Ochrona własności intelektualnej

Wykład 5

Dozwolony użytek publiczny i osobisty

Majątkowe prawa autorskie ulegają ograniczeniu w

ramach instytucji

dozwolonego użytku

prywatnego (osobistego)

dozwolonego użytku

publicznego

licencji ustawowych

Dozwolony użytek osobisty

chodzi o wykorzystanie utworu dla własnego użytku osobistego (także w kręgu osób pozostających w związku osobistym – pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego).

Użytek taki nie obejmuje w szczególności wykorzystania utworów w celu wykonywania zawodu i innych celach zarobkowych.

Zasadniczo każdy utwór może być w ten sposób wykorzystany, PrAut wyłącza jedynie – w tym zakresie – możliwość korzystania z utworów będących programami komputerowymi, realizację budowy według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz korzystanie z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.

Dozwolony użytek osobistyPrzy czym nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne zwielokrotnianie utworów, niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego, a stanowiące integralną i podstawową część procesu technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie:• przekazu utworu w systemie teleinformatycznym

pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika lub• zgodnego z prawem korzystania z utworu

Przesłankami dopuszczalności korzystania z utworu w ramach dozwolonego użytku osobistego są:

Korzystanie z już rozpowszechnionego utworu

Własny użytek osobisty obejmujący krąg osób pozostających w związku osobistym

Nieodpłatność

Cel dozwolonego użytku osobistego

Ustawodawca nie sprecyzował celu dozwolonego użytku prywatnego

Musi to być jedynie własny użytek osobisty

Może to być cel: rozrywkowy, hobbystyczny, naukowy, kolekcjonerski, itp.

Wyłączenia z zakresu dozwolonego użytku osobistego

Budowanie według cudzego

wzoru architektoniczne

go

Korzystanie z elektronicznych

baz danych. Wyjątki:

Baza danych nie jest utworem

Nie ma formy elektronicznej

Dotyczy własnego użytku

naukowego

Korzystanie z programów

komputerowych

Dozwolony użytek publiczny

Wiąże się z realizacją ogólnego interesu społecznego w zakresie informacji, oświaty, nauki i kultury i prowadzi do możliwości wykorzystania cudzego utworu bez potrzeby uzyskania zgody uprawnionego oraz nawet w niektórych przypadkach bez obowiązku zapłaty wynagrodzenia.

Polega na ustawowej dopuszczalności swobodnego korzystania z cudzego dzieła bez zezwolenia osoby uprawnionej i bez obowiązku zapłaty wynagrodzenia ze względu na istotne potrzeby kulturalno-oświatowe społeczeństwa.

Dotyczy to niektórych utworów wykorzystywanych np. przez:

• prasę (art. 25–26 PrAut), • instytucje naukowe i oświatowe (art. 27 PrAut), • biblioteki, archiwa i szkoły (art. 28 PrAut), • ośrodki informacji lub dokumentacji naukowo-

technicznej (art. 30 PrAut); • w ramach instytucji tzw. cytatu dozwolonego, (

art. 29 ust. 1 PrAut); • ponadto możliwości zamieszczania w

podręcznikach, i wypisach oraz antologiach, w celach dydaktycznych i naukowych, rozpowszechnionych drobnych utworów lub fragmentów większych utworów (art. 29 ust. 2–3 PrAut).

Korzystanie z utworów w ramach dozwolonego użytku publicznego

W sferze nadawania utworu

Dozwolony użytek utworu w celach informacyjnych

Ratio legis przepisów polega na zapewnieniu jak najszybszego przepływu aktualnych informacji i szerokiego do nich dostępu ze względu na potrzeby informacyjne społeczeństwa.

Obejmuje:• Prawo przedruku• Duży cytat

Prawo przedruku

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

1) już rozpowszechnione: • sprawozdania o aktualnych

wydarzeniach, • aktualne artykuły na tematy polityczne,

gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione,

• aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie;

Prawo przedruku

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów wymienionych wyżej;

3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych;

4) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby;

5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.

Prawo przedruku

Rozpowszechnianie wcześniej rozpowszechnianych sprawozdań o aktualnych wydarzeniach, artykułach

przesłanki

Aktualność artykułu

Wcześniejsze rozpowszechnianie

Duży cytat

Obejmuje prawo przytaczania w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach utworów udostępnianych podczas tych wydarzeń, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji.

Prawo przedruku nie dla każdego!!!

Prawo przedruku przeznaczone jest dla mediów. Przepis wskazuje wprost, że z przedruku korzystać może prasa, radio i telewizja.

Definicji prasy szukać należy w ustawie o prawie prasowym. Nie rozstrzygnięto jednoznacznie, czy z wyliczenia tego mogą wprost korzystać podmioty prowadzące serwisy, czy portale internetowe. Art. 25 ust. 4 prawa autorskiego wychodząc naprzeciw dzisiejszym realiom wskazuje, że przepisy o prawie przedruku stosuje się odpowiednio do publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Nawiązuje zatem do Internetu.

Prawo przedruku

• Za korzystanie z utworów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b i c, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

• Rozpowszechnianie utworów na podstawie ust. 1 jest dozwolone zarówno w oryginale, jak i w tłumaczeniu.

Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych

Podmioty uprawnione do swobodnego korzystania z utworów w ramach dozwolonego użytku w celach oświatowych

Instytucje naukowe i oświatowe

Biblioteki, szkoły, archiwa

Ośrodki informacji i dokumentacji

Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych

• Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionego utworu.

Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych

Instytucje naukowe i oświatowe

Szkoły prywatne i publiczne, muzea, biblioteki, archiwa

Cel

Prowadzenie własnych

badań

dydaktyczny

Uprawnienia

Sporządzanie kopii fragmentów

egzemplarzy utworów

Korzystanie z już

rozpowszechnionych utworów

Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych

Biblioteki, archiwa i szkoły mogą: 1) udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich

zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych;

2) sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów;

3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek.

Dozwolony użytek utworu w celach oświatowych i naukowych

Ośrodki informacji lub dokumentacji mogą sporządzać i rozpowszechniać własne opracowania dokumentacyjne oraz pojedyncze egzemplarze, nie większych niż jeden arkusz wydawniczy, fragmentów opublikowanych utworów.

Twórca albo właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi jest uprawniona do pobierania od tych ośrodków wynagrodzenia za odpłatne udostępnianie egzemplarzy fragmentów utworów.