASIFIKACIJA GORIVA NA BAZI DRVETA

Izvor: Asikainen, 2008.

UČEŠĆE POJEDINIH GORIVA ZA GREJANJE

U DOMAĆINSTVIMA U SRBIJI

Domaćinstva (po popisu) = 2.521.190

Gas 10.6%

Električna energija 25.3%

Daljinski sistemi grejanja 23.2%

Lož ulje 0.1%

Čvrsta goriva (drvo, ugalj, drvo/ugalj,

kombinacija goriva, poljop. biomasa)

40.9%

2010.

1.031.168 domaćinstava

Izvor: Glavonjić, 2011.

UČEŠĆE ČVRSTIH GORIVA U POTROŠNJI

Domaćinstva (40,9%) = 1.031.168

Drvo 64,8%

Ugalj 8.1%

Drvni briketi 0.2%

Drvni peleti 0.1%

Drvo i ugalj 22.0%

Poljoprivredna biomasa

1.1% Kombinacija goriva (drvo, ugalj, struja i

druga goriva) 3.8%

2010.

Izvor: TCP/FAO/3201

MAPA PROIZVOĐAČA DRVNIH GORIVA U SRBIJI 2010

41 proizvođač drvnih

briketa

25 fabrika

peleta

7 proizvođača drvne

sečke

1.533 ćumurane

41 proizvođač drvnih

briketa

25 fabrika drvnih

peleta

7 proizvođača drvne

sečke

1.533 ćumurane

Izvor: TCP/FAO/3201

ŠUMARSTVO SRBIJEŠUMARSTVO SRBIJE

Površina pod šumom: 2.252.400 ha; 29,1%

Dubeća zapremina: 362,5 mil m3;

160,9 m3/ha

Godišnji prirast: 9,079 mil m3;

4,0 m3/ha

Državno vlasništvo: 1,19 mil. ha; 53%

Privatno vlasništvo: 1,06 mil. ha; 47%

Šumovlasnika: 900.000 - 1.300.000

Prosečna veličina parcele: 0,30 ha

Nacionalna inventura šuma 2008. godine

Izvor: Nacionalna inventura šuma 2008/9.

POTENCIJALI ŠUMSKE BIOMASE

ZAPREMINA ZAPREMINSKI

PRIRAST

Izvor: TCP/FAO/3201

DOSTUPNOST DRVNE BIOMASE

Poreklo sastojine ha %

Visoke prirodne

sastojine 621,200 27.6

IzdanaIzdanaččke sastojineke sastojine 1,456,4001,456,400 64.764.7

Veštački podignute

sastojine 174,800 7.8

SVEGA 2,252,400 100.0

Izvor: Nacionalna inventura šuma 2008/9.

MOGUĆI OBIM KORIŠĆENJA ŠUMA

Region Državne šume Privatne šume Ukupno

Beograd 85.815 87.173 172.988

Kolubarski i Mačvanski okrug 105.151 393.901 499.052

Podunavski i Braničevski okrug 148.307 219.295 367.601

Zlatiborski okrug 236.309 421.498 657.807

Moravički, Šumadijski i Pomoravski okrug 288.166 501.605 789.771

Borski, Zaječarski i Pirotski okrug 397.433 638.881 1.036.314

Raški i Rasinski okrug 341.680 413.625 755.305

Nišavski i Toplički okrug 218.103 173.730 391.833

Jablanički i Pčinjski okrug 243.766 360.257 604.023

Srem 216.122 72.287 288.409

Bačka 317.084 18.582 335.666

Banat 196.658 15.378 212.036

Ukupno 2.794.595 3.316.212 5.937.819

Izvor: A. Vasiljević, 2013

STVARNA I MOGUĆA SEČA

ZVANIČNO

MOGUĆE

Izvor: TCP/FAO/3201

IZDANAČKA

IZDANAČKA,

DODATNO

NISKOKVALITETNE IZDANAČKE ŠUME

• Površina: 1.456.400 ha

• Zapremina: 181.189.000 m3

• Državno: 84.000.000 m3

• Privatno: 97.189.000 m3

• Potencijalno dostupno 2 mil. m3/god

• Realno mogući obim korišćenja/meliorcija na

godišnjem nivou cca 2.500 ha ~ 200.000 m3

UTICAJ DRVNE BIOMASE NA RAZVOJ

RURALNIH PODRUČJA

Prirodni gas

Nafta

Radnici

Proizvodnja drvne

sečke, peleta i

cepanog drveta

Sistemi za daljinsko

grejanje

Servisi i usluge

Izvor: Austrijsko udruženje za biomasu

• trenutni obim radnog angažovanja u sistemu energije na

bazi drveta iznosi cca 7.000 radnika

• postoji dodatni potencijal za oko 2.000 radnika, uglavnom

u ruralnim područjima

SINHRONIZACIJA MEĐUSEKTORSKIH

AKTIVNOSTI

MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE,

ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE

(MPŠV)

MINISTARSTVO ENERGETIKE,

RAZVOJA I ZAŠTITE ŽIVOTNE

SREDINE (MERZŽS)

MINISTARSTVO FINANSIJA (MF)

UPRAVA ZA ŠUME I RURALNI SEKTOR

- novo definisanje šumarske politike (prioriteti)

Program razvoja šumarstva RS

Planovi gazdovanja šumama

Podzakonski akti

- subvencije

direktne konverzije

seme i sadni materijal

putna infrastruktura

specijalizovana mehanizacija

SPECIJALIZOVANI IZVOĐAČI

- ispunjavanje propisanih uslova

- nabavka i korišćenje specijalizovanih mašina

KORISNICI I SOPSTVENICI

- prilagođavanje sistema gazdovanja šumama

planska dokumenta

operativa

- dugoročno ugovaranje

MPŠVMPŠV

MERZŽSMERZŽS

Realizacija obaveza EZ (27% OIE do

2020)

Definisanje aktivnosti u kontekstu zaštite i

unapređenja životne sredine

SUBVENCIJE

• zamena kotlova

• podizanja energetskih plantaža

• mere EE (‘utopljavanje kuća’)

MFMF

Usklađivanje budžetske

politike

Carinske olakšice

Subvencionisani bankarski krediti

ZAKLJUČAK

• evidentni potencijali drvne biomase

• identifikovane potrebe na lokalnom nivou

(npr. zamena fosilnih goriva, ee)

• postoji znanje i iskustvo domaćih stručnjaka

• neophodnost međuresorne koordinacije za

realizaciju projekata (šumarstvo, ruralni

razvoj, energetika, životna sredina i finansije)

• promena sistema gazdovanja šumama

• politička podrška

PROMOCIJA OIE

Ispuniti međunarodne obaveze

Očuvanje i zaštita životne sredine (smanjenje emisije gasova)

Iskorišćenje biomase koja se trenutno ne koristi

Stvaranje tržišta biomase

Mogućnosti korišćenja poljoprivrednog zemljišta nižeg kvaliteta

Diverzifikacija aktivnosti na selu- novi izvori prihoda

Nova radna mesta i opšte unapređenje stanja ruralnih područja

(infrastruktura)

Obezbeđivanje potreba za energentima- smanjenje uvoza fosilnih goriva

Uvođenje novih tehnologija i praksi u šumarskoj proizvodnji

Održivo korišćenje resursa

BIOMASA JESTE OBNOVLJIVA, ALI NIJE NEISCRPNA!

ХВАЛА НА ПАЖЊИ!

HVALA NA PAŽNJIHVALA NA PAŽNJI