ИОРРМ – КПУ 2013 Robert Manasiev.pdf · •Поим за осигурување ... 14 Осигурување на кредити ... 2 Правилник за видови

ИОРРМ – КПУ 2013

МСФИ 4 - Договори за осигурување

Предавач: Роберт Манасиев Охрид, 28 мај 2013

2

СОДРЖИНА

• Поим за осигурување

• Осигурувањето во Република Македонија

• Европска регулатива за осигурување

• Особености на осигурувањето

• МСФИ 4 – Договори за осигурување

• Промени во II-ра фаза – Нацрт предлог

• Дилеми во домашното законодавство

3

Поим за осигурување • Суштината на осигурувањето е ризикот! „Ризик претставува

неизвесност во поглед на настанување на загуба„

• Oсигурувањето претставува еден од начините за управување со ризикот!

• Осигурувањето е посебен вид на облигационен однос1

• „Со договорот за осигурување се обврзува договарачот на осигурувањето, врз начелата на заемност и солидарност да здружува определен износ во друштвото за осигурување, односно во друштвото за ризици (осигурувач), а друштвото се обврзува, ако дојде до настан кој претставува осигурен случај, да му го исплати на осигуреникот или на некое трето лице надоместот, односно договорената сума или да направи нешто друго„2

МСФИ 4 – Договори за осигурување

1 Глава XXX од Законот за облигационите односи (Сл. Весник на РМ 18/01, 04/02, 05/03, 84/08, 81/09 и 161/09) 2 Член 953 од Законот за облигационите односи

4

Поим за осигурување • Учесници во осигурувањето

– Договарач на осигурувањето – склучува договор за осигурување со осигурувачот

– Осигуреник – осигурено лице

– Корисник на осигурувањето – лице со право на надомест

– Осигурувач – друштво за осигурување

– Ре-осигурувач – друштво за осигурување

• Видови на осигурување – Неживотно осигурување

– Животно осигурување


5

Поим за осигурување


Извор: Агенција за супервизија на осигурувањето на Република Македонија „Пазар на осигурување„ Скопје октомври 2011, страна 14

6

Осигурувањето во Република Македонија • Регулатива

– Закон за трговските друштва (Сл. весник на РМ бр. 28/2004, 84/2005, 71/2006, 25/2007, 87/2008, 17/2009, 23/2009, 42/2010, 48/2010, 24/2011 и 166/2012)

– Закон за облигационите односи (Сл. Весник на РМ бр. 18/01, 04/02, 05/03, 84/08, 81/09 и 161/09)

– Закон за супервизија на осигурувањето - пречистен текст (Сл. Весник на РМ бр. 30/2012)

– Закон за задолжително осигурување во сообраќајот (Сл. Весник на РМ бр. 88/2005, 70/2006, 81/2008, 47/2011 и 135/2011)

– Други закони и подзаконски акти

• Број на осигурителни друштва1

– 11 (10) осигурителни друштва – неживотно осигурување – 5 осигурителни друштва – животно осигурување


1 Агенција за супервизија на осигурувањето на Република Македонија „ Извештaj за обемот и содржината на работа на Друштвата за осигурување за периодот 01.01-31.12.2012 „ Скопје 15 мај 2013

7

Осигурувањето во Република Македонија • Класи на осигурување1


1 Член 5 од Законот за супервизија на осигурувањето - пречистен текст (Сл. Весник на РМ бр. 30/2012)

01 Несреќен случај - Незгода 02 Здравствено осигурување 03 Моторни возила-каско 04 Шински возила-каско 05 Воздухоплови-каско 06 Пловни објекти-каско 07 Стока во превоз-карго 08 Осигурување на имот од пожар 09 Осигурување на имот-останато 10 Автомобилска одговорност 11 Употреба на воздухоплови 12 Употреба на пловни објекти

13 Општа одговорност 14 Осигурување на кредити 15 Гаранции 16 Финансиски загуби 17 Правна заштита 18 Туристичка помош 19 Осигурување на живот 20 Осигурување на брак или породување 21 Осигурување на живот – Инв. фондови 22 Осигурување на тонтина 23 Осигурување на средства за исплата

8

Осигурувањето во Република Македонија • Пазар на осигурување


Извор: Агенција за супервизија на осигурувањето на Република Македонија „ Извештaj за обемот и содржината на работа на Друштвата за осигурување за периодот 01.01-31.12.2012 „ Скопје 15 мај 2013

Видови на осигурување 2010 2011 2012

Вкупно неживот 6.126 6.311 6.415

Движење - 3,0% 1,6%

Вкупно живот 355 497 598

Движење - 40,0% 20,3%

Вкупно бруто полисирана премија 6.481 6.808 7.013

Движење - 5,0% 3,0%

(Во милиони денари)

9




Симулација: Пазарен удел на Винер по спојувањето со QBE би изнесувал 18,8%

(За 2012 година )

10




01-Незгода; 7,4%

03-Моторни возила-каско;

10,9%

08-Имот од пожар; 8,7%

09-Имот останато; 11,1% 10-Автомобилска

одговорност; 46,7%

19-Живот; 8,5%

Останато, 6.6%

11

Осигурувањето во Република Македонија • Агенција за супервизија на осигурување (АСО)

– Основана во 2009 година. – Се грижи за законско и ефикасно функционирање на

пазарот на осигурување, заштита на правата на осигурениците и корисниците на осигурителните услуги

– Одговара пред Собранието на Република Македонија. – Орган на управување: Советот на Експерти - 5 лица – Законските надлежности: супервизија, издавање и

одземање дозволи, согласности и лиценци, изрекување мерки, подзаконски акти, предлози за донесување на закони, членство и соработка со меѓународни и други надзорни органи и поттикнување на развојот на осигурувањето


12

Европска регулатива за осигурување • Директива 2009/138/EC од 25 ноември 2009 (Solvency II)1

• Имплементација од 1 јануари 2013 година

• Цели2

– Унифициран ЕУ пазар за осигурување – една лиценца

– Зголемена заштита на имателите на полиси

– Модернизација и хармонизација на супервизијата • Евалуација на ризичниот профил на осигурувачите,

• Управувањето со ризикот и

• Корпоративното управување

– Зголемување на меѓународната конкурентност на ЕУ осигурувачите


1 Directive 2009/138/EC of the European Parliament and of the Council of 25 November 2009 on the taking-up and pursuit of the business of Insurance and Reinsurance (Solvency II) 2 Извор: www.lloyds.com

13

Европска регулатива за осигуривање • Три столба1

I. Адекватност на капиталот

II. Корпоративно управување и супервизија

III. Обелоденување (транспарентност)

• Адекватност на капиталот (базиран на БС, претходно на БУ)

1. Процена на средствата и обврските – примена на МСФИ

2. Технички резерви – Најдобра процена + маржа (куповна цена)

3. Законски капитал (SCR) – пазарна вредност (вклучени главни ризици)

4. Законски капитал (MCR) – минимална вредност

5. Сопствен капитал – пропишан степен на покривање на ризиците

6. Вложувања – без ограничувања; концепт на претпазливост


1 Извор: www.lloyds.com

14

Особености на осигурувањето

1. Продажба на полиси

2. Приходи од премија

3. Пресметка и исплата на штети

4. Актуарска пресметка

5. Временска (рочна) усогласеност на вложувањата со проценетите обврски кон имателите на полиси


15

Особености на осигурувањето • Продажба на полиси

– Комерцијална природа на дејноста на осигурување – Високи трошоци за продажба преку агенти и брокери; – Високи трошоци за прифаќање на осигуреник (посета и процена на

предметот на осигурување, медицински преглед итн. ) – Износот на трошокот може да го надмине износот на приливот од

премијата во 1-та година – разграничување и покривање на трошоците за продажба во целиот осигурителен период

• Приходи од премија – Траење на осигурителен период/премија (1 – n периоди) – Одложено плаќање на премијата – Премијата за пресметковниот период се признава како приход – Приемијата за идните периоди претставува средство (побарување) – Несигурност за времетраење на осигурителниот период (право на

откажување на осигурувањето од страна на имателот на полиса)


16

Особености на осигурувањето • Исплата на штети

– Неизвесност на настанување и исплата на штети 1. Осигурениот настан (штета) нема да се случи 2. Осигурениот настан (штета) ќе се случи пред предвидениот период

– Пресметка на обврската (резервите) за исплата на штети

• Актуари – Специјалисти за пресметка на разграничувањата кај позициите:

• Трошоци на продажба • Приливи од премија во идните години • Обврски за штети (случени пријавени/непријавени и неслучени)


17

Особености на осигурувањето • Рочна усогласеност на вложувањата/обврски

– Парични средства се вложуваат во периодот на времетраење на изворот на тие средства

– Просечно1 учество на Вк. вложувања во Активата изнесува 67 % – Приходи од вложување: камати, дивиденди, ренти и др. – Структурата на вложувањата е законски дефинирана2

– Dолгорочните вложувања во ХВ, само во случај ако оцената на кредитната способност за земјата, издавачот или ХВ е повисока од последната група за инвестирање: • BBB+ (Fitch Investor Services или Standard & Poor’s) • Baa1 (Moody’s)


1 Просечното учество на вложувањата во вкупните средства е изведено врз основа на ФИ за 2012 година на најголемите 5 Осигурителни друштва –неживот во РМ 2 Правилник за видови и карактеристики на средствата кои ги покриваат техничките резерви и средствата кои ја покриваат математичката резерва, како и детално пласирање и ограничување на тие вложувања и нивно вреднување (Сл. Весник на РМ бр. 64/2011)

18

Особености на осигурувањето • Главни активности (циклуси)

– Пресметка на Премија за осигурување – Пресметка и исплата на Штети – Технички резерви – Инвестирање на парични средства

• Премија за осигурување – Неживот1

• Техничка премија – исполнување на обврските по осигурување • Премија за вршење на дејноста – покривање на трошоци

– Живот2

• Математичка резерва – штеден дел • Ризико (техничка) премија – за обврските по осигурување • Премија за вршење на дејноста – покривање на трошоци


1 Член 78 од Законот за супервизија на осигурувањето - пречистен текст (Сл. Весник на РМ бр. 30/2012) 2 Член 79 од Законот за супервизија на осигурувањето - пречистен текст (Сл. Весник на РМ бр. 30/2012)

19

Особености на осигурувањето • Активности кај Премија за осигурување


Евалуација и прифаќање на

ризик

Издавање на полиса

Наплата на

премија

Провизија и останати трошоци

Корекција на

премијата

Евиденција и сметководство

1 2 3 4 5 6

20

Особености на осигурувањето • Разграничување на Премија - Неживот


1 година 2 година 3 година 4 година

4.000 8.000

Договор за осигурување: Вкупна премија :18.000 Период на осигурување: јули – јуни (12 месеци)

9.000 9.000

Движење 1 година 2 година 3 година

Запишана премија 12.000 18.000 -

Промена на незаработени (преносни) премии -8.000 +8.000 -9.000 +9.000

Биланс на Успех (Заработена премија) 4.000 17.000 -

Биланс на Состојба (незаработена (преносна) премија) 8.000 9.000 9.000

Договор за осигурување: Вкупна премија: 12.000 Период на осигурување: септември – август (12 м.)

21

Особености на осигурувањето • Книжења за осигурување – неживот1

– Продажба на полиса (аналитика по класи на осигурување)

– Разграничување на приходот


Конто Опис Износ

120 Побарувања од осигуреници по основ на премија за осигурување во земјата 11.000

420 Трошоци за одобрени попусти и бонуси2 1.000

700 Бруто полисирана премија за осигурување 12.000


705 Промена во бруто резервата за преносна премија 8.000

600 Резерва за преносна премија 8.000 1 Извор: Uniqa АД Скопје 2 Член 12 од Правилникот за изменување и дополнување на Правилникот за контен план на друштвата за осигурување и реосигурување (Сл. Весник на РМ бр. 41/2011)

22

Особености на осигурувањето • Разграничување на Премија - Живот


1 год. 2 год. 3 год. n год.

Вложување

Резерва за премии

Учество во добивката од вложувањето

Плаќање на премијата Очекувана исплата

Резервација за штети

23

Особености на осигурувањето • Активности кај Пресметка и исплата на Штети


Прифаќање и обработка на

штети

Процена на штети

Исплата на штети

Пре-оцена на резерви за штети

1 2 3 4

24

Особености на осигурувањето • Книжења за штети – неживот1

– Резервирање за штети (аналитика по класи на осигурување)

– Ликвидирање на штети (аналитика по класи на осигурување)



404 Промени во бруто резервите за штети (IBNS + IBNR) 2.000

603/4 Обврски спрема осигуреници по основ на штети 2.000


400 Бруто исплатени штети 2.000

200 Обврски спрема осигуреници по основ на штети 2.000

1 Извор: Uniqa АД Скопје

25


• Технички резерви


Други технички резерви-607

Еквилизациона резерва-606

Математичка Резерва (Живот)-601/602

Резерви за штети-603/604

Резерви за бонуси и попусти-605

Преносни премии-600

26


• Резерви за штети

– Пријавени и неликвидирани штети – OCR (IBNS)1

– Настанати и непријавени штети – IBNR2

– Актуарска пресметка

• Математичка резерва (живот)

– НСВ на идните обврски – НСВ на идните премии

– Актуарска пресметка • Вклучува: гарантирани плаќања, бонуси, трошоци и провизии


1 OCR = Outstanding Claim Reserve; IBNS = Incured But Not Settled 2 IBNR = Incured But Not Reported

27

Особености на осигурувањето • Индикатори за работењето1

– Коефициент на штети – The claims(loss) ratio • (Настанати штети + Промена на бруто резерви)/Заработени премии • Позитивно: коефициентот се намалува • Праг на толеранција:2 Црвено: > 70% ● Жолто: 60 - 70% ● Зелено: < 60% • Коефициент во РМ во 2011: 52,9 % (2010: 57,5 %) • Просечен коефициент во развиените земји: 60% – 70%

– Коефициент на трошоци – Expense ratio • Трошоци за работење/Заработени премии • Позитивно: коефициентот се намалува • Праг на толеранција:2 Црвено: > 30% ● Жолто: 20 - 30% ● Зелено: < 20% • Коефициент во во РМ 2011: 45,2 % (2010: 42,6 %) • Просечен коефициент во развиените земји: 20% – 30%


1АСО на Република Македонија „ Годишен извештaj за состојбата и движењата на осигурителниот пазар ви РМ во 2011 година„ 2 eab group, “Top 25 Insurance KPIs of 2010” www.smartKPIs.com

http://www.smartkpis.com/

28

Особености на осигурувањето • Индикатори за работењето1

– Комбиниран коефициент – Combined ratio • (Настанати штети + Промена на бруто резерви + Трошоци за

работење)/Заработени премии

• Позитивно: коефициентот се намалува

• Праг на толеранција:2 Црвено: > 100% ● Жолто: 100% ● Зелено: < 100%

• Коефициент во РМ во 2011: 98,2% (2010: 100,1 %)

• Просечен коефициент во развиените земји: 90% – 95%

• Осигурителното друштво може да оствари добивка и кога комбинираниот коефициент е под 100% (добивка од вложување)


1АСО на Република Македонија „ Годишен извештaj за состојбата и движењата на осигурителниот пазар ви РМ во 2011 година„ 2 eab group, “Top 25 Insurance KPIs of 2010” www.smartKPIs.com

http://www.smartkpis.com/

29

Вовед • Проектот за воспоставување на МСФИ 4 - Договори за

осигурување, започна во 1997 година, а првиот Нацрт за дискусија е објавен во ноември 2001 година

• МСФИ 4 е објавен во март 2004 година, со примена за годишните периоди кои почнуваат на 1 јануари 2005 година

• Имплементација на проектот се одвива во 2 фази: – I фаза - „ограничено„ подобрување на сметководството на

договорите за осигурување (МСФИ 4) – II фаза – сеопфатно регулирање на сметководството на

договорите за осигурување • Нацрт стандардот и Основата за заклучоци се објавени во

2010 година • Не се очекува донесување на измените пред 2015 година


30

Цел • Да го утврди финансиското известување за

договори за осигурување во I-та фаза од проектот – „Ограничено„ подобрување на сметководството кое

се спроведува од страна на осигурителите за договорите за осигурување

– Обелоденување на износите во ФИ на осигурителот кои произлегуваат од договорите за осигурување: • Сумата • Временскиот распоред и • Неизвесноста на идните парични текови


31

Делокруг • Примена на:

– Договорите за осигурување, вклучувајќи и договорите за реосигурување, кои ги издава осигурителот и договори за реосигурување кои ги има склучено

– Финансиски инструменти кои ги издава со својство на дискреционо учество • МСФИ 7 Финансиски инструменти: обелоденување, бара

обелоденување во врска со финансиските инструменти, вклучувајќи ги и финансиските инструменти кои содржат такви својства

• Исклучени од примена: Финансиски средства и обврски: МСС 32, МСС 39 и МСФИ 7


32

Делокруг • Ентитетот нема да го применува овој стандард на:

– Гаранции за производи (МСС 18 и МСС 37) – Средства и обврски на работодавецот во рамките на плановите за

користи на вработените (МСС 19 и МСС 26) – Договорни права или договрни обврски за нефинансиски ставки

(лиценци, тантиеми, наеми и сл.) (МСС 17, МСС 18 и МСС) – Договори за финансиски гаранции, освен ако издавачот претходно не

потврдил дека истите ги смета за договори за осигурување при што може да избере примена на МСС 39, МСС 32, МСФИ 7 или МСФИ 4

– Неизвесен надоместок кој се должи или побарува во деловна комбинација (Види МСФИ 3)

– Договори за директно осигурување кои ги поседува ентитетот (осигуреникот - имател на полиса). Сепак цедентот ќе го примени овој МСФИ на договорите за реосигурување кои ги склучил


33

Дефиниции

Договор за осигурување

• МСФИ 4 – тековна дефиниција, прифатена од ОМСС

– Договорот за осигурување е договор според кој едната странка (осигурителот) прифаќа значаен ризик од осигурување од друга странка (имател на полисата) со согласување да му обезбеди надомест на имателот на полисата доколку одреден неизвесен иден настан (осигурителен настан) има негативно влијание на имателот на полисата


*МСФИ 4 - Договори за осигурување, Додаток А - Дефинирани поими

34

Дефиниции Вградени деривативи • МСС 39 – Дериватив е финансиски инструмент кој ги има

сите три од следниве карактеристики: – Неговата вредност се менува како одговор на промената на

определена променлива (каматна стапка, цена на финансиски инструмент, цена на добра, курс на странска валута, индекс на цени или стапки, кредитен рејтинг или кредитен индекс или друга променлива)

– Не бара почетно нето вложување или бара помало почетно нето вложување во однос на она вложување што е потребно за други видови на договори за коишто се очекува да имаат сличен одговор на промените на пазарните фактори

– Се подмирува на некој иден датум

• Видови: Форвард, Своп, Фјучерс и Опциски договори


35

Дефиниции Вградени деривативи • МСС 39 – компонента на хибриден (комбиниран)

инструмент кој исто така вклучува не-деривативен основен договор (договор за осигурување) – Од вградениот дериватив произлегуваат сите или некои парични

текови за коишто инаку договорот би барал да бидат модифицирани во согласност со определена променлива

– Деривативот кој е вграден во финансискиот инструмент но, кој може договорно да биде пренесен независно од основниот инструмент (договорот за осигурување), или има различна договорна страна од тој инструмент, не претставува вграден дериватив, туку посебен финансиски инструмент

• Карактеристични за животното осигурување


36

Дефиниции Компонента на депозит • МСФИ 4 – претставува делот од договорот за осигурување

со кој се предвидува имателот на полисата да добие минимум фиксен износ на идни парични текови во облик на:

– поврат на премијата (ако не се случи осигурениот настан) или

– поврат на осигурувањето (ако се случи осигурениот настан)

• Карактеристика на менаџерско осигурување, животно осигурување и договорите за реосигурување


37

Дефиниции

Својство на дискреционо учество

• МСФИ 4 – претставува право на имателот на полисата да добие (потенцијално значајна) дополнителна корист која се заснива на остварувањето на:

– Дефинирана група на договори за вложувања

– Дефиниран договор за вложувања, или

– Остварената нето добивка на осигурителот

• Можно постоење кај сите договори за осигурување


38


• Примена на дефиницијата за договор за осигурување


Вид на договор Третман во фаза I

Одложен анутитет: Имателот на полисата ќе добие, или може да избере да добие, животно условен ануитет, по стапки кои се загарантирани на почетокот


Одложен анутитет: Имателот на полисата ќе добие, или може да избере да добие, животно условен ануитет, по стапки кои преовладуваат кога започнува ануитетот

Не претставува договор за осигурување на почетокот, доколку осигурителот може да ја смени цената на ризикот од смртност без ограничувања. Во рамките на МСС 39 Финансиски инструменти: Признавање и мерење. Ќе стане договор за осигурување кога стапката на ануитетот ќе биде фиксна.

39





Гарантен фонд воспоставен со закон Не постои договор за осигурување. Во рамки на делокругот на МСС 37 Резервирања, неизвесни обврски и незивесни средства.

Договор за исплата на надомест на имателот на загубата настаната поради претрпена штета од неплаќање на одреден должник. Договорот може да има различни правни форми: договор за осигрување, гаранција или акредитив

Договор за осигурување во делокругот на МСС 39. Но доколку осигурителот (издавачот) претходно поставил дека таквите договори ги смета за договори за осигурување и користел соодветно сметководство, тогаш може да ги евидентира според МСФИ 4.

40





Договор за заем кој одрекува отплата на вкупното салдо на заемот доколку позајмувачот почине

Овој договор содржи депозитна компонента (заем) и осигурителна компонента (одрекување на салдото на заемот при смрт, што е еквивалент на парична корист при смрт). Договор за осигурување, доколку осигурителната компонента е значајна во однос на целиот договор.

Животно условен ануитет Договор за осигурување. Изавачот може да претрпи загуба доколку осигуреникот живее подолго од очекуваното.

41

Постоечки практики (политики) • МСФИ 4 дозволува задржување на постојните

сметководствени политики за договори за осигурување

• На тој начин се избегнуваат посериозните нарушувања до завршување на II-та фаза од проектот

• Раководството продолжува со примена на проценките базирани на тековните сметководствени политики

• Најчеста процена која ја врши раководството за неизвесните парични текови е по основ на: – IBNS (Настанати и пријавени, неликвидирани штети)

– IBNR (Настанати но непријавени штети)

– Трошоци за обработка на штети


42

Одвојување на компонентите на депозитот • Некои договори за осигурување содржат и

компоненти на осигурување и компоненти на депозит

• Во некои случаи се бара од ентитетот да ги одвои тие компоненти – Одвојувањето се бара ако се исполнети и двата од

следните услови: • Осигурителот може да ја измери компонетата на депозитот

одделно

• Сметководствената политика на осигурителот не бара од истиот да ги признае сите обврски и права кои произлегуваат од компонентата на депозитот


43

Одвојување на компонентите на депозитот – Одвојувањето е дозволено, но не се бара, доколку

осигурителот може да ја измери компонетата на депозитот одделно, но неговата сметководствена политика бара да ги признае сите права и обврски кои произлегуваат од компонентата на депозитот, без разлика на основата која е користена за мерење на тие права и обврски

– Одвојувањето е забрането доколку осигурителот не може да ја измери компонентата на депозитот одделно


44

Одвојување на компонентите на депозитот


Депозитната компонента може да се измери одвоено

Сите права и обврски се признаени

Не се врши одвојување

Може да се одвои

Задолжително се врши одвојување

Не

Да

Да

Не

45

Одвојување на компонентите на депозитот • Пример – договор за реосигурување

– Цедентот плаќа премии од 10 ПЕ секоја година во текот на 5 години

– Врз основа на историјата на штети за одредена класата на осигурување, утврден е износ (искуствена сметка) од 90% од вкупната премија намалена за 90% од вкупните штети

– Ако салдото од сметката е негативно, цедентот плаќа дополнителна премија

– Ако салдото на сметката е позитивно, истото му се рефундира на цедентот

– Ниту една страна не може да го откаже договорот пред достасување

– Максималниот износ на штета по договорот е утврден на 200 ПЕ


46


• Пример – договор за реосигурување – Овој договор се смета како договор за осигурување бидејќи

пренесува значаен ризик од осигурување на реосигурувачот

– Сметководствениот третман треба да се примени во книгите и на реосигурувачот и на цедентот

– Во случај кога нема да настане штета, односно салдото на искуствената сметка ќе биде позитивно, износот од 90% од платената премија, односно 45 ПЕ ќе му биде вратен на цедентот

– Во суштина, доколку не настане штета, цедентот му одобрил заем на реосигурителот, кој истиот ќе го врати одеднаш на крајот на периодот на договорот


47

Одвојување на компонентите на депозитот • Пример – договор за реосигурување

– Доколку според сметководствените политики на реосигурувачот: • Е предвидено признавање на договорната обврска да го врати

заемот на цедентот, одвојувањето е дозволено, но не се бара • Не е предвидено признавање на договорната обврска да го врати

заемот на цедентот, одвојувањето е задолжително (параграф 10 од МСФИ 4)

– Врз основа на пресметка на дисконтираната вредност на паричниот тек од депозитната компонента (МСФИ 9/МСС 39) со примена на дисконтна стапка од 10%, утврдена е поделбата на годишната премијата на цедентот (10 ПЕ) на: • Депозит – 6,7 ПЕ (Депозитна компонента) • Премија – 3,3 ПЕ (Осигурителна компонента)

– Евидентирањето на осигурителната компонента се врши на ист начин како посебен договор за осигурување


48


• Пример – договор за реосигурување


Година Почетна состојба

Камата 10%

Аванс (отплата)

Салдо Премија Вкупна уплата

1 2 3 (2х10%) 4 5 (3+4) 6 7 (4+6)

0 0,0 0,0 6,7 6,7 3,3 10,0

1 6,7 0,7 6,7 14,1 3,3 10,0

2 14,1 1,4 6,7 22,2 3,3 10,0

3 22,2 2,2 6,7 31,1 3,3 10,0

4 31,1 3,1 6,7 40,9 3,3 10,0

5 40,9 4,1 (45,0) - - -

11,5 (11,5) - 16,5 -

Вкупно - 33,5 - 16,5 50,0

49

Вградени деривативи • МСС 39 - Вградениот дериватив треба да се оддели од

основниот договор и да се евидентира како дериватив, доколку и само доколку се исполнети сите од следните услови : – Економските карактеристики и ризиците на вградениот дериватив

не се тесно поврзани со економските карактеристики и ризиците на главниот договор (договор за осигурување)

– Одделен инструмент со истите услови како и вградениот дериватив би ја исполнил дефиницијата за дериватив

– Хибридниот (комбинираниот) инструмент не е измерен според објективната вредност со признавање на промените во Билансот на успех (односно деривативот кој е вграден во финансискиот инструмент според објективна вредност преку Билансот на успех не е одделен инструмент)


50

Вградени деривативи • МСФИ 4 предвидува одвојување на вградениот

дериватив во случај кога: – Вредноста која отстапува во Опцијата за продавање/предавање

на готовина (вградена во договор за осигурување), варира како реакција на промените во:

• Финансиските променливи (главнина или цена на индекс на стока)

• Не-финансиските променливи, која не е карактеристична за дадената страна

– Можноста на имателот на полисата да ја искористи опцијата за продавање/предавање на готовина е поттикната од промената на таквата варијабла (пример: Опција за продажба која може да се искористи доколку пазарниот индекс достигне одредено ниво)


51

Вградени деривативи

• МСФИ 4 дозволува исклучок, односно не предвидува обврска за одвојување на вградениот дериватив, во случај кога:

– Вградениот дериватив претставува договор за осигурување

– Опцијата на имателот на полисата предвидува да го отстапи договорот за осигурување за фиксна сума, дури и ако цената на извршување се разликува од сметководствената вредност на обврската за осигурување од основниот договор

– Финансискиот инструмент содржи својство на дискреционо учество


52


• Пример за вградени деривативи


Вид на вграден дериватив Третман доколу е вграден во договор за осигурување

Опција да се земе животно условен ануитет по загарантирана стапка

Вградената опција претставува договор за осигурување (Освен ако животно условените плаќања се незначајни). Не се бара мерење по објективна вредност

Вградена гаранција за минимум поврат на главнината при отстапување и доспевање

Вградената гаранција не претставува договор за осигурување (освен ако вградената гаранција е животно условена до значителен степен) и не е тесно поврзана со основниот договор за осигурување. Се бара мерење по објективна вредност (МСС 39)

53





Опција на имателот на полиса да го отстапи договорот за вредност која се отстапува во готовина која е специфицирана во распоредот (т.е. Неиндексирана и неакумулирачка камата)

Договор за осигурување. Не се бара мерење по објективна вредност, но истото не е забрането Вредноста која се отстапува може да се гледа како депозитна компонента, но истата не треба да се одвои доколку осигурителот ги признава сите свои обврски кои произлегуваат од истата (во Математичката резерва)

54





Вградена гаранција за минимум поврат на главнината која му е на располагање на имателот на полисата како: 1. Готовинско плаќање или 2. Ануитет:

• Ануитет за одреден период или • Животно условен ануитет

Целиот договор претставува договор за осигурување од почеток. • Опцијата да земе животно условен

ануитет претставува вграден договор за осигурување

• Опцијата да земе готовинско плаќање или ануитет за одреден период не претставува договор за осигурување , така што истата мора да биде одвоена и мерена по објективна вредност.

55

Својство на дискреционо учество • Некои договори за осигурување содржат својство на

дискреционо учество како и елемент на гаранција • Осигурителот има дискреција (право) на

– износот и/или – временскиот распоред на распределбите кон имателите на

полиси,

• Дискрецијата може да биде предмет на некои договорни ограничувања (вклучувајќи и законски и регулаторни ограничувања) и конкурентни ограничувања

• Распределбата вообичаено се прави кон имателите на полиси чиишто договори се суште на сила тогаш кога се прави распределбата (на датумот на билансот)


56

Својство на дискреционо учество

• Главното сметководствено прашање е дали тој дел од распределливиот вишок претставува: – обврска или

– компонента на главнината (износот би се третирал како распределба на главнината, а не расход)

• Како второ прашање кое се наметнува е дали премијата за овој вид на договори треба да се подели на: – Премија за гарантиран дел (која не би претставувала

приход за осигурителот)

– Останата премија (која би се третирала како приход)


57

Својство на дискреционо учество • Издавачот во таков договор:

– Може но немора да го признае елементот на гаранција одвоено од својството на дискреционо учество. Доколку издавачот не ги признае одвоено, трeба да го класифицира елементот на гаранција како обврска (Математичка резерва)

– Доколку го признае својството на дискреционо учество одвоено од елементот на гаранција, треба да го класифицира својството како • обврска или • одвоена компонента во главнината

– Овој МСФИ не специфицира како издавачот одредува дали својството е обврска или главнина. Издавачот може да го раздвои тоа своjство во обврска или компонента на главнина и треба да користи конзистентни сметкoводствените политики за одвојувањето

– Издавачот не треба да го класифицира тоа својство како меѓу-категорија која не е ниту обврска ниту главнина


58

Својство на дискреционо учество – Може да ги признае сите примени премии како приход без да

одвои било каков дел кој се однесува на компонентата на главнина. Последователните промени на елементот на гаранција и во делот на својство на дискреционо учество класифициран како обврска треба да биде признане во Билансот на успех • Доколку дел или целокупното својство на дискреционо учество е

класифицирано во главнината, делот од Билансот на успех може да биде припишан на тоа својстсво (на ист начин како што тој дел може да им се припише на малцинските учества). Издавачот треба да го признае делот од Билансот на успех кој може да и се припише на било која компонента на главнината од својство на дискреционо учество како алокација на добивка или загуба, не како расход или приход (Види МСС 1)

– Доколку договорот содржи вграден дериватив во делокруг на МСС 39, треба да го применува МСС 39 на тој вграден дериватив

– Во сите случаи кои не се опишани претходно, продолжува да ги применува постоечките практики (политики)


59

Признавање и мерење • Критерумите за воспоставување на сметководствени

политики се дефинирани во МСС 8 – Сметководствени политики, промени во сметководствените проценки и грешки: – Т. 10 Во отсуство на МСФИ кој посебно се применува

на трансакција, друг настан или услов, раководството треба да ги користи своите расудувања во развојот и примената на сметководствена политика која резултира во информација која е: • Релевантна за економските потреби на корисниците во

донесувањето на нивните одлуки


60

Признавање и мерење • Веродостојна, во тоа да финансиските извештаи:

– Ја претстават веродостојно финансиската состојба, финансиската успешност и паричните текови на ентитетот

– Ја одразуваат економската суштина на трансакциите, другите настани и услови, а не само правната форма

– Се неутрални односно без пристрасност – Се внимателни – Се комплетни од сите материјални аспекти


61

Признавање и мерење – Т. 11 При правење на расудувањата објаснети во Т.10,

раководството треба да се повика на, и да ја разгледа применливоста на, следниве извори во следниот респективен редослед: • Барањата на МСФИ кои се однесуваат на слични и поврзани

прашања. • Дефинициите, критериумите за признавање и концептите на мерење

на средствата, обврските, приходите и расходите во Рамката.

– Т. 12 При правење на расудувањата опишани во Т.10, раководството може исто така, да ги разгледа последните објави на другите тела кои утврдуваат стандарди и кои користат приближна концептуална рамка за развој на сметководствени стандарди, останата сметководствена литература и прифатени индустриски практики, до оној степен до кој тие не се во конфликт со изворите од Т.11.


62

Признавање и мерење • Задолжителни политики за Осигурителот се:

– Не треба да признае обврска за резервирање за можни идни побарувања, доколку истите произлегуваат од договорите за осигурување кои не постоеле на датумот на известување

– Ќе спроведе Тест за соодветност на обврската – Ќе ја елиминира обврската за осигурување од финансиските

извештаи кога, и само кога обврската ќе згасне (извршена, откажана или истечена)

– Нема да изврши пребивање на: • Средствата за реосигурување со соодветните обврски за осигурување • Приходот или расходот од договорите за реосигурување со расходот или

приходот од соодветните договори за осигурување

– Ќе разгледа дали средствата за реосигурување имаат намалена вредност поради обезвреднување


63

Признавање и мерење Тест за соодветност на обврската (ТСО) • Оцена на осигурителот на крајот на секој период на

известување, дали неговите признаени обврски по осигурување се соодветни, користејќи тековни проценки на идните парични текови според неговите договори за осигурување

• Тестирањето се врши по примерот на МСС 37 - Резервирања, неизвесни обврски и неизвесни средства, односно со процена на веројатните идни одливи по штети (најдобра процена на обврските)

• Доколку обврските за осигурување не се соодветни во однос на проценетите идни парични текови, целокупните недостатоци се признаваат во Билансот на успех


64

Признавање и мерење Обезвреднување на средствата за реосигурување • Доколку вредноста на средството за реосигурување на

цедентот е намалена поради обезвреднување, цедентот треба да ја намали неговата сметководствена вредност соодветно и да признае загуба поради обезвреднување во Билансот на успех

• Вредноста на средството за реосигурување е намалена поради обезвреднување, доколку и само доколку: – Има објективен доказ, како резултат на настан кој се случил после

почетното признавање на средството за реосигурување, дека цедентот може да не ги прими сите износи кои му следат според условите на договорот (кредитен ризик)

– Тој настан има веродостојно мерливо влијание на износите кои цедентот ќе ги прими од реосигурителот


65

Признавање и мерење Договори за осигурување стекнати во деловни комбинации или во трансфер на портфолио • За да биде усогласен со МСФИ 3, осигурителот треба, на датумот на

стекнување, да ги мери преземените обврски за осигурување и средствата за осигурување стекнати во деловна комбинација по објективна вредност

• Притоа на осигурителот му е дозволено, поделба на објективната вредност на стекнатите договори за осигурување во две компоненти: – Обврска мерена во согласност со сметководствените политики на

осигурителот за договорот за осигурување кој тој го издава (набавна вредност)

– Нематеријално средство (Goodwill), кое претставува разлика помеѓу • Објективната вредност на договорните права стекнати со договорот за

осигурување и претпоставените обврски за осигурување • Обврската мерена во согласност со сметководствените политики на

осигурителот за договорот за осигурување кој тој го издава


66

Обелоденување

Објаснување на признаени износи

• Осигурителот треба да обелодени информации кои ги идентификуваат и објаснуваат износите во неговите финансиски извештаи кои произлегуваат од договорите за осигурување. Како минимум, осигурителот треба да обелодени:

a) Сметководствените политики за договори за осигурување и поврзаните средства, обврски, приходи и расходи


67




2. ЗНАЧАЈНИ СМЕТКОВОДСТВЕНИ ПОЛИТИКИ

2.15 Класификација на договори за осигурување и договори за вложување

Друштвото склучува договори кои го пренесуваат ризикот од осигурување и финансискиот ризикот или двата.

Договори за осигурување се оние договори кои пренесуваат значаен ризик од осигурување. Овие договори исто така може да пренесуваат и финансиски ризик.

Според Друштвото, значаен ризик од осигурување претставува веројатност од настанување на обврска за исплата на штета по настанување на осигурениот случај која е најмалку 10% повисока од плативиот надомест доколку осигурениот случај не настане .

*Ilustrative IFRS Consolidated Financial Statements 2011 Insurance, www.pwcinform.com

http://www.pwc.com/

68






Договори за вложување се оние договори кои пренесуваат финансиски ризик но без притоа да пренесуваат и значаен ризик од осигурување.

Одреден број на договори за осигурување и договори за вложување содржат својство на дискреционо учество. Ова својство му дава право на имателот на полиса да прими, како дополнување на гарантираните користи, дополнителни користи или бонуси:

• Кои претставуваат значаен дел од вкупните договорни користи


http://www.pwc.com/

69






• Чиј износ или времето на исплата преставува дискреционо право на осигурителот (издавачот), и

• Кои се базираат на остварувањето на: • Вложени средства или група на средства, или • Остварената нето добивка на осигурителот

............


http://www.pwc.com/

70






Тест за соодветност на обврските

На крајот на секој период на известување, друштвото врши тест за соодветност на обврските. При вршењето на тестот се користат најдобрите процени за идните парични текови по основ на штети, расходи од работење и друго. Разликата помеѓу прикажаните обврски и проценетите парични текови се признава во Билансот на успех.

................................


http://www.pwc.com/

71






Побарувања и обврски по договори за осигурување и договори за вложување

Побарувањата и обврските по основ на договори за осигурување и договори за вложување се признаваат кога ќе настанат. Побарувањата и обврските се однесуваат на агенти, брокери и имателите на полиси.

Во случај кога постои објективна евиденција дека побарувањата се оштетени (обезвреднети), друштвото ја намалува нивната сегашна вредност и разликата ја евидентира како расход во Билансот на успех.


http://www.pwc.com/

72

Обелоденување Објаснување на признаени износи

• Како минимум, осигурителот треба да обелодени: b) Признаените: средства, обврски, приходи и расходи

кои произлегуваат од договорите за осигурување • Доколку осигурителот е цедент, тој го обелоденува

следното: – Добивките и загубите признаени во Билансот на успех при

купување на реосигурување

– Доколку цедентот ги одложува или амортизира добивките и загубите настанати при купување на реосигурувањето, амортизацијата за периодот и износите кои настануваат неамортизирани на почетокот и на крајот на периодот


73

Обелоденување Објаснување на признаени износи • Како минимум, осигурителот треба да обелодени:

c) Процесот кој се користи за да се определат претпоставките кои имаат најголемо влијание врз мерењето на признаените средства, обврски, приходи и расходи

d) Влијанието на промените во претпоставките кои се користат за мерење на средствата за осигурување и обврските за осигурување

e) Усогласувањето на промените во обврските за осигурување, средствата за реосигурување и поврзаните одложени трошоци за стекнување


74




3. ЗНАЧАЈНИ ПРОЦЕНИ И РАСУДУВАЊА

Максимален износ на штети по договори за осигурување

...........................

Друштвото верува дека резервите за штети по основ на заболувања од азбест се адекватни. Во случај на зголемување на износот на штета за 10%, друштвото ќе треба да признае дополнителна загуба во износ _______ ПЕ. Исто така, во случај на зголемување на бројот на случаи за 10% ќе предизвика дополнителна загуба во износ _______ ПЕ.


http://www.pwc.com/

75

Обелоденување Природата и степенот на ризиците кои произлегуваат од договорите за осигурување • Осигурителот треба да обелодени информација која им овозможува

на корисниците на финансиските извештаи да ја проценат природата и степенот на ризиците кои произлегуваат од договорите за осигурување

• Како минимум, осигурителот треба да обелодени: – Своите цели, политики и процеси за управување со ризиците кои

произлегуваат од договорите за осигурување и методите кои се користат за управување со тие ризици

– Информации за ризикот од осигурување, вклучувајќи: • Чувствителност на ризикот од осигурување • Концентрација на ризикот од осигурување (осигурен настан,

географска област или валута)


76

Видови на ризик

Територија Возила Имот Останато Вкупно Македонија Бруто 12.000 8.000 3.000 23.000

Нето 10.000 5.000 2.700 17.700

Останати земји Бруто 33.000 6.000 1.000 40.000

Нето 31.500 4.000 800 36.300

Вкупно Нето 45.000 14.000 4.000 63.000

Бруто 41.500 9.000 3.500 55.000

Обелоденување Природата и степенот на ризиците • Концентрација на ризик од осигурување (географска

област)



http://www.pwc.com/

77

Обелоденување Природата и степенот на ризиците • Концентрација на ризик од осигурување (Живот)


Видови на ризик

Категории Пред реосигурување По реосигурување 0 -200 41.482 30,1% 38.537 32,0%

200 – 400 58.126 42,1% 52.057 43,2%

400 – 800 22.628 16,4% 21.546 17,9%

800 – 1.000 13.084 9,5% 7.323 6,1%

Над 1.000 2.556 1,9 1.000 0,8%

Вкупно 127.876 100,0% 120.463 100,0%


http://www.pwc.com/

78


Природата и степенот на ризиците кои произлегуваат од договорите за осигурување

• Како минимум, осигурителот треба да обелодени: • Вистинските побарувања за штети во споредба со претходните

проценки (односно движења на побарувањата)

– Обелоденувањето во врска со движењето на побарувањата оди наназад во периодот кога се јавило најраното материјално побарување за кое сеуште постои неизвесност во врска со износот и временскиот распоред на наплатата, но не треба да оди повеќе од десет години наназад

– Осигурителот не мора да ги обелоденува овие информации за побарувањата за кои неизвесноста поврзана со износот и времето на наплата обично се разрешува во период од една година


79

Обелоденување Природата и степенот на ризиците • Табела за вистински побарувања за штети (азбест)


Осигурена година 2007 2008 2009 2010 2011 Вкупно Процена на крај на годината 680 790 823 920 968 4.181

1 година подоцна 673 785 840 903 - -

2 години подоцна 692 776 845 - - -

3 години подоцна 697 771 - - - -

4 години подоцна 702 - - - - -

Тековна проценка 702 771 845 903 968 4.198

Кумулативни исплати (680) (700) (720) (750) (770) (3.620)

Резерва за штети во БС 22 71 125 153 198 569 *Ilustrative IFRS Consolidated Financial Statements 2011 Insurance, www.pwcinform.com

http://www.pwc.com/

80

Обелоденување Природата и степенот на ризиците кои произлегуваат од договорите за осигурување

– Информации за кредитниот ризик, ликвидносниот ризик и пазарниот ризик кои се бараат во МСФИ 7 (точки 31-42) доколку договорите за осигурување се во рамките делокругот на овој МСФИ: • Издавачот не мора да обезбеди анализа на доспевање која ја бара Т.39 од МСФИ

7, доколку наместо тоа обелодени информација за проценетиот временски распоред на нето паричните одливи кои произлегуваат од признанеите обврски за осигурување. Ова може да има форма на анализа, спрема проценетиот временски распоред, на износите признаени во извештајот на финансиската состојба

• Доколку издавачот користи алтернативна метода за управување со чувствителноста на пазарните услови, како што е анализа на вградената вредност, тој може да ја користи таа анализа на сензитивноста за да ги задоволи барањата во точка 40 и точка 41 од МСФИ 7

– Информации во врска со изложеноста на пазарен ризик кој произлегува од вградени деривативи содржани во основниот договор за осигурување доколку од осигурителот не се бара да ги мери вградените деривативи по објективна вредност


81

Обелоденување Природата и степенот на ризиците – Временска анализа


Управување со ризик од ликвидност

Очекуван паричен тек (недисконтиран) Вкупно 0-5 год. 5-10

год. 10-15 год.

15-20 год.

> 20 год.

Средства 602 113 200 306 215 90

Обврски за осигурување 495 81 137 250 232 176


http://www.pwc.com/

82

Обелоденување Природата и степенот на ризиците кои произлегуваат од договорите за осигурување • За да се придржува до барањата за обелоденување на

чувствителноста на ризикот од осигурување, осигурителот треба да ги обелодени информациите на следниот начин – Анализа на чувствителност која покажува какво би било влијанието на

добивката или загубата и главнината кога би дошло до промени на релевантната променлива на ризикот кои би биле можни на крајот на периодот на известување, методите и претпоставките користени во подготовка на анализите на чувствителност и било какви промени во користените методи и претпоставки во однос на претходниот период.

– Квалитативни информации за чувствителноста и информации за условите на договорите за осигурување кои имаат материјално влијание на износот, временскиот распоред и неизвесност на идните парични текови на осигурителот


83

Обелоденување Природата и степенот на ризиците


Анализа на сензитивност

Добивка Капитал и

резерви

Потребно ниво на

маргина на солвентност

Коефициент на

покриеност

Промена на коефициент

на покриеност

Тековна позиција на капиталот 1.981 518.397 227.836 228% -

2% зголемување на приносот на вложување 4.103 520.518 227.836 228% 1% 2% намалување на приносот на вложување (140) 516.276 227.836 227% (1%)

5% зголемување на настанати штети (38.530) 477.886 227.836 210% (18%) 5% намалување на настанати штети 42.493 558.908 227.836 245% 18%

*Триглав Осигурување АД Скопје, Финансиски извештаи за 2011 година, www.sec.ogov.mk

http://www.sec.ogov.mk/

84

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог • Причини за донесување

– Основната причина за донесување на овој стандард лежи во комплексноста и специфичностите на индустријата на осигурување, која не е обработена во постојните стандарди

– Специфичности кај договорите за осигурување: • Извесност на надоместокот - Договорот за осигурување предвидува

постоење на неизвесен настан, кој само доколку настане ќе предизвика надомест за осигуреникот (имателот на полиса) – исклучок кај животното осигурување

• Мечување на приходите и расходите – не постои целосно совпаѓање на периодите на настанување на приходот (премија) и расходот (провизии, оперативни трошоци и штети)

• Времето на утврдување и износот на штетата - Прилично долг, во споредба со останатите дејности, како и постоење на неизвесност во поглед на утврдување на конечниот износ на штета, како обврска за исплата кон имателот на полиса


85

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог • Нацрт предлогот (ако се прифати), треба да овозможи:

– Обезбедување на релевантни информации за одлучување

– Унифициран сметководствен пристап

– Споредливост помеѓу осигурителните друштва, државите и пазарите

• Договорите за осигурување креираат севкупност од права и обврски кои заеднички влијаат на приливот (премии) и одливот (користи и штети)

• Новиот пристап се базира на: – Сегашна вредност на идните парични текови

– Дисконтна стапка за периодот на осигурување

– Усогласување (вреднување) за ризикот

– Преостаната (резидуална) маржа


86

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог Мерење при признавање • Осигурителот треба иницијално да го признае договорот

за осигурување како збир од: – Сегашна вредност на идните парични одливи намалени за

паричните приливи, корегирани за неизвесноста за износот и времето на идните парични текови, и

– Преостаната (резидуална) маржа која ја елиминира добивката при иницијалното признавање. Ако маржата е негативна, истата веднаш се признава како загуба во БУ

• Третман на трошоците за стекнување на договорот – Инкременталните (абнормалните) трошоци за стекнување се

вклучуваат во идните парични приливи – Нормалните трошоци за стекнување веднаш се признаваат како

трошок


87

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог Последователно мерење • Сегашната вредност на договорот за осигурување на крајот

на секој период на известување претставува збир од: – Преоценатата сегашна вредност на идните парични текови, и – Преостанатиот износ на резидуалната маржа

• Осигурителот треба да ја признае резидуалната маржа утврдена при иницијалното мерење на договорот, како добивка во БУ, алоциран на систематски начин врз основа на: – Времетраењето на договорот или – Времето на настанување на користа и штетата, ако значајно се

разликува од времетреањето на договорот (полисата)


88

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог Пример за иницијално мерење


Позиции Договор 1 Договор 2

СВ на паричните одливи 940 960

Усогласување за ризикот 50 50

СВ на паричните приливи (1.000) (1.000)

Нето СВ на паричните текови (10) 10

Резидуална маржа 10 -

Обврска при иницијално мерење - 10

Ефект на БУ

Загуба при иницијално мерење - 10

Нормални трошоци за стекнување 30 30

Загуба 30 40

89

Промени во II-ра фаза - Нацрт предлог Влијание врз други стандарди • МСФИ 1 - Првично усвојување на меѓународните стандарди за

финансиско известување • МСФИ 3 – Деловни комбинации • МСФИ 7 – Финансиски инструменти: обелоденувања • МСФИ 9 – Финансиски инструменти • МСС 16 – Недвижности, постројки и опрема • МСС 32 – Финансиски инструменти: презентирање • МСС 36 – Обезвреднување на средства • МСС 37 – Резервирања, неизвесни обврски и неизвесни средства • МСС 38 – Нематеријални средства • МСС 39 – Финансиски инструменти:

признавање и мерење


90

Дилеми во домашното законодавство • Мерење на објективната вредност (процена)1

• Измена кај Законот за процена по урнек за банките2

• Превод и примена на измените кај: – МСФИ 9 - Финансиски инструменти (МСС 39)

– МСФИ 10 - Консолидирани финансиски извештаи (МСС 27) – МСФИ 11 - Заеднички аранжмани (МСС 31) – МСФИ 12 - Обелоденување за учество во други ентитети (МСС

27, МСС 28 и МСС 31) – МСС 27 - Посебни финансиски извештаи (2011) – МСС 28 - Учество во придружени ентитети и заеднички

вложувања (2011) – МСФИ 13 - Мерење на објективната вредност


1 Правилник за методот за вреднување на ставките од билансот на состојба и изготвување на деловните биланси (Служебн весник на РМ бр. 169/2010) 2 Точка 4 Член 4 од Законот за процена, (Службен весник на РМ бр. 115/2010, 158/2011, 185/2011 и 64/2012)

Благодарам на вниманието

Роберт Манасиев Като Едукација ДООЕЛ Скопје

[email protected] моб. 072 308301

mailto:[email protected]

Documents

ИОРРМ – КПУ 2013 Robert Manasiev.pdf · •Поим за осигурување ... 14 Осигурување на кредити ... 2 Правилник за видови