Noi Kiem Tra Chat Luong 1 - Copy

  • Upload
    go-on

  • View
    556

  • Download
    8

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Nội kiểm tra chất lượng

Citation preview

  • NI KIM TRA CHT LNG XT NGHIM

  • Mc ch, chc nng, phng thc v nguyn tc thc hin7 bc thc hin6 qui lut Westgard Phn tch biu Levey JenningsCc hin tng Shift v Trend

  • NH NGHANi kim tra cht lng (Internal Quality Control IQC) l h thng kim tra cht lng trong ni b mt phng xt nghim.

  • MC CHPht hin nhng sai s, xc nh loi sai s (ss ngu nhin, ss h thng) v tnh ss ton b (ss ton b = ss ngu nhin + ss h thng).Tm nguyn nhn gy sai s xut bin php khc phc.

  • nh gi tin cy ca nhng KQ XN, t c quyt nh c th.nh gi phng tin, my mc, phng php v thuc th XN.nh gi tay ngh KTV XN.MC CH

  • Cung cp tiu chun chp nhn/t chi cho dy gi tr XN.Cung cp h s lu di hn v thc hin XN.Cung cp cc ti liu o to, hun luyn cho nhn vin (kin thc, trch nhim v tm quan trng ca kim tra cht lng).CHC NNG

  • Da vo vic KT nhng gi tr bit nh gi nhng gi tr cha bit (Huyt thanh kim tra HTKT)C 2 loi HTKT+ HT khng thng s: khng bit trc cc tr s - dng KT chnh xc+ HT c thng s - dng KT xc thc

    PHNG THC KIM TRA

  • Khi thc hin ni KTCL, phi t HTKT mt cch ngu nhin, xen k trong cc l huyt thanh bnh nhn v trong iu kin thng thng ca phng XN.Khng chy mt ln ring hay dnh cho HTKT nhng iu kin ti u. NGUYN TC THC HIN

  • CC BC TIN HNH1. CHN XN CN KTLoi XN tng i n nhGlucose, cholesterol, AST, ALTS ln KT trong ngy khng cn nhiuLoi XN thng thay i, n nh
  • CC BC TIN HNH2. CHN HUYT THANH CN KTHTKT phi c nhiu nng khc nhau, bao trm dy gi tr c ngha lm sng, ti thiu phi c 2 loi:HTKT bnh thng c nng cc cht ~ HT ngi bnh thng (trong khong tr s BT)HTKT bnh l c nng cc cht ~ HT bnh nhn (trn hay di tr s BT)S dng cng nhiu HTKT, nh gi v chp nhn KQ cng chnh xc.

  • CC BC TIN HNH2. CHN HT CN KTHTKT c th mua hay t toCch lm HTKT- Hng ngy thu thp huyt thanh tha (loi b huyt thanh c m, nhiu bilirubin, c hemoglobin do HC v). Cho vo chai 2-3 l, 20oC. Mi khi thm HT mi vo, khng lm tan HT c. Khi 2-3 lt, lm tan nhit thng, trn ucn thn (khuy t trong 1 h, trnh si bt).

  • CC BC TIN HNH2. CHN HT CN KT- Lc qua phu c bng thu tinh hoc li tm 3000 v/p loi cc si huyt. - Chia hn hp HT vo cc l nh (5, 10, 20 ml),y nt kn, dn nhn ghi huyt thanh kim tra, ngy lm.., 20 oC; hoc ng kh, 5 ml/l.- Tin hnh cc KT nh gi ng nht, n nh, an ton (tham kho WHO, ISO 15328, 15190.)Khi dng: lm tan, trn u. Tt nht l nn mua HTKT thng mi

  • Nhm khng nh mi kt qu lc khng c qui cho l mu chun b khng ng nht.c thc hin ngay sau khi chun b mu.

    KIM TRA NG NHT MU(ISO/IEC 17043:20104.4.3)

  • Cch tin hnh (ISO 13528:2005)Ly ngu nhin thng k c tnh i din cho ton b l mu v chn 1 ch tiu nh gi. Mi ch tiu tin hnh phn tch lp li 3 ln ly trung bnh.X l kt qu phn tch ng nht theo chun thng k Fisher theo php Phn tch phng sai mt yu t (single fact ANOVA).

  • VD: Chn 10 mu, phn tch lp li 2-3 ln vi ch tiu Glucose cho bng kt qu sau:

    Phn tch ANOVA xc nh ng nht.

    STTGLUCOSE (mu 1)n vLn 1Ln 2Ln 31C1C2C3mmol/L2C1C2C3mmol/L...mmol/L10C1C2C3mmol/L

  • Bng: Kt qu phn tch ng nht mu C1 (ch tiu Glucose)

    M s muLn 1Ln 2Phn tch ANOVA

    1015612.622.65Anova: Single Factor1015622.662.651015632.572.63SUMMARY1015642.62.61GroupsCountSumAverageVariance1015652.642.6Row 125.272.6350.000451015662.642.61Row 225.312.6555E-051015672.662.64Row 325.22.60.00181015682.662.65Row 425.212.6055E-051015692.652.66Row 525.242.620.00081015702.642.64Row 625.252.6250.00045Row 725.32.650.0002Gi nh:Row 825.312.6555E-05H0: Mu l ging nhau (ng nht)H1: mu l khc nhau (khng ng nht)Row 925.312.6555E-05Row 1025.282.640

    ANOVASource of VariationSSdfMSFP-valueF critBetween Groups0.0077890.0008642.2165240.1154923.020383Within Groups0.0039100.00039

    Total0.0116819 F = 2.216524 < Fk-1;n-k;1-a = 3.020383 nn chp nhn H0, bc b H1Kt lun: Mu C1 hon ton ng nht

  • KIM TRA N NH MU

  • S TRUNG V (MEDIAN)L gi tr gia khi tt c cc i tng quan st c lit k theo th t. Khng b nh hng bi cc gi tr bt thng (outlier).Nu n l l, trung v l bnh qun 2 s ng v tr gia.Nu n chn, trung v l bnh qun 2 s ng gia.

  • T phn v M t s phn b v s phn tn ca tp d liu. T phn v c xc nh nh sau:Sp xp cc s theo th t tng dnCt dy s thnh 4 phn bng nhauT phn v l cc gi tr ti v tr ct

  • T phn v c 3 gi tr, l t phn v th nht (Q1), th nh (Q2), v th ba (Q3)

    Khong t phn v (Interquartile Range - IQR) Interquartile Range c xc nh nh sau:

  • VD: Tp hp d liu: 4, 17, 7, 14, 18, 12, 3, 16, 10, 4, 4, 11Sp xp: 3, 4, 4, 4, 7, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18Xc nh t phn v: 3, 4, 4 | 4, 7, 10 | 11, 12, 14 | 16, 17, 18

    Quartile 1 (Q1) = (4+4)/2 = 4Quartile 2 (Q2) = (10+11)/2 = 10.5Quartile 3 (Q3) = (14+16)/2 = 15Khong t phn v (Interquartile Range) IQR = Q3 - Q1 = 15 - 4 = 11

  • Hm excelTrung bnh (Mean): AVERAGE (number1, number2, ...) lch chun: STDEV (number1, number2, ...)Trung v: MEDIAN (number1, number2, ...)T phn v: QUARTILE (array, quart)

  • STTGlucose mu C1 (mmol/L)Glucose mu C2 (mmol/L)Kt qu kim tra ng nht mu13.804.0723.824.0133.774.05Trung bnh (A)3.804.04STTKt qu phn tch sau 2 tun k t lc chun b13.844.1223.814.0933.794.13Trung bnh (B)3.814.11|A B|0.010.070.3 x normal IQR0.080.12Kt lunMu n nhMu n nh

  • MU NI KIM (QUALITY CONTROL SERUM)

  • CC BC TIN HNH3. XC NH IU KIN KIM TRATy mc ch iu kin bnh thng L iu kin thng thng thc hin tt c cc XN hng ngy cho BN iu kin ti u: l iu kin c chun b chu o nht (cng phng php, cng KTV, thuc th, loi XN) nhm nh gi tin cy XN, thng thc hin khi trin khai XN mi, thit b mi, hay NCKH.

  • CC BC TIN HNH4. THNH LP NHNG CHUN CHT LNGCc PXN phi t thit lp cc chun cht lng, gm gi tr trung bnh, lch chun (s hay SD), h s bin thin (CV) cho vic IQC v: Khi dng dy gi tr do nh SX cung cp, PXN cn l chn gi tr thch hp (phng php nh lng, nhit , loi my). C nhiu loi HTKT, nh SX khng a y chi tit

  • CC BC TIN HNH4. THNH LP NHNG CHUN CHT LNG Dy gi tr ch nh SX a ra qu rng hay hp. iu kin PXN khng ging vi nhng iu kin m nh SX a ra.

  • CCH THIT LP CC CHUN CHT LNGKim tra lp li ca mt HTKT trong nhiu ngy (t nht 20 ngy) iu kin thng thng. Lp bng KT v tnh cc i lng c trng + Gi tr trung bnh : + lch chun: (S, SD) + H s bin thin: + Lp biu Levey Jennings cho mi XN ca mi HTKT

  • CC BC TIN HNH4. THNH LP NHNG CHUN CHT LNGBiU LEVEY JENNINGS c ghi trn my hay v trn giy k ly. Trc tung [HTKT] vi cc mc 1s, 2s v 3s. Gii hn 2s l gii hn bo ng v 3s l gii hn hnh ng. Trc honh ghi cc ngy/thng. Hng ngy PXN ghi KQ ca HTKT ln biu . PXN nn c s theo di IQC (tn XN, tn thit b, ngy thc hin, tn ngi thc hin, KQ v cc vn xy ra).

  • LCL: gii hn hnh ng LWL: gii hn bo ngLCL: low control limitLWL: low warning limitUCL: upper control limitUWL: upper warning limit

  • CC BC TIN HNH5. CHY HTKTTn trng iu kin bo qun HTKT.Tn trng iu kin ha tan tr li v trn u huyt thanh.Tn trng nguyn tc: Phi t HTKT mt cch ngu nhin, xen k trong cc l mu bnh nhn v trong iu kin thng thng ca PXN.

  • CC BC TIN HNH6. NGUYN TC CHP NHN V LOI B KQDa trn tin cy v ng. Cn c trn:KQ HTKT hin ti. KQ HTKT nhiu ngy trc. Biu Levey Jennings. p dng qui lut Westgard.

  • Pht hin sai s ngu nhin hay h thngQui lut 12s: qui lut bo hiu, cnh bo c th c ss ngu nhin hay h thng xy ra. Nu 1 HTKT > 2s, ch ti HTKT khc trong cng ln chy hay trong ln chy trc (v c ~ 4,5% gi tr trong 2s n 3s).QUI LUT WESTGARD: 6 qui lut

  • Qui lut 13s: pht hin ss ngu nhin hay c th bt u xy ra ss h thng. Bt k 1 HTKT no > 3s, th ln chy XN coi nh ngoi phm vi kim tra. Qui lut ny ch p dng cho mt ln chy.QUI LUT WESTGARD: 12s ;13s ;22s ;R4s ;41s ;10x

  • Qui lut 22s: pht hin ss h thng. Xy ra khi:Trong cng 1 ln chy, c 2 HTKT > 2s, v nm mt pha gi tr trung bnh. Hoc trong 2 ln chy c 2 gi tr lin tip ca cng 1HTKT > 2s v nm mt pha gi tr trung bnh

    QUI LUT WESTGARD: 12s ;13s ;22s ;R4s ;41s ;10x

  • Qui lut R4s: pht hin ss ngu nhin. Ch p dng cho 1 ln chy.QUI LUT WESTGARD: 12s ;13s ;22s ;R4s ;41s ;10x Xy ra khi trong 1 ln chy: Mt HTKT c gi tr > mean + 2s - V mt HTKT khc c gi tr > mean - 2s

  • Qui lut 41s: pht hin ss h thng. Vi phm xy ra khi:C 4 gi tr lin tip ca 1 HTKT > 1s, v nm mt pha gi tr trung bnh. Hoc c 4 gi tr ca 2 HTKT khc nhau > 1s, v nm mt pha gi tr trung bnh. QUI LUT WESTGARD: 12s ;13s ;22s ;R4s ;41s ;10x

  • Qui lut 10 : pht hin ss h thng. Vi phm xy ra khi: C 10 gi tr lin tip ca cng loi HTKT nm cng mt pha gi tr trung bnh. Hoc c 4 gi tr ca cc HTKT khc nhau nm cng mt pha gi tr trung bnh .QUI LUT WESTGARD: 12s ;13s ;22s ;R4s ;41s ;10x

  • TM TT QUI LUT WESTGARD

    QUI LUTSAI SGII THCH12sH thngNgu nhin1 HTKT > 2s22sH thng2 HTKT > 2s13sNgu nhin1 HTKT > 3sR4sNgu nhin1 HTKT c lp li > 4s41sH thng4 HTKT lin tip > 1s v nm v mt pha gi tr trung bnh10xH thng4 HTKT lin tip nm v mt pha gi tr trung bnh

  • H THNG HA QUI LUT WESTGARDKQKhngCIN-CONTROL CHP NHN KQ XN12s13s22sR4s41s10XOUT-OF-CONTROL LOI B LN CHYCCCCCKhngKhngKhngKhng

  • 7. X L KHI XN B LOI B Khi gi tr HTKT ra ngoi phm vi KTLy hay khng ly KQ XN ca BN ??? Xem li biu ghi KQ ca HTKT Vit bo co nh gi lit k tt c cc hot ng thc hin Xem li ton b qu trnh thc hin XN Phn loi sai s: ngu nhin hay h thngTm nguyn nhn SS: trc, trong hay sau XN

  • 7. X L KHI XN B LOI B Khi gi tri HTKT ra ngoi phm vi KTLy hay khng ly KQ XN ca BN ??? Vit bo co nh gi lit k nhng vic cn lm. iu chnh, khc phc nhng nguyn nhn gy SS. Lm li cc XN cn thit trn HTKT v mu BN iu chnh li thit b, my mc (nu cn thit) Thng bo cho lnh o nu khng khc phc c s c.

  • HIN TNG SHIFT V TREND Hin tng SHIFT (thng t ngt)Xy ra khi gi tr ca HTKT ra ngoi gii hn 1s trong 6 ngy lin tip v cng mt pha ca tr s trung bnh.NGUYN NHN in cc b v hay hng. My bn. Bt kh. Thay i nhit my mc t ngt.

  • HIN TNG SHIFT V TRENDNGUYN NHN My tnh thi gian khng ng. Thay i l thuc th mi. My km nhy.Th tch thuc th hay mu bnh khng ng.H thng phn phi mu c vn .

  • SHIFT

  • HIN TNG SHIFT V TREND Hin tng TREND (trt)Xy ra khi gi tr ca HTKT tng ln hay gim i trong 6 ngy lin tip. S thay i ny xy ra t t.NGUYN NHN in cc gi. Tch t cc cht cn trn b mt in cc. Thuc th hng hay ln thuc th khc.

  • HIN TNG SHIFT V TRENDNGUYN NHN Nhim bn knh lc. Nhit my mc thay i t t. Ta v loi protein khng hon ton. Nc ct khng tinh khit. Khng kh khng trong sch. Cuvet b n mn do kim hay acid.

  • TREND

  • KT LUN1. XN lun c sai s, ni KT gip pht hin sai s2. Ni KT l mt khu ca qu trnh XNcn lm c quyt nh vi KQ ca BN3. Nguyn tc: s dng sai s k thut ton b ca HTKT suy ra sai s ton b ca huyt thanh BN.

  • KT LUN4. t HTKT mt cch ngu nhin, xen k trong cc l mu bnh nhn v trong iu kin thng thng ca PXN.5. nh gi da trn biu Levey Jennings v qui lut Westgard.6. Tm nguyn nhn gy sai s .7. iu chnh v khc phc NN gy sai s.

  • HN CH CA NI KIMMang tnh ch quan, nn i hi t gic.Ch yu nh gi chnh xc, cn lm ngoi kim tra nh gi xc thc.Ch nh gi c sai s k thut ton b ca HTKT, khng nh gi c sai s ton b ca huyt thanh BN, nn cn nghin cu bin thin sinh hc.