Nr. 356 Hósdagur 8. desember 2005 12,- Landsstýrismaður við … · 2015. 3. 4. · Nr. 356 Hósdagur 8. desember 2005 12,-Landsstýrismaður við líki í lastini 50 ár síðan

Nr. 356 Hósdagur 8. desember 2005 12,-

Landsstýrismaður viðlíki í lastini

50 ár síðan “Gøtunes” brendi

Ingálvur av Reynibjóðaði sæt til at hjálpasínum vini móti týskarum

Síða 4

Síða 7

Síða 3

Møtir upp til milliónarokning fyri egið rættarbrot.

Jólapostur 2005 Jólapostur til grannalondini eigur at vera í seinasta lagi á posthúsinum í Tórshavn:

Flogpostur Skipspostur Brøv Pakkar Brøv Pakkar

Bretland 16.12 15.12 01.12 01.12Danmørk 19.12 19.12 15.12 15.12Finnland 16.12 16.12 08.12 08.12Grønland, Nuuk 16.12 16.12 17.11 17.11Ísland 16.12 16.12 senda ikki við skipiNoreg 19.12 12.12 08.12 08.12Svøríki 16.12 16.12 08.12 08.12

Freistirnar eru eisini at síggja á www.postur.fo. Upplýsingar um seinastu freistir til onnur londog nærri upplýsingar um freistirnar til aðrar býir í Grønlandi eru at fáa á størstu posthúsunum.

Postverk Føroya ynskir øllumeini gleðilig jól og eitt gott nýggjár

Veðrið kanndarva postflutningin.

Sendið tí postin í góðari tíð.

PostverkFøroya

InnlendisJólapostur til móttakarar íFøroyum eigur at vera latininn í seinasta lagi:

mikudagin 21. desember.

TollgreiðslaTað er sera umráðandi fyriskjóta tollgreiðslu í mót-takaralondunum, at vøru-innihaldið (gávurnar) í send-ingunum verður skrivligaútgreinað á tollsøgnina.

MatvøraAvmarkingar eru, tá mat-vøra skal sendast til út-heimin. Upplýsingar eru atfáa á posthúsunum, umhvat og hvussu nógv kannsendast í hvørjum pakka.

Tilskriftarleysarsendingar í desemberTilskriftarleysar sendingarkunnu sendast uttan eyka-kostna. Gjøldini og vanligureglurnar eru at finna áwww.postur.fo.

Vitja eisini heimasíðuna hjá Føroya Fiskimannafelag: www.fiskimannafelag.fo

Síða 3Nr. 356 - 8. desember 2005

Nýggur landsstýrismaðurhevur lík í lastini sum viðføriHansara rættarbrot kemur at kosta í almenna milliónir.

Í síðstu viku fingu vitknappliga nýggjan lands-stýrismann í innlendis-málum, nevniliga fyrrver-andi landsstýrismannin ífiskivinnumálum JacobVestergaard.

Sjálvur heldur hann seghava góðan førleika atrøkja hetta nýggja starv,og tað sama heldur løg-maður eftir tí, sum erkomið fram.

Men tað er tó ikki kom-ið fram, at Jacob Vester-gaard hevur eitt “lík ílastini”, nú hann møtirupp aftur í landsstýrinum.

Hetta lík eitur “JógvanS”, og skal her gerast einstutt lýsing av handfar-ingini hjá Jacob Vester-gaard av hesum máli.

Tann politiski parturinav málinum var sumkunnugt tann, at lands-stýrismálanevndin kom tilta niðurstøðu, at loyviðvar givið ólógliga. Á hes-um grundarlagnum varðJacob Vestergaard tí ítinginum undir hóttanum misálit kravdur eftir attaka loyvið aftur.

Móti hesum stendur, attað er ein grundleggjandirættarregla, at eitt loyvi,sum myndugleikin hevurgivið borgara, er bindan-di. Er hetta loyvi givið aveinum mistaki, so er hettaein trupulleiki hjá tí, sumhevur gjørt ella havtábyrgd av mistakinum,nevniliga táverandi lands-stýrismaður á økinum, ogikki hjá tí borgara, sumhevur fingið eina tilsøgn.Hetta skuldi verið nóggreitt til at avgreiða málið.

Hetta visti Jacob Vester-gaard sera væl, tí tað erufordømi um júst hetta íFiskimálaráðnum, og hettamá hann eisini havafingið at vita frá sínumløgfrøðiligu ráðgevarum.Hetta mátti eisini einrímilig rættvísiskenslasagt einum og hvørjum,sjálvt um hann hvørki erpoliti ella juristur.

Framdi viðberáddum hugagreitt rættarbrotHóast hetta tók Jacob Vest-ergaard fiskiloyvið hjá“Jógvan S”aftur, og merktihetta, at fiskimenn mistusítt arbeiði frá degi tildags. Tað var framman-undan greitt, at hetta vartilvitað rættarbrot framtav Jacob Vestergaard per-sónliga, eftir øllum atdøma bert fyri at bjarga

egnum skinni sum lands-stýrismaður. Vinninguringjørdist tó sera avmark-aður. Val varð útskrivað,og hann fekk bert fáarmánaðar afturat í lands-stýrissessinum kortini.

Málið endaði í rættinum,har tað fall ein fullkomi-liga greiður og fyri JacobVestergaard lemjandi dóm-ur, sum m.a. staðfesti, atlandsstýrismaðurin fram-di grundleggjandi brot ágrundleggjandi rættar-reglur mótvegis rættind-indum hjá borgarum.Landsstýrismenn og ráð-harrar hava rokið fyriminni enn hetta. Men távar Jacob Vestergaard far-in úr landsstýrinum ogkundi tí ikki persónliga á-byrgjast fyri hesum greiðarættarbroti. FF-blaðið ereinasta blað sum prentaðigrundgevingar hjá rættin-um, og tær finnast á okk-ara heimasíðu:www.fiskimannafelag.foblað nr. 315.

Kemur aftur at takaímóti rokninginiMen nú er Jacob Vester-gaard komin í eitt nýttlandsstýrið, ið fær til upp-gávu at taka ímóti rokn-ingini fyri hansara em-bætisførslu í hesum máli.Umrøddi dómur hevurnevniliga ført til eitt ann-að rættarmál, og tað erkrav um endurgjald tilreiðarí og manning fyrifíggjarligan miss av um-rødda rættarbroti.

Hóast dómur ikki erfeldur enn,so er tað longugreitt frá gongdini í sak-ini, at endurgjaldið verðurfleiri milliónir, sum JacobVestergaard tilvitað og við

beráddum huga er orsøk-in til. Tað verður áhuga-vert at síggja, hvussu pol-itiska skipanin við henn-ara fjølmiðlum fer at taklahetta. Tað verður eináhugaverdur spurningur,um tað ongar avleiðingarskal hava, at landsstýris-maður tilvitandi hevurpádrigið landskassanumeina millióna útreiðslu.

Ikki minst er hetta á-hugavert eftir at borg-meistarin í Klaksvík avløgmanni er meldaður tilløgregluna fyri í góðaritrúgv at hava kostaðskattaborgarum í sókniniupp til eina millión.

Rætturin:Landsstýrismála-nevndin kann ikkinýtast sumundanførslaTað hoyrir við til søguna,at páskotið hjá Jacob Vest-ergaard fyri hansara rætt-arbrot er landsstýrismála-nevndin og hennara løg-frøði, sum hann føldi taðsum sína skyldu at fylgja.At henda løgfrøðin ermeira enn ivasom er al-ment kent. Hetta er eisinistaðfest av dóminum ímálinum, sum sigur, atloyvið til “Jógvan S” varjuridiskt heilt lógligt. Aft-urat hesum sigur dómur-in, at undanførslan hjálandsstýrismanninum, atnýta landsstýrismála-nevndina sum páskot fyrihansara avgerð í hesummáli, er uttan nakað sumhelst grundarlag.

Tann einasti tingmaður-in, sum í samband við“Jógvan S”-málið royndiat halda hesa løgfrøði uppmóti ljósinum, fekk einaátalu frá løgtingsins for-mansskapi! Og eitt annaðúrslit av hesi “rokadu” ertann, at júst hesin ting-maður nú er fyrrveranditingmaður. Hetta er taðsum fólkaflokkurin kallast“endurnýgging”.

Eitt av málsøkjunun hjáJacob Vestergaard, núhann kemur aftur í lands-stýrið, er at umsita lógar-mál. Her er hann uttan ivaí samsvar við restina avpolitisku skipanina.

Hetta er bert ein váttanav teirri lýsing sum vitofta hava havt av rættar-trygdini í Føroyum, sein-asta í seinasta blað.

Nýggi landsstýrismað-urin í innlendismálum,Jacob Vestergaard.

Dómurin í Jógvan S málinumVit endurgeva grundgevingar hjá rættinum í Jógvan S málinum viðokkara undirstrikingum. Annars er dómurin "krystallklárur".

Sagsøgte (Fiskimálaráðið) har ikkebestridt, at det, som anført af sagsøger(reiðaríið hjá “Jógvan S”), ved reduk-tion af fiskedagetallet til “Jógvan S”blev sikret, at fiskekapaciteten ikkeforøgedes.

EEfftteerr oorrddllyyddeenn aaff §§ 88,, ssttkk.. 33,, ii llaagg--ttiinnggsslloovv oomm eerrhhvveerrvvssmmææssssiigg ffiisskkeerriiffiinnddeess ddeett iikkkkee aatt vvæærree ii ssttrriidd mmeeddbbeesstteemmmmeellsseenn,, aatt FFiisskkiimmáállaarrááððiiðð llaaggddeevvææggtt hheerrppåå vveedd aaffggøørreellsseenn oomm aatt ttiillllaa--ddee oovveerrfføørrsseell aaff ffiisskkeerreettttiigghheeddeerrnnee ffrraa““BBaarriiðð”” ttiill ““JJóóggvvaann SS””.. DDeerr eerr ttaallee oommeett lloovvlliiggtt kkrriitteerriiuumm,, oogg ddeett mmåå ssåålleeddeessssoomm ssaaggeenn eerr ffoorreellaaggtt rreetttteenn,, llææggggeess ttiillggrruunndd,, aatt aannvveennddeellsseenn aaff ddeettttee kkrriitteerrii--uumm ii ssiigg sseellvv kkuunnnnee bbeeggrruunnddee aaffggøø--rreellsseenn..

Hvis Fiskimálaráðið ved vurderingenaf fiskekapaciteten tillige har inddra-get andre kriterier, som man anses forulovlige, kan det herefter ikke anses athave påvirket udfaldet på en så afgø-rende måde, at der foreligger envæsentlig mangel, der kan medføreugyldighed.

Der findes endvidere at måtte givessagsøgeren medhold i, at der i sagengør sig sådanne omstændigheder gæl-dende, at der, også selv om der forelåen væsentlig hjemmelsmangel, villevære grundlag for at fravige udgangs-punktet om, at en hjemmelsmangelmedfører ugyldighed og annullation.Det må således som ubestridt læggestil grund, at annullation af den begun-stigende forvaltningsafgørelse økono-misk og erhvervsmæssigt er megetindgribende for sagsøger, der har ind-rettet sig efter afgørelsen med betyde-lige investeringer. Hertil kommer,

aatt sagsøger ikke havde indflydelsepå afgørelsen,

aatt afgørelsen var i overensstem-melse med en fast praksis i Fiski-málaráðið,

aatt andre tilsvarende afgørelser ikkeblev annulleret, og

aatt sagsøgte ikke har oplyst modstå-ende hensyn, der taler for annullation.

SSaaggssøøggttee ffiinnddeess iikkkkee hheerreefftteerr aatt hhaavveehhaafftt ggrruunnddllaagg ffoorr aatt aannnnuulllleerree ttiillssaaggnneettoomm ffaannggsstt-- oogg ffiisskkeerriittiillllaaddeellsseenn ttiill““JJóóggvvaann ss””,, oogg aannnnuullaattiioonneenn mmåå eerrkkllææ--rreess ffoorr uuggyyllddiigg.. DDeenn oommssttæænnddiigghheedd,, aattaannnnuullllaattiioonneenn bbyyggggeeddee ppåå LLaannddssssttýýrriiss--mmáállaanneevvnnddssiinn’’ss ttiillkkeennddeeggiivveellssee oomm,, aattuuddvvaallggeett aannssåå ttiillssaaggnneett ffoorr uulloovvlliiggtt,,kkaann iikkkkee fføørree ttiill aannddeett rreessuullttaatt..

Sagsøgte har ikke bestridt, at følgenaf, at annullationen erklæres ugyldig,er, at sagsøger har krav på at få udskre-vet fangst- og fiskeritilladelser i over-ensstemmelse med tilsagnet. Sagsøg-ers påstand herom tages derfor tilfølge.

DDeenn oommssttæænnddiigghheedd,, aatt aannnnuullllaattiioo--nneenn bbyyggggeeddee ppåå LLaannddssssttýýrriissmmáállaa--nneevvnnddiinn’’ss ooppffaatttteellssee aaff,, aatt ttiillssaaggnneett vvaarruulloovvlliiggtt,, ffrriittaaggeerr iikkkkee ssaaggssøøggttee ffoorraannssvvaarr oovveerrffoorr aannssøøggeerr.. HHeerrttiill kkoomm--mmeerr,, aatt ssaaggssøøggttee aannnnuulllleerreeddee eenn aaffggøø--rreellssee,, ddeerr vvaarr ttiill gguunnsstt ffoorr ssaaggssøøggeerr,,uuddeenn aatt iinnddddrraaggee mmooddssttååeennddee hheennssyynnii oovveerrvveejjeellsseerrnnee,, sseellvv oomm ddeett ii eennssååddaann ssiittuuaattiioonn ppååhhvviilleerr eenn ooffffeennttlliiggffoorrvvaallttnniinnggssmmyynnddiigghheedd aatt oovveerrvveejjee,,oomm ddeerr ffiinnddeess ssæærrlliiggee oommssttæænnddiigghhee--ddeerr,, ddeerr kkaann ttaallee mmoodd eenn aannnnuullllaattiioonn..

Der findes derfor at være grundlagfor at pålægge sagsøgte erstatningsan-svar for sagsøgers eventuelle tab somfølge af annullationen. §3, stk. 2 i lag-tingslov om erhvervsmæssigt fiskerikan ikke fritage for erstatningspligt,når der er handlet ansvarspådragende.

TTaaðð llýýssiirr vvææll rræættttaarrssttøøððiiðð íí FFøørrooyyuumm,,aatt eeiinn llaannddssssttýýrriissmmaaððuurr,, nnúú íí llóóggaarr--mmáálluumm,, lleettuurr sseegg ttrrýýssttaa aavv ssjjáállvvuummlløøggttiinnggiinnuumm ttiill aatt ffrreemmjjaa eeiitttt ttiillvviittaaððrræættttaarrbbrroott.. HHeettttaa vveerrððuurr ssttaaððffeesstt aavvFFøørrooyyaa RRæættttii,, ssuumm eeiissiinnii ssttaaððffeessttiirr bbrroottáá vveerrjjuunnaa hhjjáá bboorrggaarraannuumm íí ffyyrriissiitt--iinnggaarrllóóggiinnaa.. TTaaðð ssaammaa eerr aannnnaarrss eeiissiinniihheenntt íí ttíí sskkaattttaammáállii,, ssuumm vviitt uummrrøødddduu íísseeiinnaassttaa bbllaaðð..

MMeenn nnúú kkeemmuurr mmiilllliióónnaarrookknniinnggiinn..OOgg hhvvøørr sskkaall ggjjaallddaa hheessaa?? TThhaatt’’ss tthheeqquueessttiioonn..

Síða 4 Nr. 356 - 8. desember 2005Síða 4

Nú er longu so nógvsagt og skrivað umIngálv av Reyni. Herskal einki endurtak-ast av tí, sum longu erkomið fram. Hettaskal tí vera eitt lítiðískoyti sum kann lýsafjølbroytni hjá Ingálvi.

Eins og so mong onnur,metti eg Ingálv sum einvin. Hetta var ein vin-skapur, sum gekk gjøg-num fleiri ættarlið tilmammu og hennara syst-kin og til ommu og abba íHavn, sum øll komu úrsama andaliga umhvørvi.

Ingálvur var kendur fyrisítt framúr positiva lyndi.Fekk einaferð frá honumeitt fitt dømi um hansaraumsorgan fyri øðrum á tílistarliga økinum. Hanngav mær eina skrá fyriólavsøkuframsýningina í1956. Her vórðu m.a.sýndar fram tekningar hjáabba mínum NapoleonJoensen og mammu-beiggja mínum Niels JuelJoensen seinni Háberg.Tað er heilt vist, at teirhava ikki sjálvir bjóðaðseg fram.Tí er neyvan ivium, at tað er Ingálvursjálvur, sum hevur viljaðhavt sínar smædnu vinireitt sindur fram í ljósið, soteirra evnir ikki skulduverða goymd burtur. Taðkann verða nevnt, at áhesi framsýning vóru 28luttakarar. Nógvir eruframvegis kendir og aðrirókendir. Sjálvur luttókIngálvur við 11 verkum.Tað dýrasta kostaði kr.700. Hetta mundi vera einhampilig mánaðarløn tá.

Ingálvur dugnaði eisinií fleiri førum FF. Í 1989

fingu vit tekningar frá hon-um at prýða okkara ársfrá-greiðing við, og fara vit atendurprenta onkra avhesum tekningunum,sumeisini lýsa ein vinkul avhansara list.

Vinur við danskanfríheitskempara…Ingálvur átti eisini sín lut íeinari av teimum mestáhugaverdu frásøgnunum,sum vit hava havt her íblaðnum. Í 2002 høvduvit eina samrøðu við Sig-mund í Dali, sum hevðiverið virkin í donsku mót-støðurørsluni undir týskuhersetingini í einum bólki,

sum nevndist “1944”.Mest sum av tilvild

komu vit eftir, at leiðarin íhesum bólki - Ib MogensBech Christensen, dul-nevndur “Knud” - var vin-ur Ingálvs. Mogens varðmillum teir fyrstu, sumfóru uppí mótstøðurørsl-una. Ingálvur spurdi, umhann ikki kundi vera tilhjálpar, men Mogens helt,at Ingálvur var ikki nógharðkókaðan til tess! Menhetta vísir, at Ingálvurhevði eina greiða støðu íeini tíð, tá so nógv lótuseg taka av fótum.

Mogens varð skotin avtýskarum beint áðrenn

kríggið endaði og bertfáar dagar eftir, at hannvar giftur. Ingálvur ogkonan hjá Mogens, Helle,gjørdist síðan vinir fyrilívið. Hann helt eisinisamband við foreldrinihjá Mogens, so leingi teylivdu.Hetta er so bert enneitt dømi um trúfestið hjáIngálvi. Hervið fekk søganhjá Sigmundi eitt virðis-mikið ískoyti við hesilýsing. Ingálvur átti ymiskttilfar, sum lá eftir Mogens,m.a. eitt greinasavn, sumlýsir tankagongdina hjámanni, ið tilvitað setir síttunga lív upp á spæl íbardaganum móti eini

sótt sum æt nasisma.Hendan frásøgnin kannlesast á:www.fiskimannafelag.foblað nr. 275.

Vit báðir høvdu nógvargóðar samrøður, serligaum hesa tíðina og um lív-ið í Danmark undir kríg-num. Hann kom eisini inná tað,sum onkuntíð hevurverið frammi um, at SámalJ Mykines skuldi vera lim-ur í danska nasistaflokki-num. Men Ingálvur segðiheilt avgjørt, at Mykinesvar als ikki nasistur. Hannvar í eini veitslu ótilvit-aður komin at tekna segsum lim. Men tá ið hann

kom fyri seg aftur, tókhann beinanvegin stig tilat strika seg aftur. Her varopinbart lættari at kominn enn at sleppa út. Tíkom hann at standa í tílimakartotekinum, sumseinni varð almannakunn-gjørt, og sum hann fekknógv fortreð av. Sum taðedla menniskja, Ingálvurvar, er tað í hansara anda,at hetta kemur fram eisininú.

... og vinur við Miu,sum passaðimammuna upp.Tá Ingálvur varð føddurfyri nærum 85 árum síð-ani, kom ein ung genta úrSyðrugøtu at passa mam-muna,Kristinu,upp.Hettavar Mia, seinni á Støðini,sum livir enn 100 áragomul. Her gjørdist einlívlangt vinalag, og Ing-álvur og Mia plagdu atskriva saman, tá nakað vará vási. Og Mia fekk eisiniheilsan og bræv frá Ing-álvi, tá hon varð 100 ár.Ingálvur tók ofta til, atmamman hansara altíðtók til,hvussu ófør Mia var.

Her skal verða nevntenn eitt dømi um taðtrúfesti, sum merkti tey avReyni. Sonur Miu, Tórur,er útróðrarmaður. Einaferð kom hann til Fiska-sentralin í Havn at taka ístil kalva, sum hann skuldisenda av landinum. Hervar Jens Pauli, beiggiIngálv, stjóri.Tá Jens Paulikom eftir, hvør Tórur var,var einki óført. Jens Pauliorðnaði alt fyri hann, ogTórur fekk ísin fyri einki!

Verður mintur viðtakklæti!Tað er mongu dømi um,hvussu væl Ingálvur dug-di at taka til. Einaferð fyrimongum árum síðani var

Ingálvur var ikki sum onnurIngálvur saman við Elsu, sum stóð við hansara lið í meira enn 60 ár.

Mynd frá 1941 av fólki, sum øll eru úr listarligum umhvørvi.Frá vinstru: Ib, sum varð skotin av týskarum beint áðrenn kríggið endaði. JensUrup, seinni kendur sum kirkjumálari, Ruth Bentzien, átti eina systir, sum vartannlækni í Føroyum undir krígnum, Erik Graeser, gjørdist myndahøggari,Paul Elsass, seinni Becket, sum eisini gjørdist kendur listamaður, Ingálvur ogLisbeth Andersen. Aftaná at hava staðið í FF-blaðnum er henda myndin hjáIngálvi komin í savnið fyri donsku mótstøðurørsluna.

Hetta var ein av teimum fýra myndunum hjá Pola, sum vóru við á ólavsøku-framsýningini í 1956, helst takkað verið Ingálvi. Um pápa sín skrivaði PeturHáberg:“Sunnudag seinnapartin…kundi hann taka fiólina fram og spæla eitt stillisligtlag. Stundum stongdi hann seg inni slíkar dagar, og tá vistu vit, at hann íloyndum sat og teknaði.Serstakliga teknaði hann fuglar, og eftir hann eru fleiritílíkar tekningar, kanska heldur einfaldar - tað hevði hann verið tann fyrsti tilat ásanna.” Hetta er ein náttargali.


eg til ein framsýning, harIngálvur hevði eina ab-strakta mynd, sum kall-aðist “Kvinna”. Segði viðhann, at mær dámdi væl,men skilti ikki “kvinnuna”hjá honum. “Legg einki ítað. Eg havi verið giftur í35 ár, og eg skilji hanaheldur ikki!”

Á 85 ára føðingardeg-num hjá Knút Háberg,tann 7. november í ár,tóku vit báðir, eg ogIngálvur, avskeð við hvørannan. Hesir báðir - Knútog Ingálvur - , sum høvduhavt so nógv saman, lógubáðir lágt á somu deild álandssjúkrahúsinum. Eg

fór yvir at heilsa upp áhann. Hann var veikurmen hevði fult skil oghann visti væl, hvør ið varkomin.

Nú er Ingálvur farin, oghann verður ein av teim-um, sum ein fer at minn-ast við takksemi.

ó.

Aftaná framsýningina í1956 teknaði Ingálvurfýra tekningar av Pola,og hetta er so ein avteimum. Poli doyði í1957, so Ingálvur fekkheiðrað sín gamla vin,meðan tíð var til tess.

Mynd frá ársfrágreiðing Føroya Fiskimannafelags fyri 1989

Mynd frá ársfrágreiðing Føroya Fiskimannafelags fyri 1989

Í samrøðu við Ingálv, sum útvarpið endursendi sunnudagin, greiddi hann frásínum vinskapi við danska fríheitskemparan Mogens Christensen. Ingálvurspurdi Mogens um hann ikki kundi vera til hjálpar. Men Mogens bað Ingálvlata vera, tí hetta var hann ikki nóg harðbalin til.

Helle t.h. var júst blivingift við Mogens, tá

hann varð skotin.Teyfingu eina dóttir eftir

at Mogens varð deyður.Helle var eisini virkin ímótstøðurørsluni, men

flýddi til Svøríkis, táhon gjørdist við barn.Her sæst Helle saman

við seinna manninumFinn.

Síða 6Síða 6 Nr. 356 - 8. desember 2005

Brød er ikke hva det var.Nå er seloljebrødet her.Brød tilsatt omega-3-rikselolje, samme smak somfør, bare enda sunnere.

Det nye brødet er ut-viklet av et bakeri i dencanadiske provinsen NewFoundland, hvor det årligfanges flere hundre tusenseler, i samarbeid medforskeren Dr. Cosmas Ho,skriver den canadiskeavisen The Globe andMail på sine nettsider.

Dr. Ho er en av verdensfremste eksperter på sel-olje. Siden 1994 har hanforsket på hvordan det

helsebringende omega-3-fettet som selolje er så rikpå, kan bli en naturlig delav det daglige kostholdet.

Før seloljen tilsettesbrødet, er den omgjort tilpulver. Slik fjernes uøn-sket smak.

“Vi valgte å bruke vårtflerkornbrød, fordi desom ønsker selolje, er desamme som er opptatt avkorn og sunn mat,” sierbakeriets eier, Janet Kelly,til The Globe and Mail.“Viprøvde oss litt fram ogtilbake inntil vi fant engod smak.”

To skiver av seloljebrø-

det tilfører kroppen detanbefalte daglige inntaketav omega-3, det sammesom en porsjon med laks,ifølge avisen.

Dr. Ho ønsker i nesteomgang å tilsette selolje inudler med tanke på detgigantiske kinesiske mar-kedet.

“Canada har vært dyktigtil å utvikle nye og spen-nende, lønnsomme sel-produkter. Dette er opp-muntrende også for dennorske selnæringen,” sierLaila Jusnes, informasjons-rådgiver i Høge Nord Alli-ansen.

KKóóppaallýýssiibbrreeyyððHøge Nord Alliancen, sum er ein felagskapur av teimum, sum veiðasúgdjór, m.a. er Grindamannafelagið limur, hevur sent hesiáhugaverdu tíðindini:

Hann, sum skrivar hesarreglur, var en tann heitastitalsmaður fyri, at vit finguein løgtingsins umboðs-mann. Hetta varð roknaðsum tað stigið, ið kunditryggja okkum ta rættar-trygd, sum so stórur tørv-ur var á.

Fremsta uppgávan hjáumboðsmanninum skuldivera at økja um rættarfat-anina hjá almennu skip-anini, so hetta í sær sjálv-um skuldi sleppa okkumundan teimum mongumdømunum um rættarbrot,sum eitt nú FF hevur sonógvar royndir av.

Vit hava havt ein løg-tingsins umboðsmann ífimm ár, og nú er so einnýggjur valdur.Tað átti atverið rímiligt at gjørt einaeftirmeting av, hvussuskipanin hevur roynsthesi fimm árini. Men herkoma vit til tann trupul-leika, at virksemið hjáløgtingsins umboðsmannier “tabu”. Hann er uttanfyri alt eftirlit, og eingintekur hansara virksemiupp. Tey, sum hava sam-skifti við henda stovnan,fáa at vita,at tey skulu ikkirokna við at fáa svar íivamálum, hóast hesi eruvæl grundað.

Sum umboð fyri borg-arar fara vit her at geraeina eftirmeting av roynd-unum hesi fimm árini.

So mikið er greitt, at taðvar als ikki av reinumáhuga fyri rættartrygdini,at eitt samlað løgtingsamtykti umboðsmannin.Heldur var tað gjørt fyri atsleppa løgtingsmonnumundan at hava ábyrgd avhesum øki. So kundu teirnýta umboðsmannin sumeitt slag av “skrellispann”,og á tann hátt sleppaundan “trupulleikanum”at hava eftirlit við lóg ogrætti. Afturat rættartrygd-ini hevur umboðsmaður-in eisini skula tikið sær avmeira ella minni politisk-um málum, og hevurhetta sjálvsagt ikki lættum hansara uppgávu.

Aftaná fimm ár kannstaðfestast, at støðið í pol-itisku og umsitingarligarættarfatanini, tað sum ádonskum verður kallað“retsbevidsthed”, er íhvussu er ikki hækkað.Ein hópur av dømum eruum hetta, og eitt avteimum greiddu vit frá íseinasta blaði um manna-gongdina við umrøddaskattamáli.

Umboðsmaðurin hevuravmarkað seg til at gevaein hóp av átalum í ein-støkum málum sum t.d.seinar avgreiðslur. Mensjálva orsøkina til málinihevur hann einki gjørt

við. Hansara virksemi ermest líkt einumflugusmekkara, har royntverður at raka flugunauttan at gera nakað viðupprunan til fluguplág-una.Bert fáar av átalunumhava havt nakra nevni-verduga ávirkan. Og ein-astu ítøkiligu stig sum erutikin at bøta um umsit-ingina eru tikin av HavnarKommunu. Latið okkumvera stórbær og siga, atátalurnar hava gjørt um-sitingina eitt vet frægari íviðkomandi málum. Menbatin er sera avmarkaður,og sum umboð fyri borg-aran síggja vit sera lítlanmun.

Á øðrum økjum hevurumboðsmaðurin beinleið-is ligið sjóvarfallið av særvið teimum møguleikum,hann hevur havt at geramun. Hann hevur havtnøkur mál um almennufjølmiðlarnar. Men herhevur hann blástemplaðalt sum hugsast kann avtíðindaflutningi, eisini táhesin hevur verið ítøki-liga skeivur. Hetta signaliðhava fjølmiðlarnir skilt, ogtað kunnu vit ásanna, sumfylgja við í tíðindaflutn-inginum. Tað hevði gjørtallan munin, um umboðs-maðurin hevði nýtt møgu-leikan at minna fjølmiðl-arnar á ta sjálvsagda í, attíðindini skulu vera røtt.

Eru verri fyri við at kæraAnnars hevði ein roknaðvið, at tá borgari vendirsær til umboðsmannin, sofær hann antin viðhaldella ikki viðhald. Neyvannakar hevur ímyndað sær,at hann kundi koma í einiverri støðu við at kæraenn um hann lata vera.

Okkara royndir eru enn-

tá, at sjálvt har, vit havafingið viðhald frá um-boðsmanninum, er hettaviðhald soleiðis saman-sett, at okkara støða ervorðin munandi verri ennhon var,um vit ikki høvdukært. Hetta er hent í sam-band við mál, sum við-víkja almennum fjølmiðl-um. Hetta førir sjálvandivið sær, at fólk verðakurerað fyri at klaga umalmenna tíðindaflutning-in! Og tað gera tey heldurikki.

Víst hevur umboðsmað-urin strongt á at fáa eittfjølmiðlaráð, men herhendir einki. Spurningur-in er eisini, hvør nyttaman vera í einum slíkumráði við tí støði, sumlongu er lagt.

Tað ringasta er tó tannmannagongdin, sum um-boðsmaðurin hevur sett íverk, nevniliga at setaklagarar í gapistokk, so-leiðis sum vit fyrr havagreitt frá.Uppsagdur starvs-maður kærdi um ávísviðurskifti í síni uppsøgn.Í hesum sambandi færumboðsmaðurin øll skjølí málinum. Hann ger ikkivandari enn at leggja einasera niðursetandi umrøðuav kæraranum almentfram, hóast hetta skjaleinki hevði við spurn-ingin í sjálvari kæruna atgera. Slík mannagongdkann væl vera ein forðinghjá viðkomandi at sleppaí arbeiði aftur.

Arbeiðsgevaraparturin ímálinum vísti so mikið avmenniskjansligum fyriliti,at hann, heitti á umboðs-mannin um at lata veravið at gera hetta. Menhetta var uttan úrslit.

Nýggi umboðsmað-urin gott orð á særMen tað sigur kanskanakað um munin, at nýggiumboðsmaðurin júst kem-ur frá teirri umsiting, sumvar arbeiðsgevarin í máli-num. Hetta gevur einavissa vón. Einki kannsigast til valið av nýggjaumboðsmanninum. Sólja íÓlavstovu hevur nú virk-að í Føroyum nøkur ár, ogher tykist einki at havaverið at funnist at. Fram-manundan var hon í fleiriár í grønlendsku umsit-ingini, og okkara maður íGrønlandi váttar, at íGrønlandi var hon seravæl umtókt.

Tí vóna vit tað besta ogfara at fylgja væl við, umnýggi umboðsmaðurinveruliga er nýggjur!

Nýggjur umboðsmaður?

Nýggi umboðsmaðurin.


50 ár síðan “Gøtunes” brendi og sakk:

Marno bjargaðist av fendaraFyri júst 50 árum síðan hendi ein skipsvanlukka, sum má vera marranhjá einum sjómanni. Eldur kom í, og ikki slapst til bjargingarbátin. Taðvar hetta, sum hendi við “Gøtunes”, tá eldur kom í hann 12. desember1955. Men manningin bjargaðist, og vit fara at lýsa hesa hending. Vithava fyrst eina frásøgn frá Hargarð Tvørfoss, sum er sóknarformaðurhjá FF í Gøtu og sum var við. Vit endurgeva eisini brot úr sjófrágreið-ingini. Hargarð greiðir soleiðis frá:

Tá eg skal skriva umhendingina við “Gøtunes”sum sakk fyri 50 árumsíðan, er tað ikki tað ger-andisliga, eg kann heftameg við.Eg var bara 18 ár,og tá var tað soleiðis,at vitsigldu um summari íGrønlandi og Íslandi. Sovarð róð út um veturin,ogsoleiðis bar tað á, at egvarð biðin við “Gøtunes”.

Eivind Hansen og Rein-old Thomsen áttu skipið,sum var ein 60 tonsari. Egkann minnast, at skipiðvarð riggað av nýggjum.Alt var so nossligt um-borð, øll línan var nýggjog hevði ongantíð verið ísjónum. Vit fóru av Gøtuein sunnudag seinnapart,tað var tann 11/12 1955.Tá ið vit vóru leysir avlandi varð byrjað at egna,og egndu vit alla línuna,meðan vit sigldu vestur-eftir. Vit vóru lidnir ategna áðrenn midnátt, sovarð avgjørt, at vit skuldufara í koyggjuna at fáaokkum ein slang, meðansiglt varð á setingarleið.

Klokkan 1 kom róp í, ateldur var í maskinrúmi-num, so vit vaknaðu allirvið kaldan dreym. Taðfyrsta, sum gekk fyri, varradioútgerðin og ravmag-nið. Gummibátar vóruikki komnir umborð áskipini tá.Tað einasta, sumvar av bjargingarútgerð,var ein gamal føroyskurmaskinbátur, sum motor-urin var tikin úr. Hannstóð uppi á bátadekki-num. Hann var settur har,meðan skipið lá við kei.Men eitt høgt jarnrekverkvar rundanum bátin,so vithøvdu ongan møguleikaat fáa hann út. Men tað

var so heppið, at einútróðrarbátur úr Lorvík -“Søkin”, sum Eirikur Justi-nussen førdi, sá okkum ogkom okkum til hjálpar.Veðrið var hampiligt, og“Søkin” sigldi tætt uppundir reyvina hjá okkum.Menninir kundu tískilleypa av bátadekkinumog niður á gronina á “Søk-anum”. Vit vóru níggjumenn við “Gøtunes”, ogvit byrjaðu at leypa niðurein og ein. Men tá iðmaður nr 6 leyp, kláraðihann ikki lopið og fór íhavið. Hetta var systkina-barnið Marno Jacobsen.

Umborð á “Søkanum”hevði ongin korkfendariverið, men júst hettarkvøldið, meðan teir siglduvestureftir, hevði ein avmanningini, Jákup Han-sen, Jákup hjá Edvard, harsitið og riggað ein kork-fendara til við at spleysaein enda á hann. Tað vareingin ítøkilig grund fyrití, og hinir av manninginihøvdu hug at smílast athesum.Men hvat ið var ogikki, so gjørdist brúk fyrihonum beinanvegin, oghann varð hongdur niðurímillum skipini at forðafyri at skipini bóru saman.Tá Marno kom uppundanaftur fekk hann fendaran ífavnin og setti seg á hannog bleiv soleiðis bjargað-ur. Hetta var løgið!

Tá ið Marno fór í havið,mátti Søkin fara frá okk-um. Tá vóru bara Mein-hard, Jákup Dam og egeftir umborð. Eg máviðganga, at tað løtunakendi eg meg ógvuligaeinsamallan. Søkin komso inn ímót aftur, og vitvórðu allir bjargaðir. Ikkilongi aftaná stóð altskipið í ljósum loga. Eitt

tað fyrsta, sum brendi varbjargingarbáturin, so taðhevði ikki hjálpt nógv atbíða til skipið sakk, ogbáturin kanska tá kundiflotna. Við “Gøtunes” hen-dan túrin vóru: ReinholdThomsen, Meinhard Jen-sen, Klæmint Isaksen,Edvard Jacobsen, JákupDam Simonsen, Hav-streym Petersen, MarnoJacobsen, Hargarð Tvør-foss, Martin Jul Jarnskor.Av teimum eru 3 eftir álívið, Martin Juul, JákupDam og Hargarð.

Her kann verða skoyttuppí, at tann dagin “Gøtu-nes” fór av Gøtu seinastuferð høvdu Ragna ogThorvald Joensen kokka-brúðleyp.Tey vóru nevni-

liga gift tann 3. desember.Vit fara at nýta høvið atynskja teimum hjartaligatillukku við gullbrúðleypi-num. Thorvald var umhetta mundi varasóknar-formaður hjá FF í Gøtusókn og gjørdist seinnisóknarformaður.

SjófrágreiðinginTann 16. desember varðsjóforhoyr á sýsluskriv-stovuni í Fuglafirði. Tannfyrsti, sum varð avhoyrd-ur, var skiparin ReinholdThomsen. Vit endurgevapart av hansara frágreið-ing, soleiðis sum hon erskrivað á donskum:

…forklarer, at han søn-dag den 11. desember1955, kl. 3 eftm. sejlede

fra Gøta med m/k “Gøtu-nes” for at drive hjem-mefiskeri.De sejlede forbiMjóanes, gennem Hest-fjord og Vågøfjord oglagde kl.8 eftm.skibet stil-le ved “Trælanýpuna” forat “egna”. De begyndte kl.11,15 (á kvøldi) igen atsejle og sejlede i et kvar-ter mod “Trælanípina”. Kl.11,30 sejlede de mod Vesttil Syd 1/4 Syd, og agtedeat sejle således til dehavde sejlet 23 sømil ud.Kl. 00,30 var afhørte ogmaskinmesteren oppe pådækket og afhørte stodved rattet, da han mær-kede, at det elektriske lysbegyndte at dale nogetligesom drivremmen løb-er af dynamoen, der står i

Her kemur “Galvur”, seinni “Gøtunes” á Havnina. Umborð síggjast Julius áSyðradali og konan Cathrina. Børnini eru helst synirnir Jógvan (vm) ogMikkjal.

Hargarð Tvørfoss varvið “Gøtunes” og greiðir

frá hesi dramatiskuhending. Myndatakari

er Jónreid Dalheim,abbasonur Reinhold

Thomsen. Frá honumhava vit eisini fingið

sjófrágreiðingina.

Eirikur Justinussen var skipari á “Søkanum”, tá teir bjargaðu manningini á“Gøtunes”.Her er hann á krígssiglarasamkomu 1.november saman við konuniHanna.

Reinhold Thomsen varskipari á "Gøtunes".

Framhald á næstu síðu


forbindelse med hoved-motoren. Afh. prøvedestraks modstandsmåleren,men denne virkede ikke.Afh. gik straks hen tillugarskappen, hvor hantraf maskinmesteren, dervar i færd med at få sigkaffe.Afh anmodede mas-kinmesteren om at kom-me agter og få lyset bragti orden,hvilket omgåendeblev gjort.Da de gik agter,kunne de se gennem sky-lightet, at der var ild imaskinrummet. Da dekom ned gennem mas-kinrummet brændte derild “tvørtur undir olju-tangunum frammi í bak-borð”.For at dæmpe ildenblev straks ildslutnings-apparatet sat til samt 2dåser “tørsluk” uden atkunne dæmpe ilden nog-et, hvorimod der opstoden kvalmende røg. Mand-skabet foran på skibetblev varskoet om ilde-branden, og de var straksrede til med spande athjælpe til med sluk-ningen. Samtidigt sommandskabet blev vedmed slukningsarbejdetblev der blusset fra“Gøtunes”. Kort efterkom “Søkin” af Lervig tilassistance, men da manfrygtede, at olietankeneombord på “Gøtunes”hvert øjeblik kunneeksplodere, tog manombord i Søkin, efter atdet havde vist sig umuligtat bekæmpe ilden, somsnarere viste sig at gribeom sig i voldsomhed. Daman var kommet ombordi Søkin var kl. ca. 02,00.Da inspektionsskibetankom til stedet kl.6-7 gikafh. ombord i denne.Derefter kom en russisktrawler med 2 spuleslang-er, men da var ildenombord blevet så vold-som - efter nogle eksplo-sioner ombord - at det varumuligt at foretage signoget.

Skiparin greiddi eisinifrá, at teir royndu at kallagøtubátin Gulenni, mensendarin virkaði ikki

Eftir fleiri royndir atsløkkja og sleipa sakk“Gøtunes” kl. 2,45 seinna-partin. Síðan var farið áHavnina hagar tað varkomið um um 7,30 tíðinaum kvøldið.

Hinir av manninginivóru eisini avhoyrdur ogváttaðu frágreiðingina hjáskiparanum. Manningin áSøkanum varð eisini av-hoyrd. Skiparin EirikurJustinussen greiddi frá, atteir vóru farnir til útróðr-ar sama dag.Tá teir høvdusiglt 1½ tíma sóðu teir eittbluss, og fóru at siglaímóti tí. Og teir tókumanningina umborð bein-anvegin.Teir hildu ikki at

tað var ráðiligt at fara atsleipa.

Eirik sigur annars, at taðvar meira enn heppið, atteir komu framvið “Gøtu-nes”. Teir vóru nevniligasíðstir at fara til útróðrartann dagin. Tí var einkiannað skip har á leiðini.Teir fyrstu sum annarskomu til vóru russarar, ogtá kundi tað verið ov seint at bjarga manning-ini. Manningin á “Søka-num” var: Eirikur Justinus-sen, Jakku Hansen, Just-inus Justinussen, OlhardLervig, Halgrim Hansen,Berint Andreassen, ElnarJustinussen og Páll Joen-sen.

Hetta er so ein av søgu-num um at fiskimennbóru boð í bý, hóast taðkundi gingist nógv verri.

Um “Gøtunes”Julius á Syðradali keypti60 tonsaran “Galv” beinteftir kríggið, og kom áHavnina við honum hálv-an juli 1945. Tá hevðihann skrásetingarnum-mar TN168. Báturin varbygdur í Holbæk í 1942,og hevði havt heimstað íHirtshals, har hann kall-aðist Mette Albert Jensen.Hann var 66,9 føturlangur, 19,5 føtur breiðurog 7,4 føtur djúpur. Hannvar 61,12 brutto registartons og hevði ein 192 hkBukh Diesel

Heili 18 fólk komuheim við “Galvi”, og ølluttan Julius sjálvur vórufólk sum høvdu verið“innifryst”í Danmark und-ir krígnum. Jákup Jensen,skipsførari í Havn, førdibátin heim. Millum hiniferðafólkini vóru maskin-meistarin Frimodt Ras-mussen, úr Klaksvík ogstudentarnir Sofus Olsenav Sandi og Johan KJoensen úr Miðvági, sumseinni gjørdust kendirbúskaparfrøðingar.

“Galvur” var kendur íGøtu frá hesi tíðini, tískipari var Petur Poulsenúr Syðrugøtu. Hann varpápabeiggi Sofus Poul-sen, okkara mann í Aber-deen.

Við skjeyti frá 8. apríl1949 gjørdist “Galvur” til“Hovgrímur” í Hovi ogfekk skrásetingarnr. TG807. Eigarar vóru August-inus Hammer o.a. Rein-hold Thomsen keyptisaman við Eivind Hansenbátin á tvingsilssølu 19.desember 1953 samb.skjeyti, sum var dagfest ífútarættinum 13.mai 1954.Tá fekk hann skráseting-arnummarið FD 450. Menher gjørdist hann ikkidrúgvur, sum greitt er frá.Hann varð strikaður úrskipaskránni 2. mars 1956.

Framhald av undanfarnu síðu

V it hava útgerðina

Flótitrol

Rækjutrol

Høvuðsskrivstova:

Bakkavegur 22530 FuglafjørðurTelefon 474 200Telefax 474 201

[email protected] - www.vonin.com

Botntrol

Tórshavn:

Vestara bryggja 12100 TórshavnTelefon 35 43 91Telefax 31 33 19

Snurpunótir

Annað

AliútgerðMaskinmeistarafelagið hevur aðalfund í marsmánaða 2006.

Nærri verður lýst seinni.

NevndarvalTil tess, at virknir limir, ið ikki kunnu møta á aðal-fundinum, kunnu velja við brævatkvøðu, ber til atseta fram uppskot til nevndarlimir og skulu teyvera felagnum skrivliga í hendi í seinasta lagi 15.desember 2005.

Tó kunnu uppskot til nevndarlimir eisini skjótastupp á sjálvum aðalfundinum.

Nevndin

Aðalfundur verður í Norðurlandahúsinum, miku-dagin tann 28. desember 2005 kl.10.00 viðhesi dagsskrá:

1. Val av fundarstjóra

2. Frágreiðing formansins um virki felagsins ífarna ári

3. Framløga og góðkenning av grannskoðaðumroknskapi

4. Val av nevndarlimum og eykalimum

5. Val av grannskoðara og tiltaksmanni

6. Ásetan av limagjaldi og formansløn

7. Ymiskt. Gestarøðari verður ThormundJohannesen, skipsverkfrøðingur.

Føroya Skipara- og Navigatørfelag

Her erReinhold íferð við atlaka silda-

tunnur.


Sofus Poulsen 4. partur:

KoltrolararnirSum kunnugt hava vitmenniskju lyndi til atgloyma tað, sum ikkieydnast hampuliga vælog heldur minnast tað,sum manna millum vildiverið kalla “success” ellaeydnusøgur.

Við endan av seinnaheimsbardaga, høvdu vitmist nógvar av okkarafiskimonnum og okkaraskipum. Fleiri av hesumvóru okkara kolfýrdu trol-arar.

Trolararnir høvdu vístseg at fiska væl betri ennsluppirnar og skonnartir-nar. Tí høvdu fleiri reið-arar, skiparar og einstak-lingar, sum høvdu vunniðvæl av peningi í krígs-árunum, áhuga í at keypafleiri av hesum trolarum,sum nú kundu fáast fyriein rímiligan pening úrBretlandi. Nógvir av trol-arunum høvdu verið ítænastu hjá bretsku krígs-marinuni, sum “armerað-ir” trolarar, og høvdu sigltøll krígsárini. Nógv varðpressað, og umvælingarog viðlíkahald høvduverið minimal. Áhugaðirkeyparar hugsaðu tí ovlítið um, at trolararnirvóru ikki í so góðumstandi, sum teir annarshøvdu verið, um teir berthøvdu verið brúktir sumvanlig fiskiskip.

Trolarafeløg vórðustovnað í fleiri bygdumvið tí eina endamálið atkeypa trolarar, sum kun-du verða mannaðir avm.a. parteigarum. Taðkomu vist uml. 20 slíkirkolfýrdir trolarar til landi í1946-47. Teir vóru á ís-fiskaveiðu um vetrarnarog saltfiskaveiðu um sum-rarnar. Hóast fiskiskap-urin fyri tað mesta varhampuligur, so vóru trol-ararnir dýrir í drift. Tað,sum einamest var teimumtil stóran ampa, vóruárligu klassingarnar, sumLloyds kravdi, og hesarvóru mestsum allar gjørd-ar í Bretlandi. Vanligt var,at ein inspektørur komumborð, og hann segði,hvørjar umvælingar máttugerast, og so fingu teirtilboð frá ymiskum skipa-smiðjum ella maskin-

verksmiðjum, sum tókustvið slíkar umvælingar. Eittslíkt tilboð kundi verauml. £ 2.580, men tá um-vælingararbeiðið var lið-ugt, kundi endaliga rokn-ingin ljóða uppá £ 5.680.

Tað er ikki neyðugt atvera matematikkari fyri atduga at skilja,hvat ein slíkrokning hevði at týða fyrieitt lítið partafelag. Oftagekk tað striltið at fáapeningin til vega at gjaldahesa upphædd, sum varblivin tvífalt so stór sumupprunaliga tilboðið.Hettakomst einamest av, at taðaltíð var funnið fram tilokkurt annað sum máttiumvælast, og sum inspek-tørurin ikki hevði sæðella vitað um, tá ið hannhevði kannað skipið.

Tað hendi sjálvandi eis-ini, at agentarnir hjálptuvið at gjalda rokningar-nar, og so skuldu teir fáapeningin aftur, tá iðtrolarin kom niður afturat landa.Tað hendi eisini,at trolarar, sum høvdulandað og ikki høvdu seltfyri nóg mikið til at gjaldafyri útreiðslurnar, finguhjálp frá agentunum til atkeypa útgerð, kol og ís tilnæsta túrin.Tíverri hendieisini tað, at túrar mis-eydnaðust, t.d. tá fiskurinikki var fyrstafloks ellamarknaðurin sveik. Taðhendi fleiri ferðir, atløgreglan legði hald átrolarar. Viðhvørt henditað, at eitt deksil varðtikið av í maskinuni, sotrolarin ikki kundi sníkjaseg avstað á náttartíð.Vanligt var, at bert einpartur av manningini varniðri við trolarunum,menhesir skuldu sjálvandihava proviant, tí matmáttu teir fáa, sjálvt umteir einki fingu gjørtumborð. Her kundi støð-an gerast álvarsom, umagenturin ikki vildi leggjameira pening út. Taðhendi fleiri ferðir, atonkur av provianthandl-arunum lótu manninginafáa proviant uttan atkrevja peningin beinan-vegin, men varð hettasjálvandi gjørt við vón umat fáa peningin einaferðseinni, men hetta kunditíverri eisini svíkja.

Hetta vóru svárar tíðirhjá fleiri av okkara sjó-monnum. Teir høvdustrevast á sjónum øllkrígsárini og siglt í vanda-sjógvi fyri at vinna pen-ing, fyri nú at missa hanná henda hátt, og soharafturat ganga svanguruttanlands.

Tað hendi eisini, atonkrir trolarar - vegnafíggjarligar trupulleikar -ikki fóru heim millumtúrarnar, men fóru bein-leiðis til fiskarí.Tað er lættat skilja, hvussu spentarumstøðurnar hava verið -fyri bæði skiparar, reið-arar og manningarnar.

Hetta er tíverri ikki eineydnusøga at bera, menhetta er ein partur avsøguni um nakrar a teim-um kolfýrdu trolarunum,

sum vit nú kunnu sigaum, at tað uttan iva hevðiverið betri vorðið,um teirongantíð høvdu veriðkeyptir til landið.

Sjálvandi vóru ikki allirlíka illa fyri, men hóastraskir menn veiddu nógv-an fisk við hesum trol-arum, so var úrtøkan ovlítil til at fáa endarnar atrøkka saman. Hendantrolarasøgan bleiv tess-vegna ikki long. Ikki fyrrenn vit byrjaðu at byggjanýggjar oljufýrdar trolar-ar, bleiv søgan ein onnur.Hon hevur hildið áframlíka til dagin í dag viðteim framstigum, sumsjálvandi komu at geraseg galdandi. Her gongursjón fyri søgn, tá ið einsær nútíðar trolaraflotan,heilt frá teimum smærru

trolarunum til teir stóruverksmiðjutrolararnar.

KalvalínubátarEitt sum nógv hava gloymtnú á døgum er, at vit eftirkrígslok høvdu fleiri kal-valínubátar, sum landaðuveiðuna í Bretlandi.Ein avteim best kendu varkalvalínubáturin “Svínoy-ar Bjarni”, sum ikki bertvarð kendur fyri at fiskanógvan kalva, men eisinifyri at liggja sum byrging-arbátur fyri havnina íKlaksvík undir lækna-stríðnum í 1955. Eg fariikki at skriva um lækna-stríðið, men skal bertnevna, at tey stóru bret-sku bløðini, eitt nú DailyMirror og Daily Expressskrivaðu um hesa hend-ingina í Norðuratlants-

havi. Minnist at eg út-vegaði einum av teimumstóru monnunum hjáDaily Express,Alan Borth-wick, pláss umborð á“Grunningi” hjá góða vin-manni mínum HansJensen, sála. Maskinmað-urin Húsa Jákup livir ennog eigur at minnasthendan blaðmannin, sumslapp til Klaksvíkar viðteimum. Meðan stríðiðvar sluppu bert lokalbátarinn á Klaksvík. Seinnihevði eg at Borthwickfyri, at hann hevði mis-brúkt blíðskapin umborðvið tí tilfari hann sendiblaðnum yvir Wick Radioá ferðini til Føroyar ...Skipper Jensen takes ahaddock and puts it be-tween two slices of bread....Hvat mundu lesararnirav Daily Express hugsaum hetta, tá ið teir sóðuhesa stóru hýsina fyri særmillum tvær breyðflísar ..Tað, sum allir fiskimennsjálvandi vita, er, at tað varvanligt at taka eitt lítiðhýsusporl og leggja taðuppá breyðflísina ...Hesinjournalisturin gjørdi í sonógv av fyri at gera sínasøgu enn meira forvitnis-liga.

Aftur til landingarmenn-inar. “Svínoyar Bjarni” varkomin til Aberdeen avkalvaveiðu. Teir høvduvanliga millum 500 og700 kassar. Soleiðis vórukalvatúrarnir tá. Í dag erhetta bert ein dreymur.

Hetta var helst í 1947,áðrenn eg byrjaði á Um-boðsstovuni. Eg starvaðisttá, sum áður greitt frá, hjáGwent Company, innanfiskavinnu og export til

Koltrolarar, illveðurog sild Sofus Poulsen, sum hevur umboðað okkum í Aberdeen í meira enn 50

ár, greiðir frá serligum hendingum, sum vísa, hvussu stóran týdninghendan umboðanin hevur havt fyri Føroyar.


Havnin í Aberdeen

Páll Horn

St. Jacques

Síða 10 Nr. 356 - 8. desember 2005

Framhald á síðu 15

Føroyar. Fosturpápin ken-di væl Hans Mellemgaard,skipara og reiðara, oghann var umboðsmaðurhjá teimum her. Doodsfiskasølufelagið tók særav landing og søluni avfiskinum. Hetta felagiðumboðaði eisini lokalarkalvalínubátar, sum taðeisini vóru fleiri av her,bæði undan,undir og eftirseinna heimsbardaga.Minnist at ein teirra,“Dounie Braes”, sumplagdi at koma á Havninaundir krígnum. Skiparin “Fluggie” Walker, var innihjá okkum fleiri ferðir.Hann kom livandi frákrígnum, meðan skipariná “Oryold” tíverri bleivburtur.

Henda morgunin ertrot á landingarmonnum,og boð verða send eftirJohn beiggja og mær atkoma umborð at hjálpamanningini við at hálakalvar fram undir lúkuna,so landingarmenninirkundu hiva kalvarnar uppá fiskamarknaðin. Teirsmærru kalvarnir vóru íkurvum og teir stóruskuldu hálast ein og ein.Vit vóru í oljuklæðum, ogvit tosaðu føroyskt, solandingarmenninir vistuikki, at hesir báðir “land-ingarmenninir” ikki vóruein partur av manningini.Um teir høvdu funnið útav tí, hevði verkfall veriðbeinanvegin, meira skuldiikki til. Alt gekk tíbeturvæl og kalvin varð seldur,haldi meg minnast, at teirseldu fyri maximalprís,sum tá var £ 8 fyrikassan.(1 cwt = 50,8 kg).Nú kostar kalvi t.d. hjáHarrods í London yvir £25 pr. kg. - um ein kannfáa hendur á honum.

Ja, mangt broytist ámansins ævi. At síggjakalvan liggja eftir á fiska-marknaðinum, alt hvítt solangt sum eyga bar, slíkarsjónir verða neyvan atsíggja aftur.

IllveðurstúrarNógvir illveðurstúrar vóru,og her skal verða greittfrá einum slíkum.

Sum fyrr nevnt hevurveðrið oftani verið tilampa hjá okkara skipum,serliga tá ið siglast skulditil marknað við ísfiski.Eina slíka óveðursferðfekk sluppin “Fame”, sumvarð umbygd til trolaraog fyrr hevur verið um-talað í FF-blaðnum.

Hendan ferðin var ínovember 1952 við báta-fiski, ísfiski, av Fuglafirðitil Aberdeen. Hellu-Mein-hard, búsitandi í Norðra-gøtu, var skipari og Mari-us Berg, Gøtugjógv, stýri-maður. Sigurd Simonsen íFuglafirði átti skipið, ogein av manningini varsonur hansara, tann tá 16ára gamli Árni, sum seinni

gjørdist skipari, fyrst íNorðsjónum á ídnaðar-veiði og seinni við bæðigrønlendskum og før-oyskum rækjutrolarum.Tíverri doyði hann alt ovungur vegna sjúku.

John beiggi var eisinivið, hann var á veg niðurat halda jól saman viðfamiljuni. Tá ið teir vórukomnir nakað suður um

Borðoyarnes, mistu teirloggið, men veðrið varhampuligt tá, so teir hilduleiðina fram. Talan var júbert um eina ferð, sumplagdi at taka 2 samdøg-ur. Sum teir sigldu øtlaðihann veðrið, og tíverribar ikki til at sigla viðfullari ferð, tí tað bleivlandssynningsódn beintímóti. Teir høvdu heili 4

døgn niður á Moray Firth,og havnin í Aberdeen varstongd í fleiri dagarvegna óveðrið.

Vit høvdu sjálvandi sam-band við teir, og annaðvar ikki at gera enn at farainn ímóti eystara landi-num, nærhendis Buckie -at kroka. Umframt “Fame”høvdu vit eisini koltrol-aran “Trónd í Gøtu” ogtrolaran “Rádna”, sum varein fyrrverandi korvett ogvar oljufýrdur.Teir skuldubáðir bunkra og takaútgerð, men vóru noyddirat sigla aftur og framuttan at sleppa í havn.Teirroyndu bæði her á leið ogsuðuri móti Firth ofForth, men sama veðriðvar allastaðni. Bunkrarnirhjá báðum vóru um atganga undan og “Tróndurí Gøtu”, skipari var Rich-ard Jacobsen, noyddist atbrenna skottini. “Dallur-in” var skipari á “Rádna”og har stóð eisini illa til.

Vit tosaðu m.a. viðhavnameistaran í Buckieum at royna at taka skip-ini inn hagar, so skjóttsum líkindi vóru til tess.Allir tríggir lógu uttanfyriBuckie. So ringir havna-meistarin og sigur, at núhelt hann, at hann kunditaka “your small ship” innhagar. Eg svaraði honum,at “Fame” stakk 16 fót,men “Rádni”, sum varstørstur av hesum trim-um, bert stakk 9,5 fót.“Tróndur í Gøtu” stakkuml.10,5 fót, tí teir høvduonga last og tómar bunk-arar. Ja, so skuldi hanntaka “Rádna” inn fyrst, ogtað gekk tíbetur væl. Soroyndi “Tróndur” at farainn, og tað gekk eisinihampuliga væl, men hanntók í botn.Teir trolararnirvóru sterkt bygdir, so

hann fekk ongan skaða.Seinast fekk so “Fame”boð um at koma inn, tá iðfløtt var nakað meira, ogkom hann tíbetur eisiniinn í øllum góðum taðkvøldið. Sjálvur fór eg viðbili norður til Buckie, ogvóru koyrilíkindini seraring. Eg koyrdi m.a. í einaá, sum rann tvørtur umvegin, har ein brúgv var.Eg kundi ikki síggja,hvussu vorðið var, tívegirnir vóru sera vátirallastaðni, og var hettasum at renna ímóti einumveggi at koyra í eina slíkavatnflóð. Men tíbetursteðgaði motorurin ikki,og eg misti heldur ikkitamarhaldið á bilinum.

Í Buckie varð fiskurinhjá “Fame” landaður íkassar og fluttur á fiska-marknaðin í Aberdeen.Sølan var góð vegna fiska-loysið, sum var júst tá.John beiggi kom so viðokkum aftur til Aberdeen.

Eftir høgtíðina bar so á,at “Tróndur í Gøtu” afturhevði verið niðri og land-að, so John slapp heim-aftur við teimum. Hinirtrolararnir fingu bunkratil ferðina suður á Leiths-fjørðin.

Illveðurstúrur hjá“St Jacques”Her skal verða greitt fráeini aðrari hending í om-anfyrinevnda tíðarskeiði,sum eisini gevur innlit ítað strev og stríð, sumokkara sjómenn oftaniupplivdu í sínum dagligastarvið á havinum. Hettavar í sambandi við fiski-skap og sigling til fiska-marknaðirnar uttanlands.

Í hesum førum er talanum Vágssluppina “St.Jaques”, og skiparin varPáll Horn. Hendingin fór

fram 9. Mars 1960.Vanliga fóru føroysku

skipini um hetta mundi áísfiskaveiðu við Føroyarum vetrarnar, og teylandaðu veiðuna í Aber-deen. Veðurlagið er ikkibroytt og ofta var ringtóveður um vetrarnar. Ikkivar altíð so tespiligt atverða til fiskiskap ella atsigla niður. Havnin í Aber-deen kundi vera stongdvegna veður, og hetta varjúst tað, sum hendi hendatúrin hjá “St. Jaques”.Teirnoyddust tí at sigla afturog fram millum Aberdeenog Buchanness í heilitvey samdøgur. Fiskuringjørdist eldri og útlitinifyri betri veðri vóru vána-lig. Vit høvdu sjálvandisamband við skiparanyvir radiostøðirnar.

So fekk eg eitt hugskot.Eg skuldi seta meg í sam-band við Peterhead Life-boat Station og spyrja,umteir kundu senda bjarg-ingarbátin út at loðsa “St.Jaques” inn hagar vegnaóveðrið, tá teir nú ikkikundu sleppa inn í Aber-deen, og skiparin ikkihevði verið í Peterheadfyrr. Sum veðurlíkindinivóru, var ikki ráðiligt hjáókendum skipara at roynaat sigla inn hagar. Ætlaninvar so at “St Jaques”skuldilanda fiskin í Peterhead,sum um tað mundi berthevði ein lítlan fiska-marknað til útróðrarbátar.Síðani kundi fiskurin flyt-ast í kassum á marknaðiní Aberdeen.

Teir svaraðu, at teirhøvdu ikki loyvi at verðaloðsbátur. So tosaðu vitum,hvat gerast kundi hes-um viðvíkjandi, og úr-slitið varð, at eg spurdi,um teir kundu fara út til“St. Jaques”. Teir skuldu

Føroysk sildavirking í Skotlandi.

Tá farið varð niður at landa vóru ofta aðrir ennmanningin við. Sofus umrøður eisini “Trónd íGøtu”, sum var ein av koltrolarunum, sum keyptirvóru til Føroyar eftir kríggið. Her síggja vit t.h. LeonJoensen og tv. Jóhannes Samuelsen, í Horni, í Havn.Teir vóru svágrar. Konurnar, Hanna og Petra, vórusystrar.

Sofus og Nessie giftast 10. september 1954.



Myndabíblia - ætlað smábørnumForlagið Leirkerið í Gøtumá sigast at vera seravirkið.Tað útgevur tíðarritvið sama navni, og taðgevur út ein hóp av bók-um og ritum. Stórt sæð alter andaligur lesnaður, ogmillum útgávurnar erueisini endurprent av bók-unum hjá Victor Daniel-sen.

Eitt stórverk hjá forlag-num var bókin hjá Zacha-rias Zachariassen, harhann greiddi frá søgunium bíbliutýðingina hjáVictor Danielsen, sumkom úr fyri meira enn 50árum síðani. Henda útgáv-an var eitt bragd og søganer um menn, sum ikki

góvu upp hóast allarmøguligar trupulleikar.Vithava fyrr umrøtt, og hettaer eisini við í bókini,sjálva prentingina, sumsjálvt í dag hevði veriðsend av landinum. Í daggongur alt mestsum avsær sjálvum við tøkninisum er, men tá løgduprentararnir við hond eittfyri eitt eina millión ørk ípressuna!

Eitt annað serligt avrikhjá Leirkerinum er søganhjá Edvard í Svínoy “Minni-ligar hendingar”, sum ereitt áhugavert íkast tilokkara fiskimannasøguumframt lýsingina av anda-liga virkinum hjá Edvard.

Nú til jóla hevur Leir-kerið givið út myndabíb-liu ætlað børnum. Hettaer ein stásilig bók, sum ernærum 400 síður. Her eruum 180 fittar søgur úrBíbliuni við tekningumtil. Tað eru eins nógvarheilsíðulittekningar, sumtað eru søgur.Um hetta erlist duga vit ikki at metaum, men vakrar eru tær.Rúna Berghamar hevurtýtt bókina,og hon er nóg“barnslig” til ein málbúna,sum smærri børn kunnuskilja.

Avgjørt ein fitt bók ogein fitt jólagáva.

Øll hava hoyrt søguna um David ogGoliat. Her síggja vit hvat ið hendi!



Jákup Joensen, Leirvík8. apríl 1944 - 6. novembur 2oo5

Hvíl í friði, kæri bróður,besti vinur mín á jørð,nú ið krabbin leikti óður,gjørdist síðsta sigling hørð.

Hvíl í friði, góði bróður,liðugt virki títt á jørð,liðugt er við útiróður,endað sigling gjøgnum fjørð.

Gávaður av gudi var tútil tín síðsta andadrátt,áræði og vit og hegnitil ta síðstu halgu nátt.

---Sólin skein á Líðarmunnihendan tunga vetrardag,tá tú fór av Hebrons lunnitil tín síðsta hvíldarstað.

Hvíl í frið í Gamlagerði,onki hevur longur skund,einglar guds á veingjum beriteg á ævinleikans fund.

Sofus

Jákup á fundi hjá Fiskamarknaðinum í vár.

Søla av partabrøvum

Partabrøv

Vegna Vinnumálará ver niðanfyri nevndu partabrøv lýst til sølu:

Minsti prísurin fyri partabrøvini er innara virði á feløgunum. Partabrøvini kunnu verða

seld samlað ella hvør sær.

Møguligir keyparar kunnu venda sær til Fíggjardeildina í FØROYA BANKA

tel 31 67 75 + lok. 2250 ella 2251 í seinasta lagi 14. desember kl. 14:00.

ðið ða

ð



so sigla runt skipið ogsíðani venda inn afturmóti havnini har. Tínæstskuldi skiparin fáa boðum at fylgja við teimuminn í havnina í Peterhead.Sum sagt so gjørt, og Pállfekk boðini.

Bjargingarbáturin fór út“to assist the St Jaques”ogalt gekk sum ætlað. Teirkomu inn í øllum góðum,sjálvandi glaðir um at verakomnir inn í havn eftirdrúgvu óveðursferð.Manningin landaði sjálvfiskin í kassar, og teirfingu £ 5 pr. mann fyrihetta, sum var ein lítilvikuløn um tað mundi.Fiskurin var síðani flutturá fiskamarknaðin í Aber-deen, og fingu teir góðantúr, tí vegna óveðrið varhavnin í Aberdeen fram-vegis stongd og fiskaloysivar. Páll kom við fiskinumtil Aberdeen, og eg skriv-aði so eina takkarkvøðu áein serligan peningabræv-bjálva, og vit koyrdu £ 25í brævbjálvan, sum Páll sohevði við sær norður afturtil Peterhead at handaskrivaranum hjá RoyalNational Life-boat Institu-tion sum tøkk fyri teirrahjálp.

Peningagávan var vælmóttikin, tí teir høvduikki loyvi at senda rokn-ing fyri hjálpina. Sostattvar ein óvanlig støða loystbáðum pørtum at gagni.RNLI fekk ein óveðurs-royndartúr og harafturateina peningagávu, og “StJaques” fekk hjálpinateimum tørvaði.

Fleiri ár seinni fekk RNLInyttu av hesi hending.Teirhava vanliga lýsingar íbløðunum fyri at fáa fólkella stovnar at geva pen-ing til hetta 180 ára gamlabretska bjargingarbáta-felag. Lýsingin, sum var íflest øllum bretskumbløðum, segði frá einihending, tá ið PeterheadLife-boat fór út at hjálpa

føroysku sluppini “StJaques”, sum hevði hjálpfyri neyðini, og “guidedthem safely into Peter-head Harbour.Yet anotherstory from the annuals ofthe RNLI... please makedonation to the RNLI .”....Teir lýstu hesa hendingsum eitt dømi um teirravirksemi, og var hon eingrundgeving fyri at stuðlafelagskapinum.

Í 1975 hevði eg ta gleðiat verða ein av 7 monn-um, sum komu til Føroyará fyrstu vitjanini hjáeinum bretskum bjarging-arbáti. Hetta var “GracePaterson Ritchie”. Við varCommander Pickles, De-puty Chairman hjá RNLI,t.v.s. næstformaður íbjargingarfelagnum. Egnevndi fyri honum, athann “skyldaði” mær einatøkk fyri lýsingina, sumteir høvdu havt í øllumteim bretsku bløðunumum bjargingartiltøk teirra.Í hesum førinum vegnaPeterhead Lifeboat ogokkara “St Jaques”. Greid-di honum so frá, at skipiðikki var í havsneyð, menat hetta var eitt hugskot,sum eg fekk at heita á teirum hjálp, vegna tað, athavnin í Aberdeen hevðiverið stongd í meira enntvey samdøgur og einastaloysnin var at sleppa inn íPeterhead at landa fiskin.

Ja, mangar vóru hend-ingarnar ...

Eg sendi Páll Horn, skip-ara og teimum av mann-ingini, sum minnast hesahendingina, mínar vinar-ligastu heilsanir

SildinSum kunnugt hvarv norð-havssildin í 1969.Vit høv-du havt um 50 skip, sumhøvdu veitt sild viðgørnum á Norðhavinum,og bleiv sildin saltað ítunnur. Hesa vinnu høvduvit havt síðan seint ífjørutiárunum.

At sildin hvarv, komokkara sildaskipum dáttvið, og nú vóru góð ráðdýr. Hendan vinnan varblivin ein sera stórur part-ur av okkara vinnulívi,eisini á landi. Dømi umhetta er tunnuvirkið einsog saltsøla og alt taðarbeiði, sum stóðst av atskipa tunnur upp á landog at pakka sildina tilútflutnings. Nógvar mynd-ir eru frá teirri tíðini, tá iðt.d. kaiøkið á vestaru kai íHavn var útyvirbreitt avsildatunnum. Umframtsluppir, skonnartir og teirstørru snurruváðsbátar-nir, luttóku eisini nakrirav teim gomlu damp-trolarunum í hesi veiðu.

Ein stórur sorgarleikurhendi á heysti 1957, tá iðtrolarin “Stella Argus”hvarv við mann og mús.Eingin hevði hoyrt nakaðneyðarkall. - Skiparin varúr Kvívík og við vórueisini tríggir brøður hans-ara. Stórt leitingararbeiðiðbyrjaði beinanvegin. Trol-arin “Sjúrðarberg”, sumvar heima beint tá, varleiðari av leitingini, mentíverri var einki funnið avtýdningi. Hetta hevureisini verið ein partur avokkara sjóvinnu, sum tí-verri ongantíð er sloppinundan tílíkum stórummissum.

Vegna tað, at sildinhvarv vendu reiðarar ogskiparar sær til Lands-stýrið fyri at fregnast ummøguleikar vóru at hjálpasildaveiðuskipunum, sumnú vóru komin í rættuligatrongstøðu av sildaloysi-num á Norðhavinum.

Umboðsstovan fekk tel-exboð úr Tinganesi um at kanna møguleikarnartann veturin at keypa íOrknoyggjum og Hetlan-di. Eg fekk uppgávuna, ogeg visti at í Orknoyggjumog Hetlandi var einginsild at fáa um veturin.Hevði eisini ferðast víðaum í Skotlandi, serliga ávesturstrondini og á Heb-ridunum.Tí visti eg, at harvar stór sildaveiða umveturin. Setti meg so ísamband við havnamynd-ugleikarnar og sildasølu-menninar í Mallaig, Ulla-pool og Stornoway fyri atkanna, um møguleikarvóru hjá okkara skipum atkoma niður hagar atkeypa feska sild at salta ítunnur, sum so skulduførast heim til Føroyar.

Jú, allir vóru sera fyri-komandi og váttaðu, athetta skuldi borið væl til.

Har tað ikki var keiplássskuldu skipini sleppa atliggja fyri akkeri í ellanærhendis havnunum.Minnist meg rætt, komutey fyrstu skipini niður tilMallaig, og eisini til hinarhavnirnar seinnapartin avoktober 1969.

Har vesturi var altíðstórt rok av sildabátumfrá eysturskotsku havn-unum, einamest Peter-head, Fraserburgh ogMoray Firth havnunum.Vanligt var at frá Mallaig

vóru uml. 1100 tons avsild flutt við stórumlastbilum. Sildin varð ísaðí kassar og hvønn land-ingardag koyrd til eystur-skotsku sildavirkini. Hettavar vandafull koyring ávetrardegi á teim smøluvegunum, sum tá vóru.Tað hendi tíverri við-hvørt, at lastbilar gliðu avvegnum, og sildin lá ogspjaddist a vegnum og viðvegjaðaran.

Vestanfyri vóru bert ein-ir 10-12 bátar skrásettir.

Restin vóru eysturskotsk-ir bátar, einir 60-70 í tali,mest garna- og trolbátar.Nakrir vóru skrásettir íStornoway og á Scalpay,ein lítil oygg við ca 8-9sildabátum. Nevnast kann,at um tað mundi veidduhesir bátar bert sild ogfluttu frá plássi til plássrunt alt Bretland so sumsildasesongirnar vóru ogfóru eisini til Hetlands,Lowestoft s.e. Ongland,Kanalina og Isle of Man.Vanligt var eitt “glopp” á

Bjargingarbáturin sum kom á vitjan í 1954.

Manningin á bjargingarbátinum.Sofust stendur nr.2 f.v. Føroysku troyggjurnarfekk manningin frá Norðoya Bjargingarfelag.

Føroyska flaggið í Aberdeen. Inngongdin til umboðsstovuna er mittasta hurðin.

Bretska drotninga-mamman, sum gjørdist100 ár, á vitjan í Aber-deen í 1952, har honopnar ta nýggju StClements Bridge íhavnini í Aberdeen.


miðsumri, tá ið teir kundutaka bátarnar upp á bed-ing at gera tað umvæl-ingararbeiði, sum neyðugtvar.

Millum teir fyrstu før-oysku skipararnar, sumkomu til Mallaig, minnisteg Frederik Olsen og KarlGaardlykke. Skipini, sumkomu niður, vóru alla-staðni frá í Føroyum oghóast smærri trupulleikarfyrstu tíðina,kom gongd áhesa “klondyking”, sumteir her nevndu hendaháttin at keypa sild. Nógvarbeiði stóðst av hesumsildakeypum og nógvarvóru telefonsamrøðurnar,bæði seint og tíðliga.Nógvur spenningur var áskiparunum, um teirskuldu keypa ella ikki, típrísirnir vóru svingandiog støddin av sildini varymisk.

Eg gjørdi teimum listarella yvirlit yvir vektir. Harbrúktu teir “cran”, sumvar 177,8 kg ella 4 trol-kurvar. Prísirnir vóru eis-ini pr. cran, so eg máttigera bæði yvirlit yvirvektir pr. cran til kg, einsog prísir pr.cran í enskumpundum til kr. pr kg. Einannar spurningur var,hvussu gjaldast skuldi fyrisildakeypini. Minnist atbankarnir heima lótuskipunum rembursir uppá 5.000 pund sterling pr.túr. Í byrjanini kom tíverrifleiri ferðir fyri, at nøkurpund restaðu í,og tá hettaofta hendi um vikuskifti,noyddust skipini at bíðatil mánamorgun, so teykundu fáa fleiri £ sendniður. Seinni gingubankarnir í Føroyum viðtil at lata skipini hava eina10% toluransu, hugsi egtað var, so skipini sluppuundan at liggja í viku-skiftinum og bíða vegnatað, at tey høvdu keyptfyri eitt sindur meira enntey 5000 pundini.

Skotska sildaveiðan fórfram á sama hátt sum hjáokkara skipum undanseinna heimsbardaga.Fríggjadag góvust teir, táteir høvdu landað. Teirfóru heim um vikuskiftiðog komu aftur mána-morgun. Hendinga ferðfingu vit onkran bát í t.d.Scalpay at landa leygar-morgun eisini, um taðviðraði. Annars fekk sildinfrið um vikuskiftið, ogsum teir søgdu: tíð atsavna seg aftur í stimar.

Ein havn var afturat,har okkara skip ikkihøvdu keypt sild , og taðvar Uig á Isle of Skye.

Tvey skip frá Harenga íGøtu vóru komin niður tilStornoway eftir sild, sumtey fluttu feska heim tilvirkið í Gøtu. Sildin varðísað í kassar. Annað avskipunum var “Sporið” úrGøtu, og hitt var “Árna-

nes”, sandbáturin hjá PállKlein, sum Harenga hevðileigað til endamálið. Pállringdi til mín ein fríggja-dag seint á degi at spyrja,um eg visti, hvar teirkundu fáa sild. Einginbátur kom til Stornowayat landa leygarmorgun og“Sporið” hevði bert fingiðhálva last, og tí máttiberast skjótt at, um hannskuldi fáa túr. Eg lovaði atseta meg í samband viðCaptain Stewart, sum varmaðurin í Uig, sum hevðivið sildasøluna at gera. Eg

ringdi til hansara og segðihvør eg var, og hvat egvildi. Fingu okkara bátarikki sild í morgin, so varðliðugt við at keypa sildhar vesturi. Captain Ste-wart lovaði, at hann skul-di útvega sild morgunineftir. Hann skuldi fáaScalpay bátarnar at faraút, hóast veðrið varvánaligt.Eg takkaði fyri oglovaði, at “Sporið” og“Árnanes” skuldu verða íUig tíðliga morgunin eftir,hetta var leygarmorgun.Ringdi so aftur til agentin

í Stornoway sama kvøldiog bað hann fáa skipar-arnar til telefonina. Minn-ist, at hann royndi at um-bera seg við, at hannskuldi beint tá fara omaná fiskamarknaðin at seljaísfisk, tí bátarnir har land-aðu um kvøldið. Eg segðiso, at hetta hevði skund,og at eg mátti sleppa attosa við okkara skiparar.Eg fekk so fatur á Páll oggreiddi honum frá tí, sumCaptain Stewart hevðilovað.

Avgjørt var, at teir báðir

skuldu sigla úr Stornowayum miðnáttartíð og skul-du so statt verða í Uiguml. kl 05.00 leygarmorg-unin.Teir fingu báðir fullalast av góðari sild ogsluppu at sigla heim, áðr-enn tann fyrra sildin hjá“Sporinum” bleiv ov gom-ul. Hóast teir í hinumskotsku havnunum ong-antíð vildu siga nakaðgott um Uig, bleiv hendanhavnin ein av okkara mestvitjaðu tey fylgjandi árini,og bátar, sum komu atvera regluligir “gestir” har,vóru “Ranafossur”, skipariMartin Olsen, “Leikur”,skipari Hákun Jensen og“Bakur”, skiparar Egil Sim-onsen og Meinhard Hent-ze.

Hesi skipini fluttu fyritað mestu sildina á danskamarknaðin. Beiggi Capt.Stewart átti eina Lounge(kaffistovu) har á keiuni,sum eisini var ferjulegahjá bilferjuni millum Uigog Tarbert á Harris, oghann nevndi hana “Bak-ur”.Ein ung genta frá Stor-noway starvaðist á mat-stovuni har og hon giftistvið Meinhard, sum varættaður úr Skúvoy.

Sildakeypini hildu áfram

heilt fram til 1975, ognøgdirnar, sum føroyskuskipini keyptu, vóru uml.6-7.000 tons pr. ár.

Ein av teimum, sumkeypti størstu nøgdirnarav sild í Stornoway hesiárini, var Hans Pauli Jo-hannesen, sáli.

Sildarskipini noyddustat sigla á vetrardegi, ogikki var veðrið altíð sotespiligt. Onkur skipkomu illa fyri vegna tungalast og dekkslast av silda-tunnum. Kortini mistu vit- minnist meg rætt - berteitt skip, og tað var gamla“Polarstjørnan”, sum var áveg heim við umleið 650tunnum. Manningin varðøll bjargað.

Tað eru sjálvandi nógvirav okkara fiskimonnum,sum í dag minnast aftur ááhugaverdar dagar viðsildaskipunum í vestur-skotsku havnunum, og egveit, at nógvir hava vitjaðaftur hagar við familjum,nú betri ferðamanna-samband hevur verið viðSkotland. Sjálvur havi egenn samband við teir, sumeftir eru av agentunumhjá okkara skipum. Kannserliga nevnda Mr. JamesHepburn í Mallaig og Mr.George Prince, jun. íStornoway.Teir í Ullapoolog Uig er tíverri farnirfoldum frá.

Tykkum mongu heimasum minnast aftur á om-anfyri nevndu sildakeypsendi eg mínar vinarlig-astu heilsanir.

Vit hava meira tilfar fráSofus, og hetta fer atkoma sum stakgreinir íkomandi bløðum. Men vitvilja takka honum fyrihansara virðismikla íkasttil teir partarnar av okkarasøgu, sum hann hevurgreitt okkum frá.

"Hoyvík" í Aberdeen við roktúri av flatfiski undanÍslandi.

Føroyingar á útferð í Aberdeen saman við Hans J Ellingsgaard, trúboðara.Kennir nakar menninar?

Brynjolvur, sonur Hans Jacob Ellingsgaard, umborðá Polarstjørnuni.

Signhild hjá Hans J. umborð á Polarstjørnini.

Tórhallur Andreassen er komin niður at landa við “Búgvanum”.


Í seinasta blað høvdu vit ífrásøgnini hjá Sofus Poul-sen hesa myndina av fót-bóltsliði hjá KÍ, sum vitj-aði í Aberdeen í 1954.Sum vit hava fingið upp-lýst menninir hesir:

Fremst frá vinstru: Mour-its Martin Jacobsen (Mór-us hjá Oyra Kristoffersáli), Zacharias BarberLydersen, (Sakaris á Reyð-húsi sáli) Erik Peter Vágs-garð (Petur hjá Hannu íHaraldsundi sáli), JuliusBiskupstø (Julius á Bisk-upstø).

Næst frá vinstru: Fri-mann Isfelt Baldvinsson(Frimann hjá Baldvini,sáli) John Reid Bjartalíð(John Reid hjá Ginnu,sáli), Helgo Finn Larsen(Helgo, sáli).

Triðja rað frá vinstru:Karl Monrad Joensen(Karl Monrad í Norði-stovu), Hans Andrias Seve-rius Jacobsen, (Hansi hjáSigvaldi, sáli), Karl AndorIsaksen (Karl hjá Miu hjáLinu).

Aftast frá vinstru: EilevJoensen, (Elif í Vági), ogBergur Eliasen (Bergur í

Vági, ella Bergur í Úti-stovu).

Fróðarmaðurin JógvanGerðalíð sigur, at tað eru íhvussu er fýra málmenn íKÍ komnir úr Gerðum.Karl, Jákup (pápi Jógvan)Jógvan Martin og Pól.Hesir seinni,báðir brøður.Allir itu teir Joensen.Seinni varð ein annar kall-aður “hurðin”, Karl Isak-sen. Hann hevði eisini eittsløð av gerðablóði í sær.Omma hansara var úrGerðum,Mia hjá Linu kall-að.

KÍ í Aberdeen

Haldaragjaldið kr. 250 fyri 2006Rokningarnar fyri FF-blaðið fyri komandi ár eru komnar út. Haldaragjaldiðhevur verið tað sama í mong ár. Fram til í ár var tað kr. 50 pr. ársfjórðing. Í 2000varð tað kravt inn í einum kr. 200.

Nú hava vit dagført haldaragjaldið samsvarandi dýrtíð og lønargongd, ogvónandi fara okkara haldarar at skilja hetta.

Fyri umrøddu upphædd fáa teir 25 bløð av tilfari, sum ikki eru í hinumbløðunum.Tað skal sigast at tað er hugaligt at arbeiða við FF-blaðnum.Tað erikki dagur, at ikki onkur tekur til hvussu gott tað er, og fleiri meta tað at verabesta blað í landinum.Tey eru fleiri sum ikki halda onnur bløð.

Samstundis fer leysasøluprísurin upp í kr. 15, og er hetta eisini ein tilsvarandidagføring.Men hetta merkir eisini,at tað er munandi bíligari at halda blaðið ennat keypa tað. Sum haldari er eisini trygd fyri at fáa blaðið.

Landsfundurin verður 29. desemberLandsfundurin hjá Føroya Fiskimannafelag verður í Norðurlandahúsinum tann29.desember. Byrjað verður kl. 10, og hildið verður á út á seinnapartin.

Skráin verður tann vanliga fyri landsfundin, fyrst og fremst ársfrágreiðing ogroknskapur. Vit plaga at hava ein gest at greiða frá onkrum evni av áhuga hjáfiskimonnum. Í ár verður tað Petur Steingrund, fiskifrøðingur áFiskirannsóknarstovuni. Fiskifrøði er eitt evni, sum hevur størstan áhuga hjáfiskimonnum, so vit vóna at menn fara at møta upp í stórum tali.

Teir sum hava útreiðslur av luttøkuni fáa tær endurgoldnar.

Hóast sjómansheimið er selt, verðasjómenn ikki snýttir fyri jólagávur.Einasta broyting er, at í ár hava gáv-urnar verið latnar inn á skrivstovunahjá Føroya Fiskimannafelag.

Sjómanstrúboðarin Thorleif Johan-nesen hevur tikið sær av tí praktiskavið jólagávunum at fáa tær út til

skipini. Her er hann avmyndaður inniá FF við einum hópi av jólapakkum.Tær munnu vera einar 1600 í tali.

Vit vilja fegin hjartaliga takka øllumteimum mongu, sum kring landiðhava nýtt tíð, kreftir og pengar fyri atgleða okkara siglandi fólk til jóla.Hetta verður virðismett av teimum.


Etter at Noreg vart okku-pert av tyske tropper 9.april, 1940 vart det tyskeordningar og dekret somNoreg vart styrt etter. Detvart slik at vi følte at detvar vanskeleg å leve i vårteige fedreland under tvangav tysk styring.

Om sommaren 1941vart det snakka oss kame-rater imellom at dettekunne vi ikkje finne oss i.Rett nok såg det ikkje sålyst ut. Heile Europa varokkupert av Tyskland ogItalia. Det var berre Stor-britannia som var fritt.

Etter at min svogerIngolf Remø var ferdigmed kapteinskole og egfiskarfagskolen var vikomne til sommaren i1941. Vi byrja og snakkeom å forlate landet ved årøme til Storbritannia,men det var ikkje såenkelt.

Med einaste landet somvar fritt, Storbritannia, varikkje valet så stort, og såhadde den tyske okkupa-sjons makta eller rettaresagt Gestapo innført døds-straff for den, som vartteken ved å røme landet.Den skjerpa tone og fram-ferd overfor det norskefolk kunne vi ikkje aksep-tere, og derfor var vinokre ungdommar ogplanlegge ei flukt.

Den elste bror minreiste den 6. mai 1940som fyrste båt frå Herøymed offiserer, som skullefortsette Noregs kamputenfor landet grenser.

Situasjonen var langtfrå lys, dei allierte var påvikande front, men der-som vi ga opp nå varikkje framtida lys å sjåfram i. Derfor snakka visom kjente kvar andre, atvi måtte halde kontaktaog dersom vi fikk kjenn-skap til nokon båt til åreise med skulle vi varslekvar andre. Nå var det velogså slik å reise på denlyse årstid var det uhel-

dig. Derfor vart det snak-ka mykje om at den bestetid til å stikke av var påhausten. Det var kortaredag og vi fikk god hjelp åholde oss skjult av nattemørke.

Farið varð avstaðí myrkriUt i september vart det igrunnen slik at "Kval-sund", som var ein for-holdsvis ny fiskebåt på 65fot, peika seg ut som einbåt, som det var mogelegvi kunne få tak i å flykte

over havet med. Nokre avdei som var med rømingsplanen var mannskap ombord. Dei hadde fått vite,at båten skulle ut på silde-frakting og at dei fikkogså bunkers til dette. Viplanla at vi skulle stelebåten, når Kvalsund had-de fått bunkers om bord,og det hadde han førstedagane av oktober. Mask-inen var demontert, ogdelene var gjemt vekk, såikkje det var mogeleg til åstarte motoren, og på denmåten hindre at båtenvart teken og reist over tilEngland. Men mannskap-et viste kvar delen gjømt.

Om ettermiddagen den 6.oktober fikk beskjed omat skulle vi "flykte" måttedet skje ikveld eller i nattfor i morgon skulle båtengå etter sildelasten. Vibestemte at vi skulle reiseikveld, og sa farvel medalle heime. Far fulgteIngolf og meg sjøen. Viskulle ro dit Kcalsund lågi fast fortøyning.Veret varmed fint og vindstillemed måneskin. Det varca. 3 km ro dit Kvalsundlåg, når vi kom dit vistedet seg det var samla 17mann som hadde tenktseg å stikke av. Det vargod hjelp å få til å settepå delene til motorensom var skrua av. Så rod-de far og ei par andrefæringar (fýramannafør)Kvalsund ut frå land eitgodt stykke frå land. Såstarta vi opp motoren, ogden gikk heldigvis.Vi tok far på slep og sette kurspå Nordre Vaulen, som erein kanal som er gravetmellom Remøy og Lein-øya. Så vinka vi farvel tilfar og slepte han der.

Flukta til den frie ver-den var begynt.

Kós móti FøroyumFrå nordre vaulen sette vikurs mot Runde og Goks-øyrvika. På Runde var derstasjonert tysk vaktpost,som skulle rapportere alltrafikk som siglde på sjø-en.Vi gikk forbi den tyskevaktposten, som var påland, med full signal før-ing, men akter lanternenvar sløkt. Samtidig vartregistrering merket somvar M-64-HØ overmalt 6talet og bokstaven H slikat båten som eventueltdei såg hadde register

merke M-4-Ø. Dette varfor å villeie tyskane dersom de skulle sette i verksøk etter oss. Vi styrteNW og gikk ca. 60 sømilav før vi forandra kurs tilFærøyane. Grunnen til atvi gikk så langt til havsvar, at dersom tyske flyskulle vere på leitingetter oss var det mest san-synleg at de ville leitamot Shetland.

Vi var heldige med væ-ret som var tåke dis ogdelvis tåkedotter, så detvar dårlig sikt og spesieltfor fly.

Koma til FøroyarSeilasen frå Noreg til Fær-øyane gikk fint med godtsjøver å seile i helt til visåg konturane av dei Fær-øyske fjella om morgon-en når det grydde av dag9. oktober. Det var storglede blant alle om bord,at vi hadde kome vel-

berga over havet. Derkom eit engelsk krigsskipog spurte kvar vi kom fråog vårt svar var frå Noreg.Vi vart beorddra og gå tilTorshavn. Vi kom inn ditca. kl. 12.00 og vart hen-viste til å ankre opp påbukta vest for Tinganes.Der kom den norske kon-sulen Ihlen om bordsamen med færøyiskemyndigheter og engelskemillitære, og vi vart regi-sterte med namn ogalder, 17 mann i alt.

Ingolf Remø, som varskipper, Charles Remø,Alfred Kvalsund, JacobMadsen Kvalsund, JoakimKvalsund, Petter HansonRunde,Albert Teige, EinarTeige, Åsebø få Volda,Almestad frå Ålesund,Perry Korsnes Ålesund.Den 17. person har egikkje namnet på.

Med så mange personerom bord var der forlite

køiplass, slik at 7 av ossvart plasserte på HotelFøroyar. Det var ein dan-ske som var direktør, vivart godt imot tekne kvarvi kom og spesielt av detfærøyske folk. Det varuvist kva tid vi fikk reisevidare til England, mendet var snakk om eitroppetransport skip varventa om ca. 8 dager, ogder var det mogeleg athalvparten kunne få blimed.

Når vi kom til Færøyanespredde nå ryktet seg forttil andre nordmenn somvar.

Brødrene Ervik somkom og ville høyre nyhet-er heime frå. Bror deiraRasmus Ervik, som vargift med Josefine, boddepå Remøya, som eg ogIngolf var frå. Så var detHans Fedje i frå Fosnavåg,og ein 45 fots båt frå God-øy som dreiv fiske der, ogalle ville høyre nyttheime frå Noreg, og vifortalde det som viste.

Við bensin tilKlaksvíkarNår vi kom til Færøyanehadde tyske fly vore påbombetokt der, der varmørklagt om natta, så detherska ein viss krigstil-stand der også. I Torshavnhadde dei stort lager avbensin på fat, som dei varredde tyske bombe skulletreffe, dersom bombingahelt fram. Derfor fikk vispørgsmål om vi kunnefrakte bensinfat til Klaks-vik.Vi skulle gå om nattaog ha los eller kjentmannmed oss, for der var ingenfyr tent. Vi sa ja og lastaom bord så mange bensinfat vi kunne. Vi var 7

Charles Remø undir krígnum:

Sigldu við bensini úr Havnini til KlakvíkarEin av teimum, sum Óli Jacobsen hitti á landsfundi hjá Norges Fiskarlag, var tann yvir 80 ára gamli Charles Remø, sum er heiðurslimur ífelagnum. Hann var ein av mongu norðmonnunum, sum rýmdu undan týskarum undir krígnum, og sum fyrst kom til Føroya. Hann hevur skrivaðum hetta, og vit hava fingið hansara frásøgn, sum er eitt íkast til ta søgu, sum vit hava havt her í blaðnum um hesar norðmenn. Charles skrivar:

Charles Remø. Málningur av "Silva".

"Kvalsund".

Johannes var í maskinrúminum og mundi fingiðbumbuna um vangan, tá hon kom inn ímaskinrúmið uttan at bresta!


mann som var med påturen og vi kom til Klaks-vik omtrent ved midnattstid og var ferdige medlossinga utpå morgonen.Men vi fikk ikkje gå til-bake til Torshavn før omkvelden det vart mørkt.Vikom oss tilbake til Tors-havn uten at vi såg nokotil tyske fly. Men om nattavi var komne tilbake tilTorshavn,vart den norskebåten Silva bomba íKlaksvik og den sokk oglåg på botnen at med eikai.

Skuldu flota "Silva"Konsul Ihlen kom til oss åsnakka om vi ville gå tilKlaksvik og prøve ogheve Silva.Vi sa ja til å gåtil Klaksvik og vi fikk ut-styr om bord til arbeidet,blant anna ei stor hand-pumpe til å lense Silvasom låg med dekk i vatn.Når det vart mørkt omkvelden fikk vi los ombord og vi sette kurs motKlaksvik og kom dit ut påkvelden. Vi som var vanttil å arbeide på sjøen, sågmed det samme, at detikkje var mogeleg å bergeSilva med det utstyr, vihadde med. Men konsulIhlen helt på sitt at detteskulle vi klare, men etteren to tre forsøk på å rettefartøyet opp var miss-lukka, innsåg også hannat vi ikkje hadde nok ut-styr til å hjelpe os med.Vivar samde om at vi skulleligge i Klaksvik til omkvellen og då skulle vi gåtilbake til Torshavn.

Det passa godt for megog Ingolf då fekk vi høvetil besøke Josefine Ervik,og ho var sjølvsagt gladfor å få besøk, og høyrenytt heimefrå.

Om morgonen gikk viut av hamna i Klaksvik oggikk langs med landet pånord sida vestover ogankra opp. Men straksetter såg vi folk på veg tilfjæra og sette båt påsjøen,og kom langs skips-sida og var sinte ogsnakka med losen og sa atvi måtte flytte. For komdet tyske fly mente dei atvi ville vere eit bombemålog var redde for folk oghus på land.Losen meinteat det var ingen fare fordet.Vi forsto nå ikkje ord-bruken mellom losen ogfolka frå land, men denhardna til, og til sluttsnakka losen med oss ogvi vart samde om, å flyttelenger uti fjorden der detikkje var bebyggelse.

Då leid mot kveld ogdet var mørkt gikk vi tilTorshavn då vi var ferdigmed vårt oppddrag.

Víðari til BretlandsMens vi gjorde turane tilKlaksvik var halvpart avde 17 på hotellet i Tors-havn. Hele tiden vi var

der låg Kvalsund til ank-ers ved Tinganes.

Middag vart kokt ombord, mens brød og matspiste vi på Hotellet, visom budde der.

Ellers arangerte hotell-direktøren tur for oss alletil Kyrkjebø som var einopplevelse.Vi hadde godtvær dei dagane vi var påFærøyane, og vi fikk sjårundt om.

Så kom ordren vi haddeventa på, det skulle komeeit lite troppe transportskip som tok med seg 8mann nå, den andre halv-parten måtte vente til eitseinare skipsanløp. HansFedje som hadde reist fråNoreg med sin fiskebåtVesteren 7. mai 1940sagde, at han ville reisemed oss til London ogmelde sig til tjeneste, såhan blei med. Det sammevart eg og Ingolf Remø,Rolf Ytrebø, Petter Han-son Runde, Albert Teige,Henry Pareliussen ogTrygve Kvalsund.En etap-pe på reisen til Englandhadde vore vellukka, någikk den vidare til Lon-don.Vi tok farvel med deisom ikkje fikk reise den-ne gangen, og det varsjølvsagt leit å bryte oppeit samensveist lag som vihadde vært, vi hadde værteit godt samensveiset lag,som berre hadde eintanke hode og det var åfri Noreg frå dei tyskeokkupantene.

Var við til innrásinaí NormandínumCharles var bert 17 ár, táhann við undantaksloyvifyri aldur kom inn á Aukrafiskerfagskole í 1940.Pápi hansara var reiðariog skipari á íshavsskútuni“Polara”. So tað var rími-ligt at hann satsaði uppáeitt lív á sjónum.

Tað vóru ymiskar orsøk-ir til, at norðmenn rýmduúr Noregi undir krígnum.Men hjá Charles er einginivi um, at orsøkin varmótstøða móti týska her-setingarvaldinum, og hettakom hann eisini at sýna íverki. Kvalsund manglaðiein navigatør, og tí fórhann við hesum skipi.Hann var tá 18 ár.

Eftir at vera komin tilLondon fekk Charles íboði at fáa eina útbúgvingsum fjarritari, og var hannvið í fyrsta holdinum sumkom inn á ein norskanradioskúla í London. Efturhetta fór hann sigla og varvið í “slaget om Nord At-lanteren”. Hetta var sigl-ingin við konvoyum mill-um Amerika og Europa,sum var sera vandamikilvegna ta støðugu hóttan-ina um týsk kavbátaálop.Tað verður roknað sumeitt undur, at hann barboð í bý, tí ofta stóð áHann var eisini við í D-

degnum 4. juni 1944, sumvar ein byrjan til endanhjá Hitler.

Eftir kríggið sigldi Char-les sum fjarritari undirmeira friðarligum um-støðum. Hann hevurarveitt bæði í Antarktis ogá Svaldbard. Síðan sigldihann sum skipari í 29 ár.

Allir teir 17, sum rýmduvið Kvalsund, yvirlivdukríggið, men nú eru berttríggir eftir. Charles erframvegis sera raskur eftiraldrinum, og vit sendahonum og hansara okkarabestu heilsanir.

Tað seinasta nýggja er,at Charles hevur fingiðmedalju frá norska kongi-num. Um hetta skrivanorsk bløð m.a.

Charles Remø fekkKongens gull82 år gamle Charles Remøfrå Herøy i Møre ogRomsdal vart søndag til-delt Kongens forteneste-medalje i gull.Charles harhatt ei lang rekke til-litsverv i fiskarane sineorganisasjonar. Vi gratu-lerer!

Charles Remø kom medi Herøy kommunestyre i1971, og var ordførar i toperiodar, frå 1979 til1987. Frå 1976 til 1983,og frå 1991 til 1999 varhan med i Møre ogRomsdal fylkesting. Hanvar også 1. varamann forHøgre til Stortinget frå1983 til 1987, og møtteofte på tinget i denneperioden.

Sitt sterkaste engasje-ment har Charles Remølikevel utøvd i ulike fiske-riorganisasjonar. Han varmedlem og leiar i kon-trollnemnda i Norges Fis-karlag frå 1972 til 1982,og medlem av salsstyretog styreleiar i Feitsild-fiskernes Salgslag 1978-88. Leiar i samarbeids-utvalet mellom Feitsild-fiskernes Salgslag og Ma-krellaget 1978-88. Re-presentantskapsmedlem iNorges Sildesalslag 1964-74. Medlem av i Fiske-ristyret i Møre og Roms-dal fra 1980 til 1991, avdette 8 år som leiar.

Frå krigens dagar harhan Deltakermedaljen,Krigsmedaljen og Medal-je frå invasjonen i Nor-mandie. Som ein av nokrefå som lever i dag av deisom var med under in-vasjonen i 1944, repre-senterte Charles RemøNoreg i Normandie ved60-årsmarkeringa våren2004.

Charles Remø har fram-leis som 82-åring eitsterkt samfunnsengasje-ment.Han er leiar i HerøyEldreråd og leiar i YtreHerøy pensjonistforein-ing. (Kilde: NRK Møre ogRomsdal).

BBUUMMBBAANN ÍÍ NNOORRSSKKAA BBÁÁTTIINNUUMM ""SSIILLVVAA"".. Millum lesarabrøvini í seinastuDimmalætting var ein sera áhugaverd frágreiðing um bumbuálopið í Klaksvík í1941, skrivað av Petur Heimá, sum var við norska skipinum "Silva" og sá, tá iðbumban var tveitt. – Myndina hevur Robert Brockie jr. úr Havn tikið, tá álopiðvar gjørt, og sýnir hon bumbuna í maskinrúminum á "Silvu", aftaná at hon varkomin inn gjøgnum skipssíðuna, hevði brotið ljósmotorin, var farin upp umhøvuðsmotorin, har toppstykkið var tikið av, og hevði lagt seg á dúrkið. Bumb-an, sum hevði tíðarur, var ikki brostin, av tí at urverkið var irrað.

BBUUMMBBIINNGGIINN AAVV KKLLAAKKSS--VVÍÍKK.. Í sambandi við um-røðu av bumbuálopunumá Klaksvík undir seinnaheimsbardaga,høvdu vit íseinasta blaði mynd aveini bumbu í maskinrúm-inum á norska bátinum"Silva".Hesar báðar mynd-irnar hava vit fingið aftr-at. Tær eru tiknar avH.Hansen, táverandi sýslu-manni í Klaksvík, viðmyndatóli hjá Poul Als,fyristøðumanni. Ovaramyndin er frá fyrstabumbuálopinum á Klaks-vík um 9.-10. oktober1941. Eitt týskt flogfartveitti tvær bumbur, sumkomu í fundamentið ákaiini, sum fór so illa, atsund gjørdist í hana."Fugloy", sum lá viðbryggju, sakk, men honvarð seinni hevað viðtunnum og síðan tikinupp á beding og umvæld.– Hin myndin er tikin, táið "Silva" er komin upp ásleipistøð og vísir holið,bumban gjørdi í bakborð,tá ið hon fór gjøgnumsíðuna og inn í maskin-rúmið uttan at bresta.Maðurin á myndini ergamli bedingsmeistarin,Peter Joensen, sáli.

Úr Dimmalætting

Myndirnar t.h. Ovast sæst bumban, har sum honendaði í maskinrúminum. Mittast er skipið sokkiðog niðast sæst holið, sum bumban fór inn ígjøgnum.


Framúr bók um losjurørslunaTann 24. november varðbókin “Losjan Støt Viljen100 ár” løgd fram á einumtíðindafundi, har bert FF-blaðið møtti, í hvussu ertil tíðina.

Tað má sigast at veraspell, at so lítil áhugi varsýndur einum slíkum av-riki, sum hendan bókin er.Hon lýsir søguna hjá frá-haldsrørsluni í Føroyumalla seinastu øld. Og vitfáa enn eina váttan umteir megnarmenn og -kvinnur, sum virkaðu íFøroyum hesa tíðina, eis-ini á øðrum økjum.

Fyrsta fráhaldsfelagið ídanska ríkinum var Havn-ar Avhaldsfelag, har ein avoddamonnunum var merk-ismaðurin og hugsjónar-maðurin Djóni í Geil. Ogtað er júst oldurabbason-ur hansara, Erling Isholm,sum hevur skrivað losju-søguna, har oldurabbihansara í Arge ættini, ÓliArge, pápi Bil Óla, var ífremstu røð innan losju-rørsluna.

Tað var ikki uttan grund,at fráhaldsfeløg vóru stovn-að. Aftan á fríhandilin í1856 var frí søla avbrennivíni, og hetta varsnøgt sagt ein vanlukkafyri samfelagið, har menndrukku seg frá heimi ogjørð,og førdi hetta nógvarvanlagnur við sær.

Tað var undir hesumumstøðum, at stig eisinivórðu tikin til at stovnalosju í Havn.Tann fremstioddamaðurin fyri hesumvar Laurits Henriksen -ein dani, sum búsettist íFøroyum.

Ónøgd við Avhaldsfelag-ið førdi til, at losjan varðstovnað í 1902. Her varfylgjandi árini skiftivískapping og skiftivís sam-starv millum hesar báðarfráhaldsrørslurnar.

Tað er sjálvsagt avmark-að, hvussu nógv kanntakast við í einum slíkumummæli. Vit skulu berttríva í onkran tátt.

SjómansheimTað, sum neyvan hevurverið kent fyrr, er, at eitttað fyrsta, sum losjangjørdi, var at fara at virkamillum sjómenn og atseta á stovn eitt sjómans-heim ella rættari sagt einasjómansstovu.

Tað vísti seg, at drekka-ríið millum fiskimenn varí hæddini, tá ið teir komutil Havnar, áðrenn slupp-irnar fóru avstað, og soeisini tá teir komu aftur.

Nógvir av limunum ílosjuni vóru fiskimenn.Greitt verður frá, at í 1904

kom ein skipari á fund ogskeyt upp at innlima 6 avsínum skipsfeløgum ílosjuni, áðrenn farið varðavstað hetta várið. Undir-tøkan fyri hesum varsjálvsagt góð.Tá ið skipinikomu heimaftur, vóruaftur fundir millum túr-arnar, at melda enn fleiriav manningini sum limir.

Tað man vera hetta,sumhevur givið íblástur til atgera nakað fyri teir fiski-menn, ið framvegis druk-ku, tá teir vóru heima.Fyri at geva fiskimonnummøguleika fyri rúsfríumumhvørvi, varð eitt “sjó-mansheim” latið upp viðundirtøku frá FøroyaSkipara- og Navigatørfelag,sum var einasta manning-arfelag tá. Innivist fekst í tígamla almúguskúlanumúti á Reyni, har navigatør-felagið eisini helt til tá.

28. februar 1903 lat“sjómansheimið” upp viðteimum tænastum, sumeitt sjómansheim fram-vegis hevur, sum mat-stova, lesistova og møgu-leika fyri at skriva brøv.Tóvar ikki gisting. Sjómans-heimið var nógv vitjaðhetta várið, og tað vóruupp í 66 mans inni í senn.Eisini varð skipað fyrifyrilestrum, t.d. av R. C.Effersøe, Pola í Dali ogLaurits Henriksen. Sjó-mansheimið fekk tó ikkilanga tíð. Almúguskúlinvarð tikin niður sama ár,og illa gekst at finnaonnur høli. Men hetta ereitt vælgerandi dømi umtann samhuga fólk høvdufyri fiskimonnum.

“Brændevinspartiet”Ein áhugaverdur partur ereisini ein frágreiðing um,tá politikkur kom í brenni-vínsmálið við valinum í1906. Tey flestu munnuhava hoyrt, at Sambands-flokkurin skýrdi Sjálv-stýrisflokkin fyri “brænde-vinspartiet” í valstríðnum.Søgan aftanfyri hetta er ístuttum, at fráhaldsrørsl-an vildu banna sølu avbrennivíni, og hon savn-aði inn undirskriftir atstuðla hesum ynski. Sam-stundis arbeiddi JóannesPatursson við at útvegaløgtinginum eitt fíggjar-ligt grundarlag, fyri atgeva tinginum størrimøguleika at reka poli-tikk, sum kostaði pening.Eitt uppskot hansara vartollur á brennivíni, sumvar helvtin av hansara“fíggjarlóg”. Hesum vildufráhaldsrørslan ikki vitaav. At tingið skuldu havainntøkur av hesum drykki,

sum hevði verið til sostóra vanlukku, hildu teirvera sera ómoralskt.Vegnasíni politisku áhugamálvar Jóannes ímóti atbanna sølu av rúsdrekka,og hetta gav honum tru-

pulleikar við fráhaldsfólk,sum annars vóru í báðumflokkum.

FólkaatkvøðanAlt hetta endaði so viðfólkaatkvøðuni í 1907 um

bann fyri fríari sølu avrúsdrekka. Hetta er einsera áhugaverd og spenn-andi søga.Tí nú mátti val-ið vinnast hjá fráhalds-rørsluni. Og tá er tað, atvit fyrstu ferð hitta Petur

Jensen. Fráhaldsrørslansøkti sær hjálp úr Dan-mark til valstríðið, og teirsendu Petur Jensen higar,og kom hann á Havninaeftir ein illveðurstúr í 6dagar, næstan deyður avsjóverki. Og nú var at faraum landið at agitera, ogher mundi Petur Jensenbeint fyri sær sjálvum áfyrstu ferðini, sum gekkvestur í Vágar. Síðan varðfarið um alt landið. Úr-slitið gjørdist eisini einstórsigur fyri fráhalds-rørsluna. Í Havn atkvøddut.d. 440 fyri banni, meðan20 vóru ímóti, og soleiðisvar myndin kring landið,har bannið varð viðtikiðvið 1167 atkvøðum móti34. Tað vóru fyrst ogfremst kvinnurnar, sumáttu heiðurin fyri hettaúrslit, meðan menninirhelst hava sitið heima.Havi annars hoyrt umkonu av Hellunum, sumannars ongantíð fór á val.Tað var eisini óhøgligt, tígangast skuldi um fjalliðtil Fuglafjarðar. Men tilhesa atkvøðugreiðslunavar hon fyrsti “maður”sum fór á val fyri at stuðlabanninum.

Petur Jensen bleiv ver-andi í Føroyum og fekkstóran týdning á einumøðrum øki. Hann varmeiaristur og kom atstanda fyri mjólkaforsýn-ingini í Havn, sum fekksera stóran týdning íFøroyum. Millum hansaraeftirkomarar í Føroyumeru Carl Johan Jensen ogMikkjal Helmsdal.

Forboðið hjálpti,men...Rúsdrekkaforboðið hjálp-ti nógv uppá støðuna.Beint undan fólkaatkvøð-uni innfluttu vit uml.150.000 pottar av brenni-víni og 230.000 pottar avøli, sum var ein øgilignøgd til eitt so lítið fólka-tal. Hesar nøgdir fóruskjótt niður í helvt. Menbrennivín kundi innflyt-ast. Her eru so eisinibroytingar gjørdar, og 100ár seinni er ikki komið ámál, verri enn so.

Eftir hendan sigur hev-ur fráhaldsrørslan havtskiftandi vind. Beint eftirfólkaatkvøðuna fór atganga afturá hjá rørslunifyri aftur at ganga framáfram móti okkara tíðum.Seinastu árini tykist frá-haldsrørslan at hava veriðsera veik. Á pressufundi-num var eisini onkur sumhelt, at vánaliga uppmøt-ingin hjá “etableraðu”pressuni segði nakað um

Gamli almúguskúlin á Reyni var fyrsta sjómansheimið.

Høvundin Erling Isholm saman við mammu síni Jórun og ommu síni Petru.

Gamlir losjumenn vóru við til framløguna, f.v. Annfinn Rubek Nielsen ogHendrik Rubeksen.


almenna áhugan fyri rør-sluni og sakini hjá henni.

Men tað er framvegisbrúk fyri fráhaldsrørsluni.Á umrødda fundi vórutey, sum greiddu frá, at teyfóru uppí losjuni sum ung,tí drukkið var heima. Oglosjan hjálpti teimum atstanda ímóti at falla ísomu grøv. Tey munnuvera nógv, sum hava veriðog eru í hesi støðu.

Eitt fráhaldsfelag eigurikki at verða gloymt, ogtað er Mikladals sóknarFráhaldsfelag. Hóast taðeru meira enn 100 ár síð-ani, at tann stóri leiðarinher Absalon á Trøllanes,doyði, so er Kalsoygginframvegis upp á seg einfráhaldsoyggj. So leingikann ein slík rørsla havaávirkan so nógva ávirkan.

Eigur at koma ítingi og í skúlar Bókin er eitt megnarverk,

og hon lýsir eina søgu,sum ikki so nógv er gjørtburturúr. Tað kann verðanevnt her, at rættlesarinav bókini Hanus Samuel-sen hevur sagt, at hannvar eins hugtikin av bók-ini seinnu ferð, hann lasrættlestur, sum fyrru ferð.

Bókin hevur uppiboriðstóra útbreiðslu heilt frátingi til skúla. Skúlarnireiga at útvega sær minsteitt klassasett, so allirnæmingar kunnu seta seginn í, hvussu skaðiligt rús-drekka kann vera, og ikkiminni fyri at kunna segum menn og kvinnur viðhugburði, sum ofraðu segfyri eini søk. Vit havanevniliga brúk fyri slíkumfólki eisini í framtíðini, ogtey eiga at kunna fáaíblástur í skúlanum.Tað erhar tað skal byrjast.

Hetta er í hvussu er eingóð jólagáva.

Jákup Lindenskov legði bókina fram.

PressemeddelelseRederiet Esvagt A/S forsøger at undgåkonflikt med uorganiserede styrmænd ogskibsførere fra Færøerne.

Søfartens Ledere er blevetopmærksom på, at Esvagthar været aktive på Fær-øerne i forsøg på, atansætte skibsførere ogstyrmænd.

- Fra personer, som harværet til jobsamtale medEsvagt på Færøerne, harvi fået oplyst, at Esvagt idisse jobsamtaler indled-ningsvis spørger ansøger-ne om de er medlem afSøfartens Ledere - DanskN a v i g a t ø r f o r e n i n g(DANA), og kun såfremtansøgeren ikke er med-lem af DANA tilbyderEsvagt at ansætte ved-kommende.

- I DANA er vi ikke over-raskede over, at Esvagtforsøger at undgå den lov-ligt varslede konflikt.Men vi finder det særde-les kritisabelt, at Esvagtikke gør de færøske navi-gatører opmærksom påden situation, som rederi-et befinder sig i med vars-let konflikt, siger JensFage-Pedersen, formand.

Han minder om, atDANA varslede konfliktoverfor Esvagt den 16.november 2005 med bag-grund i de resultatløseforhandlinger om forny-else af overenskomsten.En eventuel arbejds-standsning vil træde ikraft den 16. december2005 kl. 00.00. DANA hartillige varslet stillingsblo-kade mod Esvagt.

Konfliktvarslet er afgi-vet, for at nå en forhand-lingsmæssig løsning,og ersolidt forankret blandt demere end 100 ansatteskibsførere og styrmænd iEsvagt. DANAs organisa-tions-procent i Esvagt er91 pct.

- Efter vores oplysning-er, er flere færøske navi-

gatører blevet kontaktetefter, at de tidligere harsendt uopfordrede ansøg-ninger til Esvagt. De harderfor den opfattelse, atder er tale om en heltalmindelig ansættelse, ogikke et job hvor man reeltskal medvirke til, at pres-se sine danske kollegersåledes at de opgiverkampen for en ny over-enskomst.

- Vi er i en situation,hvor færøske navigatøreruvidende og uforskyldttager et job, i hvilket devil blive opfattet som“skruebrækkere”, påpe-ger Jens Fage-Pedersen.

- Vi vil derfor, efter bed-ste evne forsøge, at infor-mere de færøske naviga-tører om situationen iEsvagt og forventer, at desom på trods af dennuværende situation væl-ger, at tage ansættelse iEsvagt vil melde sig ind iDANA og bakke op omden varslede konflikt,siger Jens Fage-Pedersenog tilføjer at DANA har etgodt samarbejde med Før-oya Skipara- og Navigatør-felag, og har sat dem ind isituationen omkring Es-vagt.

Jens Fage-Pedersen op-lyser, at DANA har for-handlingsretten for færøs-ke navigatører på danskeskibe og at foreningen pt.har 330 medlemmer fraFærøerne.

Med venlig hilsen

Jens Fage-PedersenSøfartens Ledere Tlf. 33 45 55 65Mob. 40 42 77 78E-mail: [email protected]á Føroya Skipara-

og NavigatørfelagVíst verður til tíðindaskriv frá, Søfartens Ledere -Dansk Navigatørforening her í blaðnum í sam-bandi við sáttmálastøðuna millum Søfartens Ledere- Dansk Navigatørforening DANA og RederietEsvagt A/S.

Føroya Skipara- og Navigatørfelag lýsir herviðSøfartens Ledere - Dansk Navigatørforening fullanstuðul í stríðnum fyri at fáa nøktandi og skipaðiviðurskiftir fyri limir sínar.

Heitt verður hervið á skiparar og stýrimenn umikki at søkja ella taka við starvi hjá Esvagt, so leingisáttmálaviðurskiftini millum Søfartens Ledere -Dansk Navigatørforening og danska reiðaríiðEsvagt ikki eru komin í rættlag.

Gongdin í málinum verður lýst á heimasíðuni hjáSøfartens Ledere - Dansk Navigatørforening:WWW.DANA.DK.

FFøørrooyyaa SSkkiippaarraa-- oogg NNaavviiggaattøørrffeellaagg..

Fótbólstkappingmillum sjómenn

Sjómanskappignin í fótbólti verður í KÍ høllinimikudagin 28/12-2005.

Tilmelding skal vera innan 20. desember á217739 ella teldupost: [email protected]

Sóknarformansvalog val til Sjómanna-deildinaSum kunnugt hava vit val í Fiskimannafelagnumhvørt ár, soleiðis at vit triðja hvørt ár hava felags-formansval, sýsluformansval og sóknarformansval.

Í ár hava vit sóknarformansval. Um uppgávurnarhjá sóknarformonnum sigur lóg felagsins:

SóknarformennLandið verður býtt í felagssóknir og skal býtast so,at lætt er hjá sóknarformanni at fara um í síni sókn.Í hvørji sókn verður valdur ein sóknarformaður viðtveimum tiltaksmonnum. Hesi val kunnu veramunnlig, men skulu vera skrivlig, um nakar krevurhetta á fundinum.

Uppgáva sóknarformanna er, saman við tiltaks-monnum,at umboða felagið mótvegis limunum ogat umboða limirnar mótvegis felagnum, menannars ger felagsstjórnin, í samráð við sóknar-formenninar, gjøllari reglugerð fyri arbeiði teirra.

Tær mest ítøkiligu uppgávurnar hjá sóknarfor-monnum við tiltakslimum er at skipa fyri upp-stilling og val í hvørji sókn. Eisini umboða teirsóknirnar á landsfundi felagsins.

Valið skal fara fram, so tað er lokið 1. februar.

Val til SjómannadeildinaSamstundis sum val fer fram av sóknarformonnum,skal eisini veljast nevnd til Sjómannadeildina hjáFiskimannafelagnum. Um hetta sigur lóg felagsins:

Til at taka sær av áhugamálum hjá øðrum siglandilimum enn fiskimonnum hevur felagið eina serligalandsumfatandi Sjómannadeild. Eftir reglum, sumfelagsstjórnin góðkennir, velja limirnir í Sjómanna-deildini eina trímanna deildarnevnd við tveimumtiltaksmonnum, og skipar hon seg sjálv við deild-arformanni og næstformanni.

Nevndin fyri Sjómannadeildina skipar sjálv fyriteimum seráhugamálum, sum hesin bólkur hevur,við øllum neyðugum stuðli frá felagsskrivstovuniog felagsstjórnini, og skal nærri reglugerð gerasthesum viðvíkjandi.

Limir í Sjómannadeildini luttaka á jøvnum føti viðallar limir felagsins í sýslu- og felagsformannsvaliog rinda sama limagjald, tó so at nærri reglur verðagjørdar hesum viðvíkjandi.

Hetta val verður skipað soleiðis, at manningarnarumborð á teimum skipum, sum eru umfatað avfarmasáttmálanum hjá Sjómannadeild FFs, bein-leiðis velja limir og varalimir til hesa nevnd.


TToorrlleeiiff JJoohhaannnneesseenn

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

“Tí at tykkum er í dag ein frelsari føddur,sum er Harrin Kristus í Dávids staði!”

Luk. 2,11

Nýføðingar og smábørn gleða og hugtaka flestufólk. Her er Jesus einki undantak. Fólk vilja gjarnahoyra um tann lítla nýfødda kongasonin - Kristus.Fittur, brosandi og meinaleysur liggur hann íkrubbuni.

Í jólahýri syngja fólk hugtikin við hús, í kirkjum,samkomuhúsum….. um Jesusbarnið.

So leingi hann liggur lítil og tigandi í krubbuni,kunnu fólk, saman við hirðunum, vísmonnunumog øðrum, vitja hann og fjósið í Betlehem. Harkunnu tey gera sínar egnu hugsanir og metingarum Jesus, uttan at hann mótmælir ella rættar tær.

Brádliga verður stemningurin og jaliga kenslanavbrotin, tí eingilin minnir á, at barnið í krubbuniveruliga var vanvirdi maðurin - Harrin Kristus,sum segði: “Tann, ið elskar faðir og móðir meirenn meg,er mær ikki verdur;og tann, ið elskar sonella dóttir meir enn meg, er mær ikki verdur. Ogtann, ið ikki tekur kross sín og fylgir mær eftir, ermær ikki verdur. Tann, ið bjargar lívi sínum, skalmissa tað;og tann, ið missir lív sítt fyri mínar sakir,skal bjarga tí!” Matt. 10,37-39

Nú vendir støðan 180 stig.Verðsligi jólastemning-urin hvørvur, og tú gerst greiður yvir, at tú kanstikki bara standa sum tín egin “harri” við Jesu-barninum í ørmunum, og so geva hann aftur tilMariu ella til Guds, tá tú ikki tímir at bera hannlongur, og so er alt líka hugnaligt, einfalt og gott,sum tað var áðrenn.

Bíbilski sannleikin er tann,at gerst Jesus ikki Harriog frelsari tín, sum fær frelst, leitt og borið teg tilGud, kemur tú als ikki hagar.

Barnið í krubbuni og maðurin á mittasta krossi-num var og er Harrin Kristus, sum kom fyri atfrelsa teg og fyri at koyra teg frá trónuni í tínumegna lívi, so hann gerst Harri og kongur tín.

Tú hevur alt ov leingi sitið sum “harri” í tínumegna lívi, til skaða fyri teg og onnur.

Nú er Harrana Harri og konganna kongur komin -Kristus í Dávids staði. Hann vil gerast frelsari,Harri, kongur, skipari….tín. Tað er náði omanánáði.

Ta løtu, tú ikki bara boyggir knø tíni, men hjartatítt fyri Jesusi, og av sonnum biður hann gerastfrelsari og Harri tín, verður hann tað.

Tá verður gudgivin jóla-, páska- og hvítusunnu-gleði í hjarta og lívi tínum.

Jesus verður tá “hvønndags-Harrin” í tínum lívi.Lukkuligari og ríkari kanst tú ikki blíva.

Gleðilig jól!

Barnið ellaHarrin

MANNINGARMYND8. Karl Olsen, á Beding, Skáli12. Poul Poulsen, í Trøðni, Skáli

14. Hans Weihe, Norðskáli18. Rasmus Rasmussen, í Uppistovu, Skáli.

Henda myndin er av sama skipi sum seinast men við fleiri monnum. Vit hava fingið fýra nøvn ogeru tey:

Hvat man skipið vera?

Á grønlendska landstings-valinum hin 15. novem-ber varð ein føroyingurvaldur. Hetta er EsmarBergstrøm, sum er vág-bingur, men sum annarseisini er hálvur skopun-ingur.

Hann er fluttur til Grøn-lands sum smádrongur oger tí í dag grønlendingurburturav. Hann hevurverið virkin í politikki ífleiri ár. Upprunaliga varhann limur á “sambands-flokkinum”Atassut,og fyrihendan flokkin varð hannvaldur í býráðið í Nuuk.Men fyri nøkrum árumsíðani fór hann burtur úrsínum gamla flokki ogupp í Demokraterne, sumskal eitast at umboða ný-hugsan í grønlendskumpolitikki, og sum kanskaeisini ger tað. Teir fingueisini eitt gott val, meneru kortini settir uttanfyriávirkan, nú teir gomluflokkarnir hava tikið segsaman um at skipa lands-stýri.

Esmar varð valdur við102 atkvøðum. Í Grøn-landi er bert eitt valdømi,og, sum tað sæst, skuluikki so nógvar atkvøðurtil fyri at verða valdur.

Ein í Føroyum kendurpolitikari dumpaði sodyggiliga, og tað var

Simon Olsen frá Hol-steinsborg.Hann fekk ikki100 atkvøður. Hann varfiskimálaráðharri í fleiriár, men hann gjørdist ikkikendur sum nakar føroya-vinur. Hann verður neyv-an saknaður her.

Tað er nógv, sum ein

ikki kann skilja við poli-tikki í Grønlandi. Men teirhava tó ein vissan stíl.Taðer floksleiðslan, sum av-ger, hvør ið sleppur atstilla upp. Tað eru fleiridømi um, at tingmenn,sum gera sær fyri skomm-um, als ikki sleppa uppálistan aftur. Tað er t.d.talan um teir, sum havamisnýtt almennan pening,sum fyrrverandi fiskimála-ráðharrin Rasmus Frede-riksen, og teir, sum havagjørt sær fyri skommum ífyllskapi. Summir roynavið uttanflokkalistum,menhetta gevur als einki.

Vit hava eingi tíðindinifrá Kára við Stein hesaferð. Hann hevur verið íFøroyum í 80 ára føð-ingardag hjá mammu síni,Nancy Danberg. Hon erfarin við honum aftur tilGrønlands.Vit ynskja hennitillukku. Men vit munnufara at frætta frá honumnæstu ferð.

Føroyingur í grønlend-ska landstinginum

Esmar Bergstrøm, føroyingur í grønlendska lands-tinginum



Jólamaðurin spyr lítlaPetur í SMS:-”Hvat ynskir tú tær íjólagávu, lítli mín?”-”Lesur tú ikki teldu-postarnar hjá tær, ellahvat?”

*****

Spákonan: Eg síggieina ólukku í tygarafamilju - vermóður tínfer at doyggja.Maðurin: Ja, ja, tað veiteg, men sig mær baraum eg verið fríkend-ur.

*****

Tveir menn tosa sam-an:- “Vermóðir mín er eineingil!”- “Tú ert sanniligaheppin, mín vermóðirlivir enn!”

*****

Eini hjún fóru út ateta.Tænarin: “Hava tit bí-lagt borð?”Maðurin: “Um vit ætl-aðu at bíleggja borðvóru vit farin niðan íIdé Møblar.

Eliesar: Fór til gravar100 ára føðingardaginTann 23. november fórEliesar Sørensen til gravarúr Betesda í Klaksvík. Jústhendan dagin hevði hannhavt 100 ára føðingardag.Jarðarferðin var merkt aveinum sindri av sorgblíd-ni um, at Eliesar var sonær við og kortini ikkifekk møguleika at haldaein slíkan stóran føðing-ardag.

Jarðarferðin var ein góðlýsing av hesum megnar-manni, soleiðis sum vitfyrr hava lýst hann. Teir,sum talaðu vóru JógvanGerðalíð og Osvald Sivert-sen og á grøvini Óli Stein-berg. Allir menn sumkendu Eliesar væl. Hannvar við sítt fulla skil til taðallarseinasta. Tað var hug-takandi at hoyra, hvussu

Eliesar næstseinasta kvøld-ið, hann livdi, m.a. hevðisungið ein sang og uttan-at hevði endurgivið einkapitul úr Bíbliuni. Aftanáharmaðist hann um, athann vist ikki hevði end-urgivið ein setning heiltrætt!

Ervið var í Betesda, ogher kom eg m.a. at heilsauppá “lítlabeiggjan” hjáEliesar, tann skjótt 96 áragamla Pætur Franklin.Hann hevur eisini veriðein sjógarpur. Hann sigldi

við “Skálaberg” til hannvar 72 ár, og síðan ar-beiddi hann á landi tilhann var 80! Víst hava ver-ið knotur í hesum gomlumonnunum av Kirkju.Umframt Pætur Franklinlivir Mórits eisini, 97 áragamal.

ó.

Pætur Franklin saman við døtrum sínum Birnu, tv.og Sunnevu. Sunneva er annars verdóttir ta 95 áragomlu Oliviu Petersen í Skopun, sum vit havaumrøtt fyrr í ár.

Seinasta ferðin hjá Eliesar á sjálvum 100 ára føðingardegnum.

Documents

Nr. 356 Hósdagur 8. desember 2005 12,- Landsstýrismaður við … · 2015. 3. 4. · Nr. 356 Hósdagur 8. desember 2005 12,-Landsstýrismaður við líki í lastini 50 ár síðan