Upload
holli
View
89
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
“Njohja e Legjislacionit Mjedisor dhe sfidat e zbatueshmërisë së tij”. Ndryshimet Klimatike dhe legjislacioni ne Shqiperi Mirela Kamberi, M.Sc. Programi i PNUD per Ndryshimet Klimatike Tirane, 27 Maj 2010. Permbajtja. Programi i PNUD per Ndryshimet Klimatike - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
“Njohja e Legjislacionit Mjedisor dhe sfidat e
zbatueshmërisë së tij”
Ndryshimet Klimatike dhe legjislacioni ne Shqiperi
Mirela Kamberi, M.Sc.Programi i PNUD per Ndryshimet Klimatike
Tirane, 27 Maj 2010
Permbajtja
• Programi i PNUD per Ndryshimet Klimatike
• Konteksti shkencor per ndryshimet klimatike
• Parimet kryesore te UNFCCC-se dhe Protokollit te Kiotos
• Ceshtjet kyc ne negocim per pas 2012
• Statusi i negocimeve dhe perspektiva pas takimit te Kopenhagenit
• Legjislacioni per ceshtjet e ndryshimeve klimatike ne Shqiperi
Programi i PNUD per Ndryshimet Klimatike
Project completed
Project on-going
Ndryshimet Klimatike – nje fakt i pamohueshem
Paneli Nder - Qeveritar per Ndryshimet Klimatike (IPCC):
“Rritja mesatare e temperaturave ne glob e konstatuar qe nga mesi i shekullit njezet ka shume mundesi te jete shkaktuar nga rritja e konstatuar e perqendrimeve te gazeve me efekt serre te shkaktuar nga aktiviteti njerezor"
Ndryshimet Klimatike – nje fakt i pamohueshem
Akullnajat qe shkrijne
Uragani Katrina 2005
“Provat shkencore tani po rikonfirmohen: ndryshimet klimatike paraqesin rreziqe shume serioze globale, te cilat edhe kerkojne nje pergjigje globale te menjehershme.”
Ndryshimet Klimatike – nje fakt i pamohueshem
Burimi: IPCC AR4, Raport Permbledhes (perqindjet jane per 2004)
Emetimet Globale te Gazrave me Efekt Serre (GHG)
1990, 1992: AR10.3 oC ↑
1995: AR2
2001: AR31.4-5.8oC ↑
2007: AR41.1-6.4oC ↑
2014: AR5
1992: Konventa Kuader e Kombeve te Bashkuara per Ndryshimet Klimatike
1994: Konventa hyn ne fuqi
1997: Protokolli i Kjotos
2001: Marreveshjet e Marrakeshit* “rregullat” e Protokollit te Kjotos”* Miratimi ne tavoline
2005: Protokolli i Kjotos hyn ne fuqi
2007: Road Map-i i Balit
2009: Mbledhja e 15-te e Paleve Akordi i Kopenhagenit
2010: Mbledhja e 16-te e Paleve ne Meksike
Shkenca (IPCC) Politikat
(UNFCCC)
Te arrije stabilizimin e perqendrimeve te GHG ne
atmosfere ne nje nivel te te mjaftueshem per te
parandaluar “nderhyrjet e rrezikshme”
te njeriut ne sistemin e klimes
• Lejuar ekosistemet te pershtaten ne menyre te natyrshme me ndryshimet klimatike;
• Siguruar qe prodhimi i ushqimit nuk eshte i kercenuar; dhe
• Mundesuar nje zhvillim ekonomik te qendrueshem
Objektivi i Konventes
Nuk vendosi Objektiva te Detyrueshme: UNFCCC u nenshkrua nga 191 Pale
Konventa e Ndryshimeve Klimatike-UNFCCC
(1992)
brenda nje kohe te
mjaftueshme per te
CDM Training in Albania
Konventa i klasifikon vendet ne tre grupe
• “Bashke, por pergjegjesi te ndara”
Vendet e industrializuara &
Ekonomite ne Tranzicion (EITs)
• Adoptojne politika dhe masa me synim reduktimin e emetimeve te GHG-ve ne nivelet e vitit 1990 • EITs kane “fleksibilitet” ne angazhime
Aneksi I
Vendet e Industrializuara
• Sigurojne burime financiare per te asistuar vendet ne zhvillim
• Nxisin transferimin e teknologjive •Palet qe nuk jane anetare te Aneksit I P
Aneksi II
Vendet ne zhvillim
• Nuk kane detyrime sasiore
• Vendeve me Pak te Zhvilluara u eshte dhene trajtim i vecante
Jo te Aneksit I
Shqiperia eshte aktualisht ne
kete grup
• Miratuar ne Konferencen e Trete te Paleve (COP3) te UNFCCC me 1997 ne Kioto, Japoni, me 11 Dhjetor 1997
• Percakton nje objektiv per reduktimet e emetimit te GHG-ve per periudhen ndermjet 2008 dhe 2012 me 5.2% krahasuar me nivelet e 1990
• Percaktoi mekanizma nderkombetare te bazuar ne treg per te arritur objektivat (Joint Implementation, Clean Development Mechanism, etj.)
• 184 shtete nenshkruese
Protokolli i Kjotos
Ceshtjet kyc ne negocim per pas 2012
Propozime per objektivin global
Nivelet e CO2-eqv. te mos kalojne 350 ppmRritja e temperatures globale te kufizohet deri ne
2 grade C mbi nivelin para-industrialEmetimet globale ne 2050 te reduktohen te pakten me 50-85% ndaj niveleve te 1990
Sfidat kryesore per reduktimin e GHG-ve Nevoja per nje kuader global afatgjate per te ngadalesuar
rritjen e emetimeve globale dhe per te siguruar nje kurbe
renese pas 2020
Nevoja per reduktim te emetimeve globale me me shume se
50% deri ne 2050 (IPCC)
Nevoja per nje ristrukturim te plote te sistemeve energjetike:
(qe perllogaritet ne rreth $20 trilion ne infrastrukturen e furnizimit me energji deri ne 2030, me gjysmen ne vendet ne zhvillim (IEA))
Sfida: investimet per energjite e rinovueshme
CDM Training in Albania
Veprimet/angazhimet e zbutjes nga vendet e zhvilluara (KP&LCA)
Vendet ne zhvillim (NAMAs)
Mundesi per te adresuar emetimet nga shpyllezimi (REDD+)
Zhvillimet sektoriale
Rritja e efektivitetit te masave, perfshire rolin e tregjeve
Struktura e negocimeve per zbutjen/reduktimin e emetimeve
• Te mateshme Veprime• Te raportueshme MRV Angazhime• Te verifikueshme Mbeshtetje
Matja, Raportimi dhe Verifikimi (MRV) eshte ne qender
• Fokusi paresor i negocimeve ne 1995 ishte zbutja
Adaptimi ndaj ndryshimeve klimatike
• Adaptimi u identifikua si ceshtje ne konference COP-7 ne 2001
• Adaptimi eshte menduar si shtylla e dyte e marreveshjeve te pas 2012, me te njejten rendesi me zbutjen
• Nevojat financiare lidhur me adaptimin jane ne nivelin e qindra miliardeve ne vit
• Veprimet e adaptimit kerkojne mekanizma financiare te percaktuar
Ceshtjet kryesore politike per Kopenhagenin
• Takimi i 15-te i paleve ne Kopenhagen pritej te (dhjetor 2009) pritej te siguronte qartesi lidhur me:
Objektivat per vendet e zhvilluara
Veprimet e nevojshme per zbutje te efektit te ndryshimeve
klimatike ne nivel kombetar nga vendet ne zhvillim
Gjenerimi dhe mbeshtetja per zbutje dhe adaptim
Marreveshje institucionale per ekzekutimin e mbeshtetjes
per vendet ne zhvillim.
• Akordi i Kopenhagenit
Shqiperia dhe Ndryshimet klimatike
• Shqiperia ka ratifikuar UNFCCC ne 1994 dhe Protokollin e Kiotos ne 2005
• Shqiperia ben pjese ne vendet e Aneksit jo-1
• Shqiperia ka pergatitur dy Komunikimet e para per Konventen Kuader te Kombeve te Bashkuara per Ndryshimet Klimatike
Shkarkimet e GHG-ve nga te gjithe sektoret sipas SNC-se - CO2eqv
0500
100015002000250030003500400045005000550060006500700075008000850090009500
10000105001100011500120001250013000
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
6 Waste5 Land-Use Change & Forestry4 Agriculture3 Solvent and Other Product Use2 Industrial Processes1 Energy
•Totali i shkarkimeve te GHG-ve ne vitin 2000 ishte 7619.90 Gg •Sektori kryesor eshte Energjia (44.00%), e ndjekur nga Bujqesia (27.12%) dhe Ndryshimi i Perdorimit te Tokes dhe Pyjet (21.60%) •Midis nen-sektoreve te energjise, transporti eshte sektori me kontribues ne shkarkime•CO2 eshte gazi kryesor GHG per Shqiperine (73.12% ne 2000)
Skenaret e GHG-ve per Shqiperine per periudhen 2010 – 2025 [Gg CO2 eqv]
0
5000
10000
15000
20000
25000
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Years
GH
G e
mis
sio
ns
[Gg
CO
2 eq
v.]
Baseline Scenario Abatement Scenario
Shqiperia dhe Mekanizmi per Zhvillim te Paster
Potenciali i reduktimit te emetimeve:
• Sektori i energjise (400,000 t CO2/vit), energji te rinovueshme (1.35m t CO2/vit)
• Sektori i mbetjeve (130,000 t CO2/vit) dhe LULUCF (620,000 t CO2/vit)
• Gjithsej: 2.5m t CO2/vit, me hidroenergjine dhe pyjet qe zene rreth 75%
Objektivat dhe Organizimi i MZHP-se• Parimi: Reduktimet e emetimeve ne vendet ne zhvillim mund te
certifikohen dhe te shiten
• Bleresit = Shtetet e Aneksit 1 dhe shoqerite e vendosura ne keto vende
• Objektivat:
• Ndihmon vendet blerese te permbushin objektivat e tyre te reduktimit te GHG-ve me kosto te ulet
• Kontribuon ne zhvillimin e qendrueshem te vendit prites
• Rregullat, modalitetet dhe procedurat jane percaktuar ne:
• Protokollin e Kiotos (1997) dhe Vendimet pasardhese dhe
• Vendimet e Bordit Ekzekutiv te MZHP-se
• Bordi Ekzekutiv i MZHP-se:
• Pergjegjes per zhvillimin e metejshem te rregullave te MZHP-se dhe monitorimin e zbatimit
• Perbehet nga 10 Anetare + 10 Alternative (Zevendesues)
• Raporton ne Konferencen e Paleve
Cikli i Projektit MZHP:Hapat drejt reduktimeve te certifikuara te emetimeve (CER-e)
Periodikisht gjate periudhes se kreditimit:Projekt Ideja
Dokumenti i Plote i Projektit / Aplikimi i Metodologjise
Miratimi i Vendit Prites
Validimi
Regjistrimi
Monitorimi i Reduktimit te Emetimeve
Verifikimi dhe Certifikimi i Reduktimeve te Emetimeve
Leshimi i CER-eve
Pronari / Zhvilluesi i
Projektit
Pronari / Zhvilluesi i
Projektit
Vendi Prites AKP
Njesia Operacionale
(DOE)
Bordi Ekzekutiv i MZHP
Njesia Operacionale
(DOE)
Bordi Ekzekutiv i MZHP-se
Pronari / Zhvilluesi i
Projektit
Shqiperia dhe kuadri ligjor per te marre pjese ne projektet MZHP
• Pale ne Protokollin e Kiotos (Ratifikuar me ligjin nr. 9334, date 16.12.2004)
• Vend anetar i Aneksit jo - 1
• Krijimi i Autoritetit Kombetar te Percaktuar – AKP (VKM nr.1553, date 26.11.2008)
Krijimi i AKP-se
• AKP vepron si nje njesi e specializuar brenda Ministrise se Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave;
• Pergjegjese per rishikimin dhe miratimin e projekteve te MZHP-se;
• Dy njesi: Komiteti (7 anetare) dhe Sekretariati Teknik (4 anetare);
• Shpenzimet per krijimin dhe funksionimin mbulohen nga buxheti i MMPAU-se.
Funksionet e Komitetit
• Koordinon aktivitetet per zbatimin e angazhimeve ne kuadrin e UNFCCC dhe Protokollit te Kiotos;
• Siguron qe projektet MZHP realizohen ne perputhje me legjislacionin shqiptar dhe marreveshjet nderkombetare;
• Nxjerr, kur eshte e nevojshme, kushtet per miratimin e projekt-propozimeve;
• Vlereson procedurat e ndjekura nga Sekretariati Teknik.
Funksionet e Sekretariatit Teknik
• Pergjegjes per krijimin e marredhenieve normale ndermjet zhvilluesve te projektit dhe AKP-se;
• Pranon kerkesat e zhvilluesve te projektit dhe kryen shqyrtimin paraprak te tyre;
• Siguron koordinimin nder-sektorial ne procesin e shqyrtimit te projekteve te propozuara;
• Siguron respektimin e procedurave te Vleresimit te Ndikimit ne Mjedis;
• Siguron respektimin e procedurave te Vleresimit te Zhvillimit te Qendrueshem;
• I paraqet Komitetit projektin e detajuar per rishikim dhe miratim;
• Pergatit Letren e Miratimitt (LoA).
Projekt Ideja (PI)
Propozuesi i projektit i paraqet AKP-se nje kerkese se bashku me Projekt-Idene, e cila permban:
a) Nje permbledhje te shkurter te projektit (tipin, madhesine, vendndodhjen);
b) Nje perllogaritje te reduktimeve te emetimeve te gazrave te efektit sere;
c) Metologjine baze dhe ate te monitorimit;
d) Kosot e perllogaritura te investimit te projekti dhe jetegjatesine e tij.
Procedurat e Miratimit te PI-se
• E gjithe procedura per dhenien e letres se miratimit zgjat 25 dite nga data e paraqitjes se PI-se;
• Sekretariati Teknik vlereson nese aplikimi eshte i plote;
• Kerkon nga propozuesi i projektit te dhena shtese;
• I percjell dokumentet, kur e sheh te nevojshme, ministrive perkatese te linjes;
• Pergatit opinion perfundimtar dhe ja paraqet Komitetit;
Dokumenti i Plote i Projektit (DPP)
• Mbas marrjese se letres se pranimit, propozuesi i projektit i dergon me shkrim Komitetit DPP-ne;
• Shqip dhe Anglisht, ne forme elektronike;• Permban:
- nje kerkese formale per Komitetin e AKP-se;- nje pershkrim te pergjithshem te aktivitetit te projektit;- raportin e vleresimit te ndikimit ne mjedis te projektit;- nje deklarate e nenshkruar mbi statusin financiar dhe ligjor te shoqerise;- nje dokument qe demostron aplikimin e metodologjise baze dhe te monitorimit;- kohezgjatjen e periudhes se projektit/kreditimit;- miratimet nga institucionet perkatese per kryerjen e aktivitetit.
Procesi i shqyrtimit te DPP-se
• Procesi zgjat 30 dite nga data e paraqitjes se DPP-se;• Sekretariati Teknik vlereson nese aplikimi eshte i
plote;• Dergon dokumentet per nje opinion te specialisteve te
mjedisit te MMPAU-se dhe ministrive te linjave;• Specialistet japin vleresimet dhe komentet e tyre
brenda 10 ditesh;• Pasi Sekretariati Teknik mbledh komentet e eksperteve
dhe pergatit nje opinion perfundimtar brenda 4 diteve dhe ja dergon Komitetit per vendimin perfundimtar;
• Komiteti, brenda 5 ditesh pune, ben shqyrtimin fillestar dhe merr vendimin perfundimtar brenda 10 ditesh pune;
• Letra e miratimit/refuzimit nenshkruhet nga Ministri brenda 5 diteve nga data e vendimit perfundimtar te Komitetit.
Kosto administrative e procesit
• Propozuesit e projektit paguajne nje tarife sherbimi prej 50 000 (pesedhjetemije) leke, ne momentin e paraqitjes se kerkeses per miratim;
• Pagese e pakthyeshme edhe ne rast mos miratimi;
Konkluzione
• Krijimi i AKP-se permbush kushtin per kualifikimin ne projektet e MZHP-se;
• Funksionet dhe procedurat te mbeshtetura ne kerkesat dhe eksperiencat nderkombetare;
• Procedura te thjeshta dhe te shpejta per miratimin e vendit prites te projekteve MZHP;
• I gjithe procesi i miratimit zgjat vetem 55 dite;
• Kosto administrative relativisht e ulet.
FALEMINDERIT PER VEMENDJEN!