Зөрчлийн тухай хууль, Татварын тухай хууль, Нийгмийн даатгалын сангийн тухай хууль хэнийг бодсон, хэнд зориулсан хууль вэ. Эдгээр хууль ард иргэдийн амьжиргаанд халтай болохоос амьдралд нийцгүй гэдэг нь батлагдах болов. 3

С.Батсайхан / ЗГМ©

2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108) YНЭ: 1000₮~ СоёЛт ХүНий өГЛөө СоНиН уНшиХААС ЭХЭЛдЭГ ~

ЗГМ

Нийгмийн сэтгэлгээнээс зайлуулах шаардлагатай түлхүүр үгнүүд

Хотыг ногооруулахад 19 тэрбум төгрөг хэрэгтэй

Хятадын нүүрсний салбарөсөлттэй байлаа

Цэц хэмээх зохиомол илэрхийллийг нийгмийн сэтгэл гээнээс яаралтай үлдэн хөөе.

Нийслэлийн 35 мянган га нутаг дэвсгэрийн 5000 га нь ногоон байгууламжтай.

Импортыг хязгаарласан боловч 3.9 хувиар өсч, 281 тонн нүүрс авчээ.

оНцлоХ

улс төрДавж заалдах шатны шүүх ялыг хөнгөрүүлдэг нь ҮХ зөрчсөн гэж ХЗБХ үзлээ. Алт тушаалт татварын хуулийн хэмжээг дагаж өмч буурч байгааг УУХҮЯ мэдэгдэв. Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг экс Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг шүүхэд өгчээ. БНСУ-ын Ерөнхий сайдын айлч -лалаар хоёр орны харил цааг нэг шат ахиулах талаар ярилцав.

эдийн засаг"Монгол Шуудан" компани БНХАУ, ОХУ-ыг холбосон транзит тээврээ сэргээлээ. Чанаргүй зээл сүүлийн нэг жилийн хугацаанд 45.7 хувиар өсөв. Австралийн нүүрсний импор-тыг хязгаарласан БНХАУ-ын боомтуудын тоо нэмэгджээ. Топ 20 индек 0.61 хувиарбуурч, 20,878.7 нэгжид хүрэв.

Топ 20 индекс(нэгжээр)

20,878.710,000

15,000

20,000

25,000

30,000

нийгэмАхуйн гал түймрийн улмаас эмээ, ач охин хоёр угаартаж нас барсан хэрэг гарлаа. Нийслэлийн 53 дугаар сургуулийн өргөтгөлийн барилгын шав тавих ёс болов. Нийслэлийн ЕБС-ийн сурагч-дын амралтыг ирэх сарын 6-наас эхлүүлнэ. Түүхий нүүрсний хориглолтод хяналт тавихаар долоон постод 24 улсын байцаагч ажиллана.

дэлхийГоланы өндөрлөг дэх Израйлийн бүрэн эрхийг хүлээн зөвшөөрчээ. АНУ-ын хөлөг онгоц Тайванийн хоолойгоор өнгөрсөнд эмзэглэжээ.Мексикийн Ерөнхийлөгч уугуул иргэдийг колоничилж байсны төлөө уучлал гуйхыг шаарджээ.оХУ-ын Эрүүл мэндийн сайд нас баралтын 40 хувийг урьдчилан сэргийлж болно гэлээ.

Үлгэрлэж хүмүүжүүлэх нь үглэж сургахаас амар

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 1 1 0 8

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7> 6> 5> 4

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2631.17 391.95 40.99

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

110.700.12%

98.7000.13%

63400.44%

ГЭРЭГЭ БОНД

99.3300.12%

1315.960.45%

Сенека

УЛС ТӨР

ЭДИйН ЗАСАГ

Хүчний байгууллага дахьбүх шатны томилгоог ҮАБЗ хийдэг болох уу

Албажаагүй зах зээл боломжоо алдсаар байна

уиХ-ын ээлжит чуулган най ман асуудал хэлэлцэн, өчигдөр хаал таа хийхээр төлөвлөж байсан ч, спикер Г.Занданшатар өөрчлөлт оруулжээ.

уиХ-ын даргын захирамжаар шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслийг ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэхээр болсон байна. Эдгээр хуулийн төслийг Ерөнхийлөгч

Монгол улс жилд дунджаар хагас тэрбум ам.доллартай тэнцэх үнэт чулуу, металлыг хилийн чанадад худалддаг байна. Эртнээс эдүгээ хүртэл монголчуудыг чимэг байсаар ирсэн болор, чүнчүгно-ров зэрэг үнэт эрдэнийн экспорт

2

12

Х.Баттулга санаачлан, нэн яаралтай горимоор хэлэлцүүлэхээр өргөн барьжээ.

өчигдөр өглөө мөн Засгийн газар ээлжит бус хуралдаан хийж, уг асуудлыг хэлэлцэн дэмжсэн гэсэн албан мэдээг Хэрэг эрхлэх газраас гаргав. Энэ талаар уиХ-ын дарга Г.Занданшатар, “Хууль, шүүхийн байгууллагын албан тушаалтнуудын ёс зүйгүй байдал хэрээс хэтэрсэн нь Монгол улсын оршин тогтнохуйн аюулгүй бай-далд сөрөг нөлөө үзүүлж байна.

Монголын хэтэвчийг түнтийлгэдэг зэс, нүүрстэй харьцуулахад хэмжээ бага ч чамлахааргүй мөнгө энэ зах зээлд чимээгүйхэн эргэлдэж байна.

Манай үнэт металл, чулууны экспортын бараг 99 хувийг түү-хий болон хагас боловсруулсан алт бүрдүүлдэг. тиймээс шар металлын дэргэд бусад эрдэнэ бүдгэрч, улс төр, эдийн засаг, олон нийтийн анхаарлын гадна үлдэх нь түгээмэл. Гэтэл сүүлийн 20 жил үнэт чулууны олборлолт, худалдаа, экспорт тасралтгүй үргэлжилсээр.Эхлээд энэ зах зээлийн зарим тоон үзүүлэлтэд анхаарлаа хан дуулна уу.

Б.Энхжаргал @enkhjrglZGM

Г.Байгал@baigalZGM

УРАлДААНЫ УДИРДАМЖ

“Засгийн газрын мэдээ сонин” ХМХ нь “Жендэрт суурилсан хүчирхийллийн тухай олон нийтийн ойлголтыг нэмэгдүүлэх нь” сэдэвт шилдэг нийтлэл, нэвтрүүлгийн уралдааныг сэтгүүлчдийн дунд 2019 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдрөөс 4 дүгээр сарын 3 хүртэл зарлаж байна.

УРАлДААНЫ зоРИлГо: Сэтгүүлчдийн мэргэжлийн, ур чадвартай бүтээсэн нийтлэл, нэвтрүүлгээр дамжуулан жендэрт суурилсан хүчирхийллийн тухай олон нийтийн ойлголтыг нэмэгдүүлж, нийгэмд эерэг нөлөөллийг үзүүлэх.

УРАлДААНЫ СЭДвИйН АГУУлГА:

Жендэрт суурилсан хүчирхийллийг даван туулсан түүх, туршлага Хохирогчийг буруутгах хандлагыг өөрчлөх нь Жендэрт суурилсан хүчирхийллээс сэргийлэх боломжийг нэмэгдүүлэх нь

ТАвИГДАХ ШААРДлАГА:

Сэдвийн агуулгад бүрэн нийцсэн байх. Жендэрийн мэдрэмжтэй, ёс зүйг эрхэмлэж бичих. Уралдааны зорилгод нийцсэн, олон нийтийн ойлголт хандлагыг нэмэгдүүлэхэд нэмэр болохуйц,

таниулан сурталчилсан, хариуцлагатай сэтгүүл зүйн зарчим, нийтлэг үүрэг, ёс зүйд нийцсэн байх. Уралдаанд ирүүлэх бүтээлүүд нь асуудал хөндсөн, шинэлэг, олон нийтийн анхаарал татахуйц

сонирхолтой хэлбэрээр, сэтгүүлчийн ур чадварыг илтгэсэн, мэргэжлийн түвшинд бэлтгэсэн, сонин болон мэдээллийн цахим хуудасны нийтлэл, телевизийн нэвтрүүлэг байх.

Нийтлэл нь A2 форматын ¼-ээс дээш хэмжээтэй, телевизийн нэвтрүүлэг нь 5-10 минутын хугацаатай, ашигласан материалын эх сурвалжийг эшлэлд тодорхой дурдсан байх.

Нийтлэлийг тухайн сонины дугаар, цахим холбоосны хамт файл хэлбэрээр, нэвтрүүлгийг DVD болон AV файл хэлбэрээр Digital@zasag.co хаягаар илгээх. Нэвтрүүлэг нэвтрүүлснийг нотлох байгууллагын тодорхойлолтыг хавсарган ирүүлэх.

Ажлын хаяг, овог нэр, албан тушаал, утасны дугаар, электрон шуудангийн хаягийг бичсэн байх. Уралдаанд ирүүлэх нийтлэл, нэвтрүүлгийн хүртээмжтэй байдлыг харгалзан үзэх бөгөөд олон нийтийн

сүлжээг ашиглан давхар нийтэлж, нэвтрүүлсэн, хүртээмжтэй байдал, давтамж зэргийг давуу тал гэж үзнэ.

Хугацаа: Бүтээлийг 2019 оны 4 сарын 3-ны Лхагва гарагийн 17:00 цаг хүртэл Digital@zasag.co хаягаар хүлээн авна. “Шилдэг нийтлэл” (сонин, сайтын сэтгүүлчдэд хамаарна), “Шилдэг нэвтрүүлэг” (телевизийн сэтгүүлчдэд хамраана) гэсэн төрлөөр шалгаруулна.

Шалгаруулалт: 2019 оны 4-р сарын 4-ний өдөр явагдах бөгөөд шагналыг 4-р сарын 5-ны Баасан гарагт Засгийн газрын мэдээ сонины редакцад 12 цагт гардуулна.

ШАГНАлЫН САН: Телевизийн бүтээл нь “ШИлДЭГ НЭвТРҮҮлЭГ”:

1-р байр: Өргөмжлөл, 1.5 сая төгрөгийн эрхийн бичиг (Абсолют англи хэлний сургалтын төвд суралцах эрх)2-р байр: Өргөмжлөл, 1 сая төгрөгийн эрхийн бичиг (Абсолют англи хэлний сургалтын төвд суралцах эрх)

Сонин болон сайтын дундаас “ШИлДЭГ НИйТлЭл”:1-р байр: Өргөмжлөл, 1.5 сая төгрөгийн эрхийн бичиг (Абсолют англи хэлний сургалтын төвд суралцах эрх)2-р байр: Өргөмжлөл, 1 сая төгрөгийн эрхийн бичиг (Абсолют англи хэлний сургалтын төвд суралцах эрх)

Нэмэлт мэдээлэл авахыг хүсвэл:Г.лхагвасүрэн, засгийн газрын мэдээ сонины менежер,

И-мэйл: Lkhagvasuren.g@zasag.co, Digital@zasag.co, утас: 99903581

Монголын үнэт чулуу гадаадад өндөр үнэтэй түүхий эд болдог

ТӨР ИРГЭДЭЭ ХООСОЛж МӨЛжДӨГ ХУУЛЬ “ҮйЛДвЭРЛЭХ” БОЛЛОО

улаанБаатар2019.03.27

Багавтар үүлтэй

-2° -13°

ЦАГ АГААР

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

Улс төр

2 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

С.Эрдэнэ: Энэ хууль Монголыг төргүй, парламентгүй засаглал руу оруулна

1тиймээс үАБЗ зөвлөмж

гаргаж, “Бүх шатны шүүхийн удирдах албан тушаалтан, Ерөнхий прокурор, Ерөнхий прокурорын орлогч, Авлигатай тэмцэх газрын дарга, дэд дарга нарыг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэх, хугацаанаас нь өмнө чөлөөлөх нэмэлт, өөрчлөлтийг холбогдох хуулиудад оруулах тухай

Хүчний байгууллага дахь бүх шатны томилгоог ҮАБЗ хийдэг болох уу

хууль санаачилж, нэн яаралтай горимоор уиХ-д өргөн мэдүүлэхийг Монгол улсын Ерөнхийлөгчид даалгасан. үүний дагуу өргөн баригдсан шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэх захирамж гаргалаа” хэмээн өөрийн нүүр хуудсаараа дамжуулан мэдэгдсэн юм.

ингэснээр шүүх, прокурор, авлигатай тэмцэх байгууллагын удирдлагыг Ерөнхийлөгч, уиХ-ын дарга, Ерөнхий сайд нарын шийдвэрээр чөлөөлдөг болох хуулийн төслийг энэ удаагийн ээлжит бус чуулганы хугацаанд батлах гэж байна.

Яг энэ асуудлаар МАН-ын бүлгийн ээлжит бус хуралдааныг

яаралтай зарлаж, хэлэлцэн дэмжсэн юм. улмаар Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдааныг үргэлжлүүлэн хийв.

Энэ үеэр уиХ-ын гишүүн С.Бямбацогт “Хэлэлцэж байгаа энэ төсөл уиХ-ын дэгийн тухай болон Хууль тогтоомжийн тухай хуультай хэрхэн нийцэж

байгаа вэ. Хууль санаачлагч энэ төслөөрөө бүх яамдаас саналаа авч, зургаан төрлийн судалгааг нь хийсэн үү” гэдгийг тодрууллаа. Энэ талаар Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын дарга З.Энхболд “Хуулийн байгууллага алдаж онож болно. түүнийг засаж залруулах боломж бий. Гэтэл түүнийгээ хэрэглэхийг хүсэхгүй байна. тиймээс үАБЗ хуралдаад, энэ асуудлыг шийдэх төсөл боловсруулах үүргийг Ерөнхийлөгчид өгсөн. тэр үүргийнхээ дагуу Ерөнхийлөгч төсөл санаачлан, өргөн бариад байна” гэв.

Харин уиХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ “шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай болон Прокурорын тухай, Авлигын эсрэг хуулиудад өөрчлөлт

БНСУ, Монгол Улс харилцаагаа нэг шат ахиулах талаар ярилцав

Алт тушаалт татварын хэмжээнээс хамаарч өсч, буурдаг

АйЛЧЛАЛ БАйНГыН ХОРОО

Монголд албан ёсны айлчлал хийж буй БНСу-ын Ерөнхий сайд Ли Наг ён Монгол улсын Ерөнхий сайд у.Хүрэлсүх нарын хэлэлцээрээр хэд хэдэн асуудал дээр тохиролцлоо.

тухайлбал, тус улсын 300 сая ам.долларын буцалтгүй тусламжаар нэр бүхий 10 аймагт дулааны цахилгаан станц барих төсөл, 500 сая ам.долла-рын хөнгө лөлт тэй зээлээр “Солонго-1”, “Солонго-2” орон сууц ны хороолол барих төслийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлэхээр талууд тохирсон байна. ирэх жил хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 30 жилийн ой болно. Энэ хүрээнд талууд харилцаагаа дахин нэг шат ахиулах талаар хоёр орны Ерөнхий сайдууд ярилцсан юм. Харилцаагаа нэг шат ахиулна гэдэг нь хоёр орон стратегийн түншүүд болно гэсэн үг. Харин энэ тохиолдолд алсдаа харилцан визгүй зорчих боломж нээгдэх юм.

тэрбээр Ерөнхий сайд у.Хүрэлсүхтэй албан ёсны хэлэлцээр хийсний дараа Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, уиХ-ын дарга Г.Занданшатар нарт бараалхсан юм.

Ли Наг ён Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад бараалхах үеэр олон асуудлыг хөндөж санал солилцлоо.

Монгол улсад хөдөө аж ахуй, хүнс, аялал жуулчлал зэрэг салбарт бизнесийн орон зай бий. Харин БНСу-д ноу-хау, технологи байгаа учраас хоёр орны залуусыг уялдаа, холбоотой болгон, бизнес зөвлөл байгуулах бүрэн боломжтой гэж Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хэлсэн юм.

тэрбээр энэ хүрээнд хийсэн судалгааг ч Солонгосын Ерөнхий сайдад өгсөн.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнгөрсөн онд оХу-ын Владивос-ток хотод болсон дорнын эдийн засгийн IV чуулганд оролцохдоо Зүүн хойд Азийн эрчим хүчний супер сүлжээ байгуулах хамтарсан ажлын хэсэг, байгууллага байгуулах санал гаргасан. Монгол улс нар, салхи, нүүрсний зэрэг хямд эрчим хүч үйлдвэрлэлээр БНСу, Япон

улсуудын эрчим хүчний оргил цагийн ачааллыг хөнгөвчлөх боломжтой талаар төсөл, судалгааг товч танилцуулав. Бүс нутгийг хамарсан хамтын ажиллагааны дээрх хэлбэрүүд нь энх тайван байлгах, итгэлцлийг нэмэгдүүлэх өндөр ач холбогдолтой хэмээн Монгол улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга цохон тэмдэглэлээ.

уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгч Х.Баттулга БНСу-руу зорчих визийн асуудлыг хөндөн ярьсан юм. Жишээ нь, монгол иргэд БНСу-д богино хугацаанд зорчин ирдэг ч буцаж явахад нь асуудал тулгардаг. БНСу-д байх хугацаандаа визийн зөрчил гаргаагүй иргэдэд хүндрэл учруулахгүй байхыг БНСу-ын Ерөнхий сайд Ли Наг ён-оос хүслээ.

Алсдаа харилцан визгүй зорчих боломж нээгдэх юм

Б.СэлэнгэЗГМ

Шүүх, прокурор, авлигатай

тэмцэх байгууллагын

удирдлагыг Ерөнхийлөгч,

УИХ-ын дарга, Ерөнхий

сайд нарын шийдвэрээр

чөлөөлдөг болох нь.

оруулахаар өргөн барьсан нь үндсэн хууль зөрчсөн байх магадлалтай гэж үзэж байна. шүүгч хараат бус байж, зөвхөн үндсэн хуульд захирагдана гэсэн заалтыг зөрчих нь. Энэ бол шүүгчид илт нөлөөлөх заалтыг өөртөө агуулсан гэж харж байна. үАБЗ-ийн гурван гишүүний үгээр шүүгч ажиллах нөхцөл рүү шууд түлхэж байна. Зөвхөн үАБЗ-ийн үзэмжээр бүхнийг шийддэг, хуульгүй орон болох нөхцөл рүү оруулж байна” гэлээ.

улмаар тэрбээр уиХ бол төрийн эрх барих дээд байгууллага мөн бөгөөд, хууль тогтоох эрхийг зөвхөн парламент хадгалах ёстой. уиХ-д ажлаа тайлагнадаг байгууллагын удирдлагыг үАБЗ-ийн гурван гишүүн зөвлөмж гаргаад шууд халдаг, томилдог байх нь хууль, шүүхийн хараат бус байдалд нөлөөлнө гэж хэллээ.

Харин Хууль зүйн байнгын хорооны дарга ш.раднаасэд “Энэ бол үндсэн хуультай холбоотой. Энэ системд ажиллаж байгаа 500 гаруй шүүгчийн хувь заяа үАБЗ-ийн гишүүн гэсэн гурван хүний гарт орох нь. Энэ гурван хүн бурхан биш. Буруу зөрүү шийдвэр их гаргана. Гэтэл ерөнхий том агуулгаар нь ийм төсөл боловсруулж оруулж ирдэг нь яаж байгаа юм бэ. өнөөдөр уиХ-д нөлөөлж байгаа уур амьсгал үнэхээр болохгүй тийшээ орчихлоо” хэмээн анхаарууллаа. Мөн энэ хуулийн төсөл үндсэн хуулийн цэц рүү очино шүү гэж сануулав.

Хууль зүйн сайд Ц.Нямдорж “Энэ хуулийг хумиад батлах боломж байна гэж үзвэл Хууль зүйн байнгын хорооны дарга ажиллаад оруулаад ирэх биз” гэсэн юм. ингээд санал хураахад гишүүдийн 70 гаруй хувь нь уг хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

ТОвЧХОН » ₮1 ТЭРБУМ Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө Н.Алтанхуяг өөрийнхөө Засгийн газрыг огцруулж өгөөч гэж өргөдөл барьж орж ирсэн гэж хэлсэн. Харин энэ талаар экс Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг үгүйсгэсэн бөгөөд улмаар өөрийг нь гүтгэсэн гэж үзэн Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийг шүүхэд өгсөн байна. Тэрбээр экс Ерөнхийлөгчөөс нэг тэрбум төгрөг нэхэмжилж буйгаа шүүхэд хүргүүлжээ.

» БАйНГЫН ХоРоо Эрүүгийн хэрэг хянан шалгах тухай хуульд давж заалдах шатны шүүх ялыг хүндрүүлж болохоор баталсан нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж Цэц дүгнэсэн. Тэгвэл энэ дүгнэлтийг УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороогоор хэлэлцэн, Цэцийн дүгнэлтийг хүлээн авах нь зөв гэж шийдлээ.

Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар хийлээ.

Энэ нэмэлт өөрчлөлтөөр алтны өсөн нэмэгдэх роялтиг 2.5 хувь байх хуулийн хугацааг сунгах юм. Монголд “Алт 2” хөтөлбөр хэрэгжиж байхад жилд долоон тонн алтыг төвбанк худалдан авч байсан бол 2006 оноос татварыг 68 хувиар нэмэгдүүлсэн. тухайн таван жилийн хугацаанд алт тушаалт хоёр тонн хүртлээ буурч байжээ. Харин 2010-2013 онд алтны татвар үндсэн 5+5 хувьтай байхад олборлолт таван тонн хүртэл өссөн байдаг.

2014 оны холбогдох хуулиар

алтны рояалтийн татвар 2.5 хувь болоход өнөөдрийг хүртэл олборлолт 5-22 тонн хүртэл өсөлттэй гарсныг уг хуулийн төслийн ажлын хэсгийнхэн хэлж байлаа. татварын хувь хэмжээнээс хамаарч алт олборлолтын хэмжээ өсөж, буурч байгаа нь судалгаагаар гарсан. түүнчлэн, 2010-2018 оны хооронд хилээр хууль бусаар 204 кг алт нэвтрүүлэхээр завдсан нь бүртгэгдсэн байна. Энэ асуудлын эсрэг тодорхой хэмжээнд тэмцэж байгаа гэв. 2019 оны төрөөс мөнгөний бодлогын талаар баримтлах үндсэн чиглэл, Эдийн засгийн байнгын хорооны тогтоолоор алт цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулах

асуудлыг судалж шийдвэрлэх талаар Монголбанкинд үүрэг болгосны дагуу Ажлын хэсэг байгуулаад ажиллаж байгаа аж.

Монголбанк өнөөдрийн байдлаар алтыг нэг унцийг нь 1-1.5 ам.доллараар швейцарт цэвэршүүлдэг. Монгол улс алт цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулбал урьдчилсан судалгаагаар энэ зардал 3-4 дахин өснө гэсэн тооцоо бий ч алт цэвэршүүлдэг үйлдвэр барих нь стратегийн ач холбогдолтой гэж ажлын хэсгийнхэн хариуллаа.

ингээд уг хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлэг хийсэн талаарх тогтоолыг уиХ-д танилцуулахаар болов.

-оногдсон үүргийнхээ дагуу би энэхүү яллах ажиллагааг төрийн нэрийн өмнөөс хэрэгжүүлсэн. Гэтэл Н.Энхбаяр өөрийнхөө хийсэн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрөх г ү й , хилсээр хэлмэгдсэн мэтээр үзэж, түүнийг ялласан, шүүсэн хүмүүсийг бүгдийг хууль завхруулагчид мэт болгож нийгэмд харагдуулах зорилгоор ийм зүйлийг зориуд, санаатайгаар тарааж, нийгмийн тархийг угааж байна гэж би үзэж байна.

Прокурор асан Ё.Сагсай

ЭшЛЭЛ

ҮАБЗ хуралдаад, төсөл боловсруулах

үүргийг Ерөнхийлөгчид

өгсөн

С.Батсайхан / ЗГМ©

Нийтлэлчийн булан

3ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Ядарсан олноо дарлаж ханахгүй төр юм аа. Хэзээ цадах вэ...

Ядарсан олноо дарлаж ханах-гүй төр юм. Хэзээ цадах вэ... Хуулийн нэр дор иргэдийнхээ үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг хязгаарлаж, элдэв татвар, хураамжаар шулж, мөлжих болов. Энэ бүхнээс Манжийн 200 жилийн ноёрхол эргэн ирсэн мэт санагдах болсныг нуух юун. төр мөнгө хүүлэгч мэт ажиллах болсныг өнөөдрийн нөхцөл байдал харуулна. Яг энэ байдлаараа

2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Төр иргэдээ хоосолж мөлждөг хууль “үйлдвэрлэх” боллоо

төр бизнест ингэж хутгалдах бус харин хувийн хэвшилдээ боломж олгосон бол төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш одоогийнхоос хамаагүй бага байх байсныг учир мэдэх эдийн засагчид хэлж байна. Гэтэл татварын шинэчлэлээр далимдуулан хувийн хэвшлээ боомилж, бизнесийн орчныг улам доройтуулж орхилоо. Бүхнийг хуулиар завхруулж, хуулиа өөрсдөө гаргууд зөрчих эрхэм түшээдэд одоо хэн итгэх вэ. итгэх арга алга.

Монголд бизнес хийх нөхцөл улам амаргүй болж байгааг захын баялаг бүтээгч хэлж байна. татварын байцаагч, мэргэжлийн хяналт нь ирээд шахаж хавчих эсвэл өндөр дүнтэй торгууль тавих эрх зүйн орчныг төр сая

түшээд нь улсын төсвөө өөрсдөө хэмнэж, үрэлгэн тансаглалаа тэвчиж чадсан бол тэтгэврийн насыг нэмэх шаардлага байсан уу гэвэл үгүй. төсвийн нөөц боломжоо төр ухаалаг ашиглаж, санхүүгийн сахилга батаа сайжруулсан бол татвар ч нэмэх туйлын хэрэг цээ байсан уу гэвэл бас л үгүй. уул уурхайн орлого давж биелж байгаа. Эрдэс түүхий эдийн дэлхийн зах зээлийн үнэ тогтвортой өсөж, төсөвт цутгах мөнгөний урсгал тасрахгүй байна. Эх оронч гэгдэх улстөрчдийн үйл хэрэгт эргэлзэж, итгэл алдарч байна шүү.

ЖдүХС-гаа найр тавин цөлмөөгүй бол ажлын байр өнгөр сөн хугацаанд хэдэн арван мянгаар нэмэгдэх байсан.

амьдралд ахиц дэвшил тод томруун гялтайх.

Граммын эдийн засаг нийс-лэлийн захын гэр хорооллоос хальж орон нутагт тарх-лаа. үндэсний статистикийн х о р о о н ы ү з ү ү л э л т э э р хөдөлмөрийн зах зээл дэх бүртгэлтэй ажил гүй иргэдийн тоо 2017 оноос хойш дорви той буурсангүй. улстөрчид төсвөө алдагдалтай баталж, улмаар татвараа нэмэх замаар өөрсдийн алдаатай бодлогоо иргэдийн боломжоор баллуурдаж байна. ингэж иргэдээсээ хул гай лдаг төр энэ дэлхий ертөн цөд манай-хаас өөр байна уу. Популист удир даг чийн хаа шуналд сөхөрсөн Венесуэл бидний тэмүүлсэн ирээдүй гэж үү.

Эдийн засагч д.Жаргалсайхан “төрийн оролцоо томрох тусам авлига тэлж, хувийн хэвшил хумигдаж, улмаар эдийн

бүрдүүлчихлээ. үүний цаана далд эдийн засаг буюу авлига цэцэглэх хөрс суурь тавигдаж байгааг үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхимынхан анхаа рууллаа. тэдний үгэнд төр чих гүй юм шиг хандаж, хүч түрэн татварын багц хуулийг ээлжит бус чуулганаар яаран сандран батал лаа.

төрийн дарамт, шахалт түмний амьдрал хэцүүдэхэд хүргэж мэдэх нэг шалтаг, шалтгаан нь болж байна. Бизнесийн таатай орчныг бий болгохоо үргэлж ярьдаг сайд түшмэлүүд хөрөнгө оруулалтыг хөрөнгө оруулагчтай нь үргээх “ажиллагаа” явуулсаар. үүний хариуд ам.долларын ханш бидний хэрэглээг улам үнэтэй болгож, өдөр ирэх тусам ард

иргэдийн худалдан авах чадвар муудах нөхцөлийг улстөрчид бий болгочихлоо.

Мөн Зөрчлийн тухай хуулиар үг хэлэх, шударга бусын эсрэг тэмцэх эрхээ ард түмэн чөдөр-лүүлсэн. үнэнийг ярих хэн нэгний амыг үдэж, хөл гарыг нь хуулиар “хүлж” байна. тэвчээрт хүртэл хязгаар байдаг юм шүү. Эдийн засаг хүнд байгаа гэж олон нийтэд тайлагнах атлаа төсвийн мөнгөөр тив дамжин зугаалах томилолт, хүлээн авалтын чинь зардал үнэндээ буурч гийгүүлсэнгүй. 2018 онд эдийн засаг 6.8 хувиар өссөн гэх боловч иргэдийн амьдралд наалдсан зүйл даанч үгүй. Харин улстөрчдийн хөрөнгө орлогын мэдүүлгээс үзэхэд, нөгөө л эрхэм гишүүдийн л

1990 оны ардчиллын утга учир алдагдаж мэдэхээр байна. ингээд зогсохгүй иргэдийнхээ халаас руу улстөрчид элдэв янзын хууль санаачилж, түүгээрээ бамбай хийн хайр найргүй дайрах боллоо. Хувийн өмчийг хураана, өөрийн болгоно гэж эцэг хуулийнхаа эсрэг эрх баригчид чангаар дуугарч эхэллээ. олны хэлдгээр нийгэм айдас хүйдэст жинхнээсээ автаж байна.

Зөрчлийн тухай хууль, тат-варын тухай хууль, Нийгмийн даатгалын сангийн тухай хууль хэнийг бодсон, хэнд зориулсан хууль вэ. Эдгээр хууль ард иргэдэд халтай болохоос амьдралд нийцгүй гэдэг нь хэдийн батлагдав. Сайн сайхныг амлаж сонгогдсон төрийн

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

засгийн жам ёсны хөгжлийг гацааж, ажилгүйдэл, ядуурлыг бий болгож байна” хэмээн өнөөдрийн үүссэн нөхцөл байдлыг дүгнэсэн. олон улсын байгууллагын хийсэн судалгаагаар, манай улс авлигын индексээр 175 орноос 103-т эрэмбэлэгдэж, 2017 оныхоос 16 байраар ухрав. Авлига нэмэгдэж байгааг энэ үзүүлэлт гэрчилнэ. татвар, хураамж нэмэгдэх тусам үүдээ барих аж ахуйн нэгжийн тоо өсөж, энэ хэрээр ажилгүйдэл газар авах эрсдэл эдийн засагт нэгэнт бий боллоо. төр таны зовж олсон цалинг татвар нэрээр ховх сорж, үүгээрээ өөрсдийн популист бодлогоо санхүүжүүлж, эрх мэдэлтэйгээ үлдэхийн тулд ардчиллын үнэ цэнийг ч шанаадахад бэлэн байна.

Төрийн дарамт, шахалт түмний амьдрал хэцүүдэхэд хүргэх нэг шалтгаан нь болж байна.

Уул уурхай

4 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

Зөвлөхшатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор З.Цэлмэг

Утас: 99901526

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Э.Батцэцэг

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКц

зАР СУРТАлЧИлГАА

ХАЯГ

цАХИМ ХУвИлБАР

0 0 1 1 0 8

0.9 хувиар буурсныг харуулж байна. China National Coal Group Corporation 192.2 сая тонн түүхий нүүрсний олборлолтоороо хоёрдугаарт, Yankuang Group 161.5 сая тонноор гуравдугаарт бичигджээ.

томоохон нүүрсний олборлогч-дын дийлэнх нь төрийн өмчит компаниуд бөгөөд орлого, ашгийн хэмжээ нь ч нэмэгдэх болсон. тэр хэрээр хувьцаа

шансигийн үйлдвэрлэлийн голлох (жилийн орлого нь 20 сая юаниас их) аж ахуйн нэгжүүдийн нийт ашиг 34 хувиар өсөж, 135.6 тэрбум юаньд хүрээд байна. түүнчлэн уул уурхайн салбарын нийт орлого 73 тэрбум юань хүрсэн нь 18.7 хувиар өссөн дүн юм. Мөн тус аймагт хийгдсэн хайгуулын судалгааны үр дүнд өнгөрсөн жил 2.44 тэрбум тонн нүүрсний нөөц шинээр нээн илрүүлээд байна. ингэснээр сүүлийн таван жилд нийтдээ 10.5 тэрбум тонн нүүрсний нөөц бүртгэгджээ. 2017 оны эцсийн байдлаар Хятадын нүүрсний тогтоогдсон нөөц 1.67 их наяд тоннд хүрээд буй.

БНХАу-ын үнд эсний нүүрсний ассоциацийн мэдээлснээр 2018 онд 19 аж ахуйн нэгжийн нүүрсний олборлолт 50 сая тоннын босгыг давсан гэв. Энэ нь өмнөх жилийнхтэй харьцуулахад нэг сая тонноор нэмэгдсэн гэсэн үг. Huadian

Coal Industry Group өнгөрсөн жил олборлолтоо 13.7 хувиар өсгөж 50.78 сая тоннд хүргэснээр жагсаалтад шинээр иржээ.

түүнчлэн тэдгээр 19 олбор-логчийн долоо нь 100 саяас дээш тонн түүхий нүүрс олборлосныг ассоциаци дурдлаа. Жагсаалтыг China Energy Investment Corporation 508.2 сая тонноор тэргүүлж байна. Энэ нь тус корпорацийн жилийн гарц

салбарын нийт үйлдвэрлэлийн 68 хувийг шанси, өвөр Монгол, шаанси аймаг бүрдүүлдэг.

өвөр Монголын шилийн гол 106 сая тонн түүхий нүүрс олборлож, жилийн 14.5 хувиар өссөн гэж орон нутгийн статистикийн хороо мэдээллээ. үүнээс 99 сая тонныг нь гол том 16 уурхайгаас олборлосон бөгөөд тэдний борлуулалтын орлого 20 тэрбум юань хүрсэн нь өмнөх жилээс 13.1 хувиар өсөж, бүс нутгийн нүүрсний орлогын 93.5 хувийг бүрдүүлжээ.

Харин шанси аймагт нүүрс ний олборлолт болон угаах үйлдвэрлэлийн ашгийн өсөлт 17.5 хувьд хүрч, 69.43 тэрбум юань болсон байна. Нүүрсний олборлолт болон угаах үйдвэрлэлийн голлох компаниудын нийт орлого 1.93 их наяд юань хүрснээр жилийн өсөлт 11.4 хувь болов.

2018 онд Хятадын нүүрсний нөөцийн томоохон төв

Ц.БадралНогоон эдийн засгийн бодлого

хүчтэй хэрэгжүүлж байгаа БНХАу-ын нүүрсний салбар өсөлтөө хадгалсаар байна. Хэдий нүүрсний уурхайнуудыг хаах гэх мэт арга хэмжээ авч байгаа ч тус улсын нүүрсний олборлолт, импорт аль аль нь өсөлт байна. Нүүрсний олборлолт нь 5.2 хувиар өсөж, 3.55 тэрбум тоннд хүрсэн бол нүүрсний компаниудын ашиг, орлого ч 10-аас илүү хувиар тус тус өсөв. Гол өсөлтийг нүүрсний томоохон нөөц бүхий цөөн бүс нутаг бий болгож байна. Хятадын нүүрсний

Импортыг хязгаарласан боловч 3.9 хувиар өсч, 281 тонн нүүрс авчээ

эзэмшигчдэдээ тараах ногдол ашгаа нэмэгдүүлснээс гадна хөрөнгө оруулалтад зарцуулах талаар компаниудын тайланд дурдаж байна.

Хятадын нүүрсний салбарын хоёр дахь том тоглогч China National Coal Group-ийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй China Coal Energy компанийн 2018 оны хувьцаа эзэмшигчдэд ногдох цэвэр ашиг 3.2-3.6 тэрбум юань (477.2-536.8 сая ам.доллар) хүрсэн нь өнгөрсөн оны эхэн үетэй харьцуулбал 32.5-49.1 хувиар өссөн дүн болохыг компани танилцууллаа. Ашиг алдагдлын зөрүүгээр тооцсон цэвэр ашиг өмнөх жил нь мөн 54.1-73.4 хувийн өсөлт үзүүлж 3.19-3.59 тэрбум юаньд хүрч байжээ.

Харин хамгийн том олборлогч China Energy Investment Corporation-ийн биржид бүртгэлтэй China Shenhua Energy компанийн хувьцаа эзэмшигчдэд ногдох цэвэр ашиг бага зэрэг буурсан байна. Цэвэр ашгийн хэмжээ 6.56 тэрбум орчим ам.доллараар буюу 2.3 хувиар буурах урьдчилсан төлөв гараад байна гэж компани мэдэгдлээ.

Хятадын дотоодын нүүрсний олборлолт өссөн ч импортын хэм-жээ нь мөн өнгөрсөн онд өсөлт үзүүлэв. Хэдийгээр жилийн төгсгөлд агаарын бохирдолтой тэмцэх улсын төлөв лөгөөний хүрээнд импортыг хязгаарласан боловч жилийн өсөлт 3.9 хувь хүрч, 281 сая тонн нүүрс импортолсон байна. импортын мөнгөн дүн 161.3 тэрбум юань буюу ойролцоогоор 23.9 тэрбум ам.доллар болсон нь 2017 оныхоос таван хувь өссөн дүн юм. Харин коксжих нүүрсний импорт эсрэгээр найман хувиар буурчээ. 2018 онд 65.2 сая тонн кокс жих нүүр импортолсон байна. Энэхүү бууралт нь 12 дугаар сард Засгийн газраас тавьсан импортын хяз-гаар лалт тай холбоотой гэдгийг шинжээчид хэлж байна. 12 дугаар сарын импорт өмнөх оныхтой нь харьцуулахад 49 хувиар бага байв.

олборлолт жилийн өсөлт

1. China Energy Investment Corporation 508.16 сая (0.9%)

2. China National Coal Group Corporation 192.21 сая (0.8%)

3. Yankuang Group 161.48 сая (19.5%)

4. Shaanxi Coal and Chemical Industry Group Co., Ltd. 160.23 сая 14.4%

5. Shandong Energy Group Co., Ltd. 145.36 сая 2.8%

6. Datong Coal Mine Group 137.21 сая 8%

7. Shanxi Coking Coal Group 100.11 сая 4.2%

Хятадын нүүрсний салбар өсөлттэй байлаа

Хятадын нүүрс олборлолтоор тэргүүлэгч 7 компани

Хайгуулын төсөв 10 тэрбум ам.доллар боловГЕОЛОГИ

НҮҮРС

хүдэр, нүүрс, хөнгөн цагаан болон газрын тос, байгалийн хийн салбар хамрагдаагүй аж. идэвхтэй хайгуулын компаниудын тоо 1651-т хүрч найман хувийн өсөлт үзүүлжээ. 2012 онд хайгуулын зардлын хэмжээ 21 тэрбум ам.доллар давж байснаас хойш анх удаа хайгуулын жижиг компаниудын сонирхол болон төсөв огцом өсөж байгаа нь энэ аж.

2016 оны хоёрдугаар хагасаас эхэлсэн эрдэс түүхий эдийн үнийн өсөлт салбарыг бүхэлд нь сэргээснээс гадна тогтвортой хадгалагдаж байгаа нь хайгуулын зардал өсөхөд нөлөөлжээ. үүнээс гадна хөрөнгийн зах зээл чамгүй эерэг нөлөө үзүүлснийг судалгааны тайлангууд харуулж байна. Компанийн хайгуулын стратеги /CES/ байгууллагын судалгаагаар жижиг хайгуулын компаниуд хөрөнгийн зах зээлээс хөрөнгө босгох, санхүүжилт татах нь нэмэгдсэн гэжээ.

Харин нийт зарцуулсан зардлын хэмжээгээр Канад,

Австрали,

АНу тэргүүлж байна. Канадын төсөв 31 хувиар өсөж 1.44 тэрбум ам.доллар болсон. Австралийнх 23 хувиар өсөж 1.33 тэрбум ам.доллар болжээ. дээрх хоёр улсын нийт зардлын 55 хувийг алтны хайгуул эзэлж байгаа юм.

Нийт хайгуулын төсвийн бараг талыг нь алтны хайгуул эзэлж байгаа бөгөөд 4.85 тэрбум ам.доллар болж 18 хувиар өсжээ. Энэ нь нийт 958 компанийн мэдээллийг нэгтгэсэн дүн юм. Нийт зардлын 52 хувийг топ 25 компани бүрдүүлж байна. томоохон олборлогч компаниуд ч хайгуулын зардлаараа тэргүүлж буй. Newmont Mining компанийн хайгуулын зардал 26 хувиар өсөж, 222 сая ам.долларт хүрснээр алтны компаниудыг тэргүүлж байна. Хайгуулын төсөв хамгийн өндөр буй 20 компаниас ердөө хоёр компанийн төсөв буурсан дүнтэй байгаа нь томоохон компаниуд хайгуулын ажилд, шинэ нөөц нээн

илрүүлэхэд ихээхэн ач холбогдол өгч, хөрөнгө мөнгө зарцуулж байгааг тодорхой харж болно. Нэг компанийн зарцуулж буй зардал дунджаар 5.1 сая ам.доллар байгаа нь өм нөх оноосоо 0.6 сая дол лараар өссөн үзүү лэлт юм. Мөн 2012 оноос хойш- х и хамгийн өн дөр дүн болж байна.

Алтны хайгуул уламж лал ёсоо роо Канад, Авст рали, АНу-д түлхүү төвлөрч байна. дээрх гурван улс нийлээд нийт төсвийн 45 хувийг зар цуулжээ. тэдний араас Мексик, Перу тэргүүтэй өмнөд Америкийн таван улс жагсаж байгаа аж.

Батарейн түүхий эд лити

кобальтын хайгуулын зардал өмнөх оноосоо 82 хувиар өсөөд байгаа бөгөөд 2015 онтой харьцуулахад тав дахин өссөн гэсэн үг юм. Гэхдээ уламжлалт суурь металл болон өнгөт металлын хайгуулын зардалтай харьцуулахад бага хэвээр байгааг S&P онцолжээ.

тэгвэл Африк тивийн хайгуулын төсөв 14.1 хувиар өсөж, 1.28 тэрбум ам.доллар болсон байна. үүний тал хувь нь алтны салбарт хамаарагдаж байна. Зөвхөн Burkina Faso улсын хувьд 148.9 сая ам.долларыг алтны хайгуулд зарцуулснаараа тивдээ тэргүүлж байна. Харин нийт

өнгөт металлын хайгуулын салбарт зарцуулсан зардлаараа Бүгд Найрамдах Ардчилсан

Конго улс /DRC/ 269.5 сая ам.долларын төсвөөр тивдээ тэргүүлж байна. тус улсын хувьд өндөр роялти, татвар тогтоосон уул уурхайн шинэ хуультай болсон ч хайгуулын

зардал нь 54 хувиар өссөн нь сонирхол татахуйц дүн юм.

AsiaMining-ийн захиалга үргэлжилж байна.Утас: 99907829

С.Болд-Эрдэнэдэлхий нийтээр өнгөт

металлын хайгуулын зардал өнгөрсөн онд 19 хувиар өсөж, 10.1 тэрбум ам.доллар болсон талаар S&P Global Market Intelligence өнгөрсөн 11 дүгээр сард мэдээлэв. Эрдэс баялгийн түүхий эдийн үнэ өссөнийг дагаад хайгуулын төсөв хоёр дахь жилдээ өсөж байгааг тус судалгааны байгууллага онцолсон. өнгөт металлын түүхий эдүүдээс батарейн түүхий эд болох лити, кобальтын хайгуулын төсөв өмнөх оноос 82 хувиар огцом өссөн нь онцлох үйл явдал хэмээн судлаачид үзэж байна.

Харин Монгол улсад хайгуулын зардлын хэмжээ 2017 оны эцсийн байдлаар 160 тэрбум төгрөг буюу ойролцоогоор 64 сая ам.доллар байгаа талаар Ашигт малтмал, газрын тосны газрын тайланд дурджээ. 2018 оны дүн эцэслэн гараагүй байгаа ч өссөн дүнтэй гарах таамагтай байгааг тус агентлаг мэдээлсэн.

S&P Global Market Intelligence энэхүү судал гаанд төмрийн

Нийгэм

5ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Огноо: 2019 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр: XIII.2.1.9 “Бодонч, Ангиртын голын төмөр бетон гүүр, 40 у/м /Ховд, Алтай сум/” төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер.Тендер шалгаруулалтын дугаар: ТӨБзГ-2019/ XIII.2.1.9

Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос XIII.2.1.9 “Бодонч, Ангиртын голын төмөр бетон гүүр, 40 у/м /Ховд, Алтай сум/” ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу. Тендер шалгаруулалтыг Сангийн сайдын 2013 оны 07 дугаар тушаалаар батлагдсан “Цахим тендер шалгаруулалт зохион байгуулах журам”-ын дагуу зохион байгуулж байна.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000.00 (Тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх шаардлагатай.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж хэмжээ нь батлагдсан төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн нийт дүн: Батлагдсан төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байна.

Сүүлийн 3 жил буюу зөвхөн 2016, 2017, 2018 оны аль нэг жилд доод тал нь нэг удаа батлагдсан төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 30 хувиас доошгүй хэмжээний ижил төстэй төмөр бетон гүүрийн барилга байгууламжийн угсралтын ажлын гэрээ байгуулж ерөнхий гүйцэтгэгчээр ажилласан байна.

Дараах тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай:зам, тээврийн хөгжлийн яамны:2.8.2.3. Бүх төрлийн зам, гүүр, тунель, үерийн хамгаалалтын далан барих /Түншлэлийн гишүүн, туслан гүйцэтгэгч нь гүйцэтгэх ажил үүргийнхээ дагуу тусгай

зөвшөөрөлтэй байна./Тендерийн баталгааны дүн: 12,000,000.00 (Арван хоёр сая) төгрөг. Монгол Улсын хуулийн

этгээд тендерийн баталгааг банкны баталгаа, Монгол Улсын Засгийн газрын бонд, эсхүл Монгол Улсын Засгийн газраас зөвшөөрсөн үнэт цаасны хэлбэрээр ирүүлж болно.

Тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 10.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 10.30 цагт нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газраас зохион байгуулдаг цахим худалдан авах ажиллагааны төлбөргүй сургалтанд хамрагдахыг зөвлөж байна. Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг,ТӨРИйН ӨМЧИйН БоДлоГо, зоХИцУУлАлТЫН ГАзАР,

Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, 1 дүгээр хороо,Энхтайваны өргөн чөлөө-16А, засгийн газрын IX байр,

Нэг цэгийн үйлчилгээ, Утас: 62263014, 62263038цахим хаяг: www.tender.gov.mn

ТЕНДЕРИйН УРИлГА

Л.Баатарцогт: Хотыг ногооруулахад 19 тэрбум төгрөг хэрэгтэй

Хотын агаарыг цэвэршүүлж, чийгшүүлэн, шороо, тоосжилтыг багасгадаг зүйл бол ногоон байгууламж. Тэгвэл хуурайшил ихтэй энэ жил нийслэлийн ногоон байгууламжийг хэрхэн нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж байгаа талаар Улаанбаатар хотын

Захирагчийн ажлын албаны Ногоон байгууламж хариуцсан мэргэжилтэн Л.Баатарцогтоос тодрууллаа. Тэрбээр нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн хэмжээг нэмэгдүүлэхийн тулд энэ жил орон сууцны хороолол дотор 34 байршилд сүүдрэвчтэй, сандалтай, хогийн савтай, явган хүний замтай бичил цэцэрлэг байгуулахаар болсон гэв.

-Өнгөрсөн амралтын өдрүү-дэд моддыг тордож янзлаад эхэлсэн байна лээ. Ногоон бай-гууламжийн ажил яг хэзээнээс эхэлдэг юм бэ?

-Хот цэцэрлэгжүүлэх, ногоон байгууламжийн ажил тодорхой хугацаатай, графикийн дагуу, өөрийн гэсэн технологитой

Нийслэлийн 35 мянган га нутаг дэвсгэрийн 5000 га нь ногоон байгууламжтай

Г.СанжаахандЗГМ

явдаг. Энэ сарын 16-ны өдрөөс мод услах ажлаар эхэлсэн. Зарим зүлгийн хайс эвдэрснийг засаж, чангалах, угаах гэх мэтээр тохижилтын ажил өрнөж байна. дөрөвдүгээр сар гармагц амралтын өдөр болгон модоо услаад явна шүү дээ. ирэх сарын 20-ноос шинээр болон нөхөн тарих мод, сөөгний нүх, услалтын шуудуу ухаад, тавдугаар сарын 1-нээс тарилт эхэлнэ. ингээд зургаадугаар сараас зүлэг тарьж, цэцгийн мандлуудаа байгуулна.

-Өнгөрсөн онд хэчнээн мод, бут, сөөг тарьсан бэ?

-Нийслэлийн 95 га талбай бүхий 100 гаруй гудамжинд нийт 370 гаруй мянган ширхэг бут, сөөг тарилаа. ихэвчлэн гоёл чимэглэлийн, цэцэглэдэг голт бор, монос, долоогоно, шар навчит хайлаас, тэхийн шээг, боролзгоно гэх мэт ургамал тарьсан. Мөн том оврын 4-5 метрийн өндөртэй нарс модыг 3714 ширхэг, 800 гаруй гацуур мод тарьсан. Мөнх ногоон, навч, шилмүүсээ гөвдөггүй моддыг сүүлийн гурван жилийн хугацаанд хотын ногоон массыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр тарилаа.

-Жил бүр ногоон байгуу лам-жийн ажил хийдэг. Нийслэл хотын хэдэн хувь нь ногоон байгууламжтай болсон бэ?

-улаанбаатар хотын ний-тийн эзэмшилд нийт 1.7 сая мод сөөг, 1.3 сая метр кв талбайд зүлэг ургаж байна. Гэхдээ бай-гуул лага болон аж ахуйн нэгж, гэр хороолол, зуслангийн байшингийн хашаан дотор, туул болон Сэлбэ голын дагуу байгаа ногоон байгууламжийг нийлүүлээд тооцвол 5000 га талбайтай болно. тодруулбал, улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэр нь 35 мянган га бөгөөд үүний 5000

га нь ногоон байгууламжтай байна гэсэн үг. Бусад талбайд нь ногоон байгууламжгүй, барилга, зам харгуй, сул шороо, хөрс зэргээс бүрддэг.

тиймээс нийслэлийн Засаг даргын болон Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт 2020 он хүртэл хотын ногоон байгууламжийн талбайг нэмэг-дүүлнэ гэж тусгасан. Нэг хүнд

ногдох ногоон байгуулам жийн хэмжээ 2016 онд 2.4 метр кв байсан бол 2020 онд хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр зорьж байна.

-Энэ жил ногоон байгуу лам-жийн ажлыг хэрхэн эрчим-жүүлэн вэ. Төлөвлөсөн ажлуу-даасаа сонирхуулахгүй юу?

-Энэ жил орон сууцны хороо-лол дотор 34 байршилд явган хүний замтай бичил цэцэрлэг

байгуулахаар зураг төслийг нь гаргаж байна. Бэлэн болмогц байршлуудыг тодорхой бол-гоно. Нэг дүүрэгт 3-4 бичил цэ цэрлэг байгуулах юм. Мөн III, IV хороололд 800 орчим, Зүүн дөрвөн замаас офицеруудын ордны тойрог хүртэл замын голоор 600 мод тарина. түүнчлэн Моносын уулзвараас 22-ын товчоо хүртэл замын хоёр талаар улиас тарьж цэцэрлэгжүүлж, ногооруулахаар төлөвлөсөн. тендер зарлаж гүйцэтгэгч компа нийг шалгаруулна.

-Өнгөрсөн жил хэдэн төгрөг төсөвлөсөн бэ. Төсөв нь хан-

галт тай байж чаддаг уу. Энэ жил хэдэн төгрөг төсөвлөсөн юм бол?

-өнгөрсөн жил 7.5 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Энэ жил мөн л адил хэмжээний мөнгө төсөвлөхөөр болсон. Хотыг бүхэлд нь ногоон байгууламжтай болгоно гэвэл жилд 19 тэрбум төгрөг хэрэгтэй. Хэрэгцээнийхээ хэрээр ажил хийх гэхээр мөн-гөндөө баригддаг. төсөвтөө л

тааруулж ажиллаж байна.-Ногоон байгууламжийн

ажил хийхэд юу саад болдог вэ. Тулгамдаж байгаа асуудал бий юу?

-Хамгийн их тулгамддаг асуу дал бол хөрөнгө мөнгө бай даг. Зүлэг арчлах, услах, бордох, үхсэнийг нь авч шинээр тарих, шинэ газар зүлэгжүүлнэ, тарина гээд дөрөвдүгээр сараас арваннэгдүгээр сарын 30 хүртэл ажиллана. Энэ хугацаанд 400-500 хүн цалинжуулна. Жилд 200 цэцэрлэгч шинээр сургадаг. Мод үржүүлгийн 50 гаруй хувийн аж ахуй байна. үүнээс харахад бэлдэц, хүн хүч, тоног төхөөрөмж бол хангалттай.

дээр хэлсэн 100 гаруй гу дам-жинд 20 гаруй төрлийн агро-тех нологийн ажил хийгддэг. та рих модоо хүртэл мөн гөөр авдаг. тухайлбал, том оврын мод дыг Сэлэнгэ, төв айм гийн ойн ангиудтай гэрээ хийж авдаг. Мөн ойн нөхөн сэр гээл тэнд зо-риулж тарьсан ой үр жүүл гийн талбайгаас худалдаж авдаг.

Эрүүл мэндийн мобайл технологи буюу хөдөлгөөнт эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг 11 аймгийн 16 сум, дөрвөн дүүр-гийн дөрвөн хорооны иргэд авах боломжтой болжээ. тус технологийн тусламжтайгаар малчны хот болон Баянхошууны задгайд амьдарч буй айл өрхөд очин даралт, доХ, тэмбүү, сахар, B, C вирус, Хелико бактери үзэж, зүрхний бичлэг хийж, эхо-д харж, жин өндрийг нь хэмжих аж. тодруулбал, гэрт нь очиж үнэ төлбөргүй эрт илрүүлэг,

урьдчилан сэргийлэх үзлэг хийх юм. Энэ үйл ажиллагаа энэ оны тавдугаар сар гэхэд бүх аймаг, нийслэлийн алслагдсан сум, хорооны иргэдэд хүрэхээр болжээ. Энэхүү ажлыг дЭМБ, БНСу-ын олон улсын эрүүл мэндийн сан, Солонгосын иргэдийн санд дэмжиж ажилласан бөгөөд Эрүүл мэндийн сайд д.Сарангэрэл өчигдөр эмч, эмнэлгийн ажилт-нуудад гардуулж өглөө. ийнхүү эрүүл мэндийн салбарт дахин нэг дэвшил гарч, эмнэлгийн үйлчил-гээ таны гэрт очдог боллоо.

Эмнэлгийн үйлчилгээ таны гэрт очдог боллоо

Нэмэлт нислэгийн үнэ хямдарлаа

ЗГМ ТОвЧХОН» БоловСРол ЕБС-ийн сурагчдын гуравдугаар улирлын амралт ирэх сарын 6-аас эхэлж нэг долоо хоног үргэлжилнэ. Харин хөдөө орон нутгийн сурагчид энэ сарын 23-наас дөрөвдүгээр сарын 14-нийг дуустал гурван долоо хоног амарна.

» АНХААРУУлГА НӨАТ-ын буцаан олголт аваагүй 15,627 иргэн байгаа аж. Эдгээр иргэдийг ирэх сарын 29-ний дотор мэдээллээ засаж, баталгаажуулахыг нийслэлийн татварын албанаас анхаарууллаа.

» УРАлДААН Хүнсний аж үйлдвэрийн ажилтан, ажилчдын 89 жилийн ойн өдрийг угтан “Бялуу чимэглэх ур чадварын улсын уралдаан”-ыг өчигдөр зохион байгууллаа. Тус уралдаанд баг бүр гурван гишүүнтэй оролцох бөгөөд гурван төрлөөр өрсөлдсөн юм.

» ҮзЭСГЭлЭН Монгол Улсын аялал жуулчлалын хамгийн том үзэсгэлэн "ITM 2019" энэ сарын 29-31-ний өдрүүдэд Мишээл Экспо төвд болно. Үзэсгэсгэлэнд Монгол, Япон, Тайланд, ОХУ-ын Буриад, Тува, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны аялал жуулчлал, тээвэр, зочлох болон үзвэр үйлчилгээний 300 гаруй байгууллагууд бүтээгдэхүүн үйлчилгээ, дэвшилтэт технологи, шилдэг инновацийг танилцуулна.

» ДУУДлАГА Гэр шатаж хоёр хүний амь нас эрсэджээ. Тодруулбал, Чингэлтэй дүүргийн 18 дугаар хороонд таван ханатай гэр болон амбаар шатаж буй тухай дуудлага өчигдөр 02:34 цагт Онцгой байдлын албанд иржээ.

МЭДЭЭ МЭДЭЭЛЭЛ

үндэсний агаарын тээвэрлэгч “МиАт” төХК улаанбаатар-Сөүл чиглэлд нэмэлт нислэг үйлдэх болсонтой холбогдуулан энэ сарын 28-ны пүрэв гаригийн нислэгтээ хямдрал зарлаж байна. ингэснээр тус өдөр улаанбаатар-Сөүл чиглэлд хоёр талдаа 1,100,000 төгрөгөөр нисэх боломжтой боллоо.

Мөн энэ зуны нислэгийн хугацаанд тус компани Сөүл хот руу өдөр бүр нислэг үйлдэх юм.

дашрамд дурдахад, тус “МиАт” компани Сөүл, Бусан хотын чиглэлийн тийзний өдөр солиход ямар нэгэн хураамж авахаа больсон байна.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Цэц хэмээх зохиомол илэрхийллийг нийгмийн сэтгэл­гээнээс яаралтай үлдэн хөөе

Нийгмийн сэтгэлгээнээс яаралтай зайлуулах шаардлагатай түлхүүр үгнүүд

төр, нийгмийн хямрал нь түүний үүр уурхай болсон тогтолцоонд байна гэж үздэг бол зарим нь хүндээ байна гэдэг. Систем талаас нь аваад үзэхээр аль алинд нь байна. Нарийвчилбал системийн хямрал гэж харагддаг. өөр бас нэг чухал хүчин зүйл нь нийгмийн сэтгэлгээ юм. Нийгэм гэдэг нь хувь хүмүүсийн арифметикийн дундаж нийлбэр огт биш, тэдний хоорондын харилцаа гэдэгт л хамаг учир нь байгаа юм. Энэ харилцаа тодорхой түвшиндээ нийтлэг сэтгэлгээг бий болгодгийг нийгмийн сэтгэлгээ гэнэ. тэгэхээр системийн хямралд нийгмийн сэтгэлгээ бас нөлөөлөх тал байгаа гэсэн логик дүгнэлтийг хийж болох юм. Нийгмийн сэтгэлгээнд нөлөөлдөг олон хүчин зүйл бий. Энэ дотроос монгол хэлэнд аль хэдийн хэвшмэл болсон зарим гажуу үг илэрхийллийг тухайлан авч үзэх зайлшгүй шаардлагатай гэж үзэж, асуудлыг хурцаар памфлет агуулгаар, шинжлэх ухааны хялбаршуулсан хэлээр гаргаж тавихыг хичээлээ.

Үг сэтгэлгээнээс, үйлдэл сэтгэлээс гардаг.

үг үйлдлийн зөрүү эндээс эхэлдэг. тэр нь нийгмийн сэтгэлгээнд маш хүчтэй тусгалаа олж, заримдаа хүчтэй савлуулдаг. үг бол хүчтэй зэвсэг, үхлийн сум болон тусах тохиолдол ч бий. Нийгэм хэдийгээр өөрийн жам ёсоор аажим, хувьслын замаар хөгждөг ч сэтгэлгээг үгээр өөрчилж бас болдог аж. үүнийг концепци гэж ойлгож болох байх. Нийгмийг орчноор нь дамжуулж нөлөөлөн өөрчилж болдогтой адил нийгмийн сэтгэлгээг үгээр өөрчилж болно гэсэн үг. онож зөв хэвшүүлсэн сайн үг нийгмийг хөгжүүлнэ, харин муу үг модон улаатай гэгчээр зарим хэвшмэл буруу хэллэг, утгагүй үг нийгмийг аажимд нь эвдлэн хямралд оруулдаг. тэгэхээр үг илэрхийллийн сонголт харилцаанд ямар чухал ач холбогдолтой болох нь харагдаж байна.

Үгээр хүнийг тамлаж болно, үнэн хэрэгтээ үхүүлж ч болно. Үгээр хүнийг амилуулж болно, урам зоригийг бадрааж ч бас болно.

Мэдээж нэг талаас яруу сайхан монгол хэл бичгээ бид бөөцийлөн хайрлаж, нөгөө талаас баяжуулж авч явахын чухал нь хэнд ч ойлгомжтой. Гадаад үг, илэрхийллийн талаар гэхэд л монгол хэл ярианд төвөггүй хөрвүүлээд хэрэглэчихэж болох үгэн дээр чамирхаж, үгээр гангаран чалчих нь монгол хэлээ эрлийзжүүлэх аюултай. Нөгөө талаар дэлхий дахинаараа орчуулгагүй хэрэглээд хэвшчихсэн эртний грек, латин гарлын, ялангуяа шинжлэх ухааны нэр томъёог утга гуйвуулан орчуулах нь зөвхөн хэл зүйд ч гэлтгүй нийгмийн хөгжилд муугаар нөлөөлөх талтай. Гаднын юм бүхнээс цэрвэж, зөвхөн Монголоороо байна гэх нь нэг төрлийн сэтгэцийн өвчин юм.

Маш гайхамшигтай орчуулгууд манайд үй түм бий. тухайлбал соёл иргэншил (цвилизаци),

эдийн засаг (экономика), ардчилал (демократи). Соёл иргэншил гэдэг нь товчдоо иргэнших соёл л гэсэн утга. Эдийн засаг гэхээр экос буюу эд ахуйн зарцуулалтад номус буюу хуулиар хяналт тавина гэсэн утга болохоос улстөрч гэж өөрийгөө хэлсэн нэг эрхмийн тайлбарласан шиг эд агуурсаа янзалж засч сэлбэнэ, сандал ширээний хөл засна гэсэн үг биш л дээ. Ардчилал гэдэг нь ардын эрх давамгайлах гэсэн утга болохоос “ардыг чилээж ал” гэсэн агуулга биш. “Ардчиллын алтан хараацайнууд”-ын жиргэдэг шиг ардчилал бол олны өмнө үгээ нээлттэй хэлж чаддаг болохыг хэлээд байгаа гэдэг ч бас биш. тэднийхээр бол ардчилал дуусчихсан болж таарч байна.

үг судлалд хэл зүйн буюу морфологи, нийгэм зүйн буюу социологи талаас нь хандах шаардлага бий. үг бүтээх ёсон, хэл шинжлэлийн үг зүйн утга учрыг энд хөндмөөргүй байна, би энэ талын мэргэжилтэн ч биш. Харин нийгэм зүйн шинжлэх ухааны зарим нэг нэр томьёо, мэргэжлийн үг хэллэг орчин цагийн хөгжлөөс хоцрогдож, улмаар нийгмийн ухамсарт сөргөөр нөлөөлөн, урагшлах хөдөлгөөнд саад болохоор барахгүй их хэмжээний хохирол учруулан төр улсыг хямраахад хүргэх нөхцөл бий болгоод байгааг ажигласнаа шат ахиулан судалж дүгнэлт хийн толилуулж байна. дүгнэлт маш товчхон.

Нийгэм зүйн тогтож хэвшсэн зарим үг хэллэг, нэр томьёо, нийгэм-эдийн засгийн цаашдын хөгжилд саад болж, улмаар системийн хямралын гол шалтгааны нэг болж байна. Нийгмийн сэтгэлгээнд сөрөгөөр нөлөөлж байгаа ийм үг хэллэгүүдийг цаг алдалгүй өөрчлөх ёстой.

төр улсын албан хэллэгт хэрэглэхэд тохиромжгүй, хууль тогтоолд ашиглаж болохгүй аман ярианы үг хэллэг гэж байдаг. үүнийг утга гажуудуулахгүйгээр албаны үгээр орлуулан хэрэглэдэг ёс бий. Яг түүнтэй адил үеэ өнгөрөөсөн, эсвэл түүхийн хүрдээр утга нь гажуудаж, цаашид хэрэглэж болохооргүй болсон үг хэллэг, ялангуяа нийгэм зүйн индекстерм зөндөө. индекстерм гэдэг нь орчуулагагүй хэрэглэгддэг нэр томъёо, ардаа нийгэм зүйн маш олон тооны утгыг дагуулж явдаг үг гэсэн агуулгатай. Миний хувьд контекстэд нь (орчуулагагүй) тохируулаад “түлхүүр утга” гэж хөрвүүлэн бичдэг, батлагдаагүй орчуулга. Хуримтлагдсан нэг чигийн олон асуудал дотор гол гогцоог нь олоод татчихаар бусад нь дагаад босоод ирдэг юм гэж дарга нар ярьдаг, тэр бол индекстерм. Нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд зарим нэг хуучирсан нэр томьёо саад болж, сөргөөр нөлөөлөх үед нь зохион байгуулалттай өөрчлөлт оруулан нийгмийн сэтгэлгээнд зөвөөр хэвшүүлэх бодлогыг улс орнууд баримталдаг, үүнийг po-litically correct гэж хэлнэ. Манайд зөвөөр засч хэвшүүлмээр албан хэллэг, үг илэрхийлэл тоймгүй олон. Эндээс төр улс, эдийн засаг, хуулийн хүрээнд тус бүрээс нэгийг

жишээ болгон сонгон авч тайлбар хийлээ.

УЛС ТӨР. Энэ үгийг мэдэхгүй монгол хүн байхгүй. Энэ үгэнд нь утга байхгүй, ард нь илэрхийлэл байхгүй, дээр нь хязгаар, доор нь суурь гэж байхгүй, гадаад хэлэнд орчуулагддаггүй, дэлхийд үүнтэй адилтгах үг байхгүй, Монголын үндэсний уламжлал ч биш ийм л нэг нэр томьёо ч юм уу нийгэм зүйн илэрхийлэл ч юм уу хоосон хий үзэгдэл шиг юм түгээмлээр хэрэглэгдсээр, нийгмийн сэтгэлгээнд гүн бат суужээ. Сүүлийн жилүүдэд “улс төр” гэх хоосон юмаар халхавч хийн хиймэл нэр томьёо үүсгэн “улс төрийн шийдвэр”, “улс төрийн томилгоо”, “улс төрийн бодлого”, “улс төрийн нам” гэх зэргээр намын бодлогыг төрийн дээр гарган, “нам бол улс төр”, эсвэл урвуугаар “улс төр бол нам” гэсэн хорлонтой суртлыг явуулж, хонжоо гаргах хэрэгсэл болгон ашигладаг болсон. Байхгүй хоосон юмаар дарангуйлал тогтоож байна.

Эсвэл эсрэгээр нь туйлширч, байхгүй хоосон юмыг ашиглан улстөржлөө хэмээн биесээ гутааж байна. улстөржих гэж ер нь юуг хэлээд байгаа юм бэ? туйлын ойлгомжгүй.

Улс төр гэж байхгүй хоосон юмыг хөөргөж, дэвэргэж албан тушаал ахих, эрх мэдэл олж авах, улмаар бусдыг дарангуйлах зэвсэг болгон ашиглаж байна. Намыг улс төр хэмээн өргөмжилж, үндэсний дарангуйлагч болгон цоллож байна.

“улс төр” гэж чухам юу вэ? Энэ асуултыг хүн бүр өөртөө тавиад үзэхтүн! Хариу гарахгүй, учир нь тийм юм байхгүй. Ер нь “уЛС төр” гэж хаанаас гарч ирсэн нэршил юм бэ? Нэршил гэж хэлэхэд бас хэцүү, байхгүй хоосон юмыг нэршүүлнэ гэх нь утгагүй. тэгэхээр “хийсвэр нэр томъёо” гэвэл ононо. Полitik гэсэн грек гаралтай нэр томьёо оросын политика гэгчээр дамжин “улс төр” хэмээн орчуулагдсан гэж зарим судлаач хэлдэг. Миний хувьд энэ үзэл бодолтой санал нийлдэггүй. Нэгт, полiтiка гэдэг нь “төрийн бодлого” гэсэн агуулга, дэлхийн аль ч улсад тэр утгаараа ойлгогддог. Хоёрт, тухайн үеийн хэлний магнатууд ямар мундаг хүмүүс байсныг хүн бүхэн мэднэ. Б.ренчин, Б.ширэндэв, Ц.дамдинсүрэн...тэд утга гуйвуулсан орчуулга хийхгүй. Буриадад политика гэхийг “гүрэн төрийн бодлого” гэж хөрвүүлсэн байдаг. Энэ бүхнээс харахад субьектив нөлөөлөл орсон нь тов тодорхой. тухайн үед улс орны амьдралыг нэг нам манлайлан удирдаж байсан нь ч нөлөөлсөн байх. Намд үнэнч болохоо харуулж

тодрох өвчтэй гаж үзэлтнүүд одоогоос ч хавьгүй олон байсан нь ойлгомжтой. Бошгыг хална гэхээр л юм бүхнийг өөрчилнө гэж ойлгоод “төр улс” гэхийг урвуулж хөрвүүлэн “улс төр” болгосон байх магадлалтай гэж боддог. үүнийг нотлоход тун амархан, тухайн цаг үеийн МАХН-ын архивыг ухахад л хангалттай. Хэрэв өнөөдрийг хүртэл “улс төр” гэх гажуу сэтгэлгээг нийгэмд оруулж хэвшүүлээгүй, төр улс гээд анхныхаа, ард түмний хувилбараар явсаар ирсэн бол намууд төрийн дээр гарч сандайлах байсан уу. Tөр засгаа хонины бор болгон янгиадах байсан уу. “улс төр” гэгч хоосон юмны тэмдэг духан дээрээ наачихаад түүгээрээ дулдуйдан ард түмний баялгийг дураараа зувчуулж чадах байсан уу. Нийгмийн сэтгэлгээнд нам дагавал амьдралтай гэдэг бусармаг хандлагыг суулгаx байсан уу гээд элдвийн асуулт ар араасаа хөвөрнө. Саяхан уиХ-ын дарга хэдэн хүн дагуулаад швейцар гэдэг оронд аялаад ирцгээв. тэнд намын тухай ямар ч ойлголт авч чадаагүй гэдэгт бүрэн итгэлтэй байна. учир нь тэнд 14 нам байдаг, бүгд төрийн бодлого боловсруулахад оролцдог. Гэхдээ сонгуульд оролцдоггүй юм. швейцар бол хоёр танхим бүхий парламенттай холбооны улс. Парлментын гаргасан хууль болгоныг ард түмнээр хэлэлцүүлэн (референдум) санал хурааж баталгаажуулдаг. дэлхий дээр шууд ардчилал (Direct democracy) гэгчийг хэрэгжүүлж яваа цорын ганц орон бол швейцар.

Холбооны зөвлөл гэж байнгын гишүүдтэй институци бий. тэдгээр гишүүд нь ээлжлэн Ерөнхийлөгчөөр томилогддог гээд учрыг нь олоход ч төвөгтэй тогтолцоо, системтэй улс. Эндээс Монгол улсад таарч тохирох юм судлаад ирсэн гэхэд хэн ч итгэхгүй, эсвэл электронон судалгаа хийсэн юм болов уу. “улс төр” гэдгийг мэдэхгүй улс оронд Монголын гайхамшигтай “улстөрчид” очоод юу олж долоох ёстой вэ.

Цорын ганц юм тодорхой байгаа, энэ бол намууд байсаар ирсэн, цаашид ч байх ёстой. Гэхдээ ашиг сонирхлын биш, улс орны хөгжлийн гарцыг олж тайлбарладаг бодлогын намууд байх ёстой. швейцар, Герман, Австри шиг канцлерын засаглалтай болохыг мөрөөдөж байгаа бол болохгүй ч юмгүй. Гэхдээ намын гишүүдийн хэлэлцүүлэг биш, ард түмний референдум явуулж шийдэх ёстой. Эсвэл Ерөнхийлөгчийн хагас засаглалтай Франц, Польш, румын, Казахстан шиг үндэсний уламжлалд тулгуурласан нэгдмэл удирдлагатай, улс орноо эзэнтэй болгох тогтолцоог зоривол болохгүй юм байхгүй. Гэхдээ бас л референдум хийж шийдэх ёстой. Болохгүй ганц юм гэвэл Америкийг дуурайна гэж хөөрч, нисэж хөлөө алдаж л болохгүй, болдоггүй юм байна гэдгийг 30 шахам жилийн туршид маш өндөр үнэ төлж мэдэцгээлээ шүү дээ. Монголын ирээдүй гэгээтэй байгаа, учир нь ард түмэн бодит байдлын учир утгыг олсон, маш их зүйлийг мэдэж авсан, талдаа нэгэнт гарсан.

ДЭД БҮТЭЦ. Энэхүү холбоо үгний учрыг олох гэж би нэлээн хэдэн жил хөөцөлдөж байна. дЭд гэдгийн утгыг бид мэднэ, хоёдугаар зэргийн л гэсэн үг. тэгэхээр дЭд гэдэгт хамаарагдах салбарууд хоёрдугаар зэрэгт эрэмблэгдэнэ гэсэн үг. Гэтэл эдийн засгийн нэр томъёо талаас нь аваад үзэхээр яг эсрэгээр, гол, үндэс, суурь гэсэн утга гардаг юм. Энэ бол цэвэр орчуулгын алдаа байсан, гэхдээ бас л нөгөө чухал харагдах донтонгуудын лоймол сэтгэлгээ нөлөөлсөн байх магадлалтай. дЭд БүтЭЦ гэж утга гажуудуулсан нэр томъёоны гарал үүсэл сонин, infra-structure гэсэн франц үгнээс анх эдийн засагт орж ирсэн байдаг. OED (Oxford English Dictonary) академик нэвтэрхий тайлбар толь бичигт Францын цэргийн эрдмийн үг илэрхийлэл, 1920-иод онд эдийн засгийн ухаанд орж ирсэн нэр томьёо гэж бичсэн байдаг юм. Infra гэдгийг нь судлаад үзэхээр суурь гэсэн утгатай латин үг байдаг, ийнхүү СуурЬ БүтЭЦ гэсэн утгатай нэр томъёо гарч ирж байна. Гэхдээ хоёр зүйл тун ойлгомжгүй байгаа. Нэгдүгээрт, яагаад цэргийн эрдмээс эх сурвалжтай гэж. Хоёрдугаарт, дэлхий дахинаар “суурь бүтэц” гээд тархчихсан байхад монголчууд яагаад заавал “дэд бүтэц” гэж хэвшүүлсэн юм бол. Нэлээд хожим, немц хэлний Grosse Ilustrierte Wrterbuch тайлбар толиноос Францад дээр үед цэрэг армийн ар талын нэгтгэл ангиудыг СуурЬ БүтЭЦ гэж нэрлэдэг байсныг олж мэдсэн юм. Энэ нэр томъёо ийн эдийн засагт орж ирсэн даруйдаа дэлхийгээр тархаж, инфрастуктура буюу суурь бүтэц гэдгээр хэрэглэж хэвшсэн байдаг юм.

Infrastructzre буюу суурь бүтэц гэсэн утгатай франц гаралтай нэр томъёог монгол хэлэнд Дэд бүтэц хэмээн орчуулж хэвшүүлсэн байдаг. Энэ субьектив алдаа түлш эрчим хүч, дулаан ус хангамж, тээвэр холбоо, эмнэлэг, боловсрол, мэдээлэл зэрэг гол гол суурь салбаруудыг хоёрдугаарт тавих сэтгэлгээний орчинг төлөвшүүлэх хүчин зүйл болон үйлчилчихсэн байдаг юм.

Манай хэлний магнатууд мундаг хүмүүс байсан. МАХН-ын тХ-д чухал алба хашиж явсан нэг эрхмийн яриаг олж сонссоноо энд хавчууллаа. уг нь анх инфраструктура гэдгийг “суурь бүтэц” гэдгээр орчуулаад тХ-ы нарийн бичгийн дарга нарын зөвлөлгөөнд оруулсан юм билээ. Гэтэл “барууны үг илэрхийллийг шууд утгаар нь авч хэрэглэх санаа оруулсан байна. үндсэн чиглэл, таван жилийн төлөвлөгөөнд аж үйлдвэр суурь асуудал болон эхэнд нь бичигддэг. Социализмын МтБ-ыг амжилттай байгуулахад аж үйлдвэр чухал гэсэн үзэл санаанд харшилж байна” хэмээн тайлбарласан утт-ы гишүүний үг үнэд хүрч, Бал даргад таалагдаж, орчуулга хийсэн хүн нь (Б.ширэндэв) сануулга авсан байдаг юм. тэр цагаас хойш шинэ нэр томъёо зохиогдож, улс ардын аж ахуйн гол суурь салбарууд дэд дугаарт эрэмблэгдэн шоовдорлогдсоор өнөөдрийг хүрчээ. Барилга

Үзэл бодол

6 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

И.ЦэрэнхүүСоциологич, памфлет нийтлэлч

барихаасаа өмнө барууны орнууд шиг эрчим хүч, зам, цэвэр халуун усаа эхлээд шийдэхийн оронд шууд фундаментаа цутгаж, ханаа өрөөд эхэлдэг сэтгэлгээний гажуудлын чухам учир, угшил нь энэ. үүнийг засаж, СуурЬ БүтЭЦ гэдгээр хэлж хэвшүүлэхгүй бол эрчим хүч, дулаан хангамж, тээвэр холбоо, цэвэр бохир ус, эмнэлэг боловсролын асуудлууд цаашид ч дэд дугаарт тавигдсаар байх болно. Гэтэл тэдгээр нь үнэн хэрэгтээ СуурЬ БүтЭЦ байдаг

ЦЭЦ. Цэц гэдэг нь илэрхийлэл талаасаа юу вэ, юу байсан юм бэ. үүнийг хэн ч мэдэхгүй, хэдэн зууны өмнө байсан ч юмуу, үгүй ч юмуу. Байсан бол юу байсныг мэдэхгүй, сургаар, битүү төсөөллөөр орчин цагийн төрийн өндөрлөгийг тогтооно гэдэг эрүүл ухаантай хэний ч толгойд буухгүй. шинэ үндсэн хууль хэлэлцэх үед сэтгэлийн хөдөлгөөн, дарамт шахалт маш их байсан гэж хожим нь Б.Чимид гуай хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. үүний л нэг байх гэж хардахаар. дэлхийн бүх улс оронд үндсэн хуулийн шүүх гэж нэрлэдгийг мэдээгүй гэж хэлэх үндэслэл байхгүй, зориудын санаа орсон байж мэднэ. Энд агуулгын талаас нь хандаж, хэдэн тайлбар зүүлээ. Нэгт, бүх улс орны үндсэн хуулийн шүүх нь мэдээллийн мөрөөр шалгах, мөрдөн байцаах, шүүх эрхтэй байдаг. Процесс ажиллагааг ихэнх оронд бие даан явуулдаг. Герман зэрэг зарим улсад шүүхийн АшБ-аар дамжуулан явуулдаг. Манай Цэц гэгчид тийм эрх байхгүй, тэгэээр ямар юмных нь шүүх байх вэ дээ. Хоёрт, бүх улс орны үндсэн хуулийн шүүх нь өөрсдөө санаачилга гарган, үндсэн хуулийн зөрчлийг нээн илрүүлж, шийдвэрлэдэг хуулийн мэргэжлийн байгууллага байдаг. Манай Цэцэд тийм санаачилга гаргах үүд хаалга хаалттай, гагцхүү өргөдөл хүлээж авдаг. Гуравт, бусад орны үндсэн хуулийн шүүхэд хуульчаас өөр мэргэжлийн бус хүн орж ажиллах ямар ч боломжгүй. Харин манайд бол биеэ үнэлэх клуб мэт бүх хаалга нь нээлттэй. дөрөвт, манайхаас бусад оронд хаантай нь хааны зарлигаар, БНу-д Ерөнхийлөгчийн саналаар томилогддог. Манайд болохоор Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, уиХ-ын дарга тус бүр гурван хүн томилж, тэд нар нь Цэц гэсэн нэрний ард нуугдаж байгаад конспираци (хуйвалдаан) хийдэг эрүүл бус тогтолцоо үйлчилдэг нь нууц биш. тэхээр Монгол улсын үндсэн хуулийн Цэц гэдэг нь үндсэн хуулийн шүүх биш, зүгээр л аль нэг нам, эсвэл намуудын нуувч, намын бүтцийн байгууллага юм.

Цэц хэмээх зохиомол үг илэрхийллийг нийгмийн сэтгэлгээнээс яаралтай үлдэн хөөж, Үндсэн хуулийн Цэц хэмээх халаасны байгууллагыг татан буулгаж, Үндсэн хуулийн Шүүх байгуулах шаардлага Монгол улсад байна.

Хэрэв шалгах, мөрдөх, шүүн таслах ажиллагаа явуулдаг үндсэн хуулийн шүүхтэй болчихвол трибуналын зарчмаар ажиллуулах боломжтой болно. Манай үндсэн хуульд байгаа “хуулийн дээд хэмжээ” гэдэг ялыг хасч хэрхэвч болохгүй. “Гүйцэтгэлгүй цааз” гэдэг ойлголт улс орнуудад түгээмэл болж байгааг мэдрэх л шаардлагатай. дэлхийгээс ухаантай царайлцгаах нь ард түмнээ л баллана гэсэн үг.

Дүгнэлт. Түүхэн цаг үеийн янз бүрийн мөчлөгт гарч ир-сэн гаж илэрхийллээс хууль, эдийн засаг, нийгмийн салбар тус бүрээр нэгийг жишээ болгон авч, нийгмийн сэтгэлгээнээс арчин хаях асуудлыг хурцаар дэвшүүлэн тавилаа. Сэтгэл-гээний гажуу дал удах тусмаа уршиг нь гүнзгийрч байдгийг дэлхий тогтоочихсон юм. Энэ болон ийм илэрхийллүүдийг УИХ дээр хэрэглэхээ больчиход л нийгмийн сэтгэлгээнээс аяндаа хасагдана гэдэгт өчүүхэн ч эргэл-зэхгүй байна. Миний хувьд энэ цаг мөчөөс эхлэн “улс төр” гэдэг үгийг хашилтад бичих болно, учир нь тийм юм угаас байхгүй.

Үг илэрхийллийн сонголт нийгмийн

харилцаанд чухал ач

холбогдолтой

С.Батсайхан / ЗГМ©

He said, “A new tax law provides tax inspectors the right to penalize. As the penalty amount increases, corruption and greed will settle. The compensation for sealing tax debt was tightened. In doing so, tax inspectors have the risk of confis-cating vehicles without a court's decision. In the auction, the price tax is set by a tax inspector. This is a serious indication.

“If the tax payables of an indi-vidual reaches over MNT 20 mil-lion, the person will be forbidden

to leave the country. This article appears to be applied to foreigners, and discriminates against inves-tors. If a problem arises, the court must settle it.”

As stated by the Minister of Fi-nance Khurelbaatar Chimed, “We need to align our tax laws with international standards. The UN added Mongolia in their financial blacklist in 2017 due to the fact that Mongolia’s Tax Law allows mon-ey laundry and tax evasions, and does not comply with international

standards. The Global Forum, the BEPS International fundamental principles, such as reducing base taxes and transferring profits, have been included in the tax package. The importance is to solve the activities of creating a legal en-vironment for multinational com-panies to set up a direct branch in Mongolia and lowering their taxes.

The Former President of MNC-CI Mr. Lkhagvasuren expressed that the package is expected to grow the economy, which is the

key feature. The 27-year tax sys-tem has been putting a lot of pres-sure on the business community. The second feature of the tax pack-age is that the registration and the financial statements process will be simplified. The third feature is the aim to enable companies to improve. 90 percent of 157,000 Mongolian companies today have only 1-9 workers. When we look at the process of 27 years, we are living in an environment where companies are unable to grow.

ZGM DAILY7THE OFFICIAL GAzETTE

ZGM: HIGHLIGHtS

PoliticsDelegates headed by the Minister of Food, Agriculture and Light Industry Ulaan Chultem visit the Republic of Argentina on October 20-24. They participated in the Ministerial Summit of South-South cooperation in Buenos Aires. The Ministers discussed the possibility of cooperation in hoof-and-mouth disease control in Mongolia, and the possibility of establishing a meat and meat products joint venture between the two countries.

EconomyThe Board Directors of Erdenes Mongol LLC re-established reserves in MV-013311, MV-013312, MV-013313 in Shivee-Ovoo brown coal deposit and decided to establish an international standard in accordance with the law.

Top 20 Index falls 0.61 percent, to 20,878.7 points. MSE A Index decreases 1.91 percent, to 9,594.03 points. MSE B Index increases 0.05 percent, to 8,353.97 points. Market cap stands at MNT 2.47 trillion.

sociEtyUlaanbaatar Railway joint venture implements Smokeless Train project to reduce air pollution and decrease coal use by installing Japan Flare advanced technological device in chimney of passenger trains.

2019.03.27, WEDNESDAY ~ №056 (1108)

Shares of over 20 companies hike

Mongolian delegates visit the Republic of Argentina

At MSE, 393,969 shares were traded at MNT 79.4 million.

Sides.discussed the possibility of establishing a meat and meat products joint venture.

top 20 Index falls 0.61 percent, to 20,878.7 points

Non-performing go up 45.7 percent yoy

Market cap stands at MNT 2.47 trillion.In the last month, non-performing loans fell by 3.2 percent.

As the penalty amount increases, corruption and greed will settle

The package of the tax bill, which will cut the operating tax-es of large-scale national mining companies, has a negative impacts such as tax inequality, among local companies, and lacks the funda-mental policy reforms to support small and medium-sized enterpris-es, according to some officials.

The Parliament ratified the re-vised Tax Law independently and its accompanying bills at its ses-sion last Friday. It is believed that the bill will create room for tax evasions among foreign corpora-tions. Also, it reduced the tax rate of foreign corporations that have subsidiaries and representative of-fices in Mongolia from 20 percent to 5-10 percent. Thus, it will allow foreign companies to dominate.

Mongolian National Cham-ber of Commerce and Industry’s (MNCCI) standpoint should not be ignored. The new President of Chamber Amartuvshin Otgon-davaa has urged to reject the draft law, which is related to the social and economic development of Mongolia. He suggested the Par-liament to postpone the discussion to the spring session next month. He also expressed his intention to suggest the President to veto the bill if they pass it.

Aminaa.UZGM

PotentiAl conseqUences of tAx PAckAge

Огноо: 2019 оны 03 дүгээр сарын 27-ны өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр: Насос ба түүний сэлбэг нийлүүлэхТендер шалгаруулалтын дугаар: МС-28/2019

“ДцС-4” ТӨХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос “Насос ба түүний сэлбэг” нийлүүлэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна. Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг үнэ төлбөргүйгээр татан авна уу. Тендерт оролцогч нь тендер илгээхийн өмнө 50.000 /тавин мянга/ төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна. Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

1. Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жилийн жил бүрийн борлуулалтын орлого нь санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй байна.,2017, 2018 он тус бүрээр

2. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй байна.

3. Сүүлийн 2 жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг: Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: 2017,2018 тус бүрээр /нотлох баримтын хамт/ сүүлийн 2 жилийн дүн Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй гэрээт ажил гүйцэтгэсэн байна.

Тендерийн хамт тендерт санал болгосон үнийн дүнгийн 2%-тай тэнцэх дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ. Засгийн газрын бондоор ирүүлсэн тендерийн баталгааг хүлээн зөвшөөрнө. Тендерийг 2019 оны 04 дугаар сарын 25-ны өдрийн 10.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04-р дугаар сарын 25-ны өдрийн 10 цаг 30 минутад нээнэ. Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй. Монгол улсын гарал үүсэлтэй бараанд давуу эрх тооцохгүй. Сонирхсон этгээд бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 20 дугаар хороо, Эрчим хүчний гудамж, “ДцС-4” ТӨХК-ийн захиргааны байр, 3 дугаар давхар, 312, 313 тоот өрөө Худалдан авах ажиллагааны

хэлтэс Утас 7018-1309, 7000-1357, 7017-1357, Факс 7018-13097000-1357

ТЕНДЕРИйН УРИлГАОгноо: 2019 оны 03 -р сарын 27-ны өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр: “ДН-21 маркийн утаа сорогчийн муфть”-ийг сонгон шалгаруулах тендер. Тендер шалгаруулалтын дугаар: МС-2019/094

“ДцС-4” ТӨХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос “ДН-21 маркийн утаа сорогчийн муфть” нийлүүлэгчийн тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна. Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг үнэ төлбөргүйгээр татан авна уу. Тендерт оролцогч нь тендер илгээхийн өмнө 50.000 /тавин мянга/ төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна. Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

1. Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жилийн жил бүрийн борлуулалтын орлого нь тендерт санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй байна. /2017, 2018 он/

2. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: тендерт санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй байна.

3. Сүүлийн 2 жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын туршлага: Сүүлийн 2 жил буюу /2017, 2018 /онуудын жил бүрийн дүн нь тендерт санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй бараа нийлүүлсэн байна.

Тендерийн хамт төсөвт өртгийн 2%-тай тэнцэх 1,252,800 төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ. Хүчинтэй хугацаа: 2019 оны 7 дугаар сарын 11-ны өдрийг дуусталЗасгийн газрын бондоор ирүүлсэн тендерийн баталгааг хүлээн зөвшөөрнө. Дотоодын давуу эрх: ТооцноТендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 29-ны өдрийн 10.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 29-ны өдрийн 10 цаг 30 минутад нээнэ. Сонирхсон этгээд бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 20 -р хороо, Эрчим хүчний гудамж, “ДцС-4” ТӨХК-ийн захиргааны байр, 3 дугаар давхар, 310 тоот өрөө, Худалдан авах ажиллагааны

хэлтэс, Утас: 7018-1309, 7000-1357, 7017-1357, Факс: 7018-1309 7000-1357

ТЕНДЕРИйН УРИлГА

MArket

stock MArket

shares of over 20 companies rise non-performing loans increase 45.7 percent yoy394,869 shares of 43 companies

traded with the transaction of MNT 79.5 million. Prices 20 stock instru-ments rose and 16 fell on Monday. Bayantalbai JSC’s shares rose by 15 percent, while Binse JSC’s stock price dropped by 15 percent.

At the Mongolian Stock Ex-change (MSE), 393,969 shares

were traded at MNT 79.4 million and 900 units were sold at MNT 39,300.

Shares of 13 MSE tier-I listed firms were sold at MNT 57.8 mil-lion and 150,222 units of shares of 16 companies, which is listed in the MSE Tier-II, were sold at MNT 19.1 million and 4,404 shares of

13 MSE tier-III companies were traded at MNT 2.5 million.

On Monday, 78 deals of 325 transactions of Gobi stock were traded between investors. LendMN NBFI JSC's 168,647 shares were also traded and 23,901 shares of APU JSC were traded at MNT 15.1 million.

Non-performing loans accounted for MNT 1.8 trillion in February 2019, or 10.7 percent of total out-standing loans. In the last month, non-performing loans fell by 3.2 percent from the previous month, but the growth in the last year reached 45.7 percent. In terms of sectors, the non-performing loans

in the manufacturing, mining, and construction sectors are high. The amount of non-performing loans’ sharp increase is related to the Ex-tended Funding Program, BoM explains.

The Financial Stability Council has drafted the Strategic Paper on Reducing Non-Quality Assets. In

addition, Monetary Policy is aim-ing to establish a specialized asset management institution.

The draft law on the assets of the company to prepare its legal environment will be submitted to the parliament in this spring ses-sion.

finAnce

APU JSC (One month to date)

Gobi JSC (One month to date)

LendMN NBFI JSC (One month to date)

II.26 II.26 II.26II.28 II.28 II.28III.4 III.4 III.4III.8 III.8 III.8III.12 III.12 III.12III.14 III.14 III.14III.18 III.18 III.18III.20 III.20 III.20III.24 III.24 III.24

610

630

620

640

650 330

320

310

300 66

68

70

Batsaikhan.S / ZGM©

8 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Өдрийн хэмнэл

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 22Хаврын дунд улаагчин туулай сарын таван шар мэнгэтэй харагчин гахай өдөрҮс засуулбал: Идээ ундаа элбэг олдоноНаран ургах, шингэх: 06.41-19.14Барилдлага: РашаанШүтэн барилдлага: СансарСуудал: Огторгуй

Аргын тооллын гуравдугаар сарын 27, Буд гараг. Билгийн тооллын 22, Гар одтой, харагчин гахай өдөр. Өдрийн наран 06.41 цагт мандан, 19.14 цагт жаргана. Тухайн өдөр хонь, туулай жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, нялхсын хурим хийх, сүм дуганыг сэргээх, огторгуйн үүдийг боох, их хүмүүнтэй уулзахад сайн. Газар ухах, худаг гаргах, гөлөг тэжээх, балгадын суурь тавих, нохой худалдан авахад муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод зүүн хойш мөрөө гаргавал зохистой.

Тв ХӨТӨЛБӨР

651492378

162945837

729538641

837216459

945783126

278654913

483167592

314879265

596321784

(Өмнөх дугаарын хариу)

ЗГМ: СҮДОКҮ

9

6

7

473

3

29

9

1

1

7

4

89

38

8

276

07.00 ”Өглөө” хөтөлбөр /шууд/

14.00 “Монгол өв соёл” хөтөлбөр

15.40 “Би нар” захидлын уралдаан

18.30 Иргэдийн эрхзүйн боловсролд /шууд/

20.00 “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

21.10 “DeFacto” мэтгэлцээн /шууд/

07.00 "Студио 1.0" нэвтрүүлэг

09:00 "Бизнесийн хэмнэл" хөтөлбөр

11.00 #Made in Mongolia Баримтат цуврал нэвтрүүлэг

20.00 Блумбергийн ярилцах цаг нэвтрүүлэг

22.00 "Инновац-2050" нэвтрүүлэг

23.00 Мөнгөний урсгал Мэдээний хөтөлбөр-давталт

09.55 Хөгжмийн завсарлага

12.10 "Тангараг" ОАК 1.11-р анги

14.10 "Мөнгөтэй зочин" шоу нэвтрүүлэг

15.50 Хөгжмийн цаг

20.35 "Од ба гэгээ" МУСК бүтсэн түүх

22.00 "Тангараг" ОАК 1.12-р анги

12.00 Хөтөч мэдээллийн хөтөлбөр

13.30 Chart news 45-р хэсэг

16.00 "The Voice of Mongolia" шоу нэвтрүүлэг 22-р хэсэг

19.00 Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

20.00 "Бүтэлгүй Севкат" ТОАК 17-р анги

21.00 "Шивэгчний өчил" ОАК /season-2/ 1-р анги

У.Шекспир “Ромео, Жульетта” жүжигХаана: УДЭТХэзээ: 2019.03.27-29-ний 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-30 мянга

Б.Асафьев "Бахчисарайн оргилолт булаг" балетХаана: УДБЭТХэзээ: 2019.03.31-ний 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-20 мянга

ОНЦЛОХ ҮЗвЭР

Ж.верди "Травиата" дуурьХаана: УДБЭТХэзээ: 2019.03.30-ны 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-20 мянга

фОТО АГшИН

С.Батсайхан / ЗГМ©

УВС-2o

-16o

ХОВД 9o

-7o

ЗАВХАН 6o

-13o

БАЯНХОНГОР 8o

-9o

ГОВЬ-АЛТАЙ 3o

-11o

ӨВӨРХАНГАЙ 7o

-6o

АРХАНГАЙ 6o -8o

ХӨВСГӨЛ 10o

-7o

БУЛГАН 10o

-8o

ТӨВ 7o

-7o

ДУНДГОВЬ 8o -7o

ӨМНӨГОВЬ 12o

-3o

ГОВЬ-СҮМБЭР 8o

-8o

ДОРНОГОВЬ 12o

-6o

СҮХБААТАР 7o -7o

ХЭНТИЙ 9o

-10o

СЭЛЭНГЭ 10o

-8o

ОРХОН 9o

-6o

ДАРХАН-УУЛ 12o

-5o

ДОРНОД 5o

-8o

БАЯН-ӨЛГИЙ 8o

-8o

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР iii.31 6o

-9o7 м/с

7 м/с

Багавтар үүлтэй

iii.28 0o

-12o9 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

iii.27 -2o

-13o8 м/с

6 м/с

Багавтар үүлтэй Үүл багасна

iii.29 -3o

-12o 7 м/с

6 м/с

7 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

iii.30 1o

-13o

М.Сервантис "Кихот ноён" жүжигХаана: УДЭТХэзээ: 2019.03.30-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-30 мянга

“Хайрын урь” тоглолтХаана: Corporate Convention CentreХэзээ: 2019.03.30-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^20-30 мянга

олон улсын циркХаана: Монголын үндэсний АСА циркХэзээ: 2019.03.30, 31-нд 13.00, 17.00 цагт Тасалбарын үнэ: ^15-35 мянга

БоСооГооР:2. Бугын төл4. Шар өнгөтэй жимс5. Батлагч этгээд6. Дотор эрхтэн7. Зарц барлаг9. Хээлтэй гүү11. Хааны охин12. Сураг хайгуул

15. Эцгийн төрлийн ахан дүүс16. Монос модны жимс18. Хоёр талыг холбох зам, байгууламж

ХӨНДлӨНГӨӨР:1. Төл мал3. Чингис хаан

ЗГМ: ҮГИйН СҮЛжЭЭ

Өмнөх дугаарын хариу / 03.26

17. Аав19. Эрэгтэй хүүхэд20. Үслэг

араатан21. Эхийгээ барьж идээд амьдардаг

шавьж22. Томоохон тогтоол ус

Хорезмийг дайлаар мордохоор явахад говиос өмнөх нутгийг хариуцан үлдсэн гүнж .... Бэхи8. Хөгжмийн зэмсэг9. Зургийн хэрэгсэл10. Малын тарга, тэвээрэг авахуулах шилдэг арга12. Энгийн жирийн 13. Бод мал14. Гүүний сүү

Монгол оронд 61 овгийн 204 төрөлд хамрах 472 зүйл шувуу байдаг.

С.ЖоБС: БИ ДАРАНГУйлАГЧ, ГЭХДЭЭ ХҮНлЭГ…“Apple” компанийг үүсгэн байгуулагч Стив Жобсын амьдрал, замналаас сэдэвлэсэн “Стив Жобс” хэмээх оюун санааны монодрамыг дөрөвдүгээр сарын 1, 2-нд Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрын тайзнаа толилуулах гэж байна. С.Жобс 1976 оны дөрөвдүгээр сарын 1-нд “Apple” компаниа байгуулсан бөгөөд энэ өдөр “Дэлхийн ном өгөх өдөр” тохиодог ажээ. Уг жүжгийн зохиолыг Х.Эрхэмбаяр бичсэн бөгөөд “С.Жобсын дотоод ертөнц дэх зөрчил, итгэл үнэмшил, хүсэл тэмүүлэл рүү нь өнгийж харах гэсэн оролдлого” хэмээн тодорхойлсон. Түүнчлэн, “Тархи оюун нь “хогийн сав” болчихсон шахуу өнөөгийн нийгмийн, давчидсан цөөнх болох мэдлэг оюунаар хооллогч хүмүүст энэ жүжиг маань зориулагдсан” хэмээжээ. Тасалбарын үнэ 30-80 мянган төгрөг ба УДБЭТ-ийн кассаас болон ticket.mn хаягаар хүргүүлэн авч болох юм байна.

А

М

Р

Е

З

К И

У

Л

А

И

И

Н

Н

Г

И Р

А

Н

А

Т

Л

И

Н

Л Г

в

А

А

Г

А

Р

У

А Н

К

А

А

З

А

И

О

О

Н

К

А Д

И

З

Н

А

А

1 2 3 4 56 7

8 910

121113 14 15 16

17 182019

2221

УБ-СӨҮЛ 07.45 12.05СӨҮЛ-УБ 13.20 16.05УБ-БЭЭЖИН 17.15 19.30БЭЭЖИН-УБ 20.30 23.00УБ-ХОНКОНГ 07.50 12.25ХОНКОНГ-УБ 13.25 18.05УБ-ТОКИО 08.55 14.30ТОКИО-УБ 15.30 20.25УБ-ӨЛГИй 15.05 16.00ӨЛГИй-УБ 16.30 19.20 УБ-УЛААНГОМ 20.00 20.40УЛААНГОМ-УБ 21.10 23.50

МОСКвА-УБ 21.35 07.30 УБ-ЭРЭЭН 20.00 10.25УБ-БЭЭЖИН 07.15 14.04УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40 ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20

2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Эдийн ЗасаГ9ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

ГЕРМАНЫГ зоРьСоН БРИТАНИйН оНГоц ШоТлАНДАД ГАзАРДАв

NIkE-ЫН AIR JoRDAN БРЭНД ЕвРопЫГ БАйлДАН ДАГУУлЖЭЭ

MCDoNALD’S-ЫН $300 САЯЫН ГЭРЭЭ цЭСИйГ Нь ШИНЭЧИлНЭ

АР агентлагДаваа гарагт хөөрсөн онгоцны нислэг аюулгүй сайн байсан ч зорчигчид буруу улсад, буруу хотод газардсанаа төдхөн мэдэв. British Airways-ын Лондоноос хөөрсөн онгоц Германы Дюссельдорф хотод ирэх ёстой байсан ч Шотландын нийслэл Эдинбургт буусан байна. Тус компанийн төлөөлөгч хэлэхдээ нислэгийн төлөвлөгөө гаргаж өгдөг WDL Aviation фирм буруу чиглэл өгсөн хэмээн мэдэгдэв. Албаныхны ярьснаар нисэгч өгөгдсөн төлөвлөгөөний дагуу Эдинбургт буусан бөгөөд нислэгийн хяналтын ажилтнууд ч мөн ямар ч буруу зүйл ажиглаагүй гэнэ.

Тим ЛохАНУ-ын домогт сагсчны зургийг Европын хөл бөмбөгийн одуудын майк дээрээс харах нь содон зүйл. Энэ бол Nike компани Adidas-тай Европт өрсөлдөхийн тулд явуулж буй сурталчилгааны нэг хэсэг юм. Ялангуяа, эдний Jordan X PSG загварын пүүз, малгай, майкны хослол маш сайн борлуулалттай гарсан нь компанийн удирдлагыг гайхшруулж, үйлдвэрлэлийг нь нэмэгдүүлэв. Энэ сарын 21-нд нийтлэгдсэн Nike-ын тайлангаас үзэхэд хоёрдугаар сараар дуусгавар болсон санхүүгийн сүүлийн улиралд эдний борлуулалт Хойд Америкт таамгаас доогуур байгаа бол Европ, Ойрх Дорнод, Африкт зургаан хувь өссөн байна.

Лесли ПаттонMcDonald’s компанийн сүүлийн 20 жил хамгийн том худалдан авалт нь 300 сая ам.доллараар Dynamic Yield-ыг авсан явдал боллоо. Шинэ технологи нэвтрүүлснээр түргэн хоолны сүлжээ цаг агаараас хамааран хоол, унд санал болгох боловсруулах цахим цэс ажиллуулах аж. Жишээ нь, сэрүүн өдрүүдэд халуун кофе, халуун өдрүүдэд хүйтэн ундаагаар түлхүү үйлчилнэ. Цахим цэс мөн хэрэглэгчдийн хүсэлтээр нэмэлт зүйлс санал болгох аж. 2015 онд компанийн удирдлагыг авсан Стив Истербрук шинэ технологи нэвтрүүлсний дотор өөрөө үйлчлэх мухлаг, дижитал самбар, хүргэлт зэрэг нь борлуулалтыг нь өсгөхөд тусалжээ.

> 10 > 10

Дэлхийн худалдаа огцом буурлаа Apple компани аваргуудтай хамтран titanium зээлийн карт гаргав

Хятадад салхин фермийн зардал өссөөр

Үүсээд буй нөхцөлд нийцүүлэн төв банкууд мөнгөний бодлогоо чангатгах товыг дахиад сунгалаа.

Технологи, санхүүгийн аваргууд хэрэглэгчийн зээлийн бизнест хүч хамтарч эхэллээ.

Bloomberg newsХятадын шүүх Range Rover-

ын Evoque загварын хуулбарыг үйлдвэрлэдэг дотоодын ком-панидаа ийм машины борлуу-лалтаа зогсоохыг шаардсан мэдэгдэл өглөө. Энэ нь оюуны өмчийн асуудлаар дотоодын компанитай заргалдсан гадаад үйлдвэрлэгчийн хувьд хуу-лийн ховорхон ялалт болов. Бээжингийн шүүх Landwind X7 нэртэй машин нь Evoque загварын таван гол шинж чанарыг хуулсан хэмээн тогтоож, хуулбарыг үйлдвэрлэгч Jiangling Motors компанийн удирдлагад хандан үйлдвэрлэлээ нэн даруй зогсоох шийдвэр өгсөн байна.

Evoque-ыг үйлдвэрлэгч Jaguar Land Rover Automative компани энэ тухай мэдэгдэл гаргаж,

нийтэд мэдээлжээ. Бээжин хотын Чаоян дүүргийн шүүх түүнчлэн Jaguar Land Rover-т нөхөн төлбөр олгохыг заасан боловч үнийн дүнг мэдээлсэнгүй. түүнчлэн Jiangling-ийн төлөөлөгч тайлбар өгөхөөс татгалзлаа. Гадаадын оюуны өмчийн талаарх Хятадын бодлого АНу-тай хийж буй худалдааны хэлэлцээнд гол байр суурь эзэлж байгаа. Энэ долоо хоногт хэлэлцээний дараагийн үе шат эхлэх юм.

Jaguar Land Rover компанийг Энэтхэгийн тата групп эзэмшдэг бөгөөд 2014 онд Jiangling компани Landwind-ыг зах зээлд гаргасны дараа энэ бол “Copy-and-paste” хийж үйлдвэрлэсэн машин хэмээн шүүхэд зарга мэдүүлсэн. Эдний мэдэгдэлд “Автомашины аж үйлдвэрийн

A350AirBUs

A320AirBUs

Хелен фокеХятадын Ерөнхийлөгч ши

Жинь пиний Парист хийсэн айлчлалын үеэр Airbus компани 35 тэрбум ам.долларын өртөгтэй онгоц нийлүүлэх гэрээнд гарын үсэг зурсан нь Boeing-ийн хувьд цохилт боллоо. Гэрээний хүрээнд А320 загварын 290 ширхэг нарийн онгоц, А350 загварын 10 өргөн онгоц ний лүүлнэ гэж тулуз хотод байр лалтай компани мэдээлжээ. Энэхүү гэрээний өртөг 2018 онд Францын Ерөнхийлөгч Эм ма нуэл Макроныг Бээжинд айлчлах үеэр тохиролцсон үнийн дүнгээс бараг дахин давсан байна.

Америкийн Boeing компанийн 737 Мах нарийн их биетэй онгоц хоёр удаа осолдож, дэлхий даяар нислэгийг нь хориглосны дараа Airbus группт борлуулалтын томоохон боломж нээгдэв бололтой. АНу-ын онгоц үйлд-

вэрлэгч Бээжинтэй хийж буй худалдааны гэрээнээс ха саг дах төлөвтэй байгаа бол Ев ропын үйлдвэрлэгч тяньжин дэх байгуу-ламжаа өргөтгөж, Хята дын зах зээлд байр сууриа бататгаж байна.

дундад давхаргынхны нислэ-гийн эрэлт асар түргэн өсөж бай гаа учир Хятад улс дэлхийн хамгийн чухал агаарын тээврийн зах зээл болж байгаа юм. тус улс өөрийн үйлдвэрлэлийг хөг жүү-лэхийн хамт өрнөдийн онгоц үйлд вэрлэгч хоёр том компанийн дунд тэнцвэр хадгалах бод-лого баримталж ирсэн бо ловч Boeing-ийн захиалгад худал-дааны зөрчлийн улмаас бэрхшээл үүслээ.

Vertical Research фирмийн шин жээч роб Сталлард “Би үүнийг худалдааны өргөн хэлэл-цээний хэсэг гэж байна. Хятадын

улс Boeing-ийн он го цонд тариф тогтоох нь аюул тай тул өөр аргаар дохио өгч байгаа бололтой. үүгээрээ америк чуудад та нар биднээс хариу цохилт хүсээгүй бол шударга тоглох хэрэгтэй гэж сануулж байгаа юм” хэмээн тайлбарлав.

Ноён Мак рон эхэн дээ гэрээ ч 18 тэр бум ам.дол лар орчим өр төг тэй байна гэж мэдэг дэж байв. өнгөрсөн онд Францын төрийн хоёр дахь айлчлалд Airbus-ын дээд удирд лага багт-сан боловч захиалга авах оролд-лого амжилтгүй болсон юм. Парист зарласан хэлцэлд шинэ хөдөлгүүртэй болон хуучин сон-годог загва руу дын аль аль орсон бай на. Хя та дын тал онгоцыг эхэлж бөөнөөр нь захиалаад, дараа нь авиа ком паниудад хуваарилдаг жу рамтай. Сүү лийн А320neo заг варын онгоцны үнэ

Хуурамч range rover-ыг худалдаа наас хаслаа

салбарт анх удаа гадаадын компанийг дэмжсэн шийдвэр гарлаа. Энэ нь Хятадад хөрөнгө оруулах итгэлийг нэмэгдүүлнэ” хэмээжээ.

Honda Motor, Porsche Auto-mobil Holding зэрэг гадаадын авто үйлдвэрлэгч нар Хятадын өрсөлдөгчид тэдний дизайныг хуулбарлаж байгаа талаар олон

удаа зарга мэдүүлж байсан аж. тухайлбал, 2004 онд Honda Хятадын нэг үйлдвэрлэгч CR-V загварыг хуулбарласан гэж шүүхэд хандсан боловч ялагдсан

юм. Мөн онд Honda Хятадын өөр нэгэн компани Hongda нэртэй мотоцикл зах зээлд гаргасныг худалдаанаас татуулж чадсан билээ.

AirBUs ХяТАДТАй УДТАЛ ХҮЛЭЭСЭН ГЭРЭЭГЭЭ ҮЗЭГЛЭв

110.6 сая ам.дол лар бол А350-900 заг-ва руу дын хөнгө-лөл төөс өмнөх үнэ 317.4 сая ам.дол лар бай даг.

Airbus-ын шинэ ерөн хий захирал Гил лиам Фори хэв-лэ лийн бага хурал дээр хэлсэн үгэн дээ А320-уудыг Европ ба тянь жинд үйлд вэрлэнэ гээд “Энэ хэлцэл бол Хятадын зүгээс үзүүлж буй итгэл” хэмээн онцолжээ. Ноён Макрон гэрээнд гарын үсэг зурсныг “онц, сайн дохио” хэ-мээн үнэлэв. Airbus-ын тооцоо-гоор ирэх 20 жилд Хятадад зор чигч ба ачаа тээврийн 7400 онгоц шаардлагатай байгаа аж. Хэлцлийн дараа тус компанийн хувьцааны үнийн уналт зогсох хандлага ажиглагдаж байна.

> 10

Шинжээчид салхин ферм эрхлэгчдийн хувьцааг худалдаж авах зэрэглэлд хамааруулсаар байгаа ч үнэ эрс буурлаа.

2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Эдийн засаг

10 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Bloomberg-ийн улирал тутмын индекс дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг 2.1 хувиар тооцсон нь өнгөрсөн оны дунд үед дөрвөн хувьтай байсантай харьцуулахад ноцтой буурсан үзүүлэлт боллоо.

ДЭЛХИйН ХУДАЛДАА ОГЦОМ БУУРЛАА

фергал О’Брайендэлхийн худалдаа огцом

буурсан нь манай гарагийн эдийн засаг арваад жилийн өм-нөх санхүүгийн хямралаас хойш тохиолдож байгаагүйгээр үнэм-лэхүй муудсаныг баталж өгөв.

даваа гарагт нийтлэгдсэн ста-тистикаас үзвэл шинэ оны эхний гурван сард дэлхийн худалдаа жилийн өмнөх үеэс 1.8 хувиар буур чээ. ийм ноцтой бууралт 2009 оны тавдугаар сараас хойш тохиолдож байгаагүй юм. улирлын дүнг жилийн өмнөх үетэй харьцуулсан тооцоогоор дэлхийн эдийн засаг сүүлийн есөн жилд анх удаа бууралттай гарлаа.

АНу-ын засгийн газрын ажиллагааг түр зогсоосон – shut down-ы улмаас статистик өгөгдөл

гараагүйтэй уялдан Нидерландын статистикийн албаны нэгдүгээр сарын World Trade Monitor тайланд нэгдсэн улсын импорт, экспортын өсөлтийг тэг хувиар тооцжээ. Сар бүрээр нь гаргасан тооцоонд дэлхийн худалдаа 2.3 хувь өссөн дүнтэй гарч байгаа нь эргэлзээтэй. учир нь дэлхийн худалдаа өнгөрсөн 11, 12 дугаар сард бараг дөрвөн хувиар буурсан

юм.Энэхүү статистик нь мөн эрс

унаад буй Bloomberg Econom-ics-ын дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн трекер-хэмжүүртэй бараг дүйцэж байна. Bloomberg-ийн улирал тутмын индекс дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг 2.1 хувиар тооцсон нь өнгөрсөн оны дунд үед дөрвөн хувьтай байсантай харьцуулахад ноцтой

буурсан үзүүлэлт боллоо. үүсээд буй нөхцөлд нийцүүлэн

төв банкууд мөнгөний бодлогоо чангатгах товыг дахиад сунгалаа. Гэхдээ байдал хэзээ тогтворжих вэ, тогтворжихгүй байдал улам муудвал бодлого тодорхойлогчид яах ёстой вэ гэсэн асуулт тулга-раад байна.

“өсөлттэй холбоотой эрсдэл бус, бууралтаас шалтгаалсан эрсдэл илүү ноцтой”-г Чика-гогийн Холбооны Нөөцийн Банк ны тэргүүн Чарльз Эванс анхааруулав. АНу, БНХАу-ын худалдааны зөрчлийн улмаас “эрсдэл, тодорхой бус байдал ихэссээр байгаа”-г дэлхийн Валютын Сангийн орлогч гүйцэт гэх захирал дэвид Липтон сануулсан нь гутранги байр суурийн цуурай боллоо

Хятадад салхин фермийн зардал өссөн нь хувьцааны үнийг унагав

шинжээчид салхин фермийн компаниудын хувьцааг худалдаж авах зэрэглэлд хамааруулсаар байгаа ч үнийн түвшнийг нь буурууллаа. Хятадын салхин фермийн операторууд төрийн татаас зогсохоос өмнө амжуулаад хүчин чадал, багтаамжаа аль болох өсгөхөөр уралдацгааж байна. уралдаанаас шалтгаалаад орлого, үнэлгээ хоёрт нөлөөлөхүйц хэмжээнд өртөг зардал тэсрэлттэй өсөв. тус улсын салхин эрчим хүчний гол үйлдвэрлэгч China Longyuan Power Group Corp болон Huaneng Renewables Corp 2018 оны санхүүгийн тайлангаа өөдрөг үзүүлэлттэй гарна хэмээн тооцоолж байсан нь талаар боллоо. шившиг болох хэмжээнд зардал ихэссэн нь хувьцааны үнийг унагахад хүргэв.

шинжээчдийн үнэмлэхүй олонх нь хоёр компанийн хувьцааг худалдаж авах зэрэглэлд хамааруулсаар байгаа ч үнийнх нь түвшнийг бүгд буурууллаа. урам зориг оруулдаг байсан шинэ ферм суурилуулалт үйл ажиллагааны зардал өсөж, ашиг орлого буурах вий гэсэн болгоомжлолоор солигдож эхлэв.

Longyuan-д үнэлгээ өгсөн 25

аналитик-шинжээчийн талаас илүү нь Хонконгийн бирж дээрх тус компанийн хувьцааны үнийн таамгаа бууруулж өөрчилснийг CMB International-ын шинжээч робин Сяо “тун ч урам хугалсан хэрэг” хэмээн тодорхойлсон юм. тус компанийн хувьцааг анх тогтоосон үнээс 23 хувиар доогуур буюу 6.98 хонконг доллараар арилжиж байна.

Huaneng-д үнэлгээ өгсөн шинжээчдийн тэн хагас нь үнийн түвшнийг бууруулсан. Гаргаж буй зардал “зах зээлд шок болохоор хэмжээнд хүрсэн”-ийг мэдээлсний дараахан тус компанийн хувьцааг анх тогтоосон үнээс 30 хувиар доогуур буюу 3.01 хонконг доллараар арилжих болов.

БНХАу 2020 оноос татаас олгохоо зогсоож болзошгүйтэй уялдан хоёр компани зардал өсөх эрсдэлийг хайхралгүйгээр ирэх хоёр жилд дотоодын зах зээл дээр нөөц салхин ферм байгуулахаар өрсөлдөх төлөвтэйг шанхай дахь BloombergNEF-ийн шинжээч Жоу и-и мэдээллээ. Энэ 2019 он бол салхин ферм байгуулах дөрвөн жилийн өрсөлдөөний оргил үе хэмээн тэрбээр тайлбарласан юм.

Apple компани аваргуудтай хамтран titanium зээлийн карт гаргав

Марк Гурман, женнифер СуранApple Inc хэрэглэгчийн зээлийн

бизнест Goldman Sachs Group Inc-тэй хүч хавсарч iPhone ухаалаг утсанд зориулсан Apple Card шинээр гаргаж байна.

Банкны мэдээллээ оруулаад онлайн болон ердийн худалдаа хийх боломжийг хэрэглэгчдэд олгодог Apple Pay үйлчилгээнд шинэ картыг нэвтрүүлэх юм. Ap-ple Pay нэвтэрсэн дэлхийн аль ч улсад ашиглагдах, гүйлгээний нууцлалтай уг картыг эзэмшигч Wallet аппликэйшнээр зардлаа хянаж болно. шинэ карт мөн төлбөр буцаан олгох cash back re-wards урамшууллын хөтөлбөртэй. уг картаар Apple Pay-д хийсэн төлбөрийн дүнгийн хоёр хувь, Apple Store юм уу App Store шиг үйлчилгээгээр дамжуулсан худалдан авалтын үнийн дүнгийн гурван хувийг хэрэглэгчид

эргүүлэн олгоно. “Apple Card шиг инновацлаг

зээлийн карт үүсгэхийн тулд бид урьд өмнө хийж байгаагүй зүйлээ хийх ёстой. ийм ч учраас бид Goldman Sachs-тай түншилсэн юм” хэмээн Apple Pay салбарын дэд ерөнхийлөгч Женнифер Бэйли даваа гарагт мэдэгдлээ. “Хэрэглэгчийн сан-хүүгийн үйлчилгээний салбарт шинээр нэвтрэгч Goldman-ыг зоримог, инновацлаг сорилт угтаж байгаа”-г дэд ерөнхийлөгч нэмж өгүүлсэн юм.

Apple Card нь жилийн, гадаад шилжүүлгийн гэх мэт энгийн зээлийн картад нийтлэг шимтгэл төлбөр байхгүй хэмээн Бэйли тайлбарлав. Apple, Goldman хэрэглэгчийн өгөгдлийг бусад түнш, сурталчилгаа эрхлэгчидтэй хуваалцахгүй. Apple компани Ap-ple Pay хүлээн авдаггүй газарт

хэрэглэх, лазераар хээ гаргасан титан картыг мөн гаргана. Бодит Apple Card-нд картын дугаар гэж байхгүй учраас хэрэглэгчдийг Apple Pay-д татах бас нэг нөхцөл болж байна.

Банкууд хэрэглэгчдийг зөвхөн өөрийн зээлийн картаар наймаа хийлгүүлэхээр өртөг зардалтай урамшуулал хуваарилдаг ширүүн өрсөлдөөнтэй салбарт Apple, Goldman хоёр шинээр нэвтэрч байна. Хэрэглэгч худалдаа най -маа, үйлчилгээний төлбөр төлөхөөр картаа гаргах болгонд борлуулагчдаас төлбөр авдаг банкууд дефолт болох магадлал багатай бизнест цар хүрээгээ тэлэхийг эрмэлзэх боллоо.

Apple-ын вэбсайтад тавьсан жишээг харахад шинэ карт Gold-man Sachs, түүний хэрэглэгчийн зээлийн Marcus салбарын нэргүй байх ажээ. Картны жилийн хүү

13.24-өөс 24.24 хувь. АНу-д өнгөрсөн дөрөвдүгээр улирлын байдлаар зээлийн картын дундаж хүү 14.73 хувьтай байсныг Хол-бооны Нөөцийн Системээс гарга-сан статистикаас харж болно.

Mastercard сүлжээнд ажиллах Apple Card-аар хэрэглэгч хэр их худалдаа хийж, ямар юм худалдан авч, хэдий хэмжээтэй зардал гаргасныг Apple мэдэх аргагүй хэмээн Бэйли даваа гарагт тайлбарлаж байв.

Хүүгийн мэдээлэл, төлөх хугацаа зэргийг карт эзэмшигчид мэдээлж ойлгуулах чадвар дут маг зээлийн картын нийтлэг дутагд-лыг Apple Card-аар шийдэхээр тооцоолжээ. Apple компани хэрэглэгчийн гүйлгээ бүрийг худалдагчийн нэр, байршилтай нь тодорхойлж, зардлыг нь хүнс, шоппинг, энтертэйнмент гэх мэтээр бүлэглэн өнгөөр ялгаж ойлгомжтой болгож өгөхөөр Ap-ple хичээж байгаа юм.

Apple-ын хувьд дижитал төлбөр шинэ зүйл биш. Apple Pay Cash бол хэрэглэгч iMessage ашиглан гүйлгээ хийдэг, онлайн дэлгүүрээс бараа худалдан авч болдог виртуал дебет карт юм. Green Dot Bank-тай тогтоосон түншлэлд тулгуурладаг уг үйлчилгээ тулгуурладаг бол Apple-ын техник хангамжийн худалдаанд Barclays-ын зээлийн карт ашигладаг.

тус компани 2014 онд Ameri-can Express, Visa зэрэг төлбөрийн сүлжээтэй түншлэлийн холбоо тогтоосон нь Apple Pay хөгжихөд чухал хөшүүрэг болсон юм.

Банкууд хэрэглэгчдийг зөвхөн өөрийн зээлийн картаар наймаа хийлгүүлэхээр өртөг зардалтай урамшуулал хуваарилдаг ширүүн өрсөлдөөнтэй салбарт Apple, Goldman хоёр шинээр нэвтэрч байна.

302520151050

2014 2015 2016 2017 2018 2019

Хятадын салхин эрчим хүч үйлдвэрлэлийн багтаамж 2019 онд 35 гаруй хувиар нэмэгдэж болзошгүй. (Гвт)

5%43210-1-2

Дэлхийн худалдаа оны эхний гурван сард эрс буурав

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Худалдаа. Гурван сар тутмаар тооцсон өөрчлөлт

Гурван сарын үзүүлэлтийг жилийн өмнөх үетэй харьцуулсан өөрчлөлт

чилгээндээ тулгуурлан шинэ бүтээгдэхүүн гаргана. Манай компани цэвэр хэрэглээний зээл олгодог. ингэхдээ хэрэглэгчээс нэг ч илүү асуулт асуулгүй, тухайн хүний хэрэглээ, сарын орлого дээр үндэслэн тодорхой хэмжээний зээл олгодог. Харин бизнес эрхлэгчид илүү урт хугацааны, бага хүүтэй зээл авах хүсэлтэй байна. тиймээс тухайн бизнес эрхлэгчээс нэмэлт мэдээлэл аваад шаардлагатай зээлийг нь олгох боломж бүрдүүлнэ.

-Дотоодын финтек салбарын компаниудын тоо нэмэгдэж бай на. Танай компани энэ өрсөлдөөнийг хэрхэн удир-дахаар төлөвлөж байна вэ?

-Бид харилцагчийн өргөн

Эдийн засаг

11

ЗГМ ТОвЧХОН» АРИлЖАА

33Компани. Монголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 33 компанийн 144,568,335 төгрөгийн үнийн дүн бүхий 705,006 ширхэг хувьцаа арилжааллаа. Энэ өдөр 12 компанийн хувьцааны ханш өсөж, 15 компанийнх буурав.

» ИНДЕКС

0.61 Хувь. Топ 20 индекс 0.61 хувиар буурч, 20878.7 нэгжид хүрсэн бөгөөд зах зээлийн үнэлгээ 2.4 их наяд төгрөг боллоо.

» ХӨРШ

60 Сая. БНХАУ-ын дундаж давхарга зөвхөн сүүлийн 10 жилд хоёр дахин өслөө. 2022 он гэхэд нэг хүнд ногдох орлого дунджаар 16-35 мянган ам.долларт хүрэхээр байна. Өнгөрсөн таван жилд 13 сая ажлын байр нэмэгдэж, 60 сая хүн ядуурлаас гарчээ. Тус улсын гадаад валютын нөөц гурван их наяд ам.долларт хүрсэн байна.

» ХЯНАлТ, ШАлГАлТ Санхүүгийн зохицуулах хорооноос эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтын журам, заавар, аргачлалыг энэ оноос мөрдүүлж эхэллээ.

» ТӨСӨв

27 Хувь. Уул уурхайн бүтээгдэхүүн нь манай улсын экспортын 90 орчим хувь, ДНБ-ий 30 гаруй хувийг эзэлдэг бөгөөд 2019 онд төсвийн орлогын 27 хувийг бүрдүүлэхээр байна.

» ХӨДӨлМӨРИйН зАХ зЭЭл

1.69 Сая. Улсын хэмжээнд нийт давхардсан тоогоор 1.69 сая иргэн төсвөөс хамааралтай байна.

» БоНД

1.51 Их наяд төгрөг. Засгийн газар дотоодын хөрөнгийн биржээр дамжуулан 2014-2017 он хүртэл эрчимтэй бонд гаргасан. Энэ хугацаад хоёр сараас гурван жилийн хугацаатай бондыг хөрөнгө оруулагчдад санал болгосон бөгөөд зах зээлээс нийт 1.51 их наяд төгрөгийн хөрөнгө босгосон үзүүлэлттэй байна.

» ТУСГАй зӨвШӨӨРӨл

1677 Лиценз. Улсын хэмжээнд нийт 3085 тусгай зөвшөөрөл хүчин төгөлдөр бүртгэлтэй байгаагийн 54.4 хувь буюу 1677 нь ашиглалтын лиценз байна.

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

АНУ-ын доллар 2,630.86

Евро 2,996.02

Японы иен 23.75

ОХУ-ын рубль 41.27

БНХАУ-ын юань 329.59

БНСУ-ын вон 2.33

вАЛЮТыН ХАНш

Хадгаламжийн долларжилт түүхэн доод түвшинд хүрээд байна

Г.Ану

“ЛэндМН ББСБ” хувьцаат компанийн гүйцэтгэх захирал Б.Гантулгатай ярилцлаа. Тэрбээр ярилцлагадаа худалдаа эрхлэгчдэд зориулсан шинэ үйлчилгээ болон технологийн өрсөлдөөнд хэрхэн бэлдэж байгаа талаараа сонирхуулсан юм. Тус компани дөрвөн сая хувьцаагаа эргүүлэн худалдаж авах шийдвэр гаргасан. 2018 онд хоёр тэрбум 560 орчим сая төгрөгийн цэвэр ашигтай ажилласан бол энэ онд ашгийн хэмжээгээ 2.3 дахин

С.Батсайхан / ЗГМ©

хүрээний баазтай болж байна. Нийт 505 мянга орчим харил-цагчтай болсон. үүнээс 270 мянга орчим хэрэглэгч манай аплликэйшнийг өдөр тутам хэрэглэдэг. Харин манайд хамгийн ойртож очих финтек үйлчилгээ гэвэл 10 мянган хэрэг-лэгчтэй аппликэйшн байна.

Финтек салбарт технологийн хөгжил хамгийн чухал. Манай компанийн технологийн суурь маш хүчтэй гэж хэлж болно. Нийт 60-70 хөгжүүлэгч ЛэндМН аппликэйшнийг өдөр бүр хөгжүүлж байдаг. тиймээс хэдэн жилийн дараа манай аппликэйшн ямар болохыг тааварлашгүй. Ер нь технологийн хөгжлөөрөө өрсөлдөгч компаниудаас 2-3 жилээр түрүүлж яваа гэж болно.

танай компани санхүүгийн фак торинг болон итгэлцлийн үйл чил гээ эрхлэх тусгай зөв-шөөрөл нэмж авсан. Үүний хүрээнд ямар үйлчилгээ шинээр нэвтрүүлэх вэ?

-Факторингийн үйлчилгээ гэдэг нь гуравдагч этгээдэд зээлээр олгосон бараа бүтээг-дэхүүний төлбөрийг худалдаж авна гэсэн үг. үүний хүрээнд бид томоохон худал дааны компаниудын нийлүү лэлтийн зээлийг санхүү жүүлэх боломж-той болсон.

-Энэ үйлчилгээг үзүүлснээр дотоодын зохицуулалт дээр ямар нэгэн асуудал гарах уу?

-үйлдвэрлэгч компани худал-дааны байгууллагад бараа бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэхэд төлбөр тооцооны асуудал заавал гардаг. Гэтэл худалдааны байгууллага бор луулалт нэмэгд-сэн үед эргэлтийн хөрөнгөдөө баригдаад бараагаа хангалттай татаж чаддаггүй. Харин манай компанийн зүгээс бараагаа татах зээлийг нь олгож, эргэлтийг нь нэмэг дүүлэх боломжтой. ингэснээр найм, зургаан нэрийн барааны дэлгүүр ажиллуулдаг бизнес эрхлэгчид рүү илүү

ойртож байна гэсэн үг.-“ЛэндМН” компани хувь-

цаагаа анхдагч зах зээлд гар гаснаас хойш хэдийн нэг жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд өсөлтөөрөө тэргүүлсэн ком-панийн нэг болсон. Хувьцааны эргэлт өндөр байгаа энэ үед системийн хөрөнгө оруу лагч-дыг татахын тулд ямар ажил хийж байна вэ?

-институцын хөрөнгө оруу-лагчид одоо ч гэсэн бидэнд байгаа. Бид цаашид хөрөнгийн зах дээр богино хугацааны хаалт-тай бондуудад хөрөнгө оруулагч-дыг татах сонирхолтой байгаа.

-Энэ онд “ЛэндМН”-ээс юу хүлээж болох вэ?

-Нэлээд олон шинэ үйлчилгээ гаргаж байгаа. Факторинг үйл-

Технологийн хөгжлөөрөө 2-3 жилээр түрүүлж явна

Цаашид компа-

нийн үйл ажиллагааны

тайланг сар бүр тогтмол

танилцуу-лахаар

шийдсэн. Үүнийг мөн Монголын

нийт хувьцаат компаниудад

уриалж байгаа юм.

өсгөж, зургаан тэрбум төгрөгт хүргэхээр зорьж байгаа аж.

-Танай компани санхүүгийн тайлан гаргах процесстоо өөрч лөлт оруулсан гэсэн. Ямар өөрчлөлт хийв?

-Бид өнгөрсөн бямба гарагт хоёрдугаар сарын тайлангаа танил цууллаа. Цаашид компа-нийн үйл ажиллагааны тайланг сар бүр тогтмол танилцуулахаар шийдсэн. үүнийг мөн Монголын нийт хувьцаат компаниудад уриалж байгаа юм. одоо хувьцаа эзэмшигч нар улиралд нэг удаа танилцуулсан тайлангаас л тухайн компанийн үйл ажиллагаа ямар байгааг мэдэх боломжтой байна. Гэтэл энэ гурван сарын хугацаанд асар олон арилжаа хийгдэж, өөрчлөлт орж байдаг. Энэ нь мэдээлэлд илүү ойр хүмүүст давуу талтай болдог. тиймээс энэ давуу талыг байхгүй болгох үүднээс сар бүр тайлангаа танилцуулдаг болсон юм. Ер нь дэлхийн бүх том компани сар бүр тайлангаа танилцуулж байна.

-Сар бүр тайлангаа танил-цуулж байгаа нь өөр хөрөнгийн биржид хувьцаагаа гаргахад чиглэсэн алхмын нэг мөн үү?

-Яг одоогоор өөр хөрөнгийн биржид гарах төлөвлөгөө алга. учир нь компанийн ашигт ажиллагаа сайн, өсөлтийн хурд өндөр байгаа. Мөн одоогийн өсөлт дөө шаардлагатай хөрөн-гө оруулалт татах боломж хангалттай учраас заавал нэмэлт хувьцаа гаргах шаардлагагүй гэж үзэж байгаа.

-Өнгөрсөн долоо хоногт бол сон Санхүүгийн зохи-цуулах хорооны хурлаар

60-70 хөгжүүлэгч ЛэндМН

аппликэйшнийг өдөр бүр хөгжүүлж

байдаг

Огноо: 2019 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр.

ТЕНДЕР ШАлГАРУУлАлТЫН НЭР: “Шар хоолойн хатуу хучилттай авто зам, 4.7 км /Улаанбаатар, Баянзүрх дүүрэг, 20 дугаар хороо, Гачуурт тосгон/” төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер.

ТЕНДЕР ШАлГАРУУлАлТЫН ДУГААР: ТӨБЗГ-2019/ XIII.1.1.84 засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын

газар нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос XIII.1.1.84 “Шар хоолойн хатуу хучилттай авто зам, 4.7 км /Улаанбаатар, Баянзүрх дүүрэг, 20 дугаар хороо, Гачуурт тосгон/” ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу. Тендер шалгаруулалтыг Сангийн сайдын 2013 оны 07 дугаар тушаалаар батлагдсан “Цахим тендер шалгаруулалт зохион байгуулах журам”-ын дагуу зохион байгуулж байна.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000.00 (Тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх шаардлагатай.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд:Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж хэмжээ нь

батлагдсан төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн нийт дүн: Батлагдсан

төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байна. Сүүлийн 3 жил буюу зөвхөн 2016, 2017, 2018 оны аль нэг жилд доод тал нь нэг удаа

батлагдсан төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 30 хувиас доошгүй хэмжээний ижил төстэй зам барилга байгууламжийн угсралтын ажлын гэрээ байгуулж ерөнхий гүйцэтгэгчээр ажилласан байна.

Дараах тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай:Зам, тээврийн хөгжлийн яамны: 2.8.2.1. Хатуу хучилттай зам барих /Түншлэлийн гишүүн, туслан гүйцэтгэгч нь гүйцэтгэх ажил үүргийнхээ дагуу тусгай

зөвшөөрөлтэй байна./Тендерийн баталгааны дүн: 48,580,000.00 (Дөчин найман сая таван зуун наян мянган)

төгрөг. Монгол Улсын хуулийн этгээд тендерийн баталгааг банкны баталгаа, Монгол Улсын Засгийн газрын бонд, эсхүл Монгол Улсын Засгийн газраас зөвшөөрсөн үнэт цаасны хэлбэрээр ирүүлж болно.

Тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 11.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 11.30 цагт нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газраас зохион байгуулдаг цахим худалдан авах

ажиллагааны төлбөргүй сургалтанд хамрагдахыг зөвлөж байна. Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч

болно.

засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг,ТӨРИйН ӨМЧИйН БоДлоГо, зоХИцУУлАлТЫН ГАзАР,

Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, 1 дүгээр хороо,Энхтайваны өргөн чөлөө-16А, засгийн газрын IX байр,

Нэг цэгийн үйлчилгээ, Утас: 62263014, 62263038цахим хаяг: www.tender.gov.mn

ТЕНДЕРИйН УРИлГА

БАНК, САНХҮҮ

Чанаргүй зээл сүүлийн нэг жилд 45.7 хувиар өсөв

Чанаргүй зээл энэ оны хоёрдугаар сарын байдлаар 1.8 их наяд төгрөг болж, нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 10.7 хувийг эзэлж байна. Сүүлийн нэг сарыг харвал чанаргүй зээлийн хэмжээ өмнөх сараас 3.2 хувиар буурсан ч сүүлийн нэг жилд өсөлт нь 45.7 хувьд хүрээд байгаа аж. Салбараар нь авч үзвэл боловсруулах үйлдвэрлэл, уул уурхай, барилгын салбарын чанаргүй зээл өндөр байна. Эдийн засгийн хүндрэлээс үүдэж чанаргүй зээлийн хэмжээ 2013 оны дундаас тасралтгүй өссөн нь зээл олголтыг бууруулан, эдийн засгийн хүндрэлийг гүнзгийрүүлжээ. Энэ нь эргээд зээлийн эргэн төлөлтийг доголдуулах хамаарал хүчтэй ажиглагдаж байгааг төв банкны судлаачид онцолсон байна.

Цаашид чанаргүй зээл нэмэгдвэл 2019-2020 он хүртэл эдийн засагт идэвхжил гарахгүй байх магад лалтай гэж үзэж байгаа юм. Нөгөөтэйгүүр чанаргүй зээлийн хэмжээ огцом өссөн нь “өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр”-ийн хүрээнд хэрэг-жүүлж байгаа ажлуудтай холбоотой гэж Монголбанк тайлбарлаж байна.

Санхүүгийн тогтвортой байд-лын зөвлөл “Чанаргүй активыг бууруулах стратегийн баримт бичиг”-ийг боловсрууллаа. Энэ хүрээнд ойрын гурван жилд хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөө гаргасан аж. Мөн Мөн гөний бодлогын үндсэн чиглэлд тусгаснаар актив удирд лагын мэргэшсэн институц байгуулахаар ажиллаж байна. үүний эрх зүйн орчныг нь бэлдэх актив удирдлагын ком панийн тухай хуулийн төслийг боловсруулж, уиХ-д энэ хаврын чуулганаар өргөн барихаар төлөвлөж байна.

Б.БямбасүрэнШинжээч

2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

12 2019.03.27, ЛХАГВА ~ №056 (1108)

Эдийн засаг

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Албажаагүй зах зээл боломжоо алдсаар байна

аад оны үед хайгуул хийж, 160 орчим орд илрүүлснийг ш в ей ц а ры н хөг ж л и й н агентлагаас мэдээлж байна. үүнээс хойш дорвитой хэмжээний хайгуул судалгаа хийгээгүй. Судлаачид анар, усан биндэръяа, болор, молор, мана, гартаам зэрэг хагас үнэт чулууны багагүй нөөц бий гэж таамагладаг байна.

Алт, зэс, нүүрс зэрэгтэй харьцуулахад энэ төрлийн зах зээлийн хэмжээ жижиг учраас төр, олон нийт тэр бүр тоодоггүй.

Энэ хэрээр Монгол орны газрын хэвлий дэх нэг чухал баялаг ийнхүү хараа хяналтаас хол байсаар. Гэтэл олон улсын зах зээлд өнгөт болон эрдэнийн чулуу болон бусад түүхий эд нь зөвхөн гоёл чимэглэлийн зориулалтаар бус шинжлэх ухаан, технологи, инновацын гол түүхий эд болж, үнэ цэн нь өсөөд байна. тиймээс энэ зах зээлийг албажуулж, өрсөлдөх чадварыг нь дээшлүүлэхэд аль аль талдаа анхаарч, үнэ цэнийг нь өсгөх нь чухал байна.

мана, гартаамын үүсмэл ордыг бут ниргэж, одоо овоолсон шороотой хар нүх л үлдээсэн

нь цөөнгүй байна.Бараг 20 орчим жил алба-

жаагүй энэ зах зээлд сүүлийн жилүүдэд ахиц гарч, швейцарын хөг ж л и й н а г ен тла г и й н тогтвортой бичил уурхай төсөл хэрэгжсэнээр албан ёсны тоглогч төрж эхэлсэн байна. Ялангуяа, улаанбаатар хот, дорноговь аймгийн Сайншанд, Айраг сумдад, өмнөговь аймагт албан ёсоор чулууны үйлдвэрлэл эрхэлж буй аж ахуйн нэгжүүд бий. Гэхдээ энэ зах зээлд албан бус тоглогчид буюу нинжа, ченжүүд жин дарж, үнэт метал, эрдэнийн чулууг хууль бусаар олборлож, арилжсаар байгааг салбарын хүн хэлж байна.

Монголын үнэт чулуу гадаадад өндөр үнэтэй түүхий эд болдог ч албан ёсны олборлогч ховор хэмээн эрдэнийн чулууны шинжээч ш.Бямбасүрэн онцлов. тиймээс ахиу үнэ цэнд тэр бүр хүрдэггүй, энэ хэрээр Монгол улс боломжоо алдсаар байдаг аж. дээрээс нь алт, зэстэй харьцуулахад үнэт чулуунд жигнэсэн дундаж үнэ гэж үгүй. Байгаль дээр тогтсон өвөрмөц онцгой тогтоц, бүтэц, өнгө үзэмжээсээ хамаарч, чулуу бүр өөрийн үнэтэй байдаг аж. Цаашлаад далд хэлбэрт өрнөсөөр буй энэ зах зээлийн тоглогчид түүхийгээр нь хил давуулахыг л хичээхээс биш эрдэнийн чулууг илүү үнэ хүргэхийн тулд засаж, янзлахдаа хойрго ханддаг аж.

Энэ хэрээр үнэт чулууны хайгуул ч хоцорсон. 1950-1980-

Сонирхолтой нь, 2017 онд Монгол улс дуураймал гоёлын зүйлс экспортлоод 367 мянган ам.доллар олсон. Энэ нь тухайн үеийн ам.долларын ханшаар тооцвол 880 орчим сая төгрөгтэй тэнцэж байна.

Гэтэл энэ хэмжээний мөнгө, цөөнгүй төрлийн бараа, таваарыг багтааж байдаг энэ зах зээлийн олны анхаарлын төвд байдаг нь зөвхөн алт. Эрсдэл бага, үнэ цэнтэй хөрөнгө оруулалтад тооцогддог алтны салбар үргэлж улстөрчид болон олон нийтийн хараанд байдаг. тиймээс алтыг энэ удаад түр орхиё. Харин алтны сүүдэр дарагддаг бусад төрлийн үнэт чулуу, металлын зах зээлийг харцгаая.

Алт, мөнгөнөөс бусад төрлийн үнэт металл болон чулууны олборлолт, борлуулалт албан бус, төрийн хяналт, нэгдсэн бодлогогүй олон жил болжээ. төрийн байгууллагууд ч зэс, нүүрс зэрэг экспортын үндсэн түүхий эд рүүгээ анхаарч, энэ төрлийн түүхий эдийг төдий л тоогоогүй. Харин энэ зуур хувиараа ашигт малтмал олборлогчид нэрийн доор нуугдсан нинжа нар Монгол орны аль л өнгөтэй, өөдтэй чулууг тонож говийн аймгуудын цөөн хэдэн сумын нутгийг сэндийчиж эхэлсэн. Нинжа нарын арми дорноговийн даланжаргалан, Айраг сум, өвөрхангайн Арц богдын нуруу, Баянхонгорын зарим нутагт

◄1Гаалийн ерөнхий газрын

мэдээллээр үнэт чулуу, металл, сувд, гоёл чимэглэлийг нэгэн дээвэр дор нэгтгэсэн энэ зах зээлийн экспортын бараа таваарын төрөл болон хэмжээ аль аль нь өнгөрсөн онд буурчээ. тодруулбал, улсын хилээр 2018 онд 145.4 сая ам.долларын үнэт чулуу болон металл, гоёл чимэглэл гарсан нь өмнөх оныхоос бараг дөрөв дахин буурсан дүн. өнгөрсөн онд Монгол улс алт, нунтаг мөнгө, үнэт чулуу, гоёлын зүйлс гэсэн дөрвөн төрлийн эрдэнээ хил давуулан борлуулжээ. үүнээс зарим төрлийн үнэт болон хагас үнэт чулууны экспорт сэргэж, 198 мянган ам.доллар олсон нь гаалийн байгууллагад бүртгэгдсэн байх юм.

Харин 2017 оны гаалийн мэдээллийг сөхөж үзвэл харьцангуй олон төрлийн эрдэс, түүхий эд экспортолсон нь харагдана. дээр дурдсан алт, мөнгө зэрэг түүхий эдээс гадна сувдан эд зүйлс, зоос зэргийг борлуулж, 18 орчим мянган ам.доллар олжээ.

Монгол Улс сувдан эд зүйлс, зоос зэргийг борлуулж, 18 орчим мянган ам.доллар олжээ

shAnghAi coMPosite

hAng seng kosPis&P 500 toPixDow Jones ftse 100 nikkei 225

0.06%

1.51%

0.15% 0.18%

0.08%

erdene resource Development Торонто

Өдөр 4.65% Сар Жил

0.270.250.24

Aspire Mining Австрали

Өдөр 3.85% Сар Жил

0.02

0.020.02

rio tinto Австрали

Өдөр 3.17% Сар Жил

80.7778.0575.33

II/03II/03II/03II/03 II/17II/17II/17II/17 III/25III/25III/25III/25

Өдөр 1.69% Сар Жил

turquoise hill resources ltd Торонто

2.482.332.19

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ ҮЗҮҮЛЭЛТ:

Өдөр 1.82% Сар ЖилӨдөр 0.5% Сар Жил

АПУ ХК

600620640

580II/18 II/18 II/18 II/18II/28 II/28 II/28 II/28III/26 III/26 III/26 III/26

ГОвЬ ХК

Өдөр 0.27% Сар Жил

МОНГОЛ шУУДАН ХК

340

350

330

650

600

550

СҮҮ ХК

205210

200195

Өдөр 0.42% Сар Жил

2.15% 2.57%0.36%

Үнэт чулуу, металлын экспорт (Сая ам.доллараар)

2013 2014 2015 2016 2017 2018

309405 421

761

596.9

145

800700600500400300200100

0

УУЛ УУРХАй ЗГМ: ИНфОГРАфИК

Үнэт чулуу, металлын экспортын бүтэц (2018 оны байдлаар)

0.001%Үнэт чулуу

0.005% Нунтаг мөнгө

99.6% нь боловсруулаагүй

болон хагас боловсруулсан

алт

Гоёлын үнэт зүйлс

Үнэт металлаар бүрсэн зүйлс

Жинхэнэ болон хиймэл сувд, үнэт чулуун зүйлс

Дуураймал гоёлын зүйлс

978.1 595,354 13

84.9

1294.3

367

ҮНЭТ ЧУлУУ, МЕТАллЫН ЭКСпоРТЫН оРлоГо

(2017 оны байдлаар, мянган ам.доллараар )

Нунтаг мөнгө

Гаалийн ерөнхий газар©

Гаалийн ерөнхий газар©

Гаалийн ерөнхий газар©

• Манай үнэт металл, чулууны экспортын бараг 99 хувийг түүхий болон хагас боловсруулсан алт бүрдүүлдэг.

• Шар металлын дэргэд бусад эрдэнэ бүдгэрч, улс төр, эдийн засаг, олон нийтийн анхаарлын гадна үлдэх нь түгээмэл. Гэтэл сүүлийн 20 жил үнэт чулууны олборлолт, худалдаа, экспорт тасралтгүй үргэлжилсээр.

• Сонирхолтой нь, 2017 онд Монгол Улс дуураймал гоёлын зүйлс экспортлоод 367 мянган ам.доллар олсон. Энэ нь тухайн үеийн ам.долларын ханшаар тооцвол 880 орчим сая төгрөгтэй тэнцэж байна.

С.Батсайхан / ЗГМ©

зоосАлт