Noi Dung Tieu Luan Kinh Te Vi~ Mo - @Tien - Hoan Chinh

8/6/2019 Noi Dung Tieu Luan Kinh Te Vi~ Mo - @Tien - Hoan Chinh

1/29

Tiu lun kinh t V m CN: Ti chnh ngn hng

LI NI U

p lc t khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu ang

t ra bi ton phc tp cho cc nh lm chnh sch Vit Nam khi phi la

chn v xy dng mt gii php policy mix ti u thch ng vi sc chu

ng ca nn kinh t trong ngn hn m khng ph hu nn tng pht trin

di hn. Trong thc t, Chnh ph Vit Nam iu hnh cc chnh sch v

m thi gian qua kh linh hot trong nhng thi im nhy cm, gp phn gi

vng h thng doanh nghip v duy tr mt mi trng v m ph hp. Saugiai on tht cht chnh sch tin t nhm kim sot lm pht t na cui

2007 n na u 2008, cc chnh sch v m c s iu chnh mnh nhm

hn ch s suy gim kinh t do nh hng ca cuc khng hong ti chnh v

suy thoi kinh t ton cu. Cho ti thi im ny, nhng tc ng tim nng

ca cc gi kch cu c th d on. iu ny cho php thm nh li v

mt l thuyt nhng tc ng ca nn kinh t Vit Nam ti kh nng s dng

cng c chnh sch tin t v ti kha cho mc tiu kch cu, ch ra nhng

gii hn ca chnh sch lm cn c a ra mt s gi v cnh bo cc hiu

ng ph. ti trc ht im qua cc nguyn tc c bn thc hin

gi kch cu, quy m v tc ng ca cc gi kch cu ca Chnh ph

Vit Nam t u 2009 n nay km theo cc nh gi trn nn tng

nguyn tc phi hp chnh sch tin t v ti kho qua m hnh IS-LM

truyn thng. Cc gii hn chnh sch lin quan n by thanh khon

(liquidity trap), hiu ng thoi lui u t (crowding out effect), nguy c thm

ht ti khon vng lai s c xem xt nh gi mc nh hng

n hiu qa phi hp chnh sch.

1. NHNG NGUYN TC C BN THC HIN GI KCH CU:

HVTH: C Xun Tin Trang1


2/29


Nu mt gi kch cu c thit k khng tt, th mc d c tn gi

l gi kch cu, nhng trn thc t gi kch cu ny d c th tn km nhng

li khng kch thch c nn kinh t. iu ny c bit ng nu gi kchcu khng tun theo cc nguyn tc kinh t hc, m li c thit k p

ng cc yu cu v chnh tr hoc theo cc nhm li ch. Cc nh kinh t hc,

nh Lawrence Summers (gio s kinh t, tng l hiu trng trng i hc

Harvard, v c vn kinh t cho tng thng M Obama) cho rng mt gi

kch cu c hiu qu (effective) th phi m bo t nht 03 tiu ch, l kp

thi (timely), ng i tng (targeted) v ngn hn hay nht thi

(temporary).

1.1 Nguyn tc s 1 Kch cu phi kp thi:

Kch cu phi kp thi y khng phi ch l vic kch cu phi c

chnh ph thc hin mt cch nhanh chng khi xut hin nguy c suy thoi,

m kp thi cn c ngha l mt khi c chnh ph thc hin th nhng

bin php ny s c hiu ng kch thch ngay, tc l lm tng chi tiu ngay

trong nn kinh t. Nu t nn kinh t phc hi th vic phc hi sm mun

cng s din ra, mc d vic phc hi c th ko di, cho nn mc tiu ca

kch cu l y nhanh vic phc hi ca nn kinh t. Do , vic kch cu

ch c th c thc hin mt cch c ngha trong mt khong thi gian

nht nh. Cc chnh sch mt qu nhiu thi gian thc hin s khng c

tc dng, v khi nn kinh t t n c th phc hi, v vic gi kch cu

lc li c th c tc dng xu do c kh nng lm hun nng nn kinh t

dn n lm pht v nhng mt cn i v m ln.

Cc chng trnh u t, d n u t c tc gii ngn chm

khng phi l nhng cng c kch cu tt. iu ny l bi v khi tng cu

st gim, th cc bin php ny li khng c tc ng g ti tng cu trong

lc cn phi tng tng cu ln nhiu nht ( trnh cc tc ng tch cc ca

suy thoi nh vic cc doanh nghip sa thi cng nhn).

1.2 Nguyn tc s 2 Kch cu phi ng i tng:



3/29


Gi kch cu c thnh cng hay khng s ph thuc rt nhiu vo xu

hng chi tiu v u t ca cc i tng thuc din nm trong gi kch cu.

kch thch c cu i vi hng ha v dch v, th gi kch cu phic nhm ti nhm i tng sao cho gi kch cu c s dng ngay (chi

tiu ngay), v qua lm tng tng cu trong nn kinh t. Nhng bin php

kch cu ng i tng l nhng bin php nhm ti cc i tng s chi

tiu hu nh ton b lng kch cu dnh cho h. Mc tiu ca gi kch cu l

lm tng cu, nn cha kha thc hin iu ny l cp tin cho nhng

ngi (c th l cc c nhn, h gia nh, doanh nghip v chnh quyn) s

s dng nhng ng tin ny, v qua a thm tin vo nn kinh t. Tin

kch cu phi c s dng khuyn khch cc nhm i tng ny tin

hnh cc khon chi tiu mi, hoc hn ch vic cc nhm ny ct gim chi

tiu.

vic kch cu c hiu qu th gi kch cu phi nhm vo nhng

i tng sao cho mt ng tin chi ra c hiu ng kch thch tiu dng v

u t cao nht. Theo mt s nghin cu trn th gii th hiu ng cao nht l

dnh cho bo him tht nghip (unemployment benefits). Cc nhm khc

nhau trong x hi s c xu hng tiu dng cn bin khc nhau. Nhng

ngi c thu nhp cao, th ch c mt phn nh khon hon/min thu (hoc

khon tin tr cp) m h nhn c s c chi tiu, trong khi nhng ngi

c thu nhp va v thp s c nhu cu chi tiu cao hn tnh trn khon hon

thu. Theo mt bo co nghin cu ca Zandi (2004) i vi gi kch cu nm

2001 ca M th hiu qu ca gi kch cu cao nht chnh l tr cp thtnghip (tc l hng ti nhm ngi dn d b tn thng nht ca suy

thoi). Mt -la kch cu to ra c 1,73 la cu tiu dng. Tip l

cc bin php khc nh min gim thu ngn sch cho cc bang, gim thu

sut. Mc d cng l kch cu, nhng cc loi thu khc nhau c mc

tc dng khc nhau trong vic kch cu. Nhn chung, vic gim thu i

cc ngi dn c tc dng kch cu tt hn gim thu cho doanh nghip, v

vic gim thu cho lnh vc bt ng sn th hon ton khng c tc dng



4/29


kch cu. tin tham kho, cc con s c th ca nghin cu ca andi

(2004) c trnh by li ti Bng 1 di y.

Bng 1: Hiu qu ca chnh sch kch cuLng cu c to ra

Tr cp tht nghip $1.7

Min gim thu ngn sch cho cc $1.2

Hon thu mt ln $1.1

Tng tn dng thu i vi gia nh $1.0

iu chnh mc min thu ti $0.6

Gim mc thu sut $0.5Tng gin thu cho cc doanh $0.2

Ct gim thu i vi c tc v li $0.0

Gim thu bt ng sn $0.0

Ngun: Bo co ca Zandi (2004),http://econom y .com

Hiu ng s nhn chnh l l do ti sao khng phi chnh sch ti

kha (kch cu) no cng c tc dng nh nhau Mt s chnh sch s c tc

dng/hiu qu hn cc chnh sch khc trong vic kch thch nn kinh t. Gis ng Nguyn Vn A, nhn c khon tin mt tr cp 100 ng t gi

tr cp ca chnh ph, v vi gia cnh cng nh thi quen ca mnh, ng

Nguyn Vn A s s dng mt phn s tin tr cp nhn c. y c gi

l xu hng tiu dng cn bin. V d nh nu ng A tiu ht 90 ng th xu

hng tiu dng cn bin s l 90%. V d nh tiu dng mua sm phm X

ca ng B. Th y ng B s c thu nhp l 90 ng, v cng ging nh ng

A, ng B s tiu dng khong 81 ng (90% thu nhp), vo sn phm Y ca

ng C, v qu trnh ny tip din th 81 ng ny s to ra thm 72,9 ng

cho tng cu ca nn kinh t. Trong v d ca chng ta, 100 ng kch cu s

to thm ra tng cu l 243 ng, nu tt c nhng ngi c thm thu nhp c

mc tiu dng cn bin mc cao l 90%, v ch tiu dng hng sn xut ni

a.

Gi kch cu ch thc s hiu qu nu nh chi tiu gia tng ca ngi

http://economy.com/http://economy.com/http://economy.com/


5/29


dn v Nh nc c khuynh hng i vo hng ha v dch v sn xut ni

a. Trong v d ca chng ta, trng hp ng A dng 30 ng mua

hng ngoi nhp, ch cn 60 ng tiu dng trong nc, lng cu mi tora b r r (leak out) i mt 30 ng trong vng 1. Tng t nh vy,

hiu ng to cu trong vng 2 cn ph thuc vo c bao nhiu trong tng s

90 ng ca ng B nhn c b r r sang hng ngoi nhp.

1.3 Nguyn tc s 3 Kch cu ch c thc hin trong ngn hn:

Nguyn tc ngn hn c ngha l s chm dt kch cu khi nn kinh t

c ci thin. Khi thc hin cc bin php kch cu phi m bo rng cc

bin php gim thu, tng chi tiu chnh ph u ch c tnh tm thi v s

chm dt khi nn kinh t vt qua suy thoi. V thng thng sau khi

vt qua suy thoi nn thc hin cc bin php hn ch v gim thm ht

ngn sch. Nguyn tc ngn hn c hai ngha: (1) Gi kch cu thc hin

trong ngn hn s lm tng hiu qu gi kch cu; v (2) Ch kch cu

trong ngn khng lm nh hng ti tnh hnh ngn sch trong di hn.

1.3.1 Tnh ngn hn lm tng hiu qu ca gi kch cu:

Nhng chnh sch m vn cn hiu lc sau khi nn kinh t phc hi, v

d nh chnh sch ct gim thu c nh (permanent tax cuts) l nhng bin

php kch cu km hiu qu bi v nhng bin php kch thch ny s tr

thnh nhng khon chi ph ca chnh ph hoc khon tht thu khi m thi

gian cn kch thch kt thc. Hn th na, cc bin php nh tn dng

u t, hoc u i khu hao ti sn s l nhng bin php kch cu hiuqu hn khi c thc hin l nhng gi tm thi, ngn hn. Nu l nhng

bin php di hn s khng kch thch c cu. iu ny l do cc bin php

nu ch c thc hin trong ngn hn s khuyn khch c cc doanh

nghip tin hnh, y nhanh tc u t tn dng nhng u i ny (v

d nh u i v thu). Nhng bin php di hn, v d nh gim thu qu

lu s khng phi l mt bin php kch cu tt, bi v cc doanh nghip s

khng cm thy cn thit phi y nhanh tc u t trong giai on nn



6/29


kinh t cn c kch thch nht.

1.3.2 Ngn hn m bo khng lm nh hng ti ngn sch

trong di hn:Thng thng khi thc hin cc bin php kch thch nn kinh t bng

vic m rng chi tiu (tm thi) ca chnh ph s dn ti tham ht ngn

sch. Trong nm 2009, d kin mt lot cc nc pht trin s b thm ht

ngn sch trm trng. Ti Hoa K, thm ht ca nm 2009 s ln ti hn 1000

t USD, ti Anh con s thm ht ngn sch d kin s ln ti 181 t USD. Do

mt nguyn tc v cng quan trng l phi m bo rng cc chnh sch

kch thch nn kinh t trong ngn hn khng c tc ng xu ti nn kinh t

trong di hn hoc gy kh khn cho ngn sch trong di hn. Do , cc

gi kch cu ch c php mang tnh tm thi, v trong ngn hn c th lm

tng thm ht ngn sch, nhng trong di hn phi khng c php lm thm

ht ngn sch trm trng hn. Vic m bo rng trong di hn tnh hnh kinh

t khng km i cng l yu t quan trng gi kch cu ngn hn t hiu

qu hn. Thm ht ngn sch ln trong tng lai cng ng ngha vi suy

gim tit kim (national savings) trong di hn, dn ti gim u t v nh

hng ti tng trng. l cha k ti vic thm ht ngn sch s nh

hng ti ti khon vng lai v lm pht (trc mt lm pht khng ng lo

ngi, gi nng lng v nguyn liu trn th trng th gii vn mc thp v

cu trn th gii vn cn rt yu, song khi nn kinh t ton cu phc hi s li

tr thnh vn ln do lng tin hin nay c cc ngn hng trung ngbm ra o t, v vng quay ca tin t khi s tng ln ng k nhng mc

thm ht ti khon vng lai ca Vit Nam trong nhng nm qua ln ti

mc ng bo ng).

Khi cn nhc xem xt cc bin php kch cu c th ca gi kch cu,

th c ba nguyn tc trn u phi c tun th v xem xt mt cch ng

thi. Nu mt bin php kch cu c th m vi phm mt trong ba nguyn tc

trn th v c bn bin php kch cu cha phi l mt bin php kch cu



7/29


tt. tng hiu qu ca gi kch cu, cn c cc chnh sch b tr khc

(khng vi phm cc cam kt thng mi quc t ca quc gia) nh khng

t gi b nh gi cao (overvalued) v tng tnh linh hot ca t gi nhm sdng cng c ny nh van t ng iu chnh thm ht thng mi mc

hp l v bn vng.

2. SUY THOI KINH T TH GII V NH HNG TI VIT

NAM

Nm 2008 l mt nm y nhng din bin xu ca nn kinh t th gii.

Trn thc t nn kinh t th gii c du hiu xu i t cui nm 2007 vi

vic xy ra cuc khng hong cho vay tn dng nh t di chun (subprime

mortgage crisis). Ngay t u nm 2008, i ph vi nguy c suy thoi

kinh t, chnh ph M thc hin gi kch cu (stimulus package) thng

c nhc ti l vi tn gi gi kch cu ln th nht, tr gi khong hn 150

t USD. Trong nm 2008, cuc khng hong cho vay di chun lan rng

vi nh cao l vic ph sn ca hng lot nh ch ti chnh ln, buc Cc d

tr Lin bang M phi can thip vo th trng ti chnh M vi gi gii cu

ti chnh (financial bailout) tr gi hn 700 t USD. Ln ny cuc khng

hong M lan rng v y nn kinh t th gii ri vo cuc suy thoi ton

cu. Tip theo M l chu u v Nht Bn ri vo suy thoi.

Trc khi cuc suy thoi ton cu din ra vo nhng ngy cui nm

2008, cc hc gi cng nh cc nh hoch nh chnh sch u cho rng cc

nc ang pht trin s khng b tc ng nhiu bi cuc khng hong ang

din ra M (decoupling theory), v c th y chnh l c hi Trung

Quc tr thnh u tu ca nn kinh t th gii, thay th vai tr ca M. Tuy

nhin trn thc t khng din ra nh vy. Xut khu ca Trung Quc b st

gim nhiu nht trong vng mt thp k gn y, v khi XK vi vai tr l

u my ca nn kinh t Trung Quc b st gim th khu vc sn xut ca

Trung quc cng st gim theo, y nn kinh t ny n ngp ngh bn b ca

cuc suy thoi (Brian Klein 2008). y cng l iu hin nhin khi rt nhiu

nc ang pht trin, trong c Trung Quc v Vit Nam u l thuc kh



8/29


nhiu vo nhu cu tiu dng ca nc M i vi hng xut khu ca mnh.

iu ny c ngha l nhng g ang din ra cc nc ang pht trin mi

ch l bc u ca cuc suy thoi ti cc nc ny.Trong bi cnh ca nn kinh t th gii suy gim, mt cu hi t ra l

nn kinh t Vit Nam c b tc ng khng v nu c, th s tc ng s nh

th no? i mt vi thc t l kinh t c du hiu suy thoi v nguy c suy

thoi nng hn na, Chnh ph Vit Nam s c nhng la chn chnh sch g?

C th khng nh ngay rng, trong bi cnh nn kinh t th gii suy

thoi nh hin nay, Vit Nam kh c th trnh khi s tc ng ca s suy

thoi ny. Theo d bo ca mt s t chc quc t th tc tng trng

GDP ca Vit Nam s dao ng t 6,5% (mc cao nht theo d bo ca

Ngn hng Th gii) n mc 4,1% (mc thp nht theo d bo ca

Deutsche Bank). mc trung bnh, theo d bo ca Qu Tin t Quc t

(IMF) v Ngn Hng Pht trin chu (ADB) th do suy thoi kinh t th

gii tc tng trng ca Vit Nam trong nm 2009 s ch cn 5%. Tc

tng trng GDP mc 5% cc nc khc th c th khng b coi l thp,

nhng vi Vit Nam, mt nn kinh t c tim nng tng trng 9-10%, v tc

tng trng trung bnh trong thi gian di l khong 7,5-8%, th vic tc

tng trng GDP t 5% trong nm 2009 l v cng ng lo ngi.

Ta c th s dng mt ng thc cn bn trong kinh t hc v m

xem xt tc ng ca cuc suy thoi kinh t th gii tc ng th no ti nn

kinh t ca Vit Nam. ng thc c dng nh sau

Y = C + I + G + (EX-IM) (1) Trong , Y l tng cu, C l tiu dng, I l u t, v G l chi tiu

ca khu vc chnh ph EX l xut khu, IM l nhp khu. S chnh lch gia

EX-IM l thm hut/thng d thng mi. Qua ng thc ny, ta c th thy

suy thoi kinh t th gii nh hng trc tip ti tng cu ca Vit Nam qua

cc knh sau:

- Suy gim u t nc ngoi (l mt phn ca I )

- Suy gim cu i vi hng xut khu ca Vit Nam trong



9/29


bao gm c xut khu ti ch nh khch du lch sang Vit Nam

gim, qua lm gim tng cu (EX )

- Gim nhp khu lm u vo cho xut khu v FDI (IM) lm tngtng cu (Y)

Tuy nhin, do mc thm dng lao ng ca xut khu ca Vit Nam

cao hn so vi nhp khu, nn suy gim kinh t th gii thng qua knh xut

nhp khu cng nh knh u t nc ngoi cn c tc ng gim vic lm v

qua gim thu nhp Vit Nam. Gim thu nhp s dn ti tiu dng ca cc

h gia nh thp i (C ), v u t ca khu vc t nhn cng s gim theo (I

). Qua , tng cu st gim hn na (tuy nhin, mc st gim ny c

th mt phn no nu ngi dn ct gim tiu dng hng ngoi, tc l

gim nhp khu (IM). S st gim ny cn tip tc b khuych i bi yu t

tm l trong bi cnh doanh nghip v ngi dn cm thy ri ro ngy mt gia

tng cp ton cu, dn n s iu chnh gim tiu dng v u t

mt cch thi qu, khng ph hp vi mc iu chnh ti u. iu ny to

c s l thuyt cho s can thip ca Chnh ph khi phc li cc hnh vikinh t mc ti u, vi nguyn tc chung l c cc bin php kch thch

khi th trng qu s hi (fearful) v km hm khi th trng qu hng

phn/tham lam (greedy)

Nh vy, trong mt th gii ton cu ha nh hin nay, kh c mt nc

no c th trnh khi s tc ng ca cuc suy thoi ny. i vi nn kinh t

Vit Nam: mt nn kinh t m ph thuc nhiu vo cc nn kinh t khc - t

l xut khu ca Vit Nam tnh trn GDP ln ti 70%, v s tng trng ca

Vit Nam trong nhiu nm qua ph thuc nhiu vo dng vn u t trc tip

nc ngoi, nn c th kt lun l nn kinh t Vit Nam s b nh hng ln

bi cuc suy thoi kinh t th gii.

R rng l t nhng thng cui nm 2008 v u nm 2009, Vit

Nam chu phi nhng tc ng ca cuc suy thoi kinh t th gii, m c

th l trong nc sn xut nh n, u t tng thp, tiu dng c du hiuchm li, dn n s d tha ng k nng lc sn xut, trong c bit



10/29


nghim trng l d tha lao ng. Hin nay tnh trng mt vic lm Vit

Nam ang gia tng nhanh, do lnh vc xut khu s dng nhiu lao ng nh

dt may, giy da, thy sn, m ngh v tiu th cng nghip b ct gim

mnh n hng. l nhng du hiu cho thy tnh trng thiu vic lm

ang tin dn n ngng nhy cm c th y s suy gim kinh t vo vng

xoy lun qun nh c ni phn trn. iu ny cho thy cn phi c

nhng hnh ng chnh sch nhanh v ph hp, trong c bit l cn a

vo thc hin gi kch cu.

Trong tnh hnh kinh t suy thoi nh hin nay, vic chnh ph s dngcc bin php h tr nn kinh t l rt cn thit. Nh nu ti phn m

u, kch thch nn kinh t trong cn suy thoi, tng t nh chnh ph cc

nc khc, Vit Nam c th s dng chnh sch tin t (v d nh ct gim

li sut) hoc chnh sch ti kha (thu, tng chi tiu chnh ph), hoc kt

hp c hai chnh sch ny. Chnh sch tin t s tc ng ti tiu dng (C)

cng nh u t (I) trong ng thc (1) trn. Gim li sut c th kch thch

tiu dng ca ngi dn cng nh kch cu u t ca khi doanh nghip.

Mt hiu ng ph ca vic gim li sut l ng tin Vit Nam s tr nn r

hn (vi iu kin Ngn hng Nh nc cho php ng tin c bin ng

nhiu hn), c th s h tr c xut khu v hn ch c nhp khu.

Chnh sch ti kha (c th l cc gi kch cu) s lm tng tng cu thng

qua vic (i) lm tng tiu dng (C) qua cc bin php nh gim thu hoc

tr cp cho dn chng; v (ii) tng chi tiu ca chnh ph - v d nh u t

vo c s h tng, gio dc, y t, tng lng cho cn b cng nhn vin chc.

3. CHNH SCH KCH CU CA VIT NAM

C chnh sch tin t v ti kho c tn dng ti a cho mc

tiu kch cu xt c nhng tc ng trc tip v gin tip.

3.1 Chnh sch ti kho

Cc ngun vn h tr t knh chnh sch ti kho c tc dng b p s



11/29


gim st ngun thu do suy thoi kinh t ca cc ch th trong nn kinh t, hn

ch tc st gim nhu cu tiu dng ca c t nhn v doanh nghip, bng

cch cho php cc ch th ny tn ti qua giai on kh khn v khiphc nng lc tiu dng khi nn kinh t qua khi giai on suy gim. Cc hnh

thc h tr trc tip ln ti 78.000 t ng trong khi cc hnh thc kch cu

gin tip (thng qua h tr li sut, min gim thu, bo lnh tn dng cho

doanh nghip va v nh) khong hn 60.000 t ng. S h tr ca gi

kch cu m bo mc tng trng khong 3,9% so vi cng k, trong

gi tr sn xut cng nghip tng 5,1%, tng mc hng ho bn l v doanh thu

dch v tng kh 18,3%, t l bin ng ch s gi tiu dng cng k di 10%

(Hnh 2).

Hnh 1: Bi chi ngn sch v ngun b p bi chi t 2000-2009

Ngun: www. mo f.g ov .vn

Hnh 2: Kt qu kch cu nm 2009

http://www.mof.gov.vn/http://www.mof.gov.vn/


12/29


Tuy vy, nu nhn vo c cu cc hnh thc v mc tiu ca gi kch

cu, c th thy phn ln dng vn kch cu l gin tip thng qua gin thu,

gim thu v h tr li sut cho h thng doanh nghip, hon thu hi vn

u t xy dng c bn (XDCB) ng trc 2009, pht hnh tri phiu

Chnh ph b sung... Mc hiu qu ca n cn c phn tch cn thn.

Hnh thc h tr qua vic gim thu, gin thu na u 2009 cho c nhn v

doanh nghip khng to nn tc ng kch cu ln bi thc cht ngun thu

t thu trong iu kin kinh t suy thoi l khng ng k. iu ny cngvi tnh trng chp hnh lut thu khng nghim mt cch ph bin lm cho

hnh thc h tr qua thu hu nh khng hiu qu. Bn cnh , cc gi kch

cu qua hnh thc h tr li sut 4% vi quy m 17.000 t ng (thi hn 8

thng) v 20.000 t ng (thi hn ti 24 thng) vi tng d n tn dng d

tnh (nu gii ngn ht) ln ti 850.000 t ng l qu ln so vi nng lc

hp th vn ca h thng doanh nghip. Nu xt ton b th trng vn, th

phn thanh khon bm thm ch c 37.000 t ng (17.000 + 20.000 t

ng), phn d n tn dng tng thm l do phn phi li thanh khon sn c

ca nn kinh t thng qua hnh thc huy ng vn ca h thng ngn hng

thng mi (NHTM). Nu mt bng li sut tng ln th phn cn li sau khi

tr 4% li sut cng s tng ln v doanh nghip phi chu ng mc li sut

tng thm trong khi t l sinh li cha c ci thin.

Trong trng hp trn li sut b khng ch bi mc li sut c bn

khng i, chnh lch li sut ca cc NHTM s b thu hp li khi li sut


Ngun: Tng cc Thng k


13/29


tin gi tng ln, v kt qu l tc gii ngn ca khon h tr li sut s

chm li.

3.2 Chnh sch tin tTrong trng hp kch cu, chnh sch tin t tc ng thng qua vic

m rng lng tin c s v bng cch , duy tr mt bng li sut thp nhm

gim chi ph c hi ca tiu dng v gi vn u t. Ngn hng Nh nc

(NHNN) thc hin ng nguyn l km theo mt lot cc gii php nhm

hng cc khon vn vay ng i tng, trin khai cc gii php hn ch

tnh trng thng tin khng cn xng, gim ri ro do la chn i nghch, tng

tnh sn sng cho vay ca cc ngn hng. Ngoi vic gim t l d tr bt

buc, gim li sut d tr bt buc, gim h thng li sut ch o, thc hin

bo lnh cho doanh nghip va v nh cng nh trin khai cho vay h tr

li sut, trong nhng tnh hung khn cp, NHNN s dng cc bin php

hnh chnh khng ch trn li sut cho vay, kim sot cht vic cho vay h

tr li sut, cung ng thanh khon cho cc ngn hng c kh khn thanh

khon, kim sot t gi, gim tnh trng cng thng ngoi t v nh hng lan

truyn ca n ti mt bng li sut ni t. Nhng vn t ra khi s dng

chnh sch tin t ni lng l ch: NHNN khng hon ton c quyn lc

p t mc vay n cho doanh nghip. iu ny ph thuc vo quyt nh ca

NHTM cn c vo kt qu ca quy trnh thm nh khch hng v sau

cn ph thuc vo ngun vn cng nh gi vn huy ng ca ngn hng.

Trong iu kin li sut thc m nhng nm gn y, khng c nhiu c hi

cho chnh sch tin t thc hin kch cu. Tnh trng ny phn nh mt thc tl ngn hng ang ti tr mt khon li sut cho doanh nghip khi cho vay

(Hnh 3). iu ny khng khuyn khch cc ngn hng cho vay. Mt thc t

khc l h thng doanh nghip ang gp kh khn trong tiu th sn phm,

iu ny hn ch nhu cu vay u t vo sn xut. Vic a ra ch tiu trin

khai gi h tr li sut nu khng c kim sot tt c th khin ngn hng

p ng nhu cu vay o hoc sai mc tiu, i tng h tr.

Ch tnh ring s d n h tr li sut gii ngn n 31/7/09, t l



14/29


tng so vi cui 2008 l 31,2% (tng d n tn dng c ni v ngoi t nm

2008 l 1.281,86 nghn t ng) nhng d n tn dng ton h thng ch

tng 17% theo cng b ca NHNN (ch tiu khng ch ca NHNN nm2009 l 30% tng trng). Phn chnh lch 14,2%, tng ng vi khong

182.000 t ng c th c s dng ti c cu li n, u t ti chnh,

vng, ngoi t ngn hn ch c tc dng vi doanh s m khng lm thay i

d n. Nu gim mt bng li sut thng qua hng tip cn ca chnh sch

tin t truyn thng bt ngun t gim h thng li sut ch o xung mc

thp, s dng ngun ti cp vn t Ngn hng Trung ng (NHTW) khng

hn ch nhm cung ng thanh khon cho cc NHTM v bng cch , p

ng nhu cu vn cho cc doanh nghip s l gii php tt hn kim sot

nhu cu v vn thc s v trong mt chng mc nht nh, m bo cc

khon vay n c khu vc c kh nng hp th n. Tuy vy, NHNN kh

c th s dng knh h tr ny thay cho knh ngn sch bi nu tip cn

theo hng s dng cng c chnh sch tin t, mt bng li sut s gim

xung, trc ht l li sut tin gi, sau l li sut cho vay. Trong iu kin

t gi USD/VND tng ln, hin tng di chuyn t tin gi VND sang ti sn

ngoi t s xy ra v gy cn tr cho hot ng ca cc NHTM v h thng

doanh nghip bi tnh trng mt cn i bng cn i ti sn ca h thng

NHTM.

Vic phn tch thc trng s dng chnh sch ti kho v chnh sch

tin t thi gian qua cho thy, mc d cc chnh sch tin t v ti kho

c tn dng ti a vi nhng tc ng ring bit cng nh phi hpnhng nhng gii hn chnh sch ang lm hn ch nhng tc ng tch cc

v lm ny sinh nhng h ly cho thi gian ti.

4. MT S GII HN CHNH SCH

4.1 Th nht, by thanh khon

V bn cht, by thanh khon hay by tin mt xy ra khi ng

LM trong m hnh IS-LM tr nn thoi v song song vi trc honh. Trong

trng hp ny, bt k bin ng no ca lng tin cung ng cng khng



15/29


gy nh hng ti li sut hoc nh hng rt nh. Kt qu l vic ni rng

chnh sch tin t khng c tc dng lm dch chuyn v tr ng LM; li

sut khng gim v nhu cu vay khng tng. Tnh trng ny xy ra khi mtbng li sut danh ngha mc rt thp, gn ti 0 khi nn kinh t ri vo

tnh trng suy thoi (trng hp Nht Bn thp k 90). Chnh sch m rng

chi tiu Chnh ph trong iu kin ny li c tc ng rt mnh ti thu nhp

m t b nh hng bi hiu ng thoi lui u t (do li sut tng thp hn

khi nhu cu vn ca Chnh ph tng). Trong iu kin ca Vit Nam hin

nay, nhng du hiu in hnh ca by thanh khon c khc bit khi li

sut danh ngha cha tin ti 0 v lm pht ang mc di 10%. Tuy vy,

ngng li sut m ti ngi gi tin bt u di chuyn sang ti sn ngoi

t c th hin ng thc:

iVND = iUSD + chnh lch t gi k vng + cht lng ti sn ca USD

Trong trng hp ny, vic m rng khi tin cung ng ban u c

th lm cho li sut gim xung nhng sau t gi tng ln, hin tng di

chuyn tin gi VND sang ti sn ngoi t s xy ra nhanh chng v cc

ngn hng buc phi iu chnh li sut tin gi VND tr v mc c nhm hn

ch tnh trng di chuyn tin gi (hin tng ny ang din ra ti cc NHTM)

v nh hng ti ton b mt bng li sut. Hiu ng kch cu do m rng

chnh sch tin t trong trng hp ny b hn ch. y l l do chng ta s

dng gi h tr li sut thng qua s dng chi tiu Chnh ph mc ch duy tr

mt bng li sut ca cc NHTM v gim gi vn cho doanh nghip. Tuy

nhin, vi mc li sut thp, ngn hng s mt i cng c v ng c phn loikhch hng theo mc ri ro ca h.

Mt biu hin khc ca tnh trng by thanh khon l kh nng hp

th vn ca nn kinh t v mc sn sng cho vay ca h thng NHTM.

Trong nhiu trng hp, vic m rng chnh sch tin t ch dng li vic

tng d tr ca cc NHTM m khng dn ti tng tng d n tn dng bi

cc ngn hng kh tm c khch hng iu kin vay vn v khch hng

cng khng c nhu cu vay do cha tm c d n u t v u ra cho sn



16/29


phm (trng hp ca M nm 1990-1991). Vic s dng gi h tr li sut

cho php chng ta trnh khi biu hin th nht ca by thanh khon

trong khi khng trnh c biu hin th hai. Bi iu ny ph thuc votnh trng ti chnh ca h thng doanh nghip, c bit l doanh nghip va

v nh. Thc t cho thy, mc d c nhiu bin php h tr tch cc, tc

gii ngn gi h tr li sut ca Chnh ph din ra ht sc chm chp trong

thng 2 v thng 3/2009. Mt t l ln vn kch cu quay tr li ngn hng

lm cho t l tng d n tn dng nh hn rt nhiu so vi lng vn gii

ngn theo chng trnh h tr li sut (Hnh 4). Tuy nhin, t cui thng

3/2009, t l d n tn dng bt u tng nhanh so vi hai thng u nm,

cng lc vi giai on th trng chng khon hi phc v cho vay tiu

dng m rng. Vic di chuyn mc tiu kch cu vo cc i tng kinh

doanh ri ro l tt yu trong khi cc i tng sn xut kinh doanh vn kh

khn trong vic tm kim th trng. Vic tip tc thc hin chnh sch m

rng chi tiu Chnh ph trong iu kin tn ti by thanh khon s lm

gim quyn lc ca ro cn kim sot tn dng v lm cho d n tn dng v

n qu hn tng ln nhanh chng (Hnh 4). Trong trng hp ny, Paul

Krugman (1999, 2009) cho rng tc ng ca chnh sch tin t l ch cam

kt ca NHTW trong vic duy tr mt chnh sch tin t ni lng di hn c

kim sot. NHNN ang trin khai chnh sch theo hng ny. (Hnh 3)



17/29


Hnh 3: Din bin mt bng li sut t qu IV/2008 n ht qu II/09

Ngun NHNN

Hnh 4: Li sut v d n tn dng cc thng 2009



18/29


19/29


bit trong 3 thng tr li y. Khi mt bng li sut tin gi tng, gi cc

khon vay n ca Chnh ph s tr nn t hn. Tnh trng

ny to nn vng xoy tng li sut, dn ti suy gim u t t nhn. p lctng li sut tin gi l rt cao khi khi lng n cng d tnh trong nm

2009 b p thiu ht ngn sch gn 64.000 t ng. Trong , k hoch

pht hnh tri phiu Chnh ph nm 2009 l 36.000 t ng, phn b sung

cho mc tiu kch cu tng thm l 20.000 t ng, phn chuyn ngun tri

phiu Chnh ph t nm 2008 sang 2009 l 7.700 t ng. Bn cnh ,

Chnh ph Vit Nam cng ang trin khai k hoch pht hnh tri phiu

USD vi gi tr 1 t USD th trng trong nc. Vic khng thc hin

c k hoch pht hnh tri phiu Chnh ph sau 7 thng nm 2009 (t l

trng thu l 2469,7 t ng/19.000 t ng ch t 13%) mt phn phn

nh s thiu hp dn ca tri phiu Chnh ph do li sut trng thu thp so

vi li sut ng k nhng mt khc, phn nh phn no tnh trng cng

thng thanh khon trn th trng vn hin nay v cnh bo s thiu ht

ngun cn bng ngn sch. Chnh sch m rng chi tiu Chnh ph s b

gii hn ngay t khu tm kim ngun b p. (Bng 1)

Bng 1: Kt qu pht hnh tri phiu chnh ph thng 1-7/2009

n v: t USD



20/29


Ngun: Kho bc Nh ncy khng phi l vn ca ring Vit Nam m l vn ton cu.

Tnh trng ti chnh cng ng lo ngi trong khi theo ui mc tiu kch cu,

cc nc vn tin hnh song song c hai: duy tr du hiu chnh sch tin t

ni lng v m rng chi tiu Chnh ph, chp nhn mc bi chi ngn sch chatng c. Theo s liu thng k ca IMF, cho n thi im thng 7/2009,

tng s chi ngn sch cho mc tiu cu nguy nn kinh t l 10.000 t USD,

trong 1.900 t USD l khon chi trc tip, cn li ang dng cam kt

hoc cho vay. Tuy nhin t l chi so vi thu nhp quc dn l khc nhau.

cc nc pht trin thuc G20, mc kch thch ny ch chim 2%GDP

nhng em li mc bi chi d tnh ti 10,2% nm 2009 (mc thm ht ln

nht trong vng hn 50 nm qua). Trong , mc thm ht ln nht l M vi

13,5%GDP, sau l Anh vi 11,6% v Nht Bn 10,3%GDP. Song song vi

chnh sch m rng chi tiu Chnh ph, mt bng li sut c duy tr

mc thp (li sut qua m ca Nht Bn l 0,1%, FED tuyn b duy tr li

sut lin bang mc 0,25%) nhm to nn mi trng u t thun li v th

hin mt cam kt di hn ca NHTW v chnh sch tin t ni lng.

Tuy vy, im khc bit cn bn gia nn kinh t Vit Nam v cc

nn kinh t khc l ch, p lc i vi ngn sch Chnh ph tn ti



21/29


22/29


kh nng ti to ngun thu trong tng lai; (ii) Lm mt c hi sng lc v

c cu li h thng doanh nghip khi vic cung ng vn trong bi cnh ng

cu khng cho php s dng y quy trnh thm nh v la chn ngivay; (iii) Ri ro thu hi vn vay v s gim st kh nng p ng cc ngha v

n khc ca doanh nghip khi ngun vn t iu chnh dng chy sang cc lnh

vc u t ri ro. (Hnh 5)

Hnh 5: Lm pht cc thng 9/08-7/09

Ngun: GSO

5. MT S GI CHNH SCH TRONG THI GIAN TI

5.1 Th nht, v quy m kch cu v hng s dng chnh sch.

Vi quy m kch cu c tnh ton c th ln ti 10% GDP, gnh nng ncng i vi ngn sch Chnh ph ang tin dn ti ngng nguy him khi xem

xt n cc ngun ti tr thm ht truyn thng. Nhng tht bi lin tip ca

cc t pht hnh tri phiu Chnh ph na u nm 2009 l du hiu phn nh

mc bi chi ngn sch cn c gii hn li. Cho n cui nm, p ng

ngun ti tr thm ht, cn li ti 87% theo k hoch, Kho bc buc phi y

li sut u thu ln, gy p lc mnh ln mt bng li sut. gii quyt bi

ton ngun ti tr ngn sch, c th s dng phi hp ngun ti tr ngn sch



23/29


t th trng trong nc v t th trng nc ngoi. S dng chnh sch vay

n nc ngoi nhm to ngun cho cc khon chi tiu ca Chnh ph s gii

quyt c cc bi ton t ra: b p thm ht ngn sch; h thp mt bngli sut, cn bng th trng ngoi hi... Cc ch tiu gim st n nc ngoi

ca Chnh ph Vit Nam cho thy Vit Nam vn cn kh nng vay n nc

ngoi trong phm vi an ton (Bng 2). Vn l cc khon n vay cp bch

trc mt phi c s dng ng mc ch v c hiu qu, m bo ngun

tr n trong tng lai. Bn cnh , cng cn tnh ti nhng nh hng tiu

cc ca chnh sch vay n nc ngoi lin quan n vic gim t gi, hn ch

hot ng xut khu, lm trm trng thm tnh trng thm ht cn cn thng

mi mc d trc mt y l ngun b p thm ht cn cn vng lai. (Hnh 6)

Bng 2: Cc ch tiu gim st n nc ngoi ca Chnh ph Vit Nam

Hnh 6: C cu ngha v n nc ngoi 2004-2008


Ngun: www. mo f.g ov .vn
http://www.mof.gov.vn/http://www.mof.gov.vn/


24/29


5.2 Th hai, p dng ngay cc gii php nhm hn ch ri ro

tn dng i vi gi h tr li sut. Hon thin c ch qun tr ri ro

v nng cao hiu qu, quyn lc ca thanh tra, gim st ngn hng.

Tip tc duy tr hng kch cu nhng cn tng cng kim sot

cht lng tn dng i vi cc khon tn dng h tr li sut ngn hn

s n hn vo thng 10/2009. NHNN kp thi a ra ch trng

kim sot tn dng cho cc mc tiu kinh doanh chng khon v bt

ng sn ng thi khng ch d n tn dng trong phm vi 25-27% nm

2009. Gii php ny l rt cn thit, gip chn chnh li k cng v quy

trnh cp tn dng, hn ch ri ro tn dng cho nhng khon tn dng

c cp ng thi to sc p buc cc ngn hng phi tun th cc yu

cu thm nh vay vn cng nh thc hin y cc bc kim sot tn

dng: trc, trong v sau khi cho vay. Tuy vy, quy nh ny ch c

a ra sau 7 thng trin khai gi kch cu thng qua con ng tn dng.

Gii hn tng trng tn dng khng qu 27% trong nm 2009 trong khi

s liu ny ti 17% sau 6 thng nu so vi d n cui 2008 v 31% so

vi cng k nm ngoi i hi cc gii php tht cht tn dng phi rt

mnh v ng b. Yu cu ny c th dn ti nhng phn ng ph khi


Ngun: www. mo f.g ov.vn
http://www.mof.gov.vn/http://www.mof.gov.vn/http://www.mof.gov.vn/


25/29


cc doanh nghip ang n nhau v n ngn hng ph thuc vo ngun

tn dng s khng th tip cn ngun tn dng d dng nh trc, dn ti

tnh trng thiu ht thanh khon, n nn dy da v nh hng ti tnhtrng ti chnh ca cc doanh nghip. Kt qu l t l n qu hn tip tc

tng ln. Mt khc, yu cu tht cht tn dng cng c ngha l nh

hoc hn ch gii ngn gi h tr li sut trung v di hn.

Trong iu kin ny, cn c quan im linh hot khi thc hin ch

trng tht cht tn dng. Trc ht, gii hn tn dng khng nn p dng

ng lot i vi tt c cc ngn hng m tu thuc vo quy m ngn

hng v cht lng tn dng c th ca tng ngn hng. Mc d n

khng ch 27% l p dng cho c h thng NHTM. Th hai, khng nn

qu coi trng t l v ch nhm mc tiu t c t l tng trng d n

tn dng m cntp trung vo khu kim sot sao cho vn tn dng c

s dng hiu qu nht. Th ba, i tng s dng tn dng cn c

kim sot cht ch, trnh tnh trng ri ro o c ny sinh trong trng

hp ngun tn dng tr nn khan him.

Bn cnh cc gii php trc mt, y l thi im thch hp

r sot li v khc phc li h thng trong ngnh Ngn hng, m bo an

ton h thng, trnh cc du hiu c th dn ti v dy chuyn. Nu

cc ngn hng c h thng qun tr ri ro tt v quan im kinh doanh

ngn hng da trn c s khng ch v kim sot ri ro theo yu cu ca

Basel II s khng c nhng phn ng sc trc cc quyt nh kim sot

ca NHNN nh Ch th 03 ngy 30/6/2007 v thu hp d n cho vaychng khon v Quyt nh 03 v gii hn t l cho vay chng khon/vn

iu l 20% hoc quyt nh khng ch d n tn dng 2009 v nhiu

cng sc kim tra mc ch s dng vn nh thi gian va qua. Nhng

du hiu cn quan tm l: mt cn i k hn Bng cn i ti sn ca cc

ngn hng, quan h tn dng vi cc doanh nghip nh nc (DNNN) (c

bit l cc tp on) khng hiu qu; quan h vay vn trn th trng lin

ngn hng, kh nng d bo v h thng cng c bo him ri ro.



26/29


5.3 Th ba, xy dng mt ngn sch bn vng v ci thin hiu

qu sdng vn.

Ci cch li c ch cp pht ngn sch v kim sot cht chkhon chi nhm m bo chi ngn sch hiu qu l yu cu cp thit

hin nay. Trong thc t, mt t l khng nh chi ngn sch l dnh cho

cc i tng s dng khng hiu qu, tnh trng tht thot trong chi

tiu ngn sch cho cc cng trnh v d n l hin tng ph bin v gp

phn ng k vo t l bi chi ngn sch. iu ny cng ngn cn kh

nng tip cn th trng vn ca ngn sch nh nc trong iu kin cn

tm kim ngun b p. Thc t l th trng ang yu cu mt t l li

sut cho cc khon n ca Chnh ph ngang bng vi li sut cng k

hn trn th trng vn v l bng chng rng th trng ang nh gi

mc ri ro ca tri phiu Chnh ph ngang bng vi cc tri phiu cng

k hn ca cc ch th phi Chnh ph. m bo yu cu kim sot chi

nhm mc tiu hiu qu hn l ch nhm mc tiu kim sot vic chp

hnh ch . Trong nhiu trng hp, vic duyt chi manh mn phn tn

vi th tc phin h khng lin quan n mc ch s dng vn v

khng da trn c s o lng mc hiu qu s c tc dng ngc li

vi yu cu kim sot chi. Tnh hiu qu vi mc tht thot ti thiu s

m bo chi ph vay vn ca ngn sch r hn, gim p lc ln chi ph

huy ng vn ca nn kinh t.

Hiu qu s dng v hp thu vn u t ca nn kinh t cng l tc

nhn lm gim hiu lc tc ng ca cc chnh sch kch cu. Trong thc t, tng c 1 ng GDP, vn u t khu vc DNNN phi tng ln 8 ng

v vn u t khu vc ngoi nh nc tng ln 4,5-5 ng. iu ny n

lt n li gy p lc i vi lm pht trong nc. V vy, trong thi gian

trc mt, cn tp trung vo ti c cu doanh nghip Vit Nam, c bit l

cc DNNN, nng cao hiu qa s dng vn u t, c bit ngun u t t

ngn sch. R sot li h thng DNNN, kin quyt ct b cc DNNN lm n

thua l. Song song vi vic ni lng cc cng c chnh sch cn trin khai



27/29


quyt lit cc gii php nng cao hiu qu s dng vn u t. V iu ny

li ph thuc vo cc yu t: trnh trang b k thut; ngun nhn lc, c

s h tng.

KT LUNHVTH: C Xun Tin Trang27


28/29


Trong nm 2009, nn kinh t ca Vit Nam , ang v s phi i

mt vi nhiu thch thc nghim trng. Chnh ph v ang tin hnh

nhng bc i kh ng hng v bi bn. Trong ti ny phn tch

ch ra rng vic s dng gi kch cu l cn thit. ng thi cng nu ra 03

nguyn tc c bn m bo gi kch cu t hiu qu l: Kp thi,

ng i tng, v mang tnh ngn hn. Da trn 03 nguyn tc ny, v

da vo kinh nghim kch cu ca cc nc pht trin cng nh ca cc

nc ang pht trin quanh ta a ra cc xut. C th tm tt cc

xut ca nh sau:1. Tp trung gi kch cu hn na (nng mc tr cp) vo cc i

tng d b tn thng l ngi lao ng thu nhp thp v ngi

ngho. Tin hnh xy dng v thc thi hiu qu h thng an sinh x

hi, m c th l h thng bo him tht nghip.

2. i vi doanh nghip, nn s dng cc bin php khuyn khch thu

c thi hn

3. i vi cc hng mc chi tiu ca chnh ph, nn tp trung u t

vo c s h tng, gio dc, y t; tp trung vo cc cng trnh s

dng nhiu lao ng, c th thc hin c ngay, tin gii ngn

sm.

4. Hnh ng quyt lit, kt hp thc hin ng b gi kch cu vi

cc chnh sch khc l chnh sch tin t, t gi, chnh sch h tr

xut khu, chnh sch thu ht u t nc ngoi. C bin php d

phng v sn sng thc hin tip cc gi kch cu tip theo nu cn.

5. Tin hnh ngay cc bin php gim st, nh gi i vi gi kch

cu, v m bo thc hin ngay cc bin php cn thit chng

thm ht ngn sch, tin ti cn bng ngn sch v m bo ngn

sch lnh mnh.



29/29


Ti liu tham kho

Chnh Ph (2008), Bo co v cc gii php cp bch nhm ngn chn suy

gim kinh t, duy tr tng trng kinh t, bo m an sinh x hi. (Bo cos 191/BC-CP ca Chnh ph gi y ban Thng v Quc hi, ngy18/12/2008). http://www.viet-studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdf

L Hng Giang, (2009), Gim thu kch cu, Si Gn GiiPhng, S 4-2009 http://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009 ( 944) /2 2292/

Nguyn Xun Thnh, V Thnh T Anh, David Dapice, Jonathan Pincus v

Ben Wilkinson (2009) Thay i c cu: Gii php kch thch c hiu lcduy nht - Bi Tho lun Chnh sch S 4, Chng trnh ging dy kinh tFulbright ca Trng Kenedy School, thuc i hc Harvard ca Hoa K.http://www.viet-tudies.info/ k inhte / Harvard_Kenne dy_School_4th_Paper.pdf

Tp ch Ngn hng s 18/2009

Website tng cc thng k: http://www.gso.gov.vn

Kinh t hc SAMULSON Nh xut bn Thng K
http://www.viet-studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdfhttp://www.viet-studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdfhttp://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009(944)/22292/http://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009(944)/22292/http://www.viet-tudies.info/kinhte/Harvard_Kennedy_School_4th_Paper.pdfhttp://www.viet-tudies.info/kinhte/Harvard_Kennedy_School_4th_Paper.pdfhttp://www.gso.gov.vn/http://www.viet-studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdfhttp://www.viet-studies.info/kinhte/GiaiPhapKichCau.pdfhttp://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009(944)/22292/http://www.thesaigontimes.vn/epaper/TB-KTSG/So4-2009(944)/22292/http://www.viet-tudies.info/kinhte/Harvard_Kennedy_School_4th_Paper.pdfhttp://www.gso.gov.vn/

Documents

Noi Dung Tieu Luan Kinh Te Vi~ Mo - @Tien - Hoan Chinh