Μαθαίνοντας για τις Ημέρες Υγείαςacare.med.uth.gr/wp-content/uploads/mathenontas-gia-tis-imeres-igias2.pdf21 Ιανουαρίου, την ημέρα της

1

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Τμήμα Ιατρικής

Μαθαίνοντας για τις

Ημέρες Υγείας

e- book

2

3

e-book

ISBN 978-618-84180-0-4

Copyright Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Μεταπτυχιακό

Πρόγραμμα Σπουδών Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Με την επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η

αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή οποιουδήποτε μέρος του παρόντος έργου

με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, σύμφωνα με τους Ν.100/75, Ν.2121/93 και

τους λοιπούς εν γένει κανόνες Διεθνούς Δικαίου, χωρίς προηγούμενη

γραπτή άδεια του συγγραφέα και του εκδότη.

4

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Τμήμα Ιατρικής

Μαθαίνοντας για τις

Ημέρες Υγείας

Λάρισα 2019

5

Σ υ γ γ ραφή κα ι ε π ιμέ λε ι α κε ιμέ νω ν :

Κ. Ι . Γο υργο υ λιά νη ς , π . Π ρύτ αν ης

Π αν ε π ι στ ημ ίου Θ εσσ αλ ί ας , Δ ι ευθυ ντ ής

Π ν ευμ ον ο λο γ ι κής Κ λι ν ι κής τ ου

Π αν ε π ι στ ημ ι ακού Ν οσ οκομε ίου Λ άρ ισ ας ,

Δ ι ευθυ ν τής του πρ ο γρ άμμ ατος Με ταπτ υχ ι ακώ ν

Σ που δώ ν Π .Φ .Υ. κα ι Καθ ηγ η τ ής

Π ν ευμ ον ο λο γ ί ας το υ τμ ήμ ατ ος Ια τ ρ ι κής του

Π αν ε π ι στ ημ ίου Θ εσ σ αλί ας κα ι τ ου Ε λλη ν ικού

Αν ο ι κτού Π ανε π ισ τη μ ί ου

6

Σ υ γ γ ραφή κα ι ε π ιμέ λε ι α β ιβ λ ί ου :

Ι . Χ. Λ αμπρό πο υλ ο ς , Υ π. Δ ι δ άκτω ρ

Π αν ε π ι στ ημ ίου Πατ ρώ ν τμ ήμ ατος Δ ι ο ί κησ ης

Ε π ι χε ιρ ήσ εω ν , MSc Πρω τ οβ άθμ ι ας Φ ρ ον τ ί δ ας

Υγε ίας τμ ήμ ατ ος Ια τ ρ ι κής Π ανε π ισ τ ημ ί ου

Θ ε σσ αλί ας , M Sc Τ ρ απε ζική ς &

Χ ρ ημ ατο ο ι κο νο μ ι κή ς

Δ . Γ. Ράγι ας , Φ οιτ η τ ής Ια τ ρ ι κού Τμή μ ατος της

Σ χο λής Ε πισ τ ημώ ν Υγε ί ας του Π ανε π ισ τ ημ ί ου

Θ ε σσ αλί ας

Σ . Οδ . Καρα γι ανν ίδη , Τ. Ε . Βι βλ ιοθ η κο ν όμος ,

Β ι β λι οθ ή κη Π. Γ. Ν. Λ άρ ισ ας

7

Σ υγ γ ραφή κε ιμέ νω ν :

Α στ άρα Δ . Κυρι ακή , Φ οι τή τ ρ ι α Ιατ ρ ι κής

Π αν ε π ι στ ημ ίου Θ εσσ αλ ί ας

Β ατ ζιά Γ. Κω ν σταν τ ίνα , Φ οι τ ήτ ρ ι α Ιατ ρ ι κής


Δρ άκο υ Ν. Ε λέν η , Φ οι τ ή τρ ι α Ιατ ρ ι κή ς


Ι σχν οπο ύ λου Ι . Μαρ ία , Φ οι τή τ ρ ι α Ιατ ρ ι κής

Π αν ε π ι στ ημ ίου Θ εσ σ αλ ί ας

Κα ρα κα σ ίδ ης Θ. Ευ στά θι ο ς , Φο ι τη τ ής Ια τ ρ ι κής


Κι τ σ ικ ί δο υ Β. Λ ύδ ια , Φο ιτ ή τρ ι α Ιατ ρ ι κής


Μι χαλάκ ης Γ. Χρή στο ς , Φ οι τ ήτ ρ ια Ιατ ρ ι κής


Τσιου βάκα ς Ι . Νι κό λα ος , Φο ιτ η τ ής Ια τ ρ ι κή ς


8

Α πε ικο ν ίσ ε ι ς καλλι τ ε χν ι κών έ ργ ων :

Αν αγ ιάνν η Ε . Ε υαγγ ελ ία

Β αΐ τ ση Σ . Νεκ ταρ ία

Β αλ σα μόπ ου λο ς Α. Ευ στά θι ος

Βρ ακα τσέλ η Β . Χαρ ίκλε ια

Γκατ ζάρα Φ . Θ εο δο σία

Δερ εδ ίνη Δ . Α σανού λα Μαρ ία

Δή μογ λ ου Δ . Άρ τεμ ις

Δη μοπ ού λ ου Β . Αγγ ελ ική

Κα λ ου δοπ ού λο υ Κ. Παν αγιώ τα

Κα ζά να Α. Αικατ ερ ίνη

Κω ν σταν τ ιν ίδ ου Ν. Μαρ ία

Λ άγι ου Αρε τή

Λ αμπρ όπο υλ ο ς Χ. Ιω ά ννη ς

Μα υρον ικό λα Χ. Ευ δοξ ία

Μή τρο υ Χ. Κω ν σταν τ ίνο ς

Μπ ούργ ου Ι . Α λεξάν δρα

Μ π ούργ ο ς Ν. Ιω άννη ς

Μπ ούργ ο ς Ι . Ν ικόλ αο ς

Μπ οτ σίδ ου Κ. Πε τρ ού λα

Ν ικο λαΐ δο υ Φ . Ειρήν η

9

Ν τ άλ λα Α. Αργ υρώ

Ν τ άλ λα ς Γε ώ ργι ος

Π έϊ ος Δ . Παν αγιώ τη ς

Σο υρμεν ίδ η Κ. Κυρ ιακή

Στ εργ ιάδ ου Ξ . Στυ λ ιανή

Στ αυρ οπ ού λο υ Α . Κω ν σταν τ ίν α

Τα τ σάκ η Χ. Ιω άν να

Χ αν ιώ τη ς Α. Ζαν νή ς

10

Αφιερώσεις:

Σε όλους εσάς!

11

Πρόλογος

12

Από την παιδική μου ηλικία, όταν ήμουν μαθητής

Δημοτικού, θυμάμαι την παγκόσμια ημέρα της

Αποταμίευσης. Γράφαμε έκθεση για την Αποταμίευση

και σε κάποιες τάξεις κέρδισα το βραβείο της καλύτερης

έκθεσης που ήταν βέβαια κουμπαράς, που τον γέμιζε

σχεδόν όλη η οικογένεια, για να τον ανοίξω στις 31

Οκτωβρίου. Τότε ήταν η γιορτή της Αποταμίευσης, λίγες

εβδομάδες μετά το τέλος του καλοκαιριού και μερικές

εβδομάδες πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων όταν οι

ανάγκες για παιχνίδια ήταν αυξημένες.

Γνώρισα δηλαδή τις παγκόσμιες ημέρες από την

παγκόσμια ημέρα της Αποταμίευσης. Αργότερα ως

γιατρός πλέον συμμετείχα με φανατισμό στις παγκόσμιες

ημέρες κατά του καπνίσματος, της φυματίωσης, του

βρογχικού άσθματος, της Χρόνιας Αποφρακτικής

Πνευμονοπάθειας, του Ύπνου. Πρέπει να σας πω όμως

ότι ακόμα και όταν το άξιζα πραγματικά δεν γιόρτασα

ποτέ την ημέρα του πατέρα στις 19 Ιουνίου.

Πριν μερικά χρόνια ο εξαιρετικός φοιτητής και φίλος μου

Γιάννης Λαμπρόπουλος μου πρότεινε να οργανώσουμε

διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα τις παγκόσμιες ημέρες

με φορέα υλοποίησης το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του

13

Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

«Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας». Οι φοιτητές της

Ιατρικής, Ράγιας Δημήτριος, Αστάρα Κυριακή, Βατζιά

Κωνσταντίνα, Τσιουβάκας Νικόλαος, Καρακασίδης

Ευστάθιος, Δράκου Ελένη, Ισχνοπούλου Μαρία,

Κιτσικίδου Λυδία, Μιχαλάκης Χρήστος στα πλαίσια του

μαθήματος «Ιατρική Επικοινωνία» αναζήτησαν στη

βιβλιογραφία πληροφορίες για κάθε παγκόσμια ημέρα και

τα έργα με τις αντίστοιχες πληροφορίες αποτέλεσαν

υλικό της μόνιμης έκθεσης που βρίσκεται στον διάδρομο

του τρίτου ορόφου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

Λάρισας.

Τώρα που ξαναμελέτησα τις Παγκόσμιες Ημέρες

διαλέγω μια σχετικά άγνωστη ημέρα που γιόρτασα στις

21 Ιανουαρίου, την ημέρα της αγκαλιάς. Με μια λοιπόν

μεγάλη ζεστή αγκαλιά ευχαριστώ όλους τους φοιτητές

μου και βέβαια τον Γιάννη Λαμπρόπουλο για αυτή την

προσπάθεια που οδήγησε στο ηλεκτρονικό βιβλίο που

έχετε στον υπολογιστή σας.

Κ.Ι. Γουργουλιάνης

Καθηγητής Πνευμονολογίας

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

14

Παγκόσμιες και Διεθνείς Ημέρες Υγείας /

Εβδομάδες για την Υγεία

15

Το υπουργείο Υγείας μέσω της Διεύθυνσης

Πρωτοβάθμιας Υγείας και Πρόληψης εξέδωσε την ΑΔΑ:

7ΦΗ9465ΦΥΟ-ΟΟ2 για τον καθορισμό των ενιαίων

διαδικασιών έκδοσης εγκυκλίων για Παγκόσμιες και

Διεθνείς Ημέρες / Εβδομάδες για θέματα Υγείας. Με το

παραπάνω έγγραφο έχουν τεθεί οι προϋποθέσεις

προκειμένου να διαμορφωθεί μια ενιαία πολιτική για την

διαχείριση και την αξιοποίηση των Παγκόσμιων και

Διεθνών Ημερών Υγείας, καθώς και των Εβδομάδων για

θέματα Υγείας.

Ο στόχος είναι η ανάπτυξη δράσεων που να

ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη

για αυτές τις ειδικές κατηγορίες πληθυσμού μέσω της

πρόληψης και της προαγωγής υγείας των πολιτών.

Έως και σήμερα υπάρχει μια αδράνεια ως προς την

εκστρατεία ενημέρωσης σχετικά με τις Παγκόσμιες και

Διεθνείς ημέρες / Εβδομάδες για θέματα Υγείας λόγω

έλλειψης συντονισμού, επικάλυψης ενεργειών,

περιορισμών στην μετάδοση της πληροφορίας.

Με βάση την παραπάνω ΑΔΑ οι Παγκόσμιες και

Διεθνείς ημέρες υγείας / Εβδομάδες για θέματα Υγείας

είναι 40 στον αριθμό και έχουν ως εξής:

16

ΠΙΝΑΚΑΣ : ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ & ΔΙΕΘΝΩΝ ΗΜΕΡΩΝ / ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ & ΣΧΕ ΤΙΚΩΝ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΩΝ

Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ

ΗΜΕΡΑ/

ΕΒΔΟΜΑΔΑ

ΔΙΕΘΝΗΣ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ

ΑΡΜΟΔΙΟΙ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Η

ΦΟΡΕΙΣ

ΣΥΝΑΡΜΟΔΙΕΣ Δ/ΝΣΕΙΣ

-

ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟΙ

ΦΟΡΕΙΣ

1 4

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα κατά του

Καρκίνου

World Cancer

Day

UICC

ΔΙΕΘΝΗΣ

ΕΝΩΣΗ ΚΑΤΑ

ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ

ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ (ΤΜΗΜΑ

Α'), ΚΕΛΠΝΟ

2 15


Παγκόσμια


Παιδικού

Καρκίνου

World Day

Against

Childhood

Cancer

ICCCPO

ΔΙΕΘΝΗΣ

ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ

ΜΕ

ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗ

ΠΑΙΔΙΑ

ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), ΙΥΠ,

ΚΕΛΠΝΟ, Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ.

ΥΓΕΙΑΣ (ΤΜΗΜΑ Α')

3 28


Ευρωπαϊκή

Ημέρα Σπανίων

Παθήσεων

European Rare

Disease Day

Ευρωπαϊκό

Οργανισμό

Σπανίων

Παθήσεων

(EURORDIS)



Α'), ΚΕΛΠΝΟ

17

4 8 ΜΑΡΤΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα της

Γυναίκας

International

Women's Day ΟΗΕ



Α'), Δ/ΝΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (ΤΜΗΜΑ

Α')

5 20 ΜΑΡΤΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα

Στοματικής

Υγιεινής

World Oral

Health Day

Παγκόσμια

Οδοντιατρική

Ομοσπονδία (FDI)


ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ (ΤΜΗΜΑ Α')

6 21 ΜΑΡΤΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Ύπνου

World Sleep

Day ΠΟΥ


ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

7 22 ΜΑΡΤΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Νερού

World Water

Day ΟΗΕ


ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ

8 24 ΜΑΡΤΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα κατά της

Φυματίωσης

World

Tuberculosis

Day

ΠΟΥ



Α'), ΚΕΛΠΝΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

9 2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα

Ενημέρωσης για

τον Αυτισμό

World Autism

Awareness Day ΟΗΕ



18

10 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Υγείας

World health

Day ΠΟΥ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Δ/ΝΣΗ

11 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ -

2 ΜΑΙΟΥ

Ευρωπαϊκή

Εβδομάδα

Εμβολιασμού

European

Immunisation

Week

ΠΟΥ



Α'), ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ

12 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Ευρωπαϊκή

Ημέρα για τα

Δικαιώματα του

Ασθενή

European

Patient' Rights

Day

παρουσιάστηκεστο

Ευρωκοινοβούλιο

η Ευρωπαϊκή

Χάρτα των

Δικαιωμάτων των

Ασθενών, και από

τότε καθιερώθηκε

η Ευρωπαϊκή

Ημέρα των

Δικαιωμάτων των

Ασθενών.


ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ


Α'), ΔΑΜΥ (ΤΜΗΜΑ Δ')

13 1η ΤΡΙΤΗ

ΜΑΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα Άσθματος

World Asthma

Day ΠΟΥ



14 17 ΜΑΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Υπέρτασης

World

Hypertension

Day

Παγκόσμια Ένωση

κατά της

Υπέρτασης



19

15 31 ΜΑΙΟΥ

Παγκόσμια


Καπνίσματος

(ΠΟΥ)

World No

Tabacco Day ΠΟΥ



Γ'), ΚΕΛΠΝΟ

16 4 ΙΟΥΝΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα Κατά της

Επιθετικότητας

Εναντίων των

Παιδιών

International

Day Against

Aggression

against

Children

ΟΗΕ


ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, Δ/ΝΣΗ


Α'), ΙΥΠ

17 5 ΙΟΥΝΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα

Περιβάλλοντος

World

Environment

Day

ΟΗΕ ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ


18 14 ΙΟΥΝΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα

Αιμοδοσίας

World Blood

Donor Day ΠΟΥ

ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), ΔΑΜΥ

(ΤΜΗΜΑ Β'), ΕΚΕΑ


Παγκόσμια

Ημέρα κατά της

Κακομεταχείρισης

των Ηλικιωμένων

World Day

Against Abuse

of Seniors

ΟΗΕ και την ΠΟΥ




Α')

20


Παγκόσμια

Ημέρα Κατά των

Ναρκωτικών και

της Παράνομης

Διακίνησής τους

(ΟΗΕ)

ΟΗΕ



Γ'), ΟΚΑΝΑ

21 8 ΙΟΥΛΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Αλλεργίας

World Allergy

Day

Παγκόσμιου

Οργανισμού

Αλλεργιολογίας



22 21

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα

Αλτσχάιμερ

World

Alzheimer's

Day

Διεθνής Ένωση

Αλτσχάιμερ



23

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα Καρδιάς

World Heart

Day ΠΟΥ



Α'), ΚΕΛΠΝΟ, ΕΟΜ

24 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Διεθνής Ημέρα

για την Τρίτη

Ηλικία

International

Day for Older

Persons

ΟΗΕ




Α')

25 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Όρασης

World Sight

Day ΠΟΥ



21


Παγκόσμια

Ημέρα Ψυχικής

Υγείας

World Mental

Health Day ΠΟΥ




Παγκόσμια


Τυφλότητας

World Day

Against

Blindness

ΠΟΥ ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ


28 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια

Ημέρα Διατροφής

World Food

Day ΟΗΕ


ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ (ΤΜΗΜΑ Γ')


Παγκόσμια

Ημέρα για την

Εξάλειψη της

Φτώχειας

World Day to

Overcome

Extreme Day

ΟΗΕ




Α')



Παγκόσμια

Ημέρα Κατά του

Καρκίνου του

Μαστού

World Day

Against Breast

Cancer

Διεθνής Ένωση

κατά του

Καρκίνου (UICC)



Α'), ΚΕΛΠΝΟ



Παγκόσμια

Ημέρα Δωρεάς

Οργάνων

Σώματος και

Μεταμοσχεύσεων

World Day of

Grant Body

Organs and

Transplantation

ΠΟΥ ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), ΕΟΜ,

ΔΑΜΥ (ΤΜΗΜΑ Γ')

22

32 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Παγκόσμια

Εβδομάδα

Μητρικού

Θηλασμού

World

Breastfeeding

Week (WHO)

ΠΟΥ



Α'), ΙΥΠ, ΕΘΝΙΚΗ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΗΤΡΙΚΟΥ

ΘΗΛΑΣΜΟΥ


Παγκόσμια

Ημέρα για τον

Σακχαρώδη

Διαβήτη

World Day for

Diabetes

Mellitus

ΠΟΥ



Α'), ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ


Παγκόσμια


Κακοποίησης των

Παιδιών

World day

against child

abuse

Women's World

Summit

Foundation




Παγκόσμια

Ημέρα Για τα

Δικαιώματα του

Παιδιού

International

Day for the

Rights of the

Child

ΟΗΕ



ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΔΑΜΥ

(ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ.

ΥΓΕΙΑΣ (ΤΜΗΜΑ Α')


Από την

Ενδοοικογενειακή

βία

Against

Domestic

Violence

ΟΗΕ ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ


23

37 1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Παγκόσμια


AIDS

World AIDS

Day ΠΟΥ



Α'), ΚΕΛΠΝΟ

38 3 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Παγκόσμια

Ημέρα Ατόμων με

Αναπηρία

International

Day of Persons

with

Disabilities

ΟΗΕ




Α')

39 5 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ημέρα

Εθελοντισμού Volunteer Day ΟΗΕ




Α')

40 10

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Ημέρα

Ανθρωπίνων

Δικαιωμάτων

Human Rights

Day ΟΗΕ

ΠΦΥΠ (ΤΜΗΜΑ Δ'), ΔΑΜΥ

(ΤΜΗΜΑ Δ'), Δ/ΝΣΗ



Α')

Π ηγή : Θέμα: Υπενθύμιση του αρ. πρωτ. Γ3δ/ΔΦΑΥ9/Γ.Π/οικ.60005/05-08-2015

ΑΔΑ:6Μ9E465ΦΥΟ-ΤΦ8 εγγράφου με θέμα «Καθορισμός ενιαίων διαδικασιών έκδοσης

Εγκυκλίων για Παγκόσμιες και Διεθνείς Ημέρες / Εβδομάδες για θέματα υγείας».

24

Πέραν από τις ενέργειες του Υπουργείου Υγείας με

την σύμπραξη όλων των κρατικών φορέων παρατηρούμε

ότι για κάθε Παγκόσμια και Διεθνή Ημέρα Υγείας /

Εβδομάδα για την Υγεία, καθοριστικό ρόλο στην

προώθηση και ενημέρωση των ημερών παίζουν και οι

διάφοροι σύλλογοι οι οποίοι διοργανώνουν ημερίδες –

εκδηλώσεις με στόχο την προαγωγή υγείας και την

επαγρύπνηση των συνανθρώπων.

Κείμενο: Λαμπρόπουλος Χ. Γιάννης

25

4 Φεβρουαρίου Παγκόσμια Ημέρα

«Κατά του Καρκίνου»

26

ΒΑΛΣΑΜΟΠΟΥΛΟΣ Α.

ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

27

Η παγ κό σμ ι α ημ έρ α κατ ά τ ου Καρκ ί ν ου

έ χε ι καθ ι ερ ωθ ε ί σ τ ι ς 4 Φ εβρ ου αρ ίου , μ ε

πρ ωτ οβ ου λί α τ ης Δ ι εθ νούς Ένωσ ης κατ ά τ ου

Καρ κ ίν ου ( Uni on o f In t e rn a t io n a l C an ce r

C on t r o l ) . Στό χος η ευ α ισθ η το πο ί η ση τω ν

κυβ ερ ν ήσ εω ν κα ι τω ν φο ρέ ων υ γε ί ας , σε 11

σ ημ ε ί α - σ τό χους πρ ος ε π ί τ ευξη μέ χρ ι το 2 02 0 ,

γ ι α το ν έ λεγ χο των ε π ι πτώ σε ων του καρ κ ί ν ου .

Τέ το ι ε ς δ ρ άσ ε ι ς ε ί ν α ι σ ημ αν τ ι κές , καθ ώς το

φ ορ τ ί ο τ ου καρκ ί ν ου σε κο ι νων ι κό κα ι

ο ι κο νομ ι κό ε π ί πε δ ο ε ί ν α ι τ ερ άσ τ ι ο κα ι η

πρ ό ληψ η κα ι ο έ λεγ χος του κρ ί ν ον τ α ι αν αγ κα ίο ι .

Σ ύμφω ν α μ ε στο ι χε ί α του Παγ κόσμ ιου

Ο ρ γ αν ισμ ού Υγε ί ας , 7 .6 ε κατ ομμύρ ια θ άν ατο ι

πρ ο κλήθ η καν από το ν καρ κ ί νο τ ο 20 08 κα ι

ε κτ ι μ άτ α ι ό τ ι ο ι π ερ ι πτ ώσ ε ι ς θ αν άτ ου θα

αγ γ ίξουν τ α 11 ε κατ ομμύ ρ ι α το 20 30 . Σε

παγ κόσμ ιο ε π ί πεδ ο , ο ι συ χν ότ ερ ο ι τύ πο ι

καρ κ ίν ου αφ ορ ούν στ ο ν καρ κ ί ν ο του πνε ύμο ν α ,

τ ου σ τομ άχου , του ή πατ ος , τ ου ορ θο κο λικού κα ι

τ ου μ αστ ού . Στη ν Κύ προ , σύμφ ων α μ ε

δ η μοσ ιευμ έ ν α σ το ιχ ε ί α του Υ πουρ γε ίο υ Υγε ί ας ,

28

ο ι περ ι πτώσ ε ι ς καρκ ί ν ου γ ι α τ α έ τ η από 19 98 –

2 0 07 υ πο λο γ ίσ τ η καν σ τ ι ς 2 0 . 14 1 κα ι γ ι α τ α έ τ η

2 0 03 -2 00 7 ο ι συχν ό τε ρο ι τύ πο ι καρκ ί ν ου ή τ αν

αυ το ί του πρ οσ τ άτ η σ τ ους άντ ρες κα ι μ ασ τού

σ τ ι ς γυ ν α ί κες . Α κολο υθού ν άλλο ι ό πως ε ί ν α ι ο

ο ρθ ο κο λι κό ς , τ ου πν εύμ ο να κα ι τ ης μ ή τρ ας κα ι

άλλο ι τύ πο ι ο ι ο πο ίο ι δ ι αφο ρο πο ι ούν τα ι αν άλο γ α

μ ε το φύ λο .

Ο καρ κί νος , απο τ ε λε ί μ ι α ν οσο γ όν ο

κατ άσ τ ασ η η ο πο ί α μ πορ ε ί ν α πρ οσ β άλε ι

ο πο ι ο δή πο τε μ έρ ος του σώματ ος κα ι

χαρ ακτ η ρ ί ζ ετ α ι από τ ην ανεξ έ λε γ κτη παρ αγω γή

ε π ιθ ετ ι κώ ν κυ τ τ άρω ν , τ α ο πο ί α αν απτ ύσ σο ντ α ι

πέ ρ α από τ α φυσ ιο λο γ ι κά τ ους όρ ι α ( δ ι η θού ν

τ ους πε ρ ιβ άλλο ντε ς ι σ τούς ) κα ι δύ ν ατ α ι ν α

ε ξαπλωθ ού ν από το σ ημε ίο παρ αγ ωγή ς τους σε

δ ι άφ ορ α όρ γ αν α το υ σ ώμ ατ ος (μ ετ άσ τ ασ η ) . Η

παρ ουσ ί α κάπο ιω ν φυσ ι κώ ν ( ι ον ί ζουσ α ,

υ πέρυθ ρ η ακτ ιν οβ ολ ί α κλπ ) , χημ ι κών ( ασβ έσ τ ης ,

ο υσ ί ες τ ου τσ ιγ άρ ου , αφ λατο ξ ίν ες , αρσ εν ι κό

κλπ ) κα ι β ιο λο γ ικώ ν ( πρ οσ βο λή από ιούς ,

β ακτ ήρ ι α ή παρ άσ ι τ α ) παρ αγό ντ ων , σ ε έ δ αφο ς

29

γε ν ετ ι κή ς πρ ο δ ι άθ εσ ης , μ πορ ε ί ν α πυρο δ οτ ή σου ν

τ η δ ι αδ ι κασ ί α μ ε τάλλαξ ης ε νός φυσ ι ο λο γ ικού

κυ ττ άρου σ ε καρ κ ι ν ικό , που σ ημ ατ οδ ο τε ί κα ι

τ η ν έ ναρξ η τη ς ν όσο υ . Π αρ άγο ν τες κ ι νδ ύν ου γ ι α

τ ο ν καρ κ ί ν ο απο τ ε λού ν τ ο κάπν ι σμ α , η

κατ αν άλω σ η αλκοόλ , η αν θυ γ ι ε ι νή δ ιατ ρο φ ή, η

παχυσ αρκ ί α , η έ λλε ιψ η άσ κησ ης , η ρύ πανσ η τ ου

πε ρ ι β άλλο ντ ος κα ι ο ι χρ ό ν ι ε ς λο ι μώξ ε ι ς από

Η πατ ί τ ι δ α Β , C κα ι από τ ον ι ό τ ων

κο ν δυ λωμ άτω ν (HP V ) . Το 30 % τω ν κ αρκ ί νω ν

μ πορ ούν ν α πρ ο λη φθ ού ν μ ε τ ην τρ ο πο πο ί η ση

τ ω ν π ιο πάνω παραγ ό ν τω ν κ ιν δύ νου , καθώς κα ι

μ ε τ ην εφ αρμ ογ ή απλώ ν μέ τρ ων , ό πως ε ί ν α ι ο

ε μβ ολ ι ασμ ός κατ ά τ ου HP V και τη ς η πατ ί τ ι δας

Β , η αποφυ γή έ κθεσ ης στ η ν η λ ι ακή ακτ ι νο βο λ ία

κα ι ο περ ιο ρ ι σμός ε παγ γε λματ ική ς έκθ εσ ης . Το

σ τ άδ ι ο του καρ κ ίνο υ κατ ά τ ο χρό νο δ ι άγν ωσ ης ,

ε ί ν α ι καθο ρ ισ τ ικό γ ι α τ η ν πορ ε ί α τ ης ν όσ ου κα ι

τ η ν ε π ι β ίω σ η του ασ θε ν ή . Η ε κτ ίμ ησ η γ ί νε τ α ι με

β άση τ ο μ έ γε θος του ό γ κου , την π ι θ αν ή

πρ οσ βο λή τω ν παρ ακε ίμ εν ων λεμφ αδ έ νω ν κα ι

τ η ν ύ παρξ η μ ετ αστ άσε ω ν , ο ι ο πο ί ε ς απο τε λού ν

30

κα ι τη ν κύρ ι α α ι τ ί α θ αν άτ ου από καρ κ ίν ο . Η

έ γ κα ιρ η δ ι άγ νω ση / θ ερ απε ί α κα ι ο ι σ τρ ατ ηγ ι κές

πρ οσυμ πτω ματ ικού ε λέγ χο υ ( π . χ . μασ τ ογ ρ αφ ί α ,

τ ε στ Π απαν ι κο λάο υ) μ πο ρού ν ν α με ι ώσ ουν

σ ημ αν τ ι κά τ ι ς π ε ρ ι πτώ σε ι ς θ ανάτ ου από

καρ κ ίν ο . Η χ ε ιρ ουρ γ ική , χ η με ι οθ ερ απε υτ ική κα ι

ακτ ι νο θερ απευ τ ι κή αν τ ιμ ε τώ πι σ η του καρ κ ί νου ,

ε π ι δ ιώ κου ν τ η ν πλή ρ η ί ασ η ή επέκτ ασ η του

πρ οσ δό κ ιμου ε π ιβ ίω σ ης κα ι τη β ε λτ ίω σ η τ ης

πο ιό τ η τας ζω ής τ ων καρ κ ιν ο παθ ών , ε νώ

σ ημ αν τ ι κή θ εω ρε ί τ α ι κα ι η ψυχοκο ιν ων ι κή

υ ποσ τή ρ ιξ η τους . Ν έες β ιο λο γ ι κ ές κα ι

γ ο ν ι δ ι ακές μ έθ οδο ι θε ρ απε ίας , υπό σ χο ν τα ι

πο λλά γ ι α μ ια π ι ο απο τ ε λεσ ματ ική κα ι λ ι γό τε ρο

ε πώδυ ν η αν τ ιμ ετ ώ πι σ η του καρ κ ί ν ου .

Κ ε ίμε νο : Τσ ι ουβ άκας Ι . Νι κό λαος

31

6 Φεβρουαρίου - Παγκόσμια Ημέρα

«Κατά της Κλειτοριδεκτομής»

32

ΣΟΥΡΜΕΝΙΔΗ Κ.

ΚΥΡΙΑΚΗ

33

Η κλειτοριδεκτομή αποτελεί μια βίαια πρακτική

ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, που

λαμβάνει χώρα, ακόμα και σήμερα, σε 28 χώρες της Αφρικής

αλλά και της Ασίας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του

Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (που αποτελεί τμήμα του

ΟΗΕ), 140.000.000 γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί μέχρι

σήμερα την άγρια πρακτική της κλειτοριδεκτομής, με σκοπό

να παραμείνουν «καθαρές» και να μπορέσουν να παντρευτούν.

Υπολογίζεται ότι κάθε λεπτό, 6 κορίτσια ακρωτηριάζονται για

να διώξουν την κατάρα.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την 6η

Φεβρουαρίου «Παγκόσμια Ημέρα κατά της

Κλειτοριδεκτομής», για να ευαισθητοποιήσει το διεθνές κοινό

και ιδιαίτερα τους Αφρικανούς για τη βάρβαρη αυτή πρακτική,

που προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα και εγκυμονεί

κινδύνους για την υγεία της γυναίκας.

Η ιστορική καταγωγή του εθίμου του σεξουαλικού

ακρωτηριασμού χάνεται κάπου ανάμεσα στη σημιτική και

αιγυπτιακή παράδοση. Ο Ηρόδοτος τον 5ο αιώνα π.Χ.

αναφέρει πως οι Χετταίοι, οι Αιθίοπες και οι Φοίνικες

πραγματοποιούσαν κλειτοριδεκτομή στα κορίτσια, ενώ

παράλληλα, ιστορικοί και ανθρωπολόγοι έχουν μελετήσει την

34

πρακτική σε περιοχές της Αφρικής, σε φυλές του Αμαζονίου,

στις Φιλιππίνες, στους Ίνκας του Μεξικού και στους

Αβορίγινες της Αυστραλίας.

Αν και δεν υπάρχει καμία αναφορά σεξουαλικού

ακρωτηριασμού μέσα στο Κοράνι, πολλοί ιμάμηδες και πιστοί

μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η κλειτοριδεκτομή είναι

υποχρεωτική, προκειμένου η γυναίκα να καθίσταται “καθαρή”.

Βέβαια, διαπιστώνεται πως δεν πρόκειται για αυστηρά

μουσουλμανικό έθιμο αφού, αφενός η πρακτική είναι εξίσου

διαδεδομένη μεταξύ των πιστών και άλλων θρησκειών (όπως

στους Κόπτες Χριστιανούς της Αιθιοπίας και της Αιγύπτου),

και αφετέρου, δεν εφαρμόζεται σε χώρες όπως η Σαουδική

Αραβία, το Ιράν και το Ιράκ, που αποτελούν, ουσιαστικά, τον

«σκληρότερο» πυρήνα του Ισλάμ.

Σε πολλές κοινότητες, η πρακτική της κλειτοριδεκτομής

συνδέεται με πολιτιστικά ιδεώδη περί της γυναικείας φύσης,

μεταξύ των οποίων και η ιδέα ότι τα κορίτσια πρέπει να είναι

«καθαρά» και «όμορφα», κάτι που μπορεί να γίνει μέσω της

αφαίρεσης τμημάτων του σώματος. Στη μουσουλμανική

Αφρική, υπάρχει μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι η

κλειτορίδα αποτελεί ένα ύποπτο υπόλειμμα του ανδρικού

φύλου στη γυναίκα και πρέπει οπωσδήποτε να απαλειφτεί, ως

35

κάτι ακάθαρτο και επικίνδυνο για τον άνδρα που θα έρθει σε

επαφή μαζί της. Πιστεύεται, ακόμη, ότι αν την αφήσουν, η

κλειτορίδα θα συνεχίσει να μεγαλώνει με την πάροδο του

χρόνου ανεξέλεγκτα και θα απειλήσει κάποια στιγμή την

ακεραιότητα του αρσενικού. Έτσι, η αποκοπή του παράταιρου

«αρσενικού» αυτού στοιχείου που διαθέτει το κορίτσι, το

καθιστά ολοκληρωμένη γυναίκα, έτοιμη για γάμο. Επιπλέον,

θεωρείται ότι η κλειτοριδεκτομή συντελεί στη σωστή

ανατροφή του κοριτσιού, αφού η σεξουαλική απόλαυση

συνιστά έναν ακόμη φορέα δεινών. Σύμφωνα με αυτή τη

θεώρηση, μέσω της κλειτοριδεκτομής, οι γυναίκες έχουν

σωστή σεξουαλική συμπεριφορά και μειωμένη επιθυμία για

ερωτικές συναναστροφές, παραμένοντας έτσι πιστές στο

μεγάλωμα των παιδιών και στον σύζυγό τους.

Η κλειτοριδεκτομή επιτελείται ομαδικά, συνήθως σε

κορίτσια παιδικής και εφηβικής ηλικίας (4 -12 ετών), που

αγνοούν για τη βλάβη που θα υποστούν, ενώ

περιστασιακά και σε ενήλικες γυναίκες (έως 30 ετών).

Πραγματοποιείται χωρίς αν αι σθ ησ ί α , ε ν ώ τα -

σ χεδ ό ν πο τέ αποσ τ ε ιρ ωμέ ν α - “ερ γαλε ί α” τ ης

ε πέμβ ασ ης , ε ί ν α ι σ πασμ έ να γυ αλ ιά , λε π ίδ ες ,

ξυ ράφ ι α , σ κου ρ ι ασμ έν α μ αχα ί ρ ι α ή σ ου γ ι άδες .

36

Τη ν ε πέμβ ασ η δ ι ε ν ερ γού ν άτομ α μ ε ε ι δ ι κές

μ αγ ι κές δυ ν άμ ε ι ς , εξ έχο ντ α πρόσ ω πα τ ης

κο ιν ό τη τ ας , συν ή θως η λι κ ιωμέ ν ες γυν α ί κε ς που

ε κτ ε λού ν χρ έ η μ α ί ας , θε ρ απεύ τρ ιας κα ι

μ άγ ι σσ ας . Με τ ά τ ον ακρω τη ρ ι ασμό , ο ι γυ να ί κες

αυ τές πλέ νου ν τ α κο ρ ί τσ ι α μ ε κάπο ιο

«π αρ αδ ο σ ι ακό φ άρμ ακο » γ ι α «ν α φ υ λαχτ ού ν από

τ α κακά πν εύμ ατ α ».

Υ πάρ χου ν κυ ρ ίως 3 ε ί δη κλε ι τ ορ ιδ ε κτο μή ς :

• Τύ πος 1 - H αφ αί ρε σ η μέ ρους ή ό λης τ ης

κλε ι τ ορ ίδ ας ( πε ρ ι το μή Σού ν α )

• Τύ πος 2 - Η αφ αί ρε σ η τ ης κλε ι το ρ ί δ ας κα ι

τ ω ν μ ι κρώ ν χε ι λέων

• Τύ πος 3 - Η ε κτ ο μ ή τ ων μ ι κρώ ν κα ι

μ εγ άλων χ ε ι λέω ν κα ι τ ο ράψ ιμ ο του

κό λπου

Τα αποτ ε λέσ ματ α του σε ξου αλι κού

ακρ ωτ ηρ ι ασμ ού ε ί ν α ι κατ ασ τρ οφ ι κά . Ο πόν ος

πο υ β ι ών ε ι μ ι α γυν α ί κα κατά τ η δ ι άρ κε ι α αυ τ ή

τ η ς β άν αυσ ης πρ ακτ ι κής ε ί ν α ι αν ε ί πω τ ος , ε νώ

παρ άλλη λα ακο λουθ ε ί τ έ το ια α ιμ ορ ραγ ί α , που

37

μ πορ ε ί να ο δη γ ήσε ι σ ε α ιμ ορρ αγ ι κό σ ο κ κα ι

θ άν ατο . Οι συ νθ ήκες υ γ ι ε ι νή ς ε ί να ι συ νή θως

πλη μμ ε λε ί ς , ε νώ συ χνό φ α ι ν όμε νο απο τ ε λού ν ο ι

ε π ιμ ο λύν σε ι ς , που ο δ ηγ ού ν σε μ ακρ ο χρ όν ι ε ς

δ υσ λε ι του ργ ί ε ς τ ου ουρ ο πο ι η τ ι κού συ σ τήμ ατ ος

κα ι άλλων ορ γ άνων . Π αρ άλλ η λα , παρ ατ ηρ ε ί τ α ι

συ χν ά κα ι μ ε τάδ οση το υ ι ού τ ου A ID S .

Γι α μ ια γυν α ί κα που έ χε ι υ ποσ τε ί

κλε ι τ ορ ιδ ε κτομ ή , ε ί ν α ι π ι ο δύσ κο λο ν α

συ λλάβε ι , ε νώ καθ ίσ τ ατ α ι τρ ομ ερ ά ε πώ δυ νος κα ι

ε π ι κ ί ν δυν ος ο τ ο κε τ ός . Π αρο υσ ι άζετα ι , τ έ λος ,

μ εγ άλο ποσ οσ τό μ η τρ ι κής θ ν ησ ι μό τη τ ας λό γω

ε π ι πλο κών στ η γέ νν α , πο υ σ χε τ ί ζο ντ α ι άμ εσ α μ ε

τ η ν κλε ι το ρ ι δε κτομ ή κα ι τ α κατ εσ τ ραμμέ ν α

γε ν ν ητ ι κά όρ γ αν α .

Δυσ τυ χώς η πρ ακτ ι κή του γ υν α ι κε ί ου

σ εξου αλι κού ακρω τ ηρ ι ασμ ού δ εν ε ξαν τ λε ί τ α ι

σ τ α πλα ίσ ι α τ ων παραδ οσ ι ακών κο ιν ο τή τω ν

κατ αγ ωγ ής , αλλά επ ι β ι ών ε ι κα ι σ τ ι ς κο ιν ό τη τ ες

τ ω ν Αφ ρ ι κανώ ν κα ι Iν δ ο ν η σ ίω ν μ ετ ανασ τώ ν σ τ η

Δ ύσ η . Σε αυτ ές τ ι ς π ερ ι πτώσ ε ι ς , ο ι γ ον ε ί ς κα ι ο ι

«γ ι ατ ρ ο ί » πο υ ε ί ν α ι υ πεύθυ νο ι γ ι α τ ην

38

δ ι εν έρ γε ι α τ ης επέ μβ ασ ης κλε ι τ ορ ι δ εκτ ομ ής ,

β ρ ί σκο ντ α ι πο λλές φο ρές υ πό λο γο ι απέ ν αντ ι

σ τ η ν κρ ατ ι κή πο ι ν ική δ ι κα ιο σύν η της χώρ ας που

τ ους φ ι λο ξε νε ί . Έτ σ ι , αν κα ι στ η ν Ε υρώ πη η

κλε ι τ ορ ιδ ε κτομ ή θ εω ρε ί τ α ι έ γκλη μ α κα ι

δ ιώ κετ α ι πο ι ν ι κά , σύμφ ων α μ ε στο ι χε ί α που

παρ ουσ ί ασ αν γ ι ατρ ο ί , μό ν ο τ ο 2 01 3 , 6 6 . 00 0

γ υν α ί κες κα ι 2 4 . 0 00 κορ ί τ σ ι α μ ι κρ ότ ερ α τ ων 15

ε τ ών , ε ί χαν υ π ο σ τε ί τ ο μ αρ τύρ ιο του

ακρ ωτ ηρ ι ασμ ού των γε νν η τ ι κώ ν τ ους ο ργ άνω ν .

Το ν τε λευτ α ίο χρ ό νο , παρατ η ρ ήθ η καν

αν η συ χητ ι κά κρ ούσμ ατ α κα ι σ τ η χώ ρ α μ ας , με τ ά

από κατ αγ γε λ ί ε ς τ ω ν ΜΚΟ , που αφ ορ ούσ αν

μ ετ αν άσ τε ς από τ ο Π ακ ισ τ άν , τ η ν Ιν δ ο ν ησ ί α κα ι

άλλες χώρ ες .

Α πό το 1 9 97 έ χο υν γ ί ν ε ι πο λλές πρ οσ πάθε ι ε ς

γ ι α ν α σ τ αμ ατ ή σε ι η πρ ακτ ι κή τ ης

κλε ι τ ορ ιδ ε κτομ ής . Το 2 01 0 ο Π αγ κόσμ ι ος

Ο ρ γ αν ισμ ός Υγε ίας μ αζ ί μ ε τ ον Ο ΗΕ δ η μοσ ίευ σε

μ ία παγκόσμ ι α στρ ατ ηγ ι κή γ ι α ν α σ τ αμ ατ ήσε ι

αυ τή η β άν αυσ η παράδ οσ η , ε νώ τ ο 20 12 η

Γ ε ν ι κή Συ νέ λευσ η τ ου Ο ΗΕ ε ν έκρ ι νε ψ ήφ ισμ α

39

σ χετ ι κά με τ η ε ξάλε ιψ η τ ου ακρ ωτ η ρ ιασμ ού τ ων

γε ν ν ητ ι κώ ν ορ γ άνων τ ης γυ ν α ί κας .

Ήδ η , σε ό λες , σχε δ όν , τ ι ς χώρε ς τ ης Αφ ρ ι κής

η κλε ι το ρ ι δε κτομ ή έ χε ι πο ιν ι κο πο ι ηθ ε ί .

Θ α πρέ πε ι , όμως , ν α τ ον ισ τε ί ότ ι , ε άν δ ε ν

υ πάρξ ε ι δ ι αρ κή ς κα ι συ ντ ον ισμ έ νη δρ άσ η τ ης

δ ι εθ νούς κο ι ν ότ η τας , υ πο λο γ ί ζ ετ α ι ό τ ι τρ ι άν τ α

ε κατ ομμύρ ι α περ ισ σό τε ρ α κο ρ ί τσ ι α , θ α

υ ποσ τού ν ακρ ωτ η ρ ι ασμό τ ων γε ν νη τ ι κών τ ους

ο ρ γ άν ων , τ ην ε πόμε ν η δ ε καε τ ί α .

Κ ε ίμε νο : Βατ ζι ά Γ. Κω νσ τ αντ ί να

40

ΝΤΑΛΛΑΣ Α. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

41

15 Φεβρουαρίου Παγκόσμια Ημέρα

«Παιδικού Καρκίνου»

42

ΔΕΡΕΔΙΝΗ Δ. ΑΣΑΝΟΥΛΑ

ΜΑΡΙΑ

43

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου

γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαρίου. Είναι μια

παγκόσμια εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση σχετικά

με τον καρκίνο κατά την παιδική ηλικία και για την

υποστήριξη των παιδιών και των εφήβων με καρκίνο, των

επιζώντων και των οικογενειών τους. Η μέρα προωθεί

την αυξημένη εκτίμηση και την βαθύτερη κατανόηση των

θεμάτων και των προκλήσεων που σχετίζονται με τον

καρκίνο κατά την παιδική ηλικία. Επισημαίνει επίσης την

ανάγκη για πιο δίκαιη και καλύτερη πρόσβαση στη

θεραπεία και φροντίδα για όλα τα παιδιά με καρκίνο,

παντού.

Αυτή η ετήσια εκδήλωση δημιουργήθηκε από το

Διεθνή Οργανισμό για τον Παιδικό Καρκίνο (CCI), ένα

παγκόσμιο δίκτυο 188 εθνικών και μικρότερων, γονεϊκών

οργανώσεων σε 93 χώρες, που καλύπτουν και τις 5

ηπείρους. Το CCI είναι το μεγαλύτερο δίκτυο

υποστήριξης των ασθενών με παιδικό καρκίνο

παγκοσμίως.


βασίζεται στην βασική πεποίθηση ότι το κάθε παιδί με

καρκίνο αξίζει την καλύτερη δυνατή ιατρική και

44

ψυχοκοινωνική φροντίδα, ανεξαρτήτως χώρας

καταγωγής, φυλής, οικονομικής κατάστασης ή

κοινωνικής τάξης. Βασίζεται επίσης στην άποψη ότι οι

θάνατοι από καρκίνο κατά την παιδική ηλικία μπορούν

να αποφευχθούν, με έγκαιρη και ακριβή διάγνωση,

διαθεσιμότητα και πρόσβαση σε ποιοτικά βασικά

φάρμακα, καθώς και κατάλληλη θεραπεία και περίθαλψη.


εορτάστηκε για πρώτη φορά το 2002. Από τότε, ο ετήσιος

εορτασμός της έχει την υποστήριξη παγκόσμιων

οργανισμών και ηγετικών ιδρυμάτων, όπως: ο

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η SIOP (Διεθνής

Εταιρεία Παιδιατρικής Ογκολογίας, με περισσότερα από

1000 μέλη), το UICC (Ένωση για τον Διεθνή Έλεγχο

Καρκίνου με περισσότερες από 1000 οργανώσεις μέλη σε

163 χώρες), το Νοσοκομείο Παιδικής Έρευνας St. Jude,

το IARC (Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον

Καρκίνο), το ICPCN (Παγκόσμιο Δίκτυο Παρηγορητικής

Φροντίδας Παιδιών) και το CLAN (Φροντίδα και

διαβίωση μεταξύ των γειτόνων), κ.α. .

Ο Διεθνής Οργανισμός για τον Παιδικό Καρκίνο

δεν είναι ο μόνος που αναγνωρίζει τις καταστροφικές

45

επιπτώσεις του παιδικού καρκίνου σε παιδιά και

οικογένειες ανά τον κόσμο. Τον Σεπτέμβριο του 2011, η

Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε

Πολιτική Διακήρυξη αναγνωρίζοντας ως τους

μεγαλύτερους δολοφόνους των ενηλίκων και των παιδιών

τέσσερις κύριες, μη-μεταδοτικές ασθένειες (καρκίνος,

καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη και χρόνιες

αναπνευστικές ασθένειες).

Δυστυχώς, ο καρκίνος κατά τη διάρκεια της

παιδικής ηλικίας εξακολουθεί να είναι η κύρια αιτία μη

σχετιζόμενων με μεταδοτικές ασθένειες θανάτων παιδιών

σε όλο τον κόσμο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερα

από 300.000 παιδιά διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με

καρκίνο. Περίπου το 80% των παιδιών του κόσμου ζουν

σε χώρες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα (LMIC) και όπου

πάνω από το 80% των παιδιών που ασθενούν, πεθαίνουν

τελικά από την ασθένειά τους. Στις αναπτυγμένες χώρες,

όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, το Ηνωμένο

Βασίλειο, η Ιαπωνία και άλλες, πάνω από το 80% των

παιδιών επιβιώνουν από τον καρκίνο με την ελπίδα να

ζήσουν παραγωγικές και ουσιαστικές ζωές.

Στην Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού

46

Καρκίνου , όλοι οι φορείς είναι ενωμένοι για να

καταστήσουν τον καρκίνο παιδικής ηλικίας μια

παγκόσμια προτεραιότητα για την υγεία των παιδιών,

ώστε να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι για

την κάλυψη των βασικών δικαιωμάτων των παιδιών με

καρκίνο. Πιστεύουμε ότι αυτά τα βασικά δικαιώματα για

όλα τα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο

περιλαμβάνουν:

Το δικαίωμα έγκαιρης και ορθής διάγνωσης.

Το δικαίωμα πρόσβασης σε βασικά φάρμακα που

σώζουν ζωές.

Το δικαίωμα σε κατάλληλες και ποιοτικές ιατρικές

θεραπείες και

Το δικαίωμα παρακολούθησης της πορείας της

ασθένειας, των υπηρεσιών και των βιώσιμων ευκαιριών

επιβίωσης για τους επιζώντες.

Κείμενο: Ράγιας Γ. Δημήτριος

47

8 Μαρτίου –

Παγκόσμια Ημέρα

«Γυναίκας»

(Το Άγιο Δισκοπότηρο)

48

ΛΑΓΙΟΥ Ε. ΑΡΕΤΗ

49

Η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας εορτάζεται κάθε

χρόνο στις 8 Μαρτίου ως ημέρα μνήμης των αγώνων του

κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών.

Η ιδέα για τον εορτασμό της, προέκυψε κατά το

πέρασμα στον 20ό αιώνα, το οποίο σηματοδοτήθηκε από

την εκβιομηχάνιση, την πληθυσμιακή έκρηξη και τις

ριζοσπαστικές ιδεολογίες. Κατά τη διάρκεια της

Γαλλικής επανάστασης οι γυναίκες του Παρισιού

ζητούσαν «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» στις

Βερσαλλίες. Η γιορτή ουσιαστικά αφορά στους αγώνες

συνηθισμένων γυναικών, που με το θάρρος και την

αποφασιστικότητα τους έγραψαν ιστορία.

Η 8η Μαρτίου όμως ως παγκόσμια ημέρα της

Γυναίκας καθιερώθηκε προς τιμή δύο αποκλειστικά

γυναικείων απεργιακών κινητοποιήσεων που έλαβαν

χώρα στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα.

Η πρώτη, στις 8 Μαρτίου 1857, όταν οι

εργαζόμενες στις βιοτεχνίες ενδυμάτων της Ν.Υόρκης,

λευκοντυμένες, διοργάνωσαν μεγάλη πορεία, απαιτώντας

καλύτερες συνθήκες εργασίας, ωράριο 10 ωρών (από τις

16), φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας, κατάργηση

των φυλετικών διακρίσεων, άρση της ανισοτιμίας ανδρών

50

και γυναικών, μεροκάματα ίσα με των

κλωστοϋφαντουργών και των ραφτών. Η αστυνομία

επιτέθηκε και διέλυσε βίαια το πλήθος των

λευκοντυμένων γυναικών, όμως το εργατικό κίνημα είχε

ήδη γεννηθεί. Δυο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που

συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις οργάνωσαν το πρώτο

εργατικό σωματείο γυναικών και συνέχισαν τον αγώνα

για τη χειραφέτηση τους.

Την ίδια περίοδο και στην Ευρώπη, κυρίως

Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία δημιουργούνται γυναικείες

οργανώσεις που απαιτούν ισότητα και ισονομία.

Το 1903 παρουσιάζεται στην Αγγλία μία

πραγματική οργάνωση η WSPU (Women’s Social and

Political Union) με πρωτοβουλία της Εμιλυ Πάνκχερστ,

το κίνημα των «σουφραζετών», που ξεσηκώνει για το

δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Οι σουφραζέτες έγιναν

στόχος γελοιοποίησης πολλές φορές, φυλακίστηκαν και

δημιούργησαν πολλές σοβαρές δυσκολίες στις κρατικές

αρχές. Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές ηγέτες

σουφραζέτες δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την

εκμετάλλευση των εργατριών και δεν στήριξαν το κίνημά

τους.

51

Το Φεβρουάριο του 1909 στην Ν. Υόρκη, έγινε η

2η μεγάλη μακροχρόνια απεργιακή κινητοποίηση με

σύνθημα «Ψωμί και Τριαντάφυλλα», που κράτησε 13

βδομάδες και συμμετείχαν σε αυτήν περισσότερες από

20.000 εργάτριες. Γυναίκες ξυλοκοπήθηκαν, σύρθηκαν

στα δικαστήρια αλλά η απεργία διαλύθηκε όταν έγιναν

συμβιβασμοί στις περισσότερες επιχειρήσεις.

Το 1910 στη 2η Συνδιάσκεψη των Εργαζομένων

Γυναικών στο Σοσιαλιστικό Συνέδριο της Κοπεγχάγης,

μία σπουδαία γερμανίδα επαναστάτρια η ΚΛΑΡΑ

ΤΣΕΤΚΙΝ, εμπνευσμένη από τους αγώνες των

αμερικανίδων εργατριών, ως φόρο τιμής στις δύο

ιστορικές διαδηλώσεις του 1857 και του 1909, πρότεινε

και αποφασίστηκε να ορισθεί η 8η Μαρτίου σαν

Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών. Και από τότε

γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο.

Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν να γιορτάζουν την

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Διεθνές Γυναικείο

Έτος του 1975. Το 1977, η Γενική Συνέλευση των

Ηνωμένων Εθνών κάλεσε τα κράτη μέλη να ανακηρύξουν

την 8η Μαρτίου ως Ημέρα του ΟΗΕ για τα δικαιώματα

των γυναικών και την παγκόσμια ειρήνη.

52

Κείμενο: Βατζιά Γ. Κωνσταντίνα

53

24 Μαρτίου - Παγκόσμια Ημέρα

«Φυματίωσης»

54

ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ Χ.

ΙΩΑΝΝΗΣ

55

Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα

κατά της φυματίωσης. Πρόκειται για μια λοίμωξη του

αναπνευστικού η οποία συχνά αποβαίνει θανατηφόρος.

Αποτελεί την 9η αιτία θανάτου παγκοσμίως, ενώ στον

ειδικό πληθυσμό των θετικών στον ιό HIV, είναι η

κρισιμότερη αιτία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

έχει σχεδιάσει μια στρατηγική για το διάστημα 2015 –

2035 με στόχο να τερματιστεί η παγκόσμια επιδημία της

φυματίωσης.

Η φυματίωση οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της

φυματίωσης ή αλλιώς βάκιλος του Koch, προς τιμήν του

ιατρού που τον απομόνωσε το 1882. Η ανακάλυψη ήταν

τόσο σπουδαία, αφού την εποχή εκείνη ένας στους επτά

ανθρώπους πέθαινε λόγω της λοίμωξης αυτής. Ενώ με

την ανακάλυψη φάνηκε να μετριάζεται το πρόβλημα,

στην σύγχρονη εποχή η φυματίωση ευδοκιμεί κι αυτό

εξαιτίας των πολυανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών

του μικροβίου. Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, εκτιμάται ότι

το 1/3 του πληθυσμού της γης έχει μολυνθεί. Ωστόσο,

από αυτούς μόνο ένα 5 – 10% θα αναπτύξει ενεργό

φυματίωση – που είναι και η μοναδική μεταδοτική μορφή

της νόσου. Ένα άτομο με ενεργό νόσο της φυματίωσης

56

θα μολύνει κατά μέσο όρο μεταξύ 10 και 15 άτομα κάθε

χρόνο.

Στην συντριπτική πλειοψηφία προσβάλλονται οι

ενήλικες με τους άντρες να έχουν τα διπλάσια ποσοστά

προσβολής. Το 2017, 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν

από την λοίμωξη, με το 26% να προέρχεται από

πάσχοντες από AIDS. Ωστόσο, 54 εκατομμύρια ζωές

σώθηκαν χάρης στην έγκαιρη διάγνωση και την σωστή

θεραπεία. Αναφορικά με τα παιδιά, ένα εκατομμύριο

προσβλήθηκαν το 2017, με το ¼ εξ αυτών να μην

επιβιώνει. Τα περισσότερα νέα κρούσματα εμφανίζονται

σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής, λόγω της δύσκολης

πρόσβασης στα θεραπευτικά μέσα και στις κακές

συνθήκες υγιεινής.

Η φυματίωση μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα

συμπτώματα όπως παρατεινόμενο βήχα, παρατεινόμενο

πυρετό ή πυρέτιο, καταβολή, απώλεια βάρους και

αιμοπτύσεις. Αφού το άτομο νοσήσει και εφόσον δεν

λάβει την κατάλληλη αγωγή, η νόσος δεν περιορίζεται

στους πνεύμονες αλλά μπορεί να επεκταθεί στα οστά,

τους νεφρούς, τον εγκέφαλο κ.ά.. Τα παιδιά και οι

ηλικιωμένοι συχνά δεν εμφανίζουν την τυπική εικόνα της

57

φυματίωσης, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος να ενέχει και η

κατάσταση να επιδεινώνεται.

Η διάγνωση βασίζεται στην δοκιμασία Mantoux

(μαντού) όπου μια μικρή ποσότητα της ουσίας φυματίνη

ενέχεται στο δέρμα του χεριού. Ενδονοσοκομειακά

εξετάζονται τα πτύελα, με τα οποία όμως ανευρίσκονται

μόνο οι μισές περιπτώσεις. Η διάγνωση της ανθεκτικής

σε πολλαπλά φάρμακα φυματίωσης καθώς και η

σχετιζόμενη με τον HIV φυματίωση μπορεί να είναι

πολύπλοκη και δαπανηρή.

Η θεραπεία της φυματίωσης είναι χρονοβόρα και

απαιτεί από τον ασθενή πιστή προσήλωση στην αγωγή

του. Συνήθως λαμβάνονται τέσσερα αντιβιοτικά για έξι

έως δώδεκα μήνες ώστε να καταστραφεί ο βάκιλος.

Ωστόσο, πολυανθεκτικά (αντοχή σε μερικά από τα

αντιβιοτικά κατά της φυματίωσης) και εκτεταμένα

ανθεκτικά στελέχη του βάκιλου (σχεδόν σε όλα τα

αντιβιοτικά) συνεχώς εμφανίζονται και διαδίδονται,

δυσχεραίνοντας την επιτυχή αντιμετώπιση των

λοιμώξεων αυτών. Πάντως, η πρόληψη σε μεγάλο βαθμό

επιτυγχάνεται με το εμβόλιο κατά του βακίλου Calmette

- Guérin (BCG).

58

Κείμενο: Αστάρα Δ. Κυριακή

59

2 Απριλίου - Παγκόσμια Ημέρα

«Αυτισμού»

60

ΠΕΪΟΣ Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

61

Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού (World Autism

Awareness Day) καθιερώθηκε με απόφαση της γενικής

συνέλευσης του ΟΗΕ την 1η Νοεμβρίου 2007 και

αποφασίστηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2

Απριλίου. Σκοπός της είναι να ενημερώσει την

παγκόσμια κοινή γνώμη για τον αυτισμό και τα βήματα

που πρέπει να γίνουν για την ομαλή ένταξη των

αυτιστικών ατόμων στην κοινωνία.

Ο αυτισμός (ASD) είναι μια νευρο-αναπτυξιακή

διαταραχή που εμποδίζει την ομαλή ανάπτυξη του

ανθρώπου. Εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της πρώιμης

παιδικής ηλικίας πριν γίνει τριών ετών και παραμένει για

όλη την ζωή, ενώ μπορεί να είναι και συγγενής

διαταραχή. Συγκεκριμένα, οι διαταραχές του φάσματος

του αυτισμού (ASD) αποτελούν κατηγορία σοβαρών

χρόνιων παθήσεων και τα βασικά συμπτώματα είναι

ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση, εξασθένιση

της γλωσσικής επικοινωνίας και επαναλαμβανόμενα

πρότυπα συμπεριφοράς και δραστηριοτήτων, την

λεγόμενη στερεότυπη συμπεριφορά. Έχει παρατηρηθεί

ότι σε βρέφη που διατρέχουν κίνδυνο για ASD τα

συμπτώματα της συμπεριφοράς της ASD γενικά δεν

62

παρατηρούνται μέχρι το δεύτερο έτος της ζωής. Αυτό

συμβαίνει επειδή τα συμπτώματα της νόσου που αφορούν

την κοινωνική αλληλεπίδραση εκδηλώνονται αργότερα.

Ποια είναι όμως τα αίτια του αυτισμού;

Ο αυτισμός είναι ένας συνδυασμός διάφορων

αιτιών συμπεριλαμβανομένων των γενετικών

παραγόντων, των περιβαλλοντικών παραγόντων όπως

τοξινών, στρες, των διαταραχών του ανοσοποιητικού, της

μιτοχονδριακής δυσλειτουργίας και νοσημάτων του ΚΝΣ.

Τα παιδιά με ASD παρουσιάζουν μειωμένη σχολική

επίδοση, εμφανίζουν καθυστέρηση στη συναισθηματική

ωρίμανση από ότι οι συνομήλικοί τους και φαίνεται να

έχουν περισσότερες ψυχικές διαταραχές αυθόρμητου -

ψυχαναγκαστικού τύπου που επηρεάζουν τη σχολική τους

δέσμευση και τις σχέσεις τους με τους δασκάλους τους.

Στην περίπτωση αυτή απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη και

υλοποίηση συγκεκριμένων σχολικών προγραμμάτων

προκειμένου να βοηθηθούν τα παιδιά με αυτισμό να

μεγιστοποιήσουν την απόδοσή τους στο σχολείο. Πολλά

παιδιά με διαταραχή φάσματος αυτισμού (ASD)

υποφέρουν από συνοδά νοσήματα,

63

συμπεριλαμβανομένων των γαστρεντερικών διαταραχών

και των προβλημάτων ύπνου.

Οι διαταραχές άγχους είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες

σε άτομα με ASD. Αν και αρκετές θεραπείες για άγχος

έχουν προσαρμοστεί για νέους ασθενείς με ASD,

φαρμακολογικές θεραπείες και θεραπείες για ενήλικες

εξακολουθούν να αποτελούν επιλογή.

Αυτή η μέρα είναι σημαντική για την

ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για τα άτομα με

αυτισμό και την ενημέρωση τους για την νόσο. Έτσι θα

νιώθουν ότι εντάσσονται και αυτοί στην κοινωνία, ότι

είναι κοινωνικά αποδεκτοί και ότι θα συνεχίσει η

ανάπτυξη νέων θεραπειών, θεσμών για την

βελτιστοποίηση της κοινωνικής τους θέσης.

Κείμενο: Δράκου Ν. Ελένη

64

ΜΠΟΥΡΓΟΣ Ι. ΝΙΚΟΛΑΟΣ

65

7 Απριλίου –

Παγκόσμια Ημέρα «Υγείας»

66

ΣΤΕΡΓΙΑΔΟΥ Ξ. ΣΤΥΛΙΑΝΗ

67

Η παγκόσμια ημέρα υγείας έχει οριστεί στις 7

Απριλίου και εστιάζει κάθε χρόνο και σε ένα από τα

δημοφιλή και κρίσιμα προβλήματα που μαστίζουν τον

κόσμο. Φέτος είναι αφιερωμένη στην κατάθλιψη. Στις 7

Απριλίου το 1948 ιδρύθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός

Υγείας (Π.Ο.Υ.), ο οποίος αποτελεί ένα εξειδικευμένο

όργανο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για ζητήματα

υγεία.

Ο Π.Ο.Υ. μελετά το βιοτικό επίπεδο των

πληθυσμών, παρακολουθεί τις ασθένειες παγκοσμίως και

εκπονεί ερευνών και σχεδίων για την αντιμετώπιση τους.

Με άλλα λόγια παρουσιάζει τις ανάγκες του κόσμου. Η

αποτελεσματικότητα της δράσης του διαφαίνεται μέσα

από την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις

αναπτυσσόμενες χώρες. Η δράση του επικεντρώνεται

κυρίως σε τριτοκοσμικές χώρες, καθώς σε αυτές δεν είναι

δεδομένη η πρόσβαση σε βασικά αγαθά, όπως νερό και

φάρμακα. Για παράδειγμα, το 2015 μετρήθηκαν πάνω

από 400.000 θάνατοι από ελονοσία – αριθμός αρκετά

μικρότερος από την μέτρηση του 2000. Οι εννιά στους

δέκα από αυτούς - τα περισσότερα παιδιά κάτω των πέντε

ετών - προέρχονται από την Αφρικανική Ήπειρο.

68

Επομένως, με την παρούσα έρευνα γίνεται ένα βήμα προς

την στοχευμένη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση

μιας θανατηφόρας νόσου μέσω ανθελονοσιακών

εμβολίων.

Η μέση επιβίωση του ανθρώπου συνεχώς

αυξάνεται. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής συνδέεται

με την μείωση της θνησιμότητας χρόνιων παθήσεων.

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι φτάνουν την τρίτη

ακόμα και την τέταρτη ηλικία.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής θα μπορούσε να

θεωρηθεί κολοσσιαία εάν ληφθεί υπόψη ότι κατά τον 19ο

αιώνα, έφθανε μεταξύ 30 – 40 έτη. Η αλματώδης

πρόοδος στην τεχνολογία έδωσε στις επιστήμες υγείας

σπουδαία ευρήματα. Σημαντικές ανακαλύψεις στην

ιατρική έδωσαν θεραπείες και φάρμακα για ασθένειες

που θεωρούνταν ανίατες παλαιότερα.

Πλέον, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το προσδόκιμο για

το 2015 ήταν παγκοσμίως 71,4 έτη (73,8 για τις γυναίκες

και 69,1 για τους άνδρες). Αξιοσημείωτο παραμένει το

γεγονός ότι αυτή η διαφορά των 4,5 χρόνων ανάμεσα στα

δυο φύλα παραμένει σχεδόν ίδια από το 1990. Τέλος, από

το 2000 έως το 2015 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 5% - η

69

ταχύτερη αύξηση που έχει να καταγραφεί από την

δεκαετία του ‘60.

Τα εμβόλια συνέβαλαν δραστικά στην

καταπολέμηση έως και εξάλειψη ασθενειών σε αρκετές

περιοχές του πλανήτη. Η ελονοσία που προαναφέρθηκε

καθώς και η ιλαρά, η παρωτίτιδα, η ερυθρά, η ηπατίτιδα

Β, η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, η διφθερίτιδα και ο

κοκκύτης είναι ασθένειες που οφείλουν την δραστική

μείωση της εμφάνισης τους στα προγράμματα

εμβολιασμού. Έτσι, προκύπτει ότι τα εμβόλια είναι

μείζονος σημασίας τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα

παιδιά.

Άλλος τρόπος με τον οποίο επιτεύχθηκε η

αντιμετώπιση ασθενειών είναι ο προληπτικός έλεγχος

νεογνών. Έχουν θεσπιστεί παγκοσμίως προγράμματα

προληπτικών ελέγχων που λαμβάνουν χώρα λίγο μετά

την γέννηση του παιδιού με πρωταρχικό σκοπό τον

εντοπισμό και την έγκαιρη διαχείριση συγκεκριμένων

ασθενειών. Παράδειγμα ασθένειας που ελέγχεται είναι η

φαινυλκετονουρία (PKU), η οποία απαιτεί ειδική αγωγή

και δίαιτα εφ’ όρου ζωής. Διαφορετικά, ελλοχεύει ο

κίνδυνος βαριάς νοητικής υστέρησης. Άλλες ασθένειες

70

για τις οποίες γίνεται νεογνικός έλεγχος είναι ο

υποθυρεοειδισμός (ΤSΗ), η ανεπάρκεια της

αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης (G6PD) και

η γαλακτοζαιμία (Gal).


71

24 Απριλίου Παγκόσμια Ημέρα

«Κατάργησης Πειραμάτων των Ζώων»

72

ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ Β.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ

73

Εορτάζεται στις 24 Απριλίου. Κάθε χρόνο,

περισσότερα από 100 εκατομμύρια ζώα,

συμπεριλαμβανομένων ποντικών, αρουραίων, βατράχων,

σκυλιών, γατιών, κουνελιών, χοιριδίων, μαϊμούδων,

ψαριών και πουλιών, σκοτώνονται στις Ηνωμένες

Πολιτείες σε εργαστήρια για μαθήματα βιολογίας,

ιατρική εκπαίδευση, χημικές, φαρμακευτικές και

κοσμητικές δοκιμές και δοκιμές καταλληλόλητας

τροφίμων. Πριν τον θάνατό τους, ορισμένα από αυτά

εξαναγκάζονται να εισπνεύσουν τοξικά αέρια, κάποια

καθηλώνονται σε συσκευές περιορισμού για ώρες, σε

άλλα ανοίγονται τρύπες στο κρανίο, καίγεται το δέρμα

τους και καταστρέφονται οι σπονδυλικές τους στήλες.

Εκτός από τον βασανισμό που υφίστανται στα κύρια

πειράματα, τα ζώα που χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια

στερούνται οτιδήποτε θα είχαν στο φυσικό τους

περιβάλλον και σημαντικό για αυτά. Περιορίζονται σε

στεγανά κλουβιά, απομονώνονται κοινωνικά από τα

όμοιά τους και τραυματίζονται ψυχολογικά. Υιοθετείται

συχνά το σκεπτικό πως τα πειραματόζωα που

χρησιμοποιούνται δεν αποτελούν τίποτε άλλο παρά

αναλώσιμο εργαστηριακό εξοπλισμό που μπορεί εύκολα

74

να αναπληρωθεί.

ΔΗΜΟΓΛΟΥ Δ. ΑΡΤΕΜΙΣ

75

Η πραγματικότητα είναι ότι η πλειονότητα των

πειραμάτων σε ζώα δεν συμβάλει ουσιαστικά στη

βελτίωση της ανθρώπινης υγείας, και η πραγματική αξία

των πειραματόζωων για την επίτευξη ιατρικής προόδου

είναι αμφισβητήσιμη.

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο “The Journal of

the American Medical Association”, οι επιστήμονες

βρήκαν πως οι ιατρικές θεραπείες που αναπτύχθηκαν σε

ζώα σπανίως εφαρμόζονταν και στους ανθρώπους και

προειδοποίησε πως ασθενείς και ιατροί θα πρέπει να

παραμείνουν προσεκτικοί στην επέκταση των ευρημάτων

από έρευνες ζώων στην φροντίδα ανθρώπινων

νοσημάτων. Πτωχή επανάληψη ακόμα και στα υψηλής

ποιότητας πειράματα σε ζώα θα πρέπει να αναμένεται

από εκείνους που πραγματοποιούν κλινική έρευνα.

Ασθένειες που προκαλούνται σε ζώα στα πλαίσια

των εργαστηρίων, είτε πρόκειται για ποντίκια είτε για

μαϊμούδες, δεν είναι ποτέ πανομοιότυπες με αυτές που θα

παρατηρηθούν φυσικά στο ανθρώπινο είδος. Και επειδή

τα είδη των ζώων διαφέρουν μεταξύ τους βιολογικά σε

πολλούς σημαντικούς τρόπους, γίνεται ακόμα πιο

απίθανο τα πειράματα σε ζώα να δώσουν αποτελέσματα

76

που θα ερμηνευθούν και εφαρμοσθούν στην ανθρώπινη

κατάσταση με μια χρήσιμη οδό.

Παρά τις αναρίθμητες θανατώσεις ζώων κάθε

χρόνο στα εργαστήρια παγκοσμίως, οι περισσότερες

χώρες διατηρούν ακόμα απάνθρωπα και ανεπαρκή

ρυθμιστικά μέτρα σε εφαρμογή για την προστασία των

ζώων που υποφέρουν και καταπιέζονται ή για να

αποτρέψουν την χρήση τους όταν υπάρχουν εναλλακτικές

οδοί διαθέσιμες για εργαστηριακούς πειραματισμούς. Σε

πολλά εργαστήρια ακόμα χρησιμοποιούνται μόνο είδη

στα οποία δεν απαιτείται, με βάση τον εκάστοτε νόμο,

χορήγηση αναλγητικών κατά την διένεξη των πειραμάτων

ή κτηνιατρική φροντίδα μετέπειτα, ενώ συχνά οι ελλιπείς

έλεγχοι από τους φορείς υποθάλπει την παραβατικότητα

και την μην συμμόρφωση. Προβλέπεται ότι περίπου 800

εργαστήρια στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ακολουθούν

όσα ορίζονται νομικά χωρίς να αξιολογούνται ποτέ,

καθώς χρησιμοποιούν μόνο ποντίκια, αρουραίους και

άλλα ζώα των οποίων ο έλεγχος της μεταχείρισής τους

δεν έχει καθιερωθεί.

Καταληκτικά η χρήση των πειραματόζωων είναι

ανήθικη και δεν θα έπρεπε να συμβαίνει ούτε να

77

υποστηρίζεται οικονομικά, ή αν λαμβάνει χώρα να

ελέγχεται στενά νομικά, με σοβαρές κυρώσεις στους

παραβάτες. Δεν προκύπτουν πραγματικά ωφέλιμα

αποτελέσματα για τον άνθρωπο και την κοινωνία στις

περισσότερες των περιπτώσεων της χρήσης των

πειραματόζωων, και οι επιχορηγήσεις που δίνονται θα

ήταν καλό να αναπροσανατολιστούν σε επιδημιολογικές

έρευνες, κλινικές, μοντέλα in vitro και βιοπληροφορικής,

που είναι εξίσου αποτελεσματικά και δεν προσβάλλουν

την αξιοπρέπεια των ζώων.

Κείμενο: Τσιουβάκας Ι. Νικόλαος

78

ΜΠΟΤΣΙΔΟΥ Κ. ΠΕΤΡΟΥΛΑ

79

28 Απριλίου - Παγκόσμια Ημέρα

«Ασφάλειας και Υγείας στο χώρο

Εργασίας»

80


81

Ανεξάρτητα από το αντικείμενο εργασίας και εάν

αυτή λαμβάνει χώρα σε εσωτερικό ή και εξωτερικό

περιβάλλον, ή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη λειτουργία

ή χρήση μηχανών ή περιλαμβάνει καλλιέργεια γης ή

εκτροφή ζώων κ.α., η υγεία και η ασφάλεια των

εργαζομένων αποτελεί, ιεραρχικά, την πρώτη

προτεραιότητα, τόσο για τον εργαζόμενο, όσο και για τον

εργοδότη.

Η αναγκαιότητα της ελαχιστοποίησης – εξάλειψης

των ατυχημάτων ή δυστυχημάτων στο χώρο εργασίας,

οδήγησε το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO) το 2003,

στην καθιέρωση της 28ης Απριλίου, ως της Παγκόσμιας

Ημέρας Ασφάλειας και Υγείας στο χώρο Εργασίας (World

Day for Safety and Health at Work).

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της αρμόδιας

Υπηρεσίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τα

στατιστικά δεδομένα είναι απογοητευτικά. Πάνω από 317

εκατομμύρια ατυχήματα καταγράφονται στους χώρους

εργασίας ετησίως, εκ των οποίων τα 2.3 εκατομμύρια

είναι θανατηφόρα, πράγμα που σημαίνει ότι, καθημερινά,

6300 συνάνθρωποί μας δεν επιστρέφουν στις οικογένειές

82

τους.

Πέραν των ανθρώπινων απωλειών, οι οικονομικές

επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο παίρνουν διαστάσεις

εξίσου τραγικές. Εκατομμύρια εργατοώρες χάνονται,

γεγονός που επιφέρει τη μείωση της παραγωγικότητας, το

κόστος της οποίας, ανέρχεται στο ιλιγγιώδες 4% του

παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Τόσο σε

ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο, διάφορα

θεσμοθετημένα όργανα έχουν εκδώσει οδηγίες και

νόμους, υπαγορεύοντας ρητά το καθεστώς ασφάλειας και

υγείας για τον κάθε εργαζόμενο. Σε αυτό

συμπεριλαμβάνονται οι προϋποθέσεις που πρέπει να

τηρούνται στο χώρο εργασίας, καθώς και οι υποχρεώσεις

του εργοδότη στον ιδιωτικό τομέα, ή της πολιτείας στο

δημόσιο.

Παράλληλα και σε ετήσια βάση, διεθνείς και

εθνικοί θεσμικοί φορείς οργανώνουν προωθητικές

δράσεις, που αποσκοπούν στην ενημέρωση του εργατικού

δυναμικού, ενώ ελεγκτικοί μηχανισμοί επιλαμβάνονται

τον έλεγχο για την τήρηση των πρωτόκολλων ασφάλειας

και υγείας, που επιτάσσουν οι αντίστοιχοι κανονισμοί

στους χώρους εργασίας.

83

Η σημαντικότερη, όμως, υποχρέωση που φέρουν,

τόσο οι υπεύθυνοι, όσο και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για

την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, είναι η

πλήρης καταγραφή, επεξεργασία και αιτιολόγηση των

ανεπιθύμητων εργατικών ατυχημάτων στο χώρο εργασίας

(τήρηση αρχείου). Η σημαντικότητα αυτής της

πρακτικής, αποσκοπεί στην επεξεργασία και ανάλυση

των δεδομένων, για τη διερεύνηση των αίτιων των

ατυχημάτων, έτσι ώστε να καταλήξουν σε αξιόπιστα

συμπεράσματα. Τα συμπεράσματα αυτά θα

συμπεριληφθούν στα εγχειρίδια των πρωτόκολλων

ασφάλειας και υγείας, για να αποφευχθούν, μελλοντικά,

ατυχήματα του ίδιου είδους.

Συνοψίζοντας, καθίσταται κρίσιμη η πρόληψη

στους χώρους εργασίας για να ελαχιστοποιηθεί ο

κίνδυνος που ελλοχεύει για την πρόκληση εργατικού

ατυχήματος. Βέβαια, για να υπάρχουν απτά

αποτελέσματα, ως προς την επίτευξη του στόχου, πρέπει

από τη μία πλευρά, ο κάθε εργαζόμενος να είναι

ενημερωμένος και να τηρεί τους κανόνες ασφάλειας και

υγείας και από την άλλη πλευρά, οι συνθήκες και το

περιβάλλον εργασίας να διασφαλίζουν την ασφάλεια και

84

την υγεία των εργαζομένων.

“ασφάλεια εστί το προνοείν και προλαμβάνειν, το δε

προνοείν και προλαμβάνειν κρείττον εστί του

θεραπεύειν”

Ιπποκράτης ο Κώος

Η διαχρονική αυτή ρήση του πατέρα της Ιατρικής,

Ιπποκράτη (Κως 460 π.Χ. – Λάρισα 370 π.Χ.), αποτελεί

το καλύτερο επιχείρημα για την υιοθέτηση και εφαρμογή

πρωτόκολλου ασφάλειας και υγείας στο χώρο εργασίας.


85

5 Μαΐου - Διεθνής Ημέρα

«Μαιών»

86

ΚΑΛΟΥΔΟΠΟΥΛΟΥ Κ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

87

Η 5η Μαΐου είναι η διεθνώς αναγνωρισμένη

ημέρα για την προβολή της εργασίας των μαιών. Στόχος

του εορτασμού είναι η ανάδειξη του σπουδαίου ρόλου

που διαδραματίζει η μαία, στη διαδικασία γέννησης ενός

παιδιού. Η Διεθνής Συνομοσπονδία Μαιών (International

Confederation of Midwives, ICM) καθιέρωσε την ιδέα

της «Διεθνούς Ημέρας Μαιών» (Ιnternational Day of

Midwives, IDM) μετά από προτάσεις και συζήτηση

μεταξύ των Μαιευτικών Ομοσπονδιών στα τέλη της

δεκαετίας του '80 και στη συνέχεια ξεκίνησε την

πρωτοβουλία επισήμως το 1992. Η ICM κάθε χρόνο

βρίσκει ένα θέμα καμπάνιας για να παρέχει ένα κάλεσμα

για όλους τους συναδέλφους να δείξουν το αποτέλεσμα

της δουλειάς τους αλλά και της μαιευτικής ως σύνολο. Η

Διεθνής Ημέρα της Μαίας είναι μια ευκαιρία για κάθε

μεμονωμένη μαία, να κάνει νέες επαφές εντός και εκτός

της μαιευτικής και να διευρύνει τη γνώση της για το τι

κάνουν οι μαίες ανά τον κόσμο.

Κάθε χρόνο οι τοπικές μαίες, οι Μαιευτικές

Ομοσπονδίες και οι υποστηρικτές της μαιευτικής

παγκοσμίως, αναπτύσσουν τις δικές τους βασικές

88

δραστηριότητες για τη Διεθνή Ημέρα Μαιών, ανάλογα

με τις ιδιαίτερες συνθήκες και τους πόρους τους. Για

παράδειγμα το 2014, οι μαίες δημιούργησαν το τραγούδι

που οδήγησε στο παγκόσμιο ρεκόρ μαιών που

τραγούδησαν μαζί στην αρχή του Τριετούς Συνεδρίου της

ICM. Το 2014, η υπό-ενότητα "Μαιευτικές αλλαγές στην

παγκόσμια οικογένεια κάθε φορά" στέλνει ένα ισχυρό

μήνυμα ότι οι μαίες προσφέρουν φροντίδα που αλλάζει

τις οικογένειες, τις κοινότητες και τον κόσμο, σώζοντας

τη ζωή των μητέρων και των μωρών. Αυτό το νέο θέμα

αντανακλά επίσης το κυρίαρχο θέμα που συνοδεύει την

IDM τα τελευταία χρόνια: «Ο κόσμος χρειάζεται τις

μαίες τώρα περισσότερο από ποτέ» (International Day of

the Midwife 2014). Και τα δύο θέματα υπογραμμίζουν τη

σημασία των μαιών και της εργασίας τους, τόσο σε

τοπικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, δυστυχώς

το μαιευτικό επάγγελμα υποβαθμίζεται από παντού.

Εξαιτίας συγκεκριμένων πολιτικών, σε πολλές

περιπτώσεις η Μαία και ο Μαιευτής είναι αναγκασμένοι

διαρκώς να υπενθυμίζουν την ύπαρξή τους και να

διευκρινίζουν το ρόλο τους, όπως αυτός έχει νομικά

89

θεσπιστεί, αλλά και καταξιωθεί, ιστορικά και κοινωνικά.

Μαίες και Μαιευτές, εδώ και χρόνια, καλούνται να

λύσουν τα προβλήματα που προκύπτουν από τις

ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού με το να

υποχρεώνονται να αναλάβουν καθήκοντα Νοσηλευτή.

Μαζί με αυτό, συχνά παρεμποδίζονται στην εκτέλεση

των καθηκόντων τους, όπως είναι για παράδειγμα η

εκτέλεση του φυσιολογικού τοκετού. Πολλές φορές οι

μαίες δεν εκτελούν τοκετούς διότι κάποιοι τους

απαγορεύουν, μαίες μετακινούνται για να καλύψουν

θέσεις νοσηλευτών σε παθολογικές και χειρουργικές

μονάδες, φαρμακεία και ταμεία δεν εκτελούν συνταγές

που έγραψαν Μαίες και πρόσφατα αφαιρέθηκε η

αναγραφή της Μαίας και του Μαιευτή από τον ''εκτελών

τον τοκετό'' στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης και στα

βιβλιάρια υγείας του παιδιού που εκδίδει το ΚΕΕΛΠΝΟ.

Απέναντι σε όλα αυτά τα προβλήματα άσκησης

του επαγγέλματος, υπάρχει Νομοθεσία που κατοχυρώνει

τα δικαιώματα του Μαιευτή τα οποία πολλοί αγνοούν. Η

Διεθνής Ημέρα Μαιών δίνει άμεσα λύσεις στον αγώνα

όλων των Μαιευτών και Μαιών σε παγκόσμιο επίπεδο

για την προστασία του επαγγέλματος από την απαξίωση,

90

ώστε να φανεί ο πολύτιμος ρόλος τους. Η IDM υπάρχει

για να υπενθυμίζει τόσο την σημασία ύπαρξης ενός από

τα αρχαιότερα επαγγέλματα, όσο και για να ενθαρρύνει

τους μαιευτήρες να ενημερώνουν τα τοπικά ή τα εθνικά

μέσα μαζικής ενημέρωσης, για το τι κάνουν, πολύ

νωρίτερα, ώστε να κερδίσουν τη δημοσιότητα όσο το

δυνατόν ευρύτερα και να κάνουν γνωστή την προσφορά

τους στην κοινωνία.

Κείμενο: Ισχνοπούλου Ι. Μαρία

91

ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Α.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

92

12 Μαΐου - Παγκόσμια

Ημέρα

«Νοσηλευτών»

93

ΠΕΪΟΣ Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

94

Στις 12 Μαΐου κάθε χρόνο νοσηλευτές από όλο

τον κόσμο εορτάζουν την Διεθνή Ημέρα Νοσηλευτών,

International Nurses Day (IND), προς τιμήν της μνήμης

της Βρετανίδας πρωτοπόρου της σύγχρονης

νοσηλευτικής Florence Nightingale. Οι νοσηλευτές είναι

η μεγαλύτερη ομάδα επαγγελματιών υγείας παγκοσμίως

με σημαντικές επιπτώσεις στην υγειονομική περίθαλψη.

Η Διεθνής Ημέρα Νοσηλευτών (IND) παρέχει μια

ευκαιρία στην παγκόσμια κοινότητα νοσηλευτών να

προβληματιστούν σχετικά με την επίδραση της

νοσηλευτικής, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να

συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας σε διεθνές επίπεδο.

Η ΙND είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από το

International Council of Nurses (ICN) το 1965 και

συνεχίζεται κάθε χρόνο μέχρι σήμερα. Το ICN είναι μια

ομοσπονδία εθνικών νοσηλευτικών ενώσεων από όλο τον

κόσμο, που εκπροσωπεί πάνω από 130 χώρες.

Σύμφωνα με τον ICN το κόστος της υγειονομικής

περίθαλψης αυξάνεται σε όλο τον κόσμο, επιβαρύνοντας

τα συστήματα υγείας και την παγκόσμια κοινότητα. Είναι

σημαντικό οι νοσηλευτές και οι υπεύθυνοι χάραξης

πολιτικής να επικεντρώνονται στην παροχή

95

αποτελεσματικής νοσηλευτικής φροντίδας και

οικονομικά αποδοτικών συστημάτων υγειονομικής

περίθαλψης ως βασική προϋπόθεση για την επίτευξη

καλύτερης υγείας για όλους. Οι νοσηλευτές, ως ο

μεγαλύτερος επαγγελματικός φορέας στον τομέα της

υγείας, έχουν την εμπειρία και την γνώση που θα

οδηγήσει σε βελτίωση της αποδοτικότητας και της

αποτελεσματικότητας, στην παροχή ποιοτικής φροντίδας

και στην επίτευξη βέλτιστων θεραπευτικών παρεμβάσεων

στους ασθενείς και στο γενικό πληθυσμό.

Για τους Έλληνες Νοσηλευτές η 12 Μαΐου δεν

είναι γιορτή και δεν θα γίνει ποτέ γιορτή. Ήταν, είναι και

θα είναι μέρα τιμής και αγώνων. Γιατί οι νοσηλευτές,

παρόλο που κατέχουν κεντρική θέση στο σύστημα υγείας

της χώρας μας, βρίσκονται θεσμικά, νομοθετικά και

εκπαιδευτικά απαξιωμένοι από την εκάστοτε πολιτεία

διαχρονικά. Γιατί οι νοσηλευτές εργάζονται σε ένα

σύστημα υγείας με σοβαρά προβλήματα στελέχωσης, με

35% κενές οργανικές θέσεις στα δημόσια νοσοκομεία,

δυνητικά επικίνδυνο τόσο για τους ασθενείς, όσο και για

τους νοσηλευτές.

Στην χώρα μας η κρίσιμη κατάσταση που έχει

96

διαμορφωθεί σήμερα στον χώρο της υγείας με τις

δραματικές ελλείψεις πόρων και ανθρώπινου δυναμικού,

τους εξαντλητικούς ρυθμούς εργασίας, έχει οδηγήσει το

νοσηλευτικό προσωπικό στα όρια κατάρρευσης του. Η

χώρα μας κατατάσσονταν στις τελευταίες θέσεις στα

κράτη μέλη του, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ το

2009. Έτσι, γίνεται αντιληπτό σε τι κατάσταση βρίσκεται

σήμερα με 12.000 και πλέον αποχωρήσεις νοσηλευτών

απ’ τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, ενώ παράλληλα η

ανεργία, παρά τις αυξημένες ανάγκες, έχει οδηγήσει

αρκετούς συναδέλφους στα όρια της οικονομικής

εξουθένωσης και στην μετανάστευση. Οι Έλληνες

νοσηλευτές κατέχουν την τελευταία θέση στους δείκτες

στελέχωσης τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στα

κράτη μέλη του ΟΟΣΑ με μόλις 3,6 νοσηλευτές ανά 1000

κατοίκους, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος είναι

πολλαπλάσια μεγαλύτερος. Η έλλειψη νοσηλευτικού

προσωπικού έχει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο στη

δυσλειτουργία του συστήματος υγείας αλλά και στην

ποιότητα και ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών με

δυσμενείς συνέπειες στον ασθενή και στην κοινωνία. Η

οικονομική κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και

97

βαθύτατα ανθρωπιστική κρίση.

Ο ρόλος των νοσηλευτών είναι πολυδιάστατος

στην κοινότητα, στο νοσοκομείο, στην εκπαίδευση. Η

νοσηλευτική επιστήμη και πράξη έχει πάντα στο

επίκεντρο τον άνθρωπο και δρα πάντα με οδηγό τις αξίες

του ανθρωπισμού. Η IND λειτουργεί επίσης για να

συγκεντρώσει μέλη του διεθνούς νοσηλευτικού

εργατικού δυναμικού, για να συζητήσει σήμερα τις κοινές

προκλήσεις στον τομέα της παροχής υγειονομικής

περίθαλψης και να αναλύσει την επίπτωση των

οικονομικών ανισοτήτων και των διεθνών συγκρούσεων

στην καθημερινή νοσηλευτική πρακτική. Η Διεθνής

Ημέρα Νοσηλευτών υπάρχει για να μας υπενθυμίζει την

ιδιαίτερη φύση της νοσηλευτικής και τη σημαντική

συμβολή που κάνουν οι νοσηλευτές σε άτομα,

οικογένειες και κοινότητες. Οι νοσηλευτές

αναλαμβάνουν ηγετικές και πολιτικές θέσεις που

επηρεάζουν τη θετική αλλαγή σε οργανισμούς και χώρες.

Ανεβάζει το προφίλ του αόρατου και αφοσιωμένου

επαγγέλματος του νοσηλευτή. Η 12η του Μάη δεν

γιορτάζεται με λόγια και ευχές, αλλά τιμάται με έργα, με

δράση, με επαγρύπνηση και αγώνες.

98

Κείμενο: Ισχνοπούλου Ι. Μαρία

99

ΜΠΟΥΡΓΟΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ

100

Τελευταία Τετάρτη

Μαΐου - Παγκόσμια

Ημέρα «Σκλήρυνσης

Κατά Πλάκας»

101


ΙΩΑΝΝΗΣ

102

Η τελευταία Τετάρτη του Μαΐου θεσπίστηκε από την

Διεθνή Ομοσπονδία «Multiple Sclerosis International

Federation (MSIF)», ως Παγκόσμια Ημέρα για τη νόσο

της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (ΣΚΠ) ή πολλαπλή

σκλήρυνση και εορτάζεται με συντονισμένες εκδηλώσεις

σε όλο τον κόσμο από το 2009.

Έως και 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως

πάσχουν από Σκλήρυνση κατά Πλάκα (ΣκΠ), μια

νευροεκφυλιστική πάθηση που συχνά πρωτοεμφανίζεται

σε ηλικία 20 έως 40 ετών, όταν οι ασθενείς βρίσκονται

στην πλέον παραγωγική τους ηλικία. Οι γυναίκες έχουν

διπλάσια πιθανότητα να εκδηλώσουν ΣΚΠ σε σχέση με

τους άνδρες, ενώ στην παγκόσμια βιβλιογραφία έχουν

καταγραφεί και περιστατικά σε παιδιά 9 ετών, καθώς και

σε ηλικιωμένους 70 χρόνων. Στην Ελλάδα υπολογίζεται

ότι πάσχουν περίπου 10.000-12.000 ασθενείς, κυρίως

άτομα παραγωγικής ηλικίας από 20 χρόνων και πάνω. Με

την πάροδο του χρόνου παρατηρείται απώλεια της

εγκεφαλικής μάζας σε όλους τους ανθρώπους, όμως

στους ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση η διαδικασία

αυτή επιταχύνεται, επηρεάζοντας τις πνευματικές

δυνάμεις των ασθενών. Η συμπτωματολογία της είναι

103

τόσο ποικιλόμορφη που θα μπορούσαμε να την

παρουσιάσουμε ως την «ασθένεια με τα 1000 πρόσωπα»

Η ΣκΠ (πολλαπλή σκλήρυνση) προκαλείται όταν το

ανοσοποιητικό σύστημα εκλαμβάνει λανθασμένα ένα

μέρος του εγκεφάλου ως εχθρικό εισβολέα με

αποτέλεσμα να του επιτίθεται. Καταστρέφει έτσι τα

μονωτικά καλύμματα των νευρικών κυττάρων στον

εγκέφαλο μην επιτρέποντας τη σωστή μετάδοση

ηλεκτρικών σημάτων μέσω του νευρικού συστήματος.

Αποτέλεσμα αυτού είναι προβλήματα στη βάδιση,

κόπωση, θολή όραση. Για την ώρα δεν υπάρχει πλήρης

θεραπεία για την ασθένεια, αν και υφίστανται αγωγές για

την υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα σκλήρυνση κατά

πλάκας. Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε καλύτερα

τις αλήθειες γύρω από τη σκλήρυνση κατά πλάκας,

παραθέτουμε σημαντικές διευκρινήσεις γύρω από τις

επικρατούσες αντιλήψεις και τους φόβους που την

περιβάλλουν ως ασθένεια.

Η ΣκΠ είναι μία προϊούσα νόσος του Κεντρικού

Νευρικού Συστήματος η οποία δεν έχει ακόμη οριστική

θεραπεία. Υπολογίζεται ότι 2,500,000 άνθρωποι

παγκοσμίως, νοσούν από αυτή. Νοσούν περισσότερες

104

γυναίκες από τους άνδρες, με αναλογία 2/3. Αποτελεί μία

από τις πιο συχνές ασθένειες που προσβάλλουν τα νεαρά

άτομα. Υπάρχουν 4 τύποι: καλοήθης, εξάρσεων-υφέσεων,

δευτερογενώς προϊούσα, πρωτογενώς προϊούσα.

Σκλήρυνση σημαίνει ουλές: αυτές είναι πλάκες ή

ελλείμματα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Στην

ΣκΠ, καταστρέφεται η προστατευτική μυελίνη που

καλύπτει τις νευρικές ίνες του ΚΝΣ. Η φλεγμονή και η

απώλεια της μυελίνης, προκαλούν τις διαταραχές στην

μετάδοση των ερεθισμάτων και επηρεάζουν πολλές

λειτουργίες του σώματος. Ενώ η ακριβής αιτία για την

νόσο δεν είναι γνωστή, πολλά είναι γνωστά για την

επίδραση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού

συστήματος, τα οποία μπορεί να είναι και η αιτιολογία

της ασθένειας. Η ασθένεια δεν είναι άμεσα

κληρονομική, ωστόσο η γενετική ευπάθεια παίζει

σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή της. Η ΣκΠ δεν είναι

μεταδοτική. Ο χρόνος διάγνωσης της, γενικά κυμαίνεται

από 20 μέχρι 40 ετών, ωστόσο η έναρξή της μπορεί να

είναι νωρίτερα ή και αργότερα. Σπάνια διαγιγνώσκεται

κάτω των 12 και άνω των 55 ετών. Για πολλούς ασθενείς

με ΣκΠ, η διάρκεια ζωής δεν επηρεάζεται σημαντικά.

105

Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Το πιο κοινό

είναι η κόπωση.

Τα περιστατικά ΣκΠ, είναι περισσότερο αυξημένα

σε χώρες που βρίσκονται μακριά από τον Ισημερινό. Δεν

υπάρχει κάποιο φάρμακο που να θεραπεύει την ΣκΠ,

αλλά είναι διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να

τροποποιήσουν την εξέλιξη της νόσου. Πολλά από τα

συμπτώματα της ΣκΠ μπορούν επιτυχώς να ελεγχθούν

και να θεραπευτούν. Η ζωή των πασχόντων δεν είναι

εξαρτημένη από το αμαξίδιο. Μόνο το 20% των

πασχόντων χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο ή

περιορίζεται στο κρεβάτι του επειδή δεν είναι σε θέση να

περπατήσει. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί σημαντικά

από τον καιρό που άρχισε η χρήση των ιντερφερονών και

των νεότερων φαρμάκων.

Δεν υπάρχει σίγουρη θεραπεία για την πολλαπλή

σκλήρυνση καθώς δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ούτε

πλήρης ίαση της ασθένειας. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη

θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας έχουν φέρει πια

πολλές θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση τόσο

της ίδιας της νόσου όσο και των πιο σημαντικών

συμπτωμάτων της. Η θεραπεία στοχεύει στην επιστροφή

106

της λειτουργίας του σώματος ύστερα από ένα επεισόδιο,

αποφυγή νέων επεισοδίων και αποφυγή της αναπηρίας.

Υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες θεραπείες που

επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και μειώνουν τις

υποτροπές. Νέες επιστημονικές έρευνες φαίνεται ότι

έχουν συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ,

διευρύνοντας τις θεραπευτικές επιλογές, πάρα ταύτα

κάποιες ανάγκες ως προς τη θεραπευτική αντιμετώπιση

παραμένουν ανεκπλήρωτες για τον ασθενή με ΣκΠ.


107

31 Μαΐου - Παγκόσμια

Ημέρα «Κατά του

Καπνίσματος»

108

ΜΗΤΡΟΥ Χ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

109

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος

γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, με απόφαση που

πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να

μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του

καπνίσματος.

Το κάπνισμα σκοτώνει περισσότερους από επτά

εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο στον κόσμο,

προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ),

που απευθύνει έκκληση να σταματήσει η προώθηση του

και να αυξηθούν οι φόροι και οι τιμές των προϊόντων

καπνού. Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά

του καπνίσματος, ο ΠΟΥ δημοσιοποίησε μια έκθεση που

αποτιμά το κόστος του καπνίσματος για την υγεία και την

οικονομία και, για πρώτη φορά, την επίδρασή του στο

περιβάλλον.

Κάθε χρόνο, επιδημιολογικά, περισσότεροι από 7

εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του

καπνίσματος, έναντι περίπου 4 εκατομμυρίων στις αρχές

του 21ου αιώνα, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του ΠΟΥ.

Από τα 7 εκατομμύρια, 900.000 πεθαίνουν από παθητικό

κάπνισμα. Αυτή τη στιγμή το κάπνισμα, που είναι η

κυριότερη αιτία για μη μεταδοτικές ασθένειες που θα

110

μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, προκαλεί τον θάνατο

στους μισούς από εκείνους που έχουν αυτή τη συνήθεια.

Οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος πλήττουν κυρίως

τους φτωχούς και αποτελούν έναν σημαντικό λόγο για τις

ανισότητες που παρουσιάζονται όσον αφορά την υγεία

μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών, σύμφωνα με τον

ΠΟΥ, για τον οποίο περισσότερο από το 80% των

θανάτων θα συμβούν σε χώρες με χαμηλό ή μέσο

εισόδημα έως το 2030.

Το κάπνισμα αποτελεί επίσης μεγάλο οικονομικό

βάρος για τον πλανήτη: κάθε χρόνο κοστίζει στα άτομα

και στις κυβερνήσεις παραπάνω από 1,400

τρισεκατομμύρια δολάρια (1,250 τρισεκ. ευρώ) σε

δαπάνες υγείας και σε απώλεια παραγωγικότητας, δηλ.

1,8% του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εθνικό Προϊόντος

(ΑΕΠ).

Σύμφωνα με την έκθεση, το κάπνισμα βλάπτει

επίσης το περιβάλλον. Οι «γόπες» των τσιγάρων

αποτελούν τον πιο διαδεδομένο είδος απορρίμματος στον

κόσμο και «περιλαμβάνουν περισσότερα από 7.000

τοξικά χημικά προϊόντα που δηλητηριάζουν το

περιβάλλον, περιλαμβανομένων και καρκινογόνων

111

ουσιών». Συνολικά, σχεδόν τα 10 δισεκατομμύρια από τα

15 δισεκατομμύρια τσιγάρα που πωλούνται κάθε μέρα

απορρίπτονται στο περιβάλλον, δηλαδή δύο στα τρία,

σύμφωνα με τον ΠΟΥ.Η καλλιέργεια και η παραγωγή

καπνού επίσης ευθύνεται εν μέρει για την αποψίλωση

των δασών. Ένα δέντρο χάνεται για κάθε 300 τσιγάρα,

υπολογίζουν οι ειδικοί.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το κάπνισμα μπορεί να

προκαλέσει στη διάρκεια του 21ου αιώνα έως και ένα

δισεκατομμύριο θανάτους στον κόσμο. Για να εξαλείψει

αυτή τη μάστιγα, ο ΠΟΥ προτείνει τη λήψη «αυστηρών

μέτρων» όπως η απαγόρευση του μάρκετινγκ και της

διαφήμισης, η ουδέτερη συσκευασία, η απαγόρευση του

καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και στους χώρους

εργασίας και η αύξηση των φόρων και της τιμής των

καπνικών προϊόντων. Ο αρμόδιος επίτροπος για την υγεία

και την ασφάλεια των τροφίμων δήλωσε: «η αύξηση του

ποσοστού νεαρών καπνιστών καταδεικνύει ότι επείγει τα

κράτη μέλη να ενισχύσουν την οδηγία για τα προϊόντα

καπνού, και συγκεκριμένα όσες από τις διατάξεις της

απαγορεύουν τα ελκυστικά τσιγάρα που αποβλέπουν στο

να δελεάσουν τους νέους: χαρακτηριστικά

112

αρώματα/γεύσεις, μικρά πακέτα, πακέτα ‘‘κραγιόν’’ και

παραπλανητικά στοιχεία στη συσκευασία. ».

Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στο κάπνισμα,

σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το 37%

των ερωτηθέντων δηλώνει ότι καπνίζει, με το 35% να

δηλώνουν καθημερινoί καπνιστές. Ακολουθούν:

Βουλγαρία και Γαλλία με 36%, Κροατία με 35% και η

Κύπρος στην 9η θέση με 28%.Η Σουηδία έχει το

μικρότερο ποσοστό καπνιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

με 7%, ενώ προηγούνται αυτής, η Μεγάλη Βρετανία με

17% και η Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία και Ιρλανδία με

19%.Η χώρα μας καταγράφει το μικρότερο μετά τη

Γαλλία αριθμό ατόμων που δηλώνουν ότι δεν έχουν

καπνίσει ποτέ (44%).Η τακτική χρήση του ηλεκτρονικού

τσιγάρου παραμένει σταθερή στο 2%, ενώ το ποσοστό

όσων το δοκίμασαν κάποια στιγμή ανέρχεται σε

15%.Στην έρευνα καταγράφεται μείωση στο συνολικό

ποσοστό καπνιστών στην Ε.Ε. κατά 26% από το 2014.

Στις ηλικίες από 15 έως 24 ετών το ποσοστό έχει αυξηθεί

από 25% το 2014 σε 29%.


113


ΙΩΑΝΝΗΣ

114

ΚΑΖΑΝΑ Α. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

115

14 Ιουνίου - Παγκόσμια

Ημέρα «Εθελοντή

Αιμοδότη»

116

ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑ

Χ. ΕΥΔΟΞΙΑ

117

Η 14η Ιουνίου καθορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα

του Εθελοντή Αιμοδότη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό

Υγείας, τον Ερυθρό Σταυρό, την Ερυθρά Ημισέληνο, την

Παγκόσμια Ομοσπονδία Εθελοντών Αιμοδοτών και τον

Διεθνή Οργανισμό Μετάγγισης Αίματος.

Περίπου 112,5 εκατομμύρια δωρεές αίματος

συλλέγονται σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε χρόνο. Το 50%

σχεδόν αυτών των δωρεών αίματος συλλέγονται σε χώρες

υψηλού εισοδήματος, που φιλοξενούν λιγότερο από το

20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το μέσο ποσοστό

αιμοδοσίας είναι περισσότερο από εννέα φορές

μεγαλύτερο στις χώρες υψηλού εισοδήματος από ό,τι στις

χώρες χαμηλού εισοδήματος. Σε πολλές χώρες, η ζήτηση

υπερβαίνει την προσφορά και οι υπηρεσίες αίματος

έρχονται αντιμέτωπες με την πρόκληση της επαρκούς

διαθεσιμότητας σε αίμα, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την

ποιότητα και την ασφάλειά του αίματος αυτού. Μια

επαρκής προμήθεια μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο μέσω

των τακτικών δωρεών από εθελοντές, μη αμειβόμενους

αιμοδότες. Οι τακτικοί εθελοντές και μη αμειβόμενοι

αιμοδότες αποτελούν το θεμέλιο μιας ασφαλούς παροχής

αίματος, επειδή συνδέονται με χαμηλά επίπεδα μόλυνσης

118

που μπορούν να μεταδοθούν με μεταγγίσεις,

συμπεριλαμβανομένων των ιών HIV και της ηπατίτιδας.

Σε όλο τον κόσμο, 25 χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να

ελέγξουν όλα τα αιμοδοτούμενα αίματα για μία ή

περισσότερες από αυτές τις λοιμώξεις εξαιτίας της

ακανόνιστης προσφοράς κιτ δοκιμών, των ελλείψεων

προσωπικού, της κακής ποιότητας των κιτ δοκιμών ή της

έλλειψης βασικής ποιότητας στα εργαστήρια.

Η εθελοντική και μη αμειβόμενη αιμοδοσία

συνίσταται από όλες τις διεθνείς αρχές (Παγκόσμιο

Οργανισμό Υγείας, Συμβούλιο της Ευρώπης, Παγκόσμια

Κοινότητα για την Μετάγγιση Αίματος), επειδή

αντιπροσωπεύει τον καλύτερο τρόπο προσέγγισης της

αυτάρκειας σε αίμα και προϊόντα αίματος κάθε είδους,

διατηρώντας παράλληλα ένα βέλτιστο επίπεδο ποιότητας

και ασφάλειας για τους αποδέκτες και τους δότες. Ο

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενθαρρύνει όλες τις

χώρες να δημιουργήσουν υπηρεσίες αίματος βασισμένες

σε πλήρως εθελοντικές μη αμειβόμενες αιμοδοσίες.

Σήμερα, μόνο 62 χώρες πλησιάζουν το 100% των

εθνικών τους αιμοδοσιών από εθελοντικές μη

αμειβόμενες δωρεές αίματος, ενώ 34 χώρες

119

εξακολουθούν να εξαρτώνται από τους οικογενειακούς

δωρητές για περισσότερο από το 75% της αιμοδοσίας

τους. Ακόμη, σπάνια, σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες

τείνει να αναπτυχθεί η εθελοντική μη αμειβόμενη

αιμοδοσία. Ωστόσο, o στόχος που έχει θέσει ο ΠΟΥ στην

επίτευξη του 100% των εθελοντικών και μη αμειβόμενων

αιμοδοσιών το 2020 είναι αρκετά φιλόδοξο, ιδιαίτερα σε

ό,τι αφορά τη συλλογή πλάσματος που προορίζεται για

διάσπαση- κλασμάτωση. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να

τροποποιηθούν οι ευρωπαϊκές οδηγίες, όχι μόνο για να

ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να προχωρήσουν προς την

κατεύθυνση της εθελοντικής και μη αμειβόμενης δωρεάς,

αλλά για να γίνει υποχρεωτική η υιοθέτηση αυτού του

συστήματος για όλα τα προϊόντα του αίματος.

Το αίμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ολόκληρο ή να

διαχωριστεί στα συστατικά μέρη του, όπως τα ερυθρά

αιμοσφαίρια, τα αιμοπετάλια, το πλάσμα και άλλες

ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία

ευρέος φάσματος ασθενειών. Μια ενιαία μονάδα αίματος

μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος διαφόρων

ασθενών. Οι μεταγγίσεις αίματος και προϊόντων του

αίματος βοηθούν στη διάσωση εκατομμυρίων ανθρώπων

120

κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων και καταστάσεων

έκτακτης ανάγκης, όπως συγκρούσεις, φυσικές

καταστροφές και τοκετό. Δίνεται έτσι η δυνατότητα

στους ασθενείς που πάσχουν από επικίνδυνες για τη ζωή

συνθήκες να ζήσουν περισσότερο και με καλύτερη

ποιότητα ζωής και ταυτόχρονα υποστηρίζει σύνθετες

ιατρικές και χειρουργικές επεμβάσεις.

Η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικής Αιμοδοσίας

γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 2004, με στόχο τη

βελτίωση της ασφάλειας και της επάρκειας των εθνικών

προμηθειών αίματος προωθώντας την αύξηση του

αριθμού των τακτικών εθελοντών αιμοδοτών.


121


ΙΩΑΝΝΗΣ

122


ΙΩΑΝΝΗΣ

123

15 Ιουνίου - Παγκόσμια

Ημέρα

«Γονιμότητας»

124

ΚΑΛΟΥΔΟΠΟΥΛΟΥ Κ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

125

Στις μέρες μας, περίπου 1 στα 5 ζευγάρια,

έρχονται αντιμέτωπα με το ζήτημα της υπογονιμότητας.

Με τον όρο υπογονιμότητα, ορίζεται η αδυναμία ενός

ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο,

έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών

επαφών, χωρίς αντισυλληπτική προστασία.

Το 85% από τα ζευγάρια αυτά (77 εκατομμύρια),

δυστυχώς δεν αναζητούν ποτέ βοήθεια για τα

προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Από τα 13 εκατομμύρια

ζευγάρια που αναζητούν ιατρική βοήθεια, μόνο το 42%

και ακόμα λιγότερο ποσοστό, όπως υπολογίζεται, θα

ξεκινήσει θεραπευτική αντιμετώπιση της

υπογονιμότητας, ενώ μόνο το 6% βρίσκει την ιατρική

βοήθεια που απαιτείται.

Η 15η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια

Ημέρα Γονιμότητας με πρωτοβουλία της Assisted

Conception Taskforce (ACT) και αποτελεί μια ευκαιρία

για τα ζευγάρια σε όλο τον κόσμο, να ενημερωθούν για

θέματα στειρότητας και λύσεων σε διάφορα προβλήματα

γονιμότητας.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να

επηρεάσουν τη γονιμότητα της γυναίκας. Μερικοί είναι

126

πέρα από τον έλεγχό της, καθώς έχουν σχέση με ιατρικές

παθήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι που βλάπτουν τη

γονιμότητά της, τους οποίους η ίδια η γυναίκα μπορεί να

τους επηρεάζει με τις δικές της συνήθειες και

συμπεριφορές.

Στους οργανικούς παράγοντες που μπορούν να

οδηγήσουν σε υπογονιμότητα ανήκουν οι:

•διαταραχές της ωορρηξίας,

•βλάβες στις σάλπιγγες, (φλεγμονή,

προηγούμενη έκτοπη κύηση ή εγχείρηση)

•ενδομητρίωση

•διάφορες ανωμαλίες της μήτρας (καλοήθεις

πολύποδες ή όγκοι, ανώμαλο σχήμα μήτρας)

•σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μπορούν

να επιδράσουν αρνητικά στη γονιμότητα της γυναίκας,

εφόσον βλάπτουν τις σάλπιγγες. Για παράδειγμα,

μόλυνση από βακτήρια, χλαμύδια ή γονόρροια μπορούν

να προκαλέσουν μέχρι και στειρότητα.

Οι υπόλοιποι περιβαλλοντικοί παράγοντες που

μπορούν να μειώσουν τη γονιμότητα της γυναίκας,

ποικίλλουν και, συνήθως, εξαρτώνται από την ίδια τη

127

γυναίκα και τις καθημερινές συνθήκες που επικρατούν

στη ζωή της.

Ηλικία : Η γονιμότητα στις γυναίκες μειώνεται με

την πάροδο του χρόνου, καθώς η σχετική πιθανότητα

φυσικής σύλληψης ανά κύκλο προσπάθειας από 25 % που

είναι στις γυναίκες μέχρι 30 ετών, πέφτει στο 18% στην

ηλικία των 35 ετών και κοντά στο 12% στην ηλικία των

38 χρόνων, ενώ μετά από την ηλικία αυτή

κατακρημνίζεται σε μονοψήφια νούμερα

Διατροφή και Άσκηση : Η βέλτιστη λειτουργία

της αναπαραγωγικής διαδικασίας απαιτεί την κατάλληλη

δίαιτα – διατροφή και τα κατάλληλα επίπεδα σωματικής

άσκησης. Οι γυναίκες που είναι σημαντικά υπέρβαρες ή

λιπόβαρες μπορεί να έχουν δυσκολία στο να μείνουν

έγκυες. Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί ότι το σωματικό

βάρος διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο, αφού είτε η

παχυσαρκία, είτε το χαμηλό βάρος σώματος, επηρεάζουν

τη παραγωγή των ορμονών, οιστρογόνων,

παρεμποδίζοντας την κανονική ωορρηξία.

Κάπνισμα: Οδηγεί σε πρόωρη γήρανση των

ωοθηκών, μείωση της παραγωγής των οιστρογόνων,

ακόμη και σε καταστροφή ή γενετικές ανωμαλίες των

128

ωαρίων.

Αλκοόλ: Σε υπερβολική ποσότητα αυξάνει το

κίνδυνο για διαταραχές της ωορρηξίας, αλλά και σε

μικρότερη κατανάλωση μπορεί να επηρεάσει τη

σύλληψη.

Καφεΐνη: Η υπερβολική κατανάλωσή της έχει

συσχετιστεί με βλάβες στις σάλπιγγες και αυξημένο

κίνδυνο για ενδομητρίωση.

Φυτοφάρμακα: Οι χημικές ουσίες που υπάρχουν

στα φυτοφάρμακα, όπως το DBCP, μπορούν να

προκαλέσουν προβλήματα στις ωοθήκες, που οδηγούν σε

μια σειρά προβλημάτων υγείας, όπως η πρόωρη

εμμηνόπαυση, και έχουν άμεση επίπτωση στη

γονιμότητα.

Στρες: Το άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη

γονιμότητα, τουλάχιστον εν μέρει, διεγείροντας μια

δυσλειτουργία στη σηματοδότηση γκρελίνης. Επιπλέον,

το υπερβολικό σωματικό ή συναισθηματικό στρες, μπορεί

να διαταράξει το ρυθμό παραγωγής των ορμονών FSH

και LH και να επηρεάσει την ωορρηξία.

Αν και γενικά επικρατεί η άποψη ότι τα

αναπαραγωγικά προβλήματα αφορούν μόνο τις γυναίκες,

129

μελέτες αποδεικνύουν ότι η υπογονιμότητα επηρεάζει

εξίσου και τα δύο φύλα.

Ορμονικά προβλήματα: Ενδοκρινολογικές

παθήσεις που σχετίζονται με την υπογονιμότητα,

περιλαμβάνουν υπολειτουργία της υπόφυσης, σύνδρομο

Kallman (έλλειψη γοναδοτροπινών) προλακτίνωμα,

αντοχή των ιστών στα ανδρογόνα ή ελαττωματική

παραγωγή ανδρογόνων (συγγενής υπερπλασία

επινεφριδίων), διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα.

Διαταραχές των όρχεων

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η μέτρια πρόσληψη

αλκοόλ δε φαίνεται να επηρεάζει το δυναμικό

γονιμότητας, ενώ το κάπνισμα συνεπάγεται 30 % μείωση

στον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Επιπλέον, βρέθηκε

ότι το μητρικό κάπνισμα κατά τη διάρκεια της

εγκυμοσύνης, παρεμποδίζει τη σπερματογένεση στους

γιους.

Φάρμακα: Φάρμακα όπως η σιμετιδίνη , η

νιτροφουραντοϊνη, η αλλοπουρινόλη, η ερυθρομυκίνη, η

τετρακυκλίνη, η γενταμυκίνη και η κυκλοσπορίνη μπορεί

να δημιουργήσουν προβλήματα στη σπερματογένεση.

Αρνητική επίπτωση στην ποιότητα του σπέρματος και/ή

130

στη λειτουργία του έχει αναφερθεί ότι επιφέρει η

σουλφασαλαζίνη – ένα αντιφλεγμονώδες για τις

φλεγμονές του παχέος εντέρου – και το αντιβιοτικό

νιτροφουράνη.

Παχυσαρκία: Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι οι

μεταβολές στα επίπεδα της γλυκόζης ή η κατανάλωση

υψηλών ποσοτήτων ανθυγιεινών λιπών μπορούν να

εμποδίσουν την παραγωγή τεστοστερόνης, ενώ η

παχυσαρκία στα αρσενικά άτομα σχετίζεται με αυξημένη

συχνότητα ολιγοζωοσπερμίας και αζωοσπερμίας.

Χάρη στην πρόοδο της Ιατρικής και τη ραγδαία

εξέλιξη της τεχνολογίας, το πρόβλημα της

υπογονιμότητας αντιμετωπίζεται, πλέον, με διάφορες

μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η

σπερματέγχυση στο ενδομήτριο του κόλπου, η

εξωσωματική γονιμοποίηση, η μικρογονινμοποίηση

(ICSI) και άλλες...


131

26 Σεπτεμβρίου -


«Καρδιάς»

132

ΔΕΡΕΔΙΝΗ Δ. ΑΣΑΝΟΥΛΑ

ΜΑΡΙΑ

133

Η Π αγ κόσ μ ι α Η μέρ α Καρ δ ι άς καθ ι ερ ώθ η κε το

1 9 99 κα ι δ ι ορ γ αν ών ε τ α ι έ κτο τε κάθε χρ ό νο τ η ν

τ ε λευτ α ί α Κυρ ι ακή τ ου μ ή να Σε πτεμβ ρ ί ου από

τ η Δ ιεθ ν ή Ομ οσ πο νδ ί α Καρ δ ι άς , μ ε τ ην

υ ποσ τή ρ ιξ η τ η ς Παγ κόσμ ι ας Ο ργ άνω ση ς Υγε ί ας .

Το 2 01 7 η παγκό σμ ι α μέρ α τ ης καρδ ι άς

γ ι ορ τ άσ τ ηκε στ ι ς 27 Σε πτε μβρ ίου .

Σ κο πό ς της θ έσ π ιση ς αυ τ ής τ ης μ έρ ας ή τ αν

η ευ α ισθ η το πο ί η ση τ ου κο ιν ού σ χετ ι κά με τ ους

κ ι ν δύν ους τω ν καρδ ι αγ γε ιακών παθ ήσε ω ν καθ ώς

κα ι με τους τ ρό πους πρόλη ψ ης κα ι

αν τ ιμε τώ π ισ ης των παθ ήσ εω ν αυτ ών . Η μ έρ α

αυ τή πέ ρ α από τη ν πληρ οφ όρ ησ η τ ου κο ι ν ού

πρ οσ φέρ ε ι τη δυ νατ ό τ ητ α ε ν ημέ ρωση ς σ χε τ ι κά

μ ε τ ι ς πρ οό δ ους που έχου ν συ ν τε λεσ τε ί τ όσ ο σ το

τ ομ έ α τ ης πρ ό ληψη ς ό σο κα ι σ τ ον τ ομ έ α τ ης

θ ερ απε ί ας τ ων καρ δ ι αγ γε ι ακώ ν παθ ή σ εω ν σ ε

δ ι εθ νή ε π ί πε δο .

Ο σ κο πός τ ης παγ κόσμ ι ας αυ τ ής μέ ρ ας

δ ι αφ έρ ε ι από χρ όνο σε χρ ό νο με το ν φ ετ ι ν ό ν α

απο τ ε λε ί η παρ ουσ ί ασ η τ ης δ ι αφο ρ άς στ ι ς

συ ν θή κες δ ιαβ ί ωσ ης τ ου ατ όμου που θα ε π ι φέ ρε ι

134

η αύξ ησ η τ ης φυσ ι κής άσ κησ ης κα ι ο

πε ρ ι ορ ισμ ός τ ου καπν ίσμ ατος . Σύ νθ ημ α τ ης

μ έρ ας αποτ ε λού σε η εξή ς φ ράσ η: «Γ ε μ ίσ τε τ η ν

καρ δ ι ά σ ας με καύσ ιμ α . Κ ι νή στ ε τ η ν καρ δ ι ά

σ ας . Αγαπή στ ε τ η ν καρ δ ι ά σ ας . Και μο ιρ αστ ε ί τε

τ η ν δύ ν αμ η ».

Π ε ρί που κάθ ε χρό ν ο 17 ,5 ε κατομμύ ρ ι α

άν θρ ω πο ι παγ κο σμ ίως χάνου ν τη ζω ή τ ους

ε ξα ι τ ί ας τω ν καρ δ ιαγ γε ι ακώ ν παθή σεω ν . Το 3 0%

τ ω ν θ αν άτω ν παγκο σμ ίω ς κα ι τ ο 1 0 % τω ν

θ αν άτω ν σ ε η λι κ ί ε ς μ ετ αξύ 3 0 κα ι 70 ε τώ ν

απο δ ί δ ον τ α ι στ ι ς καρ δ ι αγ γε ι ακές παθ ή σε ι ς με

απο τ έ λεσ μα αυ τές ν α απο τ ε λού ν σε παγ κόσμ ι ο

ε π ί πε δ ο τη ν πρώτ η α ι τ ί α θ νη σ ιμ ότ η τ ας κα ι

ν ο ση ρό τ η τας .

Π αρ άγο ν τες ο ι ο πο ίο ι μ πορού ν ν α

αυξ ήσ ουν τ ον κ ί ν δυ ν ο εμφ άν ι σ ης καρ δ ι ακών

παθ ή σεω ν ε ί ν α ι η υ πέρ τ ασ η που σ χε τ ί ζ ε τα ι

κυρ ίως με τη ν εμ φάν ισ η ε γ κε φ αλικού ε πε ι σο δ ί ου

κα ι που ευθύ νε τ α ι γ ι α το 45 % τω ν θ αν άτ ων από

τ ι ς καρ δ ι αγ γε ι ακές παθ ήσε ι ς . Ο ι φυσ ιο λο γ ι κές

τ ιμ ές τ ης αρ τη ρ ιακή ς π ί ε σης ε ί ν α ι γ ι α τ η

135

συ σ το λι κή (με γ άλη) π ί εσ η μ ι κρό τ ερ η από 1 4 κα ι

τ η δ ι αστ ολ ι κή (μ ι κρ ή) π ί εσ η μ ι κρό τ ερ η από

9 . Πέ ρ αν από τη ν υψ η λή αρ τ ηρ ι ακή π ί εσ η το

κάπν ισ μα , μ η φυ σ ιο λο γ ι κέ ς τ ιμές λ ι π ι δ ί ων που

συ ν δέ ον τ α ι συ χνό τε ρ α μ ε εμ φάν ισ η εμφ ρ άγμ ατ ος

τ ου μυο καρδ ίου , υψ η λή τ ιμή τ ης LD L ( κακή ς )

χο λη στ ερ ίν ης , ύ παρξ η δ ι αβ ή τ η , παχυσ αρ κί α κα ι

ψυ χο λο γ ι κο ί παράγο ν τε ς μ ε κυρ ι ό τερο το στ ρες

μ πορ ούν ν α ευθύ νο ν τ α ι γ ι α τ η ν εμ φάν ισ η

καρ δ ι αγ γε ι ακώ ν παθ ή σεω ν .

Ο κ ί νδυ ν ος εμφάν ισ ης καρδ ι αγ γε ι ακών

παθ ή σεω ν θ α μ πορο ύσε ν α μ ε ιω θε ί με τ η λήψ η

πρ οσ τ ατευ τ ι κών μ έτ ρω ν . Π ρώ το ε ί ν α ι η τ ακτ ι κή

αε ρό β ι α φυ σ ι κή άσ κη ση η ο πο ί α θα αυξ ήσ ε ι

τ ό σο τ ην H D L ( καλή ) χο λησ τε ρ ί ν η , θ α μ ε ι ώσ ε ι

τ α τ ρ ι γ λυ κε ρ ί δ ι α καθ ώς κα ι τ ο σ ωμ ατ ι κό βάρος

απο τρ έ πο ν τ ας έ τ σ ι τ η ν ε μφ άν ισ η παχυσ αρ κί ας .

Π έ ρ α από τη ν άσκησ η η ολ ι κή χο λησ τερ ί νη κα ι η

LD L μ πο ρ ού ν ν α μ ε ιω θού ν μ ε κατ αν άλω σ η

πε ρ ι σσ ότ ερ ων φρ ού τω ν κα ι λαχαν ι κώ ν

ακο λουθώ ν τ ας τη λε γόμ ε νη Μ εσ ο γε ι ακή

δ ι ατρ οφ ή. Γι α τη ν αν τ ιμε τώ π ισ η τ ης υ πέ ρτ ασ ης

136

ε κτ ός από τη ν προσ ε κτ ι κή δ ι ατρ οφ ή (μ ε ίω σ η τη ς

πρ όσ ληψ ης ν ατ ρ ί ου κα ι κατ αν άλω ση ς γ λυ κώ ν

τ ρ οφώ ν κα ι τ ρο φώ ν πλούσ ιες σε κο ρε σμέ ν α

λ ί πη , μ ε ί ωσ η τη ς κατ αν άλωσ ης κό κκ ι νου

ε πεξ ερ γ ασμ έν ου κρ έ ατ ος κα ι αντ ικατ άσ τ ασ ή

τ ους από φρ ού τ α κα ι λαχαν ι κά ) , τ ην κατ αν άλω σ η

σ ε καθ ημε ρ ι νή β άσ η μ ι κρή πο σό τ ητα αλκοό λ

( έ ν α ποτ ήρ ι κρ ασ ί τ η ν ημ έρ α ) κα ι τ η λή ψ η αντ ί -

υ περ τ ασ ι κ ών φ αρμάκω ν έν α καλό μέ τρ ο θ α ή τ αν

η ευ α ισ θ ητ ο πο ίη σ η τ ου κο ιν ού σχε τ ικά μ ε το ν

συ σ τημ ατ ι κό έ λε γ χο τη ς αρ τ ηρ ι ακής π ί εσ ης .

Κ ε ίμε νο : Καρακασ ίδ η ς Θ. Ευ στ άθ ι ος

137


138

1 Οκτωβρίου -


«Για την Τρίτη Ηλικία»

139

ΤΑΤΣΑΚΗ Χ. ΙΩΑΝΝΑ

140

Η Π αγ κό σμ ι α Ημέ ρ α τ ων Η λι κ ιωμέ ν ων ,

γ ν ωσ τ ή κα ι ως «Π α γ κόσμ ι α Ημέ ρ α γ ι α τ η ν Τρ ί τ η

Η λι κ ί α » ε ο ρ τ άζε τα ι κάθε χρ όν ο τ η ν 1η

Ο κτ ωβρ ίου . Υιο θε τ ήθ η κε από τη Γ εν ι κή

Σ υν έ λευ σ η του ΟΗΕ το 1 99 0 , γ ι α ν α απο δώσ ε ι

τ ο ν οφ ε ι λόμε νο φ όρ ο τ ι μή ς σ τ ους η λικ ι ωμέ νου ς ,

αλλά κα ι ν α ε π ιση μ άνε ι τ α προβ λήμ ατ α που

αν τ ιμε τω π ί ζου ν .

Σ ύμφω ν α με σ το ι χ ε ί α τ ου Π αγκόσ μ ιου

Ο ρ γ αν ισμ ού Υγε ί ας γ ι α τους η λι κ ι ωμ έν ους , τ ο

2 0 00 ζούσ αν σε ό λο τ ο ν πλαν ή τ η 60 0

ε κατ ομμύρ ι α άνθ ρωπο ι ηλ ι κ ί ας άν ω τ ων 6 0 ε τώ ν .

Υ πο λογ ί ζε τ α ι ό τ ι μέ χρ ι τ ο 20 25 , ο αρ ι θμό ς

αυ τός θ α έ χε ι φ τάσ ε ι τ ο 1 , 2 δ ι σε κατ ομμύ ρ ι α ,

ε ν ώ το 2 05 0 θ α έ χε ι ξ ε πε ρ άσ ε ι τ α 2

δ ισ ε κατομμύ ρ ι α .

Στ η χώρ α μ ας , η Εθ ν ι κή Στ ατ ι σ τ ι κή

Υ πη ρε σ ί α αν αφέ ρε ι ό τ ι ο πληθυσ μός η λι κ ί ας

άν ω τω ν 60 ε τών ξ ε πε ρν ούσ ε το 20 04 τ α

2 . 54 7 . 00 0 άτομ α , με τ ι ς γυ ν α ί κες ν α ε ί ν α ι

π ε ρ ι σσ ότ ερ ες από του ς άν δρ ες . Το 17 ,1 % του

πλη θυ σμού τ ης χώρ ας μ ας ανή κε ι σ τη ν η λι κ ιακή

141

ο μ άδ α άνω τω ν 65 ε τ ών , εν ώ η πρό β λε ψη γ ι α τ ο

άμ εσο μ έ λλο ν ε ί να ι το 2 0 20 ν α πλη σ ι άζε ι το

2 4 %. Με τ α δη μο γρ αφ ι κά δε δομ έν α , λο ι πό ν , που

έ χουμε , σε λ ί γ α χρ ό ν ι α , το ¼ τω ν κατ ο ί κων

αυ τή ς τ ης χώ ρ ας θα ανή κε ι στ η ν ευ α ίσ θ ητ η αυ τ ή

ο μ άδ α!

Ό πως αν αφέρ ο υ ν Ο Η Ε κα ι Π ΟΥ, η

Π αγ κόσμ ι α Μ έρ α Η λι κ ι ωμέ νω ν έ χε ι στ ό χο ν α

αν αγ νω ρ ισ θε ί η συμ βο λή τω ν η λι κ ιωμέ ν ων στ η ν

κο ιν ων ι κή κα ι ο ι κο ν ομ ι κή αν άπτυξ η , κα ι αυ τ ό

δ ι ότ ι σ τ η σύγ χρο ν η ε πο χή ο ι ηλ ι κ ι ωμέ ν ο ι

πα ί ζου ν έ ν αν ο λοέν α σ ημ αντ ικό τε ρο ρ ό λο , μ έσω

τ ου ε θε λον τ ικού έργ ου το υς , τ ης με τ άδ ο σης τω ν

ε μ πε ιρ ι ών κα ι τ ω ν γ νώ σε ών τ ους , τ ης β οή θε ι ας

πο υ δ ί ν ου ν σ τ α πα ιδ ι ά τους , αν αλαμβάν ο ν τας ν α

φ ρο ν τ ί ζουν τ α εγγ ό ν ι α τους , αλλά κα ι τ ης

αυξανό με ν ης συμμ ετ ο χή ς τ ους στη ν αγ ορ ά

ε ρ γασ ί ας .

Α υτ ού του ε ίδ ους η συμβ ο λή τω ν

η λ ι κ ι ωμέ νω ν σ τ η σύ γ χρ ο νη κο ιν ων ί α μ πο ρε ί ν α

ε ξασφ αλι σθ ε ί , μ όν ο ν ε άν ο ι ηλ ι κ ι ωμέ ν ο ι

δ ι α τη ρού ν έ να ι κανο πο ι η τ ι κό ε π ί πε δο υ γε ί ας κα ι

142

μ ια καλή πο ιό τ ητ α ζω ής , τ ον ί ζουν ο ι δύ ο

δ ι εθ νε ί ς ορ γ αν ισμ ο ί .

Μ ε λέ τ ες έχου ν δε ί ξ ε ι ό τ ι ο μέ σος χρ ό νος

σ ε λε πτά που δ ι αθέ τ ουν ο ι η λι κ ιωμέν ο ι γ ι α ν α

φ ρο ν τ ίσ ου ν ό σους συ γ γεν ε ί ς τ ους έ χου ν αν άγ κη

κυμ αί ν ετ α ι από 20 1 λε πτά σ τ ι ς ηλ ικ ί ε ς 65 - 74

ε τ ών έως 3 18 λε πτ ά σ τ ι ς ηλ ι κ ί ε ς 7 5 ε τ ών κα ι

άν ω . Αν τ ιθ έ τως , ο ι ν εώ τε ρο ι άν θρ ω πο ι

αφ ιερ ών ου ν μ ό λι ς 5 0 λε πτ ά γ ι α ν α φρ ο ντ ίσ ουν

κάπο ιο ν που τ ους έ χε ι αν άγ κη , καθ ώς δ ε ν

μ πορ ούν ν α δ ι αθ έσο υν πε ρ ισ σό τ ερο χρό ν ο .

Η Ε λλη ν ι κή Κο ι ν ων ί α κα ι Πο λι τ ε ί α , έ χουν

β αθύτ ατ η υ πο χρέ ωσ η απέ ν αν τ ι σ τους αν θρ ώ πους

αυ τούς , ό χ ι μό ν ο γ ι α τ η συ ν ε χ ι ζόμε ν η προσ φο ρά

τ ους , αλλά κα ι γ ια λό γ ους ε υα ισ θη σ ί ας απέν αν τ ι

σ ε μ ι α ομ άδ α πολ ι τ ώ ν που καθ ί στ αν τα ι ε κ τω ν

πρ αγμ άτω ν ό λο κα ι π ιο αδύ ν αμ η . Έχουμε ,

λο ι πό ν , ό λο ι τη ν υπο χρέ ωσ η ν α φρ οντ ί ζουμε γ ι α

τ η ν ασφ αλή κα ι αξ ιο πρε πή δ ι αβ ί ωσ ή το υς .

Ο ι η λι κ ι ωμέ ν ο ι , ο ι συν τ αξ ι ού χο ι κα ι

γε ν ι κά τ α άτ ομ α της τρ ί τ ης η λι κ ί ας χρ ε ι άζο ντ α ι

σ εβ ασμό . Σ εβ ασμό σ τ η ν πρ οσω π ικό τητ α κα ι τη ν

143

α ξ ι ο πρ έ πε ι ά τους . Δ ι κα ι ούν τ α ι αξ ι ο πρ ε πε ί ς

συ ν τ άξε ι ς κα ι σ ωσ τ ή ι α τρ οφ αρμ ακευ τ ι κή κα ι

ν ο σο κομ ε ι ακή περ ίθ αλψ η . Δ ι κα ιού ντ α ι ν α

ν ο ιώθ ου ν ασφ άλε ι α που μό νο τ ο Κ ρ άτο ς μ πο ρε ί

ν α τ ους τ ην παρέ χε ι . Δ ι κα ιού ν τα ι τ α αυ το νό η τ α

γ ι α κάθε άν θρ ω πο .

Γι α ν α μ πορ ούν χω ρ ί ς άγχο ς ν α

γ ι ορ τ άζου ν αυ τ ήν τ ην μέ ρ α που του ς ε ί ν α ι

αφ ιερ ωμέ ν η . Γι α ν α μ πορ ού ν μ ε ε λπ ί δα ν α

β λέ που ν τ η ν ε πόμεν η μέ ρ α κα ι ν α μ ην νο ιώθ ου ν

ό τ ι ε ί ν α ι β άρ ος στ α πα ιδ ι ά του ς . Γι α να μ πορ ού ν

ν α ζου ν!

Κ ε ίμε νο : Βατ ζι ά Γ. Κω νσ τ αντ ί να

144

10η Οκτωβρίου -


«Ψυχικής Υγείας»

145

ΒΡΑΚΑΤΣΕΛΗ Β. ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ

146

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας έχει

καθιερωθεί και εορτάζεται τη 10η Οκτωβρίου κάθε

χρόνο από το 1994, που εορτάστηκε για πρώτη φορά με

πρωτοβουλία που πήραν από κοινού η Παγκόσμια

Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος

Οργανισμός Υγείας. Στόχος του εορτασμού αυτής της

Ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για

τα ψυχικά νοσήματα. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μια

παγκόσμια “επιδημία” ψυχικών διαταραχών,

επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού

Υγείας. Ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη

ξεπερνά παγκοσμίως τα 300 εκατομμύρια, 21

εκατομμύρια περίπου πάσχουν από σχιζοφρένεια και 95

εκατομμύρια υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόμενες με

κατάχρηση αλκοόλ. Η κατάθλιψη αποτελεί την πρώτη

αιτία αναπηρίας και ως το 2020 εκτιμάται πως θα είναι η

δεύτερη αιτία θανάτου, γιατί, σε πολλές περιπτώσεις,

οδηγεί στην αυτοκτονία. Όσον αφορά στη χώρα μας, το

10-12% του συνολικού πληθυσμού όλων των ηλικιών

πάσχει από ψυχικές ασθένειες. Για τους πάσχοντες από

κατάθλιψη, σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, το

80% θα αναζητήσει βοήθεια και λιγότερο από το 50% θα

147

προσφύγει στη στήριξη του ιατρού.

ΜΠΟΥΡΓΟΥ Ι. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

148

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας

για το 2017 είναι η Ψυχική Υγεία στον Εργασιακό Χώρο.

Κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του, ο άνθρωπος

περνάει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του στο χώρο

εργασίας του. Οι εργοδότες και οι διευθυντές που

εφαρμόζουν πρωτοβουλίες για την προώθηση της

ψυχικής υγείας και την υποστήριξη των ατόμων με

ψυχικές διαταραχές που απασχολούν, παρατηρούν οφέλη

στην υγεία και στην παραγωγικότητα των εργαζομένων

τους. Από την άλλη, ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον

μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σωματικής και

ψυχικής υγείας, βλαβερής χρήσης ουσιών ή αλκοόλ,

απουσιών από την εργασία και μειωμένης

παραγωγικότητας.

Η κατάθλιψη και οι διαταραχές άγχους είναι

κοινές ψυχικές διαταραχές που έχουν αντίκτυπο στην

ικανότητα για παραγωγική εργασία. Για τα άτομα με

διαταραχές άγχους, ο αριθμός ανέρχεται σε περισσότερα

από 260 εκατομμύρια. Πολλοί από αυτούς τους

ανθρώπους ζουν και με τις δύο διαταραχές. Μια

πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από τον Παγκόσμιο

Οργανισμό Υγείας εκτιμά ότι η κατάθλιψη και οι

149

αγχωτικές διαταραχές κοστίζουν στην παγκόσμια

οικονομία 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως εξαιτίας

της μειωμένης παραγωγικότητας.

ΧΑΝΙΩΤΗΣ Α. ΖΑΝΝΗΣ

150

Η ψυχική υγεία δεν μπορεί να υπάρξει από μόνη

της. Είναι ένα ενιαίο και βασικό τμήμα της συνολικής

υγείας, που μπορεί να καθοριστεί με τουλάχιστον τρεις

τρόπους :

1) Ως απουσία της ασθένειας,

2) Ως κατάσταση του οργανισμού, που επιτρέπει

την πλήρη εκτέλεση όλων των λειτουργιών του ή

3) Ως κατάσταση ισορροπίας μέσα στον εαυτό

ενός ανθρώπου και ανάμεσα στον εαυτό κάποιου και στο

φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζει.

Το ποιος ορισμός θα χρησιμοποιηθεί κάθε φορά,

εξαρτάται από το επίπεδο στο οποίο ικανοποιούνται οι

βασικές ανάγκες υγείας. Αυτές περιλαμβάνουν την

ανάγκη για τροφή, στέγη, επιβίωση, προστασία, κοινωνία

και κοινωνική υποστήριξη και απαλλαγή από τον πόνο,

τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, το περιττό άγχος και

από οποιοδήποτε είδος εκμετάλλευσης.

Η κατάσταση της ψυχικής υγείας συνεπάγεται ότι

το άτομο έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει και να

διατηρεί σχέσεις στοργής με άλλους, να διαδραματίζει

διάφορους κοινωνικούς ρόλους, να μεταδίδει θετικές

ενέργειες και σκέψεις και να διαχειρίζεται δύσκολες

151

καταστάσεις που προκαλούν συναισθήματα όπως η

θλίψη. Τα βασικά συναισθήματα της ψυχικής υγείας

περιλαμβάνουν την εμπιστοσύνη, την πρόκληση, τον

ανταγωνισμό, την επιτυχία και το χιούμορ. Η ψυχική

υγεία προσφέρει το αίσθημα της αξίας και του ελέγχου,

την ικανότητα ψυχολογικής, συναισθηματικής,

διανοητικής και πνευματικής ανάπτυξης, την ικανότητα

να αρχίσει, να αναπτύξει και να διατηρήσει αμοιβαίες,

συναισθηματικά ικανοποιητικές σχέσεις, την ικανότητα

να ενδιαφέρεται για τους υπόλοιπους ανθρώπους, καθώς

και να χρησιμοποιεί την ψυχολογική δυσφορία ως

αναπτυξιακή διαδικασία και να μάθει από αυτή, για να

μην παρεμποδίζει την περαιτέρω ανάπτυξη. Διαταραχές

της ψυχικής υγείας προκαλούν σοβαρά προβλήματα και

στη σωματική υγεία. Για το λόγο αυτό, σωματική και

ψυχική υγεία είναι αλληλεξαρτώμενες.


152

ΝΤΑΛΛΑ Α. ΑΡΓΥΡΩ

153

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ Ν.

ΜΑΡΙΑ

154

2η Πέμπτη κάθε

Οκτωβρίου –


«Όρασης (κατά της

τύφλωσης)»

155

ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ Β.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ

156

Η Παγκόσμια Ημέρα Όρασης (κατά της

Τύφλωσης) γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη (2η)

Πέμπτη κάθε Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς

Επιτροπής για την Πρόληψη της Τύφλωσης, σε

συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO).

Στόχος των δύο οργανώσεων είναι να στρέψουν το

παγκόσμιο ενδιαφέρον στο πρόβλημα της τύφλωσης και

τις επιπτώσεις του στον πάσχοντα πληθυσμό και το

δημόσια υγεία.

Τα αποτελέσματα προσφάτων επιδημιολογικών

μελετών δείχνουν ότι ο αριθμός των ατόμων με

προβλήματα όρασης (από οφθαλμικές διαταραχές)

ανέρχεται σε περίπου 285 εκατομμύρια (το 65% των

οποίων είναι ηλικίας άνω των 50 ετών). Από αυτούς, τα

246 εκατομμύρια έχουν χαμηλή όραση (63% άνω των 50

ετών) και 39 εκατομμύρια υπολογίζεται ότι είναι οι

τυφλοί (82% πάνω από 50).

Η πρώτη παγκόσμια έρευνα για το μέγεθος και τα

αίτια των προβλημάτων όρασης βασίστηκε σε στοιχεία

του παγκόσμιου πληθυσμού το 1990, εκτιμώντας τον

αριθμό των τυφλών σε 38 εκατομμύρια. Η εκτίμηση το

1996 αυξήθηκε σε 45 εκατομμύρια τυφλούς, και

157

προβλέπεται να αγγίξει τα 76 εκατομμύρια το 2020,

διπλασιάζοντας τον αριθμό των ατόμων με τύφλωση σε

τρεις δεκαετίες.

Ο πίνακας παρουσιάζει την γεωγραφική κατανομή

των ατόμων με σημαντικά προβλήματα όρασης και των

τυφλών όλων των ηλικιών στις έξι περιοχές του

Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).

Γεωγραφικές

περιοχές

Μειωμένη όραση Τύφλωση

Εκατομμύρια % Εκατομμύρια %

Αφρική 26.3 3.2 5.9 0.7

Αμερική 26.6 2.8 3.2 0.3

Ανατολική

Μεσόγειο 23.5 3.9 4.9 0.8

Ευρώπη 28.2 3.1 2 0.2

Νότιο-Ανατολική

Ασία 90.5 5.1 12 0.7

Δυτικός Ειρηνικός 90.2 5.0 10.6 0.6

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις

χειρουργικές τεχνικές σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια

158

των τελευταίων ετών, ο καταρράκτης (47,9%, 2004 WHO

statistics) εξακολουθεί να είναι η κύρια αιτία των

προβλημάτων που οδηγούν στην απώλεια της όρασης σε

όλες τις περιοχές του κόσμου, εκτός από τις

ανεπτυγμένες χώρες. Άλλες κύριες αιτίες των

προβλημάτων όρασης είναι το γλαύκωμα (12,3%), η

ηλικιακή εκφύλιση της ωχρά κηλίδας (8,7%),

θολερότητες του κερατοειδή χιτώνα (5,1%), η διαβητική

αμφιβληστροειδοπάθεια (4,8%), η παιδική τύφλωση

(3,9%) και το τράχωμα (3,6%), το οποίο αποτελεί τη

δεύτερη αιτία τύφλωσης στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Σήμερα εκτιμάται ότι στο 80% των παραπάνω

περιπτώσεων τύφλωσης, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες

περιοχές, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και αυτό το

ποσοστό αποτελεί στόχο της πρωτοβουλίας «Δικαίωμα

στην Όραση» (Fight for Sight) μέχρι το έτος 2020.

Εξαίρεση αποτελεί ίσως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχρά

κηλίδας, που χαρακτηρίζεται ως η πάθηση των

ηλικιωμένων. Η έλλειψη και η ανισότητα της πρόσβασης

σε υπηρεσίες πρόληψης και υγιεινής των ματιών σε αυτές

τις περιοχές του κόσμου περιορίζει τα οφέλη που θα

μπορούσαν οι πάσχοντες να είχαν από τις σύγχρονες

159

ιατρικές εξελίξεις ενώ εκμηδενίζει τις πιθανότητες

πρόληψης.

Σημειώνεται ότι στα ποσοστά του πίνακα αν και

συνυπολογίζονται διαταραχές που μπορεί να οφείλονται

σε διαθλαστικά σφάλματα, και κυρίως τη μυωπία που

έχει πάρει μορφές επιδημίες στις χώρες της Ανατολικής

Ασίας, δεν συμπεριλαμβάνονται προβλήματα που

αντιμετωπίζουν άτομα με υγιείς οφθαλμούς, λόγω

έλλειψης πρόσβασης σε υπηρεσίες εξέτασης και

διόρθωσης (με γυαλιά, φακούς κλπ.) των διαθλαστικών

τους σφαλμάτων. Παρομοίως, η πρεσβυωπία που

εμφανίζεται στην πλειοψηφία του πληθυσμού στην

παραγωγική ηλικία των 40-45 ετών, και δυσχεραίνει τις

δραστηριότητες που απαιτούν ενδιάμεση και κοντινή

όραση, δεν συγκαταλέγεται στις παθήσεις που οδηγούν

σε διαταραχές της όρασης. Πρόσφατες έρευνες

υπολόγισαν τον παγκόσμιο πληθυσμό των πρεσβυώπων

σε 1.2 με 1.5 δισεκατομμύρια, εκτιμώντας σε 600

εκατομμύρια τους πρεσβύωπες που παρουσιάζουν

σημαντικά μειωμένη ποιότητα όρασης λόγω έλλειψης

γυαλιών.

160


161

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ Ν.

ΜΑΡΙΑ

162



«Υγιεινής Διατροφής»

163

ΑΝΑΓΙΑΝΝΗ Ε. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

164

Οι περισσότεροι άνθρωποι στις μέρες μας

επιλέγουν «το γρήγορο φαγητό», αντί για την υγιεινή

διατροφή που βοηθάει τον οργανισμό μας να αναπτυχθεί

σωστά, λόγω της δύσκολης και πολυάσχολης

καθημερινότητάς τους. Αυτός ο λανθασμένος τρόπος

ζωής έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση νοσημάτων όπως

παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακά

νοσήματα κ.α. Η παγκόσμια ημέρα διατροφής που έχει

καθιερωθεί τη 16η Οκτωβρίου, έχει ως κύριο στόχο να

μεταδώσει στον κόσμο τη γνώση για υγιείς επιλογές,

παρέχοντας ευκαιρίες για ένα καλύτερο και υγιές μέλλον.

Η παχυσαρκία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας

που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι ενήλικες. Το

πρόβλημα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή

προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια εξαιτίας της

χοληστερόλης και της υψηλής πίεσης. Προβλήματα στις

αρθρώσεις και στην σπονδυλική στήλη είναι συχνά

συμπτώματα στους παχύσαρκους. Οι άνθρωποι αυτοί

αισθάνονται πόνο στις αρθρώσεις λόγω βάρους,

κουράζονται με μεγάλη ευκολία και έχουν περισσότερες

πιθανότητες να πάθουν κακώσεις και διαστρέμματα όταν

κινούνται και αθλούνται. Τα παραπάνω μπορούν να

165

επιβαρύνουν ιδιαίτερα την ψυχική τους κατάσταση και

να τους οδηγήσουν σε μειωμένη κοινωνικοποίηση και

κατάθλιψη.

Τα τελευταία χρόνια είναι συχνή η εμφάνιση των

καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η ανθυγιεινή διατροφή

παίζει σημαντικό ρόλο στις καρδιακές παθήσεις. Η λήψη

των λιπαρών τροφών, της καφεΐνης και του αλκοόλ είναι

κάποιοι από τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά

τη λειτουργία της καρδιάς. Συνεπώς πρέπει να ελέγχεται

η κατανάλωση φαγητών υψηλής περιεκτικότητας σε

χοληστερόλη (αυγά, θαλασσινά κλπ.). Επίσης, πρέπει να

αποφεύγεται η μεγάλη κατανάλωση καφέ, λόγω του ότι

αυξάνει τα επίπεδα λιπιδίων και χοληστερίνης στο αίμα.

O σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική

διαταραχή πολλαπλής αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται

από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα

(υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της

γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης

ινσουλίνης, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των

κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Η κατανάλωση

επιλεγμένων διατροφικών συστατικών συνδέεται ευνοϊκά

με την πρόληψη του διαβήτη, αλλά εξακολουθούν να

166

εμφανίζονται ανεκτικά αποτελέσματα για ορισμένα

τρόφιμα ή μεμονωμένες θρεπτικές ουσίες. Η μελέτη των

πλήρων διατροφικών προτύπων είναι η πλέον κατάλληλη

προσέγγιση για την αξιολόγηση του ρόλου των διαιτών

σχετικά με τον κίνδυνο του διαβήτη.

Η παγκόσμια ημέρα διατροφής είναι ένα κίνητρο

για να ωθήσει τους ανθρώπους στις μέρες μας να βάλουν

στη ζωή τους την υγιεινή διατροφή, την τακτική άσκηση

και την αποτελεσματική διαχείριση του στρες. Κάνοντας

αυτές τις υγιεινές επιλογές καθημερινά, είναι σίγουρο ότι

θα βελτιωθεί η εξωτερική εμφάνιση, ενώ παράλληλα

μπορεί να αυξηθεί, τόσο το μήκος, όσο και η ποιότητα

της ζωής με την ενίσχυση της ανοσίας σε ασθένειες.

Είναι γεγονός ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε κάποια

στοιχεία, όπως το οικογενειακό ιστορικό. Ωστόσο,

μπορούμε να αλλάξουμε άλλους παράγοντες, όπως τις

συνήθειες του τρόπου ζωής μας. Είναι εξαιρετικά

σπουδαίο ο κάθε άνθρωπος να λαμβάνει τα απαραίτητα

θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μέσα από μια

ολοκληρωμένη και πλήρη διατροφή.

Κείμενο: Κιτσικίδου Β. Λυδία

167

19 Οκτωβρίου - Διεθνής

Ημέρα

«Βιοηθικής»

168

ΒΡΑΚΑΤΣΕΛΗ Β. ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ

169

Η Π αγκόσμ ι α Ημ έρα Β ι οη θ ι κής θ εσ πί σθ η κε

τ ο 2 01 5 , κατ ό π ι ν πρ ό τασ ης τ ης Έδρ ας Β ιο η θ ι κής

τ η ς UN ESC O πρ ος τ η Γ ε ν ι κή Σ υν έλε υσ η του

Ο Η Ε . Η ημε ρομ η ν ία που ε π ι λέ χθη κε ε ί ν α ι η 1 9 η

Ο κτ ωβρ ίου .

Ο όρ ος «β ι ο η θ ική » πη γ άζε ι από τ ι ς

ε λλη ν ικές λέξε ι ς «β ίος » κα ι «η θ ι κή », κ ι έχ ε ι ως

σ ημ ε ί ο ε κκ ί νη σ ης τ ο ν αμ ερ ι καν ό β ι οχη μ ι κό Βαν

Ρ έν σε λερ Πό τ ερ (1 9 11 -2 00 1 ) , ο ο πο ίο ς

θ εω ρε ί τ α ι ο πατ έρας της β ι οη θ ι κής . Η Β ι ο ηθ ι κή

ε ί ν α ι κλάδος τ ης Ηθ ι κής , ο ο πο ίος ασχο λε ί τ α ι με

τ α ηθ ι κά δ ι λή μμ ατα που δ ημ ιου ργ ού ντ α ι από τ η ν

αλμ ατώ δη ε ξέ λιξ η τ ης ε π ισ τ ήμ ης , ι δ ί ως τ ης

β ιο ϊ ατ ρ ι κής , τ ης β ι ο τε χνο λογ ί ας κα ι τ ης

γε ν ετ ι κή ς . Συ γκε κρ ιμέ ν α , εξ ετ άζε ι κα ι αν αλύ ε ι

η θ ι κά ζη τ ήμ ατ α , όπως αυ τ ά που αφορ ού ν στ η ν

ε υθ ανασ ί α , τ ι ς αμ βλώσ ε ι ς , τη ν κλω ν ο πο ί η ση

αν θρ ώ πω ν , τ η ν τρο πο πο ί ησ η τ ου γον ι δ ιώ μ ατ ος ,

τ η γε νε τ ι κή μ η χαν ι κή , αποφ άσε ι ς λήξ ης ζωή ς ,

τ η ν δ ι ακ ί ν ησ η ορ γ άν ων , τ η ν ανθρ ώ πι ν η

αξ ι ο πρ έ πε ι α κα ι τα δ ι κα ιώμ ατ α σ ε ερ ευ νη τ ικές

δ ο κ ι μές , τ η ν ομο ιό μορ φη πρό σβ ασ η σ τ η ν

170

υ ποσ τή ρ ιξ η τ ης υ γε ι ο νομ ι κής πε ρ ί θ αλψ ης , κ . ά .

Τι ς τ ε λευ τ α ί ε ς πέν τ ε δ ε καε τ ί ε ς ,

πο λυ άρ ι θμε ς δ ι εθν ε ί ς , ε θν ι κές αλλά κα ι

μ ικρό τ ερε ς ο ργαν ώσ ε ι ς αν έ πτυξαν κα ι

δ η μοσ ίευ σ αν κατ ευθυ ν τ ήρ ι ες γρ αμμέ ς γ ι α τ η

β ιο ϊ ατ ρ ι κή έ ρευ ν α , ό πω ς γ ι α παράδ ε ι γμ α ο

Π αγ κόσμ ι ος Ορ γ αν ι σμό ς Υγε ίας (Π . Ο.Υ. ) κα ι τ α

συ ν ερ γ αζό με ν α κέν τ ρ α του , ο Ε κπα ι δευ τ ικός ,

Ε π ισ τ ημ ον ικός , Πο λι τ ισ τ ι κό ς Ο ρ γαν ι σμό ς τ ων

Η ν ωμέ νω ν Εθ νώ ν ( UN ESC O ) , το Συμβ ού λι ο

Δ ι εθ νώ ν Ο ργ αν ι σμώ ν Ιατ ρ ι κώ ν Ε π ιστ η μώ ν , τ ο

Σ υμβ ού λιο τ ης Ευρ ώ πης , τ ο Συμβ ούλι ο γ ι α τ η

Β ι ο ηθ ι κή τ ου Nuff i e l d . Ο ι κανο ν ισ μο ί που

δ η μοσ ιεύ ο ντ α ι από αυ τούς τους ορ γ αν ι σμούς

κατ ευ θύν ουν τ ι ς ε π ι τρο πές δ εο ντ ο λο γ ί ας τη ς

έ ρευ ν ας στ η ν έ γ κρ ι σ η β ι ο ϊ ατρ ι κής έ ρε υν ας που

πε ρ ι λαμ β άν ε ι ανθρ ώ πι νους συμμ ετ έχο ν τες . Ο ι

κατ ευ θυν τ ήρ ι ες γραμμ ές τ ου ΠΟΥ γ ια τ η ν ηθ ι κή

τ η ς έρ ευν ας ε ί χαν υ ποβ ληθ ε ί σε αρ κετ ές

τ ρ ο πο πο ι ήσ ε ι ς κα ι η τε λευ τ α ία έ κδο σ η

δ η μοσ ιεύ θ ηκε τ ο 2 0 11 . Η Ε π ι τ ρο πή Εξ έτ ασ ης

Δ ε ο ντ ο λο γ ί ας τ ης Έρ ευ νας από τ ον Π αγ κόσμ ι ο

171

Ο ρ γ αν ισμ ό Υγε ίας , ε ί να ι μ ι α 2 7μ ε λής ε π ι τρ οπή

πο υ δ ι ορ ί ζε τ α ι κα ι δ ι ευ θύ νε τ α ι από τ ο ν Γ εν ικό

Δ ι ευθυ ν τή κα ι ε ξε τ άζε ι έ ργ α β ιο ϊ ατ ρ ι κής

έ ρευ ν ας που υπο σ τη ρ ί ζο ντ α ι τ εχν ι κά ή

ο ι κο νομ ι κά από το ν Ο ργ αν ι σμό . Η Ε πι τρ ο πή

δ ι ατη ρε ί υ ψη λά πρ ό τυ πα δε ο ντ ο λο γ ί ας κα ι η

ε ρ γασ ί α τ ης καθ οδη γε ί τ α ι από το ε γ χε ιρ ίδ ιο τ ου

Π αγ κοσμ ί ου Ο ργ αν ι σμού Υγε ίας , τ ι ς Ηθ ι κές

Α ρ χές τ ης Ια τ ρ ι κής Έρ ευ ν ας ό πως δ ι ατ υ πώθ η καν

σ τ η Δ ι ακή ρυξ η του Ε λσ ίν κ ι από τ ον Π αγ κόσμ ι ο

Ιατ ρ ι κό Σ ύ λλο γο , τ ι ς δ ι ε θ νε ί ς κατε υθυ ντ ή ρ ι ε ς

γ ρ αμμ ές δε ον τ ο λο γ ί ας γ ι α τ η β ιο ϊατ ρ ική έρευ ν α

πο υ αφορ ού ν τ α αν θρ ώ πι ν α θ έμ ατ α κα ι τ ι ς

δ ι εθ νε ί ς κατ ευθυ ν τή ρ ι ες γρ αμ μές γ ι α τ η ν η θ ι κή

αξ ι ο λό γ ησ η σ τ ι ς Ε π ι δ ημ ι ο λο γ ι κές Με λέ τ ες .

Η U N ESC O ξ ε κ ί ν ησ ε τ ο πρό γ ραμμ α

β ιο η θ ι κής το 1 99 3 . Το πρό γρ αμμ α αυτό απο τε λε ί

μ έρ ος τ ου πρ ογρ άμ ματ ος ηθ ι κής γ ι α τ ην

ε π ισ τ ήμ η κα ι τ ην τ ε χν ο λο γ ί α σ το ν τ ομέ α τ ων

κο ιν ων ι κώ ν κα ι αν θ ρω πι στ ι κώ ν ε π ιστ η μώ ν . Οι

καθ ο λι κές δη λώσ ε ι ς που ε ισ ή χθη σ αν από τ ην

ί δρυ σ ή τ ης σ χετ ικά με τ η β ι οη θ ι κή ε ί ν α ι η

172

Π αγ κόσμ ι α Δ ι ακήρυ ξη γ ι α τ ο Ανθ ρώ π ιν ο

Γ ο ν ι δ ίωμ α κα ι τ α Ανθ ρώ π ιν α Δ ι κα ιώμ ατ α , η

Δ ι εθ ν ής Δ ι ακή ρυξ η γ ι α τ α Ανθ ρώ πι ν α Γε νε τ ι κά

Δ ε δο μέ ν α κα ι η Ο ικουμ ε ν ι κή Δ ι ακήρυξ η γ ι α τ η

Β ι ο ηθ ι κή κα ι τ α Ανθ ρώ π ιν α Δ ι κα ιώμ ατα . Ε π ί τ ου

παρ ό ντ ος , έ χου ν συσ τ αθ ε ί τ έσ σερ α

συ μβου λευ τ ι κά όργ αν α από τ η ν UNE SC O. Σε

αυ τές περ ι λαμβ άνο ν τ α ι η Δ ι εθ ν ής Ε πι τρ ο πή

Β ι ο ηθ ι κή ς ( IBC ) , η Ε π ι τ ρο πή Δ ι ακυβ ερ ν ητ ι κής

Β ι ο ηθ ι κή ς ( IG BC ) , η Π αγ κό σμ ι α Ε πι τ ρ ο πή γ ι α

τ η Δ εο ν το λογ ί α τ ης Ε π ισ τ ημο ν ι κής Γν ώσ ης κα ι

Τε χνο λο γ ί ας κα ι η Ε π ι τρο πή Β ιο ηθ ι κής τ ων

Η ν ωμέ νω ν Εθ νώ ν γ ι α τ η Βι ο ηθ ι κή . Η Δ ιεθ ν ής

Ε π ι τρ ο πή Β ιο ηθ ι κή ς ε ί ν α ι μό ν ιμ η ε π ι τ ρο πή

απο τ ε λούμ εν η από 36 εμ πε ιρο γ νώμ ο νες .

Δ η μ ι ουρ γε ί τ ι ς γε ν ι κές δ η λώσ ε ι ς κα ι συ σ τάσε ι ς

σ τ ο πλα ίσ ιο τ ης β ι οη θ ι κής . Η Ε πι τρ ο πή

Δ ι ακυβ ερ ν η τ ι κής Βι ο ηθ ικής απαρτ ί ζετ α ι από 36

κρ άτ η μέ λη που ε κλέγ ο ντ α ι από τ η Γ ε ν ι κή

Δ ι άσκεψ η τ ης U N ESC O και τ α μ έ λη συ νέ ρχο ντ α ι

μ ία φ ορ ά κάθ ε 2 χρ όν ι α σε συμ βο ύλιο κα ι

υ ποβ άλλου ν τ α σχό λι ά του ς σ χε τ ικά με τ ι ς

173

συ μβου λές κα ι τ ι ς συσ τ άσ ε ι ς τ ης Δ ι εθ νούς

Ε π ι τρ ο πής Βι ο ηθ ι κή ς . Η λε ι τ ουρ γ ί α αυ τώ ν τ ω ν

ε π ι τρο πώ ν έ χε ι ως σ τ όχο τ ην αν άπτυξ η

δ υν ατο τ ή τω ν σ τ ον τ ομέ α τ ης β ι οη θ ική ς σε ( 1 )

θ εσμ ι κό ε π ί πε δο , παρ έχο ντ ας υ ποσ τή ρ ιξη στ α

κρ άτ η μέ λη γ ι α τ ην ί δ ρυσ η ε θν ι κώ ν ε π ι τρο πώ ν

β ιο η θ ι κής κα ι κατ άρ τ ισ η τω ν με λώ ν τ ης

ε π ι τρο πής κα ι (2 ) επαγ γε λμ ατ ι κό ε π ί πεδ ο , μ ε τ η ν

ε ισ αγω γ ή β ασ ι κού προ γρ άμμ ατο ς σ πο υδώ ν σ τη

β ιο η θ ι κή αν ά τ ον κό σμο γ ι α τ η δ ι ατή ρ ησ η τ ης

πο ιό τ η τας τ ης ε κπα ί δευ σ ης σ τη β ιοη θ ι κή . Γι α

τ η ν ε ν ί σ χυσ η τ ης παγ κό σμ ι ας δ ι άδο σ ης τ ης

β ιο η θ ι κής , η U NE SC O ε ι σή γ αγε το δω ρε άν ,

η λε κτρ ο ν ι κό δ ίκ τυο , τ ο Δ ι ε θν ές Π αρατ η ρ ητ ήρ ιο

Η θ ικής ( GE Ob s ) , το ο πο ίο ξ εκ ί νη σε επ ί σ ημ α τ ο

2 0 05 . Α πο τε λε ί τ α ι από έξ ι β άσε ι ς δ εδο μέ νω ν σ ε

έ ξ ι ε π ίσ ημε ς γλώ σσ ες γ ια τ η σ τ ήρ ι ξη

δ ρ ασ τ ηρ ιο τ ήτ ων δε ο ντ ο λο γ ίας στ α κρ άτ η μέ λη

μ ε τη δ ημ ιου ργ ί α μ η τρ ώου εμ πε ι ρο γ νω μ ό νω ν

σ τ ον τομ έ α τ ης β ι ο ηθ ικής , τ η συ λλογ ή

δ ε δομ έ νω ν σ χετ ι κά μ ε ή δη καθ ι ερω μέν ες εθ ν ικές

ε π ι τρο πές δε ο ντ ο λογ ί ας , προ γρ αμ μάτω ν

174

δ ι δ ασ καλί ας δε ο ντ ο λογ ί ας κα ι νομ οθ ετ ι κώ ν

δ ρ ασ τ ηρ ιο τ ήτ ων σ ε ορ ισμ έν α κρ άτ η μέ λη γ ι α τ η

σ τ ήρ ιξ η της έ ν αρξ ης κα ι τη ς υ λο πο ί ησ ης σε

ά λ λες χώρ ες .

Το Ε λλη ν ι κό Κλι μάκ ιο , τ ο ο πο ί ο εκπρ οσ ω πε ί

τ η χώ ρ α μ ας σ τ ην Έδ ρ α Βι ο ηθ ικής τ ης U NESC O ,

ι δρύ θ η κε το ν Αύ γο υσ το του 20 15 , σ τ ο Ε θν ικό

κα ι Καποδ ισ τρ ι ακό Π αν ε π ι στ ήμ ιο Α θη ν ώ ν , κα ι

σ τ όχος του ε ί ν α ι η πρ ο αγ ω γή τ ου δ ι αλό γ ου γύρω

από τ η Β ιο ηθ ι κή στ η χώρ α μ ας κα ι η πλα ι σ ίω σ η

ε π ισ τ ημο ν ι κώ ν , αλλά κα ι κο ι νω ν ι κών δρ άσεω ν

πο υ αφο ρού ν στ α ζη τ ήμ ατ α Β ιο ηθ ι κής , σ ε σ τε ν ή

συ ν ερ γ ασ ί α με άλλο υς φ ορ ε ί ς κα ι θε σμ ούς

Κ ε ίμε νο : Ρ άγ ι ας Γ. Δ η μ ήτ ρ ι ος .

175



«Δωρεάς Οργάνων και

Μεταμοσχεύσεων»

176

ΣΟΥΡΜΕΝΙΔΗ Κ.

ΚΥΡΙΑΚΗ

177

Η Παγκόσμια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων Σώματος

και Μεταμοσχεύσεων καθιερώθηκε το 2005 από τον

Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και γιορτάζεται κάθε

χρόνο στις 28 Οκτωβρίου. Σκοπός της είναι να

ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια

κοινή γνώμη για την αξία της δωρεάς οργάνων σώματος,

που μέσω της μεταμόσχευσης χαρίζουν το πολύτιμο δώρο

της ζωής σε πάσχοντες συνανθρώπους μας.

Με τον όρο μεταμόσχευση οργάνων εννοούμε την

πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία, με εγχείριση,

μεταφέρονται υγιή όργανα από νεκρό ή ζωντανό δότη, σε

έναν σοβαρά πάσχοντα λήπτη με σκοπό την

αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του

οργανισμού του. Ουσιαστικά αποτελεί μια από τις

μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα

και έχει καθιερωθεί πλέον ως μια θεραπευτική πρακτική.

Επιτρέπει την αποκατάσταση των λειτουργιών του

σώματος, που είχαν μέχρι τότε χαθεί ή είχαν

υποκατασταθεί με μια μηχανικού τύπου μέθοδο. Πιο

συγκεκριμένα, η μεταμόσχευση είναι η εγχείρηση κατά

την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται

από έναν εκλιπόντα ή ζωντανό δότη σε ένα χρονίως

178

πάσχοντα ασθενή, με σκοπό την αποκατάσταση της

λειτουργίας κάποιου οργάνου του, το οποίο βρίσκεται σε

ανεπάρκεια.

Τα όργανα τα οποία μπορούν να μεταμοσχευτούν

είναι οι νεφροί, η καρδιά, το ήπαρ, οι πνεύμονες, το

πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου. Οι ιστοί και τα

κύτταρα που μπορούν σήμερα να μεταμοσχευτούν είναι

δέρμα, επιδερμίδα, οστά, χόνδροι, μύες, τένοντες,

σύνδεσμοι, περιτονίες, αγγεία, βαλβίδες της καρδιάς,

κερατοειδής χιτώνας του οφθαλμού, σκληρός χιτώνας του

οφθαλμού, εμβρυϊκή μεμβράνη, χόριο, ενδοκρινείς ιστοί

και ενδοκρινικά κύτταρα, νευρικά κύτταρα, αιμοποιητικά

κύτταρα κ.α. Οι τεχνικές συνεχώς βελτιώνονται και

σύντομα θα είναι δυνατή η μεταμόσχευση και άλλων

οργάνων, ιστών και κυττάρων.

Σε μία σύντομη χρονολογική ανασκόπηση,

διαπιστώνεται ότι η ιστορία των μεταμοσχεύσεων ξεκινά

πριν ένα περίπου αιώνα, όταν επιχειρήθηκαν

μεταμοσχεύσεις νεφρών από πειραματόζωα σε

ανθρώπους, χωρίς όμως καμία επιτυχία. Η πρώτη

μεταμόσχευση νεφρού από πτωματικό δότη

πραγματοποιήθηκε το 1936 από το Ρώσο Voronol και

179

μετέπειτα ακολούθησαν οι πρώτες μεταμοσχεύσεις

ήπατος και πνεύμονα το 1963, παγκρέατος το 1966 και η

πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς το 1967 από τον Κρίστιαν

Μπάρναρντ.

Στην Ελλάδα το σύστημα μεταμοσχεύσεων

συντονίζεται από τον Εθνικό Οργανισμό

Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ), όραμα του οποίου είναι να

καταστήσει δυνατή τη διαθεσιμότητα οργάνων και ιστών

για κάθε Έλληνα ασθενή που έχει, ή θα έχει στο μέλλον,

ανάγκη για μεταμόσχευση. Μία από τις δύσκολες

αποστολές του Ε.Ο.Μ, είναι η ενημέρωση και η

ευαισθητοποίηση των πολιτών, με σκοπό τη μεταστροφή

των στάσεων και την άρση των προκαταλήψεων και των

αμφιβολιών γύρω από τα θέματα της Δωρεάς Ιστών και

Οργάνων και των Μεταμοσχεύσεων. Δυστυχώς η

κατάσταση στην Ελλάδα είναι απελπιστική, καθώς η ίδια

βρίσκεται στην προτελευταία θέση της λίστας

μεταμοσχεύσεων στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα επίσημα

στοιχεία του Ε.Ο.Μ για το 2017, η χώρα μας καταγράφει

αξιοσημείωτα χαμηλά ποσοστά στη δωρεά οργάνων, με

τον δείκτη δωρεάς να ανέρχεται σε 3,7 δότες ανά

εκατομμύριο πληθυσμού, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος

180

είναι 20 δότες. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή λειτουργούν

5 μονάδες μεταμόσχευσης νεφρού, 1 μονάδα

μεταμόσχευσης ήπατος και 1 μονάδα μεταμόσχευσης

καρδιάς. Στη χώρα μας δεν πραγματοποιούνται

παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις ήπατος και καρδιάς και

μεταμοσχεύσεις πνευμόνων, εντέρου και παγκρέατος.

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν

ευεργετηθεί από μια επιτυχημένη μεταμόσχευση και

εκατομμύρια ακόμη περιμένουν τη σωτηρία. Το μεγάλο

και δυσεπίλυτο πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο

παραμένει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των διαθέσιμων

οργάνων προς μεταμόσχευση και του αριθμού των

ασθενών στις λίστες αναμονής. Μόνο στις χώρες της

Ευρωπαϊκής Ένωσης, 3.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε

χρόνο, περιμένοντας το μόσχευμα που θα τους χαρίσει τη

ζωή.

Συνοψίζοντας, καθίσταται φανερό ότι η τόνωση

της εθνικής συνείδησης για την αξία της Δωρεάς Ιστών

και Οργάνων, καθώς και συνεχής ενημέρωση και

ευαισθητοποίηση των πολιτών, κρίνεται αναγκαία.

“Η ζωή συνεχίζεται”: Μια φράση που όλοι λίγο-

πολύ έχουμε χρησιμοποιήσει, αλλά τελικά πόσοι από

181

εμάς θα μετατρέψουν τη θεωρία σε πράξη ?


182

16 Νοεμβρίου -


«κατά της Χρόνιας

Αποφρακτικής

Πνευμονοπάθειας

(Χ.Α.Π.)»

183


ΙΩΑΝΝΗΣ

184

Η 16η Νοεμβρίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα

Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (Χ.Α.Π.). Η

Χ.Α.Π. είναι μια πάθηση που προσβάλλει κυρίως το

αναπνευστικό και τους πνεύμονες. Περιλαμβάνει α) το

εμφύσημα, β) τη χρόνια βρογχίτιδα και γ) συνδυασμούς

τους. Χαρακτηρίζεται από χρόνια μειωμένη κυκλοφορία

του αέρα, αυξημένη φλεγμονώδη αντίδραση των

αεραγωγών, διαταραχές στην οξυγόνωση του αίματος,

βήχα, εκτεταμένη παραγωγή πτυέλων και προοδευτικά

αυξανόμενη δύσπνοια. Πρόκειται για μια κρίσιμη νόσο

μιας και συγκροτεί την 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως. Τα

άτομα που πάσχουν από Χ.Α.Π., αντιμετωπίζουν

ουσιαστική αναπηρία καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται.

Στους παράγοντες κινδύνου ανήκουν το κάπνισμα

– ενεργητικό και παθητικό – η εισπνοή μολυσμένου από

βιομηχανικό καπνό αέρα, καθώς και η ηλικία. Αξίζει να

σημειωθεί ότι εννιά στις δέκα περιπτώσεις Χ.Α.Π. που

προέρχονται από το κάπνισμα είναι αναστρέψιμες.

Μολονότι τα άτομα που διαγιγνώσκονται με

χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια βρίσκονται

συνήθως στη μέση με τρίτη ηλικία, πιστεύεται ότι

προέρχεται από πολύ νεαρότερη.

185

Με την σπιρομέτρηση είναι περισσότερο πιθανή η

διάγνωση της Χ.Α.Π. από πρώιμα στάδια κιόλας.

Η εξέλιξη της χρόνιας αποφρακτικής

πνευμονοπάθειας συνοδεύεται συχνά από περιόδους

αυξανόμενων συμπτωμάτων, όπως η δύσπνοια, ο βήχας

και η παραγωγή πτυέλων, γνωστές ως παροξύνσεις. Οι

παροξύνσεις της Χ.Α.Π. μαζί με τις οικονομικές

συνέπειες, έχουν κρίσιμο αντίκτυπο στην κατάσταση

υγείας των ασθενών και στην ποιότητα της ζωής τους.

Μάλιστα, παρά την θεραπεία, μπορεί να παραμείνουν

συχνές και σοβαρές, οδηγώντας και σε συνεχείς

εισαγωγές στο νοσοκομείο.

Οι εξάρσεις και η επανειλημμένη εισαγωγή στο

νοσοκομείο είναι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για τη

θνησιμότητα της Χ.Α.Π. Επομένως, οι στοχευμένες

παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην πρόληψη ή τη μείωση

των σοβαρών παροξύνσεων αποτελούν προτεραιότητα

για τη βελτίωση της πρόγνωσης των ασθενών.

Συνδυαστικά με τις παροξύνσεις, η

συννοσηρότητα της Χ.Α.Π. συμβάλλει στην ολική

σοβαρότητα της κατάστασης του κάθε ασθενούς. Η

Χ.Α.Π. μπορεί να επηρεάζει πρωταρχικά το

186

αναπνευστικό και τους πνεύμονες, όμως, διακρίνεται και

από χρόνια συστημική φλεγμονή που συχνά συνυπάρχει

με άλλες ασθένειες. Συνήθως συνδέεται με την καρδιακή

ανεπάρκεια, μιας και μοιράζονται τον ίδιο μηχανισμό

παθογένειας και παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα,

την προχωρημένη ηλικία και την συστημική φλεγμονή.

Οι συννοσηρότητες παίζουν κρίσιμο ρόλο στην

αξιολόγηση και την αποτελεσματική διαχείριση των

ασθενών με Χ.Α.Π. Κλινικές παρεμβάσεις ωφέλιμες για

την Χ.Α.Π. είναι πιθανό να αποβούν καταστροφικές για

τυχόν συνυπάρχουσες καταστάσεις.

Είναι προφανές ότι η συνύπαρξη παθολογικών

καταστάσεων στο ίδιο άτομο συνεπάγονται

παρατεταμένη ενδονοσοκομειακή νοσηλεία (περισσότερο

από 11 μέρες), άρα και αυξημένο κόστος υγειονομικής

περίθαλψης.

Η Χ.Α.Π. αποτελεί πρόκληση για τους κλινικούς

γιατρούς. Συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της

δημόσιας υγείας. Αντλεί εκατομμύρια από τους κρατικούς

προϋπολογισμούς για την υγειονομική περίθαλψη.

Το πραγματικό κόστος δεν φαίνεται μόνο από τις

επίσημες μετρήσεις των φορέων. Τα έμμεσα κόστη, που

187

για τους εργαζομένους μεταφράζονται σε μειωμένη

παραγωγικότητα, επαναλαμβανόμενη αποχή από την

εργασία λόγω ασθένειας και μειωμένες απολαβές,

συγκροτούν ένα εξίσου μεγάλο βάρος για την κοινωνία.

Στατιστικά, ένας ασθενής της Χ.Α.Π. εμφανίζει αποχή

από την εργασία περίπου 1 – 19 μέρες παραπάνω από

έναν υγιή ενώ τα έξοδα κυμαίνονται μεταξύ 1,315 -

2,895 ευρώ. Τα έξοδα αυτά αυξάνονται περαιτέρω

ανάλογα με την συχνότητα των παροξύνσεων και την

συννοσηρότητα της Χ.Α.Π.


188

ΒΑΪΤΣΗ Σ. ΝΕΚΤΑΡΙΑ

189

20η Νοεμβρίου -


«Δικαιωμάτων του

Παιδιού»

190

ΤΑΤΣΑΚΗ Χ. ΙΩΑΝΝΑ

191

Η παιδική ηλικία χρήζει ειδικής προστασίας, διότι οι

ανήλικοι δεν μπορούν να υπερασπιστούν μόνοι τους τον

εαυτό τους. Όλα τα παιδιά είναι ίσα και θα πρέπει να

προστατεύονται, από τις διάφορες διακρίσεις, που

συμβαίνουν στον κόσμο. Η προστασία, η συμμετοχή και

η παροχές είναι κατηγορίες που περιλαμβάνονται στα

δικαιώματα του παιδιού. Έτσι λοιπόν, αυτή η μέρα

καθιερώθηκε και γιορτάζεται, στις 20 Νοεμβρίου του

1989, όπου ψηφίστηκε ομόφωνα, από την Γενική

Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Τέθηκε σε ισχύ στις 2

Σεπτεμβρίου του 1990 και έχει αναγνωριστεί συνολικά

από 193 χώρες.

Αρχικά, κάθε παιδί έχει το δικαίωμα στην υγεία

και για αυτό θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε

αυτήν. Ήδη παρατηρείται σταθερή και συνεχής αύξηση,

μεγαλύτερη του 90% του προσδόκιμου επιβίωσης σε

παιδιά με ειδικές ανάγκες, καθώς και παιδιά που έχουν

μολυνθεί από σοβαρές ασθένειες, όπως για παράδειγμα

τον ιό του HIV.

Συνεπώς, ο τομέας της υγείας, παίζει σημαντικό

ρόλο για ένα παιδί, εφόσον αυτή καθορίζει την εξέλιξη

της ζωής του. Γι’ αυτό, σε κάθε παιδί οφείλεται να του

192

παρέχεται, το καλύτερο δυνατό επίπεδο υγείας, καθώς

επίσης και να επωφελείται χωρίς οικονομικές

επιβαρύνσεις, σε υπηρεσίες ιατρικής θεραπείας και

αποκατάστασης. Με αυτό τον τρόπο, υπάρχει σημαντική

μείωση στην παιδική αλλά και την βρεφική θνησιμότητα.

Όσον αφορά τις μητέρες, χρειάζεται να γίνεται η

κατάλληλη περίθαλψη πριν και μετά τον τοκετό, ώστε να

αποτραπούν σοβαρές επιπλοκές. Πρέπει όμως να

αναφερθεί ότι, τα κράτη που συμβάλλουν στην ανάπτυξη

της παιδικής ιατρικής φροντίδας, παίρνουν όλα τα

κατάλληλα και αποτελεσματικά μέτρα, ώστε να

καταργηθούν όλες οι παραδοσιακές πρακτικές, που

βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ασθενών. Ακόμα,

βοηθάνε στην αύξηση του οικονομικού και κοινωνικού

επιπέδου του πληθυσμού, για την αντιμετώπιση της

μικρής βαρύτητας νοσηρών καταστάσεων, ώστε να μην

χρειάζεται η προσέλευση σε υπηρεσίες υγείας.

Γίνεται επίσης προσπάθεια, για την θέσπιση της

νομοθεσίας και την διαμόρφωση ενός υγιούς

περιβάλλοντος του παιδιού, για να προσλαμβάνονται όσο

το δυνατόν περισσότερα παιδικά ατυχήματα.

Επιπρόσθετα, μέσω της συνεχούς εξέλιξης και της

193

ευρείας εφαρμογής της βιοϊατρικής τεχνολογίας,

παρατηρείται σημαντική μείωση στις εισαγωγές και στον

χρόνο νοσηλείας των παιδιών σε νοσηλευτικά ιδρύματα.

Ωστόσο, όλα τα κράτη μέλη που συμμετέχουν σε

αυτή την σύμβαση, χρειάζεται να μάχονται κατά των

ασθενειών και της κακής διατροφής, πάντα μέσα στα

πλαίσια της στοιχειώδους ιατρικής περίθαλψης.

Χρειάζεται επίσης, να γίνονται ενημερώσεις κυρίως σε

γονείς και παιδιά, για τα θέματα διατροφής των παιδιών

και για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, την

υγιεινή και την καθαριότητα, όπως επίσης και την

πρόληψη διαφόρων ατυχημάτων. Γνωρίζοντας αυτά τα

θέματα, θα μπορέσουν να αναπτύξουν την προληπτική

ιατρική φροντίδα και γενικότερα τις υπηρεσίες

οικογενειακού προγραμματισμού. Επίσης, σημαντικός

είναι ο κατάλληλος και έγκυρος εμβολιασμός, ο οποίος

πρέπει να παρέχεται δωρεάν και κυρίως στις μικρότερες

ηλικίες, ώστε να αποφευχθούν σοβαρές μελλοντικές

ασθένειες σε παγκόσμιο επίπεδο, που έχουν αντίκτυπο σε

παιδιά και ενήλικες.

Συνοψίζοντας λοιπόν, με την κατάλληλη

ιατρική φροντίδα και προσοχή, που οφείλεται να

194

παρέχεται στην κοινωνία των μικρών, θα είναι δυνατό να

έχουν ένα σωστότερο και πιο ανθρώπινο επίπεδο ζωής, το

οποίο φυσικά αποτελεί και το πρωταρχικό δικαίωμα στη

ζωή των ανθρώπων.

Κείμενο: Μιχαλάκης Γ. Χρήστος

195

ΓΚΑΤΖΑΡΑ Φ. ΘΕΟΔΟΣΙΑ

196

ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Φ. ΕΙΡΗΝΗ

197


198

3 Δεκεμβρίου -


«Ατόμων με αναπηρία»

199


ΙΩΑΝΝΗΣ

200

Α πό το 19 92 , η Γ ε ν ι κή Συ ν έ λευ ση του

Ο ρ γ αν ισμ ού Ην ωμέ ν ων Εθ νώ ν όρ ι σε τ η Δ ι εθ ν ή

Η μέ ρ α τ ων Ατ όμω ν μ ε Αν απηρ ί α τ ω ν Η ν ωμέ νω ν

Ε θ νώ ν ( ID P D ) ν α ε ορ τ άζε τ α ι κάθ ε χρό ν ο στ ι ς 3

Δ ε κεμβ ρ ί ου σ ε ό λο τ ο ν κόσμ ο . Κάθε χρό ν ο , ο

Ο ρ γ αν ισμ ός Η νωμ έν ω ν Εθ νώ ν ( Ο ΗΕ ) ο ρ ί ζ ε ι έ ν α

θ έμ α που ν α χαρ ακτ η ρ ί ζ ε ι τ η Δ ι εθ ν ή Η μέ ρ α τω ν

Α τ όμω ν με Αν απηρ ί α . Το ε τή σ ι ο θέμ α δ ί ν ε ι μ ι α

πρ ωτ αρ χ ι κή έμφ αση στ ον τρό πο μ ε το ν ο πο ί ο η

κο ιν ων ί α μ πο ρε ί να ε π ιδ ιώξ ε ι τ ην εν σω μάτω σ η

μ έσω τ ης άρ σης των φυσ ι κώ ν , τ ε χν ο λο γ ι κώ ν κα ι

συ μ περ ιφ ορ ι κών φ ρ αγμ ών γ ι α τα άτ ομ α με

αν απη ρ ί α . Το θ έμ α γ ι α το 20 18 ε ί ν α ι η

"Ε ν ίσ χυ σ η τω ν ατ όμ ων με αν απη ρ ί α κα ι

ε ξασφ άλι σ η τη ς συμμ ετ ο χής κα ι τ ης ι σό τ η τας " .

Το θέμ α αυτ ό ε π ι κε ν τ ρώ νε τ α ι σ τη ν ε ν ίσ χυ σ η τ ω ν

ατ όμ ων με αν απηρ ί ες γ ι α τ η συ νε κτ ική , δ ί κα ι η

κα ι αε ι φό ρο αν άπτ υξ η που πρ οβ λέ πε τ α ι σ τ ην

Α τ ζέ ντ α γ ι α τ η Β ιώσ ιμ η Αν άπτυξ η τ ου 2 0 30 .

Στ η ν Αυσ τ ραλ ί α , η ε θν ι κή στ ρ ατ η γ ι κή γ ι α

τ η ν αν απηρ ί α 201 0 -2 02 0 δε σμεύ ε ι ό λε ς τ ι ς

κυβ ερ ν ήσ ε ι ς σ ε μ ια δ ι εθ ν ή προ σέγ γ ισ η που

201

σ τ οχεύ ε ι στ η β ελτ ίω σ η τη ς ζωής τω ν ατ όμ ων με

αν απη ρ ί α , τω ν ο ι κο γεν ε ι ών τ ους κα ι τω ν

φ ρο ν τ ισ τώ ν . Το δε καετ ές ε θ ν ικό πλα ίσ ι ο

μ ετ αρρυθ μ ίσ εω ν τ ης σ τρ ατ ηγ ι κής εσ τ ιάζε ι σ τη ν

καλύ τε ρ η έ ντ αξ η τω ν ατόμ ων μ ε αν απη ρ ί α κα ι

ε π ι δ ιώ κε ι ν α δ ημ ι ουρ γ ή σ ε ι μ ι α κο ι νων ί α που θ α

ε π ι τρέ πε ι σ τ α άτ ομ α με αναπη ρ ί α ν α

ε κπλη ρώσ ου ν τ ι ς δυ ν ατό τ ητ ές τους ως ίσ ο ι

πο λ ί τες .

Η ατ ζέν τ α τ ου 2 030 , δ εσ μευ όμε ν η ν α «μ η ν

αφ ήσ ε ι κανέ ν αν ε κτ ός », ε ί ν α ι έ ν α φ ι λόδ οξο

σ χέδ ιο δρ άσ ης τ ης δ ι εθ νούς κο ι νό τ ητ ας γ ι α έ ναν

ε ιρ η ν ι κό κα ι κό σμ ο που ευ ημε ρε ί , ό που η

αξ ι ο πρ έ πε ι α ε νό ς ατ όμ ου κα ι η ισ ότη τ α με τ αξύ

ό λω ν ε φ αρμ ό ζε τ α ι ως θ εμε λ ιώ δης αρ χή . Ο ι τρ ε ι ς

πυ λώ ν ες του σ χεδ ί ου αυτ ού τω ν Η νωμ έν ων

Ε θ νώ ν ε ί ν α ι : η Αν άπτυξ η , τα Αν θρώ π ιν α

Δ ι κα ιώμ ατα κα ι η Ε ιρ ήν η κα ι Ασφ άλε ι α . Ε ί να ι

ζω τ ι κή ς ση μ ασ ί ας ν α εξασφ αλισ θε ί , στ ο πλα ί σ ι ο

αυ τό , η πλήρ ης κα ι ισ ό τ ιμ η συμμε τ ο χή τ ων

ατ όμ ων με αν απηρ ί α σε ό λε ς τ ι ς κο ιν ων ι κές

πε ρ ι ο χές κα ι ν α δ ημ ι ουρ γη θού ν κατ άλλη λα

202

πε ρ ι β άλλο ντ α από , γ ι α κα ι με τ η συ μμε το χή

ατ όμ ων με ε ι δ ι κές αν άγ κες .

Η ατ ζέ ν τ α του 2 0 30 απο δ ί δε ι με γ άλη

σ ημ ασ ί α σ ε ζη τ ήματ α που σ χε τ ί ζο ντα ι μ ε τ η ν

αε ιφ όρο ασ τ ι κο πο ίη σ η , ι δ ί ως στ ο σ τό χο 11 : ν α

κατ ασ τή σου ν τ ι ς πό λε ι ς κα ι τ ι ς κατ ο ικ ί ε ς τ ου

πλη θυ σμού ασφ αλε ί ς , ανθ εκτ ικές κα ι β ιώ σ ιμ ες .

Δ ε ν μ πο ρε ί ν α υ πάρξ ε ι β ιώσ ιμ η αν άπτ υξ η χω ρ ί ς

β ιώ σ ιμ η ασ τ ι κή αν άπτυξ η . Η Δι άσ κεψ η τω ν

Η ν ωμέ νω ν Εθ νώ ν γ ι α τ η σ τέ γ αση κα ι τ η ν

αε ιφ όρο ασ τ ι κή αν άπτυξ η ( H ab i t a t I I I ) , πο υ

πρ αγμ ατο πο ι ήθ η κε σ τ ο Q ui t o του Ισ η μ ερ ι ν ού τ ο

2 0 16 , αν αγ νώ ρ ισ ε τ η ση μασ ί α τ ης υ ι οθ έ τη σ ης

μ ιας πρ οσ έγ γ ισ ης έξυ πνω ν πό λε ω ν που

χρ η σ ιμ ο πο ι ε ί τ ι ς ευ κα ι ρ ί ε ς από τ η ν

ψ ηφ ιο πο ί ησ η , τ η ν καθ αρ ή ε νέρ γε ι α κα ι τ ην

τ ε χνο λογ ί α , παρ έ χο ν τ ας έ τσ ι τ η δυ ν ατ ό τη τ α

σ τ ους κατ ο ί κους να κάν ου ν π ι ο φ ι λ ι κέ ς προ ς τ ο

πε ρ ι β άλλο ν ε π ι λογ ές κα ι ν α εν ισχύσ ου ν τη

β ιώ σ ιμ η ο ικον ομ ική αν άπτυξ η κα ι στ ι ς πό λε ι ς

τ η ν ευ και ρ ί α ν α βε λτ ι ώσ ουν τ ην παρ ο χή

υ πηρ εσ ιώ ν τους .

203

Φ έ τος , ο Γε ν ι κό ς Γρ αμμ ατ έας τω ν

Η ν ωμέ νω ν Ε θν ών ε γ κα ι ν ι άζε ι μ ια πρώ τ η

ε μβ λημ ατ ι κή έ κθ εσ η σ χετ ι κά με τ ην αν απηρ ί α

κα ι τ η ν αν άπτυξ η Έκθ εσ η εμ β λημ ατ ική ς έ κθεσ ης

τ ω ν Η νωμ έν ω ν Εθ νώ ν γ ι α τ η ν αν απη ρ ί α κα ι τη ν

αν άπτυξ η | 2 0 18 - Η ε κπό ν ησ η τω ν SD G από , γ ι α

κα ι με ά τομ α με αν απη ρ ί ες Η έ κθ εσ η παρ έχε ι

μ ια β άσ η τε κμ ηρ ίωσ ης γ ι α τ η χάρ αξ η πο λ ι τ ι κή ς ,

τ η ν υ λο πο ί ησ η κα ι τ η ν παρ ακο λούθ η ση κα ι

αξ ι ο λό γ ησ η μ ι ας αν άλο γ ης , πρ οσ ι τής κα ι

αε ιφ όρου παγκόσμ ιας ατ ζέ ν τ ας αν άπτυξ ης .

Η αν άδ ε ιξ η τη ς Δ ι εθ νούς Ημ έρ ας τω ν

Α τ όμω ν με Αναπη ρ ί α σ τ α κ ε ντ ρ ι κά γραφ ε ί α τ ων

Η ν ωμέ νω ν Εθ νώ ν θα συ γ κε ν τρ ώσε ι ε κπρ οσ ώ πους

τ ω ν κρ ατ ών με λών , φο ρε ί ς το υ Ο ΗΕ , δη μ άρ χου ς ,

ε θ ν ι κούς κα ι τ ο π ικούς φο ρε ί ς χάρ αξ ης

πο λ ι τ ι κή ς , ορ γ ανώ σε ι ς τ ης κο ι νω ν ί ας τω ν

πο λ ι τ ών , ακαδ ημ αϊκά ι δ ρύμ ατα κα ι ορ γ ανώσ ε ι ς

α τ όμ ων μ ε αν απη ρ ίες , δ ί κα ι η και β ιώ σ ιμ η

αν άπτυξ η , σ ε συνδ υ ασμ ό με τ η ν έν αρξ η τ ης

ε μβ λημ ατ ι κής έ κθεσ ης τ ου Γ ε ν ι κού Γ ρ αμμ ατ έ α

γ ι α τ η ν αν απηρ ία κα ι τ η ν αν άπτυξη που θ α

204

ε κδο θε ί στ ο πλα ίσ ιο του ε ορ τ ασμ ού τη ς ημ έρ ας .

Κ ε ίμε νο : Ρ άγ ι ας Γ. Δ η μ ήτ ρ ι ος

205

206

Βιβλιογραφικές αναφορές

207

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

https://www.who.int/mental_health/world-mental-health-

day/2017/en/

https://www.who.int/mental_health/world-mental-health-

day/en/

https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/002076401

2463315?url_ver=Z39.88-

2003&rfr_id=ori%3Arid%3Acrossref.org&rfr_dat=cr_pu

b%3Dpubmed

Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

https://en.wikipedia.org/wiki/Children%27s_rights

Παγκόσμια ημέρα Καρδιάς

https://www.sansimera.gr/worldays/94?fbclid=IwAR3949

13N8V07047tkPn7uTh79XcSuaNgFg71xaRca0CcZRRV

OsRNZmSVLM

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5099450/

?fbclid=IwAR1CG48Ok320YJnFAGeDuAQb84Y8xcRfF

QC57wfsUEieswAyK_T3wGuSdMg

Παγκόσμια Ημέρα Υγιεινής Διατροφής

208

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/30477101/?i=4

&from=junk%20food


&from=/30477101/related





Παγκόσμια Ημέρα Νοσηλευτών

PubMed.org:

International Nurses Day: national and international

perspectives,Janet Scammell Associate Professor

(Nursing), Bournemouth University

https://doi.org/10.12968/bjon.2015.24.8.458, British

Journal of Nursing, Published Online: April 23, 2015

(accessed 8 November 2017)

Bournemouth University (2014) International Nurses day

celebrated at BU. http://tinyurl.com/mesq7uf (accessed 8

November 2017)

Editorial What difference should International Nurses

Day make? Ann Gallagher University of Surrey, UK

209

Nursing Ethics 2014, Vol. 21(5) 503–504 (accessed 8

November 2017)

International Council of Nurses (1999) ICN Vision for

the Future of Nursing. http://tinyurl.com/mnu6sr6

(accessed 8 November 2017)

Παγκόσμια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων και

Μεταμοσχεύσεων

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29098739?fbclid=

IwAR3DP6a_MrFeCKSMG5bkt99-fLT-

SwP17cJgxxAXCVdSdKMlcSec-uTa3i8

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού

https://www.sansimera.gr/worldays/186

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24074734


Παγκόσμια ημέρα Όρασης (κατά της τύφλωσης)

http://www.ivo.gr/publications/day-of-vision.html

https://www.who.int/blindness/world_sight_day/en/?fbcli

d=IwAR1_w79rGiaByv4URpB-AhG0ceMtOLS-

XdrH3Ex766s5gAVbG5JUGByXoW0

210

Παγκόσμια Ημέρα Κατάργησης Πειραμάτων σε Ζώα

http://www.hsi.org/campaigns/end_animal_testing/qa/abo

ut.html

https://www.peta.org/issues/animals-used-for-

experimentation/animals-used-experimentation-

factsheets/animal-experiments-overview/

http://www.humaneresearch.org.au/interview/world-day-

for-lab-animals-2018?fbclid=IwAR1YI4iE23wOE0LR-

6uOwbRwqWrRSETsNQhK2vTsZH0pHL1JHUotHEPAp8

0

Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη


https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28705549 - Le

don bénévole, volontaire, et non rémunéré ; état des lieux

et perspectivesVoluntary and non-remunerated blood

donation; current situation and perspectives, Transfusion

Clinique et Biologique Volume 24, Issue 3, September

2017, Pages 196-199

Διεθνής Ημέρα Μαιών

International Day of the Midwife 2017, International

211

Confederation of Midwives, Strengthening Midwifery

Globally , accessed 10 November 2017

International Day of the Midwife, International


Globally, accessed 10 November 2017

International Day of the Midwife 2014, International


Globally, accessed 10 November 2017

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κλειτοριδεκτομής

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18065832?fbclid=

IwAR1SwVGxVDabff9T6xR2yU3mnim9mClz78D54RR

KM5avmJjxVnt_6xDC2Jg

Παγκόσμια Ημέρα Γονιμότητας

https://www.iatropedia.gr/tag/pagkosmia-imera-

gonimotitas/?fbclid=IwAR3L40xeYkjExe5K1f-

lUZUGW4_IYlmVoRbBZ4HAmacdxlztj2G2rWUt1mg

Παγκόμσια Ημέρα κατά της Χρόνιας Αναπνευστικής

Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονοπάθειας

http://ajplung.physiology.org/content/307/3/L205.long

212

http://www.rrh.org.au/articles/subviewnew.asp?ArticleID

=4017





http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/resp.12642/ful

l

https://www.nature.com/articles/pcrj201348




Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας και Υγείας στο χώρο

Εργασίας

https://www.sansimera.gr/worldays/115?fbclid=IwAR0d

YELrUceACi6ow09Y4OHVlDZS3z11sFLWXDdtgcOpO

TI68dYJ9FKPzLg

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας

http://www.who.int/campaigns/world-health-

day/2017/event/en/

213


malaria VACCINES


Epidemiology of Tuberculosis During the Period 1703–

2011: Honoring the World Tuberculosis Day

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23076951

vaccines zoster


vaccines malaria


BCG vaccination


WHO overview

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S01460

00515000191 Current status of newborn screening

worldwide: 2015


life expectancy WORLD HEALTH STATISTICS 2017 p

29 – 30

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου

https://www.worldcancerday.org/?fbclid=IwAR1dvHtIzN

214

LEZULm3xRwlwQinSDuvwuKcuTwWONYLXv52YhOX

Qa6p0ylsbM

Παγκόσμια Ημέρα Βιοηθικής



Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου

http://www.internationalchildhoodcancerday.org/

http://www.internationalchildhoodcancerday.org/About.ht

ml

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας ( Κατάθλιψης)

Greenberg PE, Kessler RC, Birnbaum HG, Leong SA,

Lowe SW, Berglund PA, Corey-Lisle PK. The economic

burden of depression in the United States: how did it

change between 1990 and 2000?. J Clin Psychiatry

2003;64(12):1465-1475

Ménard C, Hodes GE, Russo SJ. Pathogenesis of

depression: Insights from human and rodent studies.

Neuroscience. 2015;321:138-162.

World Health Organization. Depression. 2018

215

http://www.who.int/en/news-room/fact-

sheets/detail/depression

World Health Organization. Mental Health Atlas 2017.

2018;45 (Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO)

Huang R, Wang K, Hu J. Effect of Probiotics on

Depression: A Systematic Review and Meta-Analysis of

Randomized Controlled Trials. Nutrients. 2016;8(8):483.

Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με αναπηρία

https://www.un.org/development/desa/disabilities/news/d

spd/idpd.html

Παγκόσμια Ημέρα Σκλήρυνσης κατά Πλάκας

https://worldmsday.org/about/?fbclid=IwAR1GGYBnSUj

D2lr2iWNWCq3b3wSZxh4jv-

mxBIp3dWKdG0dhcF9G5OEpkVw

Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος


https://www.who.int/campaigns/no-tobacco-

day/2018/event/en/

Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης

216

World Health Organization. Global Tuberculosis Report

2018. 2018;p6,p27. (Licence: CCBY-NC-SA 3.0 IGO)

World Health Organization. Tuberculosis. 2018.

http://www.who.int/news-room/fact-

sheets/detail/tuberculosis

Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων - Τμήμα

Επιδημιολογικής Επιτήρησης & Παρέμβασης. Πρόληψη

και Έλεγχος της Φυματίωσης: ΑΣ ΓΙΝΟΥΜΕ ΗΓΕΤΕΣ

ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ - ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ, 24 ΜΑΡΤΙΟΥ. 2013.

http://www.keelpno.gr/el-

gr/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE

%B7/%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%

CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CE%B7%CE%BC

%CE%AD%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%

84%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82%CF%86%CF%

85%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AF%CF%89%CF

%83%CE%B7%CF%82.aspx

Υπουργείο Υγείας. Παγκόσμια Ημέρα κατά της

Φυματίωσης. 2013.

http://www.moh.gov.gr/articles/news/1631-pagkosmia-

217

hmera-kata-ths-fymatiwshs

Lamb G, Starke J. 2017. Tuberculosis in Infants and

Children. Microbiol Spectrum 5(2):TNMI7-0037-2016.

Jenkins HE, Yuen CM, Rodriguez CA, et al. Mortality in

children diagnosed with tuberculosis: a systematic review

and meta-analysis. Lancet Infect Dis. 2016;17(3):285-

295.

Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία

https://www.sansimera.gr/worldays/56?fbclid=IwAR2LTr

QRPjiD4E_qCOu21QAZu6rYwofFliKQlEeLnW8iw2-

PQPxfwlCbU80

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού

https://www.autismspeaks.org/world-autism-awareness-

day?fbclid=IwAR1BFddaVfblX8uMi5WPQRXxDTZRI3

SIf026V84SpESEW49O1iyfoaxw5eo

218

Περιεχόμενα

219

Π ρ ό λο γος …… ……… … …… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Π αγ κόσμ ι ες κα ι Δ ι εθ ν ε ί ς Ημ έρ ες Υγε ί ας /

Ε β δομ άδες γ ι α τ η ν Υγε ία…… …… ……… … . . …. 14

4 Φεβ ρου αρ ί ου , Π αγ κόσμ ι α Ημ έρ α

«Κατ ά τ ο υ Καρκ ί νου »… … … … … ……… … .… …2 5

6 Φεβ ρου αρ ί ου , Π αγ κόσμ ι α Ημ έρ α

«Κατ ά τ η ς Κ λε ι το ρ ι δ εκτ ομ ής »… … … … … . . …. .3 1

1 5 Φ εβρ ου αρ ίου , Παγ κόσμ ι α Ημέ ρ α

«Π αι δ ι κού Καρκ ί νου »… … … … … ……… . …… …4 1

8 Μ αρτ ίου , Π αγκόσμ ια Ημέ ρ α

«Γ υ ν α ί κας » - «Το Άγ ι ο Δ ισ κο πό τη ρο »… … .… .. 47

2 4 Μ αρ τ ί ου , Παγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Φ υ μ ατ ί ωσ ης »… … … … …… …… …… …… . …… .5 3

2 Α πρ ι λ ί ου , Π αγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Α υ τ ι σ μού »… … … … … …… …… …… .… … …… .. 59

7 Α πρ ι λ ί ου , Π αγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Υγε ί ας »… … … … … … … … …… …… .… . …… …. . 6 5

2 4 Α πρ ι λ ίου , Π αγκό σμ ι α Ημέ ρα

«Κατ άρ γ η σ ης Π ε ι ραμ άτω ν σε Ζώ α »… … . .… …. 71

2 8 Α πρ ι λ ίου , Π αγκό σμ ι α Ημέ ρα

«Α σ φ άλε ι ας κα ι Υγε ί ας σ το χώρο ε ρ γασ ί ας… . . 79

5 Μ αΐου , Δ ι ε θ νής Η μέ ρ α

220

«Μ αι ώ ν »… … … … … … …… …… …… …… … …… .8 5

1 2 Μ αΐ ου , Π αγ κό σμ ια Ημέ ρ α

«Ν ο σ η λευ τώ ν »… … … … …… …… …… …… … …. . 9 2

Τε λευτ α ί α Τε τ άρ τ η Μ αΐου , Π αγκόσμ ι α Η μέ ρ α

«Σ κλή ρ υ ν σης Κατά Π λάκας »… … … … … … … . . 1 00

3 1 Μ αΐ ου , Π αγ κό σμ ια Ημέ ρ α

«Κατ ά τ ο υ Καπν ί σματ ος »… … … … … …… … …. 10 7

1 4 Ιο υ ν ίου , Π αγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Ε θ ε λο ν τ ή Α ιμο δ ότη »… … … … …… …… … …. . 115

1 5 Ιο υ ν ίου , Π αγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Γ ο ν ι μ ό τ ητ ας »… … … … …… …… …… …… … … 1 23

2 6 Σ ε πτ εμβ ρ ί ου , Δ ι ε θ νή ς Ημέ ρ α

«Καρ δ ι άς »… … … …… … …… …… …… …… … … 1 31

1 Ο κτ ωβρ ίου , Π αγκό σμ ι α Ημέ ρα

«Γι α τ η ν Τρ ί τ η Η λικ ί α »… … … … … ……… … … 1 38

1 0 Ο κτω βρ ί ου , Παγκό σμ ι α Ημ έρ α

«Ψ υ χ ι κή ς Υγε ί ας »… … …… …… …… …… … …. . 1 44

2 η Π έμ πτ η Ο κτω βρ ίο υ , Π αγ κόσ μ ι α Ημ έρ α

«Ό ρ ασ η ς , ( κατ ά τ ης τύ φ λωσ ης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4


«Υγ ι ε ι ν ής Δ ι ατρο φή ς »… … … … …… …… … …. . 1 62

1 9 Ο κτω βρ ί ου , Δ ι εθ ν ής Ημ έρ α

221

«Βι ο η θ ι κής »… … … … … …… …… …… …… … .. . 1 67


«Δ ω ρ ε άς Ορ γ άν ω ν κα ι Μ ετ αμ οσ χεύσ εω ν »… . . 1 7 5

1 6 Ν οεμ βρ ίου , Π αγκό σ μ ι α Ημ έρ α

«Κατ ά τ η ς Χ ρό ν ι ας Α ποφ ρ ακτ ι κή ς

Π ν ευμ ον ο πάθ ε ι ας »… … …… …… …… …… … .… 18 2

2 0 Ν οεμ βρ ίου , Π αγκό σμ ι α Ημ έρ α

«Δ ι κα ι ωμ άτω ν τ ου Π α ι δ ι ού »… … … …… … …. . 1 89

3 Δ ε κεμ βρ ίου , Π αγκό σμ ι α Ημ έρ α

«Α τ ό μ ω ν μ ε Αν απηρ ί α »… … … … …… …… . . … .1 98

Βι β λι ογ ρ αφ ι κές αναφ ορ ές… …… ……… … …… 20 6

Π ε ρι εχόμε ν α … ……… … …… …… …… …… … .. . 2 18

222

Το παρό ν β ιβ λ ίο γ ρ άφ τη κε σ τ α πλα ί σ ι α

υ λο πο ί η ση ς τω ν δυ ο πρώ τω ν Ε θν ι κώ ν

Δ ι αγω ν ι σμώ ν Ζω γρ αφι κής του Πρ ογ ρ άμμ ατος

Μ ε τ απτυ χ ιακών Σ που δώ ν Π ρω τ οβ άθμ ι α

Φ ρ ον τ ί δ α Υγε ί ας σ ε συν ερ γ ασ ία με τ ην Ε στ ί α

Π ο λι τ ισμ ού τ ου Π αν ε π ι στ ημ ι ακού Γ ε ν ι κού

Ν ο σο κομ ε ί ου Λ άρ ισ ας κα ι τ η ν Π νευμ ον ο λο γ ι κή

Κ λι ν ι κή .

Ε κ μέ ρους του Δ ι ι δ ρυμ ατ ι κού

Π ρ ογ ρ άμμ ατ ος Μ ε τ απτυ χ ιακών Σ που δώ ν

( Δ Π ΜΣ ) «Π ρ ω τ ο βάθμ ι α Φρ ο ντ ίδ α Υγε ί ας » τ ο υ

τ μ ήμ ατ ος Ια τ ρ ική ς του Π ανε π ισ τ ημ ί ου

Θ ε σσ αλί ας σε συ ν ερ γ ασ ί α με τ ο τμ ήμ α

Ν ο ση λευ τ ι κής του Τ Ε Ι Θ ε σσ αλί ας καθ ώς κα ι

ό λω ν ό σω ν συ ν έβ αλλαν γ ι α τ ην ε π ι τυχή έ κβ ασ η

τ ω ν 2 Εθ ν ι κών δ ι αγω ν ι σμώ ν .

ISBN 978-618-84180-0-4

Documents

Μαθαίνοντας για τις Ημέρες Υγείαςacare.med.uth.gr/wp-content/uploads/mathenontas-gia-tis-imeres-igias2.pdf21 Ιανουαρίου, την ημέρα της