14
ЗАВХАН АЙМГИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛ СТАТИСТИКИЙН ГАЗАР АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРЫН ТАНИЛЦУУЛГА 2017 он

АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

ЗАВХАН АЙМГИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛ

СТАТИСТИКИЙН ГАЗАР

АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРЫН ТАНИЛЦУУЛГА

2017 он

Page 2: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

2

АГУУЛГА:

1. Судалгааны агуулга, зорилт

2. Аж үйлдвэрийн салбарын үүсэл хөгжил

3. Аж үйлдвэрийн салбарын өнөөгийн байдал

4. Үйлдвэрлэл салбараар

5. Үйлдвэрлэл улсын түвшний харьцуулалт

6. Аймгийн нийт үйлдвэрлэл баруун бүсийн түвшинд харьцуулалт

7. Нийт үйлдвэрлэл биет хэмжээгээр харьцуулалт

8. Барилгын салбарын танилцуулга

9. Үйлчилгээний салбар

10. Дүгнэлт

11. Ашигласан материал

Page 3: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

3

СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО

Аймгийн эдийн засаг, дэд бүтцийн үндсэн үзүүлэлтүүдээр нэгдсэн танилцуулга бэлдэж

тэдгээр үзүүлэлтүүдэд гарсан өөрчлөлт, цаашдын чиг хандлагыг тодорхойлж орон

нутгийн удирдлагыг дэлгэрэнгүй мэдээллээр хангахад чиглэнэ.

Нэг. АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАР

А. Аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын үүсэл хөгжил

Аж үйлдвэрийн салбарын үүсэл хөгжил.

Аймгийн аж үйлдвэрийн салбар нь анх 1925 онд *Архи худалдаалах сангийн

хороо* нэртэйгээр байгуулагдсан хүнсний үйлдвэрээр манай аймгийн аж үйлдвэрийн

салбарын суурь тавигдсан билээ. Завхан аймагт аж үйлдвэрийн улсын чанартай

томоохон аж ахуйн газар нилээд хожим хүртэл бараг байгуулагдаагүй ажээ. 1937 онд

тус аймагт Дийвийжанцан даргатай гар үйлдвэрийн төлөөлөгчийн газар байгуулагдсан

нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж эхэлжээ. 1937 оны эцсээр

аймгийн төв Жавхлант, Алдархаан зэрэг газар гар үйлдвэрийн артель хэд хэд

байгуулагдаж 150 гаруй гишүүд, гар урчууд нэгдэж 17889 төгрөгийн бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэсэн байна. Артелиуд цаашид өргөжиж, хувь хөрөнгө, хөдөлмөрийн багаж

зэргээ сайн дурын үндсэн дээр нийгэмчлэн хөдөлмөрөө хорших замаар зохион

байгуулагдаж үйлдвэрийн хоршооллын байгууллагын хэлбэрт орон хөгжих болжээ.

1938 онд хүн амын өргөн хэрэглээний хувцас үйлдвэрлэдэг гар үйлдвэрлэлийн

хоршоодын холбоо, 1945 онд хэвлэлийн үйлдвэр, 1963 онд Тосонцэнгэлийн мод

боловсруулах комбинат, 1966 онд авто тээврийн 20-р баазын харъяанд байсан дизель

станц бие даасан эрчим хүчний үйлдвэр болсон ба мөн онд ойг нөхөн сэргээх,

хамгаалах үүрэг бүхий ойн аж ахуй ажиллажээ. 1968 онд жилдээ 150 автомашин, 120

хөдөлгүүрт их засвар хийх хүчин чадалтай авто засварын газар, 1972 онд барилгын

материалын үйлдвэр болон жилдээ 10000 тн багсармал тэжээлийн үйлдвэр Тэс сумд

ашиглалтанд орж, 1983 онд жилдээ 1500 тн малын мах үйлдвэрийн аргаар

боловсруулах хүчин чадалтай мах боловсруулах үйлдвэр, 1984 онд жилдээ 75мян,г,кал

дулаан үйлдвэрлэх хүчин чадалтай төвлөрсөн уурын зуух, жилдээ 500тн угаалгын

нунтаг үйлдвэрлэх хүчин чадалтай угаалгын нунтгийн үйлдвэр Дөрвөлжин сумын нутаг

Хомын талд ашиглалтанд орж байжээ. Тухайн үед аймгийн эрчим хүчний нэгдсэн

Page 4: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

4

үйлдвэр, сумдын дизель станц, халаалтын зуухнуудыг нэгтгэн жилдээ 16.6 сая. квт/цаг

цахилгаан, 75 мян.г.кал дулаан үйлдвэрлэж байв.1983-1986 онд Тосонцэнгэлийн мод

боловсруулах комбинатын өргөтгөл, шинэчлэлт хийгдэж, тус комбинатын дулаан

үйлдвэрлэл жилдээ 32 мян.г.кал дулаан үйлдвэрлэж байв. 1985 онд барилгын

материалын үйлдвэрийн, 1986 онд хүнсний үйлдвэрийн өргөтгөл, шинэчлэлт хийгдэж

хэвлэх үйлдвэрийн барилга баригдаж ашиглалтанд орсон байна.Төвлөрсөн төлөвлөгөөт

эдийн засгийн системээс зах зээлийн эдийн засгийн системд шилжсэнээр тухайн үеийн

үйлдвэрлэл зогсонги байдалтай байсан боловч 90 оны дунд үеэс орчин үеийн техник,

техонологи нэвтэрж үйлдвэрийн салбар сэргэж байна. Цахилгаан үйлдвэрлэлийн хувьд

24 сум төвлөрсөн системд холбогдож Тайшир, Идэр, Богд, Хүнгүй, Галуутайн голын усан

станцууд баригдан ашиглалтанд орсоноор жижиг дунд үйлдвэрлэл хөгжих таатай

нөхцөл бүрдэж, жилд дунджаар 1500 тн ноос угааж, 20000 кв.м эсгий үйлдвэрлэх

үйлдвэр, мах боловсруулах 2 үйлдвэр, гурилын үйлдвэрүүд шинээр ашиглалтанд

орсоноор 2015 оны аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл оны үнээр 10

тэрбум 870,4 сая төгрөг болж 2010 оноос 4.5 хувиар буюу 460,6 сая төгрөгөөр өсч,

өнгөрсөн оноос 6.9 хувиар буюу 758 сая төгрөгөөр буурсан нь цахилгаан үйлдвэрлэл

1016,8 сая төгрөгөөр буурсан нь нөлөөлжээ.

В. Аймгийн үйлдвэрлэл

Аймгийн 2016 оны аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл оны үнээр 10

тэрбум 680.3 сая төгрөг болж өнгөрсөн оноос 1,7 хувиар буюу 190,1 сая төгрөгөөр

буурсан нь цахилгаан эрчим хүчийг төвийн эрчим хүчний системээс хангах болсоноос

өнгөрсөн оны үйлдвэрлэлтээс 1689,9 мян.квт.ц буюу 1126,5 сая төгрөгөөр буурсан нь

нөлөөлсөн байна.

Тайлант хугацаанд улсын мэдээнд орсоноор 74.6 тэрбум алт , 1.9 тэрбум мөнгө олборлолт хийсэн байна. Мөн аймгийн мах боловсруулах үйлдвэрт 69.8 тн буюу 24 тэрбум төгрөгийн мах боловсруулсан экспортлосон байна.

Page 5: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

5

Аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүн, /салбараар оны үнээр/ / сая,төг, million. tog /

Аж үйлдвэрийн салбар

Нийт үйлдвэрлэл Үүнээс

2012 2013 2014 2015 2016 ТӨУҮГ Хувийн хэвшил

Нийт дүн 11648.5 10723.8 11628.4 10870.4 10680.3 2098.5 8581.8

Боловсруулах үйлдвэр 2567.4 3917.8 4890.6 4849.5 5290.3 0.0 5290.3

Үүнээс

Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт

1689.6 2086.5 2290.1 2374.3 2360.4 0 2360.4

үүнээс

Сүү сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

17.5 34.3 6.7 4.2 4.0 4.0

Нарийн боов, талх, чихэр үйлдвэрлэл

1412.6 1750.6 1948.8 1760.3 1598.8 1598.8

Хиам 0.0 1.7 10.4 13.4 24.7 24.7

Ундаа үйлдвэрлэл /согтууруулах ундаа ороод/

238.9 247.6 277.7 476.9 593.4 593.4

Хэрчсэн гурил - - - 53.2 90.6 90.6

Цай үйлдвэрлэл - - - 0.0 37.5 37.5

Давс олборлолт, иоджуулсан давс

20.6 52.3 46.5 66.3 11.4 0 11.4

Гутал, хувцас үйлдвэрлэл /оёдол/

408.5 598.7 1236.0 1135.3 1758.5 1758.5

Модон эдлэл үйлдвэрлэл

427.8 576.3 1023.6 703.8 918.1 918.1

Блок, тоосго 162.9 328.0 258.5 304.3 108.8 108.8

Гурил үйлдвэрлэл 399 141.8 17.7 73.4 0 0

Боловсруулсан мах - 0 0 132.0 0.0 0

Эсгий, эсгий эдлэл үйлдвэрлэл

1.6 136.8 26.2 69.8 63.2 63.2

Бусад /төмөр/ 41.5 49.7 38.5 56.6 81.3 81.3

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж

9081.1 6806.0 6737.8 6020.9 5390.0 2098.5 3291.5

үүнээс

Цахилгаан үйлдвэрлэл 6704.6 4228.2 3635.6 2618.8 1492.3 1492.3

Дулаан үйлдвэрлэл 2081.1 2179.3 2757.3 2755.0 3291.5 3291.5

Усан хангамж 295.4 398.5 344.9 647.1 606.2 606.2

Page 6: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

6

Нийт үйлдвэрлэлд цахилгаан, дулаан, усан хангамжийн үйлдвэрлэл 50.5 хувийг,

хүнсний үйлдвэрлэл 22.0 хувь, хувцас үйлдвэрлэл 16.5 хувь, модон эдлэл үйлдвэрлэл

8.6 хувь, барилгын ханын материал 1.0 хувь, эсгий, эсгий эдлэл 0.6 хувь, бусад

үйлдвэрлэл 0.8 хувийг тус тус эзэлж байна.

Аж үйлдвэрийн салбарын аж ахуйн нэгжид нийт 1026 ажиллагсад ажиллан, нийт

үйлдвэрлэлд хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжийн үйлдвэрлэл 80.4 хувийг эзлэж байна.

11648.5

10723.8

11628.4

10870.4

10680.3

2012 2013 2014 2015 2016

НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ /оны үнээр/

Хүнсний үйлдвэрлэл 22.0%

Хувцас үйлдвэрлэл 16.5%

Модон эдлэл үйлдвэрлэл

8.6% Барилгын ханын

материал 1%

Эсгий эдлэл үйлдвэрлэл

0.6%

Бусад үйлдвэрлэл 0.8%

Цахилгаан, дулаан, усан хангамж

50.5%

Нийт үйлдвэрлэл салбараар /хувь/

Page 7: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

7

Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын бүтцийг авч үзвэл:

Дүнд эзлэх хувь Өөрчлөлт/өсөлт+

бууралт-/ 2015 2016

Хүнсний бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл /боловсруулсан мах

ороод/ 23 22,0 -1.0

Хувцас үйлдвэрлэл 10,4 16,5 + 5.9

Мод модон эдлэл үйлдвэрлэл 6,4 8,6 +2.2

Ханын материал үйлдвэрлэл 2,8 1,0 -1.8

Бусад үйлдвэрлэл /эсгий, эсгий эдлэл ороод / 0.7 1,4 +0.7

Хүнсний салбарын үйлдвэрлэлтийн бүтцийг авч үзвэл:

2015 оноос хүнсний салбарын нийт үйлдвэрлэлт 0,6 хувь буюу 13,9 сая төгрөгөөр

буурсан байна.

Талх, нарийн боов, чихэр үйлдвэрлэл

74.1%

Архи, ундаа үйлдвэрлэл 20.1%

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн 0.2%

Хэрчсэн гурил 2.2%

Хиам 0.6% Иоджуулсан давс

2.8%

Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл 2015 он /хувиар/

Сүү сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

0.2%

нарийн боов, талх, чихэр үйлдвэрлэл

67.7%

хиам 1.1%

Ундаа үйлдвэрлэл 25.1%

Хэрчсэн гурил 3,8%

Цай үйлдвэрлэл 1.6%

Давс олборлолт, иоджуулсан давс

0.5%

Хүнсний үйлдвэрлэл 2016 он /хувиар/

Page 8: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

8

Баруун бүсэд хүнсний үйлдвэрлэл нь Завхан 22%, Говь-алтай 5.7%, Баян-өлгий 17.7%, Увс 81%, Ховд 43.8%, эзэлж байна. Увс аймгийн хүнсний үйлдвэрлэл 81% тай байгаа нь мах болон гурлын үйлдвэрлэл нь 97.6 % эзлэж байгаа нь нөлөөлсөн байна.

Аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн 2007 оноос хойшхи өсөлт,

бууралтыг диаграммаар үзүүлбэл:

Сүүлийн 10 жилээр нийт үйлдвэрлэлтийг авч үзэхэд жил тутам өссөн байдалтай

байна. Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт 2007-2011 он хүртэлх жигд өсөлттэй байгаа бөгөөд

2012 оноос бууралттай харагдаж байгаа нь төвлөрсөн эрчим хүчний системд холбогдож,

орон нутагт цахилгаан үйлдвэрлэж байсан өндөр өртөгтэй дизель станцийн үйлдвэрлэл

багассанаар улсаас авч байсан татаац зардлын хэмжээ буурч байгаагаас бууралт

харагдаж байгаа хэдий ч нь орон нутаг дахь бусад жижиг дунд үйлдвэрлэлийн цар

хүрээ, дэд бүтцийн өсөлт нэмэгдэж байгаа нь нийт үйлдвэрлэлийн өсөлтөнд эерэгээр

нөлөөлөх хандлага гарч байна.

22% 5.7% 17.7%

81%

43.8%

Завхан Говь-алтай Баян-өлгий Увс Ховд

Баруун бүсэд хүнсний үйлдвэрлэл хувиар

6415.2

7682.5 8689.6

10189.7

11594.6 11648.5 10723.8

11628.4 10870.4 10680.3

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Нийт үйлдвэрлэл / сая төг/

Page 9: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

9

Аймгийн аж үйлдвэрийн үндсэн үзүүлэлтүүд

Он

Бүтэ

эгд

эхүүн

үйл

двэрл

эл

т, о

ны

үнэ, сая.т

өг

Бүтэ

эгд

эхүүн

борл

уул

ал

т, о

ны

үнэ, сая.т

өг

Аж

ил

лагс

ды

н т

оо

Хөд

өл

мөрийн

бүтэ

эм

ж, саятө

г

Нэг

өд

рийн

үйл

двэрл

эл

т,

сая.т

өг

Нэг

хүнд

ноогд

ох

аж

үйл

двэрийн

бүтэ

эгд

эхүүн,

мян.т

өг

2007 6415.2 6390.4 780 8.2 25.7 80.7 2008 7682.5 7670.4 724 10.6 30.7 100.3

2009 8689.6 8653.2 735 11.8 34.8 116 2010 10189.7 10181.8 793 12.8 40.8 141.8

2011 11594.6 11546.2 868 13.3 46 163.8 2012 11648.5 11646.4 870 13.4 46.2 167.1

2013 10723.8 10642.7 902 11.9 42.6 153.6 2014 11628.4 11628.4 968 12 44.6 167.1

2015 10870.4 10762.5 1024 10.5 42.5 155.1

2016 10680.3 10680.3 1026 10.4 40.5 150.7

9081.1

6806 6737.8 6020.9

5390

2567.4

3917.8 4890.6 4849.5 5290.3

2012 2013 2014 2015 2016

Боловсруулах үйлдвэрлэл, Цахилгаан дулаан усан хамгамж

цахилгаан , дулаан, усан хангамж

боловсруулах үйлдвэр

12073 12693 13308.9 15685.1 18567.5 19258 12482.2

6021.4 5139 4949

124.5

115.9 161.8 166.1

163.7 182.2 190.8 241.5 241.2 287.7

147.2

143.1 142.7 138.7

149.4 160.6 200 172.2 215.7 202

1

10

100

1000

10000

100000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Цахилгаан, дулаан, усан хангамж /биет хэмжээгээр/

Цахилгаан үйлдвэрлэл

Дулаан үйлдвэрлэл

Усан хангамж

Page 10: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

10

Нэг хүнд ногдох аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний хэмжээ 2006 онд 70.7 мянган

төгрөг байсан бол 2016 оны байдлаар 150.7 мян төгрөг буюу 2.0 дахин өссөн байгаа нь

жил бүр тогтмол өсөлттэй байсныг харуулж байна. Аймгийн аж үйлдвэрийн салбарт

1026 ажиллагсад ажиллаж нэг ажиллагчийн хөдөлмөрийн бүтээмж 10.4 сая төгрөг,

жилд дунджаар 40.5 сая төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна. Аж үйлдвэрийн

салбарт ажиллагсадын тоо аймгийн нийт ажиллагсдын 3.2 хувийг эзэлж байна.

Завхан аймгийн аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийг баруун бүсийн

аймгуудын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн хэмжээтэй харьцуулан судаллаа. Мөн аймгийн

аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн улсын үйлдвэрлэлд эзлэх хувь хэмжээг авч

үзлээ.

Баруун бүсийн аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэлт /сая,төг/

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Завхан 5588.5 6415.2 7682.5 8689.6 10189.7 11665.4 11648.5 10723.8 11628.4 10870.4 10680.3

Говь-Алтай 2900 3478.1 6537.7 5578 11253.3 13870.9 12096.4 13938.4 10818.4 11735.4 13223.1

Баян-өлгий 4004.2 5204.9 8337 8024.5 8606.8 11284 11312.4 7445 12220.1 13921.6 11933.3

Ховд 1827.7 1696 2325.7 3852.1 4019.0 5710.2 4568.3 5533.6 5622.2 9468.2 9168.8

Увс 2771.8 3204.2 3989.1 5031.9 5784.8 12468.6 7661.6 8473.7 8955.6 13100 9435.0

2016 онд аймгийн аж үйлдвэрийн салбар баруун бүсийн нийт бүтээгдэхүүний 19.6

хувийг үйлдвэрлэсэн байна.

Гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл /биет хэмжээгээр/

Үзүүлэлт хэмжих

нэгж

гүйцэтгэл

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэл мян.квт.ц 12073 12693 13308.9 15685 18567.5 19257.9 12482.2 6021.4 5139.0 4949.0

Дулааны үйлдвэрлэл мян.г.кл 124.5 115.9 161.8 166.1 163.7 182.2 190.8 241.5 241.2 287.7

Савхин гутал хос 709 421 436 980 2197 2225 1839 1892 2363 2174

Хүүхдийн гутал хос 812 30 0 104 228 336 564 357 812 856

Монгол гутал хос 857 213 447 950 586 893 1178 1183 1466 1571

Монгол дээл ширхэг 1786 2426 1657 1880 3926 5441 7613 12521 6965 11590

Талх тонн 132.2 106.3 238.9 264.6 369.6 482.6 749.8 459.8 350.6 324.4

Нарийн боов тонн 84.6 89.9 143.9 232 366.4 463.1 888.3 626.9 448.5 384.5

Чихэр тонн 5.1 3.9 2.2 3.8 5.6 7.8 3.7 11.1 3.9 2.3

Архи дарс мян.л 143.9 74.6 54.4 60.5 48.6 42.8 53 39.4 46.1 40.0

Ундаа мян.л 56.6 25.7 2.4 10.9 21.2 37.1 15.9 16.2 187.4 401.5

Хиам тонн 29.5 2.2 5.3 4.4 0.4 - 0.3 1.8 2.4 4.8

Ус борлуулалт мян.куб.м 147.2 143.1 142.7 138.7 149.4 160.6 200 172.2 215.7 202

Page 11: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

11

Аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэл 2010 онтой харьцуулахад нийт үйлдвэрлэл

4,8 хувь буюу 490.6 мянган төгрөгөөр өссөн байна. Эдгээр өсөлт, бууралтанд

үйлдвэрийн нэгжийн үнийн өөрчлөлт, бүтээгдэхүүний биет хэмжээний өөрчлөлт суурь

онтой харьцуулахад хэрхэн нөлөөлсөнийг Талх, нарийн боов, чихэрийн үйлдвэрлэлийг

статистикийн индексийн шинжилгээний аргаар тооцож үзлээ:

Үйлдвэрлэсэн Талх, нарийн боов, чихэрийн нэгжийн үнийн өөрчлөлтийн

нөлөөлөл:

Ip=

01

11

PQ

PQ=

≈220.4 хувиар буюу 2.2 дахин үйлдвэрийн үнэ өссөн нь

үйлдвэрлэлтийг 1106 сая төгрөгөөр өсөхөд нөлөөлсөн байна.

2. Биет хэмжээний өөрчлөлтийн нөлөөлөл:

Iq =

00

01

PQ

PQ=

4.500

2.711≈ 142.1 хувиар буюу 1.4 дахин өссөн нь үйлдвэрлэлийн биет хэмжээг

210.8 мян.кг өсөхөд нөлөөлсөн байна.

Хоёр. Барилгын салбар

2016 онд барилгын салбарын мэдээнд барилга угсралт, их засвар, бүтээн

байгуулалтын ажилд аймгийн дүнгээр 23 тэр бум 822.1 сая төгрөгийн ажил гүйцэтгэснийг салбараар үзвэл:

Боловсрол, соёлын салбарт 6 тэрбум 291.3 сая төгрөг, авто зам, далан суваг, шугам, бусад зам талбайн ажилд 10 тэрбум 127.5 сая төгрөг, контор, үйлчилгээний барилгын ажилд 3 тэрбум 52.9 сая төгрөг, Инженерийн барилга байгууламжийн их засварын ажилд 6 тэрбум 347.7 сая төгрөг, бусад барилга байгууламжийн ажилд 822.1 сая төгрөгийн барилга угсралт, их засварын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн байна.

Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад оны эхнээс өссөн дүнгээр барилга угсралт их засварын ажил 45.2 хувиар буурсан ч улиралын гүйцэтгэлээр өнгөрсөн оны мөн үетэй ижил төвшинд байна.

Page 12: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

12

БАРИЛГА УГСРАЛТ, ИХ ЗАСВАРЫН АЖИЛ ТӨРЛӨӨР /мян.төг/

№ Барилгын төрөл Өссөн

дүнгээр Улирлын

дүн

Өмнөх онтой харьцуулсан хувь

Өссөн дүнгээр

Улирлын дүн

1 Орон сууцны барилга 905600.0 700000.0 16.93% 14.0%

2 Худалдаа, үйлчилгээний 171600.0 71600.0 60.18%

3 Зочид буудал 25000.0 25000.0

4 Эмнэлэг 0.0 0.0

5 Цэцэрлэг 1466800.0 615600.0 138.90% 6дах

6 Сургууль 1371562.2 1111562.2 197.28% 4дах

7 Соёлын 3452959.0 0.0 4дах

8 Спорт, биеийн тамир 2100000.0 0.0 262.50%

9 Конторын 2881335.9 1552335.9 172.64% 5дах

10 Эрчим хүчний 480660.0 358660.0 63.01% 1.4дах

11 Хатуу хучилттай авто зам 7502831.0 5103132.0 31.21% 7дах

12 Хайрган хучилттай авто зам 855329.1 855329.1

13 Төмөр бетон гүүр, гүүрэн гарц 0.0 0.0

14 Далан, суваг, шугам 1595993.0 0.0 30.78%

15 Бусад (бусад зам, талбайн ажил)

173400.0 0.0 76.39%

16 Орон сууцны барилгын их засвар

0.0 0.0

17 Орон сууцны бус барилгын их засвар

16975.0 16975.0 3.81%

18 Инжежерийн барилга байгууламжийн их засвар

822080.0 163080.0 84.54% 69.94%

Нийт 23822125.2 10573274.2 54.80% 99.65%

6298 7242

19014.8

38474.5

23822.1

2012 2013 2014 2015 2016

Барилга угсралт, их засварын ажил /сая.төг/

Page 13: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

13

Дүгнэлт

Завхан аймгийн хэмжээнд аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийг сүүлийн

10 жилийн байдлаар авч үзэхэд жил бүр тогтмол өсөлттэй байгаа ба 2006 онд нийт

үйлдвэрлэлт 5588.5 сая төгрөг байсан бол 2016 онд нийт үйлдвэрлэл 10680.3 сая

төгрөгт хүрч үйлдвэрлэл 2.0 дахин буюу 5091.8 сая төгрөгөөр өссөн байна. Сүүлийн

жилүүдэд үйлдвэрлэлийн хэмжээний тогтмол өсөлтөнд төрөөс явуулж буй жижиг дунд

үйлдвэрлэлийг дэмжих, дэд бүтцийг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд хэрэгжиж байгаа

төсөл хөтөлбөр, санхүүгийн дэмжлэг зэрэг нь нөлөөлж байна.

Нийт үйлдвэрлэлд цахилгаан, дулаан, усан хангамжийн үйлдвэрлэл 50.5 хувийг,

хүнсний үйлдвэрлэл 22.0 хувь, хувцас үйлдвэрлэл 16.5 хувь, модон эдлэл үйлдвэрлэл

8.6 хувь, барилгын ханын материал 1.0 хувь, эсгий, эсгий эдлэл 0.6 хувь, бусад

үйлдвэрлэл 0.8 хувийг тус тус эзэлж байна.

Мэдээнд хамрагдсан аж ахуйн нэгжид нийт 615 ажиллагсад ажиллан, нийт

үйлдвэрлэлд хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжийн үйлдвэрлэл 80.4 хувийг эзлэж байна.

Хүнсний салбарын үйлдвэрлэл болон Гутал, хувцас үйлдвэрлэл /оёдол/, модон

эдлэлийн үйлдвэрлэл нь илүү өсөлттэй байгаа нь нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн

өсөлтөнд эерэгээр нөлөөлж байна. Бусад салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн хувьд

жигд өсөлттэй байна.

Аймгийн аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн үндсэн үзүүлэлтүүдийг авч

үзхэд нэг ажилтны хөдөлмөрийн бүтээмж, нэг өдрийн үйлдвэрлэлтийн хэмжээ, нэг хүнд

ногдох үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний хэмжээ зэрэг жил бүр нийт үйлдвэрлэлийн

хэмжээний өсөлтийг даган жигд өсөж байна.

Цаашид үйлдвэрлэлийн хэмжээ, зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг улам

хурдацтай нэмэгдүүлэх, хангахад жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих, санхүүгийн болон

тоног төхөөрөмж бусад хөнгөлөлт, эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх зайлшгүй шаардлагатай

байгаа бөгөөд түүнд нөлөөлөх гол хүчин зүйл болох замын асуудлыг цогц хэлбэрээр

хурдацтай хөгжүүлэх нь чухал ач холбогдолтой байна.

Манай аймгийн хувьд зах зээлээс алслагдмал, дэд бүтэцийн хөгжил сул, хүн

амын нягтаршил бага байдаг зэрэг нь жижиг дунд үйлдвэрлэлийн өсөлтөнд зарим

талаар нөлөөлж байна.

Барилга угсралт, их засварын ажил 2015 онд 38 тэрбум 474.7 сая төгрөг болж

өнгөрсөн оноос 2 дахин буюу 19.4 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

Page 14: АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ … Taniltsuulga-2016 Aj... · нь гар үйлдвэрийн хоршооллын артелиуд байгуулагдаж

Завхан аймгийн аж үйлдвэр, барилга, үйлчилгээний салбар

14

Энэ онд манай аймагт дараах объектууд ашиглатанд орсон байна.

Үүнд: Улиастай сумын 30 ортой халдвартын эмнэлэг, Эрхэм Оргил ХХК-ны

худалдааны төвийн өргөтгөл, 30 айлын орон сууц, Дэвшил сургуулийн өргөтгөлийн 320

хүүхдийн хичээлийн байр, 25 айлын орон сууц, 15 айлын орон сууц, 12 өрөөтэй

үйлчилгээний барилга, Товцог багийн иргэдийн хөгжлийн төвийн барилга, Отгонтэнгэр

УТХГ-ын захиргаа, БОГ, Сав газрын захиргааны барилга, 30 ортой халдвартын

эмнэлэгийн гражийн барилга, Их-Уул, Шилүүстэй сумдын Төрийн банкны барилга,

Цагаанхайрхан, Түдэвтэй сумдын Цагдаагийн кабон зэрэг обектууд шинээр

ашиглалтанд орсон байна.

Ашигласан ном материал

1. Аймгийн нийгэм, эдийн засгийн 2006-2016 оны эмхэтгэл

2. Монгол улсын статистикийн 2006-2016 эмхэтгэлүүд

3. 1212.mn

4. Албан ёсны болон захиргааны сар, улирал, жилийн эмхэтгэлүүд 5. Сарын аж үйлдвэрийн мэдээ

Хянасан: Статистикийн хэлтсийн дарга Б.Цэгмид

Танилцуулга бичсэн: Статистикийн хэлтсийн

мэргэжилтэн Б.Энхмаа