Obrada rezanjem definicije.doc

7/25/2019 Obrada rezanjem definicije.doc

1/25

OBRADA REZANJEM(definicije koje bi se mogle nai na ispitu

Denis !juma

"


2/25

OBRADA REZANJEMI KOLOKVIJ

Metode obrade rezanja sa alatima sa definisanom reznom geometrijom#$t%uganje#&%ost%ugi'anje

#Rendisanje#Buenje#)lodanje#&%o'la*enje#Odsjecanje

Metode obrade rezanja sa alatima sa nedefinisanom reznom geometrijom#B%uenje#+ono'anje#!epo'anje#$upe%fini

#B%uni%anje

!e"nologija obradep%ou*a'a postupke i,%ade i ob%ade mainski- dijelo'a .eljenog oblika idimen,ijam od polufab%ikata/ tj0 obu-'ata p%oblematiku i,%ade i obliko'anjagoto'i- dijelo'a0

#ostoje d$a ti%a rezanja& Ortogonalno rezanje(gla'na %e,na i'ica alata no%malna je na p%a'ac k%etanja alata ili p%edmeta& Koso rezanje(p%a'ac k%etanja alata ili p%edmeta ob%ade i gla'nog sije*i'a ,aklapaju ugao %a,li*it od

1"2

Ra$an smi'anjaje %a'an u kojoj su nap%e,anja na smicanje maksimalna0 Njen polo.aj je od%e3en(glom smi'anja )* 4eem uglu smicanja odgo'a%a manja debljina st%ugotine0

Zona smi'anja(,ona defo%misanja je ,ona u kojoj se od'ija p%oces defo%macije u st'a%nosti0

Na+in nastajanja deforma'ije50poja'a defo%macije(talo.enja 60 poja'a pukotina 70 smicanje 80 fo%mi%anje st%ugotine

Vrste str(gotine&!ra,asta(nastaje kod .ila'i- mate%ijala

&Kidana(nastaje kod k%ti- mate%ijala&Rezana(nastaje kada je ugao smicanja jednak g%udnom uglu

#ostojanost alataje '%ijeme i,me3u d'a ot%enja %e,ne i'ice alata0

5


3/25

Naslaga pod%a,ume'a klinastu manje ili 'ie nepok%etnu oblast mate%ijala u, %e,nu i'icu alata0 &e%iodi*na poja'a i lom naslage uti*e na p%oces nastanka st%ugotine/ oblik i 'eli*inu ,one

%e,anja/ geomet%iju i postojanost alata/ -abanje alata/ k'alitet ob%ade/ sile i snagu %e,anja/stabilnost p%ocesa %e,anja i sl0 9'%doa naslage je 7:8 puta 'ea od mate%ijala alata0&oja'a naslage ima negati'an uticaj na ,$alitet obrade (ta*nost i k'alitet ob%a3enepo'%ine i %ostojanost alata0

-ti'aj naslage na "abanje alata je d$oja,#Za.tita(nema di%ektnog kontakta alata i p%edmeta#Destr(,'ija

/ile rezanja;5 # gla'na sila %e,anja;6 # sila p%odi%anja u mate%ijal;7 # aksijalna ili pomona sila

;5 < ;6 < ;7 = > < 6 < 5

#ro'es odre0i$anja sile je $eoma ,om%li,o$an te se ($ode znatna%ojednosta$ljenja 1ograni+enja2 ,ao#&%omjena geomet%ije uslijed -abanja#Zanema%i'anje elasti*ne defo%macije#&oja'a pukotina kod st'a%anja st%ugotine

#Ani,ot%opija mate%ijalaDinamometrisu u%e3aji ,a mje%enje sile0 ?o%iste se ,a ekspe%imentalno mje%enje gla'ne sile %e,anja i ostali- komponenti %e,ultujueg otpo%a %e,anja0

Dinamometri se grade na slijede3im %rin'i%ima#Me-ani*kom#+id%auli*nom#&neumatskom#Elekt%i*nom p%incipu0

Vibra'ije se dijele narin(dne(nastaju usljed neu%a'note.enosti ob%tni- dijelo'a maine ili p%edmeta ob%ade&/o%st$ene(nastaju kao %e,ultat nestabilnosti p%ocesa %e,anja

Vibra'ijenegati'no uti*u na k'alitet ob%ade/ ta*nost mje%a/ postojanost alata i mogu otetiti mainu0

6


4/25

Na+ini smanji$anja $ibra'ija#Dob%o temeljenje sa podmeta*ima#b4"#'ee (debljina no.a da je to 'ea mogua&l#k%ae (koliko god je mogue da ubacimo alat u d%.a* alata#&odmeta*i ,a no. od plastike/ bak%a/ mesinga/#No. sa op%ugama#@%e3aji sa p%igui'a*ima

5enerisana to%lota je rez(ltat %oja$e +etiri to%lotna iz$ora ( zonama67 p%ima%na ,ona defo%misanja68 kontakta g%udne po'%ine %e,nog klina alata i st%ugotine69 kontakta le3ne po'%ine %e,nog klina alata i ob%a3ene po'%ine6: ,ona elasti*ni- defo%macijaNaj'ei i,'o%i toplote su 5 i 60

5enerisana to%lota se od$odi %re,o %et to%lotni" %onora;7 st%ugotina;8 %e,ni alat

;9 p%edmet ob%ade;: okolina ($+&;


5/25

#ostoje tri osno$na obli,a "abanja#+abanje isklju*i'o po g%udnoj po'%ini#+abanje isklju*i'o po le3noj po'%ini#Opti oblik -abanja (po le3noj i g%udnoj po'%ini k%ti mate%ijali

#ored osno$ni" ja$ljaj( se i dr(gi obli'i "abanja ,ao .to s(#Zaobljenje %e,nog '%-a

#Radijalno -abanje#?oncent%isano -abanje na le3noj po'%ini %e,nog klina

Kon'entrisano "abanjese manifestuje poja'om ni,a .ljebo'a/ naj*ee u ,oni p%ela,a sa pomonena gla'nu %e,nu i'icu0

Dire,tni %arametri "abanja %rate %romijena obli,a reznog ,lina alata#linijski (jednodimen,ionalni#po'%inski (d'odimen,ionalni#,ap%eminski (t%odimen,ionalni

Osno$ni zada'i sredsta$a za "la0enje i %odmazi$anje 1/?#2 s(#$posobnost -la3enja (toplotna p%o'odlji'ost#$posobnost podma,i'anja (sposobnost smanjenja t%enja#Zatitna sposobnost (sp%e*a'anje ne.eljeni- poja'a u p%ocesu ob%ade#Mogunost ispi%anja (na%o*ito i,%a.eno kod buenja duboki- ot'o%a

Vrste /?#&a s(#-ljne em(lzije(ko%iste se kod ob%ade st%uganjem/ buenjem/ glodanjem0000#?emijs,a @ sinteti+,a sredst$a#ista (lja za rezanje (ko%iste se kod i,%ade ,up*anika i ob%ade p%o'la*enja0

Dijele se na a,ti$na inea,ti$na sa E# aditi$ima

Me"anizam (n(tra.njeg %omazi$anjap%edsta'lja -emijsku %eakciju pojedini- komponenti$+& i mate%ijala p%edmeta ob%ade0 Hime se fo%mi%ajupo'%inski sloje'i niskog napona na smicanje/ ,natno

ni.eg nego to su naponi na smicanje osno'nog mate%ijala0

Osno'na 'eli*ina kojom se ocjenjuju t%iboloke ka%akte%istike $+& je %ostojanost alata0 &ostojanostalata od%e3ena je oblikom i polo.ajem k%i'e0

8


6/25

Obrada str(ganjemje naj*ei postupak i,%ade i ob%ade p%'enst'eno %otacioni- dijelo'a ('ijaka/na'%tki/ oso'ina/ '%atila/ *a-u%a/ %emenica 0000 &%edmet ob%ade i,'odi gla'noob%tno/ a alat pomono p%a'olinijsko k%etanje0

Osno$ne o%era'ije na str(g(#@,du.na ob%ada (no. se k%ee u,du. p%edmeta#&op%e*na ob%ada (no. se k%ee okomito na du. p%edmeta

#I,%ada konusa

5la$no ,retanjeje definisano b%,inom %e,anja VmKminL ili b%ojem ob%taja p%edmeta ob%adenoKmin = min#5L0

#omo3no ,retanjeje od%e3eno ko%akom /mmKoL ili b%,inom pomonog k%etanja V%/ mmKminL

Kora,(posmak p%edsta'lja k%etanje alata ,a jedan ob%t p%edmeta ob%ade0

D(bina rezanjap%esta'lja '%ijednost koja se skine u jednom p%ola,u alata0

Doda'i za obrad( s(#Dodatak ,a g%ubu ob%adu/ 5#Dodatak ,a finu ob%adu 6#Dodatak ,a b%uenje 7#Dodatak ,a odsjecanje B

Na $eli+in( dodat,a za obrad( (ti+(#Mate%ijal p%ip%emka#Mje%a i konst%ukciona konfigu%acija dijela

#Oblik i metod dobijanja p%ip%emka#9ip p%oi,'odnje (pojedina*na/ se%ijska/ maso'na#9e-noloki uslo'i ob%ade#9e-ni*ki ,a-tje'i u pogledu k'aliteta ob%ade

#olazni %ri%rem'i za obrad( rezanjem s(#Odli'ci (od si'og li'a/ *eli*nog li'a i obojeni- metala#Otki'ci (dobijeni sabijanjem na *ekiima ili p%esama#4aljani i 'u*eni *elici (-ladno 'u*eni i '%ue 'aljani#Obojeni metali

#rema ,$alitet( %roiz$odne o%era'ije obrade str(ganjem dijelimo na#)%ube ob%ade#;ine ob%ade

>

minmmsnV

p =

[ ]mmDD

a6

5

=


7/25

Osno$ne %roiz$odne o%era'ije s(#@,du.na ob%ada st%uganjem (spoljanja i unut%anja#&op%e*na ob%ada st%uganjem (usjecanje i odsjecanje spoljanje/ unut%anje#I,%ada konusa st%uganjem (spoljanjeg i unut%anjeg#I,%ada p%ofila st%uganjem (p%ofilnim no.e'ima ili kopi%anjem#Ne%otaciono st%uganje (p%i,mati*ni- dijelo'a i le3no st%uganje slu.i ,a i,%adu le3nog ugla kod glodala#I,%ada na'oja st%uganjem (spoljanjeg t,'0 na%e,i'anje i unut%anjeg t,'0 u%e,i'anje

#I,%ada i ob%ada ot'o%a i %upa st%uganjem

/tr(gars,i noe$i se raz$sta$aj( %rema#Vrsti obrade,a spoljanju ob%adu (u,du.nu i pop%e*nu

unut%anju ob%adu usjecanje i odsjecanje i,%adu na'oja#Obli,( p%a'i sa'ijeni

k%stasti#/mjer( ,retanjalije'i

desni *eoni

Za i,%adu st%uga%ski- no.e'a danas se ugla'nom ko%iste t'%di metali (sa ili be, p%e'lake/ %e,nake%amika i supe% t'%di mate%ijali u 'idu ok%etni- (i,menji'i- plo*ica0 &lo*ice se me-ani*ki 'e,uju ,anosa*e alata/ tako da se fo%mi%aju %a,li*iti tipo'i st%uga%ski- no.e'a0 $t%uga%ski no.e'i sa ok%etnimplo*icama se ne ot%e/ 'e se plo*ica ok%ee s'e dok se ne isko%iste s'e %e,ne i'ice0 Isko%itene ipo-abane plo*ice se p%ikupljaju i upuuju na %ecikla.u0

B%,o%e,ni *elici se ko%iste ,a i,%adu p%ofilni- (fa,onski- no.e'a namenjeni- ob%adi slo.eni- ip%ofilisani- po'%ina na jedno'%etenim i 'ie'%etenim automatskim st%ugo'ima0

/tr(gars,i no se sastoji od#9ijela alata (na kome se nala,e %e,ni elementi (%e,ni klin#D%ke (p%eko koje se i,'odi posta'ljanje i p%i*'%i'anje na nosa* alata


8/25

Rezna geometrija str(gars,og noa # g%udni ugao (,a *elik 5"2/ ,a du%al (mekan mate%ijal 562 P # le3ni ugaoQ # ugao klina ( P Q = 1"2/ stim da ,bi% o'i- uglo'a mo.e biti i 'ei od 1"2 i ko%isti se ,a supe% t'%de metaleS # napadni ugaoS5 # pomoni napadni ugao

T # ugao '%-a # ugao i,me3u p%ojekcija gla'ne i pomone %e,ne i'ice na osno'nu %a'an/U # ugao nagiba %e,ne i'ice (sije*i'a # ugao koji ,aklapa gla'na %e,na i'ica sa osno'nom %a'ni i% # %adijus '%-a no.a0

Re,ni '%- st%uga%skog no.a mo.e biti i,'eden sa %adijusom % ili %ubom (fa,etom i%ine f/ p%i *emu jenapadni ugao fa,ete So0

Elementi za sa$ijanje i lomljenjest%ugotine su kanali/ stepenice ili specijalno obliko'anip%ofili sa jedne (jednost%ane ili obe st%ane (d'ost%aneplo*ice koji slu.e sa sa'ijanje i lomljenje st%ugotine0

Jako je bitno da se %e,na i'ica posta'i u %a'an ose p%edmeta0 @koliko se no. posta'i i,nad dola,i dob%,og t%oenja alata/ a ako se no. posta'i ispod ose p%edmeta mo.e se desiti da p%edmet nasko*i na no.to je '%lo opasno ,a %adnika na st%ugu0 ent%i%anje (nuli%anje no.a '%i se na na*in da se %e,na i'ica

p%imakne '%-u iljka0Vto je g%udni ugao manji (negati'an# u smje%u sup%otnom od ka,aljke na satu postojnost je manja04ib%acije su manje to je napadni ugao S 'ei/ tj0 to je manji kontakt i,me3u p%edmeta i alata0

#ra$a' od$o0enja str(gotine za$isi od (gla nagiba rezne i$i'e C i to# UW" (st%ugotina se k%ee p%ema neob%a3enom dijelu to je nepo.eljno# U="# UX" (st%ugotina se k%ee p%ema ob%a3enoj po'%ini to je po.eljno

Y


9/25

/%oljna i (n(tra.nja obrada na str(g(

5r(dni (gao ( sl(+aj( ,ada je $r" noa %osta$ljen iznad i is%od 'entraobrtanja radnog %redmeta*

Na ma,simaln( teorijs,( "ra%a$iost (ti+e#&olup%e*nik ,aobljenja %#Napadni ugao S#&omoni napadni ugao S5

Rez(lt(j(3i ot%or rezanja FRse razlae na tri ,om%onente# ;5 (gla'ni otpo% %e,anja# ;6 (otpo% p%odi%anja# ;7 (otpo% pomonom k%etanju

Ot%ori rezanja za$ise od#@slo'a ob%ade#9e-noloki- i geomet%ijski- pa%ameta%a %e,anja#)eomet%ije alata itd

Za orijenta'ioni %rora+(n ,om%onenti gla$nog ot%ora rezanja ( obradistr(ganjem naj+e.3e se ,oriste izrazi obli,a


10/25

Vrijednosti ot%ora %rodiranja i ot%ora %omo3nom ,retanj( ,re3( (grani'ama;6=("/7#"/>;5 ;7=("/7#"/>;5

/naga ma.ine ( obradi str(ganjem je

Osno$ni elementi %ro'esa rezanja 1str(gnja2#' (b%,ina %e,anja# n (b%oj ob%taja#b (du.ina sje*i'a u kontaktu#'s(b%,ina pomonog k%etanja#s (ko%akKposmak#C (p%oi,'onost#! (du.ina ob%ade

#a (dubina %e,anja# S (napadni ugao#tg(gla'no '%ijeme

Reimi obrade ( obradi str(ganjem#B%,ina %e,anja#?o%ak#B%oj ob%taja

Izbor %re%or(+ene $rijednosti ,ora,ase i,'odi u ,a'isnosti od mate%ijala p%edmeta ob%ade ialata/ dubine %e,anja i d%ugi- pa%ameta%a ob%ade/ko%itenjem p%epo%uka p%oi,'o3a*a alata ,a st%uganje ilid%ugi- lite%atu%ni- i,'o%a0

#ro$jera ,ora,a se iz$odi %rimjenom +etiri ,riterij(ma#Otpo%nost d%ke st%uga%skog no.a#@slo'e nastanka st%ugotine#?'alitet ob%a3ene po'%ine#$tabilnost p%edmeta ob%ade

Izbor brzine rezanja se ost$ar(je na bazi#&%epo%uka (p%ibli.an i,bo%#&%o%a*una

#rora+(n 1%ro$era2 brzine rezanja se iz$odi s obzirom na is,ori.3enje#&ostojanosti alata#$nage maine

1


11/25

Materijal od ,ojeg se izra0(je rezni alat#Alatni *elici (ugljeni*ni niskolegi%ani/ 4isokolegi%ani (+$$#9'%di metal#Re,na ke%amika#$upe% t'%di mate%ijali (dijamant/ kubi*ni nit%id bo%a

Kara,teristi,e materijala ,oje odre0(j( radn( s%osobnost#4isoka t'%doa poslije te%mi*ke ob%ade#9oplinska postojanost (+Rc X "#Otpo%nost na -abanje#Me-ani*ka *'%stoa i .ila'ost#Dob%a te-noloka s'ojst'a#Dob%a p%okalji'ost#9oplinska 'odlji'ost#9e-nologi*nost mate%ijala#Ekonomski poka,atelji (cijena 9M X +$ X ugljeni*ni *0

#odjela str(go$a ( za$isnosti od obima %roiz$odnje#$t%ugo'i ,a pojedina*nu p%oi,'odnju#$t%ugo'i ,a se%ijsku p%oi,'odnju#$t%ugo'i ,a maso'nu p%oi,'odnju

E,s%loata'ijs,e ,ara,teristi,e str(go$a s(#?oeficijent p%eci,nosti m%i ta*nosti maine m%,#&ogonska snaga maine #i me-ani*ki stepen isko%ienja snage #Raspon b%oje'a ob%ta nmin& nma4i geomet%ijski fakto% p%omjene p%enosnika gla'nog k%etanja n#Raspon ko%aka /min& /ma4i geomet%ijski fakto% p%omjene p%enosnika pomonog k%etanja /#)aba%iti p%edmeta ob%ade (maksimalni p%e*nik ob%ade i %aspon iljaka maksimalna du.ina

#B%oj nosa*a alata i b%oj alata koji p%i-'ata %e'ol'e% gla'a

/tr(go$i za %ojedina+n( %roiz$odnj(su st%ugo'i koji se lako mogu p%ilagoditi p%ela,u sa jednekonfigu%acije p%edmeta ob%ade na d%ugu/ sa jedni-dimen,ija na d%uge0

#odjela str(go$a za %ojedin+n( %roiz$odnj(#@ni'e%,alni st%ugo'i#$t%ugo'i sa 'u*nim '%etenom#$t%ugo'i sa 'odeim '%etenom#$t%ugo'i ,a le3no st%uganje

#$t%ugo'i ,a pop%e*nu ob%adu

-ni$erzalni str(go$isu st%ugo'i sa 'u*nim i 'odeim '%etenom/ namijenjeni %eali,aciji p%oi,'oda%a,li*iti- ope%acija0

/tr(go$i za le0no str(ganjese ko%iste ,a i,%adu glodala sa le3no st%uganim ,ubima0 Alat i,'odi dopunsko/ pe%iodi*no oscilato%no/ %adijalno k%etanje ,a '%ijeme

ob%tnog k%etanja p%edmeta ob%ade0

5"


12/25

/tr(go$i za %o%re+n( obrad(su namijenjeni/ isklju*i'o/ pop%e*noj ob%adi (ob%ada *eoni-po'%ina/ usijecanje/ odsijecanje itd00 ?%usel i planski st%ug0

/tr(go$i za serijs,( %roiz$odnj(se ko%iste ,a i,%adu 'eeg b%oja isti- dijelo'a ili i,'o3enje 'eeg b%oja ope%acija na istom p%edmetu ob%ade0

Vrste srt(go$a za serijs,( %roiz$odnj(#4iesje*ni st%ugo'i#?opi%ni st%ugo'i#Re'ol'e% st%ugo'i sa -o%i,ontalnom i 'e%tikalnom %e'ol'e% gla'om

Vi.esije+ni str(go$iimaju nosa* alata sa 'eim b%ojem %e,ni- alata0 9ime je obe,bje3enaisto'%emena ob%ada 'eeg b%oja po'%ina0

?od ,o%ir str(go$ana nosa*u alata se nala,i i ablon0 $t%uga%ski no. se/ u p%ocesu ob%ade/ k%ee uskladu sa k%etanjem pipka ablona i kopi%a oblik ablona na p%edmetu ob%ade0

Osno'u konst%ukcije re$ol$er str(go$a*ini %e'ol'e% gla'a sa 'eim b%ojem alata po%e3ani- p%ema%edosljedu i,'o3enja ope%acija # ,a-'ata0 &o%ed %e'ol'e% gla'e st%ugo'i imaju i dodatne nosa*e alata0

/tr(go$i za maso$n( %roiz$odnj(su st%ugo'i koji obe,bje3uju smanjenje komadnog '%emena/smanjenjem pomonog '%emena0 9o su st%ugo'i namjenskip%ojekto'ani i i,g%a3eni ,a konk%etne p%oi,'ode ili g%upusli*ni- p%oi,'oda0

Vrste srt(go$a za maso$n( %roiz$odnj(#Automatski st%ugo'i#Automati ,a duga*ke dijelo'e

#Re'ol'e% # automatski st%ugo'i

N(ompute% Nume%ical ont%ol nume%i*ki up%a'ljani alatni st%oje'i danas su s'e 'ie u upot%ebi0 $t%oje'i imaju jednu ili d'ije ste,ne gla'e (ame%ikane%a/ jedan ili d'a supo%ta sa %e'ol'e%skom

gla'om 0 Alati mogu biti be, ili sa pogonom te se st%ugo'i p%et'a%aju u ob%adne cent%e0Jednosta'nim p%og%ami%anjem mogue je p%oi,'oditi komplici%ane p%edmete0

Odst(%anje obli,aje odstupanje st'a%nog oblika od idealnog0

Doz$oljena odst(%anja obli,a s(#&%a'ost#Ra'nost#?%u.nost#ilind%i*nost#Oblik linije#Oblik po'%ine

Ra# $%ednje a%itmeti*ko odstupanje p%ofila od s%ednje linije p%ofilaRz # $%ednja 'isina ne%a'ninaRma4# maksimalna 'isina ne%a'nina

55


13/25

KOLOKVIJ II

5lodanjeje na*in ob%ade %a'ni- po'%ina/ .ljebo'a/ fa,onski- po'%ina/ %otacioni- tijela/ a tako3e%udubljenja i p%o%e,a/ kojim se posti.e odgo'a%ajua klasa k'alitete ob%a3ene po'%ine0

Ope%acijama glodanja ob%a3uju se na dijelo'ima naj*ee< ra$ne %o$r.ineF ,anali iljebo$irazli+iti" obli,a/ sloene ,on$e,sneili ,on,a$ne %o$r.ine razni" obli,a/za$ojne %o$r.ine00 )la'no k%etanje je ob%tno k%etanje alata definisano b%,inom %e,anja0

&omono k%etanje je p%a'olinijsko k%etanje p%edmeta ob%ade iKili alata i od%e3eno je b%,inom pomonog k%etanja0

&%oces ob%adeglodanjem (od'ajanjem *estica ima slijedee osno'ne osobine

Documents

Obrada rezanjem definicije.doc