ماهنامه بانک توسعه صادرات ایرانشماره 88 سال چهاردهم آذر ماه 1389

صادرات؛ن مالی

تامی

رهاهکا

و راش ها

چال

ن با ندگا

رکنصاد

ختیار را در ا

ريالي خودس�هیالت

تمام تصادرات

ک توسعه ن بان

تاکنو

را در حال قب�ل

س�اله 4

ت بس�ب

ی نش برابر

ه و حجم ش� داد

صد قرارب 12در

خ مصونر

کنیم ن مالي

تامیت را

صادرام بیشتري از

وانیم حجه بت

ي اين کم. برا

ستین ه

تجربه کرد

کند.یدا

ش پن افزاي

رمايه آت تا س

الزم اس

ک مرکزی ه بان

س از مصوبک کش�ور پ

ن بانولی

ه عنوان ات ايران ب

صادراک توس�عه

بان

عتبار ش ا

ش�ايمقابل گ

و در ر داده اس�ت

ر کار قراس�تو

را در د ريال

ز ب�هجینگ ار

ث هبح

شد.هد

عملی خواش ارز در کشور

د و فروبانکی، خري

ناد اس

گام بعدی : تحول نظام بانکینیم درصد سهم صادراتی آبزیان را حفظ کنیمخشکبار ایران به صورت فله ای بیشتر خریدار داردکارت های ارزی و بین المللی؛ کاربردها و ویژگی ها

w w w . e d b i . i r

شماره 88 سال چهاردهم

آذرماه 1389

ماهنامه بانک توسعه صادرات ایران

صاحب امتیاز: بانک توسعه صادرات ایرانمدیر مسئول: دکتر مجتبی هراتی نیکسردبیر: محسن اشرف پورهیات تحریریه: حسین امامی، دکتر محمد علی دهقان دهنوی محمود رحمانی خلیلی

مجری طرح : رسا رسانهگرافیک و صفحه آرایی: ایرسا گرافیک

نشانی: تهران، خیابان شهید احمد قصیر، نبش کوچه 15، ساختمان برج توسعهبانک توسعه صادرات ایران، طبقه 19، اداره روابط عمومی

تلفن: 81922745 نمابر: 88703193w w w . e d b i . i ri n f o @ e d b i . i r

آراء و نظرات طرح شده در مقاالت و مطالب لزوما دیدگاه توسعه صادرات نیست توسعه صادرات آماده دریافت و انتشار مقاالت و دیدگاه های صاحب نظران، نویسندگان و کارشناسان است توسعه صادرات در ویرایش و خالصه کردن مطالب آزاد اس�ت از مترجمان گرامی تقاضا می شود که مقاالت ترجمه شده را

همراه اصل مطلب ارسال نمایند مطالب ارسالی بازپس فرستاده نمی شود نقل مطالب و تصاویر نشریه با ذکر مأخذ آزاد است.

تامین مالی صادرات ؛ چالش ها و راهکارها

پیشرفت ایرانی؛ الگوی اسالمی

نکاتی پیرامون توسعه از منظر اسالمی و ایرانی

افزایش سرمایه بانک توسعه صادرات متناسب با نیاز صادركنندگان

طراحی و اقدام هوشمندانه برای مقابله با تحریم های بانکی

تمهیدات ویـژه برای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها

نیم درصد سهم صادراتی آبزیان را حفظ كنیم

كارت های ارزی و بین المللی؛ ویژگی ها و كاربردها

اگزیم بانک ها در تعامل با شركت های بیمه

رشد تولیدات صنعتی در دنیا

آیین نامه اجرایی انتشار و فروش اوراق مشاركت ارزی

چگونه شیفته شغل خودمان شویم؟

خشکبار ایران به صورت فله ای بیشتر خریدار دارد

آینده نفت و تاثیر آن بر اقتصاد ایران

خبر

گام بعدی: تحول نظام بانکی

سرمقاله

رهیافت

دیدگاه

نگاه

خدمت

گفت وگو

مجلس

گزارش

پوشه

پیرامون

شاخص ها

آیین نامه

پیرامون

گفت وگو

مقاله

خبر

3

4

8

9

10

12

15

22

19

20

26

28

30

38

33

39

به نام خدا

بررسی سابقه تحریم ها در ایران بیانگر این مطلب است که قالب تحریم ها به ویژه از جنبه اقتصادی، منجر به "شکست" شده و نتیجه نداده است. نمونه ای از این تحریم ها را می توان علیه کوبا اشاره کرد که نزدیک به 50 سال است که این تحریم ها علیه کوبا انجام شده و کارساز نبوده است. بر این اساس می توان گفت که تحریم در هر صورت یک چالش است و همان گونه که تنگناهایی دارد، فرصت های جدید نیز در دل خود دارد از جمله اینکه ابتکارات

و خالقیت ها و ایده های جدیدی با آن به وجود می آید.موضوعی که شاید در این میان جا داشته باشد به آن پرداخته شود در رابطه با اوضاع اقتصادی و وضع فعلی کشورمان در زمان تحریم ها است. در گزارش بانک جهانی که مختص به ایران بود، ش��رایط اقتصادی و اجتماعی ایران بررسی شده و با اعالم اینکه مهم ترین چالش های کشور شامل بیکاری، تورم و نیاز به سرمایه گذاری بیشتر در اقتصاد است، عنوان شده که اگر در اقتصاد کشور بخواهد یک درصد افزایش GDP صورت گیرد، باید 3 درصد میزان پس انداز و سرمایه گذاری

افزایش پیدا کند. از سوی دیگر اهمیت موضوع ارز را در همین راس��تا نباید نادیده گرفت. در دهه 90، پنج نوع بازار ارز شامل بازار نرخ رسمی ارز، نرخ بازار بورس تهران، گواهی س��پرده ارزی، نرخ بازار آزاد و نرخ ارز صادراتی وجود داشت. نتایج این ها همگي نشان داد که چند نرخی شدن ارز چالش بسیار بزرگی براي اقتصاد کشور

بود.اکنون شرایط اقتصادي ایران بسیار متفاوت اس��ت و ذخایر ارزي ایران به حدي رسیده که بتواند نیازهاي فوري خود را تامین کند . اما در این شرایطي که براي اقتصاد ایران به وجود آمده، ستاد خاص تدابیر ویژه اقتصادی، تدابیر و کارگروه های ویژه ای دارد که مصوبه های خوبی برای تسهیل فضای کسب و کار ارائه کرده است، همچنین مکانیزم هایی برای صادرکنندگان طراحی شده است. به عنوان مثال اعتبار اس��نادي داخلي، خرید اس��ناد صادراتي، بیمه صادرات و سرمایه گذاري از تسهیالت جدیدي است که براي صادرکنندگان ایجاد شده و امکان افزایش سقف

نقدي حوالجات به زودي امکانپذیر خواهد شد.همچنین در قوانین ما محدودیتی برای تأسیس بانک های خارجی بود که با توجه به اصالحیه مجلس شورای اسالمی این مش��کل تا حدی برطرف ش��ده و امیدواریم تأسیس بانک های

خارجی در کشور عملی شود.از سوی دیگر انتخاب اس��تراتژی " کاهش هزینه های تجار و صادرکنندگان" موضوع بسیار مهمی است که در کانون توجه بانک های کشور قرار دارد. این مکانیزم همراه با کاهش نرخ سود تسهیالت بانکي و تامین نیاز مالي تولیدکنندگان و صادرکنندگان به منظور افزایش توان رقابت

آنها و به موجب آن افزایش توان مالي بانک هاي عامل صورت خواهد گرفت. تاکنون بانک توسعه صادرات تمام تسهیالت ریالي خود را در اختیار صادرکنندگان با نرخ مصوب 12درصد قرار داده و حجم شش برابری نسبت به 4 سال قبل را در حال تجربه کردن هستیم. براي این که بتوانیم حجم بیشتري از صادرات را تامین مالي کنیم الزم است تا سرمایه آن افزایش پیدا کند.

بانک توسعه صادرات ایران به عنوان اولین بانک کشور پس از مصوبه بانک مرکزی بحث هجینگ ارز به ریال را در دستور کار قرار داده است و در مقابل گش��ایش اعتبار اسناد بانکی، خرید و فروش ارز در کشور عملی خواهد شد. با این اقدام معامالت فوروارد یا خرید و فروش آتي ارز در شعب بانک توسعه صادرات امکان پذیر شده است و قرار شده در سال اول بین یک تا شش ماه، نوسانات نرخ ارز را پوشش دهیم و در صورت مثبت

بودن این طرح آن را به صورت فراتر انجام دهیم.نباید فراموش کرد که بخشی از هزینه های تحمیلی به تجار باید جبران شود، در همین رابطه ایجاد مکانیزمی در این زمینه در دستور کار است. بر این اساس بخش��ی از هزینه ها از طریق تمهیداتی که در مسیر اجرای هدفمند کردن یارانه ها

برای حوزه صادرات در نظر گرفته شده، تأمین می شود.در پایان یادآوري مي شود، بهترین راه حل برای مقابله با شرایط تحریم، بررسی مسایل به صورت موردی است. اگر از مشتریان این بانک و صادرکنندگان با مشکل خاصی در زمینه های انتقال ارز، ضمانت نامه ها، تعهدات و سرمایه گذاری ها مواجه شدند، به بانک توسعه صادرات ایران مراجعه کنند که این مشکالت توسط کارشناسان بانک پیگیری و رفع خواهد شد. ضمن این که بخش "مشاوره بانکی و صادراتی" با قابلیت طرح سؤال در

وب سایت بانک توسعه صادرات ایران ایجاد شده است که کاربران سایت قادر خواهند بود تا نسبت به طرح سؤاالت خود اقدام نموده و پاسخ آن را دریافت کنند. دکتر کورش پرویزیان رئیس هیات مدیره و مدیر عامل بانک توسعه صادرات ایران

شماره 88 آذر ماه 89

3

سرمقاله

شماره 88 آذر ماه 89

رهیافت

بسم اللهَّ الّرحمن الّرحیم امش��ب بحمداللهَّ بس��یار جلس��ه ی خوبی شد و من حقیقتاً بهره بردم؛ هم از مطالبی که بیان ش��د و هم بیش��تر، از مش��اهده ی ظرفیتی ک��ه در مجموعه ی فرزانگان و اندیشه ورزان کش��ور برای طرح مسائل و امتداد دادن و استمرار دادن به اجزای یک مسئله ی پیچیده و مرکب وج��ود دارد؛ که این را من امش��ب در مجموع مشاهده کردم. خیلی تشکر مي کنم؛ هم از ش��ما حضار محترم که زحمت کشیدید و تشریف آوردی��د و زم��ان طوالن��ی ای را هم در این جلس��ه گذراندی��د، و ه��م از فراهم کنندگان این جلس��ه، از جناب آقای واعظزاده و دیگ��ر همکارانی که زحمت کشیدند و این جلسه را ترتیب دادند و فراهم کردند. چون وقت گذشته، من عرایض خودم را زیاد طوالنی نخواهم کرد؛ کوتاه صحبت مي کنم. ...)1( ان شاءاللهَّ

زمان برای صحبت های مبسوط هم خواهد ماند. این اولین نشس��ت از نوع خود در جمهوری اسالمی اس��ت. ما نشس��ت های زی��ادی داش��ته ایم؛ چه آن دیدارهائی که خ��ود بنده ب��ا مجموعه های مختلف داش��ته ام، چه آنچ��ه که اط��الع دارم اتف��اق افتاده. بنابراین ما تا کنون از این نوع نشس��ت نداش��ته ایم.

مقصود ما از تشکیل این نشست - یا درست تر بگویم: سلسله ی نشست هائی که ان شاءاللهَّ در آینده خواهیم داشت - در درجه ی اول این است که متفکران کشور،

اندیشه ورزان کشور، خودشان را درگیر مس��ائل کالن کش��ور بکنند. کشور مسائل اساسی ای دارد. کارهای بزرگی هست که باید انجام بگیرد. توانائی ها و ظرفیت های بس��یاری هس��ت که مي تواند در خدمت این حرکت عظیم انجام بگیرد. این مقصود تحقق نخواهد یافت، مگر اینکه زب��دگان، فرزانگان و اندیش��ه ورزان، خودش��ان را با این مس��ائل کالن مرتبط و درگیر کنند. این باید اتفاق بیفتد و ان ش��اءاللهَّ این خواهد شد. مس��ئله ی تدوین الگوی اسالمی - ایرانی برای پیشرفت، یکی از مسائل کالن ماس��ت؛ که البته این مسئله در دل خود، ده ها مسئله دارد، که بعد عرض خواهم کرد. این رش��ته در خصوص همین مس��ئله استمرار خواهد داش��ت و در کنار این، مسائل

کالن دیگری وجود دارد که بایستی مطرح شود. هدف دومی که ما از تش��کیل این جلسه داشته ایم، این اس��ت که یک فرهن��گ و یک گفتم��ان، اول در میان نخب��گان و به تبع آن در س��طح عموم جامعه ب��ه وجود بیای��د. همین حرف هائی که شما امشب بیان کردید، وقتی در سطح جامعه منتشر شود، ذهن نخبگان و س��پس ذهن عم��وم مردم را به یک سمت اساسی سوق خواهد داد؛ اندیشیدن در مورد الگوی توسعه و مدل حرکت به س��مت جلو، احساس این که باید در این زمینه مستقل باشیم و روی پای خودمان بایستیم، عیوب وابستگی و تکیه کردن به الگوهای بیگانه گسترش خواهد یاف��ت. ما امروز ب��ه این احتیاج داریم. متأس��فانه جامع��ه ی نخبگانی ما هن��وز در بخش های مهم��ی از این مسئله به یک نتیجه ی صحیح و درست نرسیده اند؛ که این باید اتفاق بیفتد و به

حول و قوه ی الهی اتفاق خواهد افتاد. هدف سوم ما هم این اس��ت که باالخره

سخنان رهبر انقالب در نخستین نشست » اندیشه های راهبردی الگوی اسالمی - ایرانی پیشرفت«

نخستين نشست »انديشه هاي راهبردي« با موضوع»الگوي اسالمي ايراني پيش���رفت« با شركت تعداد زيادي از انديشمندان و صاحبنظران دانشگاهي و حوزوي، در چهارشنبه شب دهم آذرماه در محضر حضرت آيت اهلل خامنه اي رهبر معظم انقالب اسالمي برگزار شد. رهبر انقالب در اين مراسم اهداف تشكيل اين نشست را بيان و با تأكيد بر ضرورت ترسيم نقشه جامع پيشرفت كشور در زمينه هاي گوناگون و اين كه ما بايد جوشيدن فكر و انديش���ه ورزي را در جامعه به يك حقيقت نمايان تبديل كنيم، عرصه هاي مختلف پيش���رفت اس���المي – ايران را مشخص فرمودند. متن كامل بيانات رهبر معظم انقالب در اين نشست به نقل از پايگاه اطالع رساني

دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت اهلل خامنه اي به شرح زير است:

اینكه ما مي گوییم

ایرانی یا اسالمی، مطلقاً به این معنا

نیست كه ما از دستاوردهای دیگران استفاده

نخواهیم كرد؛ نه، ما برای به دست آوردن

علم، هیچ محدودیتی

برای خودمان قائل نیستیم

4

برای اداره ی کش��ور در ده ها س��ال آینده، الزم اس��ت جاده س��ازی کنیم، ریل گ��ذاری کنیم. این جلس��ه و جلسات مشابه، به این ریل گذاری و جاده سازی منتهی خواهد شد. این ها اهداف ماست از تشکیل این جلسه و

جلسات بعدی که ان شاءاللهَّ تشکیل خواهد شد. بنابراین کار متعلق به اشخاص و مقامات نیست، کار متعلق به بنده نیس��ت؛ این کارِ همه اس��ت. همه ی م��ا در زمینه ی ای��ن کاری که دارد انج��ام مي گیرد، مس��ئولیت داریم. هر ک��دام ب��ه ق��در توانائی های خودمان، ظرفیت های خودمان، سعه و شعاع قدرتی که در اختیار ما هس��ت، در این زمینه مسئولیم، که

باید ان شاءاللهَّ دنبال کنیم. این یک مطلب. مطلب بعدی این است که محصول این کار، زودبازده نیس��ت. ما با توجه ب��ه این نکت��ه، وارد ای��ن قضیه شدیم. البته بعضی از آقایان طرح ها و پیشنهادهائی برای محص��ول زود هم مط��رح کردند، ای��رادی هم ندارد؛ لیکن آن چیزی که مورد نظر ماس��ت، جز در بلندمدت و با یک نگاه خوش��بینانه در میان مدت، به دست نخواهد آمد؛ این یک کار طوالنی است. اگر ما توانستیم به حول و قوه ی الهی، در یک فرایند معقول، به الگوی توسعه ی اس��المی - ایرانِی پیشرفت دست پیدا کنیم، این یک سند باالدستی خواهد بود نسبت به همه ی اسناد برنامه ای کشور و چشم انداز کشور و سیاستگذاری های کشور. یعنی حّتی چشم اندازهای بیست ساله و ده ساله که در آینده تدوین خواهد شد، باید بر اساس این الگو تدوین شود؛ سیاستگذاری هایی که خواهد شد - سیاست های کالن کشور - باید از این الگو پیروی کند و در درون این الگو بگنجد. البته این الگو، یک الگوی غیر قابل انعطاف نیست. آنچه که به دست خواهد آمد، حرف آخر نیس��ت؛ یقیناً شرایط نوبه نوی روزگار، ایجاد تغییراتی را ایجاب مي کند؛ این تغییرات باید انجام بگی��رد. بنابراین الگو، یک الگوی منعطف اس��ت؛ یعنی قابل انعطاف اس��ت. هدف ها مش��خص اس��ت؛ راهبردها ممکن اس��ت به حسب ش��رایط گوناگون تغیی��ر پیدا کند و ح��ک و اصالح ش��ود. بنابراین ما در این قضیه هیچ دچار شتابزدگی نخواهیم شد. البته ش��تاب معقول باید وجود داشته باش��د؛ لیکن ش��تابزده نخواهیم شد و ان ش��اءاللهَّ با

حرکت صحیح و متینی پیش خواهیم رفت. البته اینکه ما مي گوییم ایرانی یا اس��المی، مطلقاً به این معنا نیست که ما از دستاوردهای دیگران استفاده نخواهیم کرد؛ نه، ما برای به دس��ت آوردن علم، هیچ محدودیتی برای خودمان قائل نیستیم. هر جائی که علم وجود دارد، معرفِت درست وجود دارد، تجربه ی صحیح وجود دارد، به س��راغ آن خواهیم رفت؛ منتها چشم بس��ته و کورکورانه چیزی را از جائی نخواهیم گرفت. از همه ی آنچه که در دنیای معرفت وجود دارد

و مي شود از آن استفاده کرد، استفاده خواهیم کرد. آن چه ک��ه باز من اینج��ا اضافه مي کنم، این اس��ت که عرصه های این پیش��رفت را به طور کلی بایستی مش��خص کنیم. چهار عرصه ی اساس��ی وجود دارد، که عرصه ی زندگی - که ش��امل عدال��ت و امنیت و

حکومت و رفاه و این چیزها مي ش��ود - یکی از ای��ن چهار عرصه اس��ت. در درج��ه ی اول، پیش��رفت در عرصه ی فکر است. ما بایستی جامعه را به سمت یک جامعه ی متفکر حرکت دهیم؛ این هم درس قرآنی است. شما ببینید در قرآن چقدر »لقوم یتفّکرون«، »لقوم یعقل��ون«، »أف��ال یعقل��ون«، »أفال یتدبّ��رون« داریم. ما باید جوش��یدن فک��ر و اندیش��ه ورزی را در جامعه ی خودمان به یک حقیقت نمایان و واضح تبدیل کنیم. البت��ه این از مجموعه ی نخبگان شروع خواهد شد، بعد سرریز خواهد ش��د به آحاد م��ردم. البته این راهبردهای��ی دارد، الزاماتی دارد. ابزار کار، آموزش و پرورش و رسانه هاست؛ که بای��د در برنامه ریزی ها این ها همه

لحاظ شود و بیاید.

عرصه ی دوم - که اهمیتش کمتر از عرصه ی اول است - عرصه ی علم اس��ت. در علم باید ما پیشرفت کنیم. البته علم هم خود، محصول فکر است. در همین زمان کنونی، در حرکت به س��مت پیش��رفت فکری، هیچ نبایس��تی توانی و کوتاهی و کاهلی ب��ه وجود بیاید. خوشبختانه چند سالی است که این حرکت در کشور شروع شده؛ نوآوری علمی و حرکت علمی و به سمت استقالل علمی حرکت کردن. علم هم اینجوری است دیگر؛ بالفاصله در قالب فناوری ه��ا و این ها خودش را نش��ان مي دهد. در موارد زیادی، محصول حرکت علمی هم مثل این مسئله ی مورد بحث ما از چیزهای بلندمدت نیس��ت؛ نزدیکتر و ثمره ی آن دم دست تر است. کار علمی را بایستی عمیق و بنیانی انجام داد.

این هم یک عرصه ی پیشرفت است. عرصه ی سوم، عرصه ی زندگی اس��ت، که قبالً عرض کردیم. همه ی چیزهایی که در زندگی یک جامعه به

عنوان مسائل اساسی و خطوط اساسی مطرح است، در همین عنوان »عرصه ی زندگی« مي گنجد؛ مث��ل امنیت، مثل عدالت، مثل رفاه، مثل اس��تقالل، مثل عزت ملی، مثل آزادی، مثل تعاون، مثل حکومت. این ها همه زمینه های پیشرفت

است، که باید به این ها پرداخته شود. عرصه ی چهارم - ک��ه از همه ی این ها مهمتر است و روح همه ی این هاست - پیشرفت در عرصه ی معنویت است. ما بایستی این الگو را جوری تنظیم کنیم که نتیجه ی آن این باش��د که جامعه ی ایرانی ما به سمت معنویِت بیشتر پیش برود. البت��ه این در جای خ��ود برای ما روشن است، شاید برای خیلی از حضار محترم هم روشن اس��ت؛ اما باید برای همه روشن شود که معنویت نه با علم، نه با سیاست، نه با آزادی، نه با عرصه های

دیگر، هی��چ منافاتی ندارد؛ بلک��ه معنویت روح تمام این هاست. مي توان با معنویت قله های علم را صاحب شد و فتح کرد؛ یعنی معنویت هم وجود داشته باشد، علم هم وجود داشته باشد. دنیا در آن صورت، دنیای انسانی خواهد شد؛ دنیایی خواهد شد که شایسته ی زندگی انسان است. دنیای امروز، دنیای جنگلی است. دنیایی که در آن علم همراه باش��د با معنویت، تمدن همراه باشد با معنویت، ثروت همراه باشد با معنویت، این دنیا دنیای انسانی خواهد بود. البته نمونه ی کامل این دنیا در دوران ظهور حضرت بقیةاللهَّ )ارواحنا فداه( اتفاق خواهد افتاد و از آن جا - من این را اینجا عرض بکنم - دنیا شروع خواهد شد. ما امروز در زمینه های مقدماتِی عالم انسانی داریم حرکت مي کنیم. ما مثل کسانی هس��تیم که در پیچ و خم های کوه ها و تپه ها و راه های دش��وار داریم حرکت مي کنیم تا به بزرگراه برسیم. وقتی به بزرگراه رسیدیم، تازه هنگام حرکت

هر جائی كه علم وجود دارد، معرفِت درست وجود دارد، تجربه ی صحیح وجود دارد، به سراغ آن خواهیم رفت؛ منتها چشم بسته و كوركورانه چیزی را از جائی

نخواهیم گرفت

شماره 88 آذر ماه 89

5

رهیافت

شماره 88 آذر ماه 89

به س��مت اهداف واالس��ت. بشریت در طول این چن��د هزار س��ال عمر خود، دارد از این کوره راه ها حرکت مي کند تا به بزرگراه برسد. وقتی به بزرگراه رسید - که آن، دوران ظهور حضرت بقیةاللهَّ اس��ت - آنجا حرکت اصلی انسان آغاز خواهد شد؛ حرکت س��ریع انسان آغاز خواهد شد؛ حرکت موفق و بی زحمت انس��ان آغاز خواهد ش��د. زحمت فقط عبارت است از همین که انسان در این راه حرکت کند و برود؛ دیگر حیرتی در

آنجا وجود نخواهد داشت. به هر حال این چهار عرصه ی پیشرفت اس��ت که ما باید با توجه به این الگوئی که ان ش��اءاللهَّ ش��ماها دنبال مي کنید - که س��ازوکار دنبال کردن این هم تا حدودی به نحو اجمال برایمان روشن است و خواهیم گفت - در این عرصه ها

پیش برویم. در باب محتوای اسالمی، دوستان اشارات خیلی خوبی داشتند. اولین مس��ئله ای که باید در نظر گرفته شود، مسئله ی مبدأ است، مس��ئله ی توحید است؛ »انّا للهَّ و انّا الیه راجعون«.)2( مهمترین مشکل دنیایی که امروز رنگین ترینش در غرب متجلی است و به آن داریم اشاره مي کنیم، جدایی از خدا و اعتقاد به خدا و التزام به اعتقاد به خداست. البته شاید اعتقاد ظاهری و صوری و این ها وجود دارد، لیکن به اعتقاد به خدا التزام نیس��ت. اگر مسئله ی مبدأ حل شد، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. »یسّبح له ما فی الّسماوات و ما فی األرض«،)3( »و للهَّ جنود الّسماوات و األرض و کان اللهَّ علیما حکیما«.)4( وقتی انسان به این مسئله معتقد شد، این توحیدی که این معنا را به ما نشان مي دهد، یک نیروی عظیم و تمام نشدنی را در اختیار بشر مي گذارد. »هو اللهَّ الّذی ال اله ااّل هو الملک القّدوس الّسالم المؤمن المهیمن العزیز الجّبار المتکّبر س��بحان اللهَّ عّما یشرکون«.)5( وقتی

انسان این جور توحیدی را معتقد بود، وقتی توانستیم این اعتقاد را در بدنه ی زندگِی خودمان بسط دهیم، این مشکل

اساسی بشریت را حل خواهد کرد. مس��ئله ی دومی که مسئله ی اساسی است، قضیه ی معاد، قضیه ی محاسبه، قضیه ی تمام نشدن قضایا با زوال جسم - با مرگ - است؛ این خیلی مسئله ی مهمی است؛ این که حساب و کتابی در کار است؛ »فمن یعمل مثقال ذّرة خیرا یره«. ملتی که این اعتقاد را داشته باشد و در برنامه ی عملی اش این معنا باشد که »فمن یعمل مثق��ال ذّرة خیرا یره. و من یعمل مثقال ذّرة ش��ّرا یره«،)6( در زندگی اش تحول اساس��ی به وجود خواهد آمد. اعتقاد به امتداد نتائج عمل، ایثار و جهاد را معنا مي بخشد و منطقی مي کند. یکی از ابزارهای مهم ادیان - که در اسالم به طور واضحی وجود دارد - مسئله ی جهاد است. جهاد باید همراه با ایثار باشد؛ وااّل جهاد نخواهد ش��د. ایثار یعنی ازخودگذشتگی. در منطق عق��ل اب��زاری، ازخودگذش��تگی یک امر بی منطقی اس��ت. خوب، چرا من از خ��ودم بگذرم؟ این اعتقاد به معاد اس��ت که این را منطقی مي کند، عقالنی مي کن��د. وقتی ما معتقدیم ک��ه هیچ عملی از بین نخواهد رفت و همه ی اعمال محفوظ اس��ت و ما در آن زندگی واقعی - که َحَی��وان واقعی و زندگی واقعی است؛ »اّن الّدار األخرة لهی الحیوان«)7( - این اعمال را در مقابل چش��ممان خواهیم دید، آن وقت اینجا اگر برای تکلیف، برای وظیف��ه یک چیزی را از دست دادیم، احساس خسارت نمي کنیم؛ ولو آن چیز جانمان باشد، ولو آن چیز عزیزان و فرزندانمان باشد. باید این ها جزو الگوی پیش��رفت بیاید و در پیشرفت یک جامعه معنا پیدا کند. بنابراین مس��ئله ی اصلی،

مسئله ی توحید و مسئله ی معاد است.

بعد مسئله ی عدم تفکیک دنیا و آخرت است؛ »الّدنیا مزرعة األخرة«،)8( که به نظرم بعضی از دوس��تان هم اشاره کردند؛ این خیلی مهم است. دنیا و آخرت از هم جدا نیستند. آخرت ما آن روی سکه ی دنیای ماست. »و اّن جهّن��م لمحیطة بالکافری��ن«؛)9( کافر همین حاال توی جهنم است، منتها جهنمی که او نمي فهمد که االن توی جهنم است؛ بعد که این تجسم پیدا کرد، مي فهمد. »ای دریده پوستین یوسفان / گرگ برخیزی از این خواب گران«. االن او گرگ است، منتها احساس گرگی نمي کند. ما هم که چش��ممان بسته است، او را گرگ نمی بینیم؛ اما وقتی که از خواب بیدار ش��دیم، می بینیم این گرگ است. پس پیوستگی دنیا و آخرت به این معناست. این جور نیست که حاال مثالً فکر کنیم دنیا مثل بلیت های بخت آزمائی است؛ نه، اصالً آخرت

آن روی این دنیاست، آن روی این سکه است. مسئله ی دیگر، مسئله ی انس��ان است؛ نگاه اسالم به انسان، محور بودن انسان. این موضوع در اسالم خیلی معنای وسیعی دارد. خوب، پیداست انسان اسالمی با انسانی که در فلس��فه های مادی غرب و پوزیتیویسم قرن نوزده و این ها مطرح است، بکلی متفاوت است؛ این یک انسان است، آن یک انسان دیگر است؛ اصاًل تعریف این دو انس��ان یکی نیس��ت. لذا محور بودن انسان هم در اسالم با محور بودن انسان در آن مکاتب مادی بکلی متفاوت است. انسان، محور است. همه ی این مس��ائلی که ما داریم بحث مي کنیم: مس��ئله ی عدالت، مس��ئله ی امنیت، مس��ئله ی رفاه، مسئله ی عبادت، برای این اس��ت که فرد انس��ان س��عادتمند شود. اینجا مسئله ی سعادت و مسئله ی عقبی متعلق به فرد اس��ت؛ نه به این معنا که انسان از حال دیگران غافل باش��د، برای آن ها کار نکند؛ ن��ه، »من احیاها فکأنّما احی��ا الّناس جمیعا«.)10( در روایت هس��ت که معنای این جمله را از امام پرسیدند، فرمود: تأویل اعظم آن این است که تو کسی را هدایت کنی. معلوم است که هدایت وظیفه ی همه است؛ لیکن در نهایت آن چیزی که از نگاه اس��الم برای انسان مطرح است و اهم است، نجات خودش اس��ت. ما باید خودمان را نجات دهیم. نجات ما به این اس��ت که به وظایفمان عمل کنی��م؛ که البت��ه آن وقت وظای��ف اجتماعی، استقرار عدالت، ایجاد حکومت حق، مبارزه ی با ظلم، مبارزه ی با فس��اد، این ها همه ج��زو مقدمات همان نجات است. بنابراین اصل این است. همه چیز مقدمه است؛ جامعه ی اسالمی هم مقدمه است؛ عدالت هم مقدمه است. این که در قرآن کریم هست که »لیقوم الّناس بالقسط«)11( - که به عنوان هدف انبیاء ذکر شده - قطعاً عدل هدف است، منتها این هدف میانی است؛ هدف نهایی عبارت اس��ت از رستگاری انسان؛ این بایستی مورد توجه باش��د. انسان موجودی است مکلف، مختار و مواجه با هدای��ت الهی - »أ لم نجعل له عینین و لسانا و شفتین و هدیناه الّنجدین«)12( – مي تواند هدایت را انتخاب کن��د، مي تواند ضاللت را انتخاب کند. انس��ان موجودی است متعهد، برای خود، برای جامعه، ب��رای اهل. آن وقت ب��ا این نگاه،

رهیافت

ما باید جوشیدن فكر

و اندیشه ورزی را در جامعه ی

خودمان به یك حقیقت نمایان و واضح تبدیل كنیم. البته این از مجموعه ی

نخبگان شروع خواهد شد، بعد سرریز خواهد

شد به آحاد مردم

6

مردم س��االری عالوه بر این که ب��رای مردم یک حق است، یک تکلیف هم مي شود؛ یعنی همه ی مردم در امر حکومت جامعه مسئولند. نمي شود گفت که آقا به من مربوط نیست؛ نه، صالح و فساد کشور، حکومت، این ها به یکایک انسان ها مرتبط است؛ یعنی انسان در مقابل آن متعهد است. این هم یکی از آن عناصر اصلی است که بایستی در دیدگاه اسالم مورد مالحظه قرار

بگیرد و در این الگو رعایت شود. مسئله ی بعد، مسئله ی حکومت اس��ت؛ که باز در این باب هم اسالم نظرات ویژه ای دارد. صالح فردی در امر حکومت در اسالم، یک امر بسیار مهم و اساسی است. هر کس��ی به هر اندازه ای از مدیریت ک��ه مي خواهد مباشرت کند، بایس��تی صالحیت آن را در خودش به وجود بیاورد یا در خودش ببین��د و بپذیرد؛ بدون این، عمل نامش��روعی انجام داده. عدم علو، عدم اس��راف، عدم استئثار، مس��ئله ی مهمی در امر حکومت است. خداوند درب��اره ی فرعون مي فرمای��د: »کان عالیا من المس��رفین«؛)13( یعنی گناه فرعون این است: عالی است. بنابراین برای حاکم، علو و استعالء یک نقطه ی منفی است؛ نه خود او حق دارد استعالء کند، نه اگر اهل استعالء اس��ت، حق دارد قدرت را قبول کند، نه مردم اجازه دارند که او را به عنوان حاکم و امام جامعه بپذیرند. استئثار یعنی همه چیز را برای خود خواستن؛ در مقابل ایثار است. ایثار یعنی همه چیز را به نفع دیگران از خود جدا کردن، اس��تئثار یعنی همه چیز را به نفع خود از دیگران جدا کردن. علو و استعالء و استئثار جزو نقاط منفی حکومت اس��ت. امیرالمؤمنین در نهج البالغه درباره ی بنی امیه فرمودند: »یأخذون م��ال اللهَّ دوال و عباد اللهَّ خوال و دین اللهَّ دخال بینهم«. یعنی دلیل بر این که این ها برای حکومت صالحیت ندارند، این است که این خصوصیت را دارند: »یأخدون مال اللهَّ دوال«؛ یعنی اموال عمومی دست به دست بین خودشان مي گردد، با اینکه مال عامه ی مردم است. »و عباد اللهَّ خوال«؛ مردم را مثل بردگان خود به حس��اب می آورند و اس��تخدام مي کنن��د. »و دین اللهَّ دخال بینهم«؛ دی��ن خدا را هم هر جوری که دوس��ت مي دارند، دستکاری مي کنند. بنابراین در حکومت، اس��الم نظر دارد. این بایس��تی در الگوی زندگی ما برای بلندم��دت حتماً گنجانده و

مالحظه شود. در خصوص مس��ئله ی اقتصاد، آقایان بحث های خوبی کردید. »کی ال یکون دولة بین األغنیاء منکم«)14( یک معیار مهمی است. مسئله ی عدالت، بسیار مهم است. یکی از ارکان اصلی این الگو باید حتماً مسئله ی عدالت باش��د. اصالً عدالت معیار حق و باطل حکومت هاست. یعنی در اسالم اگر چنانچه شاخص عدالت وجود نداشت،

حقانیت و مشروعیت زیر سؤال است. مسئله ی دیگر، نگاه غیرمادی به اقتصاد است. بسیاری از این مشکالتی که در دنیا پیش آمده، به خاطر نگاه مادی به مسئله ی اقتصاد و مس��ئله ی پول و مسئله ی ثروت است. همه ی این چیزهائی که دوستان از انحراف های غرب و مشکالت فراوان و مسئله ی استثمار و استعمار و این ها ذکر کردند، به خاطر این است که به پول و به ثروت

نگاه ماده گرایانه وجود داش��ته. مي توان این نگاه را تصحیح کرد. اسالم برای ثروت اهمیت قائل اس��ت، اعتبار قائل اس��ت. تولید ثروت در اسالم مطلوب است؛ منتها با نگاه الهی و معنوی. نگاه الهی و معنوی این است که از این ثروت برای فساد، برای ایجاد سلطه، برای اسراف نباید استفاده کرد؛ از این ثروت بایس��تی برای س��ود جامعه بهره برد. و بقیه ی مسائل فراوانی

که وجود دارد. ای��ن کار، کار یک مجموع��ه ی خاص و محدود نیس��ت؛ کاری است که باید همه ی ظرفی��ت نخبگانی کش��ور به می��دان بیای��د. همان ط��ور که عرض کردیم، کار کوتاه مدت و از آن پروژه های زودبازده هم نیست؛ این کار بلندمدتی اس��ت، باید انجام بگیرد، عجله ای هم نداریم. ما پی��ش خواهیم رف��ت. این

چیزی هم نیست که دولت ها یا مجالس بتوانند آن را تصویب کنند؛ این - همان جور که گفتیم - نسبت به همه ی اسناد مهِم س��ازنده ی فعال در کشور، جایگاه باالدستی دارد؛ باید خیلی مراحل را طی کند و به یک قوام الزم برسد. این فکرها باید کامالً ورز بخورد تا اینکه

بتواند به یک نقطه ی اساسی برسد. یک مرکزی هم برای این کار الزم است که این مسئله را دنبال کند؛ این مرکز را ان شاءاللهَّ تشکیل خواهیم داد. باید جائی باشد که این حرکت را در انحصار نگیرد. ما از آن مرکز توقع نخواهیم کرد که این کار را او انجام دهد؛ بلکه توقع خواهیم کرد که او این حرکت عظیم نخبگانی در کش��ور را زیر نظر بگی��رد، از آن ها خبر بگیرد، به آن ها کمک کند، پش��تیبانی های گوناگون بکند؛ جوری باش��د ک��ه این حرکت متوقف نش��ود. البته عرض کردیم؛ الزم اس��ت یک کانون مرکزی و س��تادی به وجود بیاید و ان ش��اءاللهَّ به وجود خواهد

آمد. بنابراین امش��ب کار ما با شما تمام نمي ش��ود. یعنی این مسئله، مسئله ای نیس��ت که توی این جلسه شروع شده باشد و توی این جلس��ه تمام شود؛ این ان ش��اءاللهَّ ادامه پیدا خواهد کرد. البته جمع های گوناگونی خواهند بود؛ یعنی افراد فراوانی هس��تند، شخصیت های مختلفی هس��تند. همان طور که آقای دکتر واعظزاده سفارش کردند، من هم درخواست مي کنم آقایانی که نظراتی دارند و مي خواستند نظرات خود را بیان کنند، ای��ن نظرات را بدهن��د. مطالبی هم که اینجا گفته ش��د، بعضی از آن ها مطالبی است که انسان باید رویش فکر کند؛ یعنی بایس��تی حلقه های فکری تشکیل ش��ود، روی این ها بحث شود، حالجی شود، دفاع شود، اشکال بشود، ان قل��ت و قلت طلبگی انج��ام بگیرد تا

ان شاءاللهَّ به یک نتایجی برسیم. والّسالم علیكم و رحمةاللهَّ و برکاته

1( بقره: 156 2( حشر: 24

3( فتح: 4 4( حشر: 24

5( زلزله: 7 و 8 6( عنکبوت: 64

7( ارشاد القلوب: ج 1، ص 89 8( توبه: 49

9( مائده: 32 10( حدید: 25 11( بلد: 8 - 10 12( دخان: 31

13( حشر: 7

رهیافت

دنیای امروز، دنیای جنگلی است. دنیایی كه در آن علم همراه باشد با معنویت، تمدن همراه باشد با معنویت، ثروت همراه باشد با

معنویت، این دنیا دنیای انسانی خواهد بود

شماره 88 آذر ماه 89

7

شماره 88 آذر ماه 89

لو وض

عیین

حستر

دك از

تیاش

ددیا

انیر

ت ادرا

صاعه

وسك ت

بانره

دیت م

هیاضو

عنخس��تین نشس��ت »اندیش��ه های راهبردی« با موضوع »الگوی اس��المی - ایرانی پیشرفت«

بخش ارائه مقاله و بحث آزاد نظرات و دیدگاه های خود ارائه کردند.چهارشنبه ش��ب دهم آذرماه با میزبانی رهبر معظم انقالب برگزار شد. در این نشست اس��تادان، صاحب نظران و محققان در دو گرچه این دیدار بیش از چهار ساعت به طول انجامید اما با این وجود، بسیاری از نخبگان نتوانستند به بیان نظرات خود بپردازند. دکتر حسین عیوضلو عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران و استاد دانشگاه از جمله ی این افراد بود. یادداشت زیر نقطه

اقتضائات الگوی اسالمی- ایرانی پیشرفتنظرات این استاد اقتصاد در رابطه با نشست »اندیشه هاي راهبردي و الگوي اسالمي – ایران پیشرفت« است:برای دستیابی به این هدف بزرگ، به پیش نیازهایی نیاز داریم:

آزاداندیشی: رهبر انقالب بارها در سخنرانی هایش��ان به این موضوع تأکید کرده اند. به نظر بنده آزاداندیشی در حوزه ی نظریه پردازی، دقت های خاصی را می طلبد. آزاداندیش��ی در عرصه نظریه پردازی این است که بتوان فرضیه های خطاپذیر مطرح کرد؛ یعنی ما امکان طرح فرضیه هایی را داش��ته باش��یم که توضیح دهندگی بیش��تر و حتی احتمال خطا دارند. اگر این گونه نباش��د فضای علمی به وجود نمی آید. فضای خالقیت باید با حدس های جس��ورانه توأم باشد تا شکوفایی علمی و

شکوفایی فکر ایجاد شود. توجه به مفاهیم اساسی: مشکلی که در کشور ما پیرامون طرح مباحث راهبردی وجود دارد، تالش برای خالصه کردن موضوع اس��ت. این خالصه کردن و توجه به نتیجه و نیز ورود سریع به بحث اجرایی ش��دن، می تواند آفت مباحث نظری و مفاهیم دقیق علمی بدون فهم نظریه قابل درك نیستند.راهبردی باشد. طرح بحث های آکادمیک و نظری باید خیلی دقیق و تخصصی و از سوی اهل نظر صورت پذیرد. بسیاری از شناخت قانون مندی ها : الگوی توسعه بدون شناخت قانون مندی های پیشرفت و تعالی میسر نیست. این قانونمندی ها از جنس »اگر، آنگاه« هستند. این قواعد را به خوبی می توانیم از قرآن و سنت استخراج کنیم. لذا منابع اسالمی از این نظر غنی هستند. این قوانین حاکم بر تصمیم گیری ما هستند و به سلیقه افراد بستگی ندارند. ما اگر به این قوانینی که از قرآن و سنت

استخراج می کنیم مجهز شویم، به خوبی می توانیم عرصه جدیدی را در علوم انسانی به دنیای علم معرفی کنیم.برای مثال در اقتصاد می توان تک تک این معیارها و قوانین را به قاعده های رفتاری تبدیل کرد. به این ترتیب و با فرایندی درون زا، مجموعه ای از مفاهیم در مورد عقالنیت اسالمی، بازار، آزادی و جنبه های دیگر گسترش می یابد. ضمن این که

ما می توانیم الگوهای رفتاری مشخص و مطلوب را برای فرد، خانواده و سازمان ها و دولت ها معرفی کنیم. توجه به مبانی فلسفی و نظری: در طرح مباحث راهبردی باید به مبانی نظری و فلسفی آن ها توجه و تأمل شود. بیشتر از همه نیز تحقیقات حوزوری مستلزم دقت های فلسفی و نظری است که البته در این بین باید به بازار تقاضا نیز

توجه شود. ما نیازمند بنیان های فلسفی و کالمی جدید هستیم تا بر آن مبنا قوانین را از قرآن و سنت استخراج کنیم. اخالق و فلسفه اجتماعی : توسعه امری اجتماعی و تغییر در جهت بهبود اس��ت. اما هنوز رشته های مربوط به تفکر اسالمی و اجتماعی از جمله فلسفه علوم اجتماعی اهمیت و گسترش قابل توجهی پیدا نکرده است. در حالی که فلسفه اجتماعی پرداخت که نظریه پردازی در باب عدالت، وابسته به آن ها است.اگر قرار است نظریه مدونی در خصوص عدالت اقتصادی و اجتماعی ارائه شود، باید در ابتدا به مباحثی نظیر اخالق و متغیرهای مادی و ارزشی : اقتصاد اس��المی امکان وجود و گسترش مطلوب در جهت تبیین علت و معلول ها را دارد. ای��ن علت ها صرفاً عوامل مادی نیس��تند بلک��ه عوامل مادی و معن��وی در ش��کل گیری و تأثیر علل وقوع پدیده ها تأثیر دارند. بنابراین ما کاماًل می توانیم یک عرصه ی تبیینی از تأثیر متغیرهای مختلف مادی و ارزشی در داشته باشیم. در این چارچوب است که می توانیم راه کار ارائه دهیم.تصمیم گیری و در نتیجه شکل گیری پدیده ها ارائه بدهیم و بر این مبنا امکان پیش بینی تحول و روند متغیرها را ما در روند فعلی، بس��یاری از فکرها، چارچوب ها، الگوی ها و رفتارهایی که بر مبنای آنها الگوی اس��المی- ایرانی پیش��رفت تجلی پیدا می کند را مشاهده نمی کنیم. الزم اس��ت در دهه »عدالت و پیش��رفت« کار جدی صورت بگیرد. باید یک دست مرئی وجود داشته باش��د که این رفتارها را تنظیم کند که حتماً فرابخشی باشد و از همه

یک فضای علمی به تولید این الگوهای رفتار بپردازند تا زیربنای تصمیم گیری های ظرفیت های نخبگان استفاده کند و نیز اعتماد الزم را برایشان ایجاد کند که افراد بتوانند راحت تر و در نکاتی پیرامون توسعهکالن کشور قرار گیرد.

از منظر اسالمی و ایرانی

دیدگاه

8

کمیسیون اقتصادی و فراکسیون صادرات مجلس در نامه ای به پنج عضو اقتصادي دولت، خواستار رفع چالش های صادرات از طریق افزایش سرمایه بانک توسعه صادرات ایران و اجرایی شدن بسته

حمایت از صادرات شد.به گ�زارش خبرن�گار ما فراکس�یون ص�ادرات غیرنفت�ي در نام�ه اي ب�ه رحیم�ي مع�اون اول رئیس جمهور، حس�یني وزیر ام�ور اقتصادي و دارایي، غضنفري وزیر بازرگاني، محرابیان وزیر صنایع و معادن و بهمني رییس کل بانک مرکزي چالش هاي پنجگانه ص�ادرات غیر نفتي را اعالم

کرد و خواستار اصالح ساختار ها شد. در این نامه که به امضاي ارسالن فتحي پور رئیس کمیس�یون اقتصادي مجلس و پیم�ان فروزش رئیس فراکس�یون توس�عه ص�ادرات غیرنفتي مجلس رسیده، در س�ه مورد به نام بانک توسعه صادرات ایران اشاره شده و آمده است: »ضرورت دارد مبلغ دو میلیارد یورو به صورت سپرده براي تامین مالي، کمک به س�رمایه گذاري شرکت ها و نیز صدور ان�واع ضمانت نامه ه�ا و ایجاد امكان ارائه انواع خدمات بانكي در خارج از کش�ور ، به ویژه کشورهاي همسایه، در اختیار بانک توسعه

صادرات ایران قرار گیرد«.متن کامل نامه به شرح زیر است:

همانط�ور که مس�تحضرید ص�ادرات غیرنفتي به عنوان راهبرد اصلي اقتصاد کش�ور مي تواند رافع تمامي مشكالت در بخش اشتغال و رسیدن به اه�داف عالیه در مورد بهبود رش�د اقتصادي، اصالح تراز تجاري کش�ور، ارزآوري و ... باش�د، همچنین حضور مؤثر کاالهاي ایران در بازارهاي

جهان�ي خنث�ي کنن�ده تحریم ها و نیات ش�وم دشمنان کشور اس�ت ولیكن هم اکنون صادرات غی�ر نفتي ب�ا پنچ چال�ش اصلي روبروس�ت که بایس�تي اقدام عاجل در جهت رف�ع آن صورت

پذیرد: با توجه به تنظیم و مدیریت نرخ ارز در س�طح پایین به نحوي که اثرات روان�ي آن بطور هزمان ب�ا اج�راي قان�ون هدفمن�د ک�ردن یارانه ها به حداقل برس�د، جداي از رد و یا قبول اس�تدالل مربوط�ه، صنای�ع داخل�ي بخص�وص در بخش صادرات غیرنفتي با مش�كل جدي قدرت رقابت با رقب�اي خارج�ي مواجهن�د و ض�رورت دارد نیت دولت محترم و مجلس مبن�ي بر حمایت از صادرات غیرنفتي با جبران خس�ارت وارد شده به صادر کنندگان ناش�ي از نرخ پایین ارز به نحو

مناسب هر چه زودتر اجرایي گردد. یكي از موارد بسیار مهم براي صادرکنندگان کاال و خدمات تأمین مالي به موقع و به اندازه مي باشد. متاسفانه افزایش س�رمایه بانک توسعه صادرات ای�ران که خدمات مناس�بي را به ص�ادر کنندگان ارائه مي نماید متناسب با نیاز این بخش عملیاتي نگردیده اس�ت. ض�رورت دارد دول�ت محترم در اسرع وقت افزایش س�رمایه این بانک را حداقل به میزان دو برابر رقم فعلي مدنظر قرار داده و شرایط الزم براي پرداخت تس�هیالت به بخش صادرات با سود یک رقمي که موجب کاهش بهاي تمام شده کاالي صادراتي است

را فراهم آورد.

با توج�ه به عقد ق�رارداد بیش از س�ه میلیارد یورویي صدور خدمات فني و مهندس�ي در سال جاري توسط شرکت ها و پیمانكاران ایراني و امكان عقد قراردادهاي بسیار بیشتر تا سقف ده میلیارد یورو، ضرورت دارد مبلغ دو میلیارد یورو به صورت سپرده براي تامین مالي، کمک به سرمایه گذاري شرکت ها و نیز صدور انواع ضمانت نامه ها و ایجاد امكان ارائه انواع خدمات بانكي در خارج از کشور و به ویژه کشورهاي همسایه در اختیار بانک توسعه

صادرات ایران قرار گیرد. موضوع بسته حمایتي از صادرات غیرنفتي در اجراي قانون هدفمند کردن یارانه ها به س�رعت اجرای�ي ش�ده و منابع کمک ب�ه جب�ران زیان صادرکنندگان ناش�ي از افزایش س�طح عمومي قیمت ها از طریق وزارت بازرگاني و بانک توسعه صادرات ایران به صورت تسهیالت ارزان قیمت، کمک هاي بالع�وض و یارانه هاي کمک س�ود در

اختیار صادر کنندگان قرار گیرد. بودجه هاي سازمان توس�عه تجارت ایران که در الیحه در ح�د محدودي پیش بین�ي گردیده و پاسخگوي تعهدات این س�ازمان نمي باشد، با تاخیر بسیار زیاد ابالغ مي شود و این امر موجب دلس�ردي و نگراني تش�كل هاي بخش صادرات و صادر کنندگان مي باش�د همچنین بودجه هاي اختصاص یافت�ه از محل اج�راي قانون هدفمند کردن یارانه به بخش صادرات کافي نبوده و براي حفظ قدرت رقابت کاالهاي ایران�ي در بازارهاي جهاني بایستي در کوتاه مدت با افزایش کمک ها، متناس�ب با تغییر قیمت ها به این بخش، حمایت

الزم و کافي را مورد نظر قرار داد.

افزايش سرمايه بانك توسعه صادرات متناسب با نياز صادركنندگان

كمیسیون اقتصادی و فراكسیون صادرات مجلس در نامه اي به اعضاي اقتصادي كابینه تاكید كرد:

شماره 88 آذر ماه 89

9

مجلس

شماره 88 آذر ماه 89

نگاه

گام بعدی: تحول نظام بانکیدكتر كورش پرویزیان اعالم كرد:

.دکتر کورش پرویزیان س��اماندهي وصول مطالبات معوق را از موضوعات دیگر این طرح دانست و گفت: نگراني و تاکید بجاي دول��ت، اعطاي وام هاي کالني اس��ت که به برخي از اش��خاص حقیق��ي و حقوقي پرداخت مي ش��ود که نمي توانند آن ه��ا را به بانک بازگردانند و همچنین ضمانت هاي کافي نیز در این زمینه اخذ نمي شود. مدیرعامل بانک توسعه صادرات ای��ران در ادام��ه به سیس��تم بانک جام��ع اطالعات مش��تریان با ه��دف ش��فافیت در سیس��تم بانکی و اهمیت به روز رساني آن اشاره کرد و گفت: این سامانه اطالعات اش��خاص حقیقی را براس��اس شماره ملی نشان می دهد و این که چه تس��هیالتی، چه مبلغی، در قالب چه عقودی و در چه بازه زمانی دریافت کرده

است، در این سیستم مشخص مي شود.وي چهارمی��ن نکته را نظارت بر مصرف تس��هیالت دانست وگفت: نظارت بانک ها بر این که تسهیالت در همان حوزه اي که اخد شده، مصرف شود مورد تاکید

قرار گرفته است.

پنجمین موض��وع در ط��رح تحول بانک��ي موضوع »سیاست هاي اعتباري« است. نظر دولت در اعطاي تس��هیالت بانک ها، تن��وع در پروژه ها و تس��هیالت پرداختي اس��ت که برگرفته از سیاست هاي عدالت

گستري دولت مي باشد. مدیرعامل بانک توس��عه صادرات ای��ران افزود: طرح تحول بانکي از 2 جنبه ایجابي و سلبي بر بحث اصالح

نظام بانکي متمرکز است.این که سیستم بانکداري اس��المي و بانکداري بدون ربا باید چه ویژگي هایي داش��ته باش��د و نیز متحول کردن ساختار نظام بانکي براي پاسخگویي متناسب

با نیازهاي آتي مشتریان از جنبه هاي ایجابي است.وي س��ومین جنبه ایجابي را پرداختن به موضوعاتي مانند بانک و اش��تغال، بانک و مسکن، بانک و تامین مالي آسان براي نیازهاي اولیه و ضروري مردم دانست و گفت: یعني باید مش��خص ش��ود که مث��ال نقش و جایگاه بانک ها در اش��تغالزایي و همچنین استمرار

اشتغال کجاست.مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران گفت: از طرف دیگر جنبه س��لبي اصالح نظام بانکي مطرح اس��ت. مهمترین بحث مبارزه با فس��اد و رانت در

ش��بکه بانکي و وام هاي بدون برگشت و یا معامالت صوري اس��ت که نظر بجا و صری��ح رئیس جمهوري هم همین است که باید براي آن تمهیداتي اندیشیده

شود.وي در پایان به تفکیک بانک ها به س��ه گروه تجاري، قرض الحس��نه و س��رمایه گذاري با اجرا شدن طرح اصالح سیس��تم بانکي اش��اره کرد و گفت: در طرح تحول بانکي، نقش بانک توس��عه ص��ادرات ایران در گروه بانک هاي س��رمایه گ��ذاري پررنگ ت��ر از قبل

خواهد شد.بانک توس��عه صادرات ایران به عنوان اولین بانک در کش��ور هجینگ ارزي به ریال را عملیاتي کرده است و هم اکنون امکان اجراي این امر در تمام شعب بانک

فراهم شده است.مدیرعامل بانک توس��عه صادرات در سمینار بررسي تنگناهاي تجاري و تضییقات بانکي و بین المللي که در اتاق بازرگاني ایران برگزار شد، با اعالم مطلب فوق به س��ابقه تحریم هاي اقتصادي در جهان و بي نتیجه بودن این گونه اقدام��ات به گواه تاریخ اش��اره کرد و افزود: به لحاظ تاریخي غال��ب تحریم هاي اقتصادي

منجر به شکست شده و نتیجه نداده است.وي با اعالم آمادگي بانک توسعه صادرات ایران براي رفع مشکالت صادرکنندگان و مش��تریان این بانک حتي به صورت ش��خصي و موردي خاطرنشان کرد: اگر مش��تریان این بانک و یا صادرکنندگان با مشکل خاص��ي در زمینه ه��اي انتق��ال ارز، ضمانت نامه ها، تعهدات و س��رمایه گذاري ها مواجه ش��دند، به بانک توسعه صادرات ایران مراجعه کنند تا مشکالت آن ها

توسط کارشناسان بانک پیگیري و رفع شود.وي ب��ه تصویب الیحه افزایش س��رمایه ای��ن بانک در کمیسیون تخصصي شوراي اقتصاد اشاره و ابراز امیدواري کرد ک��ه این موضوع در کمیس��یون اقتص��ادي دولت نیز تصویب شود. در این جلس��ه همچنین درخواست افزایش سرمایه بانک توسعه صادرات ایران توسط یکي از صادرکنندگان نمونه نیز مطرح و این فعال اقتصادي

گام بعدی رئیس جمهور، بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها طرح تحول بانكی است که می توان از آن به عنوان اصالح نظام پولی کشور نام برد و از دو جنبه ایجابی و سلبی قابل بررسی است.دکتر کورش پرویزیان مدیر عامل بانک توسعه صادرات ایران، در جلسه شوراي مدیران این بانک با اعالم این خبر افزود: اصالح نظام بانكي به چند موضوع برمي گردد. مدیریت منابع و مصارف بانک یكي از مواردي است که در تحول نظام بانكی مطرح است. بر این اساس تاکید بانک مرکزي بر این است که تسهیالت بانكي از سقف هاي تعیین شده فراتر نرود و در تجهیز منابع، بانک ها با مشكل مواجه نشوند.وي افزود: تاکنون بانک توسعه صادرات ایران در مدیریت منابع و مصارف بانكي وضع مناسبي داشته و در آینده نیز مشكلي نخواهد داشت

10

خواس��تار پیگیري جدي بخش خصوص��ي، اتاق هاي بازرگاني و صادرکنندگان در این مورد شد.

دکتر کورش پرویزیان با بیان این که محدودیت هاي تاسیس بانک هاي خارجي برطرف شده است، تصریح کرد: با توجه ب��ه اصالحیه مجل��س در این خصوص در ح��ال حاضر هیچ مش��کل قانوني براي تاس��یس

بانک هاي خارجي وجود ندارد.وي همچنین با اش��اره به جبران هزینه هاي اضافي و تحمیلي به صادرکنندگان گفت: کاهش هزینه هاي مالي تجار و صادرکنندگان یکي دیگر از سیاست هایي

است که باید مورد توجه قرار گیرد.به گفته وي، در سال اول اجراي هجینگ ارزي بانک توسعه صادرات نوسانات ارزي یک تا 6 ماه را پوشش خواهد داد و بعد از مشخص شدن نتایج احتمالي زمان

مذکور را افزایش مي دهد.عضو شوراي عالي صادرات کشور با بیان این که بخشي از هزینه هاي تحمیلي به صادرکنندگان و تجار ناشي از قیمت ارز است، افزود: بخشي از این هزینه ها قرار است از طریق یارانه هاي پیش بیني شده در قانون هدفمندي یارانه ها جبران ش��ود و طبق برنامه ریزي قرار است در صورت تصویب نهایي از این بخش معادل 4 هزار میلیارد

ریال به صادرکنندگان پرداخت شود.وي به عن��وان عضو هی��ات مدیره صن��دوق ضمانت صادرات ایران توصیه کرد: صادرکنندگان براي کاهش مشکالت ناش��ي از تحریم ها، از مکانیزم هاي بیمه اي

استفاده کنند.سرمایه گذاري بانك توسعه صادرات

در مناطق آزاد بانک توسعه صادرات در پروژه های مناطق آزاد که با مشارکت سرمایه گذاران خارجی اجرایی شود، سرمایه

گذاری خواهد کرد.دکتر کورش پرویزیان مدیر عامل بانک توسعه صادرات، در تشریح سیاست هاي اعتباري این بانک در مناطق آزاد و ویژه اقتصادي گفت: بانک توس��عه صادرات به منظور افزایش سرمایه گذاري ه���اي خ��ارج���ي در کشور،

به س��رمایه گذاري در پروژه هایي خواهد پرداخت که با مشارکت سرمایه گذاران خارجي در مناطق آزاد اجرایي مي شوند. وي تصریح کرد: ش��عب این بانک در مناطق آزاد موظفن��د هم ردیف ج��ذب مناب��ع در این مناطق به طرح ه��اي س��رمای���ه گ�ذاري در مناط���ق آزاد

تسهیالت ارائه کنند.دکتر پرویزیان به سیاس��ت بانک توسعه صادرات در خصوص توس��عه ش��عب در مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: طرح افتتاح شعبه در 3 منطقه آزاد اروند، ارس

و انزلي در دست بررسي است.حمایت از صادركنندگان

در مقابل نوسانات نرخ ارز بان�ک توس�عه ص�ادرات ای�ران آئی�ن نام�ه معامالت آت�ی ارز – ریال را با ه�دف حمایت از صادرکنندگان و واردکنندگان کش�ور در برابر ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارز، برای اجرا به

شعب خود ابالغ کرد.در دستورالعمل اجرایي»معامالت آتي ارز- ریال« که به تصویب هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران رسیده، آمده است: استفاده از این خدمت نوین منوط به گشایش اعتبار اسنادي وارداتي یا دریافت اعتباراسنادي صادراتي

مربوطه نزد بانک توسعه صادرات است.معامالت آتي ارز به قراردادهاي خرید و فروش ارزي و صرفا معامالت فوروارد اطالق مي شود که سررسید یا وال��ور آن ه��ا بی��ش از دو روز کاري و حداکثر یک سال باشد. به موجب قرارداد آتي ارز، طرفین متعهد مي ش��وند میزان معیني ارز یا ریال را در مقابل مقدار معیني ریال یا ارز به نرخ آتي همان ارز، در سررسید با

یکدیگر مبادله نمایند.بر اس��اس این گزارش، انعقاد قرارداده��اي آتي ارز- ریال صرًفا براي مشتریاني که در زمینه امور واردات و

صادرات فعالیت داشته باشند امکان پذیر است.در بازارهاي بین المللي نرخ هاي تبدیل و بهره ارزهاي عمده بطور مستمر در حال نوس��ان است. به همین دلیل واردکنندگان، صادر کنندگان و سرمایه گذاران در این بازارها همواره در معرض ریسک نوسانات نرخ ارز قرار دارند و فعاالن در این عرصه به منظور کاهش یا حذف ریسک نوس��انات نرخ ارز، مبادرت به انجام معامالت ارزي پوششي از طریق بانک ها یا تاالرهاي بورس مي کنند. دو نوع عمده معامالت ارزي پوشش،

معامالت فوروارد و فیوچرز هستند.ارز مورد معامله در برابر ری��ال، تمامي ارزهاي معتبر اعالم ش��ده در نرخ نامه بانک مرک��زي و مورد تایید مدیریت بی��ن الملل بانک توس��عه ص��ادرات ایران هس��تند. همچنین حداقل مبلغ مورد معامله در هر

قرارداد معادل یکصد هزار دالر تعیین شده است.بر اساس این دستورالعمل، بانک توسعه صادرات ایران مجاز است با توجه به نوس��انات نرخ اسعار نسبت به تعدیل میزان وثایق در طول مدت قرارداد اقدام نماید.

زمان توافق شده براي مبادله ارز و ریال، حداقل یک ماه و حداکثر 6 ماه تعیین شده است و متقاضیان مي توانند

به شعب این بانک در سراسر کشور مراجعه کنند.

شماره 88 آذر ماه 89

11

نگاه

شماره 88 آذر ماه 89

گزارش

دکتر محمد نهاوندیان رئیس اتاق ایران در این س�مینار گفت: ش�رایط اعمال محدودیت هاي اقتص�ادي بای�د واقع بینان�ه م�ورد ش�ناخت دقیق، طراحي و اقدام هوش�مندانه قرار گیرد و مهم ترین موضوع در این ش�رایط، ش�ناخت

طبیعت آن ها است.وي افزود: طبیعت تحریم ها سیاس��ي، اما آثار آن ها اقتصادي است، بنابراین با توجه به این ریشه سیاسي باید اقدامات سیاس��ي الزم براي لغو تحریم ها انجام شود. مدیران اقتصادي هم وظیفه دارند، آثار تحریم ها را به حداق��ل کاهش دهن��د و براي آن ه��ا مطالعه،

طراحي و برنامه ریزي داشته باشند.نهاوندیان افزود: در روابط جهانی سه الیه بسیار مهم وجود دارد که اولین آن ها مناسبات چندجانبه است؛ به این معني که وقتي موضوع تحریم ها در س��ازمان ملل و اتحادیه اروپا مطرح مي ش��ود، م��ا باید به طور جدي همه مراح��ل آثار مصوبات را م��ورد توجه قرار

داده و اقدام الزم را انجام دهیم.وي تأکید کرد: در گفت وگوهاي ایران با کش��ورهاي 1+5 باید لغو همه تحریم هاي اقتصادي به عنوان یک اصل غیرقابل صرف نظر، مورد توجه مذاکره کنندگان قرار گیرد. همچنان که در رابطه با پرونده هس��ته اي

ما از حق مس��لم ایران حراست کردیم، حق پیشرفت اقتصادي و تحقق اهداف چش��م انداز نی��ز حق ایران است و نباید اجازه داد به بهانه هاي دیگر، حرکت رو به

جلوي اقتصادي ملت ایران دچار کندي شود.وي افزود: الیه دوم، مناس��بات دوجانبه با کش��ورها است. کش��ورها این واقع بیني را دارند که در مسائل اقتصادي، منافع خ��ود را در نظر بگیرن��د و در موارد بسیاري، تجارت و سرمایه گذاري با ایران منافع قابل توجهي ب��راي طرف ه��اي تج��اري دارد و به همین جهت کشورهاي بس��یاري در روابط دوجانبه نگاه و رفتار متفاوتي در مقایس��ه با روابط چند جانبه دارند. ما باید از این واقعیت استفاده کنیم و کشورهاي دیگر را با توجه به منافع مشترك به سمتي سوق دهیم که

میزان تعامل آن ها با ایران افزایش یابد.رئیس اتاق ایران گفت: کشورها سعي مي کنند حفظ و یا ارتقای رواب��ط دوجانبه آن ها ب��ا کم ترین هزینه بین المللي باش��د و این واقعیت را نیز باید مورد توجه قرار دهیم که چارچوب حقوقي اي که براي آن ها مهم است را ببینیم و براس��اس آن بازي برد– برد تعریف

کنیم.نهاوندیان افزود: در مناس��بات دوجانبه با کش��ورها به ط��ور یقین عزم مل��ت ایران و مدیران سیاس��ي و اقتصادي کش��ور، ایس��تادگي بر حقوق کشور است،

اما ب��راي طرف تجاري ما مس��أله مهم دس��تیابي به منافع مشترك است و ما باید با این واقع بیني با آن ها

گفت وگو کنیم.وي یادآور شد: الیه س��وم نحوه مواجهه مدیریتي در سطح بنگاه ها است. عمده بحث باید بر آن چه بنگاه ها در این ش��رایط مي توانند انجام دهند، متمرکز شود و بای��د راه هایي را پیدا ک��رد که ب��دون ایجاد هزینه غیرقابل تحمل حقوقي براي طرف مقابل، بتوان کارها

را پیش برد.رئیس اتاق ایران اظهار داش��ت: ش��اید بس��یاري از راه حل ها قابل اعالم عمومي نباش��د، اما راه حل هاي کلي مي توانند مورد بحث قرار گیرند. توصیه الزم این است که راه حل های پیدا ش��ده از کم ترین تبلیغات برخوردار باش��ند تا با مانع رو به رو نش��وند. این گونه نشست ها باید کارگروهي باشد و در آن ها راه حل ارائه شود. در نظر گرفتن واحدهاي مشاوره و اطالع رساني

در مورد تحریم از جمله این اقدامات است.نهاوندیان تصریح کرد: برخ��ي راه حل ها قابل تعمیم و برخ��ي م��وردي اس��ت؛ راه حل هاي قاب��ل تعمیم روش هاي پرداخت نقدي اس��ت و ای��ن روش را نیز

مي توان با ریسک کمتر ادامه داد.وي اعالم کرد: در جلسه کمیته ایراني اتاق بازرگاني بین المللي )ICC( اعالم شد که بخش حقوقي اتاق،

سمینار »بررسي تنگناهاي تجاري و

تضییقات بانكي بین المللي« از سوي اتاق ایران و چین و با همكاري

كنفدراسیون صادرات ایران با حضور روساي اتاق ایران، بانك توسعه صادرات، بانك كارآفرین، كنفدراسیون صادرات ایران، معاون

سازمان توسعه تجارت و جمعي از فعاالن این حوزه در محل اتاق ایران برگزار شد و مقامات

یاد شده سخنراني كردند. گزارشي از این سمینار در پي مي آید:

طراحي و اقدام هوشمندانه براي مقابله با تحریم هاي بانکي

در سمینار »بررسي تنگناهاي تجاري و تضییقات بانكي بین المللي« عنوان شد:

12

آمادگي کامل دارد قراردادهاي تی��پ را انجام دهد و توصیه ما به همه تشکل ها این است که در مجموعه اقدامات مالي، ب��ه طور حتم تی��پ قراردادهاي قابل اس��تناد در مراجع داوري و حقوقي را مورد استفاده

قرار دهند.دکتر نهاوندیان با اعالم این که جهت تجارت ایران از غرب به شرق تغییر کرده اس��ت، گفت: براي اقتصاد ایران به هیچ وجه اقدام از سر ناچاري را نمي پذیریم و براي اقتصاد کشور همه راه ها باید باز باشد، اما تجربه تجارت ایران نشان داده اس��ت که جایگزیني ممکن

بوده و همه راه ها به یک جا ختم نمي شوند.وي یادآور ش��د: ما ب��ه هیچ وجه اظه��اري در جهت تشدید تحریم ها صورت نمي دهیم، اما وقتي تحریم تحمیل مي شود، مدیران اقتصادي راه هاي برون رفت از آن را پیدا مي کنند. بسیار مهم است طرف تجاري توجه پیدا کند نحوه س��لوکش براي امروز نیس��ت و

آینده را نیز تأمین مي کند.نهاوندی��ان درباره مس��ایل بانکي گفت: مؤسس��ات متعددي در دنیا آمادگي کار کردن با بنگاه هاي ایراني را دارند و اشکال جدیدي از تجارت، مانند استفاده از

پول ملي مورد توجه قرار گرفته است.تحریم ها بي نتیجه

و شكست خورده است غالب تحریم ها به وی ژه از جنبه اقتصادي منجر

به شكست شده و نتیجه نداده است.در ادامه این مراس��م دکتر کوروش پرویزیان رئیس بانک توسعه صادرات ایران با اشاره به سابقه تحریم ها در دنیا با اعالم مطلب فوق گفت: تحریم در هر صورت یک چالش اس��ت و همان گونه که تنگناهایي دارد،

فرصت هاي جدید نیز در دل خود دارد.پرویزیان درباره اوضاع اقتصادي و وضع فعلي کشور در زمان فعلي تحریم ها نیز اظهار داش��ت: در گزارش بانک جهان��ي که مخت��ص به ای��ران بود، ش��رایط اقتص��ادي و اجتماعي ایران بررس��ي ش��ده اس��ت؛ مهم ترین چالش هاي کش��ور ش��امل بیکاري، تورم، نیاز به سرمایه گذاري بیش��تر در اقتصاد عنوان شده که اگر در اقتصاد کش��ور بخواهد یک درصد افزایش GDP صورت گیرد، باید 3 درصد میزان پس انداز و

سرمایه گذاري افزایش پیدا کند.وي تصریح کرد: در دهه 90، پنج نوع بازار ارز شامل بازار نرخ رسمي ارز، نرخ بازار بورس تهران یا گواهي سپرده

ارزي، نرخ بازار آزاد و نرخ ارز صادراتي وجود دارد.وي چند نرخي شدن ارز را چالش بسیار بزرگي خواند و ادامه داد: ستاد خاص تدابیر ویژه اقتصادي، تدابیر و کارگروه هاي ویژه اي دارد که مصوبه هاي خوبي براي تسهیل فضاي کسب و کار ارائه کرده است، همچنین مکانیزم هایي براي صادرکنندگان طراحي شده است.

وي اف��زود: در قوانین ما محدودیتي براي تأس��یس بانک هاي خارج��ي بود که ب��ا توجه ب��ه اصالحیه مجلس شوراي اسالمي این مشکل تا حدي برطرف ش��ده و امیدواریم تأس��یس بانک هاي خارجي در

کشور عملي شود.

رئیس بانک توس��عه ص��ادرات، انتخاب اس��تراتژي کاهش هزینه هاي تج��ار و صادرکنندگان را موضوع بسیار مهمي برش��مرد که در کانون توجه بانک هاي کشور قرار دارد و گفت: تاکنون بانک توسعه صادرات تمام تسهیالت خود را در اختیار صادرکنندگان قرار داده و حجم شش برابري نسبت به 4 سال قبل را در

حال تجربه کردن هستیم.دکتر کورش پرویزیان با اعالم این که هجینگ ارز به ریال در شعب این بانک امکان پذیر شده است افزود: ذخایر ارزي ایران به حدي رسیده که بتواند نیازهاي

فوري خود را پاسخ دهد.وي افزود: با توجه به تصویب هیات مدیره بانک توسعه صادرات، بحث هجینگ در این بانک به عنوان اولین بانک کشور عملیاتي و امکان عملي اجراي هجینگ

ارز به ریال فراهم شد.پرویزیان گفت: با این اق��دام معامالت خرید و فروش آتیه ارز در شعب بانک توس��عه صادرات امکان پذیر و قرار شده اس��ت بین یک تا ش��ش ماه این موضوع پوشش داده ش��ود تا در صورت مثبت بودن عملکرد،

آن را به صورت فراتر انجام دهیم.پرویزیان با اعتق��اد به این که بخش��ي از هزینه هاي تحمیلي به تجار باید جبران شود، از ایجاد مکانیزمي

در این زمینه خبرداد و گفت: بخش��ي از هزینه ها از طریق تمهیداتي که در مسیر اج��راي هدفمند ک��ردن یارانه ه��ا براي حوزه صادرات در نظر گرفته شده، تأمین

مي شود.پرویزیان تأکید کرد: فعاًل بهترین راه حل براي مقابله با ش��رایط تحریم، بررس��ي مس��ایل به صورت موردي اس��ت و اگر ف��ردي با مش��کل خاصي مواجه ش��ده، بخش��ي را ایجاد کرده ایم تا به مشکالت

آن ها رسیدگي کند.پرویزی��ان اع��الم ک��رد: صادرکنندگان مشتریان خوش حساب بانکي هستند و میزان معوقه هاي آن ها به بانک ها زیر 10

درصد است. نفت و نرخ ارز

مشكل تجارت ایران اکنون در کشور مشكل حاد و فوري که گریبان گیر تج�ارت خارجي ما و در عین حال سیس�تم بانكي است،

مربوط به تحریم مي شود ولي مشكل همیشگي اقتصاد ایران در آمد نفت و نرخ ارز است.

دکتر ولي الل سیف مدیر عامل بانک کارآفرین با اعالم این مطلب افزود: در واقع کسي هنوز پاسخ اقتصادي کافي و قانع کننده اي ب��راي مقابله با تحریم ندارد؛ بنابراین تنها کاري که بانک ه��ا مي توانند انجام

بدهند بس��ط خدماتي اس��ت که به تجار ارائه مي دهند و کمک به تس��هیل کار آن ها است و راه حل اصلي ج��دا از س��رزمین اقتصاد و

تجارت واقع شده است.

وي یادآور ش��د: دو مسئله همیش��ه در اقتصاد ایران براي تجارت مشکل آفرین بوده اس��ت؛ یکي درآمد نفت و دیگري تعیین نرخ مناسب یا نرخ واقعي ارز، که هر دو را بایستي از مشکالت ساختاري صادرکنندگان به حس��اب آورد و با یکدیگر در ارتباط مستقیم قرار

گرفته اند.وي افزود: درآمد نفت موجب ش��ده است که موازنه پرداخت ه��اي ما به ط��ور غیرواقعي و ج��دا از بنیه واقعي اقتصاد کش��ور و توانای��ي تجارتي واحدهاي اقتصادي، مازاد داش��ته باش��د و در نتیجه نرخ ارز، ارزان ت��ر از آن چه که تجارت غیرنفتي مي توانس��ت

تحمل کند، تعیین شود.سیف درباره وضعیت صادرات کشور نیز گفت: سهم کل صادرات غیرنفتي ما در ده س��ال گذشته حدود 6/ 18 درصد از کل صادرات ما بوده اس��ت و س��هم صادرات نفت و گاز با رق��م 3/ 476 میلیارد دالر، به بیش از 80 درصد رسیده و البته صادرات محصوالت پتروشیمي )فرآورده هاي نفتي( نیز در رقم صادرات غیرنفتي منظور شده اس��ت؛ از طرف دیگر، خالص تراز ص��ادرات خدمات م��ا ح��دود 54 میلیارد دالر

منفي بوده است.وي ادام��ه داد: واردات ما طي ای��ن دوره، حدود 8/ 3 برابر صادرات غیرنفتي بوده اس��ت و در این مدت حدود 70 میلیارد دالر به ذخایر ارزي کش��ور اضافه ش��ده اس��ت. این همان مازادي اس��ت که بانک مرکزي با اتکاي به آن توانسته است با وجود ناتواني مشهود صادرات،

نرخ ارز را تقریباً ثابت نگاه دارد.رئی��س بانک کارآفرین خاطرنش��ان کرد: بانک ها باید به اجراي پروژه هاي سرمایه گذاراني که تمام یا قسمتي از

دكتر محمد نهاوندیان:حق پیشرفت اقتصادي و تحقق اهداف چشم انداز نیز حق ایران است و نباید اجازه داد به بهانه هاي دیگر، حركت رو به جلوي اقتصادي ملت ایران دچار كندي شود

شماره 88 آذر ماه 89

13

گزارش

شماره 88 آذر ماه 89

کاالي آن ها صادر مي شود، کمک کنند؛ این کمک شامل کمک اطالعاتي، کمک فن��ي و اعطاي تس��هیالت بلن��د مدت و

سرمایه در گردش مي شود.وي استفاده بیشتر از فناوري اطالعات در ارائه خدمات بانکي به ویژه در امر تجارت خارجي و صادرات را مورد تأکید قرار داد و گفت: در این زمینه بانک هاي بین المللي بسیار پیش��رفته تر از بانک ها ما هستند و گس��ترش روابط کارگزاري ب��ا آن ها، اس��تفاده عمقي تر از فناوري اطالعات را

ناگزیر مي سازد.تحریم ها هزینه تجارت را

افزایش داده اندچ�ون تحریم ه�ا هزینه تج�ارت را افزایش داده اند، دولت موظف است هزینه هاي ناشي از تحریم را بپردازد.

کیومرث کرمانشاهي معاون کمک هاي تجاري س��ازمان توس��عه تجارت ایران نیزبا بی��ان این که مباح��ث تحریم ها را

در 30 ساله گذشته داشته ایم، اما در سال هاي اخیر ابعاد گس��ترده تري پیدا کرده اس��ت، تصریح کرد: جنبه هاي مختلف تحریم شامل سیاسي، اقتصادي، بانکي و حقوقي است که مورد مطالعه قرار داده ایم.

وي افزود: اهم مشکالت تجار و بازرگانان را شناسایي کرده ایم و راه کارهاي اجرایي براي عبور از تحریم تهیه

شده است.وي تصری��ح ک��رد: در مجموع��ه وزارت بازرگان��ي، کمیت��ه اي درب��اره تحریم ه��ا ایجاد ش��ده و تمامي مشکالتي که بازرگانان با آن مواجه هستند را بررسي مي کن��د، در ماه هاي اخیر ب��ا تجار، کنفدراس��یون صادرات، جلساتي داشته ایم و در این باره کمیته هاي کارشناسي هم داش��ته ایم. کرمانشاهي یادآور شد: تا زماني که ش��رایط تحریم ها وجود دارد، مصوبه هایي

که تصویب مي شود، قابلیت اجرایي دارند.کرمانشاهي وضعیت فعلي به علت تحریم ها را جنگ نرم و تمام عیار خواند و گفت: امروز باید کمتر حرف بزنیم و بیش��تر عمل کنیم و حتي به صورت موقتي

تا پایان تحریم ها خط کشي هاي بین بخش دولت��ي و خصوص��ي را کنار

بگذاریم.وي اس��تراتژي تعامل به جاي تقابل در ش��رایط فعلي را ضروري دانست و افزود: سازمان توسعه تجارت خانه صادرکننده ها و تجار اس��ت و خود را

در کنار آن ها مي بینیم.کرمانشاهي از همراهي بانک مرکزي با صادرکنن��دگان تقدیر ک��رد و از اقدامات بانک مرکزي کش��ور براي کم کردن مشکالت بازرگانان و ارائه

تسهیالت کافي به آن ها خبرداد.وي به اولویت صادرات بر همه امور و در همه شرایط نیز تأکید کرد و ادامه داد: ایران تا قبل از انقالب اس��المي یک کشور وارداتي بود ولي در حال حاضر نس��بت صادرات غیرنفتي به

واردات، دو بر یک شده است.

معاون سازمان توسعه تجارت با ارائه آمارهایي درباره ش��کوفایي صادرات، خاطرنش��ان کرد: به این آمارها قانع نیستیم و در تالش��یم تا آن ها را بهبود ببخشیم. همچنین اعتقاد داریم باید کارهاي زیادتري در کنار

یکدیگر انجام دهیم.وي با تأکید بر این ک��ه تحریم ها، هزین��ه تجارت را افزای��ش داده اند اف��زود: قطعاً دولت موظف اس��ت،

هزینه هاي ناشي از تحریم را بپردازد. بانك ها از صادر كنندگان

حمایت كنندتحریم ها بیش از آن چه به بخش دولتي صدمه بزند، بخش خصوصي واقعي را زیر فش�ار قرار

داده است.اسدالل عس��گراوالدي رئیس کنفدراسیون صادرات ایران هم با اعالم این مطلب در این س��مینار: گفت: مقاوم��ت کارآفرین��ان و صادرکنن��دگان در زم��ان

تحریم ها ستودني است.وي پیش��نهاد کرد: قبل از هر چیزي درهاي مراجعه صادرکنندگان و فعاالن اقتصادي به وزارت بازرگاني را باز کنند و براي انجام معام��الت تجاري خارجي با پول هاي محل��ي، در اولین گام، بان��ک مرکزي باید

مشکل آن ها را برطرف کند.وي افزود: بان��ک مرکزي باید تس��هیالت الزم براي تأمین ارزهاي محلي را حل کند تا این گونه مبادالت بتواند به راحتي صورت گیرد و بانک ها باید با حداکثر

مساعدت و کمک، وام ها را تمدید کنند.عس��گراوالدي ضمانت یک صادرکننده را س��وابق وي عنوان و خاطرنش��ان کرد: باید ملک و زمین را از قاموس ضمانت نامه حذف کرد و در مرحله دادن

وام به سوابق درخش��ان صادرکننده ها توجه کرد.رئیس کنفدراسیون صادرات، به صادرکننده ها یادآور شد تا امید خود را از دست ندهند و در هنگام مواجه با

مشکالت، بر تالش خود بیفزایند.

گزارش

اسداهلل عسگراوالدي:مقاومت كارآفرینان و صادركنندگان در زمان حریم ها ستودني است

تحریم ها بیش از آن چه به بخش دولتي صدمه بزند، بخش خصوصي واقعي را زیر فشار قرار داده است

14

تجارت الكترونیک از سه بخش مدیریت، زیرساخت ها و کاربردها تشكیل شده است. در بخش کاربردها بانک داري الكترونیک را یكي از کاربردهاي تجارت الكترونیكي مي دانند که شامل چک هاي الكترونیكي و کارت هاي اعتباري است.تغییر در شیوه زندگي مردم و تغییرات رفتاري آن ها، بانک ها و مؤسسات مالي و اعتباري را به فكر چاره اي براي ایجاد جایگزیني مناسب براي پول واداشت، در نتیجه وسیله اي جدید جهت پرداخت، داد و ستد و مبادله با عنوان کارت هاي بانكي به وجود آمد.ایده تولید کارت هاي اعتباري براي نخستین بار در سال 1860 از سوي ادوارد پالي )Edward Play( در آمریكا مطرح شد. نزدیک به 40 سال بعد از عنوان شدن ایده اولیه طراحي کارت هاي اعتباري، جان پیتگنرو )John – Pitgenro( نوعي کارت پول کاغذي براي مشتریان ویژه خود طراحي کرد که با استقبال کمي از سوي مشتریانش مواجه شد. پس از سال ها تجربه هاي مختلف در زمینه به کارگیري و طراحي این گونه از کارت ها، در دهه 1950 استفاده از وسیله اي با نام کارت هاي مبادله به جاي پول نقد براي نخستین بار رواج پیدا کرد.

تدوین و ترجمه: امور بین الملل- دایره كارت اعتباري ارزيهنگامه خرم ، هومن رمضان نژاد، مرجان خیری

براي بقا در بازار به موقع اقدام كنیم؛

شماره 88 آذر ماه 89

پوشه

کارت ها وس��یله اي براي دریافت، پرداخت و مبادله هستند. با توس��عه روز افزون تکنولوژي و جایگزیني سیس��تم هاي نوین در تمام��ي عرصه ه��ا، به جاي س��اختار س��نتي و کهنه، نظام بانک��داري نیز پیرو این ارتقاء، س��عي بر آن دارد که در ح��وزه فن آوري، مطلوبیت ممکن را براي مش��تریان فراهم آورد. یکي از ابزارهاي مهم در این عرصه، کارت اعتباري است. هنگامي که براي اولین بار س��که ضرب شد به خاطر سه ویژگي سبکي، راحتي و س��رعت انتقال بهترین وسیله براي پرداخت معرفي شد و مبادله کاال به کاال به تاریخ پیوست. اکنون بانک داري الکترونیکي مي رود تا تحولي شگرف در س��اختار پولي و مالي جهان ایجاد کند. با اس��تفاده از کارت اعتباري، پول کاغذي در آینده، همان سرنوش��ت مبادله کاال به

کاال را خواهد داشت.کارت هاي اعتباري از لحاظ فن آوري س��اخت و ظرفیت ذخیره س��ازي اطالعات به طور کلي به

دو دسته تقسیم مي شوند:1- كارت هاي مغناطیسي

در این نوع از کارت ها اطالعات مربوط به دارنده کارت به صورت کدهاي مغناطیسي بر نواري که به همین منظور در پشت کارت تعبیه شده است، ضبط مي شود که ای��ن عم��ل را رم��ز گذاري

مي نامند.2- كارت هاي هوشمند

کارت هوشمند نخستین بار در س��ال 1968 و توسط دانشمند آلماني علوم موش��کي "هلموت گروتروپ" و همکارش "یورگن دتهلوف" اختراع شد و در نهایت در س��ال 1982 به ثبت رسید. نخس��تین اس��تفاده عمومي و گس��ترده از کارت هوشمند در سال 1983، براي پرداخت هاي الکترونیکي تلفن هاي اعتباري

فرانسوي به وقوع پیوست. کارت هوش��مند، کارت��ي پالس��تیکي در ان��دازه کارت اعتباري اس��ت که در آن یک یا چند تراشه به صورت مدار مجتمع قرار گرفته اند. در س��اخت آن از یک یا چند فن آوري نظیر نوار مغناطیس��ي، بارکد، اطالعات بیومتریک و شناس��ایي تصویر که توسط ماش��ین قابل تشخیص است اس��تفاده مي شود. تلفیق یک کارت پالس��تیکي معمولي و یک میکروپروسس��ور، اجازه مي دهد که مقدار زیادي اطالع��ات به ص��ورت آنالین ی��ا آفالی��ن ذخیره، پردازش و قابل دس��ترس ش��ود. ب��راي نمونه مي Subscriber Identity یا همان SIM توان یهModule ک��ه م��ا آن را ب��ه عنوان س��یم کارت

مي شناسیم، اشاره کرد.انواع كارت هاي اعتباري

)Credit cards( كارت اعتباري چیست؟در فرهنگ آکس��فورد، کارت اعتباري چنین تعریف ش��ده اس��ت: کارتي که بانک یا غی��ر آن در اختیار مش��تري قرار مي دهد و او مي توان��د کاال و خدمات

مورد نیاز خود را دریافت کند.بنابراین کارت اعتباري، کارتي اس��ت ک��ه بانک ها و مؤسس��ات مالي و اعتب��اري خصوص��ي در اختیار مش��تري خود قرار مي دهند تا او بتواند بهاي کاال و خدمات مورد نیاز خود را بدون دغدغه هاي مربوط به پول فیزیکي و با استفاده از دستگاه هاي مربوطه نظیر

)ATM,POS( و یا اینترنت پرداخت کند.به عبارت دیگر، کارت اعتباري در واقع کارتي است که )P.O.S( بابت خری��د در اینترنت، پایانه هاي ف��روشیا دریافت وجه از خ��ود پرداز ATM، به ش��ما میزان مشخصي اعتبار مي دهد. در این کارت ها مهم نیست که مقدار خرید شما دقیقاٌ منطبق با موجودي حساب بانکي شما باشد، بانک و مؤسسه اي که این کارت ها را در اختیار شما قرار مي دهد پرداخت آن ها را نیز تضمین مي کند. عموماً شرکت ها و مؤسسات ارائه دهنده این کارت هاي اعتباري به شما امکان بازپرداخت بدهي خود را به صورت

اقساط دراز مدت مي دهند.تاریخچه كارت هاي اعتباري

به اس��تناد دائره المعارف بریتانیکا، استفاده از ای��ن کارت به دهه 1920 برمي گ��ردد. زماني که بعض��ي از هتل هاي زنجیره اي و ش��رکت هاي نفتي آمریکا، مشتریان خود را تشویق به اس��تفاده از این کارت کردند. استاده از ای��ن کارت پ��س از جنگ جهان��ي دوم و خروج از رکود اقتصادي ش��هرت یافت. اولین کارت اعتباري امروزي در س��ال Diners club Inc 1950 توس��ط

طراحي و منتش��ر ش��د. از معروف ترین کارت هاي اعتب��اري American Express اس��ت. اولین کارت در سیس��تم بانکي، در کالیفرنیا به نام Bank America card م��ورد اس��تفاده ق��رار گرفت. در سال 1976، سیس��تم مرتبط با خدمات ارائه کارت ه��اي اعتب��اري به صورت مس��تقل با

Visa International Service( ن��امAssociation( آغ��از ب��ه کار کرد.

VISA در ح��ال حاض��ر ی��ک کنسرس��یوم بین المللي است که اغلب کش��ورهاي دنیا در

آن مش��ارکت دارند. البته در س��ال 1966 اتحادیه

Inter bank( کارت بین بانکيcard Association( ش��کل

گرف��ت که بع��داً به مش��هورترین Master کارت اعتب��اري یعن��ي

card تغییر نام داد.بررس��ي ها نش��ان مي ده��د 63 درصد

کارت هاي بین المللي ص��ادره از نوع ویزا، 26 درصد مستر کارت، 9 درصد Amex و تنها 2 درصد تحت

عنوان Discover مي باشند.اهداف كارت اعتباري

1- حذف پول فیزیکي.2- تخصیص مق��دار معیني اعتب��ار مالي به صاحب

کارت.3- تسهیل و تسریع در پرداخت

.E-Banking 4- حرکت بسويانواع كارت هاي اعتباري

)credit card( Bank card: کارت هایي است که مشتریان آن ها را از بانک دریافت مي کنند. به عبارت بهتر کارت هایي است که از سوي صادرکننده کارت که شرکت ویزا یا مستر هستند صادر مي ش��ود و از طریق بانک ها در

اختیار درخواست کنندگان قرار مي گیرد. Travel and Entertainment )T&E(

cards : مثل کارت هاي آمریکن اکسپرس یا .Diner Club

سیستم كارت هاي هوشمند به گونه اي است كه بر روي آن اطالعات ذخیره مي شود و چون ریز پردازنده درون آن

بر دسترسي به اطالعات كارت نظارت دارد، از

امنیت الزم برخوردار است

16

اجزاي تشكیل دهنده نظام كارت اعتباري :)Card Holder( 1- حامل كارت یا دارنده كارتشخص حقیقي که مشتري بانک باشد مي تواند جهت اخذ کارت به بانک خ��ود مراجعه کن��د و در صورت داشتن شرایط و صالحیت الزم، کارت براي وي صادر مي شود. این تعاریف براي مؤسسات مالي و اعتباري

خصوصي نیز صادق است.

:)Issuer( 2- صادر كننده كارت بانک یا مؤسسه اي است که در مقابل اسناد دریافتي از متقاضي کارت، پس از کسر هزینه هاي مربوطه طبق

مقررات با انعقاد قرار داد جهت صدور کارت اقدام کند.:)Acquirer( 3- پذیرنده كارت

کلیه مراکز تجاري که کاال و خدمات به مشتریان خود ارائه مي کنند، ضمن عقد قرارداد از بانک خود، قبول مي کنند که در صورت مراجعه مشتري با کارت بانکي مورد توافق، بدون اخذ منبع معامله به شکل پول نقد،

کارت وي را قبول و به پردازش عملیات اقدام کنند.4- كارگزار تهاتر و تسویه بین بانكي:

مؤسسه یا سازماني است که ارتباط بین بانک ها را جهت تهاتر و تسویه اقالم خود در زمینه کارت برقرار مي کند.

اجزاي سخت افزاري و نرم افزاري و هزینه هاي كارت

مجموعه اي از سخت افزار و نرم افزارها در امر فرایند کارت اعتب��اري و رابطه آن ب��ا نظام س��اختار یافته موجود، دخیل مي باش��ند که مي توان به موارد ذیل

اشاره کرد: ATM 1- دستگاه

P.O.S 2- دستگاه3- نرم افزارهاي موجود در دستگاه ها و

سیستم تحویلداري آن ها 4- سیس��تم هاي ن��رم افزاري و س��خت افزاري جه��ت تولید و

صدورکارت و سایت هاي مربوطه.هزینه ها

فرآیند مربوطه یکسري هزینه ها را براي صادرکنن��ده کارت و همچنین دارنده کارت در پي خواهد داش��ت. هزینه هایي از قبی��ل هزین��ه خرید و نص��ب دس��تگاه، تولی��د و هزین��ه کارت، ص��دور هزینه نرم افزاري ه��اي ش��بکه هزینه ارتباطي، تعمی��ر و نگهداري، هزینه ناشي از تقلب و میزان خس��ارات وارده به افراد، هزینه آموزش کارکنان و کاربران و... و هزینه هاي مرتبط با مش��تریان نظیر هزینه هاي مربوط به صدور و تمدید کارت ها از اصلي

ترین موارد هزینه اي است.ویژگي ظاهري

کارت اعتباري یک کارت پالستیکي است که روي آن نام صاحب کارت و شماره حساب آن عمدتاً به صورت برجسته و قابل لمس وجود دارد. پشت کارت یک نوار مغناطیس��ي دیده مي ش��ود که برخي اطالعات مهم مثل مشخصات دارنده کارت را ذخیره کرده است. یک کارت اعتباري اس��تاندارد یک عدد 16 رقمي دارد که ارقام آن شامل کدهاي مخصوص اطالعاتي نظیر نوع

کارت، بانک صادرکننده، میزان اعتبار و تاریخ انقضاء کارت است.

شماره هاي روي كارت در بردارنده چه اطالعاتي مي باشند؟

اولین رقم مشخص کننده سیستمي است که کارت را صادر مي کند.

مانن��د Travel/entertainment cards -1)American express & diners club(

Visa -2Master card -3

Discover card -4در سیس��تم هاي مختلف ش��ماره هاي روي کارت با ارقام متفاوتي تعریف مي ش��وند. ب��ه طور مثال دو

رقم اول ع��دد چه��ار رقمي که روي کارت حک ش��ده است اگر با عدد 37 ش��روع ش��ود نش��ان American دهنده سیس��تم Diners 38 و ع��دد Express

Club مي باشد.در م��ورد کارت هاي وی��زا ارقام اول تا ششم نشان دهنده شماره مربوط به بان��ک صادرکننده مي باش��د، ارقام هفتم تا دوازدهم و یا هفتم تا پانزدهم هم به شماره حساب و شماره هاي سیزدهم تا ش��انزدهم مربوط به چک کردن

است.در م��ورد کارت هاي تحت مجوز مس��تر کارت، ارقام دوم تا ششم شماره مربوط به بانک صادرکننده تا ش��ماره پانزدهم نشان دهنده شماره حس��اب مشتري و شماره ش��انزدهم براي کنت��رل کردن

است.یک نوار مغناطیس��تي در پشت کارت اعتباري تعبیه ش��ده است ک��ه Magistrate خوانده مي شود. بر روي این نوار مغناطیستي سه شیار مطابق با استانداردهاي

سازمان بین المللي اس��تاندارها و کنفدراسیون بین المللي الکترونیک )ISO/IEC( مي باش��د و در هر تراکنش��ي که صورت مي پذیرد داده هاي موجود در نوار مغناطیسي شامل: مشخصه تاجر، صحت شماره کارت، محدودی��ت کارت اعتباري و مورد اس��تفاده کارت کنترل مي شود. لذا دارنده کارت باید نسبت به

نگهداري آن در برابر: 1- کثیف یا خراشیده شدن

2- پاك شدن نوار مغناطیستي )شایع ترین علت قرار گرفتن در یک میدان مغناطیس��تي دیگر مانند آهن ربا( محافظت کند. البته اطالعاتي همچون کد رمز، کد کشور، واحد پول و مقدار مجاز در کارت اعتباري داراي

یک استاندارد در میان بانک هاي مختلف نمي باشد.

براي استفاده از كارت هاي

مغناطیسي دسترسي به شبكه الزم است

و اگر به هر علتي

شبكه اطالعات قطع باشد

در آن لحظه نمي توان از

كارت استفاده كرد اما

كار كردن با كارت هاي

هوشمند به شبكه نیاز

ندارد

شماره 88 آذر ماه 89

17

پوشه

شماره 88 آذر ماه 89

پوشه

هنگامي که دارنده کارت مي خواهد تراکنشي را ثبت کند موارد زیر مورد بررسي قرار خواهد گرفت:

- شناسه مرچنت )محل انجام هزینه(- معتبر بودن شماره کارت

- تاریخ سررسید کارت - اعتبار کارت- نوع کارت

)PIN Code( براي هر یک از کارت ها یک کد رمزدر نظر گرفته شده است که به عنوان یک کد مخفي تنها در اختیار دارن��ده کارت قرار خواهد گرفت که از طریق وارد نمودن کد رمز مربوطه مش��تري قادر به انجام تراکنش مورد نظ��ر خواهد بود. همچنین براي عدم دسترسي سایر افراد به رمز ارتباطي بین مشتري و بانک کد امنیتي ب��ه هنگام اس��تفاده از کارت بین دارنده کارت و بانک برقرار مي باشد. به همین ترتیب ارتباط بین دس��تگاه هاي خودپرداز و رایانه مرکزي

بانک ها نیز رمز گذاري شده اند.اگر این تدابی��ر امنیت��ي از لحاظ ذهني براي ش��ما

امنیت موردنظر را ایجاد نمي کند ش��ما مي توانید از کارت هاي اعتباري با امنیت بیشتر یعني کارت هاي

هوشمند استفاده کنید.انواع كارت هاي الكترونیكي:

1- کارت حافظ��ه )Memory card(: یک کارت پالستیکي اس��ت که روي آن چند کیلو بایت حافظه الکترونیکي تعبیه ش��ده و از طریق اتصال به دستگاه

مخصوص قابل شناسایي است. مثل کارت تلفن.2- کارت هوش��مند )Smartcard(: ش��بیه کارت حافظه و بر دو نوع اس��ت: کارت هاي حافظه که فقط ش��امل حافظه غیر فرار و فرآیندهایي ب��راي تأمین امنیت هس��تند و کارت ه��اي ریز پردازن��ده اي که

ریزپردازنده و حافظه فرار هم دارند. جنس این کارت ها پالس��تیک و معموالً از نوع پلیمر PVC و گاهي هم ABS است. گاهي نیز هولوگرامي )مجموعه اي از بارکد( براي جلوگیري از جعل و ساخت کارت هاي تقلبي روي آن نصب مي ش��ود. قطعه فلزي ش��امل حافظه پردازنده و نرم افزار مربوطه که روي این نوع از کارت ها گنجانده شده، ضمن توان پردازش از امنیت بیشتري نسبت به کارت هاي دیگر برخوردار است. به طور مثال سیم کارت تلفن همراه یک کارت هوشمند است. انواع کارت هاي هوشمند عبارتند از: کارت هاي حافظه دار، کارت هاي با حافظه و ریز کنترلر، کارت هاي با حافظه و ریز کنترلر و کمک پردازنده و کارت

هاي با حافظه و ریز کنترلر و شتابده اي رمزنگاري.3- کارت مغناطیس��ي )Magnetic card(: حاوي

اطالعات روي یک نوار مغناطیسي در پشت کارت است.4- کارت پالس��تیکي )Plastic card(: یک کارت پالستیکي داراي نوشته هاي اعتباري مي باشد مثل

کارت شارژ اینترنت.

5- کارت اعتب��اري )Credit card(: کارت��ي ک��ه شخص مي تواند برابر با موجودي و یا براساس اعتبار

خود از طریق کارت خرید و یا پول دریافت کند.6- کارت هاي بده��ي )Debit card(: کارت هایي هس��تند که دارنده آن مي تواند تا مبلغ مش��خصي

خرید کرده و وجه آن را در آینده بپردازد.امنیت اطالعات در كارت هاي هوشمند:

اطالعاتي را ک��ه روي ن��وار مغناطیس��ي کارت هاي معمولي وجود دارد، مي توان به راحتي خواند، روي آن نوشت، آن را حذف کرد و یا تغییر داد و به علت همین مشکل نوار مغناطیس��ي محل خوبي براي نگهداري اطالعات نیس��ت. زیرا براي اس��تفاده از چنین کارت

هایي، طراحي ش��بکه هاي کامپیوتري گسترده براي تأیید صحت و دریافت و پردازش اطالعات الزم اس��ت اما کارت هوشمند بدون نیاز به چنین امکاناتي به سبب سیس��تم امنیتي خود اطالعات را در خود ذخیره مي کند تا در صورت لزوم در محل هاي مختلف بدون نیاز

به اتصال به شبکه از این اطالعات استفاده شود.مفهوم آنالی��ن و آفالین بودن سیس��تم هاي طراحي شده براي کارت هاي هوشمند و مغناطیسي نیز در این جا معنا پیدا مي کند، بدین ترتیب که سیستم کارت هاي هوشمند به گونه اي است که بر روي آن اطالعات ذخیره مي ش��ود و چون ری��ز پردازن��ده درون آن بر دسترسي به اطالعات کارت نظارت دارد، از امنیت الزم برخوردار است اما در کارت هاي مغناطیسي معمولي چون امنیت اطالعات وجود ندارد، اطالعات روي شبکه ذخیره مي شود و کارت صرفاً حاوي کد شناسایي است. بدین ترتیب، براي استفاده از کارت هاي مغناطیسي دسترسي به شبکه الزم است و اگر به هر علتي شبکه اطالعات قطع باش��د در آن لحظه نمي ت��وان از کارت اس��تفاده کرد اما کار کردن با کارت هاي هوشمند به شبکه نیاز ندارد و در نتیجه بروز مشکالت احتمالي در شبکه اختالل و وقفه اي در کارکرد کارت هاي هوشمند

ایجاد نمي شود.انواع كارت هاي ویزا

در این قسمت به اختصار برخي از انواع کارت هاي ویزا و خدماتي که به دارندگان آن ارایه مي ش��ود توضیح داده مي ش��ود. ذکر این نکته ضروریست که تعریف نوع خدماتي که ارایه مي ش��ود از سوي صادرکننده کارت ها متفاوت بوده و بنا به نظر صادرکننده کارت

صورت مي پذیرد. الف: ویزا الكترون

ویزا الکت��رون محبوب تری��ن ن��وع کارت هاي غیر اعتباري )Debit Card( در آسیاي میانه، شرق اروپا و آفریقا مي باشد و اولین کارت ویزایي است که اکثر افراد آن را تقاضا مي کنند. انجام تراکنش به وس��یله این کارت ه��ا منوط به موجود ب��ودن وجه موردنظر مي باشد که این وجه از قبل توسط درخواست کننده کارت تأمین مي شود و لذا دسترسي به وجه موردنظر

تا حد مشخصي امکان پذیر خواهد بود.ب: ویزا كالسیك

این نوع از کارت هاي ارزي به دارنده خود این امکان را مي دهد که به حداکثر تعداد رسانه هاي ویزا در دنیا از

طریق تلفن و اینترنت دسترسي داشته باشد.ج: ویزا طالیي

این کارت به عن��وان یک کارت غیر اعتب��اري داراي امتی��ازات خاص��ي اس��ت. از آن جمله مي ت��وان به جایگزیني اضطراري کارت ی��ا در صورتي که کارت گمشده یا به س��رقت رفته باش��د به دریافت وجه به

صورت نقدي اشاره کرد. د: ویزا پالتینیوم

با ویزا کارت پالتی��ن دارنده کارت م��ي تواند در حد بودج��ه اي که خود تعیی��ن کرده اس��ت از خدمات

مربوطه استفاده کند.

18

با تشكیل ستاد ویژه در بانك توسعه صادرات صورت گرفت :

با توجه به اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در کش�ور، بانک توس�عه صادرات ایران اقدامات مناسبی را برای پاس�خگویی به مشتریان در

نظر گرفته و به اجرا گذاشته است.محس�ن علوي مدی�ر امور ش�عب و خدمات مش�تریان با بیان این مطلب افزود: تجهیز و آماده سازي کامل ش�عب بانک، ارتقاء پست کشیک خدمات کارت، ارائه راهنمایي شفاهي کارکنان ش�عب و هماهنگي ب�ا بانک مرکزي و وزارت امور اقتص�ادي و دارایي از مهمترین اقدامات ص�ورت گرفته درخص�وص اجراي

قانون هدفمندي یارانه ها در بانک است.وي افزود: س�تاد ویژه اي در ارتباط با اجراي هدفمندي یارانه ها به سرپرستي امور شعب و با عضویت حراست، پشتیباني و امور مالي در بانک تشكیل شده است و با انجام هماهنگي

الزم و برق�راري ارتباط مس�تمر و مناس�ب، آمادگي کاملي براي اجراي این قانون دارد.

براس�اس این گزارش بانک توس�عه صادرات ایران همچنین به منظور اطالع رسانی کامل و صحیح به صادرکنندگان و عموم هموطنان، صفحه ویژه هدفمندسازی یارانه ها را در سایت

اینترنتی این بانک راه اندازی کرده است.در این صفح�ه، عالوه بر اطالعی�ه هاي مهم ای�ن ط�رح، اطالعات�ي در خص�وص قانون هدفمندس�ازي یارانه ه�ا، حمای�ت ه�اي تولیدي- صادراتي، سامانه اطالعات اعتباري و یارانه سرپرس�تان خانوار درج شده است. همچنین پاس�خگویي به سواالت و پیگیري تولیدکنن�دگان، مش�تریان، مش�كالت صادرکنندگان و عموم هموطناني که حساب یارانه اي خ�ود را در بانک توس�عه صادرات

ایران افتتاح کرده و در سایت وزارت رفاه ثبت کرده اند از طریق پایگاه اطالع رس�اني بانک

توسعه صادرات ایران انجام پذیر خواهد بود.در صفحه وی�ژه هدفمند ک�ردن یارانه ها در بانک توسعه صادرات ایران آمده است: طرح هدفمندسازي یارانه ها به معنای توزیع عادالنه و برنامه ریزی ش�ده یارانه هاست که موجب شتاب در توسعه اقتصادی کشور خواهد شد. بانک توس�عه صادرات ایران با توجه به تاکید دولت محترم مبني بر حمای�ت از واحد های تولیدی و صادراتي در تمام�ي مراحل اجراي طرح هدفمندس�ازي یارانه ها، همراه و همیار تولیدکنن�دگان، صادرکنن�دگان و تمام�ي مشتریان محترم این بانک خواهد بود. نظرها، پیش�نهادها و س�واالت خود را با ما در میان

بگذارید.

w w w . e d b i . i r

تمهیدات ویـژه برای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها

شماره 88 آذر ماه 89

19

خدمت

شماره 88 آذر ماه 89

گفت وگو

لطفا وضعیت صادرات آبزیان كشور در سال هاي اخیر را توضیح فرمائید.

صادرات آبزیان متاث��ر از چند عامل مهم اس��ت که صادرکننده هیچ نقشي در آن ندارد. حفظ و بازسازي ذخایر دریایي از وظایف اصلي ش��یالت است که کال رها شده و علي رغم اعالم شیالت مبني بر ممنوعیت صید آبزیان در فصل تخم گذاري ، شاهد صید بعضي از گونه ها نظیر میگو در طول فصل هس��تیم. افزایش

ش��ناور صی��ادي تا ح��دودي کنترل ش��ده اما بهره برداري از دری��ا به طرز بي س��ابقه اي افزایش یافته اس��ت. به نحوي که هر شناور س��ه برابر معمول از ادوات و اب��زار متن��وع و ممنوع��ه صید اس��تفاده مي کند. طبیعي است در چنین ش��رایطي آس��یب جدي و

جبران ناپذیر به ذخایر وارد مي شود. در كدام یك از استان ها

و مناطق كشور امكان تولید و صادرات آبزیان مهیاتر است؟

استان بوش��هر با حدود 600 کیلومتر مرز دریای��ي و وجود اراضي مس��تعد جهت پرورش میگو بس��تر مناس��بي ب��راي تولید و پ��رورش ان��واع آبزیان بخصوص میگو مي باش��د. اما امکانات و ظرفیت هاي طبیعي به تنهایي کافي نیس��ت. عدم نگه��داري و حفاظت از دریا، صید بي رویه و غیر مجاز در طول

سال، آلودگي نفتي و بهره برداري غیراصولي، ذخایر را بکلي از بین برده و دریا روي را غیر اقتصادي کرده است. از طرف دیگر توس��عه پرورش میگو به دالیلي که ذک��رش مجال دیگ��ري مي طلبد نی��ز با چالش جدي مواجه است. سازمان شیالت پیش بیني کرده است که در سال 89، میزان برداش��ت میگو از مزارع موجود به 26 هزار تن برس��د. ولي متأسفانه تاکنون فقط دو هزار و 500 تن برداشت ش��ده است. این در حالي است که کشور عربستان سعودي در همس��ایگي ما، برآورد 13 هزار تن را داش��تند که دقیقاً محقق شد. بنابراین در پاسخ به این س��وال باید عرض کنم که استان بوشهر از پتانسیل و ظرفیت بهتري نسبت به س��ایر استان ها جهت تولید و صادرات آبزیان برخوردار است ولي اس��تفاده از این ظرفیت بالقوه نیاز به تفاهم و همکاري تمامي دستگاه ها و

مسووالن ذي ربط دارد. عمده ترین محصوالت صادراتي

آبزي كدامند؟حدود 20 شرکت فرآوري در استان که عمدتاً رویکرد صادرات آبزیان بخصوص میگو و به ویژه میگوي پرورشي را دارند با تالش زیاد موفق به اخذ کد اقتصادي HACCP و سیس��تم )EEC( اروپ��اشدند. متاسفانه در حال حاضر صادرات ای��ن دو قل��م کاالي مه��م صادرات��ي،

نیم درصد سهم صادراتي آبزیان را حفظ كنیم

نایب رئیس اتحادیه صادركنندگان آبزیان در گفت و گوي اختصاصي با ماهنامه توسعه صادرات:

نزدیك به دو دهه از شعار »یك كیلو میگو معادل یك بشكه نفت« مي گذرد. سهم ایران در شرایط مناسب حدود نیم درصد بازار جهاني است و اكنون این نیم درصد نیز براثر مشكالت صادراتي و برخي موانع دیگر در حال از دست رفتن است. تا جایي كه صادرات میگو به اروپا كاماًل متوقف شده است و برخي محموله هاي ارسالي نیز مرجوع شده اند .

حسین زارعي نایب رئیس اتحادیه صادر كنندگان آبزیان در گفت و گو با ماهنامه توسعه صادرات در این باره بیشتر توضیح مي دهد.

در برخي از كشورهاي

آسیایي نظیر چین، هند،

مالزي- اندونزي، سنگاپور كه

عمدتاً كاالهاي مشابه تولید

مي كنند،دولت براي

سرمایه گذاري در برخي رشته ها

تا 50 درصد اعتبار بالعوض

می دهد

20

به دالیلي که ذکر ش��د متوقف گردیده است. از سوي دیگر مهلت اعتبار کد اقتصادي شرکت ها نیز منقضي ش��ده اس��ت. فعاًل عمده محصوالت آبزي صادراتي

ماهي یال اسبي، مار ماهي و ماهي مرکب است. چه مشكالتي بر سر راه تولید و صادرات

آبزیان وجود دارد و راه حل هاي پیشنهادي شما براي رفع این مشكالت چیست؟

در پاسخ به سواالت قبلي به بخشي از مشکالت اشاره شد: براي درك بهتر شرایط و مشکالت موجود، شاید یک راه بررس��ي تطبیقي وضعیت صادرات آبزیان در

سایر کشورهاي آسیایي در مقایسه با ایران باشد.بررس��ي ها نش��ان مي دهد که برخي از کش��ورهاي آسیایي نظیر چین، هند، مالزي- اندونزي، سنگاپور که عمدتاً کاالهاي مشابه تولید مي کنند و در صحنه رقابت بین المللي حضور دارند از جهت سرمایه گذاري در بخش آبزی��ان تفاوت هاي فاح��ش و ماهوي با ما دارند. در این کش��ورها براي سرمایه گذاري در برخي رشته ها تا 50 درصد س��رمایه گذاري از سوي دولت اعتبار بالع��وض در اختیار س��رمایه گذار ق��رار داده مي ش��ود. در حالي که در ایران نه تنها این امر اتفاق نمي افتد بلکه وقتي وامي پرداخت مي شود بهره وام و جریمه دیرکرد گاهي اوقات تا 30 درصد هم مي رسد. در کشورهاي یادشده تا 80 درصد سرمایه در گردش به صورت وام بلندمدت 20 ساله یا بدون کار مزد و یا

حداکثر با کار مزد بین بانکي 2 درصد توس��ط دولت تامین و پرداخت مي ش��ود. ورود مواد اولیه و قطعات یدکي مربوط نیز از پرداخت هزینه گمرکي و س��ود

بازرگاني معاف است.همچنین در این کش��ورها روابط کارگ��ر و کارفرما

براس��اس قرارداد فیمابین اس��ت و قانون ه��اي دیگ��ر نظیر قان��ون کار حاکم نیس��ت بنابراین در قبال 360 روز کاري در س��ال فق��ط مع��ادل روزه��اي کارکرد حق��وق پرداخت مي ش��ود. در حالي که در ایران براي 255 روز کار، مع��ادل 17 ماه حقوق پرداخت مي ش��ود. )عیدي پاداش، مرخصي سالیانه، س��نوات، بن کاال، حق بیمه، اضافه کاري، جمعه کاري، ش��ب کاري- عص��ر کاري، مالیات، ایاب و ذهاب، حق مس��کن( تصدیق مي فرمایید که با این تفاوت ها عماًل امکان رقابت و حض��ور در بازارهاي بین الملل��ي از تولیدکنن��ده س��لب مي شود. براي تبیین بیشتر موضوع ناگزیر باید وضعیت صنعت از ابتداي ورود بخش خصوصي ت��ا کنون را به

طور مبسوط توضیح دهم.

در اوایل دهه 70 مس��ئوالن تصمیم گرفتند که امور تصدي گري شیالت به بخش خصوصي واگذار شود و شیالت فقط به امر تولي گري بپردازد. اگر این تصمیم به درستي مدیریت و اجرا مي ش��د آینده روشني در انتظار صنعت مي بود. تا آن زمان در اس��تان بوش��هر فقط 2 کارخانه عمل آوري ماهي و میگو وجود داشت. یکي در شهر بوشهر که 80 درصد بار اس��تان را به دوش مي کشید و دیگري در شهرستان دیر که خاص همان منطقه بود و اس��تحصال ماهي و میگو از دریا در آن زمان به دلیل مدیریت شیالت،

با االن قابل مقایسه نبود. ب��ه مح��ض واگ��ذاري این بخ��ش به بنگاه ه��اي خصوص��ي، دس��تگاههاي مربوط ب��دون توجه به ذخای��ر موجود، در دادن مجوز و پروانه تاس��یس جهت راه ان��دازي کارخانج��ات عم��ل آوري، گ��وي س��بقت را از ه��م ربودن��د . در نتیجه تاکن��ون ح��دود 35 کارخانه به بهره ب��رداري رس��یده، 35 کارخان��ه با پیش��رفت فیزیکي باال در مراحل نهایي ساخت اس��ت و همین تعداد هم مجوز ساخت در دست متقاضیان وجود دارد. این تعداد کارخانه ب��ا دو کارخانه عمل آوري که قباًل در اس��تان وجود داش��ت قابل قیاس نیست. مطابق آمار ظرفیت کارخانه ه��اي موجود روزان��ه بالغ ب��ر 1200 تن و میزان اس��تحصال س��االنه آبزیان به طور میانگین حداکثر معادل 40 هزار تن است. به مفهوم دقیق تر به میزان 15 هزار تن ماهي تن )کنس��رو( به صورت تازه از استان خارج مي شود، مقدار 5 هزار تن ماهي خوراکي نیز به صورت غیر مجاز و آزاد به کشورهاي حاش��یه خلیج فارس منتقل مي ش��ود و مابقي هم به صورت تازه به استان هاي همجوار و گاهاً به کالن

شهرهایي نظیر تهران و اصفهان ارسال مي گردد.یعني در خوش��بینانه ترین حالت مقدار 10 هزار تن نصیب کارخانجات عمل آوري مي شود. حال با توجه به ظرفیت روزانه 1200 تن و این که در این مواقع رقابت نیز در امر خرید حرف اول را مي زند، س��هم هر کارخانه را محاسبه کنید. در این اوضاع آشفته س��رمایه گذار چگونه مي تواند دیون خود را با بهره 18 تا 20 درص��دي و جرائ��م تأخی��ر 6 درصدي

پرداخت کند. براي برون رفت از وضع موجود دو راهکار وجود دارد؛ یکي اس��تمهال اصل بدهي و بخشش جرایم دیرکرد و دیگري اعطاي س��رمایه در گردش با تنفس 6 ساله است که در هرمزگان و خوزستان تصویب و به تایید ریاست جمهوري رس��ید. البته باید عرض کنم که به رغم گذشت حدود 2 سال از تاریخ تصویب، متأسفانه به دلیل عدم تأمین منابع مالي مورد نیاز، این مصوبه

تاکنون اجرایي نشده است. ادامه در صفحه 48

سهم ایران در شرایط مناسب حدود نیم درصد بازار جهاني است و اكنون این نیم درصد نیز براثر مشكالت صادراتي

و برخي موانع دیگر در حال از دست رفتن است

شماره 88 آذر ماه 89

21

گفت وگو

شماره 88 آذر ماه 89

اس��تفاده از تجارب اگزی��م بانک هاي موف��ق دنیا و لملل��ي مؤسس�����ات معتب��ر بیم��ه اي بین ا)ECA )Export Credit Agency همچون SACE ایتالیا، EDC کانادا،ECGD انگلس��تان و... نیازسنجي و بومي س��ازي خدمات آنان در کشور از دیگر راهکارهایي اس��ت که به خوبي مي تواند ما را

دراین رهگذر یاري نماید. در ایران صندوق ضمانت صادرات ایران تنها شرکت دولتي بیمه اعتبار صادراتي است که در سال 1352 و در پي کاه��ش ارزش دالر در مقابل ری��ال در اوایل دهه 50 و به منظور پوش��ش فعالیت ه��اي صادراتي بازرگان��ان ایران��ي دربرابر ریس��ک هاي تج��اري با همکاري آنکتاد ایجاد ش��د و زیر نظر مرکز توس��عه

صادرات ایران ش��روع به فعالیت ک��رد. این صندوق در س��ال 1373 مجددا احیاء شد و تاکنون به اموري همچون ارائه تضمین، بیمه و سایر تسهیالت اعتباري صادراتي و س��رمایه گذاري ب��ه صادرکنندگان کاال و خدمات، بانک ها و مشتریان مشغول است که مي تواند همکاري هاي مشترك بسیار خوبي با اگزیم بانک ها

در زمینه ارائه خدمات تخصصي بانکي نظیر: سرمایه گذاري و خرید سهام شرکت هاي پذیرفته

شده در بورس و اوراق بهادار؛ مشارکت و سرمایه گذاري در بخش هاي مختلف اقتصادي اعم از صنعتي، کشاورزي، معدن و خدمات

در راستاي توسعه صادرات غیر نفتي؛ مش��ارکت با بانک ها در قبول اتکائ��ي اعتبارات و

سرمایه گذاري در خارج از کشور، داشته باشد.

بیمه نامه هایي که توسط صندوق ضمانت صادرات ارائه مي شوند عبارتند از:

بیمه نام��ه کل گردش ص��ادرات، بیم��ه نامه خاص ص��ادرات، بیمه نامه خ��اص صدور خدم��ات فني و مهندسي، بیمه نامه سرمایه گذاري، بیمه نامه بالاثر ش��دن قرارداد صادراتي، بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتي، بیمه نام��ه تضمین مطالب��ات بانک بابت

اعتبارات اسنادي صادراتي.بیمه نامه كل گردش صادرات

این بیمه نام��ه در مدت اعتب��ار یکس��اله خود، کل صادرات صادرکننده به کشورهاي مختلف را در برابر ریسک هاي عمده سیاسي و تجاري تحت پوشش قرار مي دهد. به عبارت دیگر چنانچه در اثر بروز هر یک از

ریسک هاي تحت پوشش ، صادرکننده ایراني موفق به وصول مطالبات خود از خریدار خارجي نشود، این صندوق براساس این نوع بیمه نامه صادره، نسبت به جبران خس��ارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد کرد. میزان حق بیمه قابل پرداخت براساس شرایط اقتصادي و سیاسي کش��ور خریدار، ش��رایط اعتبار اعطایي به خریدار خارجي و سررسید پرداخت تعیین و از صادرکننده اخذ مي شود. براساس این بیمه نامه، صادرکننده طي اظهارنامه هاي ماهیانه عالوه بر ارائه گزارش مربوط ب��ه صادرات انجام ش��ده در طول هر ماه، حق بیمه مربوط به هر محموله را محاس��به و به

صندوق پرداخت مي نماید. بیمه نامه خاص صادرات

بیمه نامه خاص، ی��ک یا چند محمول��ه صادراتي را

که در قالب یک قرارداد خاص از س��وي صادرکننده ایراني ب��راي خریدار خارجي ارس��ال م��ي گردد در مقابل ریسک هاي سیاس��ي و تجاري تحت پوشش قرار مي دهد. به عبارت دیگ��ر، این بیمه نامه براي آن دسته از صادرکنندگاني صادر مي شود که مایلند یک محموله خاص ارس��الي براي یک خریدار مشخص را در مقابل خطرع��دم دریافت وجه کاال ناش��ي از بروز ریس��ک هاي سیاس��ي و تجاري بیمه نمایند. قبل از صدور بیمه نام��ه، خریدارخارج��ي و بانک وي مورد اعتبارسنجي قرار گرفته و قرارداد و یا اعتبار اسنادي تحت پوشش به طور دقیق بررسي مي شوند. میزان حق بیمه که با توجه به ش��رایط سیاس��ي و تجاري کش��ورخریدار و نح��وه پرداخ��ت، ش��رایط اعتبار و

سررسید محاسبه و دریافت مي گردد درصدي بیشتر از حق بیمه مربوط به بیمه نامه کل گردش صادرات

مي باشد. بیمه نامه خاص

صدور خدمات فني و مهندسي این بیمه نامه طرح ها و پروژه هاي س��اختماني را که توسط پیمانکاران و یا ش��رکت هاي مهندسي ایراني در سایر کش��ورها اجرا مي گردد و همچنین خدمات فني و مهندسي ارائه شده از س��وي آن ها در خارج از کشور را در مقابل ریسک هاي سیاسي و تجاري تحت پوش��ش قرار مي دهد. چنانچه در اثر بروز هر یک از ریسک هاي تحت پوشش، صادرکننده ایراني خدمات فني و مهندس��ي موفق به وصول مطالب��ات خود از کارفرماي خارجي نگردد، صندوق براساس بیمه نامه

مقاله

تدوین و ترجمه : فیروزه بابائي )كارشناس بانكی(

22

صادره نسبت به جبران خسارات وارده به صادرکننده اقدام خواهد کرد. میزان حق بیمه براساس نرخ هاي پای��ه OECD و با توجه به ش��اخص هایي همچون مدت اجراي پروژه و ارائه خدمات، ش��رایط پرداخت و کش��ور محل اجراي پروژه یا ارائه خدمات محاسبه

و اخذ مي شود.بیمه نامه سرمایه گذاري

این بیمه نامه اصل و سود سرمایه گذاري هاي میان و بلند مدت سرمایه گذاران ایراني در کشورهاي هدف را تحت پوشش قرار مي دهد. به عبارت دیگر شرکت ها یا اش��خاص ایراني که در نظر دارند اق��دام به چنین سرمایه گذاري هایي در سایر کشورها بنمایند ) مثاًل یک کارخانه در کشور هدف احداث کنند( مي توانند

با اخذ بیمه نامه سرمایه گذاري صندوق ، فعالیت هاي سرمایه گذاري خود را در مقابل ریسک هایي همچون عدم انتقال اصل و س��ود س��رمایه گذاري، ملي شدن و یا مصادره ام��وال و غیره بیمه نماین��د. میزان حق بیمه این نوع بیمه نامه نیز با توجه به شرایط سرمایه گذاري و اوضاع اقتصادي و سیاسي بازار هدف، قوانین مربوط به سرمایه گذاري و موافقتنامه هاي متقابل در خصوص تضمین س��رمایه گذاري ها محاسبه و اخذ مي گردد. طرح س��رمایه گذاري جهت پوشش عالوه بر دارا بودن توجیه اقتصادي، باید حداقل 3 س��ال به طول انجامد )یعني از زمان ش��روع ت��ا پایان فعالیت سرمایه گذاري حداقل 3 باش��د(، حداقل 50 درصد س��هم آورده ایراني از داخل از ایران تأمین و منجر به

صدور کاال/ خدمات و یا نیروي کار ایراني شود.

بیمه نامه بالاثر شدن قرارداد صادراتي

ای��ن بیمه نام��ه خس��ارات ناش��ي از بالاثر ش��دن اعتبارات اس��نادي و ی��ا قرارداده��اي صادراتي را تحت پوش��ش قرار مي ده��د. چنانچ��ه در اثر بروز هر یک از ریس��ک هاي تحت پوش��ش مانند تحریم کش��ور خریدار و لغو مجوز واردات، تحریم کش��ور صادرکنن��ده و لغو مج��وز صادرات، تحریم کش��ور ثالث، بروز جنگ، فسخ قرارداد توسط خریدار، عدم ایفاي تعهدات خریدار و عدم قب��ول حکم دادگاه از سوي خریدار، خس��ارتي متوجه صادرکننده ایراني ش��ود، خس��ارت وارده در صورتي که ناشي از قصور

وي نباشد، جبران خواهد شد.

بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتي این بیمه نامه به منظور پوشش ریسک عدم بازپرداخت وجه اسناد صادارتي که جهت خرید دین توسط صادر کننده ایراني به بانک هاي عامل کش��ور ارائه مي شود صادر مي گردد و در صورت عدم پرداخت وجه اس��ناد از سوي خریداریا بانک خارجي، خسارت وارده به بانک

خریدار دین اسناد، پرداخت مي شود. بیمه نامه تضمین مطالبات بانك بابت اعتبارات اسنادي صادراتي

در ای��ن بیم��ه نامه ریس��ک ع��دم پرداخ��ت بانک گش��اینده / تایید کننده اعتبار اسنادي به بانک ایراني تحت پوش��ش قرار گرفت��ه و بانک ایران��ي مي تواند وجه اعتبار اس��نادي دیداري را در صورت عدم وجود ، L/Cمغایرت اسناد صادراتي با شرایط لحاظ شده در

پرداخت نموده و نهایتا منجر به تسریع روند پرداخت وجه اعتبار اس��نادي دیداري به ص��ادر کننده ایراني شود. میزان حق بیمه نیز با توجه به شرایط سیاسي و

تجاري کشور خریدار، محاسبه و دریافت مي شود.روند صدور بیمه نامه

كل گردش صادرات ویژه صادركنندگان كوچك و متوسط

درخو است بیمه نامه از سوي متقاضي دریاف��ت مدارك م��ورد نی��از از متقاضي جهت

تشکیل پرونده دریافت هزینه صدور بیمه نامه از متقاضي) بمیزان

یکصد هزار ریال( صدور بیمه نامه به نفع متقاضي )تا س��قف 250

میلیون ریال( معرفي خریدار/خریداران جهت اعتبار سنجي به

صندوق پرداخت حق بیمه مربوطه و حمل کاال از سوي بیمه

گذار در صورت مثبت بودن گزارش اعتبارسنجي اعالم خسارت احتمالي به صندوق از سوي بیمه گذار

پرداخت خسارت به ذینفع بیمه نامه )صادرکننده( پس از طي شدن زمان انتظار

واگذاري حقوق صادرکننده به صندوق پیگیري صندوق جهت بازیافت خسارت

روند صدور بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتي

درخواست بیمه نامه از سوي بانک دریافت مدارك مورد نیاز از صادر کننده و بررسي آنها

اگزیم بانك ها در جهان امروز به عنوان نهادهاي تخصصي ارائه خدمات بانكي درعرصه واردات و صادرات نقش عمده و به س��زائي را بر عهده دارند و طبیعي اس��ت كه به منظور ارائه هرچه بهتر و غني تر خدمات خود ، بهره گیري از راهكارها و شیوه هاي نوین خدمت رساني در گستره متنوع رقابتي در سطح بین المللي را مد نظر داشته باش��ند. در این ارتباط صنعت بیمه به عنوان یك ابزار پایه اي و مهم مي تواند در كنار بانك نقش تعاملي و معاضذتي بسیارخوبي را در ارائه مطلوبتر خدمات بانكي ایفاء نماید. آن چه بسیارمهم است شناخت و درك صحیح بانك و بیمه از سیاست ها و اس��تراتژي هاي كالن كشور و نیازمندي هاي مشتریان اس��ت تا امكان ارائه به موقع و بهینه خدمات و با

كیفیت برتر همسو با سیاست هاي صادراتي كشور محقق شود.

شماره 88 مقالهآذر ماه 89

23

شماره 88 آذر ماه 89

تهیه گزارش��هاي الزمه به منظور طرح و تصویب بیمه نامه در کمیته فني و هیات مدیره

دریافت حق بیمه صدور بیمه نامه به نفع بانک خریدار دین/ تنزیل

کننده اعالم خسارت احتمالي به صندوق از سوي بانک

خریدار دین/ تنزیل کننده پرداخت خسارت به ذینفع بیمه نامه پس از طي

شدن زمان انتظار واگذاري اسناد صادراتي به صندوق

پیگري صندوق جهت بازیافت خسارت عمده ریس�ک هایي که توسط صندوق ضمانت صادرات تحت پوشش قرار مي گیرند عبارتند از:

ریسك هاي تجاري اس��تنکاف خریدار از قبول کاالي صادرش��ده یا

خدمت انجام شده. عدم پرداخت بهاي کاال یا خدمت در سررسید مقرر. عدم توانایي مالي خریدار به دلیل ورشکستگي یا

اعسار یا توقیف. ریسك هاي سیاسي

بروز جنگ یا حالت جنگ. تیره شدن روابط و یا قطع روابط سیاسي با کشور خریدار به نحوي که در نتیجه آن، صادرکننده موفق

به دریافت مطالبات خود در سررسید آن ها نشود. اعمال سیاست هاي اقتصادي که موجب مسدود

شدن مطالبات صادرکنندگان شود. اعمال سیاس��ت هاي مربوط ب��ه محدودیت هاي

وارداتي و ارزي در کشور خریدار. س��لب مالکیت از خری��دار بر اثر ملي ش��دن یا مصادره اموال به نحوي که موفق به دریافت مطالبات

خود نشود. س��ایر عوامل خارج از حیطه اختیار صادرکننده و خریدار که موجب عدم وص��ول مطالبات صادرکننده

شود. به اعتقاد اقتصاددانان ، بانک��داري و بیمه از ملزومات اقتصاد مدرن امروزي و به مثابه دو بال برای آن است و هرگونه فعالیت اقتصادي بي بهره از این دوبال مؤثر، چندان موفق نخواهد بود. بخش بیمه خود جزء معین الینفکي براي صنعت بانکداري است که می بایست نقش مهمي را در ابعاد مختلف حمایتي و بازرگاني در معادالت بازار س��رمایه ایفاء نماید. اساسا بیمه یعني اطمینان و آرامش. اگر اطمین��ان و آرامش از زندگي

حذف شود چه برداشتي از آن مي توان داشت ؟! مؤسسات معتبر بیمه اي بین المللي

موسسه بیمه اعتبار صادراتي ECGD بریتانیا یک��ي از عمده تری��ن مؤسس��ات ارائ��ه کنن��ده خدمات بیمه اي اس��ت که از طریق مدد رساني به صادرکنندگان کاال و خدمات و سرمایه گذاري هاي خارجي کشور انگلس��تان در عرصه رقابتي کسب و کار و س��رمایه گذاري با ارائه تضمین هاي بیمه اي ، بیمه هاي اتکائي و براس��اس سیاست هاي کالن در جهت مقابله با ریس��ک هاي سیاسي، محدودیت ها،

مش��کالت ناش��ي از نق��ل و انتقاالت وج��وه، نقض تعهدات توسط دولت ها و ... به توسعه اقتصاد کمک مي کند . تعهد مداوم و توجه به رضایت مش��تریان در س��رلوحه کار این مؤسس��ه قراردارد. قابل ذکر ECGD اس��ت موسس��ه بیمه اعتب��ار صادرات��يبریتانیا در س��ال مالي منتهي به فروردین 1385 با پوش��ش 116 میلیون پوند اعتب��ار صادراتي جهت فعالیت در بازار ایران، کشورش را در رده ششم بعد از عربستان سعودي، آمریکا، تایلند، فیلیپین و چین قرار داد. بیشترین سهم اعتبارات صادراتي تضمیني توسط این موسسه براي صادرات به ایران در رابطه با

پروژه ها و طرح هاي پتروشیمي بوده است. عمده خدمات بیمه اي مؤسسه یاد شده به شرح زیر

است:

تسهیالت اعتبار خریدار تأمین مالي شرکت هاي خارجي

بیمه خریدار انفرادي )Security Insurance( بیمه امنیت

تسهیالت تامین مالي فروشنده خطوط اعتباري

تسهیالت تأمین مالي پروژه ها بیمه تضامین دادرسي

بیمه حساب هاي وصولي موسسه بیمه اعتبار صادراتي SACE ایتالیا

ب��ه عن��وان موسس��ه بیم��ه اعتب��ار صادرات��ي و سرمایه گذاري دولتي ایتالیا در سال 1977 تاسیس گردیده و تح��ت نظارت وزارت اقتص��اد و دارایي این کشور در زمینه پوشش ریسک هاي سیاسي و تجاري معامالت و قرارداده��اي صادراتي و همچنین اعطاي تسهیالت مستقیم سرمایه گذاري در خارج از کشور و تامین سرمایه در گردش مورد نیاز واحدهاي تولیدي

و صادراتي ایتالی��ا فعالیت مي نماید. س��اچه یکي از موسس��ات بیمه اعتبار صادراتي معتب��ر و عضو دائم اتحادیه بیمه گران اعتبار صادراتي و سرمایه گذاري

)اتحادیه برن( است. موسسه EDCتوسعه صادرات كانادا

نوعي از خدم��ات بیمه اي ارائه ش��ده توس��ط این مؤسسه به نام بیمه حس��اب هاي دریافتي به میزان 90 درصد از ریس��ک هاي تجاري و سیاسي مربوطه را تحت پوش��ش قرار مي ده��د. در بیم��ه خریدار انفرادي این مؤسس��ه کلیه فروش هاي مش��تري را تا س��قف 250 هزار دالر و در یک دوره زماني شش ماهه تحت پوشش مي گیرد. هم چنین به میزان 90 درصد ضرر ناشي از سرخوردگي قرارداد )در صورتي که طرف تجاري ق��ادر به ایفاي تعهداتش نباش��د(

تأمین مي گردد. این مؤسسه به صورت بسیار منعطفي قابلیت تطابق با نیازهاي درخواستي مشتریان خود را دارد و دامنه ای

از خدمات پوششي زیر را ارائه مي کند: ریسک امتناع از پذیرش کاال توسط خریدار

ورشکستگي یا عجز از پرداخت دیون لغو مجوز واردات یا صادرات

ریسک هاي انتقال وجوه ریسک هاي سیاسي، انقالبات، شورش و...

لغو قراردادها ریسک هاي فروش هاي جزئي یا کلي به مشتریان در ارائ��ه خدمات بیمه اي عوام��ل مختلفي همچون تعیین نرخ حق بیمه، ش��رایط پرداخت، نوع پوشش براس��اس نوع محصوالت و خدم��ات، حجم فروش، مکان حمل و نقل و ... مد نظر قرار مي گیرد. هم چنین درخواس��ت ها به ص��ورت Online به ش��رح ذیل

مدیریت مي شوند:

24

مقاله

شرکت هاي با کم تر از 1 میلیون دالر فروش ساالنه شرکت هاي با بیش از یک میلیون دالر فروش ساالنه

موسسه EFIC استرالیا این مؤسسه نیز یکي از مؤسس��ات معتبر در استرالیا در زمینه ارائه خدمات بیمه اي اس��ت که به پوشش ریسک هاي تجاري و سیاسي مشتریان خود به صور

ذیل اقدام مي کند: بیم��ه پرداخت ه��اي صادرات��ي در زمینه هاي: ارائ��ه وام، ص��دور تضمین ه��اي اعتب��ار صادراتي،

ضمانتنامه هاي ارزي و اوراق قرضه. بیمه ریسک هاي سیاسي در خصوص اغتشاشات مدني ، اداري ، مالي داخلي و بین المللي از جمله خطر بلوکه ش��دن نقل و انتقاالت وجوه ، تحریم ها ، لغو یا عدم صدور مجوز هاي بازرگاني )به میزان 100درصد

پوشش خسارت(

بیمه ریس��ک ه��اي تجاري در خص��وص تامین امنیت کس��ب و کار در صورت ع��دم توانائي خریدار براي پرداخ��ت دیون خود ، نق��ض ق��رارداد و ... ) به میزان 90 درصد پوشش خسارت – مبلغ 500 هزار دالر در سال براي کاالهاي سرمایه اي و در بازة زماني

2الي 5 سال ( اگزیم بانك ها

اگزیم بانك تركیهای��ن بانک ب��ه منظ��ور حمای��ت از صادرکنندگان کش��ورش در مقابل��ه با ریس��ک ه��اي بازرگاني و سیاسي اقدامات بیمه اي گسترده اي را اجرا نموده اس��ت. از جمله 70 درصد از س��هام پذیره نویس��ي شده خود را با شرایط ریسک بازرگاني کوتاه مدت، توسط شرکت هاي بیمه گراتکائي داخلي و خارجي بیمه نموده است هم چنین ش��روع به بیمه اتکائي نمودن 70 درصد از ریسک هاي سیاسي خود نموده )به استثناي ریس��ک هاي مترتب بر کشورهاي عضو س��ازمان OECD( و در صورت ل��زوم درخصوص

بیمه هاي میان و بلند مدت نیز اقداماتي خواهد کرد. برنامه هاي بیمه اي اگزیم بان��ک ترکیه به 2 بخش

تقسیم مي شوند:

بیمه اعتبار صادراتي کوتاه مدت شامل : بررس��ي حجم معامالت کل صادرات در یک دوره

کوتاه . بیمه اعتبار صادراتي متوسط و بلند مدت شامل :

بیمه هاي خ��اص صادراتي با محوریت خطرهاي سیاسي

بیمه هاي خاص صادراتي با محوریت تمام خطر اگزیم بانك مالزي

اگزیم بانک مالزي در س��ال 1995 تأس��یس ش��د. ارائه تس��هیالت اعتب��اري / تأمین مال��ي و خدمات حمایتي ص��ادرات – واردات کاال، تأمین مالي پروژه هاي خارجي با محوریت بازارهاي غیرسنتي از جمله فعالیت هاي این بانک اس��ت. در زمینه ارائه خدمات بیمه اي توس��ط بانک مذکور موارد ذیل را مي توان

نام برد:

خدمات اعتبار صادراتي بیمه تامین مالي صادرات

بیمه سرمایه گذاري خارجي و تسهیالت ضمانتي این بان��ک در راس��تاي مقابله با خط��رات مترتب بر س��رمایه گذاري هاي خارجي و برگش��ت سرمایه ها و تسهیالت اعطائي به مش��تریان و به منظور توسعه فعالیت هاي مالي بین الملل��ي در تقابل با تغییرات و نوسانات سیاسي منطقه اي و جهاني، اقدام به ایجاد نهادي تحت عنوان واحد بیمه ریس��ک هاي سیاسي

نموده است. براس��اس گزارش ارائه ش��ده درس��ایت اگزیم بانک مالزي – برهارد، بانک یاد شده سال 2008 درزمینه RMس��رمایه گذاري خارجي مبل��غ 83/2 میلیونپوشش بیمه اي ارائه کرد که این رقم در سال 2007

تنها 3,5 میلیون RM بوده است. بانك توسعه صادرات ایران

از دستاوردهاي مهم انقالب اسالمي ایران، تأسیس بانک توسعه صادرات ایران به عنوان یک بانک ایراني تخصصي در امر صادرات و واردات ) اگزیم بانک ( در تاریخ 1370/4/19 بوده است . این بانک در راستاي اهداف کالن کشور و در جهت توس��عه صادرات غیر

نفتي و گس��ترش مبادالت تج��اري و اقتصادي بین المللي و پوش��ش طرح هاي اعتباري و تس��هیالتي خود هم��واره در تعامل با صن��دوق ضمانت صادرات ایران مش��تریان خود را از خدم��ات ضمانتي و بیمه اي صندوق مذکور در ط��رح هاي تأمین مالي پس از

حمل شامل: اعتبار خریدار / اعتبار فروشنده

اعتبار فروشنده اعتبار خریدار

خرید دین بهره مند کرده است. موارد زیر بخشي از این خدمات

است: پذیرش ضمانتنامه صندوق ضمانت صادرات ایران

به عنوان وثیقه قابل قبول براي اعطاي تسهیالت. پذی��رش بیمه نامه صندوق ضمان��ت صادرات به

عنوان وثیقه مورد قبول براي اعطاي تسهیالت. اس��تفاده از خدمات بیمه اي پیشنهادي صندوق به منظور ارائه تسهیالت اعتبار خریدار و فروشنده و

خرید دین به مشتریان بانک. جمع بندي

کش��ور ما راه��ي طوالن��ي در عرصه ارائ��ه خدمات تخصصي بیمه اي پی��ش رو دارد که به منظور ایفاي نقش مؤث��ر و حضور پررن��گ در میدان ه��ای رقابت تجاري بین المللي، عبور از آن اجتناب ناپذیر است. از جمله مقوالتي که فراوان درخور تعمق و بررسي است

مي توان به موارد ذیل اشاره کرد: بیمه هاي حمل و نقل و باربري

بیمه نامه هاي صدور خدمات فني و مهندسي بیمه هاي اعتباري ) صادرات/ واردات (

بیمه هاي اتکائي ارائه تخفیفات و امتیازات فردي و گروهي بیمه اي بیمه هاي اعتبارات اسنادي و اسناد وصولي خاص

ارائه تبلیغات گسترده بیمه اي در سطح کشور توسعه بیمه هاي خصوصي

ایجاد تنوع و نوآوري در طراحي و ارائه خدمات بیمه اي اعطاي اختیارات بیشتر به مؤسسات بیمه گر در

انجام امور محوله و امکان ارائه خدمات جدید ارائ��ه سیاس��ت ه��اي اجرائي حمایتي توس��ط

مسئوالن .... بر این اساس، استفاده از تجارب مفید سایر کشورها و بومي سازي آن ها با شرایط کشور ایران نیز از دیگر راهکارها به ش��مار مي رود. به عن��وان مثال؛ اگزیم بانک آمریکا به منظور افزایش توان خدمت رس��اني درعرص��ه رقابت بی��ن المللي و حمایت ازکس��ب و کارهاي کوچک و محموله ه��اي صادراتي با ارزش س��االنه تاس��قف 5 میلی��ون دالر، نرخ ح��ق بیمه پوش��ش اعتبارات صادراتي کوتاه م��دت خود را در

اکتبر 2008 به میزان 15 درصد کاهش داده است.امید می رود بیش از پیش، ش��اهد رون��ق روزافزون صنعت مغفول ماندة بیمه و رس��اندن آن به جایگاه واقعي اش باش��یم که این مهم جز ب��ا همت و تدبیر

محقق نخواهد شد.

درصد رشد 1384138513861378موضوعافزایش87 به 84

861853.6 21532656.13382.94006.6کل حق بیمه تولیدي )میلیاردتومان(

1453.51646.72082.52474.370.21020.8کل خسارت پرداخت شده )میلیاردتومان(

17.621.725.626.349.48.7تعدادکل بیمه نامه صادره )میلیون فقره(

33.53.33.826.40.8تعداد خسارت پرداخت شده )میلیون فقره(

68.570.571.6725.13.5جمعیت کل کشور )میلیون نفر(

25.730.835.836.54210.8نسبت تعداد بیمه نامه صادره به جمعیت

عملكرد بازار بیمه كشوردر سال های 1384 تا 1387 ) براساس آمار بیمه مركزي ایران –روزنامه سرمایه شماره 1087 (

شماره 88 آذر ماه 89

25

مقاله

شواهد نشان مي دهد با وجود مشكالت زیاد اقتصاد دنیا در دو سال گذشته تولیدات صنعتی در اغلب كشورها با رشد همراه بوده است. مقایسه نرخ رشد تولیدات صنعتی در سال 2009 میالدی با سال قبل از آن حكایت از تاثیر تزریق های دولت ها به اقتصاد در این دوره داشته است. مطالعات نشان می دهد متوسط نرخ رشد تولیدات صنعتي در دنیا در سال گذشته میالدی برابر با 2.2 درصد بوده است و بیش از 110 كشور رشدی بیش از این را تجربه كرده اند. باالترین نرخ رشد تولیدات صنعتی در سال گذشته با نرخ رشد 15 درصد به كشور كنگو اختصاص داشت. در این سال كشور اروگوئه رشد 14.1 درصدی را در تولیدات صنعتی خود تجربه كرد و در جایگاه دوم این فهرست قرار گرفت. از آن جا كه بیشترین آسیب های اقتصادی در سال گذشته به كشورهای صنعتی جهان وارد شده است در این فهرست نیز این كشورها رشدی كم تر از متوسط اعالم شده در دنیا را تجربه كرده اند. گفته می شود نرخ رشد تولیدات صنعتی در كشورهای عضو سازمان توسعه و همكاری های اقتصادی در سال قبل 1 درصد بوده است در حالی كه كشورهای غیر عضو به طور متوسط رشد بیش از 5 درصد را تجربه كرده اند. متوسط نرخ رشد تولیدات صنعتی در ایران در سال گذشته 4.5 درصد اعالم شده است كه نسبت به رشد سال قبل بیشتر بود. در سال 2008 میالدی تولیدات صنعتی ایران با نرخ 4 درصد رشد كرد. جدول ارائه شده توسط اداره اطالعات مركزی آمریكا در مورد رشد صنعتی در كشورهای مختلف دنیا در سال 2009 میالدی در زیر آمده است:

نرخ رشد صنعتی )درصد(نام كشوررتبهنرخ رشد صنعتی )درصد(نام كشوررتبه

15كنگو114.1اروگوئه 212.6قطر 312.5گینه اكوریتال412لسوتو512آذربایجان612آنگوال711.5بالروس811.2ازبكستان9

11الئوس1010.7چین1110.5عراق1210تانزانیا139.5سایو تومه و پرینسیپه149موزامبیك158.5تیمو لسته168.4كامبوج178تایلند188گینه198ماداگاسكار208كویت218كیپ ورد228بروندی238رواندا248رومانی257.7امارات267.7مصر277.4بولیوی287.1برمه29

7اوگاندا307زامبیا317ویتنام327چك336.9بنگالدش346.9پاناما356.5سوئیس366.5سورینام376.5غنا386.5نامیبیا396.5آرژانتین406.5اسلواكی416.3گینه نو پاپایو426.3بوسنی و هرزگوین436.2سریالنكا446مولداوی456ماالوی466اتیویی476گرجستان486كوبا496لهستان505.9گامبیا515.8لیبی 525.8مراكش535.5ایسلند545.5بنین555.1نیجر565.1بحرین575اوكراین58

26

نرخ رشد صنعتی )درصد(نام كشوررتبهنرخ رشد صنعتی )درصد(نام كشوررتبه

5ایرلند595فیلیپین605ساحل عاج 615سنگال624.8هند634.7گینه بیسائو644.7كامرون654.6لیتوانی664.6پاكستان674.5تونس684.5ایران694.5مایوریتوس704.5كره جنوبی714.5پرو724.5الجزایر734.5بوركینافاسو744.5اسلونی 754.5عربستان سعودی764.4ترینیداد و توباگو774.4اتریش784.3برزیل794.1قرقیزستان804تاجیكستان814تركیه824هندوراس834مالزی844فنالند854سی چلس863.9بلغارستان87

3.8ال سالوادور883.8آفریقای جنوبی893.6كنیا903.5گواتماال913.5استرالیا923.4عمان 933.2سوریه 943.2یونان953.2جمهوری دومینیكن963.1سان مارینو973توگو983مغولستان99

3نیكاراگوئه1003ارمنستان1013آلبانی1023جمهوری آفریقای مركزی1032.9كرواسی1042.8اندونزی1052.8قبرس1062.8نیجریه1072.8ساموا1082.5یمن1092.5استونی1102.5پاراگوئه1112.5كلمبیا1122.4ساحل غربی1132.4فلسطین 1142.4بوتسوانا1152.2جهان116

27

شماره 88 آذر ماه 89

آئین نامه

هیات وزیران تصویب كرد:

آئین نامه اجرائی جزء "ب" بند)3( ماده واحده قانون بودجه س�ال 1389 کل کش�ور در مورد انتشار و فروش اوراق مشارکت ارزی به شماره 117000/ت44981ه� و تاریخ 1389/5/27 به

تصویب هیأت وزیران رسید.

متن کامل ایین نامه یاد شده به شرح زیر است: آیین نامه اجرایی ج��زء » ب« بند )3( م��اده واحده قانون بودجه سال 1389 کل کشور )در مورد انتشار و

فروش اوراق مشارکت ارزی(م�اده1� معان��ی اصطالحات ب��ه کار رفت��ه در این

آیین نامه به شرح زیر می باشد:الف- قانون: قانون بودجه سال 1389 کل کشور

ب � بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران

ج � معاونت: معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور

د � کارگروه: مرکب از نماین��دگان معاونت، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی است.

ه � اوراق مش�ارکت ارزی: اوراق به��ادار ارزی )کاغذی یا الکترونیکی( بی نام ی��ا بانام که به موجب قانون به عن��وان ابزار مال��ی جهت تجهی��ز و تأمین منابع ارزی از بازارهای بین المللی برای مدت معینی

براساس عقد شرکت منتشر می گردد.و � پروژه ه�ای زیربنای�ی توس�عه ای انتفاعی اولوی�ت دار: پروژه ه��ای ش��رکت های دولت��ی که توسط باالترین مقام دس��تگاه اجرایی )وزیر / رییس سازمان( پیشنهاد و به تأیید معاونت می رسد. بخشی از منابع مالی مورد نی��از این گون��ه پروژه ها از محل وجوه به دس��ت آمده از فروش اوراق مشارکت ارزی تأمین مالی می گردد. این گون��ه پروژه ها باید پس از

شروع بهره برداری عالوه بر تأمین هزینه های جاری و استهالك سرمایه، سود مناس��بی را عاید نماید که بین دارندگان اوراق مش��ارکت ارزی و ناشر به نسبت

سرمایه گذاری انجام شده تسهیم می گردد.ز � ناش�ر: ش��رکت های دولتی که به موجب قانون،

اجازه انتشار اوراق مشارکت ارزی را دارند.ح � بان�ک عامل: هر ی��ک از بانک ه��ای داخلی به عنوان شخص ثالث که با پیشنهاد ناشر و با هماهنگی بانک مرکزی انتخاب می شوند تا رأس��اً و یا از طریق کارگزار نس��بت به ف��روش اوراق مش��ارکت ارزی و گردآوری منابع و تخصی��ص آن به پروژه اقدام نماید. ناشر می تواند یک یا چند بانک عامل را انتخاب نماید.

ط � کارگ�زار: بان��ک یا مؤسس��ه مال��ی داخلی یا بین المللی اس��ت که می تواند از ط��رف بانک عامل انتخاب می شود تا نس��بت به بازاریابی و تخمین نرخ بازدهی س��رمایه گذاری، دوره انتشار اوراق مشارکت ارزی، عرضه اوراق مش��ارکت ارزی به سرمایه گذاران در بازار اولیه طی دوره مق��رر و انتقال وجوه حاصل از فروش اوراق مشارکت ارزی از حساب خود به حساب بانک عامل اقدام نماید. بانک عام��ل می تواند یک یا

چند کارگزار را انتخاب نماید.ی � امین: سازمان حسابرسی.

ماده2� مش��خصات فن��ی اوراق مش��ارکت ارزی ش��امل مبلغ، تاریخ و ترکیب انتش��ار و ارزش اسمی قطعات، سررس��ید س��ود، نرخ س��ود علی الحساب، تعیین امضاهای مجاز، چگونگی چاپ و صدور، مدت انتشار، چگونگی بازخرید اوراق مشارکت ارزی پیش از سررسید، مقاطع پرداخت سود و چگونگی پرداخت آن، بانام یا بی نام بودن اوراق مشارکت ارزی، چگونگی نگهداری اوراق مش��ارکت ارزی فروش نرفته، نحوه

معامله اوراق در بورس ه��ا، تعیین تکلیف

اوراق پس از بازخرید و غیره پس از بررسی و ارزیابی بازارهای بین المللی و ش��رایط بازارهای س��رمایه به تأیید کارگروه می رس��د. تمدید مهل��ت عرضه اوراق مشارکت ارزی به پیش��نهاد بانک عامل و با موافقت

بانک مرکزی امکان پذیر است.ماده3� میزان )سقف( اوراق مش��ارکت ارزی قابل انتشار برای پروژه های موضوع این آیین نامه در مورد هر یک از دس��تگاههای اجرایی ظرف یک ماه پس از دریافت پروژه ها توس��ط معاونت بررسی و در صورت

تأیید، به بانک مرکزی اعالم می گردد.ماده4� بان��ک عامل به عنوان ش��خص ثالث مکلف است نس��بت به بازخرید اوراق مش��ارکت ارزی قبل از سررس��ید، از محل منابع در اختیار از س��وی ناشر )معادل پنج درصد مبلغ انتش��ار( به قیمت اس��می )قیمت ثبت ش��ده روی ورقه اوراق مشارکت ارزی(

رأساً و یا از طریق کارگزار اقدام نماید.ماده5 � در صورتی که در بازار اولیه، اوراق مش��ارکت ارزی توس��ط س��رمایه گذاران خری��داری نگ�ردد، بانک عامل و حس���ب م�ورد کارگزار مکل�فند اوراق م�ش��ارکت ارزی فروش نرفته را در قیمت اسمی در روز عرضه به خود بفروشند. کارگزار مکلف است وجوه

آن را به حساب بانک عامل انتقال دهد.تبصره � بانک عامل و یا حسب مورد کارگزار مکلفند در تاریخ سررس��ید کوپن س��ود علی الحساب و اصل

مبلغ اوراق مشارکت ارزی، نسبت به پرداخت وجوه پس از دریافت همان مبلغ از

بانک عامل اقدام

28

نماید.ماده6 � ناشر موظف اس��ت طبق اعالم بانک عامل، وجوه الزم را جهت پرداخت سود علی الحساب و اصل اوراق مشارکت ارزی، در سررسیدهای مربوط تأمین و در اختیار بانک عامل قرار ده��د. هرگونه تأخیر در تأمین منابع فوق، مشمول پرداخت وجه التزام تأخیر تأمین منابع به میزان مقرر در قرارداد عاملیت خواهد

شد.ماده7� ب��ه منظور حفظ س��رمایه گذاران و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر در پروژه، امین مکلف است نس��بت به مصرف وجوه و نگهداری حساب ها و صورت های مالی و عملکرد اجرایی ناش��ر و در نهایت محاسبه و اعالم سود قطعی پروژه به موجب قرارداد منعقد شده با بانک مرکزی به طور مستمر رسیدگی و

اظهارنظر نماید.تبصره � بانک مرک��زی وظایف و اختی��ارات امین و میزان حق الزحمه خدمات مربوط را که ناش��ر مکلف به پرداخت آن است، طی قرارداد منعقد شده با امین

تعیین می نماید.ماده8 � دارندگان اوراق مش��ارکت ارزی به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت، در نتیجه مالی حاصل از اجرای پروژه های مربوط سهیم خواهند بود.

م�اده9� ه��ر ورق��ه مش��ارکت ارزی )کاغ��ذی یا الکترونیک��ی( نش��ان دهنده میزان قدرالسهم دارنده آن در مشارکت

است. با فروش اوراق مش��ارکت ارزی، رابطه وکیل و موکل بین ناشر و خریدار اوراق محقق می شود. ناشر به وکالت از ط��رف خریداران اوراق مش��ارکت ارزی می تواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق مش��ارکت ارزی جهت اجرای پروژه و خرید و فروش هرگونه کاال، خدمات و دارای��ی مربوط به پروژه اقدام نماید. انتقال اوراق به اختی��ار تفویضی تحت عنوان وکالت خدشه وارد نمی نماید و این رابطه تا سررسید

اوراق بین ناشر و دارندگان اوراق، نافذ و معتبر است.ماده10� به اس��تناد ماده )10( قانون نحوه انتش��ار اوراق مش��ارکت � مص��وب 1376� ، مص��رف وجوه حاصل از واگذاری اوراق مشارکت ارزی در غیر اجرای پروژه های مربوط، در حکم تصرف غیرقانونی در وجوه

و اموال عمومی محسوب خواهد شد.م�اده11� ناشر موظف اس��ت پس از تصویب مجمع عمومی / ش��ورای عالی ش��رکت های مربوط و تأیید معاونت که متضمن اجازه انتش��ار اوراق مش��ارکت ارزی می باش��د، گزارش توجیهی فنی � اقتصادی و مالی پروژه را که به تأیید بانک عامل نیز رسیده است،

جهت کسب مجوز انتشار به بانک مرکزی ارائه نماید.ماده12� بانک عامل به منظ��ور حصول اطمینان از پرداخت اصل اوراق مشارکت ارزی و سودهای متعلقه در سررسید، مکلف به اخذ تضمین های الزم و کافی

از ناشر می باشد.تبص��ره � ناش��ر، بازپرداخت تعهدات مالی ناش��ی از انتشار اوراق مش��ارکت ارزی را از طریق بانک عامل

تضمین می نماید.م�اده13� مابه التف��اوت س��ود قطعی و

علی الحساب پروژه با هماهنگی بانک مرکزی توسط امین پ��روژه ظرف پنج م��اه پس از سررس��ید اوراق

مشارکت ارزی محاسبه می شود.تبصره � مابه التفاوت مذکور یک ماه پس از محاسبه سود قطعی توس��ط امین پروژه و تأیید بانک مرکزی از سوی ناشر توس��ط بانک عامل به آخرین دارندگان برگه تس��ویه حس��اب نهایی اوراق مش��ارکت ارزی

پرداخت می گردد.م�اده14� ناشر، پس از تأیید بانک مرکزی، می تواند ضمن قرارداد مش��ارکت اعالم نماید ک��ه در صورت تحقق سود قطعی مازاد بر سود علی الحساب، درصدی از سود مازاد را با توجه به سهم الشرکه دارندگان اوراق مش��ارکت ارزی و ناشر تقس��یم و باقی مانده آن را به عنوان حق مدیریت برداشت نماید تا جزء منابع ناشر

محسوب گردد.ماده15� چنانچه پروژه کمتر از س��ود علی الحساب پیش بینی شده عملکرد داش��ت، ناشر موظف است تفاوت حاصل ش��ده را به دارندگان اوراق مش��ارکت

ارزی هبه نماید.ماده16� امین موظف است گزارش وضعیت مالی و عملکرد اجرایی پ��روژه را که مربوط به مصرف وجوه، نگهداری حس��ابها و صورتهای مالی پروژه می باشد، حداقل هر ش��ش ماه یک بار طبق قوانین و مقررات جمهوری اسالمی ایران پس از تأیید بانک مرکزی در

پایگاه اطالع رسانی خود منتشر نماید.ماده17� امین مکلف اس��ت نس��بت ب��ه مقررات و ضوابط حاک��م بر معامالت ناش��ر در پروژه همچنین انطباق معام��الت انجام ش��ده با ضواب��ط و مقررات مربوط رسیدگی و اظهارنظر نماید. امین مکلف است ظرف مدتی که به موجب قرارداد منعقد شده با بانک مرکزی تعیین می شود، نس��بت به کفایت روشهای حسابداری ناشر در پروژه رسیدگی و اظهارنظر نماید.

ماده18� ناش��ر حق تبدیل منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت ارزی به واحد پول رسمی کشور ایران

را ندارد.ماده19� خرید و فروش اوراق مشارکت در بازار اولیه

و ثانویه صرفاً ارزی است.ماده20� خرید و فروش ثانویه اوراق مشارکت ارزی نیز صرف��اً در بازارهای مالی بین الملل��ی امکان پذیر

می باشد.ماده21� دریافت مجوز اوراق مشارکت ارزی از سوی ناشر، قبولی عاملیت توسط بانک عامل و انعقاد قرارداد حسابرسی به عنوان امین پروژه به منزله قبول آثار و

تعهدات ناشی از مقررات این آیین نامه است.م�اده22� قان��ون حاکم بر مف��اد ای��ن آیین نامه و قراردادهای مرب��وط به آن، قانون کش��ور جمهوری

اسالمی ایران است.تبصره � در صورت ب��روز هر گونه اخت��الف، صرفاً دادگاههای جمهوری اسالمی ایران صالح به رسیدگی

می باشند.معاون اول رئیس جمهور محمدرضا رحیمی

شماره 88 آذر ماه 89

29

آئین نامه

شماره 88 آذر ماه 89

پیرامون

چگونه شيفته شغل خودمان شويم؟

مدیر میاني سي ساله شرکتي در شغل خود با چالش هایي مواجه است که البته به هیچ وجه نمي توان از ظاهرش به آن ها پي برد. وي در واقع شاخص ترین فرد گروهي است که با آن ها کار مي کند. گروهي که او در آن مشغول به کار است بخش بازاریابي یک شرکت

بزرگ چندملیتي فعال در حوزه مواد غذایي است و این مدیر پیوسته در دستیابي به اهداف و معیارهایي که برایش تعیین شده است، موفق بوده است. او ساعت هاي متمادي را صرف ایجاد رابطه با همكاراني مي کند که برایشان ارزش فوق العاده اي قائل است و جالب این که مدیران ارشد نیز او را یكي از توانمندترین کارمندان شرکت مي دانند. اما این مدیر اذعان مي کند که بیرون از شرکت، به نوعي گرفتار

احساس رکود و تنش بین نیازهاي روزمره و آنچه که واقعاً دوست دارد انجام دهد، شده است.جستجو در رایانه، وبالگ بازاریاب و تلفن همراه مهمترین دلبستگي هاي او به شمار مي روند و دوست دارد شغل جدیدي براي

خودش دست وپا کند. اما از آنجا که روند بهبود اقتصادي به کندي پیش مي رود چسبیدن به همین شغلي که دارد بهترین )و شاید تنها( گزینه او در حال حاضر باشد. به یكي از دوستانش مي گوید: »همچنان سخت مشغول کار هستم.« »اما احساس مي کنم گرفتار شده ام. احساس از دست دادن انگیزه هفته به هفته در من بیشتر مي شود. گاهي و تنها به خودم مي گویم، اصاًل چرا این سمت را گرفتم.«

به نظر آشناست؟ طي چند س�ال گذشته ما با صدها نفر که در صنایع، مش�اغل و سمت هاي گوناگ�ون مش�غول ب�ه کار بوده ان�د صحب�ت کرده ای�م. افرادي که احس�اس گرفتار ش�دن )همان واژه ترس�ناك( در قله ي شغلي شان را

داشتند.براساس آخرین نظرسنجي که توسط مؤسسه کنفرانس بورد انجام شده است تنها 45 درصد از پاسخ دهندگان از مشاغل خود ابراز رضایت کرده اند این در حالي اس�ت که در سال 1987 که این نظرس�نجي براي اولین بار انجام ش�د، بیش از 60 درص�د از پاس�خ دهندگان رضایت

شغلي داشتند.آیا ش�ما هم در چنی�ن وضعیتي ق�رار دارید و تغییر ش�غل و ترك مح�ل کار فعل�ي و یافتن کار جدید به دلیل اوضاع نابس�امان اقتصادي

غیرممكن به نظر مي رسد؟چه راه حلي پیش رو داری�د؟ تاکنون مطالعات و پژوهش ه�اي بس�یاري در این زمین�ه انجام شده است. نتایج این تحقیقات نشان مي دهد، مي توانید به کمک روشي که ما براي آن اصطالح »پردازش ش�غل« را برگزیده ایم زندگي شغلي خود را بازسازي و بازطراحي کنید. این فرآیند شامل بازتعریف شغل به نحوي است که انگیزه،

توانایي ها و دلبستگي هاي شما را دربر بگیرد. این روش به شما کمک مي کند که شغل خود را به تصویر کشیده و اجزاي تشكیل دهنده آن را مشخص کنید و در نهایت شما را قادر مي سازد این اج�زاء را به نحو مطلوب تري س�ازماندهي مج�دد نمایی�د. ای�ن روش همچنین به ش�ما کمک مي کند دیدگاهي که نس�بت به ش�غل و نحوه انجام وظایف تان دارید را عمق بخشیده و تسلط بیش�تري بر نحوه انجام شغل خود به دست آورید. اهمیت تسلط بر کار زماني بیشتر مي شود که شما مجبورید بیشتر و سخت تر از

حد معمول کار کنید. Job( »ش�اید مهمترین جنبه »پردازش شغلcrafting( این باش�د که توسط خودتان پیش مي رود نه مافوق تان. این فرآیند شامل ارزیابي و س�پس تغییر یک ی�ا چند جنبه اساس�ي از

شغل تان است.وظای�ف: ش�ما مي توانید محدوده ش�غلي تان را ب�ا ک�م و زی�اد ک�ردن وظایف ش�غلي تان، وس�عت بخش�یدن و یا کوچک ک�ردن دامنه آن ها و تغییر در نحوه انج�ام آن وظایف تغییر دهید. براي مثال مدیر فروش�ي که به کارهاي چالش برانگی�زي چ�ون س�ازماندهي افراد و فراهم کردن تدارکات عالقه مند است مي تواند

ش�غلي اش ح�وزه در برگ�زاري همای�ش و

جلسات تعریف کند.روابط: شما مي توانید

سرش�ت یا گس�تره تعام�الت خود با س�ایر اف�راد را تغییر دهید. ب�راي مثال یک مدیرعامل مي تواند با ایجاد ارتباط مشاوره اي با همكاران جوان خود، زمینه ایج�اد ارتباط و انتقال اندوخته ه�اي خود به اف�رادي که قرار

است آینده شرکت را رقم زنند فراهم نماید.برداش�ت ها: ش�ما مي توانید نحوه تفكر خود درباره برخي از اهداف و جنبه هاي ش�غلي تان را تغییر دهید؛ یا حتي مي توانید شغل تان را از نو تدوین کنید. براي مثال مدیر یک موسس�ه غیرانتفاعي مي تواند ش�غل خود را همانند دو بخش کام�اًل مج�زا ببیند که یک بخ�ش از آن غیرجذاب )مثل تالش براي کس�ب کمک هاي خیری�ه و اعانه ه�ا( و بخش دیگ�ر آن جذاب و هدفمند )مثل ایجاد فرصت ب�راي هنرمندان تازه کار( باش�د. یا مثاًل مدیر یک واحد تحقیق و توسعه )R& D( مي تواند کار خود را به عنوان اب�زاري ب�راي ارتقاي عل�م در ح�وزه فعالیت خود ببیند ن�ه صرفاً وظیفه اي ب�راي مدیریت

پروژه هاي گوناگون.

منبع: هاروارد بیزینس ریویومترجم حمیدرضا فتاحي

30

پیرامون

مطالع��ات م��ا ک��ه دامن��ه اي شرک��ت هاي از مخت���ل�ف- از ج�دول فورچ�ون 500 ت�ا ش�رکت هاي کوچک غیرانتفاعي- را دربر مي گیرد، نش�ان مي دهد که کارمنداني )در تمامي س�طوح و در همه مشاغل( که »پردازش ش�غل« را در پیش مي گیرند، معموالً در پایان کار پیوند عمیق تري با زندگي ش�غلي خود ایج�اد ک�رده، رضایت شغلي بیشتري به دست آورده، سطوح باالتري از موفقیت را در سازمان کس�ب مي کنند و در نهایت شخصیت انعطاف پذیرتري از خود ارائه مي کنند. از این نقطه نظر س�ازمان ها نیز منافع

بسیاري از فراهم کردن امكان »پردازش شغل« براي کارمندان به دس�ت مي آورند. بسیاري از مدل هاي »طراحي مجدد ش�غل« مس�ئولیت دستیابي به رضایت شغلي کارمندان را بر دوش مدیران قرار مي دهد، در حالي که واقعیت این است که مدیران به ندرت وقت کافي براي انجام

این قبیل امور دارند.»پردازش ش�غل« اختی�ار این ام�ور را به خود کارمندان واگذار کرده و به آنها امكان مي دهد ب�ه »کارآفرین�ان ش�غل« مب�دل مي ش�وند. همچنی�ن در مواقع�ي ک�ه س�ازمان ها از نظر منابع مالي با کمبود مواجه اند و یا پرداخت ها و مشوق هاي مالي غیرممكن مي نماید، پردازش شغلي مي تواند روش مناسبي براي انگیزش و بهره گرفتن از بهترین استعدادهاي موجود در س�ازمان ها باش�د. این روش حتي مي تواند به کارمنداني که عملكرد ضعیف ت�ري دارند نیز

کمک کند.با وج�ود منافع�ي ک�ه گفته ش�د، »پردازش شغل« ش�یوه اي اس�ت که به راحتي مي توان م�ورد غفل�ت واق�ع ش�ود. گاه�ي اوق�ات محدودیت هاي زماني و مضایقي از این دست، ف�رد را وادار مي کن�د ش�غل اش را همچ�ون مجموعه اي از وظایف ثابت ببیند. فرد ممكن اس�ت از این بیم داش�ته باش�د ک�ه هرگونه تغیی�ري او را در چنب�ره سیاس�ت بازي هاي س�ازماني )Office Politics( گرفت�ار کند و ی�ا عدم رضایت ش�غلي باعث ش�ود که وي پا از گلیم خ�ود فرات�ر گذاش�ته وارد حریم دیگران ش�ود. »پردازش ش�غل« به ذهنیت متفاوتي نی�از دارد و در نهایت تغییر ذهینت را نیز به دنبال دارد: ش�غل یک فرد متشكل از اجزایي اس�ت که فرد مي توان�د آن را از نو

پیكره بن�دي کند تا به واس�طه آن به تجربه ه�اي باثمرتر و پیوندهاي

ش�غلي عمیق تري دس�ت یابد.براي شغل تان نمودار بكشید

اجازه دهید به ش�رکت چندملیتي غذای�ي بازگردیم. جایي ک�ه مدیر موردنظر ما همچن�ان در آن مأیوس و بي انگیزه ب�ه کارش ادامه مي دهد. تصور کنید اگر او »پردازش ش�غل« را انجام دهد چ�ه اتفاقي رخ خواهد داد؟ »پردازش ش�غل« ب�ه او امكان مي دهد روایتي ایده آل تر و در عین ح�ال واقع بینانه ت�ر از ش�غل اش به دس�ت آورد. نگرش�ي که مي تواند با انگیزه ه�ا، توانایي ه�ا و عالیق او

سازگارتر باشد.در ابت�دا او بای�د به ترکی�ب کنوني بیان�دازد.او نگاه�ي ش�غل اش درمي یابد که ب�راي نظارت کردن بر

عملكرد گروه خود، پاس�خ دادن به س�ئواالت و مدیری�ت بازارپژوهي، زمان زی�ادي را صرف مي کند. او همچنین زمان زیادي را صرف تعیین بودج�ه، نوش�تن گزارش ه�ا و اداره جلس�ات مي کند و در عین حال زماني را که صرف وظایف پراهمیتي چون توس�عه توانایي هاي حرفه اي و طراحي راهبرده�اي بازاریابي مي کند ناچیز اس�ت. این وظای�ف در کوچكتری�ن مربع هاي

نمودار نمایش داده شده اند.نگرش به کلیت ش�غلي ای�ن ام�كان را به وي مي دهد که ب�ا درکي درس�ت و نگاهي اجمالي دریابد که کجا و چگونه بیشترین زمان و انرژي

خود را در شغل اش صرف مي کند.او سپس بر روي تغییراتي که منجر به افزایش ارتباط وي با شغل اش مي ش�ود تمرکز مي کند و از همین جاس�ت که »نمودار پس از پردازش شغل« به مثابه یک برنامه تصویري به وي کمک مي کند تا آینده خود را براس�اس آن مشخص

کند.او ابتدا با مش�خص کردن انگیزه ها، توانایي ها و وابس�تگي هاي خ�ود در کارش ش�روع ب�ه کش�یدن نم�ودار مي کند. س�ه عام�ل مهم و تعیین کننده وجود دارند که نش�ان مي دهند کدام یک از جنبه هاي ش�غلي اش وي را با کار بیش�تر درگیر کرده و عملك�رد وي را تقویت مي کن�د. او ه�ر یک از این س�ه ش�اخص را با رن�گ متفاوتي نمای�ش مي دهد. ب�راي مثال مهمترین انگیزه هاي او برایش روابط هدفمند و معناداري ایجاد کرده و رش�د ش�خصیت را

براي او به همراه دارد. این مدیر س�پس به آخرین مرحل�ه »پردازش شغل« خود مي رسد. این مرحله اي است که در آن باید چالش هاي احتمال�ي را که در راه پیاده کردن مدل جدید ش�غلي اش با آن مواجه مي ش�ود، پیش بیني

کند.او عالقه مند است که با استفاده س�ایر ب�ه فن�ي اش درك از گروه ه�اي بازاریاب�ي و دیگ�ر بخش هاي سازمان کمک کند تا از مزایاي رس�انه هاي اجتماعي بهره مند شوند، اما نگران است که نكن�د با ای�ن کار ب�ه حیطه ش�غلي آنها تعدي کرده باشد و یا با پیش�نهاد کم�ک در زمینه تخصصي اش به آنها اهانت کرده باش�د. وي در حالي ک�ه نمودار پ�س از پردازش ش�غل را آماده مي کند، بار دیگر ب�ا مراجعه به صن�دوق پس�تي اش فهرس�ت پروژه هایي را که برایش اي میل

شده مرور مي کند.

مدیر یك شركت مي تواند با ایجاد ارتباط مشاوره اي با همكاران جوان خود، زمینه ایجاد ارتباط و انتقال اندوخته هاي خود به افرادي كه قرار است آینده شركت را رقم زنند فراهم نماید

شماره 88 آذر ماه 89

31

شماره 88 آذر ماه 89

یادداشت

در مباحث اقتصاد کالن سنتی، نرخ بهره به عنوان متغیر کلیدی که ارتباط بین بخش واقعی و بخش مالی را برقرار می سازد، معرفی شده است و تعادل بازارهای مالی و نقش آن ها در فعالیت های اقتصادی بر مبنای دو متغیر حجم پول و نرخ بهره تحلیل می شود. براساس این تحلیل ها، در حالت تس��ویه بازارها، سیاس��ت های پولی از طریق افزایش یا کاهش حجم پول بر نرخ بهره اثر می گذارند و از این طریق )نرخ بهره( تقاضای سرمایه گذاری را متاثر می سازند. تغییرات تقاضای سرمایه گذاری نیز به نوبه خود بازار تولید و کار و در نهایت س��طح تولید و سطح

عمومی قیمت ها را تحت تاثیر قرار می دهد.اما در دنیای واقعی و همچنین مباحث نظری پیشرفته تر، سادگی این فرض نقض ش��ده و نرخ بهره را به تنهایی رابط بازار مالی و کل اقتصاد نمی دانند. در واقع مباحثی مانند میزان دسترسی به اعتبارات، میزان فروش و سود بنگاه های اقتصادی، سطح دستمزدها، فضای عمومی کس��ب و کار و برخی عوامل دیگر می توانند در تعیین سطح س��رمایه گذاری کل اقتصاد بسیار تعیین کننده باشند. اعتبار این موضوع زمانی بیشتر عینیت می یابد که فرض درون زا بودن حجم پول )به این معنا که سیستم مالی انعطاف الزم را برای خلق پول متناس��ب با سطح فعالیت های اقتصادی و بدون دخالت دولت داراس��ت( مورد پذیرش قرار گیرد. تحت چنین ش��رایطی کانال اعتبار به عنوان یک مس��یر انتقال سیاست های پولی به بخش واقعی اقتصاد اهمیت بیشتری مي یابد. کانال اعتبار در واقع مجموعه عوامل بازار مالی است که تحت تاثیر سیاس��ت های پولی منجر به تغییر شرایط تأمین

مالی در بخش واقعی اقتصاد می شوند.در کش��ور ما به دلیل ماهیت بانکداری اسالمی، نرخ بهره وجود خارجی ندارد و بانک ها در فرایند اعطای تس��هیالت از دو نرخ عق��ود مبادله ای و مش��ارکتی استفاده می کنند. نرخ عقود مبادله ای در واقع کارمزد بانک ها در عق��ود مبادله ای نظیر فروش اقس��اطی و جعاله اس��ت و به صورت ثابت توسط بانک مرکزی از طریق بس��ته سیاستی - نظارتی س��االنه تعیین می شود. این نرخ در س��ال جاری برای عقود مبادله ای با سررسید کمتر از دو سال 12 درصد و سررسیدهای

بیش��تر از آن 14 درص��د تعیین ش��ده اس��ت. نرخ س��ود عقود مش��ارکتی نیز ب��ه عهده خ��ود بانک ها گذاشته است تا براس��اس نرخ بازده واقعی طرح های

سرمایه گذاری تعیین کنند.باوجود تعیی��ن نرخ عقود مبادل��ه ای، در مرحله عمل به دلیل این که هزینه تمام ش��ده پول ب��رای بانک ها به طور معم��ول باالت��ر از نرخ 12 درصد اس��ت، عمال بانک ها تمایلی برای پرداخت تسهیالت براساس عقود مبادله ای ندارند و در عوض تسهیالت خود را براساس عقود مشارکتی تعریف کرده و نرخ های سود باالتری از مشتریان دریافت می کنند. بنابراین پرداخت تسهیالت براس��اس عقود مبادله ای بیشتر به تسهیالت تکلیفی

دولتی و برخی بانک های تخصصی محدود شده است.درباره عقود مشارکتی نیز تکلیف بانکداری اسالمی مبتنی بر تعیین نرخ علی الحساب سود و تصفیه رقم واقعی در انتهای دوره مش��ارکت اس��ت اما به دلیل ضعف ابزارهای نظارتی موجود، ام��کان این موضوع وجود ندارد و بانک ها ب��ا اضافه کردن عقد صلح عمال نرخ س��ود عقود مذکور را نیز در ابت��دای دوره ثابت می کنند. از این رو می توان گفت هرچند بانکداری ما اسالمی است ولی عملکرد نرخ سود در فضای اقتصاد کالن با عملک��رد نظری ن��رخ به��ره در اقتصادهای غیراسالمی قابل مقایسه و تا حدی قابل انطباق است.

طی سال های گذشته، سیاست محوری دولت مبتنی بر کاهش نرخ سود برای کمک به توسعه اقتصادی کشور بوده است. این سیاست طی سال های اولیه دولت نهم از طریق توسعه اعتبارات تکلیفی )بنگاه های زودبازده( و کاهش دستوری نرخ سود با شدت زیادی دنبال شد ولی با بروز تورم شدید ناشی از افزایش بی رویه حجم نقدینگی، عمال دولت از سیاست های خود عقب نشسته و به طور ضمنی با شناور کردن نرخ سود عقود مشارکتی، اجازه افزایش نرخ سود را به بانک ها داد. اصوال در شرایط بازار رقابتی نرخ سود از تعادل بین نیروهای عرضه و تقاضای پول حاصل می شود اما زمانی که سیاستگذاری پولی از حد مکانیسم های بازاری عرضه پول خارج می شود و به شکل کنترل و تعیین عرضه منابع مالی و تعیین دستوری نرخ بهره در نرخی غیر از نرخ تعادلی آن در می آید)مانند

سیاستی که در سال های ابتدایی دولت نهم اتخاذ شد( با توجه به این که عرضه وجوه در بازار رسمی به شکلی برون زا و توسط دولت تعیین می گردد و نیز با مدنظر قرار دادن این موضوع که معموال نرخ های سود تعیین شده توسط دولت در سطحی پایین تر از نرخ سود تعادلی قرار دارند، مازاد تقاضا برای اعتبارات به وجود آمده و از این رو مکانیسم های جیره بندی )سهمیه بندی اعتبارات( برای تخصیص منابع اعتباری به تقاضاکنندگان )چه از نظر انتخاب فرد دریافت کننده اعتبار و چه از نظر میزان اعتبار

دریافتی( شکل می گیرند.تحت این ش��رایط تغییرات دس��توری نرخ س��ود تا زمانی که از س��طح تعادلی آن فاصل��ه دارد از طریق بازار رسمی تاثیر مستقیمی بر سطح سرمایه گذاری نخواهد داشت زیرا ارتباط بین عرضه و تقاضای اعتبار از طریق نرخ سود قطع ش��ده و متغیر اصلی در اینجا مقدار وج��وه قابل عرضه در بازار رس��می اس��ت که

می تواند سطح سرمایه گذاری را تغییر دهد.با آزادسازی تقریبی نرخ سود از طریق عقود مشارکتی این مشکل تا حد زیادی مرتفع شده است و نرخ ها تا اندازه ای به نرخ های تعادلی نزدیک شده اند و می توان گفت روند جاری دولت بازگشت به سیاست های قبل از دولت نهم اس��ت. هرچند همچنان سقف های نرخ سود س��پرده ها برقرار اس��ت و طبیعتا این نرخ ها اثر

بسیار زیادی بر هزینه تمام شده پول دارند.در حال حاض��ر بانک مرک��زی در حال تهیه بس��ته سیاستی- نظارتی برای سال آینده است. سال آینده اقتصاد ایران به دلیل اجرای طرح هدفمندی یارانه ها یک سال تحول آفرین و بس��یار حساس خواهد بود. اکنون این س��وال برای اقتصاد ایران و به ویژه صنعت بانکداری وجود دارد که آیا سیاست سال جاری ادامه پیدا خواهد کرد یا سیاس��ت های جدیدی برای سال بعد اتخاذ خواهد گردید. آیا دولت بازگشت به اقتصاد بازار را پیگیری می کند یا طرح های جدیدتری برای کنترل و مدیریت بازار پول وجود دارد. به هر صورت پاسخ گفتن به این سواالت مس��تلزم بررسی شرایط و تحلیل فضای اقتصاد کش��ور بع��د از اجرای طرح

هدفمندسازی یارانه ها خواهد بود.

چشم انداز اقتصاد و صنعت بانکداري در ایران

دكتر محمدعلي دهقان دهنوي - معاون اداره تحقیق و توسعه

این روزها بانك مركزی جمهوري اسالمي ایران دست اندر كار تهیه بسته سیاستی- نظارتی برای سال 1390 است. به عقیده كارشناسان، سال آینده اقتصاد ایران به دلیل اجرای طرح هدفمندی یارانه ها یك سال تحول آفرین

و بسیار حساس خواهد بود. اكنون این سوال برای اقتصاد ایران و به ویژه صنعت بانكداری وجود دارد كه سیاست های اقتصادي جدید سال بعد چیست؟

32

سمينار و كارگاه آموزشي- كاربردي آينده نفت و تاثير آن بر اقتصاد ايران به همت موسسه تحقيق و توسعه نوين دانشمند با حضور تعداد زيادي از عالقه مندان و مديران بنياد با سخنراني دكتر مسعود درخشان

استاد اقتصاد دانشگاه عالمه طباطبايي در سالن اجتماعات هتل اوين برگزار شد. در اين سمينار دكتر درخشان به تشريح مولفه هاي اقتصادي نفت كه نقش موثري در اقتصادي ملي دارند پرداخت و خاطر نشان كرد:

يكي از وظايف دولت آن است كه ذخاير نفتي را به سرمايه هايي تبديل كند كه ايجاد كننده درآمدهاي مستمر براي نسل هاي آينده باشد. ولي همواره اين احتمال وجود دارد كه دولت نتواند درآمدهاي نفتي را به نحو بهينه اي تخصيص دهد و منافع ملي را در بلندمدت تامين كند.

توسعه سياسي و اصالح ساختار دولت، نخستين و مهم ترين گام در توسعه اقتصادي است. درخشان معتقد است كه »چون دولت مالك درآمدهاي نفتي و تخصيص دهنده آن است پس بيشترين سهم را در اقتصاد ملي دارد،

بدين سبب، توسعه سياسي و اصالح ساختار دولت، نخستين و مهم ترين گام در توسعه اقتصادي است. مشروح كامل سخنراني در ادامه مي آيد:

آينده نفت و تاثير آن

بر اقتصاد ايران

شماره 88 آذر ماه 89

مقاله

از زمان دارسي تاکنون، در اقتصاد نفت، آرمان گرایانه، در صدد اس��تفاده از درآمدهاي نفتي براي توس��عه اقتصادي کشور هستیم. در این راستا، سیاست هاي

اتخاذ شده عبارتند از:- نهادسازي براي استفاده بهینه از درآمدهاي نفتي

- همکاري با شرکت هاي نفتي بین المللي براي انتقال دانش فني

- تدوین و اجراي برنامه هاي توسعه صنایع نفت و گاز ولي تمامي این موارد نه تنها با شکس��ت مواجه شده بلکه تنگناها و محدودیت هاي بسیار جدي براي رشد

و توسعه اقتصادي کشور فراهم کرده است. از ده��ه 50 ب��ه بع��د، نفت به عن��وان منب��ع اصلي درآمده��اي دولت، تاثیر خ��ود را در تمام برنامه هاي اقتصادي به جا گذاش��ته اس��ت، به ط��وري که براي تدوین برنامه هاي میان مدت و بلندمدت و نیز تنظیم بودجه س��االنه کش��ور، مبناي اصل��ي درآمد دولت قیمت نف��ت در نظر گرفت��ه مي ش��ود و تقریبا همه فعالیت هاي عمراني، اقتصادي، فرهنگي و زیربنایي کشور متناسب با میزان درآمد نفت برنامه ریزي و اجرا مي شود و سال هاست این تفکر که نفت عامل خوش بختي یا بدبختي کش��ور اس��ت در بین اقتصاددانان مورد بحث مي باش��د. هر چند وجود مع��ادن نفت و گاز در کشور نعمت بزرگي است که باید براي حفظ و

مصرف آن سیاست گذاري هاي مناسبي شود. صادرات گاز در 15 س��ال آینده اساس��ا غیرممکن اس��ت، مگر به قیمت تولی��د غیر صیانت��ي نفت و یا محدود ک��ردن مص��ارف داخلي. وضعی��ت ایران در 30 سال آینده بس��یار نگران کننده اس��ت و آماري که British Petroleum از ذخایر پارس جنوبي گزارش مي کند، نادرست است. چرا که این رقم )160 میلیارد بشکه( شامل نفت و گاز خام به عالوه ذخایر غیرقابل دسترس��ي و بهره برداري مي باشد، در حالي که رقم واقعي نفت خام قابل اس��تحصال، تنها 53/4 میلیارد بشکه است که ساالنه 1/4 میلیارد بشکه از آن

استخراج مي شود. توس��عه درون زاي صنایع نف��ت و گاز ضرورتي براي توسعه اقتصادي کشور اس��ت، زیرا با توجه به حجم ذخایر اولیه )حدود 120 میلیارد بش��که( که تاکنون

نیمي از آن برداش��ت ش��ده و افت بازده هر چاه تولیدي از 12500 بش��که در آستانه انقالب اسالمي به 1800 بشکه رسید، بدون اجراي برنامه هاي ضربتي ازدیاد برداشت، خالص درآمد حاصل از صدور نفت خام قبل از افق چش��م انداز به صفر مي رس��د و اگر ذخایر بزرگ گاز نداشتیم هم اکنون واردکننده

نفت خام بودیم. توسعه درون زاي صنعت نفت و گاز با پیوند

به اقتصاد ملي امکان پذیر است. الزمه تحقق این برنامه باور این نکته است که دستگاه نفت و

گاز نهادي کامال تخصصي است و لذا تحول بنیادین در مدیریت بخش ه��اي نفت و گاز کش��ور ضروري

مي باشد.

با توجه به اوضاع و احوال کش��ور، س��وابق تحوالت تاریخي و وابستگي یک قرن به درآمد صدور نفت خام که در واقع فروش نفت خام، خام اندیشي بوده است، متاس��فانه در قرن 21 هم افتخار ما این است که گاز فروش باش��یم. به نظر مي رس��د که نمي خواهیم از این خام فروش��ي و خام اندیش��ي که نتایج این نوع فعالیت هاي اقتصادي است، دست برداریم. فرهنگ غلط مصرف از زماني آغاز شده که ساختار اقتصاد ما با

درآمدهاي نفتي مرتبط شد. باید بدانیم جایگاه قیمت در تنظی��م امور اقتصادي چیست؟ قیمت یکي از مهم ترین مولفه ها است ولي تنها مولفه نیس��ت و اگر صرفا به قیمت توجه کنیم و فکر کنیم با اصالح قیمت ها، الگ��وي مصرف اصالح خواهد ش��د، هیچ نوع حمایت علم��ي از این نظریه نمي توان داش��ت. براي مثال در بح��ث انرژي قیمت یک لیتر بنزین 100 تومان است در حالي که قیمت یک لیتر آب معدني بیش از آن است. یعني در کشور ما بنزین ارزان تر از آب معدني عرضه مي شود. این به آن معناست که قیمت در ایران اصال در تعادل نیست. اما نه به آن معنا که ب��ا افزایش قیمت، الگوي مصرف اصالح مي ش��ود. ب��رای نمونه می ت��وان به وضعیت مسکن اش��اره کرد. در حال حاضر قیمت مسکن در کش��ور ما کامال تحت ش��رایط عرضه و تقاضاي بازار است. هم س��اخت و س��ازها و هم خرید و فروش ها، کامال در دس��ت بخش خصوصي اس��ت، ام��ا بحران مسکن بسیار جدي است. آن دسته از اقتصاددان هایي که مثل کتاب هاي درس��ي فکر مي کنند که قیمت عامل تعادل است، کافي است به برخي از این بازارها

زیرا بعض��ي از اقتصاددان ها بر توج��ه کنند. باورن��د ای��ن

که اگر قیمت ها اصالح ش��ود همه چیز حل مي شود. این ها بیش��تر آموزه هاي کتاب هاي درسي خودشان را بیان مي کنند، در حالي که باید به واقعیت ها توجه بیش��تري کنند. آن چه در دانش��گاه ها فرا گرفته اند بسیار مهم است و الزم است، ولي شرط کافي نیست. شرط کافي، مطالعه اقتصادها در بستر واقعي خودش

34

اس��ت و این که نگاه تاریخي، نگاه جامعه شناس��ي و روانشناس��ي داش��ته باش��ند. یک اقتصاددان زماني مي تواند در سیاس��ت گذاري ها اثر گذار باشد که الگو ارائه کرده و مس��ائل را جامع و واقعي ببیند. احتمال قطع صادرات نفت در 8 س��ال دیگر، نش��ان مي دهد بیش از هر زمان دیگ��ري نیازمند انتش��ار اطالعات

دقیق فروش و قراردادهاي نفت هستیم. ذخایر نفتي بخش��ي از ثروت ملي و حقوق نسل هاي آینده کشور محسوب مي ش��ود، اطالعات قراردادهاي اکتشاف، توسعه و تولید از مخازن نفتي باید به اطالع ملت ایران

به عنوان صاحبان واقعي این ذخایر برسد. حت��ي اگر ف��رض را ب��ر ای��ن بگذاریم ک��ه دولت به نمایندگي از مردم، خود ساز و کارهاي نظارت بر این اطالعات را فراهم مي کند، در این صورت قواي مقننه و قضائیه باید بتوانند نظارت دقیقي بر این قراردادها

داشته باشند. نظارت کارشناسان و صاحب نظران مي تواند سهم به

سزایي در تامین منافع نسل فعلي و نسل هاي آینده در منابع نفت و گاز کشور داشته باشد. پیش از پیروزي انقالب اسالمي تمام قراردادها به تصویب مجلس شورا مي رسید، از این رو اطالعات این قراردادها براي جامعه متخصصان کشور، عموم مردم و به ویژه رسانه ها کامال

در دسترس و شناخته شده بود.

در این دوران بحث ه��اي انجام گرفت��ه در مجلس، مي توانس��ت از مش��اوره و توصیه ه��اي مش��ورتي کارشناس��ان نیز برخ��وردار باش��د و منطقا موجب تکمیل و اصالح این قراردادها ش��ود؛ اما اگر این روال در دوره پیش از پیروزي انقالب اس��المي به درستي انجام نمي شد، اشکال در وابس��تگي نظام سیاسي و منافع مسئوالن طراز اول کشور به کشورهاي بیگانه بود که تمایل به حضور کارشناسان ملي در نظارت بر

منافع ملي نداشتند. متاس��فانه پس از پی��روزي انقالب اس��المي اوضاع برعکس ش��د و در حالي که مس��ئوالن ارشد نظام به

دنبال تامین منابع مالي و ایستادگي در برابر هر گونه قدرت اس��تکبار و س��لطه جویي بیگانگان بودند، اما با محرمانه اعالم کردن اطالع��ات مربوط به فروش و قراردادهاي نفتي، جامعه کارشناسان کشور و رسانه ها که نمایندگان جامعه هس��تند، از این ک��ه بتوانند با مشورت ها و اظهار نظرهاي کارشناسي، دین خود را

به کشور و نسل هاي آینده ادا کنند، محروم شدند. تجربه نش��ان داده اس��ت که این قراردادها در ایران چندان محرمانه نمانده؛ به طوري که معموال شنیده مي ش��ود دسترس��ي به برخي از اطالعات قراردادها کامال امکان پذیر اس��ت، اما تنها ثمره محرمانه تلقي ک��ردن این اطالع��ات آن اس��ت که کارشناس��ان و متخصصان کشور نمي توانند رسما درباره قراردادها در رس��انه ها و یا در جلس��ات علني مجلس شوراي

اسالمي اظهار نظر کارشناسي کنند. محرمانه تلقي ک��ردن قراردادهاي نفتي به منزله آن اس��ت که ما با دس��ت خودمان تار عنکبوتي به دور صاحبان فکر و کارشناسان کش��ور تنیده ایم تا آن ها بتوانند با مشارکت فعال در محیطي مثبت و سازنده براي تامی��ن منابع ملي کش��ور به سیاس��ت گذاران نفتي کش��ور یاري برس��انند. در چنین وضعیتي، یا کارشناسان دلسوز به کناري رفته و منزوي مي شوند یا این که به اجبار قراردادها را صرفا نقد مي کنند، بي آن که فضاي مناس��ب براي اظهار نظرهاي سازنده و تعامل با تصمیم گیران ارشد صنایع نفت و گاز کشور

فراهم باشد. این وضعیت به برخي از مس��ئوالن و تصمیم گیران کشور فرصت مي دهد به جاي پاس��خ به پرسش ها و نقدهاي کارشناس��ان و متخصصان کشور ادعا کنند که این کارشناسان با تکیه بر اطالعات نادرست و یا نه چندان صحیح اظهار نظر کرده اند؛ چرا که قراردادهاي نفتي در دست آن ها نبوده است و تبعا از منابع دست

دوم براي اظهار نظر استفاده کرده اند. این وضعیت با اهداف کالن کشور و راهبردهایي نظیر پیوند صنعت با دانش��گاه مدیریت مبتني بر دانایي، مدیریت مبتني بر دانش و ... منافات دارد و باید هر چه

زودتر اصالح شود.این اصل درباره تمامي اطالعات مربوط به قراردادهاي نفتي، فرمول هاي مربوط به فروش نفت خام، اطالعات مربوط به حج��م ذخایر باقي مانده نفت خ��ام و یا گاز

طبیعي صادق است.بدون این اطالعات نمي توان محاسبه کرد که تا چند س��ال دیگر مي توان روي درآمدهاي ارزي حاصل از صدور نفت خام حس��اب باز کرد، چنان که مطالعات نشان مي دهد که در سال 1404 یعني افق چشم انداز بیست ساله، خالص درآمد حاصل از صدور نفت خام به صفر می��ل پیدا مي کن��د؛ یعني ان��دك صادراتي وجود خواهد داش��ت؛ اما اگر واردات ف��رآورده را در نظر بگیریم، ارز چنداني براي تامین بودجه کشور و یا اجراي برنامه هاي عمراني از محل صدور نفت خام در

دسترس نخواهد بود.این برآورد براساس س��ناریویي خوش بینانه با فرض

شماره 88 آذر ماه 89

35

مقاله

شماره 88 آذر ماه 89

تحقق تمامي برنامه هاي پیش بیني ش��ده توس��عه میادین نفتي و حفر چاه هاي برنامه ریزي شده انجام

گرفته است. س��رمایه گذاري باالي مورد نیاز براي توس��عه مخازن و کاهش قیمت نفت، تحق��ق فرض پیش گفت��ه را با تردیدهایي جدي مواجه کرده اس��ت و در صورت عدم اجراي برنامه هاي توسعه و حفر چاه هاي جدید، براساس ادامه وضع موجود، امکان به صفر رسیدن درآمد حاصل

از صادرات در 8 سال آینده نیز وجود دارد. اج��راي برنامه هاي ازدی��اد برداش��ت مي تواند کلیه محاس��بات پیش بیني ش��ده را با تحول مواجه کند و دس��تاوردهاي بي نظیري را براي اقتصاد کش��ور به

دنبال داشته باشد. تحلیل هاي پیش گفته نش��ان مي دهد که کشور ما در ش��رایط کنوني بیش از هر زمان دیگري نیازمند تضارب آرا و بحث هاي کارشناس��ي مبتني بر آمار و اطالعات دقیق است؛ چرا که فرصت براي چند اشتباه دیگر اصال وجود ندارد و از این منظر مي توان شفافیت

اطالعات را تضمین کننده امنیت ملي دانست. گفته هاي مقامات نفتي به خوبي کاشف این حقیقت است که در کل قراردادهاي بیع متقابلي که در خالل سال هاي گذشته منعقد شده، اشتباهات جدي صورت گرفته است؛ درس��ت به همین دلیل است که اکنون

وزارت نفت در صدد رفع این اشتباهات بوده است. در شرایط کنوني مجددا شاهدیم که سبک جدیدي در قراردادهاي نفتي و حضور ش��رکت هاي خارجي در کش��ور جهت بهره ب��رداري از ذخای��ر ملي نفت و گاز باز شده یا خواهد ش��د که جامعه صاحب نظران و کارشناسان مستقل و خارج از دس��تگاه وزارت نفت

هیچ نقشي در ارزیابي و نظارت بر آن نداشته اند. این نکات به درس��تي به اطالع مسئوالن ارشد نظام نرسیده اس��ت، زیرا تا آن جا که بر همه روشن است، مس��ئوالن نظام ج��ز به مناف��ع مل��ي در بلندمدت نمي اندیشند و الزمه تحقق این اهداف اتخاذ تصمیم

مبتني بر مباني کارشناسي و علمي است. ادعاي یکي از وزرا مبني بر استخراج تنها 10 درصد نفت از زمان امضاي قرارداد دارس��ي تاکنون، درست اما گمراه کننده اس��ت ما حدود 600 میلیارد بشکه نفت درجا داریم که از زمان امضاي قرارداد دارس��ي تاکنون 60 میلیارد بش��که از آن را برداشت کرده ایم به عبارتي معادل 10 درصد آن برداش��ت شده است؛ اما این به معناي آن نیست که آن 590 میلیارد بشکه

دیگر، قابل استحصال است. واقعیت این اس��ت ک��ه درهاي وزارت نف��ت بر روي منتقدان بس��ته اس��ت، در اردیبهش��ت ماه هر سال س��میناري در بانک مرکزي برگزار مي ش��ود که در آن از کارشناس��ان دعوت به عمل مي آید تا در مورد سیاس��ت هاي پولي و ارزي اظهار نظر کنند. شما به راحتي مي توانید سیاست هاي بانک مرکزي، سازمان مدیریت و برنامه ریزي وقت، وزارت اقتصاد و دارایي، وزارت صنایع و مع��ادن را نقد کنید. اما هیچ اس��تاد دانشگاه یا کارش��ناس مس��تقل نبودند که توانسته

باش��ند برنامه هاي ای��ن وزارت خانه را نق��د کنند و نقدهاي خود را مستقیما با مدیران ارشد وزارت نفت

در میان بگذارند. تنها راه براي حل مس��ائل نفت کش��ور این است که مسئوالن احس��اس خطر کنند؛ چرا که تا زماني که آن ها احساس خطر نکنند، مسائل نفت حل نخواهد شد. متاس��فانه دالیل و نش��انه هاي کافي براي این احس��اس خطر وجود دارد؛ اگر چه ش��اید 10 سال پیش دالیل بارز و آش��کاري وجود نداشت، اما امروز این دالیل وج��ود دارند. س��همیه بندي بنزین، یکي از مهم ترین این نش��انه ها محسوب مي ش��ود. ایران اولین کش��وري اس��ت که در زمان صلح، سوخت را سهمیه بندي کرده است. در طول تاریخ، هیچ کشوري در زمان صلح چنین اقدامي نکرده است. این در حالي است که ادعا مي کنیم از بزرگ ترین تولیدکنندگان اوپک هس��تیم و ب��ه موقعی��ت نفتي خ��ود افتخار مي کنیم. این مسئله عالمت خطر بسیار بزرگي است. یک ف��رد آگاه با دیدن کوچک تری��ن حرکت متوجه خطر مي شود. هم اکنون خطر با تمام ابعاد خود کامال آشکار شده است. کارت هوشمند سوخت نیز مشکلي را حل نمي کند. چرا که روند تولید اتومبیل در کشور در حال افزایش است و ادامه این روند، اثرات حاصل از سهمیه بندي را تا یکي دو سال آینده خنثي مي کند. بنابراین دوباره ب��ه واردات 9-7 میلیارد دالر بنزین و

گازوئیل نیاز خواهیم داشت. کارشناس��ان و رس��انه ها باید به وظای��ف خود عمل کنند. زمان��ي که نفتي براي صادرات وجود نداش��ته باش��د، هر اندازه که قیمت نفت افزایش یابد، راه حل و تدبیري براي کس��ب درآمد وجود نخواهد داشت. این، به معناي وقوع یک معضل بسیار بزرگ با تبعات پیچیده اس��ت و ما نباید اجازه دهیم که کار به آن جا

برسد. وظیفه کارش��ناس، پیش بیني هاي درست و اطالع رس��اني به موقع به مسئوالن اس��ت. این تنها کاري است که براي حساس کردن مسئوالن نسبت

به مسئله از عهده آن ها بر مي آید. وظیفه کارشناسان و وظیفه اصحاب رسانه این است که حقایق را براي اطالع مس��ئوالن نظام به روشني بیان کنند. براي مس��ئوالن هیچ چیز باالتر از حفظ نظام جمهوري اسالمي نیس��ت. اگر مسئوالن بر این باور باشند که ایران داراي دومین ذخایر گاز دنیا است اما س��همش در بازار جهاني صادرات گاز کم تر از یک درصد اس��ت و در مقابل کانادا با در اختیار داش��تن ذخایر اندك گاز، سهم عمده اي در صادرات گاز دارد، به طور یقین احساس مي کنند در صادرات گاز عقب هستند؛ بنابراین براي این که همچنان بتوانند نقش مهمي در روابط بین المللي ایفا کنن��د، به دنبال این هدف خواهند بود که جایگاه واقعي خ��ود را در بازار

جهاني صادرات گاز پیدا کنند. هم اکنون مسئوالن ما براساس اطالعات غلط حرکت مي کنند. مي توان این دغدغه مسئوالن را درست فرض کرد این در شرایطي اس��ت که گازي که زیرزمین قرار دارد، تولید شود که خود نیاز به س��رمایه گذاري دارد. سپس باید بررسي شود مصرف داخلي به کدام سمت م��ي رود، وضعیت نفت به چ��ه صورت اس��ت. زماني که مسئوالن متوجه این امور ش��دند به گونه دیگري تصمیم گیري مي کنند. به بی��ان دیگر، در حال حاضر اگر ش��خصي براي مقامات و مسئوالن کش��ور با آمار و اس��تدالل نش��ان دهد که تا پیش از افق چشم انداز، خالص درآمد صادرات��ي حاصل از ص��دور نفت ایران به صفر خواهد رسید؛ مسئوالن کش��ور قطعا به گونه دیگري تصمیم مي گیرند. آن ها به این نتیجه مي رسند که اگر در مدیریت این مسئله تعلل کنند تحقق اهداف

36

مقاله

چشم انداز تقریبا غیرممکن است. هم اکنون صادرات فرش ایران با هزینه واردات مقواي کش��ور برابر است! مگر با صادرات فرش مي توان کشور را اداره کرد، صنایع

پتروشیمي نیز تابعي از نفت است. در مورد صادرات گاز به هند، نظر کمیس��یون انرژي مجلس این بود ک��ه اگر هندي ها، گاز ای��ران را براي تولید برق مي خواهند، ما مي توانیم با هزینه مشترك در مرز ایران، نیروگاه اح��داث و گاز را در همان جا به برق تبدی��ل و آن گاه برق را به هن��د منتقل کنیم که در این صورت هزینه اش از لوله کش��ي کم تر اس��ت. پس حتي اگر تصمیم به فروش گاز داش��ته باش��یم، راه هاي دیگري نیز غیر از خام فروشي وجود دارد که مي توانیم ارزش افزوده بیش��تري براي کشور ایجاد کنیم. البته مسئله اصلي، بررس��ي چهار مورد »تراز عرض��ه و تقاض��ای گاز« ، »هزینه فرص��ت صادرات گاز« ، »تعیین چارچوب قراردادها و محاس��به بهاي گاز صادراتي« و »تعیین س��از و کار انتخاب بهترین خریدار« اس��ت که به نظر مي رس��د تا زماني که این چهار مورد مطالعه نش��وند امضاي قراردادهاي گاز از

پشتوانه کافي کارشناسي برخوردار نیست. قیم��ت گاز، در آینده نزدیک به دلی��ل مزیت باالي زیس��ت محیطي آن، به مراتب بی��ش از قیمت نفت خواهد ش��د. گفت وگو درباره قیم��ت گاز صادراتي بحثي انحرافي براي دور کردن افکار عمومي و ذهنیت سیاستمداران کش��ور از این مس��ئله مهم است که صادرات گاز در شرایطي که تراز گاز کشور منفي است و گازي براي صادرات وجود ندارد، منافع و امنیت ملي

را تهدید مي کند. قیمت واقعي گاز صادراتي ما به هند و پاکستان، زماني مشخص مي ش��ود که زیان هنگفتي که به دلیل عدم اس��تفاده از گاز در افزایش بازیافت از مخازن نفت، به

اقتصاد کشور وارد مي شود، از قیمت فعلي کاسته شود. قطر راهي جز صادرات براي بهره برداري از این میدان

مشترك ندارد، در حالي که براي کش��ور ما، در کنار س��ایر گزینه هاي موجود، اس��تفاده از گاز به منظور ازدیاد برداش��ت حجم عظیمي از ذخایر نفت کشور، اولویت دارد، ضم��ن آن که اصل گاز تزریق ش��ده به مخازن نفت کش��ور، براي نس��ل هاي آینده ذخیره خواهد ش��د و با بهایي چندین برابر توسط نسل هاي آینده به فروش خواهد رس��ید. محاسباتي که دکتر سعیدي، تعدادي از مهندسان جنوب و این جانب بر روي تک تک مخازن ایران انج��ام داده ایم، به خوبي نشان مي دهد که استفاده از گاز براي ازدیاد برداشت، اقتصادي ترین گزینه براي مصرف آن اس��ت. در واقع مي توان گفت قیمت واقعي گاز صادراتي ما به هند و پاکستان، زماني مشخص مي شود که زیان هنگفتي که به دلیل عدم استفاده از گاز در افزایش بازیافت از مخازن نفت، به اقتصاد کشور وارد مي شود، از قیمت

فعلي کاسته شود. فرمولي که براساس قیمت نفت طراحي شده است، نمي تواند افزایش قیمت گاز نس��بت به نفت را که در آینده رخ مي دهد محاسبه کند. ایران باید این حق را براي خود محفوظ دارد که در این صورت، قیمت گاز

صادراتي اروپاي شمالي را مبنا قرار دهد. بازار گاز دنی��ا، به زودي با محدودی��ت عرضه مواجه مي شود قیمت افزایش مي یابد و تولیدکننده ناگزیر از آمادگي ب��راي پرداختن بهاي بیش��تري براي گاز

خواهند بود. با ارزیابي س��رعت اجراي طرح هاي توسعه میادین گازي کشور و حجم نیازهاي داخلي از جمله مصارف خانگي، تجاري، نیروگاه هاي برق و پتروشیمي، به نظر مي رسد، حداقل در 10 سال آینده گاز اضافي جهت صادرات وجود نداش��ته باش��د، بنابراین محدودیت ظرفیت تولید و انتقال گاز طبیعي کشور )تراز منفي آن( و ضرورت ن��گاه اقتصادي به فرصت هاي مختلف مص��رف گاز ایج��اب مي نماید ک��ه ص��ادرات گاز از

اولویت هاي تصمیم گیري کشور، خارج شود. قیمت نفت خ��ام در ش��روع س��ال 2008 میالدي، بش��که اي 92 دالر بود )س��بد نفتي اوپک(. در اوایل ژوئیه همان س��ال به بش��که اي 119 دالر رس��ید و در پایان س��ال ب��ه بش��که اي 33 دالر اف��ت کرد که

پایین ترین رقم از تابستان 2004 بود.هزینه تولید در بخش باالدس��تي و هزینه نفت قابل اس��تحصال از میادین پر هزینه و عرضه مورد انتظار و تقاضاي مورد انتظار از عوامل تعیین کننده قیمت

نفت خام است.بحران مالي و اقتصاد جهاني دالیل اصلي این وضعیت است. انتظار این است که رکود اقتصاد جهاني تا سال 2010 میالدي اس��تمرار یابد و عالئم شروع بهبود از سال 2011 آغاز ش��ود. انتظار این اس��ت که از سال

2012 رشد اقتصادي روند طبیعي خود را آغاز کند. مطالعات مختلف نش��ان مي دهد مص��رف انرژي در س��ال هاي 2009 تا 2030 رشد چشم گیري خواهد داشت و کش��ورهاي در حال توسعه به علت جمعیت و رش��د اقتصادي باال بیش��ترین نقش را در این رشد دارند و افزایش جمعیت موجب رشد تقاضا براي نفت خواهد شد، به صورت طبیعي، افزایش تقاضا موجب

افزایش قیمت نیز مي شود. ذهنیت جامعه جهاني، مبن��ي بر بي نیازي از نفت در دهه هاي آینده مردود است. از 30 سال پیش تاکنون هیچ مخزن عظیم و فوق عظیم انرژي یافت نش��ده و این باور وجود دارد که دیگر هیچ مخزن ناشناخته اي باقي نمانده است. بنابراین حفظ مخازن کشور الزامي مي باشد و س��رمایه گذاري کالن در انرژي هسته اي

هیچ توجیه اقتصادي ندارد. همچنی��ن اس��تمرار سیاس��ت هاي فعل��ي تولید و اس��تحصال نفت و ف��روش آن، مادامي ک��ه ایران از منابع نفتي برخوردار باشد، مش��کلي براي کشور در بر نخواهد داش��ت و درآمد حاصله گره گشاي بخشي از مش��کالت اقتصادي خواهد بود ول��ي واقعیت این است که منابع نفتي بسیار محدود است و باید در این مورد واقع بینانه و مدبرانه عمل کنیم، بدین معنا که از یک س��و در تولید، فروش و مص��رف نفت حداکثر صرفه جویي را به عمل آوریم و از سویي دیگر در دوره کوتاه 30 تا 40 ساله اي که به پایان عمر ذخایر نفتي باقي مانده، روش هاي جایگزین مناسبي براي کسب

درآمد و داشتن اقتصاد پیشرو اتخاذ کنیم. انجام اصالحات اساسي در س��از و کار مالي دولت با بخش نف��ت، حفر چاه ه��اي نفت، تعیی��ن الگوهاي مناس��ب ق��راردادي و ج��ذب س��رمایه گذاري هاي خارجي، مدیریت صحیح پروژه و تالش براي کاهش بار سنگین هزینه هاي ناکارآمدي حاصل از مدیریت پروژه ها، با به کارگی��ري مدیران متعهد و متخصص، ریس��ک پذیر ش��دن ش��رکت ملي نفت براي رشد، برنامه ریزي مناس��ب در همه زمینه ها، ارتقاي سطح کارشناسي و شناخت دقیق از مس��ائل و نهادسازي از جمله اقداماتي اس��ت که مي تواند بر درآمد نفتي و

بنگاه هاي اقتصادي تاثیرگذار باشد.

شماره 88 آذر ماه 89

37

مقاله

شماره 88 آذر ماه 89

گفت و گو

وزن و ارزش صادرات خشكبار كشور در سال های اخیر چه میزان بوده و چه تغییراتي

داشته است؟ در سال 86 وزن صادرات خشکبار کشور 536 هزار و 14 تن بود که این میزان با کاهشي نسبتا زیاد در سال 87 به رقم 310 هزار و 914 تن رسید. ارزش صادرات این میزان خش��کبار نیز یک میلیارد و 582 میلیون و 451 هزار دالر بود که س��ال88 به 987 میلیون و

124 هزار دالر رسید. در س��ال جاري نیز وزن صادرات خشکبار کشور در ماه های اول سال، برابر با 26 هزار و 444 تن به ارزش 105 میلیون و 112 هزار دالر ب��ود و عمده صادرات خشکبار ایران به کشورهاي آسیایي، اروپا و کشورهاي

حاشیه خلیج فارس صورت مي گیرد.مهم ترین عواملي كه موجب كاهش وزن و ارزش

صادرات خشكبار شده است، چیست؟ صادرکنندگان خشکبار در ایران با مشکل خاصي در زمینه صادرات روبرو نیس��تند و عمده مشکالت این حوزه مربوط به وضعی��ت تولید محصوالت در بخش

کشاورزي است. مهم ترین دلیلي که در سال گذشته منجر به کاهش حجم صادرات کش��ور در بخش خش��کبار شد، نبود محصول مورد نیاز براي صادرات به علت سرمازدگي و خشکسالي بود. به همین دلیل سال گذشته، قیمت خشکبار ایران تا حدودي افزایش یافت و این افزایش قیمت خود موجبات کاهش حجم صادرات و سخت شدن زمینه رقابت با سایر صادرکنندگان بین المللي

در بازارهاي رقابتي را فراهم کرد.پیش بیني شما در خصوص وضعیت

تولید محصوالت و وضعیت بازار صادراتي خشكبار چیست؟

پیش بیني مي ش��ود امس��ال حجم تولید پس��ته و کشمش به عنوان مهم ترین ارقام خش��کبار صادراتي ب��ه ترتیب حدود 200 و 130 هزار تن باشد که در این صورت حجم صادرات خشکبار کشور در سال جاري نس��بت به 88 ب��ا افزایش

روبرو خواهد بود.خص��وص ای��ن در باید دول��ت و ب��ه ویژه مس��ئوالن وزارت جهاد کش��اورزي با حمایت از بخش کشاورزي و باغداري، از متضرر شدن باغداران و کاهش حجم تولیدات در این حوزه

جلوگیري کنند. چه مشكالتي براي

صادرات، پیش روي فعاالن این بخش قرار دارد؟

ثابت بودن نرخ ارز و وج��ود تورم باال در کشور از مهم ترین مشکالتي است

که پیش روي صادرکنندگان خشکبار، همانند دیگر صادرکنندگان کشور قرار دارد. نرخ ارز باید به گونه اي تغییر کند ک��ه صادرکننده بتوان��د در قبال صادرات

خود به سود معقول دست یابد. پرداخت تسهیالت مالي در قالب وام به صادرکنندگان نیز از دیگ��ر نیازهاي فعاالن در این بخش اس��ت که متاسفانه به راحتي صورت نمي گیرد. در مورد جوایز صادراتي نیز مي توان گفت: پرداخت این جوایز با روند کنوني، کمک چنداني به صادرکنندگان نمي کند. این جوایز در صورتي مي تواند مشوق و عامل موثري براي صادرکنندگان باشد که حداقل 5 تا 6 درصد لحاظ و به صورت نقدي به صادرکنندگان پرداخت شود، نه به

صورت سهام.نظر شما در خصوص راهكارهاي افزایش حجم

صادرات خشكبار از كشور چیست؟ صادرات خشکبار بر خالف نظر بسیاري از مسئوالن نبای��د به ص��ورت بس��ته بندي هاي کوچک صورت بگیرد. صادرات محصوالتي چون خش��کبار باید به صورت فله اي انجام ش��ود، چرا که عمده متقاضیان این کاالها خواس��تار خرید فله اي هس��تند و ما هم باید براساس نیاز و خواس��ت بازار، محصوالت خود

را صادر کنیم. از سوي دیگر، صادرات این محصوالت در بسته بندي براي صادرکنندگان صرفه اقتص��ادي ندارد، چرا که بسته بندي موجب افزایش قیمت نهایي محصول شده

و با این اقدام توانایي رقابت در بازار کاهش مي یابد. در مجموع ب��ا توجه به این که بخش کش��اورزي، موتور محرکه بس��یاري از صنایع کوچک و بزرگ اس��ت و نقش قاب��ل توجهي در اش��تغال زایي ایفا مي کند، با وجود امکانات و مناب��ع بالقوه موجود، توجه وی��ژه براي ارتق��اي این بخ��ش از صادرات ضروري به نظر مي رس��د. صادرات فرصتي اس��ت که در اختیار واحدهاي تولی��دي قرار مي گیرد تا ضمن رها ش��دن از محدودیت هاي ب��ازار داخلي، با هدف گیري بازارهاي جهاني، از س��ود اقتصادي حاصل در تولید بیش��تر بهره برداري کنند. ضمن آن که افزایش صادرات غیرنفت��ي مهم ترین اصل در توس��عه اقتصادي کش��ور اس��ت و بدون شک افزایش صادرات غیرنفتي با تاثیرات مس��تقیم بر افزایش درآمدهاي ارزي، امکان س��رمایه گذاري را براي ق��رار گرفتن در مس��یر رش��د و توس��عه اقتصادي هم��وار مي کند و ش��رایط اس��تفاده از بازاره��اي جهان��ي را در جه��ت رش��د تولیدات

داخلي فراهم مي سازد.آیا میزان تولید این محصوالت در كشور

پاسخ گوي نیاز بازار داخل هست. توانایي تولید در این بخش چه مقدار است؟

در حال حاض��ر میزان تولید خش��کبار به طور کامل توانایي پوشش بازار داخل کشور را دارد و مازاد بر آن نیز به سمت صادرات سوق داده مي شود. بنابراین در بخش خشکبار هیچ مشکلي در تامین نیاز بازار داخل

کشور نخواهیم داشت.

خشکبار ایران بصورت فله ای بیشتر خریدار دارد

صادرات خشكبار بر خالف نظر بسیاري از مسئوالن باید به صورت فله اي صورت گیرد،

زیرا صادرات در بسته بندي هاي كوچك براي صادركنندگان صرفه اقتصادي ندارد.

محمدحسن شمس، رئیس اتحادیه صادركنندگان خشكبار در گفت وگو با ماهنامه توسعه صادرات با اظهار این مطلب همچنین گفت: علت كاهش صادرات خشكبار ،كمبود محصول در بخش كشاورزي بود واال صادركنندگان هیچ مشكلي

براي صادرات نداشتند. مشروح این گفت وگو در پي مي آید:

رئیس اتحادیه صادركنندگان خشكبار در گفت وگو با ماهنامه توسعه صادرات:

38

امكان انتقال وجه كارت به كارت از طریق اینترنت در بانك توسعه صادرات ایران

بانک توسعه صادرات ایران سیستم انتقال وجه کارت به کارت از طریق اینترنت را راه اندازي کرد. به گزارش خبرنگار ما، دارندگان این نوع از کارت هاي عضو شتاب در بانک توسعه صادرات ایران مي توانند با استفاده از کارت بانک توسعه و از طریق

سایت بانكداري اینترنتي سفیر، نسبت به انجام تراکنش انتقال وجه کارت به کارت به صورت داخلي و یا از طریق شتاب اقدام کنند.بر اساس این گزارش، با استفاده از این سیستم تمامي دارندگان کارت بانک توسعه قادر خواهند بود مبلغ مورد نظر خود را روزانه تا سقف 30میلیون

ریال، به تمام کارت های عضو شتاب انتقال دهند. رئیس اداره خدمات کارت بانک توسعه صادرات با تشریح مراحل استفاده از این خدمت گفت: عضویت در سیستم بانكداري اینترنتي سفیر، داشتن

کارت بانک توسعه به همراه رمز دوم یا رمز اینترنتي و کد CVV2 براي استفاده از این خدمت الزامي است.علي برات با بیان این که افتتاح حساب و دریافت کارت از طریق تمامي شعب این بانک قابل انجام است، افزود: رمز دوم که براي استفاده در اینترنت مورد استفاده قرار مي گیرد از طریق دس�تگاه هاي خودپرداز بانک توس�عه صادرات ایران قابل دریافت بوده و کد اعتبارسنجي دوم یا CVV2 در

پشت کارت درج شده است.وي گفت: الزم اس�ت تاریخ انقضاي کارت که بر روي کارت بانک توسعه درج ش�ده در صفحه اینترنت انتقال وجه یا پرداخت الكترونیک نوشته شود و

کساني که این اطالعات بر روي کارت بانک آن ها موجود نیست مي توانند براي دریافت کارت جدید به شعب بانک توسعه صادرات ایران مراجعه نمایند. خاطر نشان می شود کارت بانک توسعه، قابلیت استفاده در پرداخت های الكترونیک را در اینترنت نیز دارا می باشد.

http:/

/www.e

dbi.ir

شماره 88 آذر ماه 89

خبر

پیام تسلیت دكتر پرویزیان به مناسبت درگذشت

دو خبرنگار

در پي درگذش�ت خان�م ها پریس�ا پناه خواه�ي و مرج�ان نماین�ده دو نف�ر از خبرنگاران پرتالش حوزه اقتصادي، دکتر کوروش مدیر عامل بانک توسعه صادرات ایران با صدور پیام این ضایعه را تس�لیت

گفت. متن پیام بدین شرح است:انالل و انا الیه راجعون

درگذشت تاسف بار دو تن از خبرنگاران فعال و پرتالش ح��وزه اقتصادي خانم پریس��ا پناه خواهي و خانم مرجان نماین��ده را که موجب تاسف و تاثر فراوان گردید به خبرنگاران عزیز، همکاران محترم ش��ان و بویژه خان��واده هاي

داغدار این دو عزیز تسلیت عرض می نمایم.خانم پناه خواهی از خبرنگاران با س��ابقه حوزه بازرگانی کش��ور بود و در روزنامه سیاس��ت روز، خبرگزاري شابا و رادیو تجارت به کار مشغول بود و خانم نماینده با سابقه کار در روزنامه هاي سرمایه، پول و تهران امروز یکي از خبرنگاران فعالي بود که سال هاي متمادي با جدیت و پشتکار متعهدانه نسبت به پوشش اخبار حوزه اقتصادي مبادرت مي ورزید. در پایان جا دارد 15 آذر، یاد و خاطره عزیزان شهداي اصحاب رسانه را نیز گرامي داشته و براي همه این بزرگواران از دست رفته از درگاه باریتعالي طلب مغفرت و براي روح آنان آرامش

ابدي مسئلت نمایم.کورش پرویزیانمدیرعامل و رئیس هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران

تحریریه ماهنامه توس��عه ص��ادرات نیز فقدان این دو همکار محترم را به خانواده گرانقدر آنان و عموم همکاران مطبوعاتي و رسانه اي تسلیت

مي گوید.

بانک توسعه صادرات ایران متقاضیان استفاده از تامین مالی بانک توسعه اسالمی را از طریق صدور ضمانتنامه و گش�ایش اعتبار اس�نادی

حمایت می کند.دکتر مجتبي هرات��ی نیک عضو هی��ات مدیره بانک توسعه صادرات که به همراه هیاتي از مدیران بانک به سمنان سفر کرده بود در نشستی که با حضور جمعی از تجار و صادرکنندگان استان در محل شعبه سمنان بانک برگزار شد، درخصوص بانک و ارائه خدمات بانکی

و تسهیالت به صادرکنندگان مطالبی را بیان کرد.در پایان جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و مسئوالن

پاسخ های الزم را به صادرکنندگان دادند.دکتر هرات��ی نی��ک و هی��ات همراه

همچنی��ن از ش��عبه س��منان بانک بازدید و با همکاران و

خانواده هاي آن ها دیدار و ب��ا دادن هدایایي از

آنان تقدیر کردند.در این دیدار، رئیس و همکاران ش��عبه س��منان نیز ضمن تش��کر از حض��ور

دکت��ر هراتی نیک و مش��کالت همراهان،

و انتظارات خ��ود را بیان کردند.

دکتر مجتب��ي هراتي در س��فر جداگانه اي به رش��ت در جمع تجار، بازرگان��ان و صادرکنندگان اس��تان گیالن گفت: بانک توس��عه صادرات ای��ران متقاضیان اس��تفاده از تامین مالی بانک توسعه اسالمی را از طریق صدور ضمانتنامه و گش��ایش اعتبار اسنادی حمایت می کند. متقاضیان مي توانند از طریق مذاکره با سازمان سرمایه گذاري و کمک هاي اقتصادي و فني وزارت امور اقتصادي و دارایي با بانک توسعه اسالمي قرارداد منعقد و جهت صدور ضمانتنامه و گشایش اعتبار اس��نادي موضوع قرارداد، به بانک توس��عه صادرات ایران مراجعه

کنند.وي به سیس��تم رتبه بندي اعتباري مش��تریان این بان��ک اش��اره کرد و گفت: مکانیزم این سیستم بر اساس

رتبه بندي مالي در کش��ورهاي پیش��رفته است که مشتریان را به چهار رتبه تقسیم مي کند و در اعطاي

تسهیالت سلیقه اي برخورد نمي شود.عضو هیات مدیره بانک توس��عه صادرات ایران گفت: با عنایت به مع��اف بودن ص��ادرات از مالیات توصیه مي شود فعالیت هاي صادراتي در یک شرکت متمرکز شود. در نتیجه صورت هاي مالي شفاف تر خواهد بود و این روش مکانیزم خوبي براي برقراري ارتباط با بانک

و تسریع در فرایند اعطاي اعتبار خواهد بود.وي با اش��اره ب��ه وثایق دریافت��ي در قب��ال پرداخت تس��هیالت بانکي به صادرکنندگان خاطرنشان کرد: تس��هیالتي که به متقاضیان بانک توس��عه صادرات پرداخت ش��ده، به صورت ترکیب��ي از وثایق مي باش��د ولي بر اس��اس رتبه بندي مشتریان، اغلب 70 درصد سفته و 30 درصد وثیق��ه ملکي از

آن ها گرفته شده است.یحی��ي امان��ي ریی��س ش��عبه رش��ت بان��ک توس��عه ص��ادرات نیز دو نشس��ت ای��ن در مش��کل اساس��ي تجار و بازرگانان اس��تان هاي ش��مالي کش��ور به وی��ژه اس��تان گیالن اش��اره کرد در کش��ورهاي اوالً و گف��ت: ح��وزه فعالی��ت صادر کنن��دگان به CIS ویژه در کش��ورهاي حوزه قفقاز و سیستم بانکي منطبق با استانداردهاي

بین المللي وجود ندارد.ثانی��اً برخ��ي از تج��ار و صادر کنندگان، صورت هاي مالي حسابرس��ي شده توسط یکي از اعضاي جامعه حسابرس��ان خبره ارایه نمي کنند. بنابراین کمتر مي توانند از امکانات و خدمات بانک توس��عه صادرات

بهره مند شوند.در این جلس��ه ه��ادي تیز ه��وش تابان رییس اتاق بازرگان��ي و صنایع و معادن اس��تان گیالن خواس��تار حضور شبکه

بانکي ایران در کشورهاي CIS شد.وي اف��زود: به عل��ت م��راوده تج��اري استان هاي شمالي با کشور روسیه و حوزه دریاي خزر ک��ه مب��داء ورودي آن بندر آستراخان روسیه است حضور بانک هاي

ایراني در این کشورها ضرورت دارد.

خدمات رسانيدكتر هراتي نیك اعالم كرد: به مشتريان بانك توسعه اسالمی

تقدیر

مدیرعامل شرکت بازرگانی صدری تواضع از مدیرعام�ل و هم�كاران بانک توس�عه

صادرات ایران تقدیر کرد.مدیرعامل ش��رکت بازرگانی ص��دری تواضع در نامه اي به دکتر پرویزی��ان مدیرعامل بانک توس��عه صادرات ایران از تالش هاي مدیران و کارکنان بانک توس��عه صادرات به ویژه شعبه تجریش که باعث پیش��رفت کار صادراتی این شرکت در سال های گذش��ته بوده است، تقدیر

و تشکر کرد.

بانك توسعه صادرات ایران

متقاضیان استفاده از تامین

مالی بانك توسعه اسالمی را

از طریق صدور ضمانتنامه

و گشایش اعتبار اسنادی حمایت

می كند

40

تصويب افزايش دكتر پرویزیان خبر داد:سرمايه بانك توسعه صادرات در كميسيون اقتصاد

تقدیر از شعبه همدان

استاندار و شرکت صنایع غذایي سحر همدان با اهداي لوح به رئیس بانک توسعه صادرات

شعبه همدان از این بانک تقدیر کردند.به گزارش خبرنگار ما، در بخش��ي از لوح تقدیر پیریایي اس��تاندار همدان خطاب به نادري پور رئیس شعبه آمده است: از تالش هاي بي شائبه جنابعالي که در جهت حمایت از توسعه صادرات غیرنفتي اس��تان همدان اقدامات موثري انجام

داده اید، تقدیر و تشکر به عمل مي آید.براساس این گزارش مسعود توتونچیان مدیرعامل شرکت صنایع غذایي سحر همدان نیز با اهداي لوح جداگانه اي از رئیس ش��عبه و کارشناس��ان بانک به جهت بازدید از مجموعه کارخانجات آن شرکت و ارائه رهنمودهاي الزم و تصویب افزایش سقف تسهیالت درخواستي شرکت صنایع غذایي

همدان تقدیر و تشکر کرد.

افزایش دو میلیارد دالری سرمایه بانک توسعه صادرات به تصویب کمیس�یون اقتصاد دولت رس�یده و در دس�تور کار هی�ات دول�ت برای

تصویب نهایی قرار گرفته است.دکتر ک��ورش پرویزی��ان مدیر عامل بانک توس��عه ص��ادرات ایران با اع��الم این خبر اظه��ار امیدواری کرد: دولت هرچ��ه زودت��ر افزایش س��رمایه بانک توس��عه ص��ادرات را تصوی��ب و این افزای��ش را در بودجه سال 90 بگنجاند تا این بانک با سرمایه چهار میلیارد دالری، توان مالي بیشتری برای حمایت از

صادرکنندگان داشته باشد.تاسیس بانك های مشترك

با كشورهاي دیگرمدیرعامل بان��ک توس��عه ص��ادرات همچنین به تاس��یس بانک های مش��ترك ب��ا دیگر کش��ورها با مش��ارکت این بانک اش��اره کرد و گفت: با چند کش��ور که هدف تجاری ای��ران هس��تند در حال مذاکره برای ایجاد بانک مش��ترك هستیم تا بدین

ترتیب صادرات کاال و خدمات فنی مهندسی ایران با سهولت و سرعت

بیشتری انجام شود.وی با تاکید بر این که در تاس��یس این بانک ها تمرکز روی کشورهایی اس��ت که ایران بتواند ب��ازار کاال و خدم��ات فن��ی و مهندس��ی آن ها را در اختی��ار بگی��رد، خاطرنش��ان ک��رد: مذاکرات ما با کش��ورهایی از خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی در حال نهایی شدن است که با اتمام اقدامات اولیه، بانک های مش��ترك با همکاری بانک توس��عه صادرات، بانک ه��ای داخل��ی و ط��رف های

خارجی تشکیل خواهد شد.آغاز بكار بانك مشترك

ایران و ونزوئالپرویزی��ان درب��اره عملک��رد بانک مش��ترك ایران و ونزوئال هم گفت: تمامی مجوزهای الزم براي فعالیت

این بانک از مراجع ذیربط اخ��ذ و عملیات این بانک شروع شده است.

مدیرعامل بانک توسعه صادرات با اشاره به این نکته که بان��ک ای��ران و ونزوئال به صورت فول الیس��نس عملیات خود را انجام می دهد، خاطرنشان کرد: این بانک روند خوبی را شروع کرده است و آینده مطلوبی

برای آن پیش بینی می شود.وی افزود: ب��ا مصوب��ه اصالحي مجلس شوراي اسالمي، مشکالت قانونی فعالیت بانک ایران و ونزوئال برطرف ش��ده است. عالوه بر آن، بر اساس مصوبه برنامه پنجم توس��عه، حضور بانک ه��ای خارجی در

کشور بالمانع اعالم شده است.به گفته پرویزیان، بانک ای��ران و ونزوئال یک بانک مس��تقل اس��ت که ب��ا هدف تسهیل تبادالت تجاری کشورها عملیات بانکی خود را در زمینه فاینانس، مبادالت مالی، گشایش اعتبارات اسنادی و غیره شروع کرده و دایره فعالیت آن نه تنها دو بانک سهامدار بلکه در تمامی کشورهای

هدف است.وی س��رمایه توافق��ی این بان��ک را یک میلی��ارد و 200 میلی��ون دالر ذکر کرد که 50 درصد آن از س��وی بانک توسعه صادرات و 50 درصد آن از س��وی طرف

ونزوئالیی تعهد شده است.پرویزیان در م��ورد روند پیش��رفت کار این پروژه اظهار داش��ت: در برخی موارد توافق کلی صورت گرفته و در برخی دیگ��ر نیز مجوزه��ای ابتدایی تاس��یس بانک مش��ترك اخذ ش��ده اس��ت که با حضول توافقات نهایی نس��بت به تاس��یس بانک

اقدام خواهد شد.

با چند كشور كه هدف تجاری ایران هستند در حال مذاكره برای ایجاد بانك مشترك هستیم تا بدین ترتیب صادرات كاال و خدمات فنی مهندسی ایران با سهولت و سرعت بیشتری انجام شود

مدیریت ریسك در بانك های كشور گسترش می یابد

مدیران عامل بانک توسعه صادرات ایران و بانک مس�كن براي انجام همكاری های تخصص�ی در زمین�ه مدیریت ریس�ک،

تفاهم نامه همكاری دوجانبه امضا کردند.به گزارش خبرنگار ما، این تفاهم نامه در 7 ماده تهیه ش��ده و به امضاي دکتر کورش پرویزیان مدیرعامل بانک توسعه صادرات و دکتر قدرت اله شریفي مدیرعامل بانک مسکن رسیده است. بر اساس این تفاهم نامه طرفین موافقت کردند تا فرهنگ مدیریت ریسک و مباني سازماني آن در سطح دو بانک و در صورت امکان در سطح سایر بانک ها گس��ترش و بهبود یابد و روند پیشرفت این همکاری و نتایج مذاکرات را به نحو مقتضی به باالترین مقام بانک خود منعکس و نسبت به تبادل تجربیات و اطالعات مرتبط با فعالیت های

مدیریت ریسک در حد متعارف اقدام کنند.گفتني است پیش از این نیز بانک توسعه صادرات ایران با بانک ه��اي کارآفرین و تجارت توافق نامه همکاري در زمینه مدیریت ریسک و افزایش توان

حرفه اي به طور جداگانه امضا کرده بود.بررسي، مطالعه و شناسایی ریسک های مربوط به تمامی عوامل داخلی و خارجی موجود در نظام بانکداری و بازار پول، ارزیابی کیفیت دارائی ها و طراحی نظام جامع سنجش اعتبار و ارائه الگوی رتبه بندی اعتباری مشتریان از مهمترین وظایف

ادارات مدیریت ریسک در بانک ها است.

شماره 88 آذر ماه 89

41

خبر

شماره 88 آذر ماه 89

زمین�ه رش�د و فعالی�ت ص�ادر کنن�دگان در سلیمانیه عراق فراهم است و آنان مي توانند با تمرکز منابع مالي خود در بانک توسعه صادرات که صد در صد دولتی است از حمایت های خوب

دولت بهره مند شوند.عبدال��ه خدابنده دبیر اتاق تعاون اس��تان خراس��ان ش��مالي در نشس��ت توس��عه صادرات که با حضور صادرکنندگان استان و تعدادي از میهمانان خارجي برگزار ش��د، با بی��ان این مطل��ب گفت: ب��ا توجه به تحوالت مستمر تجاري در کردس��تان عراق، زمینه رشد و فعالیت براي صادرکنندگان خراسان شمالي

در منطقه سلیمانیه فراهم است.وي افزود: زمینه ها ب��راي راه اندازي دفتر اتاق تعاون مرکزي ایران در س��لیمانیه عراق فراهم شده است و مرکز تجاري ایجاد ش��ده در این منطق��ه نیز قابلیت استقبال از صادرکنندگان کشورهاي مختلف را دارد که صادرکنندگان خراس��ان ش��مالي هم باید از این

فرصت استفاده کنند.خدابنده با اعالم این که ماه گذش��ته جلس��ه اي در همین رابطه در کردس��تان عراق برگزار ش��د، خاطر نش��ان کرد: صادرکنندگان نباید باب��ت امنیت این

منطقه هیچ گونه نگراني داشته باشند.وي ایجاد نمایندگي ش��رکت هاي فوالد اس��فراین و س��یمان بجنورد را در کردس��تان عراق حائز اهمیت برش��مرد و گفت: اتاق تعاون براي متقاضیان حضور در این منطق��ه، حمایت هایي براي ص��دور روادید و

امکانات اقامتي در نظر خواهد گرفت.وي خاطر نش��ان کرد: صادرکنندگان اس��تان براي حضور پرق��درت در جری��ان رقابت ه��اي تجاري به حمایت هاي مالي گسترده اي نیاز دارند که در صورت تمرکز منابع مالي خود در بانک توس��عه صادرات مي

توانند از چنین حمایت هاي دولتي بهره مند شوند.مش��ترك دغدغ��ه اس��تان، تع��اون دبیرات��اق صادرکنندگان خراسان شمالي را مشکل تامین منابع مالي و بازاریابي در کشورهاي آسیاي میانه عنوان کرد و گفت: در حالي که در عرصه تج��ارت داخلي موانع بسیاري وجود دارد، فعالیت در عرصه تجارت خارجي از این هم دشوارتر است و در صورت نبود حمایت هاي

مالي، موفقیت چنداني حاصل نخواهد شد.وي هم چنین بر تمرک��ز تولید کنن��دگان بر تولید

محصوالت صادراتي تاکید کرد.تخصیص منابع كمكي به صادركنندگان

بانک توسعه صادرات براي تجهیز منابع مشكلي ندارد و تخصیص منابع کمكي به صادرکنندگان

در قال�ب تأمی�ن س�رمایه در گ�ردش ب�دون محدودیت انجام مي شود.

در این نشست رئیس شعبه خراس��ان شمالي بانک توسعه صادرات ایران نیز با اشاره به دولتي بودن این بانک گفت: براي تجهیز منابع هیچ مشکلي نداریم و در بحث تخصیص منابع کمکي به صادرکنندگان در قالب تامین س��رمایه در گردش نیز هیچ محدودیتي

وجود ندارد.بانژاد افزود: افتتاح حس��اب صادرکنندگان در بانک توسعه صادرات در اسرع وقت انجام مي شود و شائبه تاخیر 6 ماهه در افتتاح حس��اب در این بانک صحت

ندارد و تکذیب مي شود.وي ارائه تسهیالت را شامل تسهیالت صادراتي با نرخ 12 درصد و تسهیالت بازرگاني داخلي با نرخ 18 درصد عنوان کرد و افزود: انتظار از بخش صادرات خراس��ان شمالي بیش از این هاست و امیدواریم با ایجاد مبادي ورودي و خروجي در مرزهاي مش��ترك استان بخش

اعظم مشکالت صادرکنندگان برطرف شود.محمدرضا کفاشي رئیس سازمان بازرگاني خراسان شمالي هم در این جلس��ه با تاکید بر سرمایه گذاري روي منطق��ه اربیل عراق گفت: منطق��ه آزاد تجاري کیش از حضور س��رمایه گذاران پیشین خالي شده است، زیرا همه به اهمیت اقتصادي منطقه اربیل آگاه

شده اند.وي با اعالم ای��ن که با رون��د کنوني اربی��ل عراق به دب��ي دیگ��ري تبدی��ل خواهد ش��د، تصری��ح کرد: صادرکنندگان و تولید کنندگان استان باید با همت مضاعف و حضور خود در این منطقه، نبض اقتصادي

آن را در دست بگیرند.

وي هم چنین اظهار داش��ت: زمینه ه��اي صادراتي بسیاري در استان وجود دارد و به خصوص در صنایع تبدیلي امکان مانور زیادي داریم که در صورت ورود بخش خصوصي به این حیطه، به صورت جدي مورد

حمایت قرار خواهند گرفت.وي تاکید کرد: با توجه به دریافت خط اعتباري بانک مرکزي براي استان از س��وي استاندار، هیچ مشکلي براي ارائه تسهیالت به طرح ها وجود ندارد، بنابراین

باید از این فرصت استفاده کرد.مدیر کل تعاون خراسان ش��مالي نیز در این نشست، صادرات را یکي از شاخصه هاي توسعه استان عنوان کرد و گفت: اگرچه رش��د خوب��ي در زمینه صادرات وجود داش��ته اس��ت، اما به هیچ عنوان پاس��خگوي

انتظارات استان نیست.عباس اهرابي با اشاره به وجود بیش از 200 کیلومتر مرز مشترك خراسان ش��مالي با کشور ترکمنستان افزود: متاس��فانه به دلی��ل نبود مب��ادي ورودي و خروج��ي در این مرز، ص��ادرات به ش��یوه مطلوبي انجام نمي شود که امیدواریم با شروع به کار گمرك »پرس��ه س��و« دغدغه صادرکنندگان در این رابطه

کاهش یابد.وي هم چنین وجود تنها 30 صادرکننده در اس��تان را تاس��ف بار خواند و گف��ت: براي ای��ن که وضعیت اقتصادي استان ارتقا یابد، تعداد صادرکنندگان باید

به بیش از 200 نفر افزایش یابد.وي میزان صادرات ش��رکت هاي تعاوني استان طي 8 ماه گذش��ته را 6 میلیون دالر اعالم ک��رد و افزود: چشم انداز ما در این زمینه 10 میلیون دالر است که

امیدواریم با توجه بیشتر به این بخش محقق شود.

ضرورت حضور جدي تردبیر اتاق تعاون خراسان شمالي خواستار شد: صادركنندگان ايرانی در عراق

42

خبر

نمایندگان مجلس شوراي اسالمي با حمایت از افزایش صادرات غیر نفتي از طریق ممنوعیت اخ�ذ مالی�ات و ع�وارض از ص�ادرات کاالهاي

غیرنفتي و خدمات موافقت کردند.به گزارش خبرنگار ما، در جلسه علني بیست و چهارم مجلس ش��ورای اس��المی در ادامه بررسي جزئیات الیحه برنامه پنجم توسعه، ماده 97 به تصویب رسید. در بن��د الف ماده 97 آمده اس��ت: به منظ��ور ارتقاي مشارکت بنگاه ها و افزایش سهم تشکل ها، شبکه ها، خوش��ه ها، کنسرس��یوم ها، ش��رکت هاي مدیریت صادرات و ش��رکت هاي بزرگ صادراتي و داراي تنوع محص��ول، دولت مجاز اس��ت کمک ها، تس��هیالت، مشوق ها و حمایت هاي مستقیم و غیرمستقیم خود را در حوزه صادرات غیرنفتي از طریق این تشکل ها و بر اساس دستورالعملي که ظرف شش ماه توسط وزارت بازرگاني تهیه و پس از تأیید معاونت ابالغ خواهد شد،

اعطا کند. در تبصره بند »الف« ماده 97 تشکل هاي موضوع این م��اده، در مقابل اختیارات واگذار ش��ده در چارچوب دس��تورالعمل ابالغ��ي وزارت بازرگان��ي و معاونت

پاسخگو و مسوول جبران خسارت خواهند بود. براس��اس بند »ب« این م��اده اخذ هرگون��ه مالیات وعوارض از ص��ادرات کاالهاي غیرنفت��ي و خدمات

درطول برنامه ممنوع است.

همچنین براساس تبصره بند »ب«، فهرست کاالهاي نفتي ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط

شوراي اقتصاد تعیین مي شود. در بند الحاقي کمیس��یون تلفیق برنامه دولت مجاز است به منظور صیانت از منابع کشور، عوارض ویژه اي براي صادرات مواد خام ی��ا داراي ارزش افزوده پایین

وضع و دریافت کند. همچنی��ن باید می��زان ع��وارض موضوع ای��ن ماده برحسب جدولي که متناس��ب با افزایش سهم ارزش افزوده داخلي اس��ت، کاهش پیدا کند؛ فهرس��ت و عوارض مربوطه این کاالها و جدول مذکور به تصویب شوراي اقتصاد مي رس��د این عوارض حداقل سه ماه

پس از وضع و اعالم عمومي قابل وصول است. در بند ج ماده 97 صادرات کااله��ا و خدمات از أخذ هرگونه مجوز به اس��تثناي اس��تانداردهاي اجباري و گواهي ه��اي مرس��وم در تج��ارت بین الملل مورد

درخواست خریداران معاف است. در تبصره این بند به دولت اجازه داده مي شود با لحاظ منافع ملي تا پایان سال اول برنامه ترتیبات الزم براي اصالح قانون مقررات صادرات و واردات ش��امل ارایه مش��وق هاي صادراتي مندرج در این قان��ون و دیگر قوانین مربوطه را که جنبه دائمي دارند به عمل آورد.

همچنین در بند د ماده 97 دولت تدابیر و اقدام هاي مؤث��ر حفاظت��ي، جبران��ي و ض��د قیمت ش��کني )ضددامپین��گ( در مواردي را که کاالیي با ش��رایط غیرمتعارف و ب��ا امتیاز قاب��ل توجه به کش��ور وارد

مي شود اتخاذ و اعمال کند. براساس بند »ه�« این ماده تنظیم بازار داخلي موجب ممنوعیت صدور نمي ش��ود و صدور کلی��ه کاالها و

خدمات به جز موارد زیر مجاز است:1- اش��یاي عتیقه و میراث فرهنگي به تش��خیص

سازمان میراث فرهنگي 2- اقالم خاص دامي، نباتي، خاك زراعي و مرتعي و گونه هایي که جنبه حفظ ذخایر ژنتیکي و یا حفاظت تنوع زیستي داشته باشند، به تشخیص وزارت جهاد

کشاورزي و سازمان حفاظت محیط زیست. در تبصره بن��د ه ماده 97 الیحه برنام��ه پنجم صادرات کاالهایي که دولت ب��راي تأمین آنها یارانه مس��تقیم پرداخت مي کند، تنها با پیشنهاد دس��تگاه مربوطه و تصویب شوراي اقتصاد مجاز است، در این صورت کلیه صادرکنندگان موظف به اخذ گواهي مربوط به عودت کلیه یارانه هاي مستقیم پرداختي به کاالهاي صادرشده را قبل از خروج، از وزارت امور اقتصادي و دارایي هستند.

ممنوعيت اخذبراساس مصوبه مجلس ممنوع شد: ماليات و عوارض از صادرات كاالهاي غيرنفتي

35 میلیون یورو برای توسعه صادرات كاال و خدمات

هیات امنای ذخیره ارزی با اختصاص 35 میلیون یورو برای توس�عه صادرات کاال و خدمات به بانک توس�عه ص�ادرات ایران

موافقت کرد.به گزارش پای��گاه اطالع رس��انی دولت، هیات امنای ذخیره ارزی در جلسه کمیسیون اقتصاد بنا به پیش��نهاد معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و با استناد به ماده یک قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اس��المی ای��ران ارزی با اختصاص 35 میلیون یورو برای توسعه صادرات

کاال و خدمات موافقت کرد.بر اس��اس این مصوب��ه بانک توس��عه صادرات مجاز است نس��بت به اختصاص حداکثر مبلغ 35 میلیون یورو از محل حس��اب ذخیره ارزی برای اعطای خطوط اعتباری کوتاه مدت و میان مدت به مؤسسات مالی کشور اریتره اقدام کند.

براین اس��اس مبلغ 25 میلیون یورو برای صدور کاال و خدم��ات و مبل��غ 10 میلیون ی��ورو برای س��رمایه گذاری اختص��اص خواهد یاف��ت. این مصوبه در تاریخ 28 مهر 1389 از سوی محمدرضا رحیمی به دستگاه های اجرایی ابالغ شده است.

فرآوري زعفران با تسهیالت بانك توسعه صادرات

بانک توس�عه صادرات ایران براي اعطاي تس�هیالت به بخش ف�رآوري و صادرات زعف�ران آمادگ�ي کام�ل دارد و منتظر

دریافت درخواست متقاضیان است.به گزارش خبرنگار م��ا، با توجه به ابالغ مصوبه هیات وزیران مبني براعطاي تسهیالت بانکي جهت فرآوري و صادرات زعفران، بانک توسعه صادرات ای��ران آمادگي خود را ب��راي اعطاي تسهیالت بیش��تر و بدون محدودیت به بخش فرآوري و صادرات زعفران به متقاضیان اعالم کرده و منتظر دریافت درخواست ها و طرح هاي

تولیدکنندگان و صادرکنندگان است.در همین ارتباط شعبه مش��هد بانک توسعه ص��ادرات ای��ران نی��ز ضم��ن هماهنگي با مس��ووالن اتاق بازرگان��ي، کمیته توس��عه ص��ادرات، اتحادی��ه صادرکنندگان و س��ایر سازمان هاي ذي ربط در خراس��ان، آمادگي کام��ل خ��ود را ب��راي اعطاي تس��هیالت و

همکاري در این زمینه اعالم کرد.

شماره 88 آذر ماه 89

43

خبر

شماره 88 آذر ماه 89

بانک توس�عه ص�ادرات ایران، ب�رای توانمند س�ازی صادرکنن�دگان در پی اج�رای قانون هدفمند ک�ردن یارانه ها طرحی را دردس�ت اجرا دارد ت�ا در ص�ورت موافقت، نرخ س�ود

تسهیالت صادراتی را کاهش دهد.دکتر مجتب��ي هرات��ي نیک عض��و هی��ات مدیره بانک توس��عه صادرات درجلس��ه اي که ب��ا حضور صادرکنندگان استان قزوین برگزار شده بود با اعالم مطلب فوق افزود: اعتقاد ما این اس��ت که با اجراي قانون هدفمند کردن یارانه ها باید کمک بیش��تري

به بخش تولید و صادرات صورت گیرد. عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران افزود: براي افزایش بهره وري و کاه��ش هزینه هاي تولید، اجراي طرح هاي تحول اقتص��ادي از جمله در نظام بانکي، گمرک��ي و مالیاتي همزمان ب��ا اجراي طرح

هدفمند کردن یارانه ها موثر خواهد بود.

بانک توس�عه صادرات ای�ران دی�دگاه مثبتي براي ص�ادرات دارد و اقدامات این بانک موجب

پایداري تولید و توسعه کشور است.علي حیدر نوري، معاون استانداري همدان در جلسه کارگروه صادرات با بیان این که بانک توسعه صادرات اس��تان دیدگاه خوب و مثبتي براي ص��ادرات دارد، اظهار داش��ت: براي طرح هاي مختلف گردش��گري و صنعت توریس��ت اس��تان باید بیش��تر کار کنیم و سرمایه گذاري بیشتري در این زمینه ها صورت گیرد.

وي به برنامه پنجم توس��عه و صادرات اش��اره کرد و گفت: ارتباط با تشکل ها و ارائه یک برنامه کاربردي و راهبردي ما را به آینده اي درخشان رهنمون مي سازد. این موضوع باید در دستور کار قرار گیرد و این امر تنها

در سایه ارتقاي صادرات محقق مي شود. وي اف��زود: باید نق��اط ق��وت و ضع��ف و تهدیدها و چالش هایي را که س��د راه صادرات اس��ت شناسایي کنیم و به دنبال راه حل براي آن باشیم. براي ارتقاي صادرات باید بازارهاي بیشتري را در جهان به دست

بیاوریم. یعني کاالهایي با تنوع بیشتر و در بازارهایي جدیدتر را مد نظر داشته باشیم.

مع��اون برنامه ری��زي اس��تاندار هم��دان از فقدان ش��رکت صادراتي در اس��تان انتقاد ک��رد و ضمن تاکید برضرورت تشکیل ش��رکتي در این زمینه در اس��تان، افزود: هر چیزي که ماهیت حقوقي داشته باش��د بهتر مي تواند بازارهاي جهاني را جذب کند و

مقبولیت بیشتري پیدا مي کند. نوري افزود: در این ارتباط مش��کالت زیادي وجود دارد که یکي از آن ها نابس��اماني واحدهاي تولیدي است. ضرورت دارد با ساماندهي واحدهاي کوچک، آن ه��ا را در یک واح��د تولیدي ب��زرگ و قدرتمند

سازماندهي کرد. وي یک��ي دیگر از عمده مش��کالت رای��ج را فقدان و نابس��اماني اس��تانداردهاي الزم و کافي خواند و در پایان بر تقویت بخش خصوصي تاکید و خاطر نشان کرد: باید روابط میان بخش خصوصي و بخش دولتي

توسعه یابد.

عضو هیات مدیره بانك توسعه صادرات ایران:

معاون استاندار همدان:

صادركنندگان با اجرای قانون هدفمند كردن يارانه ها حمايت می شوند

نگرش صادراتي بانک توسعه صادرات خوب و مثبت است

رییس اداره خدمات الكترونیك بانك توسعه صادرات خبر داد:

امضای تفاهم نامه طرح خدمت با بانك صادرات

تفاهم نامه طرح خدمت با بانک صادرات ای�ران امض�ا ش�ده اس�ت و ب�ه زودی امكان اس�تفاده از خدم�ات متقابل بین بانک های»صادرات« و »توسعه صادرات ایران« برای مشتریان این دو بانک فراهم

می شود.رئیس اداره خدمات الکترونیک و کارت بانک توس��عه صادرات ایران با بیان مطلب فوق در جمع صادرکنندگان اس��تان زنج��ان گفت: یک��ي از مهمترین خدم��ات بین بانکي که در حال حاضر بین بانک هاي ملي ایران، توسعه صادرات ای��ران، صنعت و مع��دن و صادرات ایران عملیاتي ش��ده یا در حال پیاده س��ازي

است، »طرح خدمت« مي باشد.علي برات گفت: از قابلیت هاي»طرح خدمت«، امکان واریز وجه به کلیه حساب هاي متمرکز دایر در تمامي بانک هاي عضو طرح و همچنین پرداخت وجه چک هاي صادره توسط هر یک از مشتریان بانک هاي عضو در هر یک از شعب

بانک هاي عضو است.وي تصری��ح کرد: تمام��ي مش��تریان بانک توسعه صادرات ایران از جمله صادرکنندگان کش��ور براي انجام امور بانکي مربوط به این بان��ک، مي توانند به ش��عب بانک هاي ملي و ص��ادرات در تمام��ي اس��تان ها و ش��هرها،

مراجعه کنند.رییس اداره خدم��ات الکترونی��ک و کارت با بیان این که در س��ال گذش��ته طرح خدمت بین بانک توس��عه صادرات ایران و بانک ملي اجرایي ش��د گفت: به دلیل موفق بودن طرح، اخیرا تفاهم نامه طرح مذکور با بانک صادرات ایران امضا شده که بر اس��اس آن به زودي این بانک ها به مش��تریان یکدیگ��ر خدمات بانکي

ارائه مي دهند.در این نشس��ت علی برات ع��الوه بر معرفي انواع خدم��ات بانک��داري الکترونیک بانک توس��عه صادرات ایران، از سیستم بانکداري اینترنتي اش��خاص حقوقي رونمایي و اظهار داش��ت: این خدمات بانکی موجب مدیریت زمان و تغییر در ش��یوه هاي مدیریت کسب و کار مي ش��ود و ب��ا توجه به نیاز مش��تریان

طراحي شده است.

44

خبر

بانک توس�عه ص�ادرات ای�ران ب�رای خرید و واردات ماش�ین آالت و تجهی�زات ب�ه منظور افزایش ظرفیت یا بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی که دارای رویكرد صادراتی هس�تند،

تسهیالت ارزی و ریالی می دهد.سید هاش��م قنبري معاون اداره فرآورده هاي نفتي و ش��یمیایي مدیریت اعتبارات بانک توسعه صادرات ایران ب��ا بیان این مطل��ب در جم��ع صادرکنندگان زنجان گفت: بانک توس��عه صادرات ایران وظیفه اي جز تامین مالي صادرات و ارائ��ه حمایت هاي الزم از

صادرکنندگان فعال نداشته و ندارد.قنبري، در تش��ریح انواع حمایت هاي بانک توس��عه صادرات ای��ران از صادرکنندگان گف��ت: مهم ترین

سیاس��ت راهب��ردی ای��ن بان��ک کاه��ش هزین��ه صادرکنندگان است تا توان رقابت با صادرکنندگان

خارجی را داشته باشند.وي همچنین به نحوه اعطاي اعتبار بانک در زمینه مش��ارکت در ایج��اد طرح هاي س��رمایه گذاري و خرید ماشین آالت و تجهیزات مورد نیاز اشاره کرد و گف��ت: هدف اصل��ي بانک تامین مال��ي صادرات

است. وی اف��زود: ارائ��ه تس��هیالت ب��راي خری��د و ورود ماش��ین آالت و مواد اولیه از خارج از کشور و یا خرید ماش��ین آالت و تجهی��زات از داخل کش��ور به قصد توسعه طرح هاي صادراتي از اموري است که همواره

مدنظر این بانک بوده است.

بانک توس�عه صادرات ای�ران به منظور رقابتی نمودن محصوالت و خدم�ات صادراتی همواره دغدغه کاه�ش هزینه ها را ب�رای تامین مالی

صادرکنندگان دارد.دکتر ک��ورش پرویزی��ان مدیرعامل بانک توس��عه صادرات ایران در مراسمي در مش��هد با بیان مطلب فوق گف��ت: در تمامي عقود اس��المي، تس��هیالت

صادرات��ي با حداق��ل نرخ س��ود مورد تاکید بس��ته سیاستي نظارتي بانک مرکزي پرداخت مي شود.

در این مراس��م دکتر محم��ود صالحي اس��تاندار خراس��ان رضوي از ش��عبه مش��هد بانک توس��عه صادرات ایران به عن��وان خادم نمون��ه صادراتي و همچنی��ن مدیرعامل بانک توس��عه صادرات ایران

تقدیر کرد.

بانك توسعه صادرات ایران می پردازد:

در مراسم تقدیر استاندار خراسان رضوي از بانك توسعه صادرات تاكید شد:

تسهيالت ارزی و ريالی برای خريد ماشين آالت

تالش براي كاهش هزینه هاي صادركنندگان

تقدیر از شعب بوشهر و اهواز به عنوان »خادم صادرات«

استانداران خوزس�تان و بوشهر و رئیس اتاق بازرگانی و رئیس س�ازمان بازرگانی بوشهر، بانک توسعه صادرات شعبه هاي اه�واز و بوش�هر را ب�ه عن�وان »خ�ادم صادرات« اس�تان خود معرفي و از رئیس

شعبه تقدیر کردند.در مراس��می که با حضور مهندس جهانبخش اس��تاندار بوش��هر و دکتر افقهي مع��اون وزیر بازگاني و رئیس سازمان توس��عه تجارت ایران برگزار شد، از نیما بزرگمهر رئیس شعبه بوشهر به عنوان »خادم صادرات« تقدیر و لوح تقدیري به وي اعطا شد. در این مراسم، استاندار بوشهر عالوه بر لوح تقدیر، کمک هزینه سفر کربال به

رئیس شعبه بوشهر اهدا کرد.همچنین استاندار خوزستان و رئیس کارگروه توس��عه صادرات غیرنفتي اس��تان، با تبریک انتخاب بانک شعبه اهواز به عنوان خادم نمونه اس��تاني، از همت و تالش رئی��س و کارکنان شعبه اهواز براي توس��عه صادرات غیرنفتي و نقش آفریني در جهت حمای��ت از فعاالن این

عرصه تقدیر کرد.

برگزاري پنجمین نشست هماهنگي بانك هاي استان مركزي

پنجمی�ن جلس�ه کمیس�یون هماهنگی بانک های استان مرکزی به میزبانی شعبه

اراك برگزار شد.در این جلس��ه که مدیران بانک های اس��تان و آذریان مدیر کل دادگس��تری استان مرکزی در آن حضور داش��تند، ابتدا یوس��ف نجدي رئیس ش��عبه اراك توضیحات��ي در م��ورد برگ��زاري کمیسیون هماهنگي بانک های استان مطرح و اظهار امیدواري کرد که این جلسات بتواند جهت

تسهیل و هماهنگي بیشتر امور مؤثر باشد.در ادام��ه، مدیر کل دادگس��تري نکات��ي در مورد پیگیري و همکاري در زمینه وصول مطالبات معوق و همچنین تخصیص شعبه اي ویژه براي پرونده هاي بانک ها در دادگستري استان را مطرح و آمادگي هر چه بیشتر سازمان متبوع خود را برای همکاري در

وصول مطالبات معوق بانک ها اعالم کرد.در این جلسه همچنین مسائلي از قبیل پیامدهاي هدفمندي یارانه ه��او نقش و وظای��ف بانک ها در طرح یادش��ده و کنترل و مدیریت نقدینگي جهت پوش��ش پرداخت ها در زمان آزادس��ازي

یارانه هامورد تبادل نظر و تأکید قرار گرفت.

شماره 88 آذر ماه 89

45

خبر

شماره 88 آذر ماه 89

اس�تاندار تهران، از بانک توسعه صادرات ایران ب�ه دلیل نق�ش آفرین�ی در جریان صادرات کشور و شرکت سنگاب از همكاري این بانک در انج�ام موفقیت آمیز عملیات

انحراف آب رودخانه وخش تقدیر کردند.مرتضي تمدن استاندار تهران با اهداي لوح تقدیري به دکتر کورش پرویزیان مدیر عامل بانک توسعه صادرات ایران از نق��ش آفریني مثبت و مؤثر این بانک در صادرات غیر نفتي اس��تان تهران تقدیر

کرد. در بخش از این لوح تقدیر آمده است: »از همت و ت��الش وافر جنابعال��ي و همکاران محترم در راستاي توسعه صادرات غیرنفتي و نقش آفریني در روان س��ازي جریان صادرات کشور و به ویژه استان تهران و فعاالن این عرصه تقدیر و تشکر نموده و از خداوند متعال توفیق و سربلندي تان را مسالت دارم. قطعاً حمایت آن بانک از فعالیت هاي صادرات��ي مي تواند تاثیر چشمگیري در رشد و توسعه اقتصادي داشته

باشد که امید است تداوم یابد.« قدر دانی شركت سنگاب

رئیس هی�أت مدیر ش�رکت س�نگاب که مسئولیت طرح سد و نیروگاه سنگ توده 2 را بر عهده دارد، از همراهي مستمر مدیر عامل و همكاران بانک توسعه صادرات ایران که در مراحل مختلف احداث سد و نیروگاه سنگ توده 2 این ش�رکت را یاري کرده اند

تشكر و قدرداني کرد.در نامه این شرکت خطاب به دکتر پرویزیان آمده است: »این شرکت همچون گذشته تمام سعي و کوش��ش خود را در جهت تحقق و دستیابي به اهداف موردنظر بانک توس��عه صادرات ایران در راس��تاي صدور خدمات فني و مهندس��ي بکار خواهد بست. بي تردید اس��تمرار حمایت هاي آن مقام محترم در رس��یدن به مواعد راه اندازي

واحدهاي نیروگاه مؤثر و راهگشا خواهد بود.«

با توجه به ش�رایط فعلی اقتصادی کشور و نیز براي کاراتر ش�دن پاس�خگویی به تقاضاهای تس�هیالت بانكی، اصالح و بهب�ود بندهایی از بسته سیاس�تی نظارتی بانک مرکزی در سال آینده مورد توجه و پیگیري مس�ئوالن است و

اصالحات به نفع آینده صادرات خواهد بود. دکتر حسین عیوضلو عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات در نشست مش��ترك صادرکنندگان نمونه استانی و ملی استان خراسان رضوي با اعضای هیات مدیره بانک توسعه صادرات ایران در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان خراس��ان رضوي با اعالم این خبر افزود: در ش��رایط فعلي اقتصادي ایران و عرصه بین الملل، تمامي تالش بانک توسعه صادرات ایران، کاهش هزینه هاي صادر کنن��دگان و کمک به آن ها براي حض��ور موثر، ج��دي و پررنگ ت��ر در بازارهاي

صادراتي است.وي اف��زود: بانک توس��عه ص��ادرات ای��ران از طریق کارگروه هایي تس��هیل فرایند ارائه خدمات به صادر کنن��دگان را دنبال مي کند و کس��انی ک��ه عملکرد روشن و ش��فافی دارند نیاز به بررس��ی دوباره پرونده هایشان نیس��ت و پس از یک بار اعتبار سنجی برای

آن ها سقف اعتباري تعیین می کنیم.عیوضلو خاطر نشان کرد: براس��اس پیش بینی هاي اقتصادی ممکن است مشکالتی وجود داشته باشد اما

آینده به نفع صادرات خواهد بود. وي با بیان این که نرخ ارز در آینده واقعي خواهد شد از بخش خصوصی درخواست کرد پیشنهادهاي خود

را برای بررسی ارائه دهند.

عضو هیات مدیره بانک توس��عه صادرات ایران گفت : با جایگزین کردن روش های اسالمی، موضوع وثیقه و نرخ سودها حل می ش��ود. یعني هم مصالح بانک به عنوان وکیل س��پرده گذاران و هم منافع تس��هیالت

گیرندگان در نظر گرفته خواهد شد. صادركنندگان نیاز بیشتري به

حمایت دارنددر ادامه این نشس��ت مهندس غالمحس��ین شافعی رئیس ات��اق بازرگاني ، صنایع و معادن مش��هد نیز با اش��اره به دغدغه هاي صادرکنن��دگان درخصوص مس��ائل بین المللي و قان��ون هدفمن��دي یارانه ها، خواس��تار کمک هاي هر چه بیش��تر بانک توس��عه

صادرات به صادرکنندگان شد.ش��افعي گفت: افزایش ن��رخ ارز براي بهب��ود وضعیت صادرات یا اجراي سیاستي جبراني به جاي افزایش نرخ ارز مي تواند اثرات مشکالت بانکي بین المللي و هدفمند

سازي یارانه ها را در زمینه صادرات جبران کند .در این نشست سایر مدیران بانک توسعه صادرات ایران نیز در خصوص مقرات مرتبط با اعطاي تسهیالت، نرخ ترجیحي تس��هیالت این بانک، بسته تسهیل کننده درزمینه مق��ررات اعطاي تس��هیالت، اخذ تضمین و وثایق الزم، نح��وه کمک بانک ب��ه صادرکنندگان در زمینه خدمات بانکداري بین المللي و افزایش واحدهاي

بانکي خارج از کشور توضیحاتي دادند.در پایان این جلسه دکتر عیوضلو عضو هیات مدیره بانک توس��عه صادرات ایران به 5 صادرکننده نمونه ملي و 22 صادرکننده نمونه اس��تاني تندیس یاد بود

اهدا کردند.

اصالحاتدر نشست با صادركنندگان خراسان رضوي مطرح شد: اقتصادي جديد در آينده به نفع صادرات است

جناب آقای محسن اشرف پورمشاور محترم مدير عامل و رئيس اداره

روابط عمومی بانك توسعه صادرات ايران

بدینوس�یله درگذش�ت مادر گرامیت�ان را خدمت جنابعالی و خانواده داغدار تس�لیت گفته، از درگاه خداوند متعال صبر و ش�كیبایی برای بازماندگان و

رحمت و مغفرت برای آن مرحومه آرزومندیم.

تحریریه ماهنامه توسعه صادرات

تسلیت

تقدیر استاندار تهران از بانك توسعه صادرات ایران

46

خبر

تشكيل كنسرسيوم براي رفعدر دومین نشست كمیسیون بازرگاني استان مركزي تأكید شد: تنگناهاي صادراتي استان مركزي

دومی�ن نشس�ت کمیس�یون بازرگان�ی اتاق بازرگان�ی اراك در س�ال ج�اری که ب�ا حضور جمعی از مدیران، بازرگان�ان بخش خصوصی، سیاستگذاران دولتی و مسئوالن بانک توسعه صادرات اس�تان مرک�زی برگزار ش�د، ایجاد کنسریوم صادراتی در استان مورد تاکید قرار

گرفت.در ابتدای این نشست مهندس رحیمی نایب رئیس کمیس��یون بازرگاني اتاق بازرگاني صنایع و معادن اراك گفت: این کمیس��یون تالش دارد با استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان رشته هاي مختلف بازرگاني، نسبت به ایجاد کنسرسیومي تخصصي در حوزه بازرگاني با رویکرد صادرات محور به کشورهاي همجوار و کش��ورهاي فرا منطقه اي اقدام کند. براي تحقق این هدف، مش��ارکت و تعامل بازرگانان، تجار و صادرکنندگان اس��تان مرکزي با این کنسرس��یوم

ضروري است.وی اف��زود: ب��ه دلی��ل وج��ود مش��کالت در حوزه صادرات، هم اکنون محصوالت تولیدي در اس��تان مرکزي توس��ط دیگر اس��تان ها به خارج از کش��ور صادر مي ش��ود. براي جلوگیري از ادام��ه این روند باید قدرت صادراتي استان را با ایجاد کنسرسیومي از افراد کارآزموده و توانمند در ح��وزه صادرات و با مشارکت دستگاه هاي سیاس��تگذار افزایش دهیم تا نیازها و زیر ساخت هاي صادراتي استان مرکزي براي صادرات بیشتر محصوالت اس��تان به خارج از

کشور فراهم شود.وي با اش��اره به این که کااله��اي مورد نی��از و مواد اولیه واحدهاي ص��ادر کننده مي تواند توس��ط این کنسرس��یوم تأمی��ن و در اختیار تولی��د کنندگان محص��والت صادرات��ي قرار گی��رد افزود: ب��ا عنایت به ش��رایط موج��ود در منطق��ه، ما قادر هس��تیم با ایجاد این کنسرس��یوم، با حداقل هزینه ها عالوه بر تأمین نیازهاي اس��تان، براي ش��رکت هاي عضو این کنسرسیوم نیز درآمد زایي کنیم و در افق بلند مدت نیز نگاه فرامنطقه اي به صادرات محصوالت تولیدي

استان داشته باشیم.نایب رئیس کمیسیون بازرگاني اتاق بازرگاني صنایع و معادن اراك با اش��اره به وجود شرکت هاي توانمند صادر کننده در استان مرکزي بیان داشت: هم اینک شرکت هایي در حوزه صادرات استان فعالیت دارند که مي توان با بهره گیري از توان آنان در قالب هلدینگ صادراتي، شرکت هاي دیگر را که در این حوزه فعالیت دارند مورد حمای��ت قرار داد و از آن��ان در قالب هاي تخصصي و در مجموعه هاي کار آزموده استفاده کرد

تا همه این ش��رکت ها در پویا کردن صادرات استان مرکزي نقش آفریني کنند.

مهندس رحیمي در ادامه به وظایف این کنسرسیوم اشاره کرد و افزود: بر اساس پیش نویس تدوین شده، این کنسرس��یوم با هدف بازار س��نجي، نیازسنجي، بررس��ي بازارهاي جامعه هدف و ارائه دستاوردهاي

تحقیقاتي به واحدهاي تولیدي تشکیل خواهد شد.ب��ه گفته وي، توس��عه ص��ادرات غیر نفتي اس��تان، کارشناس��ي هزینه هاي تولید، بازاریابي بین المللي و نیز تخصصي کردن واردات و صادرات از اس��تان از دیگر اهدافي اس��ت که این کنسرس��یوم در صورت

نهایي شدن پیش نویس اولیه پیگیري مي کند.بهره گیري از تجارب سایر استان ها در ایجاد كنسرسیوم صادراتي استان

در ادامه این جلسه یوسف نجدي رئیس بانک توسعه صادرات در استان مرکزي، ضمن استقبال ازموضوع و مفید خواندن تشکیل کنسرسیومي جهت توسعه صادرات غیرنفتي اس��تان پیش��نهاد کرد: به منظور تس��ریع درروند ش��کل گیري وهمچنین جلوگیري ازبوجودآمدن مش��کالت حقوقي احتمالي ازتجارب

سایراستان ها دراین زمینه استفاده شود.وي همچنین آمادگي بانک توس��عه ص��ادرات ایران را به منظورهرگون��ه کم��ک فکري جهت تش��کیل

کنسرسیوم، به رئیس واعضاي جلسه اعالم کرد.س��عید بی��گ زاده دبیر کمیس��یون بازرگان��ي اتاق بازرگاني صنای��ع و معادن اراك نیز گفت: بر اس��اس برنامه ریزي هاي ص��ورت گرفته قرار اس��ت هیاتي

تجاري و بازرگاني از استان مرکزي به مدت یک هفته به کشور تایلند اعزام شود.

بیگ زاده با اشاره به این که در س��فر قبلي بازرگانان اس��تان به کش��ور تایلند تعدادي از بازرگانان، موفق به انعق��اد قراردادهایي با طرف های تایلندي ش��ده اند اظهار امیدواري کرد. با حضور صنعتگران اس��تان که کاالهاي تولیدي آنان در تایلند از بازار مناس��بي برخ��وردار اس��ت، زمینه مناس��بي ب��راي تقویت و گسترش همکاري هاي اقتصادي میان بازرگانان دو

کشور فراهم شود.وی افزود، بر اس��اس برنامه ریزي هاي صورت گرفته ات��اق بازرگاني صنای��ع و مع��ادن اراك در نظر دارد، بزودي هیات��ي تجاري و اقتصادي از اس��تان مرکزي به کشور ژاپن اعزام و ضمن بازدید از توانمندي هاي صنعتي و تجاري در شهرهاي اوساکا و توکیو، با تجار

و بازرگانان این کشور ارتباط برقرار نماید.دبیر کمیس��یون بازرگان��ي اتاق بازرگان��ي صنایع و مع��ادن اراك در ادام��ه از حمایت دولت و س��ازمان توسعه تجارت ایران در زمینه افزایش مبادالت میان تجار ایران��ي و افغان خبر داد و گفت: در این راس��تا و براي آش��نا کردن تجار و بازرگانان استان مرکزي با زمینه هاي مساعد سرمایه گذاري در کشور افغانستان هیاتي از اس��تان مرکزي و بازرگانان آن به این کشور اعزام خواهد شد که این سفر نیز از یارانه هاي دولتي برخوردار اس��ت و عالقمندان مي توانند براي حضور در این هیات به اتاق بازرگان��ي صنایع و معادن اراك

مراجعه کنند.

شماره 88 آذر ماه 89

47

خبر

شماره 88 آذر ماه 89

ادامه از صفحه 21 عمده ترین بازارهاي هدف آبزیان صادراتي

كدام كشورها هستند؟ س��هم ایران در بازار بین المللي در ش��رایط مناسب حدود نیم درصد و عمدتاً در بخش میگوي پرورشي بود و با توجه به مشکالت پیش آمده و بروز لکه سفید و عدم انعقاد ق��رارداد با آزمایش��گاه معتبر و مرجوع ش��دن محموله از اس��پانیا و عدم تمدی��د اعتبار کد EEC توس��ط ش��رکت هاي کد دار به دلیل نداشتن توجیه اقتصادي، نیم درصد هم دستخوش تغییر شد و در حال حاضر صادرات به اتحادیه اروپا کاًل متوقف است. در نتیجه همانگونه که قباًل اشاره شد صادرات فعاًل منحصر به ماهیان غیر ماکول نظیرماهي مرکب و یال اسبي و مار ماهي است که آن هم عمدتاً به چین،

تایوان، ویتنام و گاهاً به کره جنوبي صادر مي شود. یكي از مشكالت عمده صدور تولیدات و

محصوالت ایراني، بسته بندي نامناسب و نزول كیفیت محصوالت صادراتي است كه پس از مدتي موجب از دست رفتن بازارهاي هدف مي شود، براي رفع این نقیصه و حفظ سهم در

بازارهاي خارجي چه اقداماتي انجام شده است؟ همانگونه که اش��اره کردید بس��ته بندي هم مشکل دیگري است که باید فکري به حال آن شود. ناگفته نماند رقابت ناسالم براي خرید محصوالت صادراتي به گونه اي اس��ت که امکان بس��ته بندي بهت��ر را از صادرکننده مي گیرد. مهم ترین عاملي که در این راستا وجود دارد و مانع اصلي صادرات محسوب مي شود، ثابت بودن نرخ ارز صادراتي است. به طور مثال میگوي دریایي در سال 80 در اروپا هر کیلو 5 دالر بوده، در سال 89 هم همان نرخ ثابت است. این در حالي است که هر کیلو میگو در بازار داخلي در سال 89، بین 8 تا 9 هزار تومان خرید و فروش مي ش��ود. از طرفي هزینه هاي سال 80 با سال 89 قابل قیاس نیس��ت. پرداخت جوایز صادراتي یک درصد هم که با هزاران مشکل همراه است، جوابگوي

این تفاوت نیست. آیا كشورهاي حاشیه خلیج فارس بازار

مناسبي براي فروش میگوي پرورشي است؟کش��ورهاي حاش��یه خلیج فارس بازار مناسبي براي میگوي پرورشي ایران نیس��ت. مگر این که از طریق آن ها به سایر کشورها صادر ش��ود که آن هم به دلیل تولید باالي میگو در کش��ورهاي چین و تایلند که به بیش از میلیون ها تن مي رسد، امکان رقابت با آن ها

وجود ندارد. كارخانجات تولید آبزیان با چه مشكالتي مواجهند و از بانك هاي حامي صادركنندگان

نظیر بانك توسعه صادرات ایران

چه انتظاراتي دارید؟بانک توس��عه صادرات انصافاً در ای��ن بخش همراهي مي کند اما کارخانجات فراوري و صادرکنندگان به دلیل داشتن بدهي معوق و به اجرا گذاشتن وثایق آنها توسط بانک عمالً امکان استفاده از تسهیالت بانکي را ندارند. گرچه بانک توس��عه صادرات بان��ک تخصصي در این زمینه اس��ت ولي وام هاي ارزي که در سنوات گذشته جهت خرید ماشین آالت اختصاصي داده اند نوعاً پس از بهره برداري تقسیط مي گردد. این در حالي است که مثالً ارزش یورو در زمان خرید 700 تومان بوده ولي در زمان بازپرداخت که 4 سال بعد تعیین شده، تا یک هزار و 400 تومان افزایش یافته اس��ت و هیچ نهاد و ارگاني هم مسوولیت این افزایش قیمت ارز به عهده نمي گیرد و حتي بررسي نمي شود که آیا امکان باز پرداخت وام در

شرایط باال وجود دارد؟بیشتر کارخانجات به دلیل فقدان مواد اولیه یا تعطیل ش��ده اند و یا حداکثر با 20 درص��د ظرفیت کار مي کنند که آن هم عمدتاً از طریق واردات آبزیان فعالند. طبیعي است در چنین شرایطي نه امکان بازپرداخت دیون بانکي میسر است و نه اس��تفاده از تسهیالت با

سودهاي 25 درصدي.یک راه حل کاهش یا صفر کردن تعرفه واردات آبزیان بود که از این رهگ��ذر آن دس��ته از کارخانجاتي که هنوز نیمه رمقي داش��تند بتوانند با تامین مواد اولیه از محل واردات و تأمی��ن هزینه هاي جاري به حیات نیم بند خود ادامه دهند. متاسفانه این امر نیز تاکنون با موضع گیري غلط ش��یالت به بهانه لطمه به صید و صیادي تحقق پیدا نکرده اس��ت. این در حالي است که تعرفه گوشت قرمز حدود 4 درصد و تعرفه میوه به

رغم وفور تولید، صفر است. ش��ایان ذکر اس��ت ک��ه س��رمایه گذاري در بخش کارخانجات فراروي )بدون احتس��اب مزارع کشت و پرورش میگو( حدود 180 میلیارد تومان اس��ت که با توجه به اوض��اع و احوال فعلي و نبود م��واد اولیه و هزینه هاي باالي تعرفه واردات، ام��کان باز پرداخت دیون توسط شرکت ها ممکن نیست و به همین دلیل تقریباً تمامي کارخانجات در ش��رف تملک توس��ط بانک ها هستند و اس��تمهال هاي اعمال شده از سوي دولت موج��ب تعویق افتادن تملک توس��ط بانک ها گردیده است. این حاصل س��رمایه گذاري در بخشي اس��ت که روزي با ش��عار یک کیلو میگوي پرورشي معادل یک بشکه نفت، سرمایه داران و عالقمندان را

تشویق به سرمایه گذاري مي کرد. جناب آقاي زارعي از این كه در گفت و گو با ماهنامه توسعه صادرات شركت فرمودید،

سپاسگزاریم.

نیم درصد سهم صادراتي آبزیان را حفظ كنیم

وزارت صنایع و معادن اعالم كرد:شرایط استفاده از منابع قانون

هدفمندی یارانه ها براي صنعتگران و معدنكاران

س�تاد تح�ول اقتص�ادی وزارت صنایع مناب�ع از اس�تفاده و مع�ادن ش�روط قانون هدفمند ک�ردن یارانه ها از س�وی

صنعتگران و معدنكاران را اعالم کرد. براساس ش��رایط اعالم شده از س��وي وزارت صنایع و معادن، بنگاه متقاضي استفاده از این

تسهیالت باید:در طرح ب��ه روزرس��اني اطالع��ات واحدهاي صنعتي و معدني ش��رکت کرده و کد رهگیري

دریافت کرده باشد. در س��امانه آم��ار تولی��د اطالع��ات و اجراي اس��تانداردهاي معیار مصرف انرژي در فرآیند

تولید ثبت نام کرده باشد.اج��راي اس��تانداردهاي معیار مص��رف انرژي

فرآیند تولید را آغاز کرده باشد.براس��اس این گزارش بنگاه هایي که از اجراي قانون هدفمند ک��ردن یارانه ه��ا، تاثیرپذیري باال یا متوسط دارند مش��مول استفاده از منابع این دستورالعمل خواهند بود و براي آموزش و خدمات مشاوره اي نیز بنگاه هاي تاثیرپذیر )باال

و متوسط( در اولویت هستند. این گزارش مي افزاید: تاثیرپذیري بنگاه ها شامل آن دسته از فعالیت هاي صنعتي است که اجراي طرح هدفمندکردن یارانه ها باعث افزایش قابل مالحظه در هزینه هاي تولید )مس��تقیم، مواد اولیه و حمل ونقل( یا کاهش قابل مالحظه اي در

تقاضاي محصول آنان شود. همچنی��ن آن دس��ته از رش��ته فعالیت هاي صنعتي ک��ه اکث��ر بنگاه ه��اي فع��ال در آن تاثیرپذیري باال و متوسط داشته باشند؛ رشته فعالیت تاثیرپذیر محسوب مي شود و بنگاهي که در یک رشته فعالیت تاثیرپذیر قرار داشته یا بر اساس بررسي سازمان صنایع و معادن استان و تایید ستاد تحول صنایع و معادن تاثیرپذیري باال یا متوسط داشته باشد نیز بنگاه تاثیرپذیر

تعریف مي شود.

خبر

48

السالم علیک یا ابا عبداهلل الحسین )ع(

www.edbi.ir

صفحه ویژه طرح هدفمند کردن یارانه ها در سایت بانک توسعه صادرات