Embed Size (px)
Citation preview
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
Ulrika Klingenstierna
Glavna administratorka, OECD
Viša savjetnica za reviziju i finansijsku kontrolu, Sigma
Kontrolisanje javnog novca:unutrašnja finansijska kontrola i eksterna revizija
Konferencija o reformi javne uprave
i evropskim integracijama
Budva, Crna Gora, 26. – 27. mart 2009.
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
Struktura prezentacije
“Osnove” struktura javnih finansija i procedura za obezbjeđivanje fiskalne discipline i odgovornosti
Kratki komentari koji se odnose na crnogorski sistem javnih finansija
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
Osnove javnih finansija:
strukture i procedure za obezbjeĎivanje
fiskalne discipline i odgovornosti
1.Dobro opremljeno i snažno MF
2. Zakonski okvir koji to podržava
3. Troškovo-efektivan sistem unutrašnje
finansijske kontrole
4. Nezavisna i profesionalna eksterna
revizija
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
1. Dobro opremljeno i snažno MF
Efikasne strukture i funkcije
o Snažan kapacitet za makroekonomsko
prognoziranje
o Planiranje budžeta sa realnim analitičkim
kapacitetom
o Sektor za izvršenje budžeta
o Računovodstvo i sistem jedinstvenog računa
trezora
o Dobro strukturirana jedinica za upravljanje
javnim dugom
o Porezi i carine
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
1. Dobro opremljeno i snažno MF (nast.)
Čvrst budžetski sistem i sa političkog i sa
administrativnog stanovišta
o Političko stanoviše: podjela zadataka izmeĎu
Vlade i Parlamenta
o Administrativno stanovište: odnosi izmeĎu
Ministarstva finansija i resornih ministarstava i
ostalih potrošačkih jedinica
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
2. Pogodan zakonski okvir
Klasični budžetksi principi formulisani na
osnovu konzistentnog i nekomplikovanog
Zakona o organskom budžetu
o Princip jedinstva i budžetske preciznosti
o Princip godišnjeg odobravanja
o Princip univerzalnosti
o Princip transparentnosti
Ostali relativni zakonski propisi za
aktivnosti trezora kao što su ex ante
kontrola i odobravanje potrošnje,
knjigovodstvo, računovodstveni principi,
lokalno finansiranje, upravljanje dugom,
itd
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
2. Pogodan zakonski okvir (nastavak)
Dati ovlaštenja MF za upravljanje
finansijama (obezbjeĎivanje fiskalne
discipline, odgovarajući monitoring i
blagovremeno voĎenje računa i
izvještavanje)
Pravila za revizije budžeta tokom godine
(rebalans)
Snažno (restriktivno) regulisanje
vanbudžetskh fondova
Klasifikacija budžeta (zasnovan na ulazima
nasuprot programskog budžeta)
Programsko budžetiranje: neka bude
jednostavno i odgovorno!
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
3. Troškovno-efektivan sistem unutrašnje
finansijske kontrole
Okvir unutrašnje finansijske kontrole u
javnom sektoru (PIFC) i njegova 3 stuba
zasnovana na menadžerskoj odgovornosti
o Finansijski menadžment i kontrola: prioritet
o Interna revizija
o Funkcije centralne harmonizacije
PIFC predstavlja integrisani pristup
nasuprot pristupa dio po dio (interna
revizija kao lijek za sve, dualni (ako ne i
više) sistem u istoj zemlji kao rezultat
uslovljavanja od strane donatora)
Potreba za formulisanjem politike,
politička podrška i podizanje nivoa svijesti
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
3. Troškovno-efektivni sistem unutrašnje
finansijske kontrole (nastavak)
Troškovno-efektivni sistemi unutrašnje kontrole
o Proširiti resurse kontrole i spriječiti dupliranje
stvaranjem sinergija (bolja koordinacija aktivnosti
tehničke pomoći)
o Arhitektura interne revizije: odgovoriti na potrebe za
revizijom utvrĎene na osnovu rizika, a ne
institucionalno ustrojstvo
o Lokacija centralne jedinice za harmonizaciju: izbjeći
dupliranje
Uslovi za menadžersku odgovornost
Uslovi za razvoj unutrašnje revizije
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
1-3 Javne finansije u Crnoj Gori:
Strukture i procedure za obezbjeĎivanje
fiskalne discipline i odgovornosti
Napredna reforma javnih finasija
Zakon o organskom budžetu i njegov predmet
• EBF dio državnog budžeta iTSA
• Programsko budžetiranje i fleksibilnost da vlada
može prebacivati sredstva sa programa na
program
• Javni dug potpuno integrisan u budžetski zakon
Zakon o PIFC uvodi polu-decentralizovanu
unutrašnju reviziju i centralnu jedinicu za
harmonizaciju
Podzakonska akta za finansijsko upravljanje i
kontrolu i internu reviziju
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
4. Nezavisna i profesionalna eksterna
revizija
Uloga eksterne revizije: moderna
razmišljanja
Eksterna revizija predstavlja komponentu
okvira odgovornosti
Nezavisnost, ne izolacija, se mora
garantovati
Pokrivenost treba da bude široka, ali ne
nemoguća
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
4. Nezavisna i profesionalna eksterna
revizija (nastavak)
Odnosi eksterne revizije i Skupštine:
Skupštini potrebna obuka i resursi, ali
iznad svega politička volja i demokratska
kultura!
Odgovarajuća uloga eksterne revizije:
pogrešno sredstvo za borbu protiv prevare
i korupcije, meĎutim neophodna je svijest i
reakcija.
Vrste aktivnosti eksterne revizije
(usaglašenost sa propisima, finansijska,
učinak…): prvo je prvo!
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
VRI osnovana 2004. godine
Nezavisnot ovog tijela predviđena
ustavom
Izvještava Skupštini
Izvještava javnosti
Članica INTOSAI i EUROSAI;
primjenjuje INTOSAI standarde
4. Nezavisna i profesionalna eksterna
revizija (nastavak)
Crna Gora
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
4. Zaključak
Na strateškom nivou, integrisani pristup:
finansijsko upravljanje predstavlja komponentu
javnog upravljanja.
Na praktičnom nivou, prvo se prohoda, pa tek
onda protrči….jedinstveni i transparentni
budžet ima prioritet u odnosu na programsko
budžetiranje, fiskalna disciplina nad uvoĎenjem
obračunskog principa, procedure finansijske
kontrole nad internom revizijom, finansijska
nad revizijom učinka
© OECD
A jo
int in
itia
tive
of th
e O
EC
D a
nd
th
e E
uro
pe
an
Un
ion
, p
rin
cip
ally
fin
an
ce
d b
y t
he
EU
Izazovi: reforma podrazumijeva promjenu
• Promjena u administrativnoj kulturi i
prioritetima
• Otpor zaposlenih prema promjenama
• Potcjenjivanje vremena i resursa
• Nemoguće poboljšati kontrolu izlaza dok se
zadržava tradicionalna kontrola ulaza
Administrativna decentralizacija ne znači
gubitak kontrole, već zahtijeva drugačije
strukture i smjernice za prenošenje
ovlašćenja i odgovornosti – koherentna
javna uprava
Zaključak
