To powoduje, że nawet podział rusztowańze względu na zastosowanie (rusztowaniarobocze, ochronne, podporowe) nie jestwystarczający do tego, aby dla każdej tejgrupy stworzyć spójny zbiór przepisów,logicznie odpowiadający rzeczywistości.Podział, na bazie którego należy tworzyćodpowiednie przepisy, musi być bardziejszczegółowy.

Analiza całości zagadnień związanychz montażem i eksploatacją rusztowań wska-zuje, że regulacje prawne w tej dziedziniepowinny dotyczyć tylko tych działań, któremają wpływ na bezpieczeństwo eksplo-atacji. W związku z tym punktem wyjściadla opracowywania przepisów prawnychpowinno być określenie występującychzagrożeń w czasie eksploatacji, określenieparametrów mających wpływ na bezpie-czeństwo, skali zagrożeń oraz skutkówpotencjalnych awarii i katastrof. Analizaprocesu montażu i eksploatacji rusztowa-nia powinna zostać przeprowadzona dlagrup rusztowań, dla których można okre-ślić wspólny zbiór jakościowo podobnychparametrów, mających wpływ na bezpie-czeństwo.

Punktem wyjścia do analizy istniejące-go systemu zapewnienia bezpieczeństwaeksploatacji rusztowań oraz opracowaniazmian w prawie, jest określenie parame-trów mających wpływ na szeroko rozumia-ne bezpieczeństwo eksploatacji rusztowań.Parametry te zestawiono na schemacieprzedstawionym na rys. 1.

Poszczególne parametry uporządko-wano w trzech grupach. Pierwsza z nichobejmuje te cechy rusztowań, które doty-czą przystosowania określonego systemurusztowani owego do bezpiecznej budowyi eksploatacji w świetle określonych stan-dardów. Druga odnosi się do bezpieczeń-stwa konstrukcji rusztowań ustawianychw rzeczywistych warunkach. Trzecia nato-miast dotyczy bezpieczeństwa montażui bezpieczeństwa eksploatacji. Poszczegól-ne parametry każdej grupy powinny byćregulowane przepisami prawa oraz norma-mi technicznymi w zakresie niezbędnymdo uzyskania odpowiedniego poziomubezpieczeństwa szeroko rozumianej eks-ploatacji. Szczegółowe parametry przywo-

przepisy prawne

Nowe podejście do problematyki bezpieczeństwaeksploatacji rusztowań w Polsce

Bezpieczna eksploatacja rusztowań to zagadnienie bardzo ważne z punktu widzenia interesu społecznego(prace na rusztowaniach zaliczane są do prac szczególnie niebezpiecznych).

Doświadczenia innych krajów Unii Eu-ropejskiej wskazują, że podnoszenie stan-dardów bezpieczeństwa pracy w Polsce,w myśl przepisów unijnych, w sposóbszczególny dotyczyć będzie eksploatacjirusztowań budowlanych.

Systemowe prawne uregulowanie za-gadnień eksploatacji rusztowań jest przed-sięwzięciem trudnym. Na tę trudnośćskładają się zarówno problemy natury tech-nicznej, prawnej i organizacyjnej, jak rów-nież czynniki o charakterze ekonomicznymi społecznym. W ostatnim czasie szczegól-nego znaczenia nabierają również relacjepolskiego prawa w tej dziedzinie z prawemobowiązującym w innych krajach UE.Ana-liza uregulowań prawnych w tym zakresiewskazuje na istnienie różnic pomiędzyposzczególnymi państwami UE. Niedawnoustanowiony pakiet przedmiotowych normtechnicznych EN dotyczących rusztowań,siłą rzeczy będzie wymuszał częścioweujednolicenie przepisów prawnych wobrę-bie Unii. Jest to proces nieuchronny, który.stymulowany będzie stopniowym wdraża-niem do praktyki europejskich standardówtechnicznych w poszczególnych krajach.

Obecnie obowiązujące w Polsce w dzie-dzinie rusztowań normy prawne, powią-zane są ściśle z prawem budowlanym. Ichanaliza wskazuje, że wiele działań podej-mowanych w zakresie budowy i eksplo-atacji rusztowań, opiera się bardzo częstona prawie zwyczajowym, a ściśle sprecyzo-wane wymagania prawne zawarte w rozpo-rządzeniach, dotyczą stosunkowo wąskiejgrupy zagadnień.

W polskim prawie, za konieczne i wystar-czające do bezpiecznej eksploatacji rusz-towań, uznaje się decyzje organizacyjnei techniczne, podejmowane przez osobyposiadające uprawnienia do sprawowa-nia samodzielnych funkcji technicznychw budownictwie w zakresie specjalnościbudowlano-konstrukcyjnej. Takie podej-ście do problematyki rusztowań jest po-chodną przepisów prawno-organizacyj-nych obowiązujących w Polsce w zakresiebudownictwa. W poszczególnych krajachUE systemy zapewnienia odpowiedniegopoziomu bezpieczeństwa konstrukcji bu-dowlanych oraz ich budowy i eksploatacji

6

znacznie się różnią. W niektórych krajach(Niemcy, Wielka Brytania) do projektowa-nia i kierowania robotami budowlanyminie są potrzebne specjalne uprawnieniabudowlane, a za prawidłowość budowyi prac budowlanych odpowiada firma re-alizująca przedsięwzięcie budowlane. Takwięc, wdrożenie jednolitych standardówtechnicznych w postaci norm EN, może sięwiązać z koniecznością pewnego dostoso-wania prawa krajowego w poszczególnychkrajach.

Konieczność zmian w polskim pra-wie uzasadniona jest upowszechnieniemtechniki rusztowań, postępem technolo-gicznym i konstrukcyjnym (nowe rodzajerusztowań) oraz znacznym rozszerzeniemzakresu zastosowań rusztowań. Wraz z roz-wojem techniki, technologii i organizacjipracy, rusztowania zaczęto stosować pozabudownictwem. Postępująca standaryzacjarusztowań spowodowała, że eksploatacjai konstruowanie wielu rusztowań nie jestjuż zbiorem trudnych do zweryfikowaniai korekty działań, decyzji, a coraz częściejstaje się czynnością wykonywaną wg ści-słych procedur, norm i instrukcji. To powo-duje, że takie zestandaryzowane działaniaw zakresie montażu i eksploatacji ruszto-wań ograniczają potrzebę przeprowadzaniaarbitralnych ocen, które w rozumieniu pol-skiego prawa mogą być przeprowadzanewyłącznie przez osoby pełniące samodziel-ne funkcje techniczne w budownictwie.W chwili obecnej wszystkie rusztowaniaużytkowane w budownictwie, niezależnieod stopnia skomplikowania konstrukcji,rodzaju konstrukcji i wysokości, mogą byćdopuszczone do użytkowania wyłącznieprzez osobę posiadającą uprawnienia bu-dowlane. W wielu przypadkach ten wymógprawny prowadzi do tego, że w eksploatacjirusztowań dość często spotyka się działaniaalbo wykraczające poza granice logiki, albołamiące prawo.

Istotnym problemem, który utrudniawprowadzenie odpowiednich uregulowańprawnych jest bardzo duże zróżnicowanierusztowań, zakresu zastosowań, stopniaskomplikowania konstrukcji, sposobu eks-ploatacji oraz skali zagrożeń, które mogąpojawić się w fazie montażu i eksploatacji.

łane na powyższym schemacie blokowymnależy analizować oddzielnie dla poszcze-gólnych kategorii, grup i rodzajów ruszto-wań, stosowanych w różnych procesachpracy. Różne bowiem może być znaczeniedanego zagadnienia w odniesieniu do po-szczególnych grup i kategorii rusztowań,bo inna może być skala zagrożeń i prawdo-podobieństwo wystąpienia zjawisk, nieko-rzystnych z punktu widzenia bezpieczeń-stwa. Z tego zróżnicowania może wynikaćpotrzeba różnych wymagań prawnychi techniczno-organizacyjnych dla poszcze-gólnych grup rusztowań.

Poniżej zasygnalizowano poszczególnezagadnienia bezpieczeństwa w odniesie-niu do różnych kategorii i grup rusztowaństosowanych w Polsce.

Grupa AElementy konstrukcyjne iwarunki

wybudowyDo tej grupy należy zaliczyć wszystkie

zagadnienia związane z właściwym wy twa-

rzaniem elementów konstrukcyjnych rusz-towań, określeniem zakresu zastosowaniatypowych układów konstrukcyjnych, spo-sobu ich montażu oraz określeniu szcze-gółowych właściwości poszczególnychelementów konstrukcyjnych rusztowań.Elementy nowoczesnych rusztowań syste-mowych mogą służyć do montażu różne-go rodzaju konstrukcji, nie tylko konstruk-cji rusztowań. Np. elementy rusztowańmodułowych stosowane są do budowytymczasowych konstrukcji budowlanych,takich jak tymczasowe trybuny i hale, kład-ki dla pieszych, skocznie i estrady. Zakresmożliwych obciążeń takich konstrukcji jestbardzo zróżnicowany. Przy projektowaniukonstrukcji konieczne jest uwzględnianiewłaściwości elementów rusztowań oraz ichpołączeń. Waga tych zagadnień wzrastawraz ze zwiększeniem przewidywanegoobciążenia konstrukcji. Szczególnie istotnamoże być ocena wpływu połączeń (o małejsztywności oraz połączeń z luzami) na no-śność konstrukcji rusztowania.

przepisy prawne

Z punktu widzenia bezpieczeństwaeksploatacji rusztowań ważna jest zatemjakość wyprodukowanych elementów, za-sady montażu, przystosowanie elementówdo wybudowy bezpiecznych konstrukcjioraz szczegółowe charakterystyki sztyw-nościowe i wytrzymałościowe elementów,niezbędne do właściwego zaprojektowa-nia całej konstrukcji.

Całość tych zagadnień jest przed-miotem prac badawczych i certyfikacyj-nych przeprowadzanych przez InstytutMechanizacji Budownictwa i GórnictwaSkalnego w Warszawie. Certyfikat IMBiGSpotwierdza możliwość bezpiecznej eks-ploatacji w Polsce danego systemu ruszto-wań. Tak więc, stanowi on ważne ogniwow systemie zapewnienia bezpieczeństwaeksploatacji rusztowań systemowych. Na-leży zwrócić uwagę na to, że certyfikacjaobejmuje w zasadzie tylko rusztowaniasystemowe robocze przyścienne kotwio-ne oraz systemowe wolnostojące jezd-ne. Szereg pozostałych typów rusztowań

PARAMETRY WPŁYWAJĄCE NA BEZPIECZEŃSTWO RUSZTOWANIA

~

A ElEMENTY KONSTRUKCYJNE B KONSTRUKCJA RUSZTOWANIA C MONTAŻ I EKSPLOATACJAI WARUNKI WYBUDOWY RUSZTOWAŃ ~

~ -1 Rozwiązania konstrukcyjne 1 Nośność obliczeniowa 1 Bezpieaeństwo montażu>----

i jakość wykonania elementów - konstrukcji - rusztowania~

~

r-{2 Warunki techniane ~2 Nośność podłoża 2 Dojście do stanowisk pracybudoWY rusztowań - lub punktów podparcia -

"W4',,:"'- ~

..........• ~

"'--- 3 Certyfikat bezpieCzeństwa >---- 3 Zakotwienia (siły zakotwień) - 3 Bezpieaeństwo pracyna rusztowaniu- ~

~ ~

"'--- 4 Jakość zmontowanej I-- 4 Obciążenie konstrukcjikonstrukcji w czasie eksploatacji

'-

>---- 5 Zabezpieaenia konstrukcjii otoczenia w czasie eksploatacji.

"'--- 6 Urządzenia zabezpieczające(instalacja odgromowa, uziemienie itp.)

wrzesień 2008 nr 3/2009 11BI

Rys. 1. Schemat przedstawiający zagadnienia bezpieczeństwa eksploatacji rusztowania

7

.•

Rusztowania jezdne, spełniające wyma-gania normy PN-EN 1004, nie wymagająprojektowania. Wznosi się je na podstawieinstrukcji montażu i użytkowania. Nie jestwięc potrzebny udział osoby projektującejlub osoby wykonującej obliczenia w przy-padku, gdy zakres i warunki zastosowanianie wykraczają poza zakres normy.

O bezpieczeństwie rzeczywistej kon-strukcji decyduje również wytrzymałośćpodłoża na jakim posadowione jest rusz-towanie, jakość zakotwienia i jakość zmon-towanej konstrukcji.

Zgodnie z przepisami zawartymiw rozporządzeniu Ministra Infrastrukturyz dnia 6 lutego 2003 r., za bezpieczeństwokonstrukcji rusztowania użytkowanegona terenie budowy, odpowiada kierow-nik budowy. Odpowiedzialność ta po-twierdzana jest zezwoleniem na budowęrusztowania, a po skończonym montażu,zapisami w dzienniku budowy lub w pro-tokóle odbioru technicznego rusztowania.Kierownik budowy zgodnie z prawem jestodpowiedzialny za plac budowy i wszyst-kie procesy budowlane, jakie są na nimrealizowane. Niemniej jednak wydaje się,że nie zawsze potrzebna jest ocena i do-puszczenie do użytkowania rusztowaniaprzez kierownika budowy. Na budowieużytkuje się czasem wiele konstrukcjirusztowań o różnym stopniu skompliko-wania i o różnym zakresie potencjalnychzagrożeń. W związku z tym odpowiedzial-ność za bezpieczeństwo części konstrukcjirusztowań może być scedowana na kie-rownika określonych "robót, czy też firmęmontującą rusztowania. Zagadnienie wła-ściwego ustawienia konstrukcji oraz zako-twienia może pojawić się wówczas, gdyteren, na którym ustawiane jest rusztowa-nie, nie jest terenem budowy i nie zostałwyznaczony kierownik budowy. W odnie-sieniu do robót budowlanych, prawo niereguluje takiego przypadku użytkowaniarusztowań. Ten problem bardzo często wy-stępuje w eksploatacji rusztowań. Wydajesię, że w takich przypadkach, odpowie-dzialność za bezpieczeństwo konstrukcjipowinna brać firma montująca rusztowa-nie oraz użytkownik rusztowania.

Niezwykle ważnym zagadnieniem jestjakość zmontowania konstrukcji. W roz-porządzeniach znajdują się zapisy wpro-wadzające obowiązek posiadania specjali-stycznych uprawnień przez montażystówrusztowań. Zgodnie z rozporządzeniemMinistra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo-łecznej z dnia 30 września 2003 r., rusz-towania mogą być montowane, demon-towane lub przebudowywane wyłącznie

•

przepisy prawne

(rusztowania o konstrukcji rurowo-złącz-kowej, rusztowania systemowe podpo-rowe) znajdują się poza certyfikacją, po-nieważ konstrukcje te nie dają się łatwozestandaryzować. W przypadku ruszto-wań systemowych podporowych certyfi-kacją mogą być objęte tylko niektóre ichcechy, np. wytrzymałość jakiegoś zespołulub elementu rusztowania na zgodnośćwykonania z przepisami norm. Zagadnie-nia jakości wykonania i warunków wybu-dowy regulowane są dość dobrze przeznormy przedmiotowe PN-EN.Zagadnieniate są również uwzględnione w normachprawnych, przy czym część przepisów niejest w sposób precyzyjny określona. Doty-czy to głównie przepisów odnoszących siędo wykonywania badań elementów orazcertyfikacji rusztowań.

Grupa BKonstrukcja rusztowania

Do tej grupy należy zaliczyć wszystkiezagadnienia związane z projektowaniemoraz bezpieczeństwem zmontowanej kon-strukcji, jak również konstrukcji w faziemontażu i demontażu. Są to zagadnieniabardzo istotne z punktu widzenia bezpie-czeństwa, w związku z tym znacząca częśćtreści norm PN-EN została poświęconawłaśnie tym zagadnieniom. Istotą wyma-gań normowych jest sposób przeprowa-dzania oceny bezpieczeństwa konstrukcji.Należy zwrócić uwagę na to, że w prakty-ce eksploatacyjnej ocena może dotyczyćkonstrukcji wykonanych z tych samychelementów, o zbliżonym schemacie sta-tycznym, lecz mocno zróżnicowanychw zakresie obciążeń zewnętrznych.

W normach PN-EN oraz rozporządze-niach [Rozporządzenie Ministra Infra-struktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczaswykonywania robót budowlanych (Dz.U. z 2003 r. Nr 47, poz. 401); Rozpo-rządzenie Ministra Gospodarki, Pracyi Polityki Społecznej z dnia 30 września2003 r.zmieniające rozporządzenie w spra-wie minimalnych wymagań dotyczącychbezpieczeństwa i higieny pracy w zakresieużytkowania maszyn przez pracownikówpodczas pracy (Dz. U.z 2003 r. Nr 178, poz.1745)] wprowadza się pojęcie konstrukcjiw wykonaniu typowym, które obejmujenaj częstsze przypadki ustawienia ruszto-wania danego typu lub kategorii.

Rusztowania typowe są to rusztowa-nia w stosunku do których przyjmuje się,że dowód nośności i stateczności nie musibyć przez użytkownika przeprowadzany.W_ przypadku rusztowań systemowych

8

dowód nośności przeprowadza producentrusztowania. Określa on jednoznaczniekonstrukcję i sprawdza ją pod względemstatycznym oraz opisuje ją w dokumen-tacji towarzyszącej. Producent deklaruje,że konstrukcja jest dostatecznie wytrzy-mała i stateczna pod warunkiem, że zo-stanie ustawiona, zmontowana i będzieużytkowana zgodnie z wymaganiamiokreślonymi w dokumentacji towarzy-szącej. W praktyce za typowe uważa siękonstrukcje rusztowań ramowych i mo-dułowych w wykonaniu przyściennym ko-twionym, o wysokości najczęściej do 24 moraz konstrukcje rusztowań jezdnych, któ-re są zaprojektowane zgodnie z normąPN-EN 1004. Z powyższego wynika, że pro-jektant rusztowania nie musi każdorazowowykonywać obliczeń statycznych. Będąone konieczne wówczas, jeżeli projekto-wać się będzie rusztowania, których kon-strukcja wykraczać będzie poza warianttypowy. W związku z tym wymagania od-nośnie kompetencji projektanta powinnybyć zależne od stopnia skomplikowaniaprojektowanej konstrukcji. Zagadnieniaobliczeń statycznych zostały bardzo szcze-gółowo ujęte w normach europejskich.Należy podkreślić, że w normach PN-ENzakłada się, że obliczenia statyczne będąwykonywane przy użyciu odpowiednie-go oprogramowania komputerowego.W wielu przypadkach normy przedmio-towe wskazują na konieczność używanianieliniowych metod analizy konstrukcjido oceny bezpieczeństwa konstrukcjirusztowań, ze względu na ich specyficz-ne właściwości (węzły o dużej podatnościoraz luzy konstrukcyjne). W związku z tymnie będzie możliwe przeprowadzenie oce-ny bezpieczeństwa w świetle norm PN-ENdla wielu konstrukcji rusztowań bez od-powiednich programów obliczeniowych.Komputerowe wspomaganie obliczeństatycznych zapewnia możliwość doko-nania analizy skomplikowanych układówkonstrukcyjnych w układzie przestrzen-nym, z pominięciem wielu stosowanychdotychczas uproszczeń. Dzięki temu moż-liwe jest ograniczenie arbitralnych decyzjiprojektanta, popartych jego większym lubmniejszym doświadczeniem zawodowym,poprzez ustalone normowo szczegółoweprocedury.

Rusztowania podporowe wykonywanesą na podstawie indywidualnych projek-tów i w zdecydowanej większości przy-padków są to rusztowania nietypowe.Podobnie jak dla rusztowań nietypowychroboczych, niezbędne sąw tym przypadkuobliczenia statyczne.

-----------------------------------------------------------------------------, ~

przepisy prawne

pod nadzorem uprawnionej osoby. Nie-stety przepis rozporządzenia nie mówikonkretnie, o jakie uprawnienia chodzi.Zapis, że osoba ta powinna mieć upraw-nienia określone w odrębnych przepisach,jest bardzo nieprecyzyjny, co czyni samzapis trudnym do praktycznego zastoso-wania i przestrzegania. W oryginalnymzapisie dyrektywy, która wdrożona zostałana mocy tego rozporządzenia, mówi sięo kompetentnej osobie, której kompeten-cje wynikają z rzeczywistych umiejętności,a nie z formalnych uprawnień, które aku-rat w przypadku nadzorowania montażui demontażu rusztowań mogą nie gwaran-tować posiadania odpowiednich w tymzakresie umiejętności. Jakość zmontowa-nej konstrukcji jest przedmiotem odbiorutechnicznego, którego dokonuje, zgodniez przepisami prawa, kierownik budowy lubuprawniona osoba. I w tym miejscu praworównież jest nieprecyzyjne, bowiem niejest jasne, kto jest lub może być tą upraw-nioną osobą.

Zastrzeżenia może budzić również za-kres merytoryczny protokółu technicz-nego rusztowania zawarty w Rozporzą-dzeniu Ministra Infrastruktury. Większośćwymaganych zapisów odnosi się do infor-macji identyfikujących użytkownika i firmęmontującą rusztowanie, obciążenie użyt-kowe. Brak jest informacji o charakterzetechnicznym odnoszących się do bez-pieczeństwa konstrukcji. W szczególno-ści nie przewiduje się: dokumentowaniawyników sprawdzeń sił przenoszonychprzez zakotwienia, podawania informacjio tym, czy rusztowanie jest w wykonaniutypowym czy też nietypowym, dla któregoprzeprowadzono dowód statyczny. Proto-kół powinien zawierać również informację,czy rusztowanie zostało pokryte siatką czyplandeką.

Wdaje się, że w odniesieniu do ruszto-wań jezdnych spełniających wymaganianormy PN-EN 1004, można byłoby zre-zygnować z konieczności sporządzaniaprotokółu odbioru, którego zakres podajeRozporządzenie Ministra Infrastruktury.Rozporządzenie określa wymagania dlarusztowań kotwionych wysokich i więk-szość wymagań rozporządzenia w tymzakresie nie ma zastosowania w odnie-sieniu do niskich i prostych konstrukcji.Odbiór rusztowania jezdnego mógłby byćpotwierdzany uproszczonym protokółem,poświadczającym wykonanie zgodniez instrukcją.

Podobnie jest w przypadku rusztowańpodporowych będących częścią desko-wań. W tym przypadku zamiast protokółu

wrzesień 2008 nr 3/20091181

odbioru rusztowania należy sporządzićraczej protokół odbioru deskowania jakocałości, który potwierdzać będzie bezpie-czeństwo konstrukcji deskowania i jegoprzydatność technologiczną.

Grupa CMontaż i eksploatacja rusztowania

Grupa ta obejmuje najszerszy zakreszagadnień: bezpieczeństwa samej fazyzabezpieczenia monterów rusztowań orazzabezpieczenia otoczenia w czasie mon-tażu. Kolejne zagadnienia odnoszą siędo fazy eksploatacji rusztowania, do bez-pieczeństwa osób pracujących na ruszto-waniu oraz zabezpieczenia otoczenia.

Jednym z podstawowych zagadnieńjest bezpieczeństwo montażu i demonta-żu. Rozporządzenie Ministra Gospodarkiz dnia 20 września 2001 r. w sprawie bhppodczas eksploatacji maszyn i innychurządzeń technicznych do robót ziem-nych, budowlanych i drogowych (Dz. U.z 2001 r. Nr 118, poz. 1263). wprowadzawymóg posiadania uprawnień przez oso-by montujące. Z uprawnieniami wiąże sięzagadnienie szkoleń. Ujmując rzecz ogól-nie, można powiedzieć, że obecny systemszkolenia powinien zostać uzupełnionyo szkolenia osób nadzorujących montażoraz o szkolenia użytkowników. Założeniarozszerzonego systemu szkoleń powinnyuwzględniać szczególnie uwarunkowa-nia ekonomiczne, bowiem rozszerzenieszkoleń wiązać się będzie ze wzrostemkosztów dla firm budowlanych. Należybrać pod uwagę również wiele innychważnych zagadnień związanych z monta-żem i eksploatacją, które w chwili obecnejnie sąodpowiednio uregulowane. Do tychzagadnień należy zaliczyć w szczególnościtakie zagadnienia, jak:

wygrodzenie na czas montażu strefyniebezpiecznej (obecnie przyjmuje sięduże zasięgi strefy, które praktycznienie zależą od wysokości rusztowania).stosowanie daszków ochronnych (dużywysięg daszków wg PN, większy niżokreślony w normach DIN).stosowanie dodatkowych systemówchroniących przed upadkiem w faziemontażu (poręcze montowane z wy-przedzeniem).odległości rusztowania od nieosłonię-tych linii energetycznych (odległoścido linii energetycznych, ustalane w spo-sób określony w przepisach prawnych,nie gwarantują odpowiedniego pozio-mu bezpieczeństwa dla linii o napięciu15 kV,a dla linii o napięciu wyższym niż15 kV,odległości te sązbyt duże).

rusztowania ochronne i siatki zabezpie-czające przed upadkiem (brak regula-cji prawnych i normowych w zakresierusztowań ochronnych).zapewnienie odpowiedniego dojściado stanowisk pracy i zabezpieczeniapomostów roboczych (brak precyzyj-nych przepisów prawnych).urządzenia zabezpieczające konstruk-cję rusztowania (brak regulacji praw-nych).instalacje uziemiające i piorunochron-ne (konieczne jest doprecyzowaniewymagań oraz zróżnicowanie wyma-gań w zależności od miejsca ustawieniarusztowania, jego konstrukcji, zastoso-wania, warunków eksploatacyjnych).

PodsumowanieAnaliza norm prawnych i technicznych

w zakresie rusztowań wskazuje na ko-nieczność wprowadzenia w istniejącychprzepisach szeregu zmian. Zmienioneprzepisy prawne i techniczne powinnyw szczególności:

uwzględniać specyfikę poszczególnychrodzajów rusztowań i wprowadzaćzróżnicowane wymagania w zależnościod stopnia skomplikowania rusztowa-nia, jego przeznaczenia, zakresu zasto-sowania, itd.,określać nowe zróżnicowane wymaga-nia w zakresie projektowania, nadzorutechnicznego w trakcie montażu rusz-towań i procedur dopuszczania ruszto-wań do eksploatacji,wprowadzać nowe poziomy szkoleń,którymi obejmie się osoby nadzorującemontaż oraz użytkowników,regulować problematykę eksploatacjirusztowań ruchomych, zaprojektowa-nych i użytkowanych zgodnie z PN-EN1004,uwzględniać cały obszar zagadnień nie-zbędny do bezpiecznej eksploatacji, nieujęty przepisami norm PN-EN,np. rusz-towania ochronne, daszki ochronne,zagadnienia trwałości, określenie bez-piecznych warunków montażu i eksplo-atacji, itp.

dr inż. Andrzej MisztelaIM8iGS

9