No. 27 | Eylül 2008ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/panorama/pdf/mag2… · tipi programlara ayrıldığı Türkiye’deki Bölgesel Rekabet Edebilirlik Eylemsel Programıdır

inforegio

Bölgesel Politika ve genişleme -

Katılım öncesi fi nansman yoluyla hız kazanmak

tr

panorama| No. 27 | Eylül 2008 |

İçindekiler

Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı yoluyla Aday Ülkelerin kalkınmasını sağlamak 4 kalkınmasını sağlamak 4

Avrupa Birliği, hızla genişlemeye devam ederken, Aday Ülkelere sunulan yardım da giderek gelişmektedir. Orijinal katılım öncesi mali yardımının nasıl yeni

boyutlar kazandığına dair genel bir bakış.

Bölgesel kalkınma: Batı Balkanlar için AB üyeliğine doğru önemli bir adım 7 önemli bir adım 7

Aralık 2005: Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti için Avrupa Birliği üyesi olma yolunda önemli bir dönüm noktası.

Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının Sınır Ötesi Bileşeni 8 Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının Sınır Ötesi Bileşeni 8Son yıllarda, Avrupa’nın bölgeleri için sınır ötesi işbirliğinin desteklenmesi ve teşvik

edilmesinin önemi giderek daha geniş bir çevre tarafından kabul edilmektedir.

Rapor: Daha temiz bir gelecek kurmak 10 Rapor: Daha temiz bir gelecek kurmak 10Bulgaristan, AB içindeki geleceğine uzanırken katılım öncesi yapısal politikaları

kapsamındaki fi nansman bir şehrin çevreyi kirleten atık bertaraf ve su sistemlerini modernize etmesine yardımcı olmaktadır. Panorama, Bulgaristan’ın Tuna üzerindeki en

büyük limanı olan Rusçuk’a gidiyor.

Her yönüyle: Hırvatistan’da ekonomik kalkınmanın desteklenmesi 15 Her yönüyle: Hırvatistan’da ekonomik kalkınmanın desteklenmesi 15

Her yönüyle: Türkiye’de hızlı ilerleme – bölgesel rekabet edebilirliğe yeni bir yaklaşım 17 bölgesel rekabet edebilirliğe yeni bir yaklaşım 17

ISPA faaliyetleri: Hırvatistan, Romanya, Bulgaristan 20 ISPA faaliyetleri: Hırvatistan, Romanya, Bulgaristan 20

Her yönüyle: IPA’ya hazırlanmak – Hırvatistan’daki yönetim ve denetim sistemlerinin akreditasyonu 21 21

Komşuluk programları faaliyetleri: Macaristan, Romanya, Sırbistan, CADSES, Adriyatik Yeni Komşuluk Programı 22 Sırbistan, CADSES, Adriyatik Yeni Komşuluk Programı 22

Her yönüyle: Bulgaristan ve Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti – sınır ötesi işbirliğinde öncü 23 sınır ötesi işbirliğinde öncü 23

Etkinlik: Uyum Politikasının birlikte tanıtımı – Etkinlik: Uyum Politikasının birlikte tanıtımı – INFORM ağının açılış toplantısı 25 INFORM ağının açılış toplantısı 25

REGIO ve Ağlar 27 REGIO ve Ağlar 27

Çevrimiçi 28 Çevrimiçi 28

Fotoğrafl ar (sayfa): European Commission (3, 4, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 22, 24, 25), EAR (7), Ministry of Economy, Labour and Entrepreneurship, Croatia (15), Croatian National Tourist

Board/Josip Madračević (16), Ministry of Industry and Trade, Turkey (17, 18), Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure, Croatia (20), Bertrand Gardel/Hemis/Corbis (21), Reporters (23).

Kapak: Trogir, Hırvatistan. Fotoğraf: Serdar Yağcı/iStockphotoDiğer Katılımcılar: Tipik S.A.

Editör: Raphaël Goulet, Avrupa Komisyonu, Bölgesel Politika GM

Bu dergi İngilizce, Fransızca, Almanca, Hırvatça, Makedonca ve Türkçe olarak geri kazanılmış kağıda basılmış olup, aşağıdaki adreste de Avrupa Birliği'nin 22 dilinde bulunmaktadır:

http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm

Bu yayında yer alan görüşler yazarına ait olup, Avrupa Komisyonu’nun fi kirlerini yansıtmayabilir.

Bölgesel Politika ve genişleme - Katılım öncesi fi nansman yoluyla hız kazanmak

REG IOgis0 300 km

| inforegio | panorama | No. 27 | s. 3 |

(Potansiyel) aday ülkelerin yarınlara hazırlanması

Avrupa Birliği’ne katılmak isteyen ülkelerle yakın ilişkiler geliş-tirmek son derece önemlidir. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA), aday ülkeler ile potansiyel aday ülkelere Birliğin nasıl çalış-tığını daha iyi anlamayı ve üyeliğe hazırlanırken ulusal politikalar, kurallar ve tüzükleri uyumlaştırma çabalarında yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir araçtır.

IPA, tek bir şemsiye altında, AB programları ve katılım öncesi mali araçları birleştirmekte ve lehtar ülkelere çıkar sahipleri, Üye Devletler ve uluslararası mali kurumlar daha iyi koordinasyon sağlarken bu ülkelerin yardımı ihtiyaçlarına göre düzenlemelerinde daha fazla esneklik kazandırmaktadır.

Panorama’nın bu sayısında, odak noktası Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen iki IPA bileşeni üzerindedir: sınır ötesi işbirliği ve bölgesel kalkınma. Birincisi AB Üye Devletleri ile aday/potansiyel aday ülkelerin arasındaki sınırların her iki tarafın-daki makamlar arasında işbirliğini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. İkincisi ise altyapı gelişimi gibi alanlardaki yatırımı, Avrupa Birliği içerisindeki bölgeler Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu ve Uyum Fonu kapsamında desteklendiği şekilde, desteklemek üzere tasarlanmıştır. İlk kez olarak, katılım öncesi mali yardım, birkaç yıl boyunca daha stratejik bir biçimde planlanmış ve uygulanmış, bu suretle çekirdek yatırım projeleri için sürekli ve kesintisiz bir fon akışı sağlamıştır. IPA, böylelikle lehtar ülkelerin, tam üye olarak AB’nin Uyum Politikasından faydalanacakları günün geldiği zaman için, Avrupa Birliği’nde bu gibi eylemlerin nasıl uygulandığını öğrenmelerine olanak vermektedir.

Inforegio Panorama dergisinin bu sayısında, lehtar ülkelerin IPA ve selefi IPSA tarafından fi nanse edilen projeleri yönetme ve uygulamalarındaki farklı yollara dikkat çekerken bunu bu ülkelerin kendi temsilcilerinin yanı sıra Komisyon’dan uzmanların gözlerinden sunuyoruz. Bunun, hem mevcut Üye Devletler hem de Avrupa Birliği’nin gelecek üyeleri için önemli bir karşılıklı öğrenme alıştırması olduğuna inanıyorum.

Danuta HübnerBölgesel Politika Komiseri

| s. 4 | inforegio | panorama | No. 27 |

Bölgesel politika ve genişleme Katılım öncesi fi nansman yoluyla hız kazanmak Bölgesel politika ve genişleme Bölgesel politika ve genişleme

Aday Ülkelerin Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı yoluyla kalkındırılması Avrupa, hızla genişlemeye devam ederken Aday Ülkelere verilen yardım da giderek gelişmektedir.

Bu makalede tam katılım öncesi mali yardımın nasıl yeni boyutlar kazandığına bakacağız.

Aday Ülkelere katılım öncesi fi nansman yardımı, ilgili tüm AB programları ve fi nans girişimlerinin yerini tek bir tedbirin – katılım öncesi mali yardım aracı (IPA)1 – aldığı 1 Ocak 2007 tarihinden itiba-ren hız kazanmıştır. Daha önce PHARE, PHARE CBC, ISPA, SAPARD, CARDS ve Türkiye için mali araç kapsamında bulunan programlar önemli fay-dalar sağlamışsa da şimdi bunların yönetilmesi ve her girişimin diğerlerine uydurulması süreci tüm ilgili tarafl ar için kolaylaşmıştır. Ulusal makamlar, sadece bununla da kalmayıp, sürece çok daha yakın-dan dahil olup, stratejik planlama ve programlama açısından sorumluluklarını arttırmışlardır. IPA’da çok yıllık programlama, stratejik planlama veya böl-

gesel makamlar ile yerel organların güçlendirilmesi gibi pek çok yeni kavram yer almaktadır. Bu daha kapsamlı çerçeve, Aday Ülkelere kendi ekonomileri ve kurumlarını ve dolayısıyla da girişimcilerinin ve idarecilerinin becerilerini geliştirmek için çok daha büyük bir alan sunmaktadır.

Sınırların zorlanması

Daha önceleri katılım öncesi mali yardım, Topluluk politikalarının kilit alanlarında kurumsal geliştirme ve yatırıma odaklanıyordu. Yatırım, esasen Trans-Avrupa ağları ve çevre alanlarındaki yatırımlara dönük proje

(1) Bu yardımın hukuki temeli 17 Temmuz 2006 tarihinde kabul edilen 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğüdür. Daha ayrıntılı uygulama kuralları 12 Haziran 2007 tarihli ve 718/2007 sayılı Komisyon Tüzüğünde belirtilmiştir.

Hırvatistan, tüm Aday Ülkeler gibi, çevre projeleri için AB yardımından faydalanabilir.

CrnaGora

ΕλλαδαElláda

Italia

ΚυπροςKyprosKıbrıs

Türkiye

БългарияBulgaria

PoranešnaJugoslovenska

RepublikaMakedonija

Hrvatska

Shqipëria

România

Bosna IHercegovina

Slovenija

Srbija

Magyarország

hland

MoldovaSlovensko

Česká Repu lb ika

Kosovounder UNSCR 1244/99

0 400 Km

REG IOgis



tipi harcamalara tahsis edilmiştir (ülkeye bağlı olarak, genel program ödeneğinin kabaca % 15 ila % 20’si).

Buna iyi bir örnek, fi nansmanın büyük kısmının Lizbon tipi programlara ayrıldığı Türkiye’deki Bölgesel Rekabet Edebilirlik Eylemsel Programıdır (2007-09’a yönelik genel program bütçesi, % 75 Topluluk katılımıyla 187 milyon €). Bu program kapsamında fi nanse edilecek projeler arasında endüstriyel altyapı oluşturulması ve geliştirilmesi, fi nansa erişimin kolaylaştırılması, Ar-Ge kullanımının teşviki, ye-nilikçilik ve teknolojinin geliştirilmesi, talep odaklı danış-manlık hizmetleri ve ağ oluşturma bulunmaktadır.

IPA’nın faydalarının görülmesi

Bugüne kadar, IPA’nın en etkileyici sonuçları belki de Eylemsel Programların hazırlığı sırasında elde edilmiştir. (Üye Devletler tarafından hazırlanan Ulusal Stratejik Referans Çerçevelerine benzer olan) Stratejik Uyum Çerçeveleri, merkezi hükümet makamlarının önderliğinde geliştirilirken programlar bölgesel makamlar ve çıkar sahipleri ile sivil toplum temsilcileri ile yakın istişare içerisinde, yetkili bakanlıklar tarafından ha-zırlanmıştır. IPA, bu ana programlama görevlerinin yanı sıra, ulusal makamların fi nansal yönetim ve denetim alanındaki becerilerinin geliştirilmesini de sağlamıştır.

Bu nispeten kısa zaman süresinde (program hazırlıkları ve müzakereler bir yıldan az sürmüştür), başarılı uygulamaya yönelik başlıca önkoşullar ve ilkeler kabul edilmiştir. Bunlar arasında program mülkiyeti, yardımın çekirdek sektörler ve dezavantajlı bölgelere yoğunlaştırılması ve programların

odaklı bir araç olan Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA) yoluyla uygulanıyordu. Altyapı yatırımları, IPA ile birlikte, alışılagelmiş sınırlar aşılarak, rekabet, yenilikçilik ve istihdam yaratımını geliştirecek tedbirlerle birleştirilmiştir.

IPA’nın beş bileşeni

Fonlar, beş bileşen yoluyla tahsis edilmektedir: I. Geçiş Yardımı ve Kurum Geliştirme; II. Sınır Ötesi İşbirliği; III. Bölgesel Kalkın-ma (ulaşım, çevre ve ekonomik kalkınma); IV. İnsan Kaynakları Geliştirme (beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve dışlanmayla mücadele); V. Kırsal Kalkınma (kırsal kalkınma tipi tedbirler).

I ve II. bileşenler, Batı Balkanlar’dan yardım alan tüm ülkeler ile Türkiye’ye açıktır. III, IV ve V. bileşenler, sadece Aday Ülkelere (yani Hırvatistan Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti ve Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti) açıktır. Bunların tasarımı, yapısal, uyum ve kırsal kalkınma fonlarının yönetim ve prog-ramlama ilkeleriyle son derece benzerdir. Dolayısıyla, IPA yardım alan ülkelerin bu Topluluk Uyum Politikası araçlarının yönetimine erken bir aşamada katılmalarına olanak vermek-tedir. Bu programların uygulanmasında ilk elden deneyim ka-zanmak suretiyle, bu ülkeler, gelecekte yapısal, uyum ve kırsal kalkınma fonları hususunda bir kez hak sahibi olduklarında, bunları özümsemek için uygun şartlara sahip olacaklardır.

Aday ülkeler, ilk kez olarak fi nansmandan AB Üye Devletleri ve Uyum Politikası araçları kapsamındaki bölgelerde fi nan-se edilen faaliyetlere benzer faaliyetleri kapsayacak denli faydalanacaklardır. Bölgesel Politika ve İstihdam GM’leri tarafından yönetilen IPA fonlarının önemli bir oranı Lizbon

IPA

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries© EuroGeographics Association for the administrative boundaries© EuroGeographics Association for the administrative boundaries© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

Potansiyel aday ülkeler Aday ülkeler



diğer fi nansman araçlarını tamamlaması ve çıkar sahipleri arasındaki ortaklıkları teşvik etmesinin sağlanması bulun-maktadır. Zaman içerisinde, IPA kapsamında oluşturulan sis-temler, daha sonra AB Uyum Politikası ve bunun araçlarının yönetilmesi için paha biçilmez değerler haline gelecektir.

III. IPA bileşeni kapsamında fi nanse edilen projelerden bazılarına göz atıldığında, bunların çeşitliliğinin yanı sıra stratejik önemleri de gözler önüne serilmektedir.

Türkiye’de atık yönetiminin desteklenmesi

Balıkesir Katı Atık Yönetimi projesi, müktesebat ve Türkiye mevzuatına uygun olarak, Balıkesir ve çevresindeki köylerde yeraltı suyu ile çevre kirliliğinin azaltılmasını ve Balıkesir, Bigadiç, İvrindi, Kepsut, Pamukçu, Susurluk ve Savaştepe için Bölgesel Katı Atık Yönetim Sistemi oluşturulması yo-luyla yeniden kullanım ve geri dönüşümün arttırılmasını hedefl emektedir. Proje, 2035 yılı itibariyle yaklaşık 444.000 kişilik bir nüfusa hizmet verecektir. Projenin tahmini toplam maliyeti 14 milyon € olup, buna yaklaşık 10 milyon €’luk IPA desteği dahildir. Projenin 2011 itibariyle tamamlanması ve faaliyete geçmesi beklenmektedir.

Hırvatistan çevre projeleri

Hırvatistan Çevre Eylemsel Programı kapsamında çok büyük altyapı projeleri fi nanse edilmektedir. Burada katı atık ve atık su için ilgili AB çevre standartlarını tam olarak karşılayan yeni tesisler fi nanse edilmektedir. Sözgelimi, bir düzenli depolama alanı, transfer istasyonları, geri dönüşüm ile bir mekanik ve biyolojik arıtma tesisi inşa edilecek olan Split (Lecevica) şehri için modern katı atık yönetim merkez-leri planlanmaktadır. Toplam proje maliyetinin 68 milyon € olacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca Slavonski Brod, Knin ve Drnis beldeleri için de yeni atık su arıtma tesisleri ve kanalizasyon ağlarının iyileştirilmesi de planlanmaktadır. Toplam proje maliyetlerinin sırasıyla 27 milyon € ve 18 milyon € olacağı tahmin edilmektedir.

Aday Ülkelerdeki yatırım yardımı, Üye Devletler’in fayda-lanabileceği yatırım yardımının sadece bir kısmını teşkil etmekteyse2 de, gelecek için kurum ve yapılar geliştirilmesi hususuna önemli bir vurgu yapmaktadır. Lider işadamları ve devlet memurlarına, Yapısal Finansman programlarının tam kontrolünü ele aldıkları zaman hazır olmalarını sağlamak üzere, yatırım projelerinin planlanması ve yönetilmesinde hayati bir deneyim sunmaktadır.

(2) 2007-13 tarihli mevcut fi nansal çerçeveye ilişkin genel IPA ödeneği: 11,5 milyar €2007-09, söz gelimi, Hırvatistan IPA kapsamında Topluluk fonlarından kişi başına yıllık ortalama 34 € alırken, Bulgaristan Yapısal Finansman programlarından kişi başına 110 € almaktadır.

IPA fonları Bosna Hersek gibi Batı Balkanlar’daki potansiyel Aday Ülkeler için de kullanılabilir.



Bölgesel kalkınma: Batı Balkanlar için AB üyeliği yolunda önemli bir adım Aralık 2005, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti için Avrupa Birliği (AB) üyesi olma yolunda önemli bir dönüm

noktası olmuştur – Avrupa Konseyi, bu ülkeye ‘aday ülke’ statüsü vermiştir. Bu olay, söz konusu ülkenin kaydettiği

ilerlemeyi göstermiş ve ona yeni kapılar açarak, katılım öncesi mali yardım aracının beş bileşenine erişim sağlamıştır.

Bu da, ülkenin bölgesel politikada söz sahibi olarak geleceğini inşa etmesinde 2007’den beri aktif rol oynamasına

olanak vermiştir.

Victor da Fonseca

Yapısal Fonların ve Uyum Fonlarının öncüsü olan katılım öncesi mali yardımın Bölgesel Kalkınma bileşeninin sonucu olarak, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti tarafından bir strateji belgesi geliştirilmiştir. Bu belge, mevcut 27 AB Üye Devleti örneğinde olduğu gibi, ülkenin ihtiyaçlarını ve önceliklerini belirleyen eylemsel bir programa ek olarak oluşturulmuştur.

Bu stratejik planlama ve sektörel programlama, ulusal ma-kamlara sivil toplumla işbirliği içerisinde sosyal ve ekonomik kalkınma için sorumluluk alma fırsatını vermiştir.

Bölgesel Kalkınma eylemsel programının başlıca hedefl erin-den biri, ülkenin sürdürülebilir kalkınması ve Batı Balkan-larla bölgesel bütünleşmesine katkıda bulunmaktır. Toplu-luk yardımı, başlangıç olarak ulaşım ve çevre sektörlerine yoğunlaşacaktır – bölgesel rekabet gücünün 2010 yılından önce bütünleştirilmesi beklenmemektedir.

Ulusal makamlar, Avrupa fonlarının yönetimi ve izlenme-sine yönelik idari yapıları uygulamaya koymanın yanı sıra, hali hazırda eylemsel program tarafından fi nanse edilen iki büyük projeyi yönetmektedir. Bu projeler, AB standartları ve uygulamalarının büyük ölçekte ve birden fazla alanda uygulanmasına – çevresel etki analizlerinden bağışçı koor-dinasyonuna kadar – yönelik olduklarından, ülke için önemli bir sınav teşkil etmektedir.

İlk büyük proje, Demir Kapı ve Smokvica arasında 10 numa-ralı geçit boyunca yeni bir otoyol bölümü inşaatını kapsa-maktadır. Bu, Salzburg ve Selanik arasındaki Trans-Avrupa

ağının tamamlanması anlamına gelmekte olup, bölgesel bütünleşme için bir gereksinim olan ülkenin dışarıya daha da açılmasını sağlayacaktır. Projenin toplam bütçesi 155 milyon € olup, bu bütçe, AB, Yunanistan (iki tarafl ı bağış şeklinde), Avrupa Yatırım Bankası (kredi yoluyla) ve devletin katkılarıyla oluşturulmuştur.

İkinci proje, Prilep’in 75.000 sakinine güvenilir bir kana-lizasyon sistemi ve bir atık su arıtma tesisi sağlanmasına yöneliktir. Tatlı su ve biyolojik çeşitlilik anlamındaki kay-nakları, ülkeyi bölgenin başlıca doğal rezervlerinden biri haline getirmektedir. Ancak arıtılmamış atık suyun yanı sıra arıtılmamış kentsel ve endüstriyel suyun da yol açtığı ağır kirlilik, sürdürülebilir kalkınma ve yerleşik halkın yaşam kalitesi için gerçek bir tehdit oluşturmaktadır. Gelecek yıl-larda bu sorunlarla etkili bir şekilde baş edebilmek için kamu sektörü tarafından ciddi yatırımlar yapılması gerekecektir. İkinci projenin maliyeti neredeyse 20 milyon €’ya ulaşmakta olup, bu projenin toplam 6 milyon €’su AB tarafından fi nanse edilmekte, geri kalanı ulusal katkıyla karşılanmaktadır.

Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti tarafından birkaç yılda kaydedilen ilerleme göz önüne alındığında ve harcan-maya devam edilmesi gereken çok ciddi çabalara rağmen, bu katılım öncesi dönemi ülkenin Avrupa ailesindeki ve daha özel olarak da bölgesel politikadaki geleceği için çok önemli bir ümit vaat etmektedir.

Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti'nde yol yapım faaliyetleri.

KOSOVOunder UNSCR 1244/99

MALTA

UKRAINA

ROSSIJA

SHQIPËRIA

MOLDOVA

ROMÂNIA

CRNAGORA

SLOVENSKO

HRVATSKA

MAGYARORSZÁG

SRBIJA

DEUTSCHLAND

TÜRKIYE

ÖSTERREICH

BOSNAI\HERCEGOVINA

ΕΛΛΑΔΑELLÁDA

ITALIA

SLOVENIJA

БЪЛГАРИЯBULGARIA

ΚΥΠΡΟΣKYPROSKıBRıS

ČESKÁREPUBLIKA

PJRM

Slovenia- Croatia

Romania- Serbia

Hungary- SerbiaHungary

- Croatia

Greece - Turkey

Greece - The formerYugoslav Republic Of Macedonia

Greece- Albania

Cyprus - Turkey

Bulgaria- Turkey

Bulgaria- Serbia

Bulgaria - The formerYugoslav Republic Of Macedonia

Adriatic

REG IOgis0 300 km



İşbirliği, uzun zamandır, önce INTERREG Topluluk Girişimi yoluyla ve şimdi de Avrupa Bölgesel İşbirliği Hedefi yoluyla, AB Uyum Politikasının anahtar bir bileşeni olmuştur. Katı-lım Öncesi Mali Yardımın temel rollerinden biri, aday ülke-lerin Uyum Politikasının uygulanması için hazırlanmasına yardım etmek olup, IPA’nın sınır ötesi bir boyuta da sahip olmasını açıklayan mantık da budur. Aynı zamanda, yeni programlama döneminde sınır ötesi işbirliği sağlamak için IPA’nın kullanılması, AB’nin dış sınırları boyunca işbirliğin-de geçmişte yaşanan idari güçlükleri çözüme kavuşturmak üzere tasarlanmıştır.

Aslında IPA sınır ötesi bileşeni üç türde işbirliğini destek-lemektedir. İlk olarak, bir taraftan Üye Devletler, diğer ta-raftan da aday ve potansiyel aday ülkeler arasında sınır ötesi

işbirliğini fi nanse etmektedir. İkinci olarak, aday ülkeler ile potansiyel aday ülkelerin kendileri arasındaki sınır ötesi işbirliğini desteklemektedir. Son olarak da, bu bileşen, aday ve potansiyel aday ülkelerin Bölgesel İşbirliği Hedefi kap-samında uluslar ötesi işbirliği programlarına, bilhassa da Güney Doğu Avrupa ve Akdeniz programlarına katılımını destekleyebilir.

Makale, Üye Devletler ve (potansiyel) aday ülkeler arasında en fazla 12 programı destekleyecek bu unsurların birincisine odaklanmaktadır (bkz. harita). Bu programların çoğu zaten uygulamaya konmuş bulunmakta olup, proje çağrılarının ilki Slovenya-Hırvatistan programı için tamamlanmıştır (ayrıntılı bilgi için bkz. www.interreg-slohucro.com.)

Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının Sınır Ötesi Bileşeni Son yıllarda, Avrupa bölgeleri için sınır ötesi işbirliğinin desteklenmesi ve teşvik edilmesinin önemi giderek daha yaygın

olarak kabul görmüştür. Sınır bölgeleri, daha merkezi bölgelere kıyasla belirli dezavantajlara maruz kalmaktadır. Bu

bölgeler, genellikle daha az gelişmiş olup, çoğunlukla coğrafi ve demografi k güçlüklerle karşı karşıya bulunmaktadır;

üstelik, ekonomik etki alanı ve gelişme potansiyeli, çoğu zaman sınırın kendisinin yol açtığı hukuki, idari, ekonomik ve

kültürel engellere çarpmaktadır. Bu faktörler, Avrupa Birliği’nin dış sınırları boyunca bilhassa vahim bir hal almıştır.

Moray Gilland ve Irina Nicolaescu

AB Üye Devletleri katılımıyla IPA Sınırötesi İşbirliği programları

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)© EuroGeographics Association for the administrative boundaries (NUTS regions)Other administrative boundaries : Global Administrative Unit Layers (Gaul), FAOOther administrative boundaries : Global Administrative Unit Layers (Gaul), FAOOther administrative boundaries : Global Administrative Unit Layers (Gaul), FAO

Adriyatik

Bulgaristan - Türkiye

Bulgaristan - Sırbistan

Yunanistan - Arnavutluk

Bulgaristan – Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti

Yunanistan - Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti

Kıbrıs - Türkiye

Yunanistan - Türkiye

Macaristan - Hırvatistan

Macaristan - Sırbistan

Romanya - Sırbistan

Slovenya - Hırvatistan



Bölgenin siyasi coğrafyasına bağlı olarak, programların çoğu nispeten küçük, kara temelli programlardır. Buna en büyük istisna, 2013 yılına kadar yaklaşık 200 milyon € gerektiren ve sekiz ülkenin dahil olduğu Adriyatik programıdır.

Sınır Ötesi İşbirliğine yönelik yeni, daha radikal bir yaklaşım

IPA’nın sınır ötesi bileşenin radikal doğasını hafi fe almak pek mümkün değildir. Öncelikle, her program için fon-lar ülke başına değil, program başına tahsis edilmektedir. Bu, AB dış sınır işbirliği programlarıyla ilgili geçmişte karşılaşılan en büyük dezavantajlardan birini çözmektedir; bu güçlükler, Avrupa Birliği’nin içinde ve dışında farklı fon kaynaklarının koordinasyonundaki sorunlardan kay-naklanıyordu.

İkinci olarak, sınır ötesi bileşenden, IPA’nın sadece aday ülkelerin faydalanabileceği bölgesel kalkınma, insan kay-nakları ve kırsal kalkınma bileşenlerinden farklı olarak, tüm aday ve potansiyel aday ülkeler faydalanabilir. Bölgede sınır ötesi işbirliğine yönelik büyük ilgiden dolayı bu durum özellikle önem arz etmektedir. Ülkelerin nispeten küçük olması, halklarının önemli bir kısmının sınır bölgelerde yaşadığı anlamına gelmekte olup, bu durum sınır hususla-rının genellikle siyasi gündemin tepelerinde yer aldığı anla-mına gelebilir. Bunların sınır ötesi işbirliğinden dışlanması son derece olumsuz ve zararlı bir sinyal göndermek demek olurdu. Sonuç olarak, ilgili ülkeler Avrupa Birliği’ne aday ülke haline gelmelerinden bile önce, bir Yapısal Finansman yaklaşımı kapsamında uygulanan programlara dahil olmanın faydasını göreceklerdir.

Bu da, IPA’nın sınır ötesi bileşeninin getirdiği üçüncü te-mel yeniliktir. IPA sınır ötesi programları, bu programları gelecekteki Yapısal Finansman uygulamasına hazırlamak üzere kullanma amacına uygun olarak, Yapısal Finansman kurallarına mümkün olduğunca uygun olacaktır. Bu, önce-likle programların çok yıllık olarak uygulanacağı anlamı-na gelmektedir. Programın işletilmesinden ilgili ülkelerin temsilcilerinden oluşan bir İzleme Komitesi sorumlu olup,

bunu, sınırın her iki tarafından kişilerin görev aldığı bir Sekreterlik desteklemektedir. Bunun yanı sıra, tüm projelerin sınırın her iki tarafından ortakları olması gerekmektedir ve Komisyon tarafından değil, katılımcı ülkeler tarafından ortaklaşa olarak seçilecektir.

Sınır ötesi işbirliğinin örgütlenmesindeki bu kökten deği-şikliklere kıyasla, programların içeriği, Avrupa’nın diğer yerlerindeki sınır ötesi işbirliğinin başarısına dayandığın-dan, o kadar radikal görünmeyebilir. Programlar, ekono-mik kalkınma ve turizm gelişimi, sosyal ve kültürel bağlar, çevresel koruma, ulaşım geliştirme ve küçük ölçekli altyapı için destek sunmaktadır. Dolayısıyla, belirli bir düzeyde, bu sınır ötesi işbirliği programlarının faydaları açıktır. İlgili sınır bölgelerden proje ortakları, komşularıyla birlikte ça-lışmalarına ve yerli halkların ekonomik ve sosyal kalkınması için getirileri olan projeler yapmalarına olanak veren fonlar elde edecektir.

Bununla beraber, sınır ötesi işbirliği, basitçe yerel düzeyi ilgilendiren bir husus değildir ve olamaz da. Ülkeler, ortak sınır bölgelerinde birlikte çalışmak suretiyle, siyasi sınırları aşan güçlükleri ele alabilirler. Sel baskınlarının önlenmesi bu gibi bir alan olup, sınırın bir tarafında meydana gelen bir sel baskınının temel kaynakları diğer tarafta olabilir. Buna ek olarak, yerel düzeydeki bazı projelerin ulusal hu-suslar ve Avrupa politikası hususları ile bağlantısı olabilir. Bu bağlamda, IPA sınır ötesi programlarında Romenlerle veya Tuna ve Tisza gibi ortak nehir havzalarıyla ilgili proje-ler geliştirilebilir ve bunların yerel, sınır ötesi bölgenin çok ötesinde bir etkisi olabilir.

Son olarak, göz önüne alınması gereken bir fayda çeşidi daha bulunmaktadır – bunlar (potansiyel) aday ülkelere yönelik kurumsal faydalar olarak tanımlanabilir. Bu ülkelerdeki ulusal ve yerel makamlar, bu programlara katılmak sure-tiyle, İzleme Komitelerine, proje seçme usullerine ve mali kontrol ve denetim sistemlerinin oluşturulmasına katılmak da dahil olmak üzere, Yapısal Finansman tipi programların uygulanması konusunda deneyim kazanabilir.

Sonuçlar

IPA sınır ötesi programları için 2009'un ilk çeyreği, anahtar bir dönem olacaktır. Bu dönemde bu programların çoğu, İzle-me Komitesi toplantılarıyla birlikte, sınır bölgesindeki prog-ramların profi llerini iyileştirme ve proje sunumlarını teşvik etme sürecini başlatmak üzere resmi açılış etkinliklerini düzenleyecektir. Bu, çok önemli aşamada tüm programlar için görünürlüğün korunması önemli bir husus olacaktır.

IPA sınır ötesi programları, (potansiyel) aday ülkelere AB Uyum Politikasının uygulanmasına yönelik hazırlıklarında bir öğrenme çerçevesi sunmak suretiyle, AB katılım öncesi mali yardım kapsamında stratejik bir boyut oluşturmaktadır.

Böylelikle IPA sınır ötesi bileşeni, hem coğrafi hem de mali anlamda, AB işbirliğinin Güney Doğu Avrupa’yı içerecek şekilde genişlemesi anlamına gelmektedir. Bu da, yeni potan-siyel faydalar sağlamakta ama aynı zamanda programlarda yer alan tüm aktörlerin daha kararlı ve pro-aktif katılım-larını gerektirmekle, daha yüksek düzeyde bir sorumluluk getirmektedir.

Macaristan ve Sırbistan’daki iki Avrupa hayvanat bahçesi, eğitim ile çevre korumayı geliştirmek için işbirliği yapmaktadır.



Atıksu ve boşa harcanan su – ikili bir sorun

Tuna Nehri, Bulgaristan’ın Rusçuk şehrinden akıp geçmekte ve akarken de Romalılar buraya ilk yerleş-tiğinden beri olduğu gibi ticaret, ziyaretçi ve kültü-rel alışverişi beraberinde getirmektedir. Tuna Nehri Rusçuk’tan çıktığında, kendisiyle birlikte mavna ve gezinti teknelerini de taşımakla kalmamakta, ayrıca şehrin arıtılmamış pis suyunu da yanı sıra götür-mektedir. Şehrin dışarı akış noktasından, saniyede 240.000 litre kadar boşaltım yapan ‘Mavi Tuna’, adeta yanlış bir adlandırmanın eseri gibi durmaktadır.

Arıtılmamış kentsel ve endüstriyel atık su, doğrudan nehre akıtılmak üzere kolektörlerde toplanırken, şehrin temiz suyunun % 45’i, eskimiş borulardaki sızıntılar yüzünden şehir şebekesinden dışarı akmakta ve mik-robiyolojik kirlenme riskinden dolayı, su şebekesini gü-venilmez, pahalı ve tehlikeli bir hale getirmektedir.

Evlerdeki musluktan su aktığında, bunu, %64’ü as-bestli çimentodan inşa edilmiş olan, yaklaşık 447 km uzunluğunda kırık dökük, ufalanan borulardan geçerek yapmaktadır. Şehrin bölgesel su şirketi: Water Supply and Sewerage Ltd., ViK’in yöneticisi Sava Savov, durumu “En büyük sorunumuz bütün sistemin 1970’lerde yapılmış ve o zamandan beri yenilenmemiş olması, yani sistemin eskimiş olması,” diyerek açıklıyor.

Bütün bunlar, Bulgaristan’ın en kapsamlı su proje-sinin sonuç vereceği 2010 sonu itibariyle değişecek-tir. AB’nin Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA) kapsamında (35,1 milyon €) % 75 oranında ortak fi nansmandan yararlanan Rusçuk’un Entegre Su Projesi, şehrin iki anahtar AB su direktifi ne uyum sağlamasına olanak verecektir: Kentsel Su Arıtma ve İçme Suyunu düzenleyen direktifl er. Sağlayacağı faydalar: yeni, daha verimli pompalar; şehrin yük-sek binalarına sürekli su temini sağlayan on yeni

Daha temiz bir gelecek inşa etmek Bulgaristan, AB’deki geleceğine uzanırken katılım öncesi yapısal politika kapsamında sunulan fi nansman, bir

şehrin çevreyi kirleten atık bertaraf ve su sistemlerini modernize etmesine yardımcı olmaktadır. Panorama,

AB’den gelen 40,5 milyon €’nun üzerindeki desteğin, şehrin su temini ve atık arıtma standartlarına uyum

sağlamasına ve tehlikeli ve köhne altyapıyı geçmişte bırakmasına nasıl yardımcı olduğuna bakmak üzere,

Bulgaristan’ın Tuna üzerindeki en büyük limanı olan Rusçuk’a (nüfus 160.000) gidiyor.

Şehrin dışarı akış noktalarından birinden gelen atıksu Bulgaristan, Rusçuk’taki Tuna’ya boşaltılıyor.



hidrofor; şehir şebekesi için 20,5 km’lik yeni boru hattı; sızdırmaya en müsait boruların yenilenmesi; genişletilmiş bir dağıtım ağı ve yepyeni bir kanalizasyon sistemi ile arıtma tesisi olacaktır.

Atığın enerjiye dönüştürülmesi

Şu anda ViK’in yöneticisi olan Savov, beş yıl önce şehrin ka-nalizasyon sistemini çalışır halde tutmaya çalışan bir teknik birimin şefi ydi: “Bir tıkanıklık yaşadığımızı hatırlıyorum; ben de açmak üzere kolektöre inmiştim. Tıkanıklığı açmak, yoğun çabalarla tam iki gün sürdü ve ben bir hafta boyunca baş ağrısı, mide ağrısı gibi rahatsızlıklarla hasta yattım. Arı-tılmamış atık suyun buharı zehirlidir” derken biz de şehrin 11 kolektörünün içindekiler boşaltıldığında Tuna’nın sularının kahverengiye dönmesini seyrediyorduk.

Bu, sürekli arıtılmamış evsel ve endüstriyel atık su akışının, şehrin 2010 yılında yürürlüğe girecek olan AB’nin Kentsel Atık su Arıtma Direktifi ’yle ters düşmesine yol açacaktır. Bu sorunu ele almak üzere, Rusçuk’un Entegre Su Projesi’nin anahtar unsurlarından biri, kanalizasyon sisteminin ta-mamen yenilenmesi olacaktır. On bir kolektör modernize edilecek, atığı, son teknoloji ürünü bir arıtma tesisine yön-lendirecek merkezi bir kolektöre dönüştürülecek ve yüzlerce yıllık kontrolsüz boşaltım uygulamasına son verilecektir.

Gelecekte kullanım için ayrılan ek bir 100.000 m2 ile birlikte, 42.000m2’lik bir alana yayılan şehrin yeni atıksu arıtma te-sisi, 240.000 kişiye denk bir nüfusun kirlilik yükünü işleme kapasitesinde olacaktır. Bu ölçü birimi, günde kişi başına üretilen ortalama atık su miktarına dayanılarak hesaplanmış olup, 2030 için öngörülen nüfus artışını göz önüne almak-tadır. Tesis, modern en iyi uygulamalara uygun olarak AB

standartlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır ve mevcut tasarımı, anaerobik çamur sindirme sistemine sahip bir havalandırma tesisine yöneliktir. Atıksuyun arıtılmış su ve çamur olarak ayrılması sekiz aşamada gerçekleşmektedir – bunlar arasında havalandırma, anaerobik mikro-organizma kullanımı ve çökeltme tanklarının kullanımını gerektiren farklı düzeylerde fi ltreleme ve biyolojik işlemler gibi mekanik süreçler bulunmaktadır. Amonyum, daha sonra elementer azota indirgenecek olan nitratı oluşturmak üzere oksitlenir ve ardından fosfor dışarı atılır. İşlem tamamlandığında, karbon, fosfat ve nitrat yok edilmiş olur ve nehre temiz, arıtılmış atık su akarken, geriye kalan çamur toplanarak daha ileri düzeyde işleme tabi tutulur. Çamur, sıcak havayla kurutulduktan ve dört aşamalı anaerobik arıtmadan geç-tikten sonra, üretilen metanın toplanıp 990m3 ’lük bir gaz deposunda depolandığı bir çürütme tankında son bulur. Buradan itibaren biyogaz enerji santralini ve ısıtıcıyı besle-yerek, birleşik ısı ve enerji sunar.

Entegre Su Projesi, 2005 ve 2010 yılları arasında işleyecek olup, yatırılan fonlar, hali hazırda Tuna’yı kirleten atığı al-ternatif bir enerji kaynağına dönüştürecektir.

İçme suyu – kesintisiz daha temiz su temini

Ancak projenin kapsamından faydalanacak olan sadece çev-re değildir – halk sağlığı iyileşecek, içme suyu kaynakları korunacak, iş olanakları yaratılacak ve sel baskını riski, en aza indirgenecektir.

Finansmanın %71’i, kanalizasyon sisteminin modernizasyo-nu ve arıtma tesisinin inşasına giderken, geri kalanı temiz su şebekesinin iyileştirilmesi için kenara koyulacaktır. Şehrin dışında, şehrin su kaynağından ikinci pompalama istasyo-

Güvenli tasfi ye – yerel bir atık hücresi dolduruluyor.



nuna giden 20,5 km’lik ana boru hatlarını yenilemek üzere çalışmalar başlamış olup, burada önceleri bir bölümü 50’lerin ortalarında inşa edilmiş ve asbestli betondan yapılmış, diğer bölümü 60’larda yapılmış ve güçlendirilmiş betondan imal edilmiş olan iki ana hatlı su şebekesi boru hattı bulunuyordu. Bunlar çok kötü bir durumda olup, bu durum, sızıntılar ve elverişsiz pompalardan kaynaklanan düşük su seviyeleri yü-zünden iyice kötüleşiyordu – içlerindeki su seviyeleri düşük olduğu zaman borulardaki sürtünme artar.

Sahada ise, müteahhidin yeni boru hattının inşaatından sorumlu şantiye mühendisi, çapları iki kat daha geniş olan ve camla güçlendirilmiş plastikten imal edilmiş yeni boruların özen ve titizlikle yerleştirilmesi gerektiğini açıklayan Adam Harazim’dir. “Çapıyla birlikte borunun hassasiyeti de artar, bu yüzden her boru için teker teker hafriyat yapıyor ve boruyu geri doldurmayla derhal sabitliyoruz. Boruların kalitesi, hem fabrikada hem sahaya teslim üzerine, döşendikten sonra da iki kere daha kontrol ediliyor.” Harazim “Kaçınılmaz olarak, sahada düzeltilen ufak tefek kusurlar ve tasarım hataları oluyor” diyor.

Sözleşme, 2007 yılının sonunda imzalanmış olup, 20 km’nin 5 km’si şimdiden döşenmiş bulunmaktadır. Harazim, “Boruların farklı uzunluklarda ve yerine kusursuz bir şekilde oturduk-larından emin olmak için her bir parça bilgisayarda model-leniyor” diye açıklıyor.

Boru hattının yanı sıra, kontrol vanaları, kol ve çıkış bağlantı noktaları için 60 civarında beton bölme olacaktır. Demir yolları ve yolların altındaki dört alt geçit için hattın etrafı-nın kapatılması gerekecektir – tüm bunlar, en son teknoloji kullanılarak yapılacaktır. İnşaat işlerinin bütün programı, hava koşulları ve Tuna’nın altındaki yeraltı su düzeyinin yanı

sıra, boru hattının çoğu Rusçuk’un çevresindeki tarlalarda döşendiğinden, topluluğun tarımsal ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.

Akıntının daha yukarısında, şehrin su kaynağında, ilk pom-palama istasyonun şimdiden yeni ve faal bir pompası bulun-maktadır. Saniyede 500 litrelik bir kapasiteye sahip ve %25 enerji tasarrufl u olan pompa, 6.000 voltla çalışmakta olup, bu rakam, şirketin Rusçuk’a ve kentsel şehir ağını oluşturan 100.000 haneye su temin etmeye harcanan aylık 153.640 €’luk elektrik faturasının %75’i anlamına gelmektedir.

"Bu büyüklükteki bir operasyonu tek bir kurum üstlene-mezdi", diyor Savov, "burada gördüğünüz, ISPA fi nansman süreciyle ilgilenen bir müdürlüğü olan Bölgesel Kalkınma Bakanlığı, Belediyenin projeyi yönetmesine yardımcı olan üç danışmanlık şirketi ve bir de ViK’in kendisi, yani su şirketinin arasındaki işbirliğinin bir sonucudur. Bu tamamlandığı za-man, şehirde su temini sorunu ve kirlilik tehlikeleri ortadan kalkacaktır,” diye ekliyor.

On yıllar boyunca yetersiz yatırım ve buna bağlı sistemi bir arada tutma mücadelesine tanık olan Savov’un, şehrin kay-dettiği gelişmeler ve aldığı yardım karşısında kişisel olarak duygulandığı açıktır: "Bütün bu değişime, bu kadar büyük ölçekli bir yatırıma baktığımda ne hissettiğimi bilmek ister misiniz? İlk kez olarak, kendimi gerçek bir Avrupalı gibi hissediyorum.”

Çöp dökmenin yerini iyi yapılmış tek bir düzenli depolama alanı alıyor

Su projesi, tam anlamıyla rayına girerken çok önemli diğer bir altyapı projesi imzalanmaktadır. Eskiden bölgede AT tü-züklerine uygun hiçbir düzenli depolama alanı bulunmazken, Rusçuk ile bölgedeki diğer dört şehri daha kapsayan yeni düzenli depolama alanı şu anda faaliyet gösteriyor. Projeye ISPA tarafından 5,5 milyon €’nun biraz üzerinde bir miktar tahsis edilmiş olup, bu sayede 18 çöp dökme alanı kapan-mış ve bunu takiben bölge atığının yönetimi ve denetimin-de özellikle aşağıdaki hususlarda iyileşme kaydedilmiştir: geliştirilmiş yeniden kullanım ve geri dönüşüm oranları; daha organize toplama ve nakliyat; çevreye duyarlı bertaraf sistemi, kirleticilerin su tablasına ve Tuna’ya sızmalarının önlenmesi ve iyileştirilmiş izleme.

Rusçuk’un 3 km dışında, 2.337.000 m3 bir kapasiteye ve 22 yıllık kullanım süresine sahip olan alanda tehlikeli olma-yan evsel atık için toplam 1.819.726 m3 kapasite (iki hücre daha inşaatı için yer) sunan üç hücre bulunmaktadır. Tipik olarak inşaat endüstrisinden gelen katı atık için, toplam kapasitesi 121.955 m3 olan iki hücre daha vardır. Tehlikeli atığın depolanması için iki ek hücre daha özel olarak inşa edilmiş olup, bunların toplam kapasitesi 1.500m3 ’tür.

Tehlikeli atık hücreleri, şu an boş durmaktadır ve potansiyel kullanımları göz önünde bulundurularak yapıldıklarından, öngörülebilir gelecekte de boş durmaya devam edecektir. Yüksek ve güvenli bir bariyerle kapatılmış ve çevrelenmiş-lerdir ve diğer hücreler için kenara konulanlar, çürüyen atı-ğın oluşturduğu sıvıyı toplayan ve nötralize eden karmaşık bir drenaj sisteminden faydalanmaktadır. Çöp boşaltma alanlarında, çevresel açıdan zararlı olan bu sıvı, doğrudan toprağa süzülerek etraftaki araziyi kirletir ve su rezervine

Şehir şebekesinde yeni bir nakil boru hattı, kurulduktan sonra temiz su arzını iyileştirecektir.



karışır. Rusçuk’unki gibi iyi yapılmış bir düzenli depolama alanında, son aşamada sistemden çıkan, daha sonra daha temiz olarak düzenli depolamaya geri dönen katı maddeler ile kanalizasyon sistemine boşaltılan zararsız sudur.

"Ama bu sadece bir nötralize etme meselesi değil, aynı zaman-da bir faydalanma meselesidir," diyor düzenli depolama müdü-rü Plamen Kanazizov, "Evsel atık ve inşaat atığıyla başa çıkmak için metal, cam, plastik ve kağıt elde etmek üzere tam ölçekli bir geri dönüşüm bölümü oluşturuyoruz." Kanazizov’un atık bertaraf sistemlerini ve düzenli depolama alanlarını planlayan şehirlere tavsiyesi nettir: “Her şey alanın kullanım süresine bağlı, bu süre nihayetinde bir gün dolacak; asıl mücadele, atığı mümkün olan her durumda dönüştürmek yoluyla, alanın kullanım süresini mümkün olduğunca uzatmaktır.”

Rusçuk – AB fi nansmanı şehrin kendini yeniden düze çıkarmak için ihtiyacı olan zamanı sunuyor

AB fonlarını şeff af bir şekilde kullandığını kanıtlayan sici-linden gurur duyan Rusçuk, yakındaki Romanya’dan gelen klorür emisyonlarının yol açtığı ve 1980’lerin ortasında mey-dana gelen kitlesel göçle darbe almış olan bir şehir için düze çıkmak anlamına gelen ekonomik büyümenin nihayet keyfi ni sürüyor. Rusçuk Valisi Bojiday Yotov, “Herkes şehri terk ediyordu”, diyor. “1989’da demokratik değişimler meydana geldiğinde, ekonomik bir kargaşayı miras aldık. Şehirdeki hemen her şey ölüyordu ve Bulgaristan’daki en yüksek işsizlik oranlarından birinin yarasını taşıdık.”

Rusçuk’ta gezinirken, daha önceki katılım öncesi araçları tarafından kısmen fi nanse edilmiş projeleri ilan eden afi şler göze çarpıyor – Phare parası, küçük iş sektörü ve bölgesel kalkınmaya harcanmış ve ISPA, tartışılan iki anahtar altyapı projesinin başlatılmasında hayati bir rol oynamıştı.

Projeler, Bulgaristan hala aday ülkeyken başlatılmış olmaları-na rağmen, ülke AB üyesi olduktan sonra da planlandığı gibi sürdürülmüştür. Değişime uğrayan sadece ülkenin AB’yle ilişkisinin durumu değildi - fi nansman aracı da adını değiş-tirerek, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) haline geldi. İsim değişikliğiyle birlikte odak noktası da değişti; şu anda altyapı yatırımını rekabet gücü, yenilikçilik ve iş yaratımını geliştirecek tedbirlerle birleştiriyor.

AB fi nansmanının, Rusçuk’un engellenemeyen ekonomik dur-gunluğa kayışına ve altyapının çöküşünün de katkıda bulundu-ğu umutsuzluğun yol açtığı göçe son verdiği su götürmez bir gerçektir. Bu gibi projelerin şehre verdiği moral, belediyenin geleceği tekrar düşünmesinde esin kaynağı olmuştur – vali için refahın kaynağı açıktır, “En güçlü yanımız, daima konumumuz olmuştur,” diyor Yotov. Bir liman ve çok önemli bir iletişim ekseni olan Rusçuk, yavaş yavaş yabancı ve yerli yatırımları kendisine çekerek kendini toparladı. Şu anda işsizlik oranı % 3,15 olup, bu oran başkent Sofya’nınkinden bile düşüktür.

"2006’da Strazburg kulübünün üyeleri olarak, Rusçuk’un Bulgaristan’da en hızlı gelişen şehirlerden biri olacağını söyleyen Strazburg Valisinden etkilenmiştim ve haklı da çıktı,” diye ekliyor Yotov. Romalıların tabiriyle “60 geminin şehri”, geçen yıl limanına 450 gezinti teknesinin yanaştığına şahit olmuş, bunlar beraberlerinde turizmde bir patlama getirmiş ve ekonomiye hayat vermiştir.

Rusçuk bir zamanlar bir sanayi şehriyken, şu anda şeh-rin başlıca odak noktaları, ulaşım ve lojistiktir: Rusçuk’ta Bulgaristan’daki en büyük endüstri parkı inşa ediliyor. Ül-keye yabancı sermaye akıyor; bir Fransız hipermarket zinciri, bu senenin sonunda şehirde bir şube açmaya hazırlanıyor. 5.000 koltuklu bir spor ve eğlence merkezi, beş yıldızlı yeni bir otel ve ticaret merkezi de yapım aşamasında olup, bun-lar Bulgaristan’ın en büyük Kamu Özel Sektör Ortaklığı projesidir.

Yeni iyimserlik havasını sokaklarda hissedebilirsiniz. Şehrin geleceği hakkındaki fi kirleri sorulduğunda, 26 yaşındaki çevirmen Lachezara Raykova şöyle diyor: “2005’te İngilizce ve çevirmenlik okumak üzere Veliko Tarnovo Üniversitesi’ne gittim ve mezun olduktan sonra birkaç aylığına dönmeye karar verdim, sadece daha sonra nereye gideceğime karar vermek için. İş bulmak ve kişisel gelişim kaydetmek için Sofya’ya taşınmam gerektiğini düşünüyordum.” Ne var ki Raykova geri döndüğünde hoş bir sürprizle karşılaştı; şehir ona beklediğinden çok daha fazlasını sunuyordu: “İşte hala buradayım. İşim var, turizm var, ziyaretçiler var. Taşınmak gibi bir düşüncem yok, burada mutluyum.”

Peki ülkenin ilerleyişini engellediğini düşündüğü bir şey kal-mış olabilir mi? Raykova tereddütsüz cevap veriyor; hukuka daha saygılı olunması gerektiğini düşünüyor. Raykova’nın neslinden yeterli sayıda parlak genç profesyonel de aynı şe-kilde hissederse, yıldızı parlayan sadece Rusçuk’un geleceği olmayacak.

Arazi depolama sıvılarından amonyak çıkarmakta kullanılan damlama kolonu.



Olgular ve rakamlar

Katılım Öncesi Yapısal Politikalar Aracı (ISPA)

• Yılda 1 milyar €’nun üzerinde bir bütçeyle, 2000 ve 2006 arasında faal olmuştur

• 2000 ve 2003 arasında 10 lehtar ülke için 300 altyapı projesi (çevre ve ulaşım): Bulgaristan, Çek Cumhuri-yeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya.

• 2004-06: Bulgaristan ve Romanya ISPA’nın lehtar ülke-leri, Hırvatistan 1.1.2005’ten beri lehtar ülke.

• Uyum Fonuyla aynı ilkelere dayanır.

• Aday ülkelerin usuller, politikalar ve finansman il-kelerine ilişkin olarak AB’yi daha yakından tanıma-larını amaçlar.

Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)

• Aday ülkelere (Hırvatistan, Türkiye ve Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti) ve potansiyel aday ülkelere (1244 sayılı BM Güvenlik Konseyi İlke Kararı kapsa-mında Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kosova) 1.1.2007’den beri mali yardım sağlıyor.

• Aday ülkeler ve potansiyel aday ülkelerde Mali Geçiş Yardımı, Kurumsal Geliştirme ve Sınır ötesi İşbirliği. Ayrıca aday ülkelerde Bölgesel Kalkınma, İnsan Kay-nakları Geliştirme ve Kırsal Kalkınmayı destekliyor.

• 2000-06 programları PHARE, ISPA, Sapard, CARDS ve Türkiye için katılım öncesi mali yardım program-larının yerini aldı.

• 2008’de 1 milyar €’nun üzerinde bir bütçe.

• 2007 öncesi programları ve projelerinin 2010 itibariyle tamamlanması.

AB parası Rusçuk yurttaşlarının hayatını iyileştiriyor.



Hırvatistan, 1990 yılından itibaren faal bir pazar ekono-misine uyum göstermek için önemli adımlar atmıştır. Bu, harika bir başlangıç noktasıydı ama AB ekonomik hedefl erini karşılamak için hala alınması gereken çok yol vardı. Gelir düzeyleri AB ortalamasının çok gerisindey-di ve büyüme oranları da değişkendi. Sosyo-ekonomik zorlukların yanı sıra karşılanması gereken yeni çevresel standartlar sorun olmayı sürdürmektedir. Hırvatistan, bu hususlar ve diğer güçlüklerle mücadele etmek üzere, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında sunulan fi nansal yardımdan faydalanmaktadır. 2007 yılının başından beri mevcut olan IPA programı, beş bi-leşenden oluşmaktadır. Hırvatistan için özellikle önem arz eden unsur, bölgesel kalkınma ve rekabet gücünü kapsayan üçüncü bileşen (IIIB) olup, 2007-09 için 35,35 milyon € değerinde projeler programa konmuştur.

Bu bölgesel yatırımın kalbinde 2007-09 Bölgesel Reka-bet Edebilirlik Eylemsel Programı (RCOP) yer almak-tadır. RCOP'nin amacı, ülke içerisinde sosyal ve ekonomik uyum oluşturulması ve çok yıllık yatırım programları ile Yapısal Fonların gelecekteki yönetimiyle başa çıkabilecek kurumlar geliştirilmesidir. Programın uygulanmasından Hırvatistan Ekonomi, Çalışma ve Girişimcilik Bakanlığı kapsamındaki üç bölüm sorumludur.

Bölgesel Rekabet Edebilirlik Programına yakından bakış

RCOP'yi yönlendiren üç öncelik bulunmaktadır. Bun-ların ikisi, Hırvatistan ekonomisini AB ile daha fazla uyumlaştıracak yatırım ve yatay tedbirlerle ilgili olup, üçüncüsü, proje yönetimi hususlarını kapsamaktadır.

Hırvatistan'da ekonomik kalkınmanın desteklenmesi

Hırvatistan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Eylemsel Programına ilişkin Güncelleme 2007-09 AB Katılımına doğru giden yolda pek çok güçlük ve keşif yatmaktadır. Katılım ekonomilerinin

kaydetmeleri gereken ekonomik ve yapısal gelişmeler, bunları zorlu bir öğrenme sürecine sokmaktadır,

ancak bu süreç, zamana dayanıklı, ekonomik anlamda güçlü yönler kazandırmaktadır. Hırvatistan

Cumhuriyeti, katılımın güçlüklerine göğüs geren bir aday ülkeye iyi bir örnektir. Hırvatistan katılım

müzakerelerine Ekim 2005 tarihinde başlamış olup, tüm katılım öncesi kriterler karşılandığı takdirde,

bu sürecin 2009 sonu itibariyle tamamlanması umulmaktadır.

Yazanlar: Sanja Fišer, Bölüm Şefi ve Ivana Gorički, DanışmanAB Programları ve Projelerinin Hazırlanması ve Uygulanması BölümüHırvatistan Ekonomi, Çalışma ve Girişimcilik Bakanlığı

Hırvatistan’daki Nova Gradiška şehrindeki inşaat aşaması sırasında, CARDS programı tarafından fi nanse edilen İş Yenileme Destek Merkezi.



1990’ların mirası

1990’lardaki savaş, kaçınılmaz olarak altyapıyı ağır hasara uğratmış, üstüne üstlük 1990’larda büyük kamu iktisadi teşekkülleri düşüşe geçmiştir. Bu korkunç çalkantının mirası olarak, ülkenin pek çok bölgesi ulaşması gereken ekonomik standardın gerisine düşmüş, KOBİ’lerin büyümesi yetersiz olmuştur. Bu alanların, iş büyütme ve yabancı sermayeyi teşvik etmek için, iş bölgeleri, işletme kuluçkaları, teknoloji transfer merkezleri ve diğer hedefl i hizmetler gibi çok daha iyi iş destek sistemlerine ihtiyacı vardır. Bu bölgelerde ayrıca turizmle ilgili altyapı için de çok büyük potansiyel bulun-maktadır. Bu tedbirlerin bazıları, CARDS programının bir dizi projeyi fi nanse ettiği ve 2005 yılında PHARE kapsamında işle ilgili altyapıya yönelik bir yardım planına önayak olduğu önceki AB yardımı kapsamında başlatılmıştır.

Yatırım öncelikleri

Dolayısıyla ilk yatırım önceliği en az gelişmiş ülkelerin 10 tanesinde altyapı kurulmasıyla birlikte, temel iş ortamı-nı güçlendirecek insan kaynakları yatırımları yapılmasına odaklanmaktadır.

Hırvatistan KOBİ’leri, katılım öncesi dönemin bu son aşa-masında genel olarak rekabet gücünü korumakta hala zor-lanmaktadır. Bununla mücadeleye şu anda girişilmediği takdirde, bu gibi zayıfl ıklar, Avrupa Tek Pazarının cesur yeni dünyasında sürekli olarak tekrarlanabilir. Bu sebeple, RCOP kapsamındaki ikinci öncelik, tüm düzeylerde etkin iş desteği sağlanması yoluyla, tamamen yatırım için olumlu bir ortam oluşturulmasıyla ilgilidir. Bu hedefl ere, aynı zamanda ulusal idari etkinliğin geliştirilmesi, küme imarının teşvik edilmesi ve ülke çapında e-iş (elektronik iş) merkezleri kurulması yoluyla daha kolay ve hızlı bir şekilde ulaşılacaktır.

Bu önceliğin bir diğer boyutu, teknoloji transferine ve yeni ürünleri pazar yerine getirmek için doğru altyapı ile hiz-metlerin oluşturulmasına odaklanmaktadır. Bu noktada kamu kuruluşlarının girişim becerileri ve fi kri mülkiyet hususlarının yönetiminin üstesinden gelmeleri gerekmek-tedir. Bu gibi projelere bir örnek, bir Biyolojik Bilimler teknoloji ticarileştirme ve kuluçka merkezi (BioCenter) oluşturulması projesidir. Bu heyecan verici gelişme, tek-noloji ve bilgi tabanlı ürünler ve KOBİ’ler için çok çeşitli bir altyapı sunacaktır. Zagreb Üniversitesi kampüsünde yer alacak olan BioCenter, Üniversiteyi pazara yakınlaş-tırmak konusunda da önemli bir rol oynayacaktır. Ayrıca üniversite-endüstri işbirliğini de doğrudan kolaylaştıracak olup, bilim insanlarını ve öğrencileri girişimci olmaya veya endüstriye hazırlayacaktır.

Son Aşama

Uygulama, sağlam bir şekilde kalkışa geçtiğinde, RCOP, Hırvatistan ekonomisini dönüştürmeye devam eden pek çok proje ve AB Tek Pazarıyla bütünleşmesi için genel ko-ordinasyon hizmeti sunacaktır. IPA fi nansmanın sonuç vermesi için, bunu başarmak amacıyla ekonominin her bölümünün kendini toparlaması gerekmektedir. Bu he-defl er, mevcut tüm fi nansman kaynaklarının maksimum seviyede ancak azami bir etki yaratmak üzere kullanıldığı ulusal girişimler ve AB girişimlerinin bir kombinasyonu yoluyla gerçekleştirilebilir.

Hırvatistan’ın doğal güzellikleri ekonomik zenginlik için potansiyel bir kaynaktır.



AB’ye katılım, pek çok ekonomik ve yapısal değişim gerektiren, çok önemli bir adımdır. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı, aday ve potansiyel aday ülkeleri katılıma hazırlık aşamasında desteklemeyi hedefl e-mekte olup, buna Yapısal Fonlar ve Uyum Fonları tarafından fi nanse edilen programların yönetimine yönelik bir çerçeve oluşturulması da dahildir. IPA kapsamında beş bileşen bulunmakta olup, Türkiye, aday ülke olarak, hepsinden faydalanacaktır. Bölge-sel Rekabet Edebilirlik Eylemsel Programı (RCOP), IPA’nın Türkiye’de uygulamaya konmasına yönelik temel belgelerden biridir.

Büyük resmin hatırlanması

RCOP çerçevesi kapsamındaki desteğin amacı, Tür-kiye ekonomisinin AB ekonomisine yaklaşması ve bölgesel sosyo-ekonomik farklılıkların azaltılması için rekabet gücünün arttırılmasıdır. İlke çok açık, ama yapılması gerekenler çok büyüktür, dolayısıyla azami etki elde edilmesi için sınırlı kaynakların özel olarak hedefl endirilmesi gerekmektedir. Sınırlı sayıda sektör, bölge ve öncelik seçilmiş ve tüm programlar, sonuçların sürekli olarak izlendiği, hassas bir şekilde belirlenmiş parametrelere göre oluşturulmuştur.

Anahtar Sektör ve Bölgeler

Program imalat ve turizm, bilgi toplumu, araştırma ve geliştirme ile yenilikçilik alanında faaliyet gösteren KOBİ’lerin geliştirilmesine odaklanmaktadır. Coğrafi anlamda ise, Program, kişi başına gelirin Türkiye ulu-sal ortalamasının % 75’inin altında olduğu bölgelere yoğunlaşmaktadır (12 NUTS1 II Bölgeleri). Bu bölge-lerde, Stratejik Uyum Çerçevesinde saptanmış olan 15 Kalkınma Merkezine kuvvetli vurgu yapılmaktadır. Aşağıda Program alanının bir haritası sunulmuştur.

RCOP kapsamında desteklenen bölgeler

Üç Anahtar Öncelik, her program için geçerlidir:

1. Öncelik : İş Ortamının İyileştirilmesi

Bu öncelik kapsamında bulunan projeler, daha iyi bir iş ortamı oluşturulması, yeni girişimlerin sayısının arttırılması, mevcut girişimlerin verimliliği ve reka-bet gücünün geliştirilmesi, istihdam olanaklarının arttırılmasına ilişkindir.

2. Öncelik: İş Kapasitesi Geliştirme ve Girişimcilik

Buradaki amaç, şirket verimliliğinin geliştirilme-si ve ek değer oluşturulmasının yanı sıra bunların girişim kapasitelerinin geliştirilmesi ile istihdam ve genel bölgesel rekabet gücünün artırılmasıdır. Bu, KOBİ’leri girişim kültürüne daha fazla uyum sağlamaları için teşvik edecek ve mevcut ve gelecek iş gereksinimlerine yönelik planlama çalışmalarıyla birlikte, sağlam teşebbüsler için dış destekten fayda-lanmalarına yardımcı olacaktır.

Türkiye’de Hızlı İlerleme

Bölgesel rekabet gücüne yeni bir yaklaşım Türkiye Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Doç. Dr. Yavuz CABBAR, IPA’nın 2007-2010

Eylemsel Programı yoluyla ekonominin nasıl geliştiğini anlatıyor

Türkiye Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nda Müsteşar Yardımcısı, Doç. Dr. Yavuz Cabbar.

^^

^ ^

^

^

^^

^

^^

^

^^

^

TR72

TR52

TR33TRB2

TRA1

TR83

TR61

TR90

TRB1

TRC2TR32

TR71

TR62

TR41

TRA2

TR82

TR51

TRC3TR63

TR22

TR42

TR21

TRC1

TR31

TR81TR10

Kişi başına gelirin Türkiye ortalamasının % 75’inin üzerinde olduğu NUTS II bölgeleri

Kişi başına gelirin Türkiye ortalamasının % 75’inin altında olduğu NUTS II bölgeleri

15 Kalkınma Merkezi

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

(1) NUTS bölgeleri ile ilgili nihai kararlar yalnızca her bir aday ülkenin katılımı sonrasında alınır.



TR72

TR52

TR33TRB2

TRA1

TR83

TR61

TR90

TRB1

TRC2TR32

TR71

TR62

TR41

TRA2

TR82

TR51

TRC3TR63

TR22

TR42

TR21

TRC1

TR31

TR81TR10

3. Öncelik: Teknik Yardım

Programının etkili bir şekilde uygulanması ve IPA kaynak-larının verimli kullanılmasını sağlamak için Teknik Yardım sağlanmaktadır. Bu, Operasyon Yapısının ve RCOP’nin uy-gulanmasında yer alan diğer kurumların idari kapasitesinin iyileştirilmesi anlamına gelmektedir. RCOP’nin toplam büt-çesi 187 milyon Euro olup, AB’nin katkı payı %75’tir.

RCOP’nin yoğunlaşma stratejisi: Rekabet Gücü Haritası

Bölgeler arasında rekabet gücünün nasıl farklılık gösterdiğini göstermek üzere bir ekonometrik model kullanılmış, buradan yola çıkarak Türkiye’nin Rekabet Gücü Haritası geliştirilmiştir.

NUTS II düzeyinde, ekonometrik modelde 10 ana tema altında sınıfl andırılmış 42 farklı gösterge kullanılmaktadır (Demogra-fi k, İstihdam, Eğitim, Sağlık, Sanayi, Tarım, Finansal, Altyapı, Turizm ve diğer refah göstergeleri). Model, daha sonra her bir bölge için bir katsayı oluşturarak, her birine bir rekabet gücü indeksi tayin etmektedir. Bunun sonucunda bölgeler arasındaki farklı rekabet gücü düzeylerini gösteren bir harita oluşturulmuş-tur. Daha sonra bunlar beş renk grubuna ayrılmış olup, en açık renk tonu en düşük rekabet gücü düzeyini temsil etmektedir.

Programlar, bu harita ile bileşenlerinin daha ileri düzeyde analiz edilmesi suretiyle, belirli bölge grupları için geliştiril-miş, bu da, bölgesel ekonomik ve sosyal özellikleri ve büyüme potansiyelini ortaya çıkarmıştır.

Türkiye’nin Rekabet Gücü Haritası

Türkiye’de Trabzon’un doğusunda bir sahil kasabası olan Arsin’deki modernize sanayi bölgesi.

Temel altyapı, girişimcilik ve başlangıç danışmanlığı ve fi nansal destekler, bölgelerarası ve kurumlararası ortaklık, turizm

Temel altyapı, girişimcilik ve başlangıç desteği ve danışmanlık, çeşitli fi nansal destek mekanizması, bölgelerarası ve bölgesel ortaklık, sektörlerarası sinerji, turizm

İhracat, verimlilik ve ürün geliştirme eğitimi, kurumsallaşma ve BİT kullanımı, teknoloji transferi ve geliştirme, belgelendirme ve standardizasyon, kredi garanti sistemi, turizm

Kümeleme, yeni teknolojiler, girişim sermayesi ve kredi garanti sistemi, belgelendirme ve standardizasyon Ar-Ge ve BİT kullanımı, FMH

Ar-Ge, Yenilikçilik, BİT altyapısı, uluslararası ve bölgelerarası sinerji ve ortaklık ve FMH


Sivas

Van

Erzurum

Ağrı

Kayseri

Kars

Şanlıurfa

Yozgat

Muş

ÇorumTokat

Malatya Bitlis

Diyarbakır Siirt

Elazığ

Erzincan

Bingöl

Artvin

Mardin

Ordu

Kastamonu

Samsun

Şırnak

Tunceli

Çankırı

Sinop

Hakkari

RizeGiresun

Iğdır

Hatay

Kahramanmaraş

Amasya

Adıyaman

Gaziantep

Batman

Ardahan

Trabzon

GümüşhaneBayburt

Kilis

Osmaniye



Bir sonraki grafi kte, Rekabet Gücü Haritası, sadece RCOP’nin hedef bölgelerini ve benzer bir rekabet gücü düzeyine sahip üç bölge grubunu gösterecek şekilde düzenlenmiştir. Böylece her grup için net olarak belirli tedbirler hedef alınabilir.

Doğru Bölge için Doğru Yaklaşım

Rekabet gücünün düşük olduğu yerlerde, projeler yoğunluklu olarak temel altyapı, girişimcilik ve başlangıcın teşvik edil-mesi, danışmanlık ve fi nansal desteğin yanı sıra bölgelerarası ve kurumlar arası ortaklık faaliyetlerine odaklanacaktır. Turizm projeleri de, işi canlandırmaya yönelik diğer bir araci teşkil edecektir.

Bu alanlar, sözgelimi ortak pazarlama stratejileri veya üretim süreçlerini paylaşmak üzere, projeler ve işler arasında daha iyi ağ oluşturma faaliyetlerinin de faydasını görecektir.

Rekabet gücünün orta düzeyde olduğu bölgelerde, projeler kurumsal yapılar, iş danışmanlık hizmetleri, ürün geliştirme faaliyetlerine ve bölgeler içerisinde ve arasında ortaklıklar oluşturulmasına odaklanacaktır. Sektörler arasındaki or-taklıkların iş büyütme potansiyeli sergilediği durumlarda, bunlar, rekabete karşı olmadığı sürece, teşvik edilecektir. Turizm projeleri yine iş geliştirme araçları olacaktır.

Rekabet gücünün yüksek düzeyde olduğu bölgelerde, tedbir-ler, katma değerin artırılması ve uluslararası rekabetle başa çıkılmasına yönelik olacaktır. Buna ek olarak, verimlilik ve

ihracat kapasitesinin artırılması, Ar-Ge, yenilikçilik ve BİT altyapısının geliştirilmesine yönelik danışmanlık hizmetleri bulunacaktır.

RCOP’nin taslak haline getirilmesi ve uygulanması için fevkalade çabalarla ayrıntılı hazırlık çalışmaları gerçekleş-tirilmiştir. Bunu yapmak kolay olmamıştır ama artık bazı ekonomik gelişmelerin yanı sıra IPA kapsamında gelecek projelerin değerlendirilmesine yönelik araçlar sağlanması için de tüm taşlar yerine oturmuştur.

Ayrıntılı bilgi için:http://ipa.stb.gov.tr

Müdahale anlamında Hedef Bölgeler Grubu

Düşük

Yüksek

Orta




Hırvatistan’da ISPA

Vinkovci’den Tovarnik’e ve Ülke Sınırına Demiryolları Rehabilitasyonu

Toplam maliyeti: 90.913.000 € AB katkı payı: 28.789.180 €

Hırvatistan Demiryolları Rehabilitasyon projesi, Vinkovci’den Tovarnik’e 38 km’lik demiryolunu ve Sırbistan sınırı demiryo-lunu yenilemektedir. Demiryolu hattı, Avusturya’da Salzburg ile Yunanistan’da Selanik arasındaki Trans-Avrupa Ulaşım Ağının (TEN-T) X numaralı Geçidinin bir parçasıdır. Yatı-rımlar, çift hatlı demiryolu altyapısını, elektrifi kasyonu, sinyal sistemini, demiryolu geçitlerini, telekomünikasyonu ve yol bo-yunca yer alan istasyonları yenileyecektir. Aralık 2009 olarak öngörülen tamamlanma tarihinden sonra, demiryolunun bu bölümünde hattın hızı (120 km/s’den 160 km/s’ye) arttırılmış olacak ve bu bölüm, uluslararası teknik standartlara uygun hale gelmiş olacaktır. Ekstra hat kapasitesine ek olarak, yenileme çalışması sonucunda X Geçidinde yolcu ve yük demiryolu trafi ği artacak ve seyahat süreleri, kaza riskleri, işletme mali-yetleri ve bakım maliyetleri azalacaktır.

Merkezi Finans ve Müteahhitlik Birimi, Maliye Bakanlığı, Zagrebcfcu@mfi n.hr

Romanya’da ISPA

Yol ağı: Sibiu şehrini baypas edecek bir çevre yolunun inşası

Toplam maliyeti: 100.787.050 €AB katkı payı: 67.890.750 €

Sibiu şehri çevresinde 14,8 km’lik bir çevre yolunun inşa-sı, 7 numaralı otoyol üzerindeki Sebes ve Sibiu arasındaki 55 km’lik yol bölümü üzerindeki trafi k tıkanıklığını ortadan kaldıracaktır. Bu otoyol, Macaristan sınırı ve Sibiu arasında uzanan ve daha sonra Bükreş’e devam ederek Sibiu çıkışında 1 numaralı ulusal otoyola bağlanan Trans-Avrupa Ulaşım Ağının (TENT-T) IV numaralı Geçidinin kuzey kolunu oluş-turmaktadır. Çevre yolu Trans-Avrupa Otoyol standartlarına uygun olup, 100 km/s’ye kadar hız yapmaya olanak verecek ve 2020 itibariyle transit için seyahat sürelerini yaklaşık % 50 oranında azaltacaktır. Yatırımlar ,ayrıca trafi ğin güvenliğini de arttıracak ve hava kirliliği ile gürültü kirliliğini azaltacaktır. Buna ek olarak, taşıt yolu bakımından elde edilecek tasarrufl ar ve kullanıcı araçlarının işletim maliyetlerindeki azalmalar, % 20 civarında bir ekonomik getiri oranı sağlayabilir.

Ulusal yol ağı yönetimi, Bükreş[email protected]

Romanya’da ISPA

Bacău Şehri ve Çevre Bölgelerinde Entegre Atık Yönetimi


Halk sağlığı ve güvenliği koşullarındaki iyileştirmeler ile hava, su ve toprak kirliliğindeki azalmalar, Romanya’nın Bačau şehri ve 18 çevre bölgesinde entegre bir atık yönetim sistemi inşasından elde edilecek kazançların bazılarıdır. Yatırımlar, bilhassa katı atık toplama ile atıkların bertaraf edilmesiyle ilgilidir. Planlar arasında, mevcut zemin seviyesinin üzerinde, toplam 32 ha’lık bir alanı kaplayan yeni bir düzenli depolama alanının geliştirilmesinin yanı sıra geri dönüştürülebilir kuru atık, atıkların gübreye dönüştürülmesi için organik atık ve atık kalıntılarının seçici toplanması da bulunmaktadır. Be-lediyenin mevcut düzenli depolama alanı ve köy çöplükleri kapatılacaktır. Entegre atık yönetim sistemi - tamamlanması öngörülen tarih Aralık 2010 - AB ile ulusal atık yönetim mevzuatının ilgili şartlarına uygun olacaktır.

Merkezi Finans ve Müteahhitlik Birimi, Kamu Maliye Bakanlığı, Bükreş[email protected]

. r oBulgaristan’da ISPA

Vidin-Kalafat’ta Tuna Nehri üzerinde Sınır ötesi, Kara/Demiryolu Köprüsü İnşası


Bu proje, Tuna Nehri üzerinde Bulgaristan’daki Vidin ile Romanya’daki Kalafat arasında, Trans-Avrupa Ulaşım Ağının (TENT-T) IV numaralı Geçidi üzerinde bulunan yeni bir birleşik kara ve demiryolu köprüsünün inşasına ilişkindir. 180 metrelik erim aralığı ve karayolu durumunda 1440 metreye kadar çıkan bir toplam uzunlukla (demiryo-lu durumunda 2480 metre), sınır ötesi köprü Romanya ve Bulgaristan’daki kara ve demiryolu trafi ğinin artmasına ve Bulgaristan kara ve demiryolu ağlarının TEN-T ile bütünleş-tirilmesine katkıda bulunacaktır. Bu bağlantı, ayrıca Güney Doğu Avrupa ile Türkiye ve Hırvatistan arasındaki trafi k ve ticaretin daha da gelişmesini kolaylaştıracaktır. Bunun yanı sıra, yatırımlar ekonomik büyüme, istihdam ve uzun mesafe karayolu trafi ği için zamandan tasarruf sağlayacak ve işletim maliyetlerini de düşürecektir.

Ulaştırma ve İrtibat Bakanlığı, Sofyahttp://www.mtc.government.bg/

Hırvatistan’da faaliyet gösteren ISPA: Vinkovci’den Tovarnik’e 38 km'lik demiryolunu yenilemektedir.



2007 esnasında, Hırvatistan’daki IPA’yla ilgili tüm faaliyetler hız kazanmıştır. Uygulama görevlerinin Komisyon tarafından üçüncü ülkelere devredildiği merkezi olmayan yönetim sistemine geçiş için Hırvat makamları tarafından tamamlanması gereken ilk adım, akreditasyon süreci olmuştur. Akreditasyon süreci, tayin edilen kurumların yönetim ve denetim sistemlerini belirlenen kurallar uyarınca oluştur-duğunun doğrulanmasına yönelikti. Akreditasyon paketi, Komisyon hizmetlerine Nisan 2008 tarihinde sunulmuştur.

Hırvatistan makamlarının akreditasyon için gelişme sürecinde yüzleşmek durumunda kaldığı başlıca so-runlar aşağıdaki gibiydi:

• akreditasyon usulleri ve AB fonlarının yönetiminin merkezi olmayan sistemler kapsamında görüşülme-si yeni bir durum,

• AB’nin güçlü fi nansal yönetim sistemleri tasarlama ve uygulamaya ilişkin ileri sürdüğü katı şartlar,

• işlerin uygun bir şekilde ayrılması ihtiyacını göz önüne alan kurumsal ve bireysel düzeyde sorum-luluklar tahsis edilmesi (bilhassa iç ve dış denetim fonksiyonlarına ilişkin olarak).

Genel anlamda, bu sorunlar, başarılı bir şekilde ele alınmıştır.

Komisyon hizmetleri, akreditasyon paketini gözden geçirerek, yönetim yetkilerinin aktarımı hakkında nihai bir karara varmak amacıyla, hemen 2008 Mayıs sonunda bir doğrulama denetimi gerçekleştirmiştir. Bunun amacı, çeşitli kilit oyuncuların (altı farklı bakanlığı ve bazı uygulama ajanslarının bölümleri-ni) hazırlık durumuna ilişkin güvence elde etmekti. Doğrulama denetimi, başarılı bir ilerleme kaydedil-diğini teyit etmiştir.

Doğrulama denetimi sonucunda IPA programının yönetimi ve denetimine yönelik genel sistemin ko-şullara uygun olduğu kararına varılmıştır. 2007 yı-lındaki istişare çalışmalarının zamanındaki durum-la kıyaslandığında, personel planlama ve işe alımı, tüm düzeylerde hukuki çerçevenin oluşturulması, ayrıntılı dahili usul kurallarının hazırlanması ve doğrulama usulleri alanlarında önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

Bununla beraber, iç denetim ve dış denetim fonksi-yonlarının oluşturulması ve işleyişine ilişkin olarak hala bazı iyileştirmeler yapılmasına ihtiyaç vardır. Ulusal makamlar, geriye kalan bu eksikliklerin ta-mamen bilincinde olup, bu konuda gerekeni yapmaya kararlı olduklarını net olarak ortaya koymuşlardır. Komisyon hizmetleri, bu çalışmaların uygulanmasını yakından izlemiştir.

Kasım ayında Komisyon’un 3. IPA bileşenine (Böl-gesel Kalkınma) yönelik yönetim yetkilerini Hırva-tistan makamlarına aktarmıştır. Hırvatistan'daki IPA bölgesel gelişim programları, şimdi gerçekten başlayabilir.

IPA’ya hazırlanmak – Hırvatistan’da yönetim ve denetim sistemlerinin akreditasyon süreciNicola Aimi, Bölgesel Politika GM

2005 yılında Hırvatistan’a AB’nin IPA’yı uygulamaya koyma ve dolayısıyla 2007 yılından kalma mevcut

katılım öncesi mali yardım programlarının yerine yenilerini koyma niyeti bildirilmiştir. O zamandan beri,

Hırvatistan, IPA dahilinde fonların yönetimi ve uygulanmasına aktif olarak hazırlanmaktadır. Bütün

süreç boyunca, Avrupa Komisyonu’nun ilgili hizmetleriyle yoğun ve yakın işbirliği oluşturulmuştur.

Hırvat makamlarına gerekli kurumsal, yönetimsel ve denetimsel kapasitelerin geliştirilmesinde yardımcı

olmak üzere istişare çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Hırvatistan EURO’yu tanıyor ve yakında Zagreb kendi IPA fonlarını yönetiyor olacak.



2004-06 Macaristan – Sırbistan Komşuluk Programı

Hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmenlerin dijital okuryazarlığının iyileştirilmesiToplam maliyeti: 68.266 €AB katkı payı: 61.439 €

Bu proje kapsamında, hem Sombor’daki (Sırbistan) Novi Sad Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde hem de Baja’daki (Ma-caristan) Eötvös Jószef Kolejinde faal olan bir Eğitimde Yeni Teknolojiler Araştırma Merkezi (CeRNeT) kurulmuştur. CeRNet, öğretmenler arasında dijital okuryazarlık bilgisini geliştirerek, ilk ve yüksek öğrenimde yeni teknolojilerin kul-lanımının yanı sıra gerek Sırbistan gerekse Macaristan’da Bilgi Toplumunun gelişimine katkıda bulunmaktadır. Sınır ötesi ortaklık ve işbirliği faaliyetleri arasında, öğretmenler için çevrimiçi ve çevrimdışı dijital okuryazarlık kursları düzenlenmesi ve bir Eğitim Web Portalı geliştirilmesi bu-lunmaktadır. Bu işbirliği girişimleri, hem sınır ötesindeki araştırma faaliyetlerini hem de personel ve öğrenci hare-ketliliğini canlandıracaktır.

2004-06 Adriyatik Yeni Komşuluk Programı

ASVILOC – Yerel ekonomik kalkınma ajanslarının bölgeyi ve Adriyatik sınırötesi KOBİ’lerini teşvik amaçlı bütünleştirme eylemleri

Toplam maliyeti: 88.733 € AB katkı payı: 79.859 €

ASVILOC projesi, INTERREG III A sınır ötesi Adriyatik Yeni Komşuluk Programı (2000-06) kapsamında İtalya, Arnavutluk, Hırvatistan, Bosna Hersek ile Sırbistan’dan yerel ekonomik kalkınma ajansları, yerel kamu organları ve KOBİ’leri bir araya getirmiştir. Projenin amacı, KOBİ’ler ve sendikaları arasında işbirliği oluşturmak ve desteklemek suretiyle, sosyo-ekonomik yenilenmenin teşvik edilmesi ve sınır ötesi bölgelerin yenilikçilik, işbirliği, uluslararasılaş-ma, şirket modernizasyonu ve personel cirosu anlamında bütünleşmesinin canlandırılmasıydı. Bunun yanı sıra, sınır ötesi işbirliği, katılımcı ülkelerdeki yerel ekonomik kalkın-ma ajanslarının rolünü ve kapasite gelişimini arttırmayı hedefl iyordu.

CADSES Komşuluk Programı

EMBRACE II – Dezavantajlı bölgelerde bilgilendirme ve bilgi toplumu yoluyla sosyoekonomik kalkınmanın benimsenmesi


Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ’ler) yönelik sanal bir ağ, ilk olarak EMBRACE projesi kapsamında oluş-turulmuştur. CADSES INTERREG III B Komşuluk Programı (2000-06) kapsamında, EMBRACE II projesi, mevcut ağın organizasyonuna sekiz yerel irtibat noktası eklemek suretiyle, EMBRACE’in kapsamını genişletmeye çalışmıştır. Ayrıca BİT araçları ve uygulamaları kullanmanın faydalarına ilişkin bilinç düzeyini artırmak üzere KOBİ’ler için özel olarak geliştirilmiş hizmetler getirmiştir. Buna ek olarak, yerel girişimcilik ve sosyo-ekonomik gelişim hakkında veri oluşturmak, işlemek ve üretmek üzere sanal bir KOBİ Pilot Gözlemevi oluştu-rulmuştur. Bu veriler, geleceğe dönük politika tasarıları ve önerileri geliştirmek ve BİT kullanımı ile sosyo-ekonomik gelişim arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla kullanılacaktır. CADSES alanı, 18 AB Üye Devleti, aday ülkeler ve potansiyel aday ülkelere ait bölgeleri kapsamakta olup, 2000-06 döne-minde en büyük uluslar ötesi işbirliği bölgelerinden biriydi.

2004-06 Romanya – Sırbistan Komşuluk Programı

Homolje bölgesinde turizmin gelişmesi için gereken koşulların yaratılması


Sırbistan-Romanya sınırının her iki tarafında da turizmi iyi-leştirmek ve geliştirmek üzere, Homolje bölgesi (Žagubica, Petrovac na Mlavi ve Malo Crniće şehirleri) Romanya’dan or-taklarla (Sokolovac ve Karas Severin İlçe Belediyeleri) işbirliği yapmaktadır. Sınır ötesi işbirliği projesi, öncelikli olarak kırsal ve eko-turizmde ortak turistik tanıtım faaliyetleri geliştirilmesi ve kullanılmasına odaklanmıştır. Potansiyel olarak cazip olabi-lecek diğer turist merkezleri arasında Homolje’de bulunan farklı manastırlar gibi kültürel anıtlar bulunmaktadır. Romanyalı ortaklarıyla etkinlikler düzenlemek, Homolje’ye turist potan-siyelini artırma, ekonomik büyüme sağlama ve bölgede nasıl etkili turistik tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilebileceğine dair bilgi edinme fırsatı sunmaktadır.

Komşuluk Programları dijital okur yazarlığın geliştirilmesine yardımcı oluyor.



CBC projeleri, sırası geldiğinde sınır bölgelerinde sür-dürülebilir kalkınma sağlayacak daha geniş kapsamlı Avrupa işbirliği ve entegrasyonu oluşturulmasına yöne-lik büyük bir vizyona dayanmaktadır. Başlıca öncelikler, ekonomik kalkınma, sosyal uyum ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesidir. Bölgesel dengesizliklerin azaltılması suretiyle, bir sınırın ve bölgelerin her iki tarafındaki insanlar genel olarak daha çok güçlenecektir.

Anahtar olgu ve rakamlar

Bu büyük vizyon, 7.756.038 € değerinde bir program bütçesiyle desteklenmekte olup, buna, 6.592.632 €’luk AB fi nansmanı ve her iki ülkeden 1.163.406 €’luk ulusal ortak fi nansman da dahildir.

Program, ekonomik ve sosyal faaliyetlere daha geniş katılım sağlanması yoluyla yaşam standartlarının

Sınır ötesi işbirliği (CBC) projeleri uzun bir dönem sonunda önemini kanıtlamış olup, şu anda 2007-13 Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı’nın (IPA) hükümle-ri kapsamında yeni nesil projeler şekillenmektedir.

Avrupa Komisyonu tarafından 14 Aralık 2007 tari-hinde onaylanan ilk program, Bulgaristan ile Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti arasındaydı. Bu programın pro-aktif yaklaşımı, ortaklık içindeki ülkelerdeki takımların ortak çalışmasını, kusursuz koordinasyonu ve yola çıkabilecek tüm engelleri aşma kararlılığını yansıtmaktadır.

Program, kısmen 2003 yılında AB Dış Sınır Girişimi yoluyla geliştirilen ve Komşuluk Programı yoluy-la sürdürülen mevcut ilişkilerin doğal bir uzantısı niteliğindedir. Aynı zamanda da iki ülke arasında daha yakın bağların korunmasında yeni bir aşamaya geçildiğinin kanıtıdır.

Bulgaristan ve Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti – sınır ötesi işbirliğinde yol gösteriyor

Bulgaristan’ın FYROM sınırı yakınındaki ücra dağlık bölgelerde işbirliği şimdiden başarılı olmuştur.



iyileştirilmesini ve çoğunlukla son derece ücra olan bölge-lerdeki gelirlerin arttırılmasını hedefl emektedir. Program, ayrıca yeni yatırımların öncelikli sektörlerdeki büyümenin anahtarı olduğu ve tüm yerel topluluklara fayda sağladı-ğı sınır ötesi ekonomilerdeki projeleri de destekleyecektir. Özetle, ortak ülkeler, işbirliği projelerinin ekonomik alanın tümünde yeni ekonomik faaliyetler ve çeşitlilik üretmesini beklemektedir. CBC programının kapsadığı alan 18.736 km2

olup, sınırın her iki tarafı boyunca 1.065.605 kişilik bir nüfus bulunmaktadır.

Potansiyel lehtarlar ilçeler, şehirler, eğitim ve araştırma ku-rumları, ticaret odaları, merkezi idareler ve bu organlarla ilişkili herkestir. Kullanılabilecek fi nansman, var olan or-

taklıkların ve daimi ağların güçlenmesine, yenilerinin yara-tılmasına ve ortak girişimlere daha fazla vurgu yapılmasına olanak sağlayacaktır. Tedbirlerin formalitesi dışında, farklı örgütlerden ve topluluklardan gelen, ortak hedefl ere sahip gerçek insanların bir araya geleceğini düşünmek cesaret vericidir.

Sürdürülebilirlik olmazsa bir gelecek de olamaz

Ekonomik kazançlar, sürdürülebilir büyüme ile bu sınır bölgesinde anahtar değerler olan doğal ve kültürel kaynak-ların korunması ve geliştirilmesini temin etmeseydi, tek başlarına anlamsız olurlardı. Sürdürülebilir projelerin, yeni iş fırsatlarının sağlam çevreye duyarlı yeterlilikler de su-nabileceği turizm sektöründe bilhassa parlak bir geleceği bulunmaktadır.

Her şey geleceğe hazır

13 Mart 2008 tarihinde Bulgaristan, Kyustendil’de ilk Ortak İzleme Komitesi toplantısı gerçekleştirilmiştir. Etkinlikte, programla ilgili yerel makamlardan ulusal makamlara ve sosyo-ekonomik ortaklar ve potansiyel proje başvuru sahiplerine kadar değişen 53 katılımcı yer almıştır.

Programın gerçek başlangıcı – ilk proje teklif çağrısı – baş-vuru sahiplerinin proje teklifl erini Kyustendil’deki program sekreterliğine yollayabilecekleri 2008 yılının son çeyreğinde gerçekleştirilecektir.

Projelerin ve son kertede programın başarısı, yerel halkın elinde olup, uzmanların birlikte bir şeyler yapma ve ge-lecekleri için ortak bir vizyon oluşturma isteklerine bağlı olacaktır.

Komşuluk Programından Örnekler

Komşuluk Programı kapsamında çok çeşitli projeler başarıyla uygulamaya konmuştur. Burada pek çoğu ara-sından sadece birkaç örnek verilmiştir.

Simitly ve Karbintsi şehirleri arasında entegre bir proje olan “Sınıra Gerek Yok” gerçekleştirilmiştir. Sağlık koruma ve sınır ötesi bölgedeki gençlerin yaşam kalitesinin iyileştirilmesi alanında ortak faaliyetler başlatılmıştır. Bu, her iki yerel makam tarafından da gerçekleştirilen bütünleşik çalışmaların kalıcı bir örneğidir.

Diğer bir proje olan “Dağlar El Ele Veriyor”, doğal, kültü-rel ve tarihsel kaynakların yönetimi ve geliştirilmesinin yeni yolları sayesinde sürdürülebilir faydalar sağlamıştır. Dupnitsa ve Kriva Palanka şehirleri arasında yürütül-müş ve RILA ve Kochani, tamamlayıcı projesini bir üst düzeye taşımıştır.

Ekonomik kalkınma, sosyal uyum ve yaşam kalitesinin artırılması, sınırötesi işbirliği projelerinin başlıca öncelikleridir.



Ağın ikili bir yapısı vardır: çekirdek grup, Üye Devlet başına bir temsilciden meydana gelmekte olup, bu temsilci, genellikle ERDF/Uyum Politikasının koor-dinasyonundan sorumlu merkezi organa mensuptur. Çekirdek grubun başlıca görevleri, Üye Devletler’de tanıtım ve iletişim faaliyetleri hakkında bilgilendir-menin yanı sıra en yeni iletişim araçlarının paylaşımı ve her ülkedeki iletişim memurlarından oluşan ulusal ağlarla gerçekleştirilen toplantılardan elde edilen bilgilerin alışverişini kapsamaktadır. INFORM’un çekirdek üyeleri, ayrıca özel konuları ele alan ağ grup-larına katılmaya da davet edilecektir.

Daha gayrı resmi olarak, ağ, ayrıca iletişim planla-rının geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumlu olan ve deneyimlerini paylaşmak isteyen tüm ile-tişim memurlarını içerecek şekilde genişletilebilir. Ağın toplamda 300’ün üzerinde katılımcısı olması beklenmektedir. Diğer ağ platformlarından (örneğin INTERACT, INTERREG IV C, EPSON, URBACT II) temsilciler de, aktif bir rol oynamaya çağrılmak-tadır. INFORM’un üyeleri arasında günlük iletişimi kolaylaştırmak amacıyla, bir internet forumu oluş-turulmuştur2.

Uyum Politikasının birlikte iletilmesi – INFORM ağının açılış toplantısı 17 Haziran 2008 tarihinde, her Üye Devlet’ten 120 iletişim memuru ile bazı Bölgesel İşbirliği ve ağ

oluşturma programları, Avrupa Komisyonu Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü tarafından koordine

edilen INFORM ağı1 bağlamında ilk kez olarak bir araya geldi. ERDF ile Uyum Fonunda bilgilendirme

ve tanıtımdan sorumlu iletişim memurlarına açık olan bu ağ, iyi fi kirlerin alışverişini, başkalarının

deneyimlerinden ders almayı ve ihtiyaç olan durumlarda, ortak araçlar oluşturulmasının teşvik edilmesini

amaçlamaktadır.

27 Üye Devlet’ten 120 irtibat memuru, INFORM ağındaki ilk buluşma için 17 Haziran 2008’de Brüksel’de toplandı.

(1) INFORM ağının oluşturulmasına yönelik planlar Panorama 21’de ilan edilmiştir: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/panorama/pdf/mag21/mag21_en.pdf

(2) Forum, Uyum Politikasına ilişkin iletişim eylemlerinde çalışan kişilere yöneliktir. Kayıt olmak için lütfen aşağıdaki adrese bakın: http://forums.ec.europa.eu/regional_policy/inform/



Toplantının amacı, üyelerin birbirlerini tanıması ve mevcut ve geleceğe yönelik eylemleri tartışmasıydı. Üye Devlet başına bir temsilci – INFORM çekirdek grubunun bir üyesi – aşa-ğıdaki alanlardan birindeki en yeni gelişmeleri sunmuştur: Projelerin nihai lehtarlarına ilişkin verilerin yayımlanmasına yönelik mevcut çabalar; yeni Bölgesel Politika programları için açılış etkinlikleri düzenlenmesi; yeni tanıtım ürünleri, örneğin televizyon reklamları. David Yormesor (Bölgesel Politika GM), katılımcılara Birleşik Krallık Komisyon Temsili girişimi kapsamında Birleşik Krallık iletişim memurlarına yönelik özel bir ağın kurulmasından bahsetmiştir. Girişilen eylemlerin çeşitliliğine ve heyecanlı fi kir atmosferine tanıklık eden tüm sunumlar, çevrimiçi olarak bulunmaktadır3.

Ronald Hall (Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü Müdürü), AB Uyum Politikası’nın faydaları ile etkilerinin iletilmesini fazladan bir etkinlik olarak düşünmek yerine, bunu nasıl program sunu-munun temel bir parçası olarak kabul etmek gerektiğinin altını çizmiştir. Avrupa ve yurttaşları arasındaki mevcut kopukluk havasında iletişimin geliştirilmesinin hem siyasi hem de hukuki bir gereksinim olduğunu sözlerine eklemiştir. Uyum Politikası, AB bütçe harcamalarının neredeyse üçte birine karşılık geldi-ğinden, elde edilen başarıların ve bunun sıradan Avrupalılar için ürettiği değerin vurgulanması hayati önem taşımaktadır.

Sayın Hall, tahsis edilen AB ve diğer kamusal fi nansman miktarını gösteren, proje lehtarlarının bir listesinin yayım-lanmasına yönelik yeni gereksinime dikkat çekmiştir. Bu tavır, Avrupa Birliği’nde şeff afl ığın artırılmasına ve kritik olarak, AB-fi nansmanlı projelerin profi linin yükseltilmesine yöne-lik süregelen eğilime de uygundur. Yeni bir diğer araç daha açıklanmıştır: lehtar listelerini sunan ve ulusal veya bölgesel web sitelerine açılan tıklanabilir bir harita. Hali hazırda, çoğu AB ülkesi, gri renkte işaretlenmiş olup, bu, henüz lehtarlarını açıklamadıkları anlamına gelmektedir. Sayın Hall, amacımı-zın 2008 sonu itibariyle haritadaki tüm ülkelerin yeşil renkle işaretlenmesi olması gerektiğini vurgulamıştır4.

Öğleden sonra INFORM üyeleri, üç paralel atölye çalışması sırasında iletişime ilişkin seçilen hususları inceleme ve tar-tışma fırsatı bulmuştur.

1. REGIO GM ve INFORM üyeleri tarafından bir iletişim rehberi oluşturulması

Atölye çalışmasında iletişim rehberi veya el kitabının yeni bir sürümüne yönelik hazırlıklarını teşvik edilmesi hedef-lenmiştir. 2008 yılı sonu itibariyle hazır olması gereken araç, düzenleyici şartların yorumlanmasına ilişkin pratik tavsi-yelerin yanı sıra iletişimle ilgili çeşitli unsurları resmeden bilgilendirme ürünlerinden bir seçki sunacaktır. Aracın ana hedef grubu, programlardaki iletişim memurları olmakla be-raber, proje geliştiriciler de bazı bölümlerini faydalı bulabilir. Rehberdeki her bölüm teorik bir giriş metnini INFORM üye-lerinden derlenen mevcut uygulamaların pratik bir seçkisiyle birleştirecektir. Her bölüm, de ayrıca bir baş yazar bulunacak olup, bu kişi, daha sonra ortak yazarları seçebilecektir.

2. Eylemlerinizin etkisini nasıl ölçersiniz?

Bu atölye çalışmasının amacı, deneyimlerin paylaşılması ve değerlendirme hususlarının, örneğin kamuoyu anketlerinin tartışılmasıydı. Marie Gariazzo (IFOP çalışma müdürü), Yves-Marie Cann (IFOP anket uzmanı) ve Bertrand Millet (ulusal ERDF teknik yardım programı, iletişim memuru) tarafından sunulan French experience ile Wolfgang Petzold (Bölgesel Politika GM) tarafından sunulan Avrupa yurttaş-larının Bölgesel Politika hakkındaki fi kirleri başlıklı iki su-numu takiben bir tartışma gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, AB faaliyetlerinin etkisinin yanı sıra tanıtım tedbirlerinin etkinliğinin de kamuoyu anketleri yoluyla ölçülmesinin en nesnel yöntemlerden biri olduğu hususunda fi kir birliğine varmıştır5. Analizlerle tamamlanan anketler, AB yapısal müdahalelerinin daha etkili promosyonu için de dersler sunmaktadır.

3. Projelerin duyurulması – projeleri medya ve kamuoyuna cazip bir şekilde sunmanın yolları

Atölye çalışması, projeleri medya ve kamuoyunun ilgisini çekecek şekilde sunmanın en etkili ve ilgi çekici yolları hakkındaki fi kir ve deneyimleri bir araya getirmek üzere yola koyulmuştur. Çalışma, Anna Bugalska’nın (Polonya Bölgesel Kalkınma Bakanlığı) tartışma için çıkış noktası sunan ve çeşitli sorular doğuran “Polonya Güzelleşiyor! ‘AB fonlarının yedi harikası’ yarışması” kampanyasının ‘AB fonlarının yedi harikası’ yarışması” kampanyasının ‘AB fonlarının yedi harikası’sunumuyla başlamıştır. Çalışma sonucunda, bazı üyeler, başarılı bir proje promosyonun “insani bir öykü” ile birlikte bir “insan yüzü”ne ihtiyacı olduğunu vurgulamıştır. Burada (hüzünlü veya güldürücü) duyguların da rolü vardır. Me-sajın iletilmesinde belli kişiliklerin kullanılması, güçlü bir mesajı halka daha rahat iletebilecek olmalarından dolayı, son derece önemlidir.

Toplantıdan çıkan sonuçlar

Raphaël Goulet (Bölgesel Politika GM, Birim Başkanı), ha-zır bulunan herkese aktif katılımlarından dolayı teşekkür etmiştir. Goulet, toplantının formatının, bu türdeki etkin-liklerin ilki olduğu gerçeğinden ve organizatörlerin tüm Üye Devletler’e ve ağ oluşturma programlarına kendilerini kısaca tanıtma fırsatı sunması gerektiği inancından ileri gelmiş olduğunu vurgulamıştır. Gün içerisinde alınan yorumlara uygun olarak, gelecek toplantılar, 1,5/2 günlük bir formata doğru kayacak ve INFORM üyeleri arasında ağ oluşturma ve ayrıntılı tartışmalar için daha fazla zaman sunacaktır. Bölge-sel İşbirliği programlarına daha fazla öncelik tanınacaktır.

Gelecek toplantının Kasım sonunda yapılması programlan-mıştır. Açık Günlerin (6-9 Ekim 20086) bir parçası olarak, ayrıca bilgilendirme ve iletişime ayrılan, birbiriyle ilişkili iki seminer olacak ve bunlar, konuyla ilgilenen herkes için yeni bir toplanma fırsatı sunacaktır.

(3) http://ec.europa.eu/regional_policy/country/commu/inform_meeting07062008_en.cfm(4) Harita şu adreste bulunmaktadır: http://ec.europa.eu/regional_policy/country/commu/benefi ciaries/index_en.htm(5) Atölye çalışmalarından çıkan ayrıntılı sonuçlarla birlikte, raporun tamamı şu adreste bulunmaktadır:

http://ec.europa.eu/regional_policy/country/commu/docevent/17062008_meeting_report.pdf (6) Açık Günler web sitesi: http://ec.europa.eu/regional_policy/conferences/od2008/index.cfm

Cohesion Policy 2007-2013Commentaries and O�cial Texts

• European Regional Development Fund• European Social Fund• Cohesion Fund• European Grouping of Territorial Co-operation• Instrument for Pre-Accession Assistance

EN

Guide January 2007


REGIO ve ağlarAÇIK GÜNLER 2008Brüksel 6 ila 9 Ekim 2008 tarihinde, türünün altıncı yıllık etkinliği olan “AÇIK GÜNLER 2008 – Avrupa Bölgeler ve Şehirler Haftası”na ev sahipliği yapmıştır. “Zorlu bir dünyada bölgeler ve şehirler” teması kapsamında, yenilikçilik, iklim değişikliğine bölgesel tepkiler, bölgesel kalkınmada en iyi uygulamalar alışverişi ve AB Uyum Politikasının geleceği konularına odaklanan 143 uzmanlık seminerine yaklaşık 5.000 delege katılmıştır. AB ve bölgesel politika yapıcıları, uzmanları ve bankacılık, iş dünyası ve sivil toplum gruplarının temsilcilerini hedef alan etkinliğe, rekor bir sayı olan 216 bölge ve 32 ülke katılmıştır. 32 ülke, “Bölgemde Avrupa” başlığı altında, Ekim boyunca 235 yerel Açık Gün etkinliğine ev sahipliği yapmıştır.

6 Ekim’de, Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso, Bölgesel Politika Komiseri Danuta Hübner ve Bölgeler Komitesi Başkanı Luc Van den Brande’nin yanı sıra Fransa Tarım Bakanı Michel Barnier, Açık Günlerin açılış oturumu konuşmasını yapmıştır. Resmi web sitesi http://www.opendays.europa.eu/ adresinde konferansın çevrimiçi programı, gün içerisindeki ilgi çekici video parçalarının yanı sıra çok çeşitli seminer ve atölye çalışmala-rına ilişkin ayrıntılar yer almaktadır.

Bölgesel Uyum hakkında Yeşil KitapAvrupa Komisyonu, 6 Ekim'de Bölgesel Uyum hakkında bir Yeşil Kitap sunmuştur. Böl-gesel Uyum, bölgesel açıdan çeşitli bir AB’nin dengeli ve uyumlu kalkınmasıyla ilgili olup, bu durum, çeşitliliğin içsel özelliklerinin sürdürülebilir ekonomik kalkınma sağlamak için kullanılacak bir değere dönüştürülmesiyle başarılmıştır. “Bölgesel çeşitliliğin güce dönüştürülmesi” başlıklı Yeşil Kitap, Bölgesel Uyum ile bunun AB Bölgesel Politikası ve Avrupa’nın bölgeleri arasında işbirliği, koordinasyon, ağ oluşturma, ortaklık ve ilişkiler için önemi hakkında halka açık bir tartışma başlatmayı amaçlamaktadır. http://ec.europa.eu/regional_policy/consultation/terco/consultation_en.htm

Maliyet-fayda analizi rehberiREGIO GM’nin Değerlendirme Birimi, “Yatırım projelerinin maliyet-fayda analizi rehberi”nin yeni bir sürümünü yayımlamıştır. Rehber, özellikle AB fonlarıyla fi nanse edilen “büyük projeler” üzerinde çalışanları hedef almaktadır. Proje destekçilerine faydalı yöntembilimsel rehberlik sağlamakta ve aynı zamanda AB Uyum Politikasında yer alan pek çok ülkedeki uygulayıcılar için ortak bir değerlendirme dili sunmaktadır. http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffi c/working/sf2000_en.htm

AB Baltık Denizi Bölgesi Stratejisi hakkındaki KonferanslarAvrupa Konseyi Aralık 2007 tarihinde Komisyon’u, Baltık Denizi’nin yüz yüze olduğu çevresel sorunlar ve diğer hususlara ilişkin olarak, Haziran 2009 tarihine kadar Baltık Denizi bölgesine yönelik bir strateji sunmaya çağırmıştır. Eylül 2008’de, AB Baltık Denizi Bölgesi Stratejisinin hazırlık aşamasının bir parçası olarak iki konferans gerçekleştirilmiş-tir: stratejideki erişilebilirlik ve çekicilik hususları hakkında bir yuvarlak masa toplantısı (18-19 Eylül tarihlerinde Litvanya, Kaunas’ta gerçekleştirilen Baltık Denizi Ülkeleri Alt-Bölgesel İşbirliği (BSSSC) ağının yıllık konferansının parçası) ve 30 Eylül tarihinde İsviçre, Stokholm’de gerçekleştirilen bir çıkar sahibi konferansı.http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperation/baltic/index_en.htm http://www.bsssc.com/ http://www.balticseastrategy.se/

Son yayınlar

REGIO gündemiTarihler Etkinlik Yer24 Ekim 2008 Bölgeler Komitesi Yetki İkamesi Konferansı

http://subsidiarity.cor.europa.eu/Paris (F)

30-31 Ekim 2008 Bölgesel Uyum ve Uyum Politikasının geleceği hakkında konferans; AB’nin Fransa Dönem Başkanlığı ile işbirliği içerisinde Bölgeler Komitesihttp://www.ue2008.fr/PFUE/lang/en/accueil

Paris (F)

13 Kasım 2008 AB Baltık Denizi Bölgesi Stratejisindeki çevresel hususlar hakkında yuvarlak masa toplantısı

Gdansk (PL)

30 Kasım - 2 Aralık 2008

Baltık Denizi Bölgesi için AB Stratejisi, çıkar sahibi konferansı Kopenhag (DK) ve Malmö (SE)

9 Aralık 2008 AB Baltık Denizi Bölgesi Stratejisinde güvenlik ve emniyet hakkında yuvarlak masa toplantısı

Helsinki (FI)

AB kanunları, tasarılar ve resmi belge-lerin tam metinleri çevrimiçi olarak http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm adresinde bulunmaktadır.

Bölgeler için Çalışmak - AB Bölgesel Politikası 2007-13

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/presenta/work-ing2008/work_en.pdfAvrupa Bölgsel Politikasının tüm ayrıntıları. 22 dilde bulunmaktadır.

Ülke bilgi sayfaları

27 Üye Devlet'te ulusal yatırım öncelikleri, fi nansal tahsisler ve Uyum Politikası'nın bek-lenen etkileri. İngilizce, Fransızca, Almanca ve Üye Devlet'in dil(ler)inde mevcuttur.http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/info_en.htm

Ekonomik ve Sosyal Uyum hakkında beşinci Ara RaporBüyüyen bölgeler, büyüyen Avrupa

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffi c/offi cial/reports/interim5/com_2008_371_en.pdf 22 dilde bulunmaktadır.

Uyum Politikası 2007–13Açıklamalar ve resmi metinler

http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffi c/offi cial/regula-tion/pdf/2007/publica-tions/guide2007_en.pdf19 dilde bulunmaktadır.

DE

Kohäsionspolitik

The Netherlands

INTRODUCTIONIn the 2007-13 period, the main challen-ge for The Netherlands is to achieve a higher level of labour participation and productivity growth. Therefore, the Dutch National Strategic Reference Framework (NSRF) for 2007-13 is placing a strong emphasis on innovation, incre-ased labour supply, increased adaptabi-lity and investments in human capital. The negotiation process between the European Commission and the Dutch

on innovation, a reduction in the num-ber of programmes to reduce fragmen-

of more regional perspective into the

was also discussed and resulted in an

North region.

NSRF are being implemented through � ve Operational Programmes; one nati-

onal programme which is co-� nanced by the European Social Fund (ESF) and four regional programmes co-� nanced

Fund (ERDF). Under the European Terri-

try will participate in four cross-border

tional co-operation programmes and

mes among all Member States .

COHESION POLICY ADDRESSES TODAY’S PROBLEMS AND FUTURE CHALLENGES

The Dutch regional disparities are rela-tively minimal and even the poorer Dutch regions are good economic per-

countries. The resulting challenge for

orient the policy towards the growth potential of all regions, and not towards

In the 2007-13 programmes, this will be achieved by strengthening innovation and entrepreneurship, enhancing the attractiveness of regions and investing in the socio-economic viability of cities. One major change from the previous programming period is that the entire

whereas in the 2000-06 period the pro-gramming area was a patchwork of re-latively small areas. This is expected to lead to broader and more integrated

Results of the negotiations of Cohesion Policy strategies and programmes 2007–13

Fifth progress report on economic and social cohesion

Growing Regions,growing Europe

EN

Communication from the Commission June 2008

Müdürlük B1 – Üçüncü ülkelerle İletişim, Bilgi ve İlişkilerRaphaël GouletAvenue de Tervuren 41, B-1040 BrükselFaks (32-2) 29-66003E-posta: [email protected]İnternet: http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm

ISSN 978-92-79-10878-5

© Avrupa Toplulukları, 2008Kaynak gösterilmesi kaydıyla çoğaltımına izin verilmiştir.

Belçika’da basılmıştır

AVRUPA TOPLULUKLARI RESMİ YAYINLAR BÜROSUL-2985 Lüksemburg

KN-LR-08-027-TR-C

http://www.ccre.org/Avrupa Belediyeler ve Bölgeleri Konseyi (CEMR), 37 ülkeden 50 ulu-sal birlik, belde, belediye ve bölgeyi temsil yetkisine dayanarak, tüm Avrupa’da yerel ve bölgesel düzeyde düzenli olarak deneyim alışve-rişinde bulunmaktadır. CEMR, 9 Eylül'de, Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Teşkilatı (UCLG), Uluslararası Su Birliği (IWA) ve Tuna Su Toplama Alanı Uluslararası Su İşleri Birliği’nin (IWAD) katılımıyla, Yönetimler Teşkilatı (UCLG), Uluslararası Su Birliği (IWA) ve Tuna Su Toplama Alanı Uluslararası Su İşleri Birliği’nin (IWAD) katılımıyla, Yönetimler Teşkilatı (UCLG), Uluslararası Su Birliği (IWA) ve Tuna Su

“Yerel Yönetimler Günü” organize etmiştir. Çok sayıda ülke ve örgütten su kalitesinin üst düzeyde yönetimiyle ilgili uzman ve konuşmacıları bir araya getiren bir günlük konferansta, yerel ve bölgesel yönetimlerin su hizmetlerinin organizasyonunda yüzleşmesi gereken zorluklar ve değişen koşullar ele alınmıştır.

http://www.interact-eu.net/ INTERACT Programı, güncellenmiş ve yeniden düzenlenmiş bir içe-rikle, yakın zamanda yeni bir web sitesi faaliyete sokmuştur. Sitede 2007-13 programlama döneminde Avrupa Bölgesel İşbirliği'nin eksiksiz rikle, yakın zamanda yeni bir web sitesi faaliyete sokmuştur. Sitede 2007-13 programlama döneminde Avrupa Bölgesel İşbirliği'nin eksiksiz rikle, yakın zamanda yeni bir web sitesi faaliyete sokmuştur. Sitede

bir genel değerlendirmesi yer almakta olup, INTERACT’ın kapsadığı başlıca konuları merkez almaktadır. INTERACT Programı, URBACT II Programı ve Avrupa Mekansal Planlama Gözlem Ağı (ESPON) ile birlikte, Avrupa Bölgesel İşbirliği Hedefi nin bölgelerarası işbirliği bile-II Programı ve Avrupa Mekansal Planlama Gözlem Ağı (ESPON) ile birlikte, Avrupa Bölgesel İşbirliği Hedefi nin bölgelerarası işbirliği bile-II Programı ve Avrupa Mekansal Planlama Gözlem Ağı (ESPON) ile

şeninin parçası olan üç ağ programından biridir. Başlıca amacı, 2007-13 dönemi Avrupa Bölgesel İşbirliği programlarının düzgün yönetiminin şeninin parçası olan üç ağ programından biridir. Başlıca amacı, 2007-13 dönemi Avrupa Bölgesel İşbirliği programlarının düzgün yönetiminin şeninin parçası olan üç ağ programından biridir. Başlıca amacı, 2007-13

teşvik edilmesi ve desteklenmesidir.

http://www.growthcommission.org/ Gelişmekte olan ülkeler, dünya ekonomisinden tam olarak kazanç sağla-yabilir ve kararlı bir yönetime sahip olabilirse, sürdürülebilir ve adil bir büyüme kaydedebilir. Bunlar, Dünya Bankası’nın desteğiyle kurulan Büyü-me ve Kalkınma Komisyonu tarafından yayımlanan “Büyüme Raporu”nun bulgularından bazılarıdır. Belgede savaş sonrası yüksek büyüme oranlı 13 ekonomi analiz edilmekte ve bunların başarısının açıklaması olabilecek faktörler belirtilmektedir. Nobel ödüllü Michael Spence’in başkanlık ettiği Büyüme ve Kalkınma Komisyonu, 2006 yılında kurulmuş olup, çoğu gelişmekte olan ülkelerden olmak üzere, hükümet, iş ve politika yapıcılık sektörlerinden 21 uygulayıcıyı bir araya getirmektedir.

http://ec.europa.eu/regional_policy/international/index_en.htmInforegio web sitesinde, AB Bölgesel Politikasına Avrupa Birliği dışından giderek artan ilgiye bağlı olarak, Uluslararası İşler hakkında yeni bir Inforegio web sitesinde, AB Bölgesel Politikasına Avrupa Birliği dışından giderek artan ilgiye bağlı olarak, Uluslararası İşler hakkında yeni bir Inforegio web sitesinde, AB Bölgesel Politikasına Avrupa Birliği dışından

bölüm bulunmaktadır. 2006 ve 2007 yıllarında, Avrupa Komisyonu’nun Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü, Bölgesel Politika hakkında Ya-pılandırılmış Diyaloglar oluşturmak üzere Brezilya, Çin ve Rusya Federasyonu’yla Mutabakat Muhtıraları imzalamıştır. Yapılandırılmış Diyaloglar, karşılıklı anlayış, karşılıklı işbirliği, bilgi değişimi ve Bölgesel Politikanın oluşturulması ve uygulanmasına ilişkin en iyi uygulamaların teşvik edilmesini amaçlamaktadır. AB Bölgesel Politikasının üçüncü ülkeleri ve MERCOSUR gibi uluslararası örgütleri ilgilendiren yönleri arasında Üye Devletler ve bölgeler arasında finansal kaynakların hedef ülkeleri ve MERCOSUR gibi uluslararası örgütleri ilgilendiren yönleri arasında Üye Devletler ve bölgeler arasında finansal kaynakların hedef ülkeleri ve MERCOSUR gibi uluslararası örgütleri ilgilendiren yönleri

alınması, coğrafi ve stratejik hedeflerin yanı sıra uygulama sisteminin farklı boyutları bulunmaktadır.

"Bölgeler için Çalışmak – AB Bölgesel Politikası 2007-2013"“Bölgeler için Çalışmak – AB Bölgesel Politikası 2007-13” broşürü, tüm Topluluk dillerinde bulunmaktadır. 36 sayfalık bu yayın, AB bölgesel politikasının nasıl çalıştığını ve Avrupa’nın bölge ve kentlerinde sözgelimi, ulaşım, yenilikçilik, çevresel gelişim ve kentsel gelişimi nasıl desteklediğini açıklamaktadır. Yayında yer alan diğer hususlar arasında bölgeler arasında işbirliği ve program değerlendirmesinin yanı sıra denetim, kontrol ve tanıtım koşulları yer almaktadır. Rakamlar, 27 AB Üye Devleti’nde gelecek yıllarda (AB fonlarından) ne kadar diğer hususlar arasında bölgeler arasında işbirliği ve program değerlendirmesinin yanı sıra denetim, kontrol ve tanıtım koşulları yer almaktadır. Rakamlar, 27 AB Üye Devleti’nde gelecek yıllarda (AB fonlarından) ne kadar diğer hususlar arasında bölgeler arasında işbirliği ve program değerlendirmesinin yanı sıra denetim, kontrol ve

paranın ve ne için harcanacağını göstermektedir. http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/presenta/pres_en.htm

Documents

No. 27 | Eylül 2008ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/panorama/pdf/mag2… · tipi programlara ayrıldığı Türkiye’deki Bölgesel Rekabet Edebilirlik Eylemsel Programıdır