НИЙГМИЙН СОНИН ZGM DAILY ЗГМ: СЭДЭВ НИЙТЛЭЛЧИЙН … · хамгаалагч гэсэн шаардлага тавьсан. Гэтэл “Хүндэтгэн

2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) ~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Агаарын үндэсний тээвэрлэгчдийн орлого 44 хувиар буурчээ

Эрчүүд “шалчигнасан” гэх үгэнд хамгийн их гомддог

Б.Хулан: Бүх зүйл дээр өөртөө үнэнч байхыг хичээдэг

8

13

17

0 1 3 4 0

Өнөөдөр Маргааш

5°C 13°C

-5°C -5°C

Агаарын болон авто тээврийн ачаа эргэлт буурсан бол төмөр замынх 7.7 хувиар өсжээ. Төмөр замаар тээсэн ачааны өсөлтөд экспортын ачаа 30 хувиар өссөн нь нөлөөлсөн байна.

Эрэгтэй хүн хамгийн хайртай хүмүүсээсээ ийм үг сонсвол сэтгэл нь маш их шархалж үлддэг.

2782.46 394.65 37.95 2.29

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

610.006.15%

АЛТ

1764.10 0.15%

ЮАНЬ ВОНЗЭС

5019.500.34%

НЕФТЬ

22.9462.43%

ХУРАЛДАЙ БОНД

108.18

САМУРАЙ БОНД

103.39

ЧИНГИС БОНД

102.56

ГЭРЭГЭ БОНД

102.38

Энэ дугаарт

НИЙГМИЙН СОНИН ZGM DAILY

Монгол цэргүүд олон улсын хүмүүнлэгийн ажилтны амийг аварлаа

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

3

20-21

ЗГМ: СЭДЭВ

Хатаж, тарчилсан говь нутаг буюу аврал эрсэн амь

4

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

7

Төрийн алба эзгүйрч, тэнцэх хүн ч олдохоо болилоо

Гэрэл зургийг Ж.Гэрэлчулуун

ТАХЛЫН ХАР САЛХИ МОНГОЛД ДЭГДЭЖ ЭХЛЭВ ҮҮ

6

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)

УЛС ТӨР

Б.Энхжаргал, ЗГМ сонин

Хилийн чанад дахь иргэдэд туслах зориулалттай сангаар дамжуулж гадаадад байгаа монголчууддаа туслах ёстой

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Коронавирусийн цар тахал гадаадад буй монголчуудад хүндээр тусаж буй. Хилийн чанадад буй

иргэдэд туслах зориулалттай Засгийн газрын тусгай сан байдаг бөгөөд тус сангаас иргэдээ дэмжих хэрэгтэйг дипломатч Б.Баттулга хэлж байна. Тэрбээр өмнө нь БНСУ дахь Монголын ЭСЯ-нд нэгдүгээр нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан юм. Энэ асуудлаар түүнээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Коронавирусийн дэгдэлтээс болж гадаадад буй монголчууд ажилгүй, орлогогүй, эх орондоо

буцаж чадахгүй байдалд ороод байна. Нэгэнт өдөр бүр онгоц нисгэж, иргэдээ авчирч чадахгүй энэ үед Монголын төр тэдэнд яаж туслах боломжтой вэ?

-Зөвхөн Сөүлд гэхэд Монгол руу буцах хүсэлтэй 3000 иргэн байна. Тэр хүмүүсийн байр байдлыг харвал Засгийн газар шийдтэй арга хэмжээ авахгүй бол хэцүүдэх нь. Гадаад харилцааны яаманд Гадаадад буй иргэдэд туслах сан гэж байдаг. Тус сангийн дүрмээр хилийн чанадад байгаа Монгол Улсын төлбөрийн чадваргүй иргэдэд тусламж, дэмжлэг үзүүлэх бөгөөд хилийн чанадад эрх нь зөрчигдсөн Монгол Улсын иргэний эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор гадаад улстай харилцах эрх зүйн гэрээг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой гарах зардлыг санхүүжүүлэх ёстой юм. Тэгэхээр гадаадад байгаа монголчууддаа Засгийн газар анхаарал тавьж, тэдгээр иргэнд тодорхой хэмжээний мөнгөн тусламжийг тус сангаар дамжуулан өгөх ёстой гэж бодож байна.

Тухайлбал, АНУ-аас БНСУ-д ирсэн монголын иргэн өөрөө төлбөрөө төлж дахин 14 хоног ганцаараа тусгаарлагдах шаардлагатай болж байгаа. Тус шаардлагаар буудалд

бууж болохгүй юм билээ. Гэтэл Солонгост хэзээ ч 14 хоногоор байр түрээсэлдэггүй. Хэдэн сараар гэрээ хийж, барьцаа хөрөнгө авч байж байраа түрээслүүлдэг. Энэ зардлаа нөгөө хүн маань өөрөө гаргана.

ёстой байдаг вэ? 500-1000 орчим ам.доллар.

БНСУ-ын Гадаадын иргэн харьяатын газрын хувьд визийн зөрчилтэй иргэнийг саатуулаад, өөрөөр нь зардлыг гаргуулах гэж нэлээн шахдаг. Зарим иргэн энэ хугацаанд төлбөр мөнгөө төлөөд эх орондоо ирэх нь бий. Бүр болохгүй бол тус улсын Хууль зүйн яамнаас зардлыг нь гаргаж, албадан буцаадаг. Харин визийн зөрчлөөс бусад тохиолдолд Элчин сайдын яаман дээрээ өргөдөл гаргаад, тэр дагуу ГХЯ-руу мэдэгдээд тусламж өгдөг юм. Гадаадад байгаа монголчууд маш олон асуудалтай тулгардаг. Тус улсад ажил хийж байгаад нас барчихсан тохиолдолд шарил чандарлах, чандрыг нь Монгол руу явуулах хүртэл асуудал гарна. Ар гэрийнхэн нь БНСУ-д ирэх боломжгүй үед ЭСЯ-ныхан энэ асуудлыг шийднэ. Эсвэл эмчилгээ хийлгэж байгаад төлбөрийн чадваргүйгээсээ болоод эмнэлгийнхээ барьцаанд орчихсон нь ч бий. Энэ мэт асуудалд Иргэдэд туслах сангийн хөрөнгийг зарцуулдаг.

-Тусгай үүргийн онгоцоор Монгол Улс иргэдээ авч байгаа.Гэвч энэ ажил яг тусламж хэрэгтэй хэсэгтээ биш, дарга нар гэр бүлээ авчирж байна

УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж НӨАТ-ын татварын 10 хувийг тав болгон бууруулах хуулийн төсөл өргөн барьсныг өчигдөр Төсвийн байнгын хороогоор хэлэлцлээ.

Б.Пүрэвдорж “НӨАТ нь дундаж орлоготой иргэдийн тооноос хамаарч их, багаар тогтоосон байдаг. НӨАТ барааны үнэд нөлөөлдөг учраас инфляцад нөлөөлдөг. Өндөр ашигтай ААН-д нөлөө үзүүлэхгүй ч бага орлоготой, жижиг дунд үйлдвэрүүдэд хүнд тусдаг. Харин НӨАТ таван хувь болсноор татварын бааз суурь

Хүний эрхийн үндэсний комиссын дарга Ж.Бямбадорж ажлаасаа чөлөөлөгдөх хүсэлтээ УИХ-ын даргад өгснийг хууль зүйн байнгын хороогоор хэлэлцэн дэмжлээ. "Зөв амьд рах ухаан" ТББ-ын тэр гүүн Г.Загдаа ХЭҮК-ын дарга Ж.Бямба доржийн "Гөлөг нүүдтэй гөлөг шиг харьцах хэрэг тэй" гэж утсаар ярьсан бич-лэгийг олон нийтэд цацсан юм. Энэ нь олон хүнийг дургүйц лийг хүргэсэн бөгөөд түүнийг ёс зүйн хариуцлага хүлээх шаардлагатай гэж үзэж байв.

Хүний эрхийн үндэсний комиссын даргыг УИХ-аас

БАЙНГЫН ХОРОО

НӨАТ-ыг таван хувь болгох төслийг дэмжсэнгүй Ж.Бямбадорж 65 нас хүрсэн гэх шалтгаанаар өргөдлөө өгчээ

гэсэн гомдол их гарч байна. -БНСУ дахь Монголын ЭСЯ-

ны вэб сайтан дээр ямар хүмүүсийг эхний ээлжинд авчрах вэ гэсэн шаардлагыг тавьсан байна. Эмчийн хяналтад байгаа, жирэмсэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй, өндөр настан, бага насны хүүхдийн асран хамгаалагч гэсэн шаардлага тавьсан. Гэтэл “Хүндэтгэн үзэх шалтгаантай” гэсэн шалтгаанаар хамгийн сүүлийн Сөүлийн нислэгээр 50 гаруй хүн авчирсан байна. Дээр дурдсан шалтгаанууд чинь хүндэтгэн үзэх шалтгаан биш юм уу. Тиймээс л онгоцонд багтаагүй иргэд бухимдаад байгаа юм.

-Тусгай үүргийн онгоцоор ирж байгаа иргэдийн нэрийг нууцалж байгаа нь иргэд хардах шалтгаан болоод байна л даа.

-256 хүн ирлээ гэхэд цаана нь утсаар бүртгүүлсэн ч суудалд багтаагүй 1600 хүн байна. Тэр хүмүүс “Би ямар шалтгаанаар үлдчихэв ээ” гэдэг асуудал гарч ирнэ. УОК-ын даргын хүү жишээлбэл тусгай үүргийн онгоцоор ирсэн байна. Тэр хүн “Хүндэтгэн үзэх шалтгаан” гэдэгт ороод ирчихсэн нь дарга нар энэ мэтээр гэр бүлээ эхлээд авчраад байгаа юм биш үү гэсэн хардалтыг төрүүлж байна.

Ө.ЭНХТҮВШИН ДАРГЫН ХҮҮ “ХҮНДЭТГЭН ҮЗЭХ ШАЛТГААН” ГЭДЭГТ ОРООД ИРЧИХСЭН НЬ ДАРГА НАР ЭНЭ МЭТЭЭР ГЭР БҮЛЭЭ ЭХЛЭЭД АВЧРААД БАЙГАА ЮМ БИШ ҮҮ ГЭСЭН ХАРДАЛТЫГ ТӨРҮҮЛЖ БАЙНА.

Солонгосын 14 хоногийн тусгаарлалтаас гарсан иргэн наашаа ирэх гэхээр нислэг байхгүй. Дахиад л амьдрах зардал хэрэгтэй болно. Өнөөдөр УОК-т иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээс багагүй хэмжээний хандив ирж байгаа. Тэр хөрөнгөнөөс Иргэдэд туслах санд шилжүүлээд гадаадад байгаа иргэддээ туслах ёстой гэж бодож байна.

-Тус сангаас нэг хүнд хэдий хэмжээний тусламжийг олгох

Б.Сэлэнгэ, ЗГМ сонин

нэмэгдэнэ. Монголд 180 мянган аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаагийн 90 мянга нь “Х” тайлан гаргадаг. Хэрэв татварыг таван хувь болгосноор ойролцоогоор 60 мянган аж ахуйн нэгж татвар төлөгч болно. НӨАТ

далд бизнесийг ил болгодог” гэж өргөн барьсан төслийнхөө талаар танилцуулсан юм.

Гэвч Байнгын хорооны гишүүдийн дийлэнх нь уг хуулийн төслийг хэлэлцэх шаардлагагүй гэж үзжээ.

Б.Баттулга: Тодорхойгүй шалтгаанаар 50 гаруй иргэн ирсэн байна

томилдог бөгөөд төрийн тусгай албан тушаалд тооцогддог. Харин тэрбээр ажлаас чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргахдаа Төрийн албаны тухай хуулийн 41.2 дугаар заалтыг үндэс болгожээ. Энэ нь Төрийн албан хаагчийн төрийн алба хаах насны дээд хязгаар нь 65 нас байна гэсэн заалт юм.


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГМИЙН СОНИН 03 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)

Амиа хорлохыг завдсан 15 настай охиныг аварчээ

Г.Эрмүүн, Э.Эрхэмбаяр нарын үзүүлбэр Best of Voice-д

багтав

Хан-Уул дүүргийн “Хүннү вилла” хотхонд амьдардаг 15 настай охин амиа хорлохоор завдаж, түүнийг онцгой байдлын алба хаагчид аварчээ. Тодруулбал, “15 настай охин гэрийнхээ хаалгыг дотроосоо түг-жээд амиа хорлож болзош-гүй байна, хаалгыг нь

онгойлгож өгнө үү" гэсэн хүсэлтийг цагдаагийн байгууллагаас Онцгой байдлын албанд ирүүлсэн байна. Нийслэлийн Аврах ангийн долоон алба хаагч амиа хорлохоор завдсан охиныг шуурхай аварч, Цаг-даа гийн хоёрдугаар хэлтэст хүлээлгэн өгчээ. █

А з и й н т е л е в и з и й н наад маас “Шилдэг шоу нэвтрүүлэг”, “Шилдэг нутаг -шуулсан шоу” номи нациудын эзэн болсон The Voice Of Mon-golia шоу хоёр дахь жилдээ монголчуудын нүд, чихийг баясгаж буй. Дэлхий даяар алдартай тус шоуны шилдэг оролцогчдыг нэрлэдэг 1.2 сая дагагчтай Best of Voice хуудас дөрөвдүгээр сарын

10-ны шилдэг үзүүлбэрийн жагсаалтад Г.Эрмүүн, Э.Эрхэм баяр нарын үзүүл-бэрийг багтаажээ.

С.Ононбат шүүгчийн багийн хамгийн гал гарсан үзүүл бэрийг толилуулсан оролцогчид алдарт дуу-чин Бруно Марсын зохиож, охидын Sugababes хамт-лагийн дуулсан Killa on the run дууг дуулсан юм. █

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Нийслэлийн онцгой байдлын албанд тээвэр, шатахуун худалдан авах тендерТЕ Н Д Е Р Ш А ЛГА РУ УЛ А ЛТЫН ДУ ГА А Р: ОБЕГ/202001040Нийслэлийн онцгой байдлын газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Нийслэлийн онцгой байдлын албанд тээвэр, шатахуун худалдан авах тендер -ыг нийлүүлэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.Тендерийн баримт бичгийг (хүсвэл нэмэлт хувийг) бичгээр хүсэлтээ гаргаж, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр иж бүрдэлээр нь 50,000 төгрөг, эсхүл түүнтэй тэнцэх хэмжээний чөлөөтэй хөрвөх валютаар худалдан авч болно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.Үүнд:Борлуулалтын хэмжээ: ШаардахгүйТүргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: ШаардахгүйСанхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: 2019, 2018 оны аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайланг ирүүлнэ.Сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын

өртөг: 2019, 2018 оны дундаж нь санал болгож буй үнийн дүнгийн 100 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг гүйцэтгэсэн байнаТусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Бүх төрлийн шатахуун, шингэрүүлсэн шатдаг хий импортлох тусгай зөвшөөрөлБүх төрлийн шатахуун, шингэрүүлсэн шатдаг хийн бөөний худалдаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөлТендерийн хамт 0 төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.Тендерийг 2020 оны 05-р сарын 11-ний өдрийн 10 цаг 00 минут-аас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05-р сарын 11-ний өдрийн 10 цаг 30 минут-т нээнэ.Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй эсэх: ЭрхгүйДотоодын давуу эрх тооцох эсэх: Тооцохгүй Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4-р хороо, Самбуугийн гудамж, өөрийн байр, 103,

Утас: 262248, 80009101Имэйл хаяг: [email protected]

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА Огноо : 2020-04-10Ховордсон амьтдын эвэр, арьсыг худалдан борлуулах гэж байсныг илрүүлэв

Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт иргэн Н, Б, Э, Ш нар нь ашиг олох зорилгоор дөрвөн ширхэг цаа бугын эвэр, хоёр ширхэг аргаль хонины эвэр, нэг ширхэг янгир ямааны эвэр, тас шувууны хоёр ширхэг хөл, саарал чонын дөрвөн ширхэг арьс, хүрэн баавгайн нойтон арьс, гавлын яс, соёо тус бүр гурван ширхэг мөн дөрвөн ширхэг ангийн түүхий эдийг хадгалж, худалдан борлуулах гэж байжээ. Тус хэргийг Экологийн цагдаагийн алба хаагчид илрүүлэн, эд мөрийн баримтыг хураан авч, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр амьтад нь Амьтны тухай хуулийн 7.1 дүгээр зүйлд заасан нэн ховор болон ховор амьтны жагсаалтад орсон, устах аюул тулгараад буй төрөл зүйлүүд юм. █

Өмнөд Судан улсад энхийг сахиу лах UNIMISS ажил-лагаанд үүрэг гүй цэтгэж байгаа

Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний IX ээлжийн мотобуудлагын батальон барь цаалагдсан хүмүүн-лэгийн ажилтны амийг аварчээ. Тодруул бал, энэ сарын 11-ний өдөр Бэнтью хот дахь НҮБ-ын баазын шалган нэвтрүүлэх цэгийн гадна зэвсэглэcэн орон нутгийн долоон иргэн “Хил хязгааргүй эмч нар” байгууллагын ажилтныг барьцаалах оролдлого хийснийг манай цэргийн алба хаагчид таслан зогсоосон байна. Эргүүлийн баг НҮБ-ын баазын гадна зэвсэггүй бүсэд аюултай нөхцөл үүсмэгц үйлдлийг таслан зогсоож, хэлэлцэхээр оролдсон

Монгол цэргүүд олон улсын хүмүүнлэгийн

ажилтны амийг аварлааБарьцаалах оролдлого хийсэн этгээдүүд зүсээ хувилгасан цэргийн алба хаагч болон

цагдаагийн ажилтнууд байжээ

боловч тэд цэргийн алба хаагчид руу орилж, уурлан, буу тулган сүрдүүлж, хүмүүнлэгийн ажилтныг хүч хэрэглэн мотоцикл дээр суулган авч явах оролдлогыг хэд хэдэн удаа хийсэн аж.

Манай энхийг сахиулагчид шат дараалсан арга хэмжээ авсан боловч зэвсэгт этгээдүүд хүмүүнлэгийн ажилтныг барь-цаалан зугтахыг оролдсоор байсан тул “Зүчи” эргүү лийн бүлэг тэднийг саатуулан зог-соож, аврах ажиллагааг эрс-дэлгүй явуулжээ. Энэ үед хал-даг чид манай алба хаагчдыг зэвсэг хэрэглэн зогсоохыг оролдсон байна.

Тус явдлын дараа хошууч генерал Карло Куал Руаи болсон явдалд харамсаж байгаагаа илэрхийлэн, мужийн зохицуулагч болон монгол цэргүүдээс уучлал хүссэн юм. Учир нь хүмүүнлэгийн

ажилтныг барьцаалах оролд-лого хийсэн этгээдүүд нь энгийн хувцас өмс сөн цэргийн алба хаагчид болон орон нутгийн цагдаагийн ажилтнууд байжээ. Харин мужийн зохицуулагч, хатаг тай Хироко Хирахара “Мон голын батальоны цэргийн алба хаагчид зэвсэглэсэн этгээдүүдийн заналхийллийг үл тоон, эрсдлийг сөрөн хариу буудлага хийлгүйгээр хүмүүн-лэгийн ажилтны амь нас, аюулгүй байдлыг хангасанд сэтгэл өндөр байна. Монгол цэргүүд шаардлагатай үед зэвсэг хэрэглэх бүрэн чадвартай, мэргэжлийн цэргүүд гэдгээ дахин баталлаа. Та бүхэнд НҮБ ямагт итгэж, та бүх нээр бахарх даг” хэмээн талархлаа илэрхийлж, тус улсын цэргүүд дахин ийм үйлдэл гаргавал хатуу арга хэмжээ авна хэмээн мэдэгджээ. █

Т.Намуун, ЗГМ сонин

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) ЗГМ: СЭДЭВ

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн алба

Эдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.БаяртогтохУтас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Г.Баярсайхан

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› [email protected]

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Хатаж, тарчилсан говь нутаг буюу аврал эрсэн амь

Монгол Улсыг усны хагал-ба раар нь 29 сав газарт ху-ваадаг. Тэднээс

нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээрээ хамгийн том нь алтайн өвөр говийн сав газар юм. Өмнөговь, Баянхонгор, Говь-Алтай, Өвөрхангай аймгийн 22 сумыг хамардаг тус газарт гол, горхи ховор учир хүн, мал нь булаг шанд, гүний усаар ундаалдаг. Гэхдээ усны нөөц багатай тус бүсэд уул уурхайн бүтээн байгуулалт явагдаад

олон жил өнгөрлөө. Эдгээр аймагт алт, нүүрс, зэс зэргийг хайж, олборлодог томоохон компаниуд үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд нинжа ч олноор цугларч, газар сэндийчдэг.

Уул уурхайн бүтээн байгуу-лалт явуулж, байгалийн баялаг олборлоход хамгийн хэрэгцээтэй зүйл бол ус. Уурхай эрхэлж буй компанийн олонх нь газрын гүнээс ус авч ашигладаг. Гүний ус хамгийн багадаа 10 мянга, цаашлаад нэг сая жилийн дараа нөхөгддөг учир алтнаас илүү үнэ цэнтэй. Алтайн өвөр говийн сав газар бол Улаан номонд бичигдсэн

ховор, нэн ховор амьтан, ургамал элбэгтэй. Тиймээс ус хомсдож, булаг шанд ширгэх нь зэрлэг ан, амьтан харангадаж үгүй болох эрсдэл бий болгож байна. Түүгээр ч зогсохгүй мал услахад ч хүндрэлтэй болсныг малчид хэлж байна.

2000 МАЛ УСАЛДАГ БАЙСАН ХУДАГ ЧӨДРИЙН МОРЬ Ч УСЛАХААРГҮЙ БОЛСОН

2025 оноос эхлээд говийн усны нөөц уул уурхайн үйлдвэрлэлийн хэрэгцээг хангаж чадахгүйд хүрэхийг усны мэргэжилтнүүд сануулдаг. Гэхдээ үүнээс ч наана усны нөөц

хомсдож, хүн мал харангадаж мэдэх нөхцөл үүсээд байгааг нутгийн иргэд хэлж байна. Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын иргэн Б.Бүддорж “Сүүлийн жилүүдэд манай сумын гурван багийн 100 гаруй худаг ширгэсэн. Өмнө нь 2000 мал усалдаг байсан Сийрэст багийн нутагт байрладаг Гэзгийн ус нэртэй худаг хоёр жилийн өмнө чөдрийн хоёр морь услах ч усгүй болсон. Харин одоо газар нь хатсан байдалтай байна. Булаг, шанд, худаг ширгэснээс болоод олон малчин малаа усалж чадахгүй байдалд хүрсэн” хэмээн ярив.

Гүний ус хамгийн багадаа 10 мянга, цаашлаад сая жилийн дараа нөхөгддөг учир алтнаас илүү үнэ цэнтэй

2009 онд усны тухай хуульд өөрчлөлт оруулахдаа усны нөөц ашиглах зөвшөөрлийг таван жилээр олгодог байсныг 30 жил болгож өөрчилжээ.

МАНАЙ УЛС УСНЫ ХЭРЭГЛЭЭНИЙХЭЭ 80 ХУВИЙГ

ГҮНИЙ УСААР ХАНГАДАГДэлхийн ихэнх орон усны

хэрэгцээнийхээ 80 хувийг гадаргын усаар, 20 хувийг гүний усаар хангадаг. Харин манай улсад байдал эсрэгээрээ. Тодруулбал, манайд усны хэрэглээний 80 орчим хувийг нийт нөөцийн 1.9 хувь болох газрын доорх усаар хангаж байна. Бусад улсад хүн, мал, амьтныхаа усны хэрэгцээг хангаад, үлдсэн хэсгийг нь уул, уурхайд ашигладаг бол манайд уул уурхай давуу эрхтэй байгаа юм. Гэтэл газар доорх усыг ашиглах, хамгаалах харилцааг зохицуулсан хууль, тогтоомж, эрх зүйн баримт бичиг х а н г а л т г ү й байна. Уул, у у р х а й н чиглэлээр үйл а ж и л л а г а а явуулж буй ихэнх компани унданд хэрэглэх б о л о м ж т о й цэнгэг усаар алт, зэс, нүүрс угааж байна. Мөн 2009 онд усны тухай хуульд өөрчлөлт оруулахдаа усны нөөц ашиглах зөвшөөрлийг таван жилээр олгодог байсныг 30 жил болгож өөрчилжээ. Ийнхүү хайгуулын компанид усны нөөц ашиглах давуу эрхийг урт хугацаанд олгосонд иргэд бухимддаг. Тиймээс иргэдэд ундны усны хэрэглээний давуу эрх бий болгох, гадаргын усны хэрэглээг нэмэгдүүлэх шаардлагатай юм.

ГОВЬД УСНЫ ТӨЛӨӨДАЙН ДЭГДЭЖ

МЭДЭХЭЭР БАЙНАСүүлийн жилүүдэд Алтайн

өвөр говийн сав газар хурд тунадас багатай, ган гачигтай байх болжээ. Үүний улмаас хүн, мал туйлдаж байгааг ард иргэд хэлж байна. Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын Билгэх багийн малчин Б.Буянхишиг “Гүний усыг

ингэж замбараагүй цацах юм бол мал, малчин, ан амьтан, ургамал ногоо аль, аль нь үгүй болох эрсдэл үүснэ. Газрын хөрсөнд чийг ойрхон байж, үүл хураа татаж, бороо ордог. Газрын хөрс хуурай шавар болчихвол хур хаяхгүй шүү дээ. Тэгэхээр говийн гүний усыг татаж болохгүй. 1970-аад онд байсан манай энгэрийн булаг, шандууд бүгд ширгэсэн. Газрын хөрсөнд байгаа ус хүний судсаар гүйх цустай ижил. Жамаараа урсаж байхад нь машинаар татчихаар ажиллагаа нь доголдоно шүү дээ” гэлээ.

Ган гачиг зөвхөн Өмнөговь аймагт бус Баянхонгор, Говь-Алтай, Өвөрхангай аймагт ч тохиолдож байна. Мазаалай, бөхөн, хулан, хавтгай зэрэг

ховор амьтдын тоо толгой өвс, усгүйн улмаас багасаж, аврал эрсэн амь тарчилж байгааг олон жилийн турш ярьсан ч ямар нэг арга хэмжээ авалгүй ө н ө ө д р и й г хүрлээ. Хэчнээн амьтан ус,

өвсгүйн улмаас өлсөж, харангадаж үхэж байгаад хяналт тавьдаг мэргэжлийн байгууллага ч алга. Энэ талаар тодруулахаар БОАЖЯ-нд хандахад “Хаана, ямар шалтгааны улмаас хэчнээн мал амьтан устаж байгааг бид хэлэх боломжгүй. Мэргэжлийн хяналтын байгууллага хянаж, шалгадаг байх” гэсэн бүрхэг хариулт өгсөн юм.

100 жилийн өмнө Австралийн Калагури цөлд алтны томоохон орд илэрч, хүмүүс эхэндээ алтны төлөө дайтаж байсан түүх бий. Харин сүүлдээ усны хомсдол нүүрлэж, усны төлөө нэгнийхээ аминд хүрч байжээ. Үүний адил манай говьд алт, нүүрс, зэс, мөнгөний төлөө бус усны төлөө дайн дэгдэж мэдэхээр байгааг нутгийн иргэдийн амнаас сонслоо.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 05 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)ЗГМ: СЭДЭВ

Хэчнээн амьтан ус, өвсгүйн улмаас өлсөж, харангадаж үхэж байгаад хяналт тавьдаг мэргэжлийн байгууллага ч алга.

Манай орны усны нөөц

нуур

гол, мөрөн

мөнх цас, мөсөн гол

газрын доорх ус

нийт

88.6

6.134,600

3.419,400

10,800 1.9

100.0564,800

500,000

Гүний усны нөөцийн талаар болон түүнийг зохицуулах хууль тогтоомж, гарц, гаргалгааны талаар техникийн ухааны доктор, усны зөвлөх инженер Ц.Сосорбарамаас тодрууллаа.

-Алтайн өвөр говийн сав газарт гүний усны нөөц хомс-дож байгааг нутгийг иргэд хэлж байна. Үүний шалтгаан нь уул, уурхайн компаниуд уу?

-Говь хээрийн нутгийн усны үндсэн эх үүсвэр нь газар доорх усны баялаг байдаг. Үүнийг усны орд гэж нэрлэдэг. Эдгээр орд нөхөн сэргээгдэхдээ хамгийн багадаа 10 мянган жил болдог. Харин голын ус 14 хоногт сэлбэгддэг. Тэгэхээр гүний ус бол маш үнэ цэнтэй. Энэ эрдсээр хүн амын болон малын хэрэгцээг хангаад, дараа нь өртөг бий болгох үйлдвэрлэлд ашиглах хэрэгтэй. Гэтэл манайд уул, уурхайн зөвшөөрөлтэй, зөвшөөрөлгүй олон компани маш их ус хэрэглэснээс болоод усны нөөц хомсдож байна.

-Уул, уурхайн компаниуд үйл ажиллагаагаа явуулахдаа бүгд гүний цэнгэг ус ашигладаг уу?

-“Оюутолгой” ХХК-аас бусад нь уух боломжтой, цэнгэг усаар нүүрс, алт, зэс угааж байна.

Уух боломжтой усаар нүүрс угааж байна

Гэхдээ “Оюутолгой” ХХК уух боломжгүй, эрдэс бүхий усаар үйлдвэрлэлээ явуулдаг ч тэр усыг цэвэршүүлээд, унданд хэрэглэх боломжтой. Гэхдээ эдгээр ордын аль нь ч төрийн мэдэлд байхгүй, төр үүнд хяналт тавихгүй байна. Учир нь 2009 онд усны тухай хуульд өөрчлөлт оруулж, зөвшөөрөл олгох лицензийг 30 жил болгож өөрчилсөн. Энэ нь байгалийн баялаг ард түмний мэдэлд байх хуультай зөрчилдөж байгаа юм.

-Гүний ус ашиглах гүй гээр уул уурхай үйл ажил лагаагаа явуулах боломж бий юу?

-14 хоногт нөхөн сэргээгдэх боломжтой га даргын усыг ашиглах хэрэгтэй. Ингэснээр 200-300 метр шавар доор байгаа, нөхөн сэргээгддэггүй гүний усыг хэрэглэхгүй байх боломж бий болно.

-Усны нөөц багасахад уур-хай гаас өөр ямар хүчин зүйл нөлөөлж байна вэ?

-Дэлхий нэг градус дулаарч байхад Монголд гурван градус дулаарч байна. Тэгэхээр дулаарлын улмаас хур бороо орохгүй болж, гадаргын тунадас багассан. Газрын гадарга дээр тогтсон чийг гүнийхээ усыг тэтгэдэг юм. Өөрөөр хэлбэл, цас, бороо орохгүй байхаар гүний усны нөөц багасна. Жишээ нь, Туул

голын усны 75 хувь нь хур бороо, цас мөсөөр, 15 хувь нь голын эхэнд байдаг мөнх цэвдгээр тэжээгддэг. Маш бага хэсэг нь газрын доорх усаар тэтгэгддэг. Тэгэхээр усны нөөц хур, тунадастай шууд холбоотой.

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

ДЭЛХИЙН ИХЭНХ ОРОН УСНЫ ХЭРЭГЦЭЭ-НИЙХЭЭ 80 ХУВИЙГ ГАДАРГЫН УСААР, 20 ХУВИЙГ ГҮНИЙ УСААР ХАНГАДАГ. ХАРИН МАНАЙ УЛСАД БАЙДАЛ ЭСРЭГЭЭРЭЭ. ТОДРУУЛБАЛ, МАНАЙД УСНЫ ХЭРЭГЛЭЭНИЙ 80 ОРЧИМ ХУВИЙГ НИЙТ НӨӨЦИЙН 1.9 ХУВЬ БОЛОХ ГАЗРЫН ДООРХ УСААР ХАНГАЖ БАЙНА.

Хэмжээ (сая метр куб)

Эзлэх хувьТөрөл

авах хүмүүс онлайнаар авна уу” гэсэн бичиг наасан байлаа. Харин ХӨСҮТ-ийн баг шинжилгээ авч байв. Эмнэ лэгт хэвтэгсэд болон эмнэлгийн ажилчдыг өрөөнд нь тусгаарлажээ.

16:00 цаг. Сэжигтэй тохиолд-лоос шинжилгээ авсан ХӨСҮТ-ийн баг “УБ Сонгдо” эмнэлгээс гарахдаа “Улаанбаатар Сонгдо эмнэлэгт илэрсэн сэжиг тэй тохиолдлоос шин-жил гээ авсан. Батлагдсан тохиолдол биш” гэсэн хариулт өгсөн юм.

16:45 цаг. Уг сэжигтэй тохиолдлын шинжилгээг хур-давчилсан оношлуулаар оношлоход эерэг гарчээ. Улмаар тухайн иргэнийг ганцааранг нь тусгаарласан байна.

16:55 цаг. Эрүүл мэндийн яам, ХӨСҮТ-ээс мэдээлэл хийсэн ба тухайн иргэнээс дахин шинжилгээ авах гэнэ. Албаны хүмүүсийн мэдээлснээр PCR шинжилгээний хариуг баталгаат гэж үзэх аж. Эхний мэдээллээр нэг хүнээс сэжигтэй тохиолдол илэрсэн бол ЭМЯ-ны мэдээлс-нээр хоёр хүн боллоо. Тухайн иргэд нь хоёулаа “УБ Сонгдо”-д хэвтэн эмчлүүлж байв. Тэд 40 болон 80 настай.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) НИЙГЭМ

ТАХЛЫН ХАР САЛХИ МОНГОЛД ДЭГДЭЖ ЭХЛЭВ ҮҮ

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

Өчигдөр Монгол Улсын хэмжээнд хар өдөр болж өнгөрлөө. Тэртэй тэргүй түгшүүр

дор амьдарч буй монголчууд энэ өдрийн өглөөг ЭМЯ-ны ёстой л ёрын гэж хэлж болох хар мэдээг сонсож угтав. 11:00 цагийн ээлжит мэдээгээр коронавирусийн халдвартай 13 хүн илэрснийг албаныхан мэдэгдэж, нийт халдварлагсдын тоо 30 болсныг зарласан билээ. Харин тун удалгүй араас нь залгаад жинхэнэ аюулын харанга дэлдсэн мэдээг дахин зарлалаа. Манай улсад өчигдрийг хүртэл дотоо доосоо коронавирусийн тохиол дол илрээгүй байсан юм. Гэтэл дотоодоос хоёр хүн коронавирусээр халдварласан нь илэрснээр монголчуудад түгшүүрийн дохиог өгч, “улаан гэрэл” асаалаа.

Урин дулаан цаг ирж буйтай холбогду улан иргэдийн сонор сэрэмж суларч, амны хаалт зүүх нь эрс багассан. Түүнч лэн дэлгүүр хоршоо, амралтын бүс нутгаар хүүхэд, хөгшидгүй салхилах нэрийн дор

зугаалах нь нэмэгдэж байгааг анхааруулаад байгаа ч, нэн амгалан тайван болцгоосон байсан маань дэндүү алдаа болохыг одоо ухаарах ёстой болж байна. Нийслэлийн хүн амын бөөгнөрөл, төвлөрөл хамгийн их байдаг Сүхбаатар дүүрэг дэх “Улаанбаатар Сонгдо” эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байсан хоёр иргэнээс титэмт вирусийн халдвар илэрсэн нь дотоодод халдвар тархсаныг гэрчилж, халдвар авсан нийт иргэдийн тоо огцом нэмэгдэж одоогоор 32-т хүрчихлээ. Цаашдаа хэд болж нэмэгдэхийг мэдэхгүй. Юутай ч бидний задгай, амгалан байх цаг эцэслэж байна. Аюул хажууд ирчихлээ. Тэдгээр дотоодоос илэрсэн хоёр иргэн өнгөрсөн бямба гарагт тус эмнэлэгт хэвтсэн тухай мэдээлэл байна. Өчигдөр бидний сурвалжлах баг үүргийнхээ дагуу “Сонгдо” эмнэлэгт очсон боловч харуул хамгаалалт гаргасан байлаа.

15:30 цаг. Энэ үед тус эмнэ-лэгт очиход орох, гарах хөдөлгөөнийг бүрэн хязгаар-лаж, үүдэндээ “Эмнэлэг түр ажиллахгүй байна. Эргэлт авахгүй. Шинжилгээний хариу

17:00 цаг. Түргэвчилсэн оношлуураар илэрсэн хоёр иргэний нэг болох 80 настай хүний ач хүү нь өнгөрсөн хоёр дугаар сард Улаан-Үдэд очоод ирсэн бөгөөд нэг сарын дараа өвөөтэйгээ уулзсан гэх мэдээлэл цацагдав. Харин 40 гаруй насны иргэний хувьд ууш гины хүнд хэлбэрийн хатгалгаатай байжээ.

17:15 цаг. Эхний шинжил-гээний хариу эерэг гарсан тул “Сонгдо” эмнэлэг рүү орох, гарах хөдөлгөөнийг бүрэн хорилоо. Тодруулбал, тус эмнэ-лэг рүү баруун, зүүнээс орох авто болон явган хүний гарцыг хааж, цагдаагийн хам гаалалтад аваад байв.

Зөвхөн хөл хорионд байсан иргэдээс илэрч байсан коро-навирусийг бид хяналтаасаа алдсан байх магадлал нэн өндөр боллоо. Эрсдэл нэмэгд-сэн энэ цаг үед элэг нэгт ард түмнээ, ах дүүсээ, гэр бүлээ эрсдэлд оруулахгүйн тулд иргэн бүр амны хаалтаа тогтмол зүүж, гараа угааж, ариутгаарай. Шаардлагагүй тохиолдолд гадагш зорчихгүй байж, өөрий-гөө бүрэн тусгаарлахыг албаны хүмүүс сануулсаар байна. █

ЗГМ: ТОВЧХОН СТАТИСТИК

3413 Грамм. Эрүүл мэндийн яамны “Төрөлтийн цахим бүртгэл”-ээр 2020 оны гуравдугаар сард 6319 эх амаржиж, 6399 хүүхдэд регистрийн дугаар олгожээ. Нийт төрсөн хүүхдийн 3201 нь хүү, 3198 нь охин, 157 нь ихэр, хүүхдийн дундаж жин 3413 грамм, дундаж өндөр 50.8 см байна.

БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТНийслэлийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2019 онд Сонгинохайрхан дүүргийн 22 дугаар хорооны нутаг дахь “Цагдаа” толгой орчмыг цэцэрлэгт хүрээлэн болгон тохижуулах ажил эхэлсэн бөгөөд одоогоор хашаа, явган хүний замын тохижилтыг нь хийж байна. Тус цэцэрлэгт хүрээлэнгийн нийт талбайн хэмжээ дөрвөн га байх юм.

БОЛОВСРОЛ

28Мянга. Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын онлайн бүртгэл өнөөдөр 18:00 цагт дуусна. Бүртгэлийн хугацааг сунгахгүй, нэмэлт бүртгэл хийхгүй гэдгийг Боловсролын үнэлгээний төвөөс мэдэгдсэн. Энэ жил 28 мянган сурагч төгсөж байгаа ч өнгөрсөн жилийн хүүхдүүд нэмэгдээд нийт 32 мянган шалгуулагч ЭЕШ өгнө гэж тооцоолжээ.

АТГАвлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтэст 2020 оны эхний улиралд 142 хэрэг бүртгэгдсэний 118 нь авлигын гэмт хэрэг байна. Үүнийг задалбал 92 нь эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах, 20 нь хахууль авах, 10 нь хахууль өгөх, найм нь үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих болон хуулийн этгээдийн эрх мэдлийг урвуулан ашиглах, төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан тус бүр нэг хэрэг байгаа аж.

НИТХ2020 онд Улаанбаатар хотын хэмжээнд нийт 23 төсөл хэрэгжүүлнэ. Үүнээс нэн тэргүүнд нийслэлчүүдийн өмнө тулгамдаж буй нийтийн тээврийн үйлчилгээг сайжруулах цогц төсөл хэрэгжүүлэх гэнэ. Энэхүү цогц төслийн хүрээнд нийтийн тээврийн парк шинэчлэл, такси үйлчилгээг сайжруулах “Улаанбаатар такси-КАБ”, авто зогсоол, сургуулийн автобус зэрэг төслийг хэрэгжүүлэх аж. Эдгээр төслийг хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар хийнэ.

НОНАМА Нар ХХК, регистр 6252818 татан буугдав.

ТАТАН БУУГДАВ

Үүссэн нөхцөл байдалтай холбог-дуулан "УБ Сонгдо" эмнэлгийн эргэн тойрны замыг бүрэн хаалаа.

Сургууль, цэцэрлэг есдүгээр сарын 1 хүртэл хичээллэхгүйУлсын онцгой комиссын ээлжит

хурал өчигдөр болов. Уг хурлаар хэлэлцсэн гол асуудал нь сургууль, цэцэрлэгийн хориог сунгах эсэх байсан. Тэгвэл хуралдаанаар бүх шатны боловсролын байгууллагын хөл хориог ирэх есдүгээр сарын 1 хүртэл сунгах шийдвэр гаргажээ. Гэхдээ

зургадугаар сарын 1-нийг хүртэл теле хичээл үргэлжилнэ. ЕБС-ийн жилийн эцсийн дүнг хоёрдугаар улирлын дүнгээр тооцож анги дэвшүүлэх бөгөөд хүүхдүүдийг улираахгүй. Үүнээс гадна цэцэрлэг болон нэгдүгээр ангийн бүртгэлийг наймдугаар сарын хоёрдугаар хагаст зохион

байгуулахаар төлөвлөсөн аж. ЭЕШ-ыг долдугаар сарын 2-5-нд зохион байгуулж, 8, 9-нд их, дээд сургууль элсэлтээ авна. Энэ жил монгол хэл, бичгийн шалгалт авахгүй. Ингэснээр бүх хүүхэд ЭЕШ өгөх боломжтой болов. Түүнчлэн есдүгээр ангийн улаан шугам энэ жил үйлчлэхгүй.

Үүнээс гадна өнөөдөр 50 иргэнээ Эрээн Замын-Үүд боомтоор татах гэж байна. Тэднээс 26 нь эмэгтэй, 24 нь эрэгтэй. 0-5 насны дөрвөн хүүхэд, 5-18 насны гурван хүүхэд, 18-30 насны 17 хүн, 35-45 насны 18 хүн, 50-иас дээш насны зургаан хүн, өндөр настан хоёр хүн байгаа аж. █


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 07 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Төр төмбөгөр, ёс ёмбогор гэж ирээд л өвөө маань өглөө бүр төрийн сүлдэндээ залбирдаг байж

билээ. Гэтэл төрийн ёс ёмбогор байхаа больж, алба хаагчид нь ашиг хонжооны төлөө ажилладаг болоод удлаа. Төрийн албанд ажилладаг хүмүүсийн хөрөнгө өдрөөс өдөрт өсөж буй нь олны нүднээ илт. Төрийг ингэж мөнгөний машин мэтээр харах болсон нь төрийн албан хаагчдын шалгалт өгөх хүний тооноос бэлхэн харагдана. Ялангуяа шинэ үеийн залуус төрийн алба руу хошуурах боллоо. 2019 оны төрийн албаны шалгалт өгсөн хүмүүсийн олонх нь Z үеийнхэн гэж нэрлэгдээд буй 1990-ээд оныхон байжээ.

Манай улс 2017 онд Төрийн албаны шалгалтын тухай хуулийг шинэчлэн найруулж, улмаар 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-ээс орон даяар мөрдөж эхэлсэн. Тиймээс өнгөрсөн жилийн төрийн албаны шалгалт шинэчилсэн найруулгад заасны дагуу болсон гэсэн үг.

Статистик сөхвөл 2019 онд төрийн албаны ерөнхий шалгалтад нийт 8894 хүн бүртгүүлсний 7616 нь шалгалт өгчээ. Үүнээс 1588 иргэн эхний шатны шалгалтад тэнцсэн байна. Шалгалтын эхний шатанд 35 ба түүнээс дээш оноо авбал тэнцэж, дараагийн шат болох монгол хэл, монгол бичгийн шалгалтад орох эрх нь бүрдэх учиртай. Ийм байдлаар шигшигдсээр эцэстээ 200 орчим нь тэнцэлгүй хасагдсан байна.

Шинэчилсэн найруулгаар төрийн албан хаагчийн шалгаруулалт нэлээд чангарчээ. Тухайлбал, шинэчилсэн хуулиар тухайн шалгуулагч гурван шалгалтын нийлбэр дүнгээр 65 ба түүнээс дээш оноо авсан тохиолдолд төрийн албаны шалгалтад тэнцсэнд тооцож, нөөцөд бүртгэх юм байна. Гэтэл шалгаруулалт чангарснаас болоод хөдөө орон нутагт төрийн албаны шалгалтад тэнцэх хүн эрс цөөрчээ. Уг нь хөдөө орон нутагт төрийн албаны сул орон тоо цөөнгүй байгааг аймаг бүрийн цахим хуудсанд бичээстэй ажлын зараас харж болно. Харамсалтай нь шалгалтын босго давах хүн олдохоо болиод буйг зарим аймгийн Засаг дарга нар хэлэх боллоо.

Жишээлбэл, Хөвсгөл аймгийн төрийн албаны салбар зөвлөлийн тайланд тэмдэглэснээр 2019 онд нийт 420 хүн бүртгүүлж, үүний 350 нь ерөнхий мэдлэгийн шалгалтад оролцсоноос 63 иргэн буюу нийт

Орон нутагт төрийн албаны сул орон тоо ихсэж, шалгуулагчид нь төрийн албаны шалгалтад тэнцэхгүй бүдэрч байна

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

оролцогчдын 18 хувь нь 35 ба түүнээс дээш оноо авч, дараагийн шатанд шалгарсан байна. Ингээд эцсийн шалгаруулалт болоход ердөө 42 нь л тэнцжээ. Гэтэл аймгийн хэмжээнд төрийн жинхэнэ албан тушаалын 108 сул орон тоо байсан байна. Тиймээс дахин шалгалт явуулах саналыг ТАЗ-д явуулжээ. Харин Завхан аймгийн хувьд 302 иргэн төрийн албаны ерөнхий шалгалт өгч, 43 нь тэнцжээ. Шалгалтад тэнцэх хүн цөөрснөөс болоод нэг хүн 2-3 орон тоон дээр ажиллах тохиолдол хөдөөд энгийн үзэгдэл болоод байгаа аж.

Тухайлбал, Өмнөговь аймгийн Номгон сумын сургуулийн захирал нь нийгмийн ажилтан, биеийн тамирын багшийн ажлыг давхар х ий ж ба йн а . Н ө г ө ө т э й г ү ү р , хөдөөгийн дорой хөгжил шинэ цагийн залуусыг зугтахад хүргэж буй нь нууц биш. Мэдлэг, ур чадвартай залуус нь хот газар бараадаж, д у л и м а г х а н мэдлэгтэй үлдсэн хэсэг нь хөдөө очиж, төрийн албанд ш у р г а л а х а а р с а н а а р х а а д

шалгалтад бүдэрч буй нь эмгэнэл гэлтэй. Угтаа бол улсын хөгжил сумаас эхэлдэг байх учиртай. Сайн боловсон хүчнээ амьдралд нь дэм болохоор тэтгэмж өгөн орон нутагт ажиллуулж, хөдөөг хөгжүүлэхэд хувь нэмрийг нь оруулах хэрэгтэй болов уу. Шинэ үеийн илгээлтийн эзний бодлого

Монголын төрд үгүйлэгдэж байна. Тиймээс хөдөө орон нутгийг хөгжүүлэхэд анхаарах цаг болжээ. Хөгжилд хөтлөх чадвартай боловсон хүчнээр хөдөөгийн сумдыг хангахад төр засаг анхаараач ээ.

Төрийн албаны тухай хуульд заасан ёс зүйн хэм хэмжүүрүүд ч сүүлдээ мартагдахад хүрлээ. Хуулийг гууль болгодог бүдүүлэг байдал дахиад л давтагдлаа.

Зарим суманд бичиг үсгийн мэдлэг нэн маруухан нөхөр багийн Засаг дарга хийгээд явж байна. Даяаршлын энэ эринд буйд суурингийнхан дөрөвдүгээр ангийн боловсролтой даргаар удирдуулаад сууж байгаа нь эмгэнэл биш гэж үү. Тодруулбал, Өвөрхангай аймгийн нэгэн сумын багийн дарга залуу дөрөвдүгээр

ангийн боловсролтой, бичиг үсэг бүрэн эзэмшээгүй гэдгийг нутгийн малчид толгой сэгсрэн хэлж байсан удаатай. Гэтэл багийн дарга гэдэг албан тушаал улс төрийн албанд хамаардаг. Улс төрийн албан хаагч нь мэдлэг

боловсролтой, туршлагатай, мэргэшсэн байх ёстой гэж холбогдох хуульд заажээ. Гэвч хөдөө орн нутагт хууль гууль болж хувираад байна. Нөгөөтэйгүүр төрийн албан хаагчийн ёс зүйн асуудал байсхийгээд л сөхөгдөх боллоо.

ТАЗ-ийн тайлангаас харвал ёс зүйн зөрчил гаргасан төрийн захиргааны албан хаагчдын тоо жил ирэх тусам нэмэгдэх болжээ. Тодруулбал, 2016 онд 193, 2017 онд 334, 2018 онд 384 албан хаагч ёс зүйн зөрчил гаргажээ. Энэ бол төрийн захиргааны албан хаагчдын ёс зүй, мэдлэг чадвар хэр хэмжээнд байгааг харуулсан үзүүлэлт. Иймээс цаашдаа орон нутгийн төрийн албан хаагчдыг чадавхжуулж, хөдөөг хөгжүүлэхэд анхаараач, засаг төр минь.

Төрийн алба эзгүйрч, тэнцэх хүн ч олдохоо болилоо

ХӨВСГӨЛ АЙМАГТ 350 ИРГЭН ШАЛГАЛТ ӨГСНӨӨС ЕРДӨӨ 42 ИРГЭН Л ТЭНЦЖЭЭ. ГЭТЭЛ АЙМГИЙН ХЭМЖЭЭНД ТӨРИЙН ЖИНХЭНЭ АЛБАН ТУШААЛЫН 108 СУЛ ОРОН ТОО БАЙГАА АЖ.


Хэвлэмэл сонин захиалах

Шуудан

● Монгол шуудан Утас: 1800 1613 ● Түгээмэл шуудан Утас: 7011 5015

Редакц

● Утас: 7010 3131 ● www.zgm.mn

Та QR кодыг уншуулан гүйлгээний утга хэсэгт и-мэйл хаяг, утасны дугаараа бүртгүүлэн “Засгийн газрын мэдээ” сониныг өөрийн хүссэн хэлбэрээрээ захиалаарай.

ЗГМ сониныг хэвлэмэл хэлбэрээр гэртээ захиалж өглөө бүрийг шинэхэн мэдээлэлтэйгээр угтаарай

Завхан аймгийн хувьд 302 иргэн төрийн албаны ерөнхий шалгалт өгч, 43 нь тэнцжээ. Шалгалтад тэнцэх хүн цөөрснөөс болоод нэг хүн 2-3 орон тоон дээр ажиллах тохиолдол хөдөөд энгийн үзэгдэл болоод байгаа аж.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)

ЭДИЙН ЗАСАГ

ЗГМ: ТОВЧХОН АРИЛЖАА

Монголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 25 компанийн 203,505 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр есөн компанийн хувьцааны ханш өсөж, 13 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

0.69 Хувь. ТОП 20 индекс 0.69 хувиар өсөж, зах зээлийн үнэлгээ 2.45 их наяд төгрөг боллоо.

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ

56.3Хувь. Манай улсын хилээр энэ оны эхний улиралд давхардсан тоогоор 551.9 мянган зорчигч нэвтэрчээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 56.3 хувиар буурсан дүн юм. Аялал жуулчлалын зорилгоор хилээр орж ирсэн гадаадын зорчигчид өмнөх оны мөн үеэс 38.9 мянга буюу 51.6 хувиар буурсан байна.

СТАТИСТИК

63.4 Тэрбум төгрөг. Худалдааны салбарын нийт борлуулалт 2020 оны хоёрдугаар сард 1.6 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 63.4 тэрбум төгрөгөөр өслөө. Тус салбарын борлуулалтын 56.1 хувь нь бөөний худалдаа, 43.9 хувь нь жижиглэн худалдааны салбарт ногдож байна.

АЖ ҮЙЛДВЭР Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулсан бүтээгдэхүүн 2020 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр гурван их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 35 хувиар буурлаа. Үүнд уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын борлуулалт 1.6 их наяд төгрөгөөр, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын борлуулалт 96 тэрбум төгрөгөөр тус тус буурсан нь голлон нөлөөлжээ.

БИЗНЕСИЙН ОРЧИНСтатистикийн бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй байгаа 190.5 мянган хуулийн этгээдийн 49.7 мянга нь үйл ажиллагаа явуулж байна.

ТӨСӨВ

86 Хувь. Улсын нэгдсэн төсвийн орлогын 86 хувийг татварын, 7.2 хувийг татварын бус орлого, 6.5 хувийг ирээдүйн өв сангийн орлого, 0.3 хувийг тогтворжуулалтын сангийн орлого тус тус эзэлж байна.

09

10

11Банкны шинэчлэлээс илүү эдийн засгаа дэмжих хөтөлбөр чухал байна

Монголбанкны бие даасан, хараат бус байдалд халдсан

Махны нийлүүлтэд хомсдол үүсэж магадгүй

Төмөр замын ачаа тээврийн орлого оны эхний улиралд долоон хувиар нэмэгджээ

COVID-19 цар тах лын дэгдэлтээс сэр гийлж хөл хорио тогтоос -ноор тээв рийн салбар дэлхий даяар

зогсонги байдалд ороод буй. Тэр тусмаа олон улсын агаарын тээвэр уналтад орж, энэ онд хүлээх алдагдал нь 400 тэрбум ам.долларт хүрэх төлөвтэй байна. Олон улсын агаарын тээврийн холбооны гаргасан судалгаагаар, энэ оны зорчигч эргэлт 40 хүртэл хувиар буурах төдийгүй томоохон авиа компаниуд дампуурлаа зарлахад хэдийн хүрчээ. Манай улсын хувьд мөн адил нөхцөл байдал хүндэрч болзошгүй байна.

Үндэсний статистикийн хороо-ноос гаргасан энэ оны эхний улирлын тээврийн салбарын үзүүлэлтээс харахад, улсын

хэмжээнд бүх төрлийн тээврийн ачаа эргэлт 30 гаруй хувиар агшжээ. Тодруулбал, он гарснаас хойш нийт 10.2 сая тонн ачаа тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 5.1 сая тонноор буурсан үзүүлэлт болж байна. Авто тээврээр тээсэн ачаа хоёр дахин буурсан нь үүнд голлох нөлөө үзүүлжээ. Ачаа тээвэр буурсан нь эдийн засгийн эргэлт тэр хэрээр саарсан гэсэн үг. Тайлант хугацаанд бүх төрлийн тээврээр зорчсон иргэдийн тоо 31.4 хувиар буурсан байна. Тээврийн салбарын орлого оны эхний улиралд 25.1 хувиар багасжээ. Тухайлбал, агаарын тээврийн орлого 44 хувиар агшсан бол авто тээврийнх 46.6 хувиар буурсан байна.

Агаарын болон авто тээврийн ачаа эргэлт буурсан бол төмөр замынх 7.7 хувиар өсжээ. Төмөр

замаар тээсэн ачааны өсөлтөд экспортын ачаа 30 хувиар өссөн нь нөлөөлсөн байна. Ачааг задалж үзвэл, тээсэн нийт ачааны 90 орчим хувь нь уул уурхайн бүтээгдэхүүн. Төмрийн хүдэр, нүүрс, жоншны тээвэрлэлт нэмэгдсэн нь төмөр замын тээврийн орлого 11.4 тэрбум төгрөгөөр өсөхөд нөлөөлжээ.

Хамгийн эмзэг буй салбар бол агаарын тээвэр. Тус салбарын ачаа эргэлт тайлант хугацаанд 23.7 хувиар буурчээ. Агаарын үндэсний тээвэрлэгчдийн орлого 2020 оны эхний улиралд 51.8 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 44 хувиар буурсан байна. Агаарын тээврээр 2020 оны эхний улиралд дотоодод 19.7 тонн ачаа тээсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 5.1 хувиар өсжээ. Харин олон улсад тээсэн ачаа 24.1 хувиар агшсан байна. █

Агаарын үндэсний тээвэрлэгчдийн орлого 44 хувиар буурчээ

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин


ТӨМӨР ЗАМЫН ТЭЭВЭР

Зорчигчид(мян.хүн/давхардсан тоогоор)

Тээсэн ачаа(мянган тонн)

Тээврийн орлого(сая төгрөг)

562.6

6,582.1

162,672.8

2019 I-III

447.0

7,089.4

174,087.9

2020* I-IIIАВТО ЗАМЫН ТЭЭВЭР


Тээсэн ачаа(мянган тонн)


41,618.7

8,780.7

160,920.9

2019 I-III

28,462.2

3,140.5

85,931.9

2020* I-III

АГААРЫН ТЭЭВЭР


Тээсэн ачаа(тонн)


300.3

1,267.4

92,594.6

2019 I-III

214.6

967.5

51,842.2

2020* I-III

* -Урьдчилсан гүйцэтгэлээр



ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 09 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)ЭДИЙН ЗАСАГ

Эдийн засгийн хүнд-рэл улам гүнзгийрч, хямрал өрх бүрийн орлогод нөлөөлж байгаа энэ үед

ажлын байр хадгалах, хамгаалах дорвитой шийдвэрийг ард түмэн эрх баригчдаас хүлээж байна. Хувийн хэвшлүүд ажилтнаа цомхотгож, зарим нь үйл ажиллагаагаа зогсоож эхэлсэн. Ажилгүй, орлогогүй болсон иргэд дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу гэгч болж байна. Ийм үед цар тахлын аюул, эдийн засгийн уналтаас хохирол багатай гарах нь л улс орнуудын тэргүүн зорилт болж хувирлаа. Харин манай улс эдийн засгийн хямрал бус санхүүгийн зах зээлийн 95 хувийг бүрдүүлэх банкны салбарт шинэчлэл хийхээ урьтал болгов. УИХ-ын ээлжит сонгууль дөхсөн, COVID-19 цар тахлын тохиолдол өдөрт 10 гаруй хүнээр нэмэгдсэн, бизнесүүд ташраараа хямарч байхад банкны шинэчлэл ярих нь өнөөдрийн цаг үед хэр оновчтой вэ.

Хоёр шатлалт банкны тогтолцоо төлөвшсөн өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд хувийн хэвшлүүд ачааны хүндийг үүрч, эдийн засгийн хөдөлгөх хүч нь

хийгдсэн гэж эндээс үзэж болно. Харин өнөөдөр банкны салбарт ямар шинэчлэл хийх гээд байгаа нь ойлгомжгүй, тодорхой бус хэвээр байна. Эдийн засгийг дэмжих хөтөлбөр ярих атал тэс хөндлөн шинэчлэл гэж сонгууль ойртох тусам улам чангаар ярих бололтой. Дэлхийн улс орнууд өнөөдөр хоёр зүйлтэй тэмцэж байгаа нь эдийн засгийн хямрал, COVID-19 цар тахал.

Санхүүгийн салбар дотроо банкны салбар даацын хана нь. Ханаа нураачихвал байшин мөн адил нурах эрсдэлтэй. Банкны салбарт хийхээр зэхсэн шинэчлэл хямралын үед цагаа олсон уу гэвэл үгүй. Төв банкны ерөнхийлөгч банкны реформ хийнэ гэж мэдэгдээгүй. Харин УИХ, Засгийн газар мөнгөний бодлого, банкны салбарт халдах болсон нь хараат бус төв банкны зарчим алдагдсан болохыг харуулна. Улстөрчдийн хийрхлээс хэд дахин чухал байж мэдэх эдийн засгаа дэмжих хөтөлбөр гарааныхаа цэгт хурдан ирээсэй. УИХ-аас мандат өвөртөлсөн Мөнгөний бодлогын хорооны орон тооны бус гишүүдийн хувьд банкны салбарын шинэчлэл гэж сүржигнэхийн оронд өмнөх шинэчлэлийн хүрээнд хийх ёстой байсан зарим ажлын үргэлжлэл хэмээн даруухан тайлбарлаж байна.

болж ирлээ. Харин өнөөдөр аж ахуйн нэгжүүд бүсээ чангалж байна. Гэтэл төр засаг төсвөө тэлсэн чигтээ тодотгохгүй гэж мэдэгдсээр. Уг нь шаардлагатай бус хөрөнгө оруулалт, худалдан авалтаас татгалзаж, бүхнийг эдийн засгийн хямрал, цар тахлын эсрэг чиглүүлэх хэрэгтэйг эдийн засагчид байнга сануул даг. Банкны салбарын шинэчлэлээс

илүү эдийн засгаа ярихаас аргагүй цаг үе тохиож байна. Валютын ханшийн өсөлт, төсвийн орлогын тасалдал, бизнесийн орчин, ажлын байр, эрүүл мэндийн салбар, тэтгэврийн шинэчлэл юуны өмнө бодлого тодорхойлогчдын бодох асуудал болоод байна.

Төв банкны ерөнхийлөгчөөр 2016 онд сонгогдсон Н.Баярт-

сайхан ажлаа аваад удалгүй банкны салбарын хууль эрх зүйны орчны шинэчлэлийг эхлүүлж, энэ хүрээнд 11 хуулийн төслийг УИХ хоёр он дамнан хэлэлцэж, баталсан. Санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх үүднээс банкны салбарын гол хуулиудыг шинэчилсэн хэрэг. Өөрөөр хэлбэл, банкны салбарын шинэчлэл өнгөрсөн хугацаанд

Банкны шинэчлэлээс илүү эдийн засгаа дэмжих хөтөлбөр

чухал байнаДэлхийн улс орнууд өнөөдөр хоёр зүйлтэй тэмцэж байгаа нь

эдийн засгийн хямрал, COVID-19 цар тахал

Б.Мөнх-Эрдэнэ, ЗГМ сонин

Монголын Хөрөнгийн бир-жид бүртгэлтэй дотоодын томоохон үйлдвэрлэгч ком-паниудын хувьцааны ханш дөрөвдүгээр сард буцаад өсөж эхэл лээ. Тухайлбал, энэ сарын 7-нд 8.4 хувийн огцом уналт үзүүлж, гурав орчим жилийн доод ханшид хүрс-нийг нь эс тооцвол “Говь” ХК-ийн нэгж хувьцааны ханш гуравдугаар сарын 31-нээс хойш 9.9 хувиар өсөж, 191 төгрөг хүрснийг Мон-голын Хөрөнгийн биржийн даваа гарагийн арилжааны хаалтын түвшнээс харж болно.

2019 оны байдлаар Мон-гол Улсын ноолууран бэ лэн бүтээгдэхүүний зах зээ лийн 83 хувийг эзэлж буй тус компани зорилтот зах зээлээ АНУ, Европын Холбооны ор-нууд, БНХАУ гэж харж бай-гаа бөгөөд цаашид цахим бор луулалтын сувгаа илүү хөг жүүлэн тэлэх бодлого ба римталж ажиллахаа тайлагнаж байсан юм.

Үүнээс гадна гуравдугаар

сарын 31-нд зургаан сарын доод үзүүлэлт буюу 181.6 төгрөг хүрч байсан “Сүү” ХК-ийн нэгж хувьцааны ханш энэ сарын эхний хагасын байдлаар 5.3 хувиар өсөж, 191.4 төгрөг болсон. Тус компани 2019 оны санхүүгийн жилд цэвэр ашгаа өмнөх оноос 37 ху-виар өсгөж, 5.7 тэрбум төг-рөг хүргэсэн юм. Дотоо дын сүү, сүүн бүтээгдэ хүү ний зах зээлийн 48 хувийг эзэлдэг тус компани нэгж хувь цаанд таван төг рөгөөр тооцож, 1.7 тэрбум төгрөгийн ногдол ашгийг хувьцаа эзэмшигчдэдээ хуваа-рилахаар шийдвэрлээд байна.

АПУ ХК-ийн нэгж хувь-цааны ханш өнгөрсөн сарын 24-нд 13.3 хувиар ог цом унаж байсан. Харин Хөрөн гийн биржийн даваа гарагийн хаалтын ханшаар энэ сард 0.4 хувь буюу бага зэрэг өсөж эхэллээ. Тус компанийн хувьцааны ханшаар илэрхийлсэн зах зээлийн үнэлгээ нь 570.4 тэрбум төгрөг байна. █

Хонконг, Торонтогийн Хө-рөн гийн биржид бүртгэлтэй SouthGobi Resources ком-пани CIC-д төлбөр төлөх хугацаагаа хойшлуулж байгаагаа зарлалаа. Тус компани 2019 онд байгуулсан гэрээнийхээ хүрээнд хүү, төлбөр оролцуулаад хоёр сая ам.доллар төлөх үүрэг хүлээсэн юм. Харин одоо хугацааг нь энэ оны зур-гадугаар сарын 20-ны өдөр болгож хойшлуулсан байна.

Энэхүү мэдээлэлтэй зэ рэг-цээд мягмар гарагт Хон-

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ10 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) ЭДИЙН ЗАСАГ

-Бодлогын хүүг сүүлийн 13 жилийн хамгийн доод түвшинд хүргэлээ. Хүүг бууруулах орон зай байсан уу?

-Орон зай багатай гэдгийг хүлээн зөвшөөрнө. Би урд нь бодлогын хүүг хоёроос доошгүй хувиар бууруулж болох талаар бодлоо илэрхийлж байсан. Өнөөдрийн байдлаар төсөв тэлсэн, мөн томоохон хэмжээний багц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх боллоо. Гэхдээ эдийн засаг царцанги байдалд орж, нийтүүлэлтийн хөдөлгөөн суларсан учраас шинэ орон зай бий болгож байна. Тийм учраас мөнгөний бодлогын арга хэрэгслүүдээр дамжуулж эдийн засгийн арга хэмжээ авах шаардлага гарч ирлээ.

Эдийн засаг эргээд сэргэхээр мөнгөний бодлогоо чангаруулах замаар зохицуулалт хийж болно.

-Төв банкны бодлогын хороо хэр хараат бусаар шийдвэрээ гаргасан гэж үзэж байна?

-Энэ удаагийн гаргасан шийд -вэрт эргэлзээтэй байдал үүс-лээ. Монголбанкны ерөн хий -лөг чийг УИХ томилдог тул УИХ-ын даргатай зөвшилцөх асуу дал байж болох ч ярилцаж зөв шилцсөнөө, цаашлаад гар-гах гэж буй шийдвэрийг нь УИХ-ын дарга урьдчилан зар-лана гэдэг ёс зүйгүй үйлдэл. Монголбанкны бие даасан, хараат бус байдалд халдсан гэж үзэж болно. Энэ нь улстөрчдийн зан авиртай холбоотой байх л даа. Монголбанктай холбоотой гэхээсээ илүү УИХ-ын ёс зүйгүй асуудал энэ удаагийн шийдвэр гаргах үйл явцад илэрлээ.

-Макро зохистой бодлогын хүрээнд эргэн төлөлт хүн-дэрсэн хэрэглээний зээлийн хугацааг 12 хүртэл сараар сунгах боломжтой боллоо. Мөн өр авлагын харьцааг өрхөөр тооцдог өөрчлөлт нэвтрүүлэх гэж байна. Энэ хэр оновчтой

шийдвэр вэ?-Зээлийн бүтцийг харахад

дий лэнх нь буюу 50 гаруй хувь нь хэрэглээний зээл байна. Эдгээр зээлийг хязгаарлах оролд лого өмнө нь хийж бай-сан. Тэгвэл өнөөдрийн байд-лаар эдийн засгийн хямрал худалдаа үйлчилгээ, жижиг дунд үйлдвэрлэлийн салбарт илүү нөлөөлж байна. Энэ нь бага, дунд орлоготой иргэдийн төлбөрийн чадварт хүчтэй нөлөөлж, зээлийн төлөлт хийх боломжгүйд хүргэж байна. Уг нь 2019 оны сүүлээр хэрэглээний зээлийн төлөлтийг 30 сар болгож багасгасан. Гэтэл одоо энэ хугацааг сунгаснаар зээлдэгчид ирэх дарамтыг бууруулах эерэг нөлөө бий. Харин өрхөөр тооцох ойлголт нь учир дутагдалтай. Журмандаа зээлдэгч нь зээл авч байгаа субьект гэж заасан. Тухайн субьект л зээл авч, хамтран зээлдэгч, батлан даагч гэдэг ойлголт дагалддаг. Тийм учраас өрхийн орлогын түвшинд асуудлыг шийдэх, тухайн зээлдэгчийн орлогыг тооцох хоёр нь зарчмын хувьд ялгаатай. █

Монголбанкны М ө н г ө н и й б о д л о г ы н хороо хуралдаж бодлогын хүүг

нэг нэгж хувиар бууруулж ес болгосон. Түүнчлэн зээлийн эргэн төлөлтийн хугацааг 12 хүртэл сараар хойшлуулах шийдвэр гаргасан зэрэг асууд-лаар СЭЗИС-ийн багш, эдийн засагч Ж.Дэлгэрсайхантай ярилцлаа.

Г.Ану, Шинжээч


Дотоодын компаниудын хувьцааны ханш сэргэж эхэллээ

SouthGobi Resources төлбөрийн хугацаагаа

хойшлууллаа

Б.Энхжин, Шинжээч

Т.Элиса, Шинжээч

ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

УУЛ УУРХАЙ

Монголбанкны бие даасан, хараат бус байдалд халдсан

УИХ-ын дарга төв банкны шийдвэрийг урьдчиланзарласан нь ёс зүйгүй үйлдэл

Мөнгөний бодлогын хүү(хувиар)

Зээлийн өрийн үлдэгдэл(III сарын байдлаар, тэрбум төгрөг)

2016.XII2017.III2017.VI2017.XII2018.III2018.XI2020.III2020.IV

1414

1211

1011

109

Эх сурвалж: Монголбанк Эх сурвалж: ҮСХ

2019

17461.9

2020

17146.5

конгийн Хөрөнгийн биржид SouthGobi Resources ком-панийн хувьцааны ханш 6.56 хувиар өсөж, 0.65 хон конг доллар боллоо.

SouthGobi Resources ком пани Нарийнсухайтын ордоос БНХАУ руу нүүрс экспортолж байгаа. Тус компанийн нүүр сээ гаргадаг Шивээхүрэн боом тын экспорт гуравдугаар сарын 30-нд эхэлсэн. Түү нээс хойш боомтоор гарч буй нүүрсний тээвэр нэ мэгдэж, даваа гарагт Шивээ хүрэн боомтоор 160 авто машин

нүүрс гаргалаа. █

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЭДИЙН ЗАСАГ 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) 11

Женнифер Жэкобс

Жэйсон Кленфильд

МАХНЫ НИЙЛҮҮЛТЭД ХОМСДОЛ ҮҮСЭЖ

МАГАДГҮЙ

Цахилгааны үнийг бууруулсан компанийн хувьцаа өсөв

80 сая татвар төлөгч лхагва гарагаас тэтгэмж

авч эхэлнэ

Хөгжингүй эдийн засгууд энэ улиралд 35 хувиар

агшина

АНУ-ын зохицуулагчид м а х н ы з а р и м үйлд вэрийн дам-жуурган шугамын хурдыг нэмэхийг

зөвшөөрсөн учир үйлдвэрлэгчид гарцаа түр зогсоох буюу удаашруулснаар коронавирусийн үед махны нийлүүлэлтэд хомсдол үүсгэж болзошгүй байна. Нөгөө талаас, шугамыг хурдасгах нь ажилчдын хувьд аюултай гэж хөдөлмөрийн байгууллагууд эсэргүүцэж буй. Дөрөвдүгээр сард АНУ-ын ХАА, хүнсний аюулгүй байдал, хяналтын агент-лагаас Tyson Foods, Wayne Farms компаниудын таван үйлдвэрт тахиа нядалгааны шугамыг түргэсгэх зөвшөөрөл

Лхагва гарагаас эхлэн 80 сая татвар төлөгч коронавирусийн аюулаас сэргийлэхэд туслах тэтгэмж авч эхэлнэ хэмээн АНУ-ын Сангийн сайд Стивен Мнучин мэдэгдэв. Түүнчлэн бизнесүүдэд үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг яа-рав чилж байгаа аж. Түүний хэлснээр Жижиг бизнесийн захиргааны зүгээс 349 тэрбум ам.долларын хөнгөлөлттэй зээл олгох үйл явцыг хянах ажил ахицтай байна. Энэхүү хоёр төрлийн туслам жийн хөтөлбөр Ерөнхийлөгч Трампын гарын үсэг зурсан 2.2 их наяд ам.долларын сан-хүүгийн дэмжлэгийн хүрээнд

хэрэгжих юм. Хувь хүмүүст очих мөнгө

болон ажилчдаа халаагүй биз несүүдэд үзүүлэх дэмж-лэг коронавирусийн хям-ралын эсрэг тэмцэх Засгийн газрын бодлогын тулгын чулуу болох ёстой. Вирусийн халдварыг хязгаарлах арга хэмжээний улмаас АНУ-ын эдийн засаг үндсэндээ зогсоод буй. Жижиг бизнесийн зээл нь санаачлаад дөнгөж долоо хонож буй цоо шинэ санхүүгийн бүтээгдэхүүн байх болно гэж ноён Мнучин онцлов. Тэрбээр зээл авах өргөдлөө эцэслээгүй байгаа бизнесүүд энэ долоо хоногт багтаан дуусгах боломжтой гэжээ. █

Goldman Sachs группийн жилийн төлөвөөс үзэхэд хөгжингүй эдийн засгууд энэ улиралд өмнөх гурван улирлаас 35 хувиар агших төлөвтэй байна. Энэ нь 2008 оны санхүүгийн хямралын үеийн уналтаас дөрөв дахин илүү гарах аж. Үнээс гадна эдийн засаг хэр түргэн сэргэж, хэвийн болох нь тодорхойгүй хэвээр агаад хүмүүс ажилдаа буцаж орох хугацаанаас хамаарна гэж Нью-Йоркийн эдийн засгийн зөвлөх Иан Хациус үйлчлүүлэгчдэд илгээсэн таамагтаа бичжээ. Тэрбээр “Коронавирусийн тархалт дэлхий даяар оргилдоо хүрч байгаа мэт боловч муу мэдээ нь уг үр дүн эдийн засгийн зогсолтын арга хэмжээнээс шалтгаалсан байж

болно. Иймээс хүмүүс буцаад ажил даа ормогц халдвар дахин өсөж болзошгүй” хэмээн анхаа руулав.

Дэлхийн бодлого боловс-руулагчид өрхүүд болон бизнесийг дэмжих үүднээс хүмүүсийн орлогыг нөхөх, зээлийн төлөлтийг дэмжих гээд олон алхам хийж байгаа. Гэхдээ Европ энэ чиглэлээр илүү хүчин чармайлт гаргахын сацуу хөгжингүй орнууд хөгжиж байгаа улсуудад туслах ёстой гэж ноён Хациус онцолжээ. Тэрбээр “Европ татварын хөнгө лөлт ба евро бүсийн нэгдлийг бэхжүүлэх төвлөрсөн арга хэмжээ авах замаар хариу алхмаа зэрэг ахиулах ёстой. Шинэ зах зээлүүдийн хувьд баян орнуудын зүгээс илүү тус-ламж хэрэгтэй” гэж санамждаа бичсэн байна. █

Хэрэглэгчдийн цахилгааны төлбөрийг бу уру ула ха д тусал сан компанийн хувьцаа өнгөрсөн жил Малайзад хамгийн дээд хэмжээ буюу 790 хувиар өсчээ. 2019 онд зочид буудал болон оффисуудад эрчим хүчний хэмнэлтийн шинэ үйлчилгээ санал болгосон КАВ компанийн хувьцааны үнэ он гарсаар 94 хувь өссөн байна. Ингэснээр хувьцааг нь худалдан авах санал 82 сая ам.долларт хүрч, 2.2 жилийн орлогыг нөхөх хэмжээнд хүрснийг компанийн үндэслэгч, захирал Лай Кен Онн мэдээлэв.

Малайз улсад коронавирусийн улмаас үйлдвэрлэл, үйлчилгээ-нүүд зогсоод буй. КАВ ч мөн хөл хорионд хамрагдсан. Гэвч вирусийн эдийн засгийн үр

“Тахианы үйлдвэрийн ажилчид өвчилж, нас барж байгаа үед холбооны Засгийн газар шугамыг түргэсгэх зөвшөөрөл өгсөн явдал ажилчдыг хамгаалахын оронд тэдний эрүүл мэнд, гэр бүлийг аюулд оруулж байна” гэжээ.

Дина Шанкер өгсөн. Өнгөрсөн сард Foster Farm мөн адил зөвшөөрөл авсан байна.

Ажилчдын аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн хөтөлбөрийн тэргүүн Дебби Берковиц “Хөх захтан ажилчид ба тэдний гэр бүлийг хамгаалах талаар бодох ёстой цаг үед энэ шийдвэр тэднийг аюулд оруулж байна” хэмээн шүүмжлэв. Гэвч Үндэсний тахианы махны зөвлөл зогсолтод хамрагдах шугамуудын зарим нь цөөн ажилчинтай автоматжсан дамжлага байгаа гэжээ.

Коронавирус одоо Америкийн хот суурингаас хүнс үйлдвэрлэдэг хөдөөгийн бүс рүү тархаж байгаа. Өнгөрсөн долоо хоногт Cargill, Smithfield тэргүүтэй махны үйлдвэрүүдийн хэдэн зуун ажилчин халдвар авсан нь тогтоогдсон тул хаагджээ.

Тахианы махны үйлдвэрийн ажилчид шугамын өндөр хэмнэлийн улмаас гэмтэл авах нь олширсны дотор нэг хэмтэй хөдөлгөөнөөс үүсдэг гарын өвчин, мэдрэлийн эмгэг тусдагийг хэдэн жилийн өмнөх судалгаа харуулсан. Шугамыг хурдасгаснаар одоо ч аюултай байгаа нөхцөлийг бүр дордуулна хэмээн Үндэсний ажил эрхлэлтийн хуулийн төсөл байгууллага анхааруулав. Берковиц хэлэхдээ “Тахианы үйлдвэрийн ажилчид өвчилж, нас барж байгаа үед холбооны Засгийн газар шугамыг түргэсгэх зөвшөөрөл өгсөн явдал ажилчдыг хамгаалахын оронд тэдний эрүүл мэнд, гэр бүлийг аюулд оруулж байна” гэжээ. █

дагаврын улмаас цахилгааны зардлыг багасгах шаардлага улам бүр нэмэгдсэн тул КАВ-ын үйлчилгээний эрэлт өссөөр байна. Ноён Кай ярилцлагадаа “Бид өөрийн эрчим хүч хэмнэх шийдлийг зах зээлд гаргах боломжийг харж байна. Гэхдээ

манай зарим төсөл хойшлогдож магадгүй байгаа” хэмээн өгүүлэв. КАВ-ын ашиг өнгөрсөн онд 23 хувиар өссөн бол энэ онд мөн хоёр оронтой тоогоор өсөх төлөвтэй байгааг TA Se-curities фирмийн шинжээчид таамаглажээ. █

Янтолтра Нгуи

Бясалгал хийж сурснаар олон хүнд асуудалд хариу барих чадвартай болсон байна

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) ХУВЬ ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ

Ни й г м и й н и х ачааллаас болж хүмүүс өөртөө тэр бүр цаг зав гаргадаггүй. Харин

хөл хорио тогтоосон энэ хугацааг өөрт ашигтайгаар эргүүлэх нь “суусан газраасаа шороо атгахтай” адил билээ. Нийгмийн зүгээс ирэх таагүй мэдээлэл, түгшүүр төрүүлсэн зүйлээс ангид байж, дархлаагаа дэмжихэд бясалгал хийх нь тустай. Тиймээс гэртээ байхдаа өөрийгөө сонсож, сэтгэлийн амгаланд хүрч, хөгжих боломжийг танд санал болгоё. Бясалгалыг дадал болгохын тулд дарааллыг баримталж сурах нь чухал.

ӨӨРИЙГӨӨ БЭЛДЭЖ, ОРЧНОО

БҮРДҮҮЛЭХ ХЭРЭГТЭЙА м ь д р а л ы н

хэвшил, орчин нөхцөлдөө тохируулж өдөр бүр хэдэн цагт бясалгал хийж заншихаа тогтоорой. Гэр бүлийнхэн саад болохгүй өглөө эрт юм уу, орой унтсаны дараах цагийг сонгож болно. Ихэнх хүн өглөө хийхийг илүүд үздэг. Гэхдээ та гэр бүлийнхэндээ анхааруулж тогтсон нэг цагийг сонгон ашиглаж болно. Үүний дараа юунд ч сатаарахгүй, тайван сууж болох өрөө, булан шаардлагатай. Бясалгал хийхэд тохиромжтой, биед эвтэй хувцас сонгоорой. Бясалгал хийхэд тохиромжтой сандал, хивс олбог, дуугарч чийхардаггүй буйдан байвал дээр. Юун дээр ч суусан цэх суух хэрэгтэй. Нуруу тань аль болох тэгшхэн, хүзүү сул, эрүү үл ялиг доошилсон байх нь тохиромжтой. Бясалгалаа тогтсон хугацаанд дуусгаж сурахын тулд сэрүүлэг тавих цаг, гар утас байх шаардлагатай. Нэг удаагийн үргэлжлэх хугацаа 15-30 минут байвал тохиромжтой. Хэрэв та бясалгалыг өдөр бүр хийх боломжгүй бол долоо хоногт ядаж гурван удаа хийхийг хичээгээрэй.

ГҮН АМЬСГАА АВ, БИЕЭ МЭДЭР, ОРЧНОО ТАНЬ

Бясалгал хийх нь тайвшрах үе, ид үе, төгсгөлийн үе гэсэн гурван үе шаттай. Тиймээс эхний үед та

б а й г а а г мэдрэх боломжтой. Мөн эрүүл э р х т н э э мэдэхэд тус болно.

ЯАГААД БЯСАЛГАЛ ХИЙХ БОЛСНОО БОД

Бясалгал хийнэ гэдэг ямар нэг

Хөл хорионы үед бясалгаж сурах нь дархлаагаа нэмэх нэг арга

т ө в л ө р ч с у р а х х э р э г т э й . Бясалгал нүдээ амраахаас эхэлнэ. Үүний тулд харцаа зөөллөж холын, эсвэл бүр ойрын биш дундаж зай дахь эд зүйлийг бүдэг хар. Таван удаа хамраараа гүн амьсгалж, амаараа гарган, сүүлийнхтэй нь зэрэгцэн нүдээ аньснаар биеэ мэдрэхэд тус болно.

Өөрийнхөө биеийг мэдрэхэд гурван минутыг зарцуул. Суух байдал тухтай байгаа эсэх, хөл, гар ямар байдалтай байгаа, нуруу тань цэх болсон зэргийг ээлж дараалан мэдэр. Дараа нь үнэрлэх, сонсох мэдрэмжээ дээд зэргээр ажиллуулбал оюун санаа, бие эрхтэнд таарсан мэдрэмж бий болно. Эрхтэн нэг бүр дээр 20 секунд ажиглалт хийснээр ямар эрхтэнд хөндүүр зовуурь

Б.Гарьд, ЗГМ сонин

ү ү р э г даалгавар,

эсвэл зорилго биш. Таны хийх

ёстой ганц зүйл бол тэнд цаг дуустал

сууж, өнгөрсөн болон ирээдүйн талаар огт

бодолгүй, тэрхэн хормуудыг урсгалаар нь, тааваар нь

өнгөрүүлж, хорвоо ертөнцөөс өөрийгөө түр татаж аваад, холдох арга юм. Бясалгал энгийнээс эхлэх учраас ямар төрлийн, юуны тухай бодол өөрийн эрхгүй орж ирээд байгааг ажиглаарай. Хамгийн их шаналж байгаа зүйлсийн тухай бодол ч орж ирж болно. Хамгийн гол нь та бясалгалын хүчээр амгаланд оршиж сурах гэж буйгаа санаарай. Үүний тулд яагаад өнөөдөр ингэж сууж байгаагаа өөрөөсөө асуугаарай. Асуултын хариултаа аяархан шивнэн хэлснээр өөртэйгөө

ярьж сурна. Үүний дараа бүх зүйл сайхан

болно гэсэн бодлыг өөртөө тавьж тайвшрахыг

хичээгээрэй. Тайвшрах нь таны сэтгэл санааг өөдрөг

болгоно. Ингэснээр тухайн өдөр харилцах янз бүрийн хүмүүст

таатай, эерэг хандаж, өөртөө сайн сайхныг татна.

ТАЙВШИРЧ СУРАХЫН ТУЛД

АМЬСГАЛАА АЖИГЛАТайвширч чадахгүй байгаа

бол бүх анхаарлаа амьсгалдаа төвлөрүүл. Уушгинд орж буй агаарын солилцоог мэдэрч, ажиглах ёстой. Таны хамраараа авсан агаар хөндүүр, зовуурьтай байгаа эрхтэнд очиж байна гэж төсөөл. Гэдэс цээж, мөр, эсвэл эдгээрээс өөр газарт ч илүү тод мэдрэгдэж болох юм.

Амандаа аяархнаар амьсгалаа тоолж эхлээрэй. 10 хүртэл

тоолж дуусаад дахиад нэгээс эхлүүл. Амьсгалаа тоолж

байхад таны толгойд бодлууд орж ирэх

нь ойлгомжтой. Б я с а л г а л а а

н у р а а г а а д хаячихлаа

г э ж б о д о х

хэрэггүй . З ү г э э р

л б у ц а а д а м ь с г а л д а а

а н х а а р л а а төвлөрүүл. Цаг дуусч,

сэрүүлэг дуугартал ингэж тоолоорой.

БЯСАЛГАЛААС АВСАН ЗӨВ БОДОЛ, ЭНЕРГИЭ ӨӨРТӨӨ

“НААГААД” БОСБясалгаж дуусах сэрүүлгээ

унтраагаад нэг минут хэртэй юу ч хийлгүй нүдээ аньж, сууж өнгөрүүл. Бие, оюун амар амгалан болж чадаж уу гэдгийг мэдрэхийг хичээ. Таны толгойд эргэлдсэн бодлууд дүүрч магадгүй. Тархиа өөрөөр нь байлга. Үүний дараа орчноо дахин мэдрэх гээд үз. Эхэлсэн шигээ мэдэрч чадвал бясалгал үр дүнтэй болсон гэсэн үг. Харин нүдээ нээснийхээ дараа хийх үйлдэлдээ аль болох тайван хандахыг хичээгээрэй. Хэн нэгний бухимдал төрүүлэх үйлдлийг харах, шаналгаат бодолд автвал хэдэн удаа гүн амьсгал аваад л болох нь тэр. Тэдэнд аль болох тайван ханд. Дараагийн өдрүүдэд та үй түмэн хүсээгүй бодлуудтай “тулалдах” учраас эхлээд тайван байж сурах нь чухал.

Өдөр бүр бясалгал хийснээр та сөрөг бодлоос ангижирч, дархлаагаа дэмжихийн зэрэгцээ өмнө нь шийдэж чаддаггүй байсан олон асуудалд “хариу барих” төлөвлөгөөтэй болсон байна.

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | СЭТГЭЛ ЗҮЙ 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) 13

ЦАЛИНГАА БҮГДИЙГ НЬ ЭХНЭРТЭЭ ТУШААДАГ ЭР НАЙЗУУДДАА ДОРД

ҮЗЭГДДЭГ

-Цалин буухаар эхнэртээ аваачаад өгчихдөг. Гэтэл най-зууд маань эхнэртээ базуул-сан, ажлын машин гэж шоо-лоод байх юм. Үүнээс болж эхнэртээ уурладаг боллоо.

-Том зургаар нь харвал зөв юм шиг хэр нь эрчүүдийг эвгүй байдалд оруулдаг. Гэрийнхээ цахилгааны төлбөрт хэдэн төгрөг өгдөгийг мэдэхгүй эрчүүд олон. Эр хүн гэр бүлийнхээ сар бүрийн зарлагыг мэддэг байх хэрэгтэй. Түүндээ зохицуулж өөртөө мөнгө үлдээх хэрэгтэй. Найз нөхдөөрөө зовлон, жаргалаа ярьж, ганц хоёр лонх юм хувааж уучихаад төлбөрөөс хуваалцаж чад-даггүй эр хүнд найз нь таагүй ханддаг. Цалингаа эхнэртээ өгснөөс ийм байдалд орсон эр дорд үзэгддэг. Үүнээс болж найз нөхдөөсөө холдох, улмаар уураа эхнэртээ гаргах зэрэг сөрөг явдлууд гарах шалтгаан болдог.

АМЬДРАЛД МАРТАХ ЁСТОЙ ҮЙЛ ЯВДАЛ БИЙ ГЭДГИЙГ

ЭМЭГТЭЙЧҮҮД ОЙЛГОХ ЁСТОЙ

-Залуу насны зарим нэг алдаа нас ахисан хойно гай болж, гэрт үе үе хэрүүл дэгдэн залхааж байна. Шангаа хүртэж байна гээд хүлцээд өнгөрөх ёстой юу, эсвэл өөрийн амар амгаланг бодож эх нэрээсээ салах ёстой юу?

-Амьдралд мартах, хүлээн зөвшөөрөх ёстой зүйл гэж бий. Гэтэл эмэгтэйчүүд эрт үеийн асуудлыг эргэн сөхөж хэрүүл хийх, нээнтэглэх зэргээр ханддаг нь маш том алдаа. Цаашид хамт амьдрахын тулд хоёр талаасаа хичээх хэрэгтэй. Эрт үеийн хүнд байдлаа эргэн сөхөж, гэр бүлийн амьдралаа эрсдэлд оруулах нь буруу. Хэрэв үнэхээр ойлголцож чадахгүй бол мэргэжлийн сэтгэлзүйчид хандах нь зөв. █

“ШАЛЧИГНАСАН ЭР” ГЭДЭГ ҮГЭНД ХАМГИЙН ИХ ГОМДОЖ, СЭТГЭЛ НЬ

ШАРХАЛДАГ

-Зайлшгүй тайлбарлах, шаардлага тавих ёстой зүйл дээр эрчүүд үгээ хэлэх,

ГЭР БҮЛ НЭГ БАГ ГЭДГИЙГ ОЙЛГУУЛАХ НЬ ЧУХАЛ

-Залуу хүн хүсэл мөрөөдлөө биелүүлэх, гэр бүлээ авч явахын тулд ажилдаа маш их цаг зарцуулахаас гадна ажлын бус цагаар харилцагч, түншүүдтэйгээ аяга тагш юм уух шаардлага гарах юм.

АМЬДРАЛАА БОСГОСНЫ ДАРАА ЭХНЭР АВНА ГЭДЭГ АЖИЛД АВЧ БАЙГААГААС

ЯЛГААГҮЙ

-Нийгмийн шаардлагаар амьдралд хөлөө олоод гэр бүлтэй болох гэсээр эхнэр авалгүй гуч гарчихлаа. Гэтэл үүнийг олонх нь ямар нэг “но”-той гэсэн өнцгөөр доог тохуу болгох юм. Болоогүй байхдаа амьдрал зохиох, таалагдахгүй ч хамаагүй хүнтэй суух ёстой гэж үү?

-Эрэгтэй хүний гормон 17-24 насанд хамгийн их хэмжээгээр ялгардаг. Байгалийн жамаар ихэнх эрчүүд энэ насан дээрээ гэр бүлтэй болдог. Өөрөөр хэлбэл 25 наснаас доош эрчүүд эмэгтэй хүнийг хараад байгалийн жамаар бие физиологи нь “буцалж” байдаг. Гуч гарахаар энэ нь буурч эхэлдэг. Гуч гарсан залуус бие физиологиос илүү

ЭЭЖЭЭСЭЭ ИЛҮҮ ЭХНЭРЭЭ НЭГДҮГЭЭРТ ТАВЬЖ БАЙ

-Ээж, эхнэр хоёр муудал-цахаар аль талд нь орохоо шийдэж чаддаггүй. Ямар шийдвэр гаргавал хоёуланг нь гомдоохгүй байж чадах вэ?

-Хэдий ээждээ хайртай ч эхнэрийнхээ талд орж байх ёстой. Эр хүн ээжийгээ сонгодоггүй, энэ бол жам ёс. Харин эхнэрээ сонгодог. Энэ бол хувь тавилан. Амьдралд жам ёсноос илүү хувь тавилан ямагт нэгдүгээрт байдаг. Хүн хэзээ ч ээжээсээ салдаггүй. Үхэл л тэднийг салгадаг. Харин эхнэрээсээ бодитоор салдаг. Мөн найзаасаа илүү эхнэрээ нэгдүгээрт тавьж сур. Эхнэрийг чинь ойлгодоггүй найз, найзыг чинь ойлгохгүй эхнэртэй бол та өөрөө буруутай. Үүний тулд найзыгаа таньж нөхөрлө.

Манай сонины мэргэжлийн сэтгэлзүйчтэй хамтран бэлтгэдэг буланд “Хөгжлийн төлөөх монгол эрчүүд” клубийг үүсгэн байгуулагч, гэр бүл судлалын магистр П.Буяндэлгэр оролцож эрчүүдэд тулгамддаг сэтгэл зүйн зарим асуудалд зөвлөгөө өглөө.

П.Батбөх, ЗГМ сонин

ЭРЧҮҮД “ШАЛЧИГНАСАН” ГЭХ ҮГЭНД ХАМГИЙН ИХ

ГОМДДОГХэдий ээждээ хайртай ч эхнэрийнхээ талд

ордог байх ёстой

Харин гэртээ хүүхдээ хардаг эхнэр маань оройтлоо гэж үглэж уурладаг. Энэ нь намайг ажлаас илүүтэй стрессдүүлж байна.

-Гэр бүлийн хоёр нэг санхүүтэй, нэг тогооноос хоол идэж байгаа гэдгээрээ ажлын талбарт ч нэг баг байх ёстой. Энэ үүднээс эхнэр нь нөхрөө ойлгох хэрэгтэй. Гэртээ сууж байгаа эхнэр хань ижлээ хаана байгаа бол, хэнтэй байгаа вэ гэсэн асуулттай хүлээж байдаг. Тиймээс эхнэрээ хамгийн чухал хамтрагч гэж харж хаана, хэнтэй, ямар шалтгаанаар уулзаж байгаагаа илэн далангүй ойлгуулах хэрэгтэй. Нөгөөтэйгүүр уулзаж, ууж сууж байгаа хүмүүсээс ямагт эхнэрээ нэгдүгээрт тавьж чадна гэдгээ ойлгуул. Эхнэр нь ч ажлынхаа төлөө, гэр бүлийнхээ төлөө танилын хүрээгээ тэлж байгаа нөхрөө ойлгох хэрэгтэй

нийгмийн шаардлагад өөрийгөө зохицуулж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй. Нөгөөтэйгүүр өөрийн босгосон амьдралдаа эмэгтэй хүнийг авчрах нь ажилд авч байгаагаас ялгаагүй. Тиймээс хамтдаа хоосноос эхэлсэн амьдрал илүү амттай, бат бэх гэдгийн учир энэ.

үзэл бодлоо илэрхийлэхээр “шалчигнасан эр” гэж эмэгтэйчүүд нүд үзүүрлэдэг. Нийгэм дэх энэ хандлагыг яаж залруулж болох вэ?

-Клуб дээрээ цугладаг олон эрэгтэйгээс “Эмэгтэйчүүдээс сонсох хамгийн таагүй үгнүүд ээ хэлээч” гэхэд бараг бүгд “эр юм байж битгий шалчигнаад бай” гэдэг үгийг нэрлэсэн. Эрэгтэй хүн хамгийн хайртай хүмүүс болох ээж, эхнэр, охин, ажлын хамтрагчаасаа ийм үг сонсвол сэтгэл нь маш их шархалж үлддэг. Нөгөө талаар энэ үгийг хэлж байгаа эмэгтэй хүчирхийлэгч, даварсан гэдэг мэдрэмж төрүүлдэг гэж манай клубийн эрчүүд хэлж байсан.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ14 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) СУРТАЛЧИЛГАА

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА




Огноо: 2020 оны 04 дүгээр сарын 15-ны өдөр




Огноо: 2020.04.15

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Сургуулийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Баянзүрх дүүрэг, 8 дугаар хороо, 92 дугаар сургууль/-ын ажилТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-20/0087

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Сургуулийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Баянзүрх дүүрэг, 8 дугаар хороо, 92 дугаар сургууль/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ.

Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:2.1.1. Барилгын засвар, засал чимэглэл, орчны тохижилт болон түүнээс дээш,2.1.2. Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажил /1-5 давхар хүртэл/ болон түүнээс дээш,ЭсвэлБА-2.1 Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажил болон түүнээс дээш,БА-8.1 Барилга байгууламжийн засвар, засал чимэглэл, интерьер, орчны тохижилтын ажил болон түүнээс дээшТендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 40 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,Нийслэлийн Засаг захиргааны 4 дүгээр байр, 10 дугаар давхар, Нийслэлийн Худалдан авах

ажиллагааны газар, Утас: 75757810

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 120 дугаар цэцэрлэг/-ын ажил ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-20/0090

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 120 дугаар цэцэрлэг/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ.

Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:2.2.1. Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш, ЭсвэлБА-7.1 Баррилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,БА-6.2 Барилга байгууламжийн дотор халаалт, салхивчийн шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 30 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 11 цаг 00 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.





ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Цэцэрлэгийн барилгын цахилгааны засвар /Улаанбаатар, Налайх дүүрэг, 152 дугаар цэцэрлэг/ын ажил ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-20/0089

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Цэцэрлэгийн барилгын цахилгааны засвар /Улаанбаатар, Налайх дүүрэг, 152 дугаар цэцэрлэг/ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ.

Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:2.2.2. Барилгын дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамж, Холбоо дохиолол, интернэт сүлжээ, гал унтраах болон ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,ЭсвэлБА-7.1 Баррилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 50 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.





ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Налайх дүүрэг, 2 дугаар хороо, 123 дугаар цэцэрлэг/-ын ажил ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-20/0088

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Налайх дүүрэг, 2 дугаар хороо, 123 дугаар цэцэрлэг/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ.

Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:2.1.1. Барилгын засвар, засал чимэглэл, орчны тохижилт болон түүнээс дээш,2.2.1. Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,ЭсвэлБА-8.1 Барилга байгууламжийн засвар, засал чимэглэл, интерьер, орчны тохижилтын ажил болон түүнээс дээш,БА-7.1 Баррилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.





ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ЦАГ ҮЕ 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) 15

АНУ-аас эх орондоо ирэх хүсэлтэй 700 гаруй иргэн нэгдээд байгаа аж. Гэвч нислэг байхгүй учраас тэд нутгаа зорих боломжгүй болсон. Тус улсын Денвер хотод түр оршин сууж буй иргэн Д.Баттөртэй цахимаар холбогдож ярилцлаа. Тэрбээр Монголд газар тариалангийн бизнес эрхэлдэг бөгөөд тоног төхөөрөмж худалдаж авахаар АНУ-д очоод хөл хорионд оржээ.

-Та АНУ-д очоод хэр удаж байна вэ. АНУ-д өдөр ирэх тусам амьдрах аргагүй боллоо гэж монголчууд ярьж байна. Үнэхээр нөхцөл байдал хүнд байна уу?

-АНУ-д ирээд гурван сар боллоо. Буцах боломж олдох-гүй хэцүү байна. Гурав дахь онгоцныхоо тасалбарыг буцаа-лаа. Бүгд хорионд орсон учраас маш хүнд байна. Гарч орох хязгаартай. Зөвхөн дэлгүүр, эмнэлэг, эмийн сан гэсэн маршрутаар явах дүрэмтэй.

АНУ-д барагцаагаар 30 гаруй мянган монгол иргэд оршин суудаг гэсэн мэдээлэл байдаг. Гэвч Монгол Улсаас АНУ-д суугаа Элчин сайдын яам нарийн тоог нь мэддэггүй юм байна. Монголчууд хамгийн олуулаа амьдардаг нь Чикаго хот. Тус хотод 10 мянга гаруй хүн амьдардаг юм билээ.

Энд амьдарч байгаа монгол-чуудыг гурван хэсэгт хувааж байна. Нэгдүгээрт, бичиг баримт тай хууль ёсны оршин суугчид, хоёрдугаарт, хараар ажиллагсад, гуравдугаарт түр ажлаар ирсэн болон оюутнууд. Хууль ёсны оршин суугчид бол гайгүй. Харин хараар ажиллаж байгаа болон түр оршин суугчдад энэ улсын хөл хорио их хэцүү байна. Орон байргүй, ажил орлогогүй болсноос гадна виз дуусаад дахиж энэ улсад ирэх боломжгүй болсон хүн олон байна.

-Визний хугацаа хэтэрсэн хүмүүсийнхийг сунгана гэж АНУ-д суугаа Элчин сайдын яамнаас мэдээлсэн байсан. Та Элчин сайдын яаманд визээ сунгуулахаар хандаж үзэв үү?

-Элчин сайдын яамнаас

Д.Баттөр: АНУ-д гацсан монголчууд эхнээсээ хоол тэжээлийн

хомсдолд ороод байнаЭх орондоо л харимаар байна. Бид улс орноо хохироохгүй. Өөрсдөө зардлаа гаргаад

тусгаарлах газар нь үг дуугүй очно

хугацаа нь хэтэрсэн хүмүүсийн визийг сунгана гэсэн боловч одоогоор авсан арга хэмжээ алга. Элчин сайдын яамны ажил хангалтгүй байна. Бүдэг бадаг тайлбар хэлдэг. Өгч байгаа мэдээллүүд нь хангалтгүй. Залгахаар утсаа авдаг ч тодорхой тайлбар хэлдэггүй. Эндээс онгоц түрээслээд явъя гэсэн хүсэлт гаргахад Монголд очоод та нарыг тусгаарлах

байр байхгүй гэсэн тайлбар өгч байна. Өдөр ирэх тусам түгшүүртэй байх боллоо. АНУ-д орон байргүй тэнэмэлүүд олон байдаг. Энэ эмзэг бүлгийнхний дунд халдвар илүү тархаж байна гэсэн мэдээлэл сонсогдсон.

-Хэрэв монгол хүн халдвар авбал хэр хэмжээний өртгөөр эмчлүүлэх вэ, АНУ-д?

-Даатгалтай иргэд бол эмчлүүлэх боломжтой юм байна. Харин даатгалгүй иргэд шинжилгээ өгье гэвэл 3000 ам.доллар төлнө. Гэхдээ шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд эмнэлэгт хандаж шинжилгээ өгөхийг зөвлөж байгаа. Хэрэв өвдвөл эмнэлэг хүлээж авч эмчлэх л байх, гэхдээ маш хэцүү. Өөрийнхөө иргэдийг ч эмчилж дийлэхгүй байна шүү дээ.

-БНСУ болон Японоор дамжиж ирэх гэхээр тусгаар-лагдах зардал өндөр гэж

анхааруулаад байгаа. Энэ талаар судалж үзэв үү?

- Б Н С У - д о ч о о д тусгаарлагдсан тохиолдолд өдрийн 100 мянган вон төлнө гэдэг амар гүй. 14 хоногт 1.4 сая төгрөг төлнө гэсэн үг. Жирийн иргэд энэ их төлбөрийг төлж дийлэхгүй. Манай Онцгой комиссын мэдээлэл долоо хоногоор хоцорч бидэнд ирж байгаа. Ёстой л хадны завсар

хавчуулагдсан халиуны зулзага шиг л болчихоод байна.

Элчин сайдын яамны цахим хуудас руу орохоор дандаа хоцрогдсон мэдээлэл байдаг. Тиймээс Элчин сайдын яаманд найдах биш бие биедээ туслахыг л хичээж байна. Эвлэлдээд зүтгэвэл ямар ч байсан нутгийн бараа харж магадгүй гэсэн найдлага тээгээд л сууцгааж байна даа.

-Зарим иргэн хүнс тэжээ-лийн хомсдолд орлоо гэсэн мэдээлэл байсан. Энэ хэр үнэний ортой вэ?

-Ажилгүй болсон иргэд эхнээ-сээ хоол тэжээлийн хомсдолд орж байгаа нь үнэн. Өдөрт гурван хоол иддэг байсан бол хоёр болгож байгаа. Заримдаа огт хоолгүй өнжих ч өдөр ирж байна. Тиймээс эх орондоо л очмоор байна. Бид улс орноо хохироохгүй. Өөрсдөө зардлаа гаргаад тусгаарлах газар нь үг

дуугүй очно. Гэтэл бидэнд тийм боломж олгохгүй юм. Хоосон зочид буудлууддаа төлбөрийг нь төлүүлээд байлгаж, орлогыг нь сайжруул л даа. Аялал жуулчлал зогсчихоод байхад ийм байдлаар ч болтугай Монгол руугаа орлого оруулах боломж байна шүү дээ. Миний хувьд хоёрдугаар сарын 20-ноос хойш л хүлээж байна. Тив дамнасан том гүрэн учраас

вирусийн тархалт ойрын хэдэн сардаа намжихгүй шинжтэй. Дэлгүүрийн худалдагч нар нь амны хаалтгүй үйлчилдэг. Ер нь иргэд ч тоосон шинж алга. Гудамжаараа хэнэггүй л алхаж явах юм.

Энэ байгаа монголчууд элэг нэгтнүүдийнхээ ялгаварлан гадуурхалт, дарамтад өртөж байна. Миний фэйсбүүкээр дамжуулж “Чи наанаа үх” гэх мэтээр дайрч доромжилдог боллоо. Би эх орноосоо зугтаж энд ирээгүй. Бизнесийн зорил-гоор тоног төхөөрөмж худалдаж авахаар ирээд хөл хорионд орчихлоо. Монгол дахь бизнес ч үндсэндээ зогслоо. Виз нь дуусаж байгаа хүмүүст Элчин сайдын яамнаас мэдэгдэл өгсөн. Ийм хаягаар хандаад визээ сунгуул гэсэн. Олон хүний визийн хугацаа дуусаад байгаа. Нэгэнт визийн хугацаа дууссан залуус дахиад энэ улсад ойрын

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

10 жилдээ орж ирэх боломжгүй болсон нь маш харамсалтай. Энэ улстай холбоо харилцаатай бизнес эрхэлдэг хүмүүсийн хувьд нэг хаалга хаагдаж байна. Азиуд өргөн гудамжаар алхаж чадахаа байлаа. Хоолой засах, ханиах ч эрх алга. Хажуугаар өнгөрсөн залуус биднийг корона л гэж дууддаг. Ийм ялгаварлан гадуурхалтыг тэвчихээс өөр арга алга. █

АЗИУД ӨРГӨН ГУДАМЖААР АЛХАЖ ЧАДАХАА БАЙЛАА. ХООЛОЙ ЗАСАХ, ХАНИАХ Ч ЭРХ АЛГА. ХАЖУУГААР ӨНГӨРСӨН ЗАЛУУС БИДНИЙГ КОРОНА Л ГЭЖ ДУУДДАГ.


ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 17 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)ГОО САЙХАН

Хоол зүйч, фитнес дасгалжуулагч, модель Б.Хуланг “Гоо сайхан” буландаа онцолж байна. Түүний сайхан галбирын нууц нь зөв хооллолт бөгөөд биеийн даавартаа тохируулан, хооллодог аж. Ээж болоод удаагүй байгаа үзэсгэлэнт бүсгүй маань Miss Mongolia тэмцээнд амжилттай оролцон гуравдугаар байр эзэлж, спортлог миссээр, Miss Tourism World 2018 тэмцээний авьяаслаг миссээр шалгарч байв.

Биеийн жин: 55 кг Биеийн өндөр: 172 см Биеийн харьцаа 86:62:93 Үсний өнгө: Бор Нүдний өнгө: Бор Төгссөн сургууль: Санхүү, эдийн засгийн их сургууль Ажил: Хоол зүйч, фитнес дасгалжуулагч Мэргэжил: Зочлохуйн үйлчилгээний мэргэжилтэн Идэх дуртай хоол: Зутан шөл, яргай

загасны салат Дуртай сүрчиг: Сүрчигт ач холбогдол өгдөггүй. Одоогоор Burberry-ийн The beat түрхэж байна

Дуртай өнгө: Хар, цагаан Хобби: Өөрт хэрэгтэй мэдээлэл олж унших, цуглуулах дуртай Зорилго: Ойрын таван жилдээ Монголын нийгэмд эрүүл чийрэг амьдралын хэв маягийг түгээх, эмэгтэйчүүдэд үлгэр дуурайл болж, нийгэмдээ хувь нэмэр оруулах

Дуртай брэнд: Labella mafia, Nike гэх мэт спортын брэндүүдэд дуртай. Хувцас худалдан авахдаа чанарт нь анхаардаг

Баримталдаг зарчим: Хүн чанараа гээхгүй байх, бүх зүйл дээр өөртөө үнэнч байх

Нууц авьяас: Багаасаа бүжиглэдэг байсан. Мөн шүлэг зохиох Багын хоч: Попай хүүхэлдэйн киноны Олив Үзэх дуртай кино: Хүнд ухаарал өгсөн, амьдралд ойр уран бүтээлд дуртай Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ: Саяхан төрсөн учраас өдөр бүр өөр өөрөөр эхэлж байна. Өмнө нь эрт босож, ажлуудаа төлөвлөөд кофе уудаг байсан бол одоо памперс солих жишээтэй

Гоо сайхны ямар бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг вэ: Францын эмчилгээний зориулалттай Topicrem брэндийн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж байна. Биеийн арьс арчилгаандаа Lhamour брэндийн гуужуулагч тосыг хэрэглэдэг. Жирэмсний язралтдаа Кangoroo-гийн оливийн тос түрхсэн

Жингээ хэрхэн барьдаг вэ: Би зөвхөн өөрийн биеийн даавартаа тохируулж хооллодог. Дэглэм огт барьдаггүй аль болох чихэрлэг, цардуултай, нүүрс устай хүнснээс хол байдаг. Махыг гурил, будаа болон чихэрлэг соусаар амталж иддэггүй. Энэ нь цусан дахь сахарын хэмжээг ихэсгэж, өөхлөлт явуулдаг. Тиймээс мах болон ногоо иддэг.

Утасны дэлгэцэн дээрх зураг: Зураг тавьдаггүй Instagram хаяг: Khulan.fitlife

Бүх зүйл дээр өөртөө үнэнч байхыг хичээдэг

Н.Сийлэн, ЗГМ сонин

Б.ХУЛАН:

Унгар улстай дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойг бид 2020 онд ёслол төгөлдөр тэмдэглэнэ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) ТҮНШЛЭЛ

УНГАРЫН ТАЛ 1950-1990 ОНУУДАД 41.3 САЯ ШИЛЖИХ РУБЛИЙН УРТ ХУГАЦААНЫ ЗЭЭЛ ОЛГОЖ, СОНГИНО ДАХЬ БИОКОМБИНАТ, ДАРХАНЫ МАХКОМБИНАТ, АРХАНГАЙН ХҮРМЭН ГУЛДМАЙН ҮЙЛДВЭР, УЛААНБААТАРЫН АН ОЛЗВОРЫН ҮЙЛДВЭР, ХАРХОРИНЫ ЭМИЙН УРГАМЛЫН СТАНЦЫГ ТУС ТУС БАРЬЖ БАЙГУУЛСАН ЮМ.

Монгол Улсын элч төлөөлөгчийн харилцаа нь Хүннү гүрэн, Их Монгол улсын

үеэс улбаатай. Улмаар Богд хаант улсаа байгуулан тунхаглаж, төрийн анхны таван яам, түүний дотор Гадаад хэргийг бүгд шийтгэгч яам байгуулж, туурга тусгаар улсаа дэлхийн томоохон улс гүрнүүдээр хүлээн зөвшөөрүүлэх ажиллагаа явуулснаар орчин үеийн дипломат албаны эхлэл тавигдсан түүхтэй.

Түүхэн уламжлалт найрсаг харилцаатай Унгар улстай дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойг бид 2020 онд ёслол төгөлдөр тэмдэглэнэ. Манай талаас анх 1912 онд Австри-Унгарын эзэнт гүрэнд хандан дипломат харилцаа тогтоох хүсэлт тавьж байсан удаатай. БНМАУ, БНУАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоох саналыг манай талаас Москвад сууж байсан Элчин сайд Н.Ядамжав Унгарын Элчин сайд А.Собект 1950 оны дөрөвдүгээр сарын 14-нд холбогдох нотоор тавьсан. Унгарын тал манай саналыг хүлээн авч, хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоож, Дипломат төлөөлөгчийн газар харилцан солилцоход бэлэн байгаагаа илэрхийлсэн хариу нотыг 1950 оны дөрөвдүгээр сарын 27-ны өдөр Элчин сайд Н.Ядамжавт ирүүлсэн байдаг.

Харилцан нот солилцсоны дараа БНМАУ 1950 оны дөрөвдүгээр сарын 28-ны өдөр БНУАУ-тай Элчин сайдын яамны зэрэгтэйгээр дипломат харилцаа тогтоосон бөгөөд анхны Элчин сайдаар Н.Ядамжав томилогдон 1957 оны долдугаар сар хүртэл Москва дахь ЭСЯ-наас хавсран хариуцаж байв.

БНУАУ-д суурин суух анхны Элчин сайдаар Д.Адилбиш 1957-1959 онуудад ажиллаж байлаа. Манай ЭСЯ Элчин сайдаас гадна төвийн томилолт бүхий гурван дипломат ажилтан, нэг техник ажилтны бүрэлдэхүүнтэй байв. Манай дипломатууд эхний үед “Гранд Отель” зочид буудалд түр байрлаж байгаад тэр оныхоо намраас Будапешт хотын нэгдүгээр дүүрэгт Берц гудамжны 23 тоот байрыг түрээслэх болжээ. Манай хоёр орны улс төр, эдийн засаг, худалдаа, соёл боловсрол болон урлаг спортын харилцаа өргөжин хөгжихийн хэрээр ЭСЯ-ны орон тоо, ажлын цар хүрээ улам нэмэгдэж, 1970-аад оны сүүлчээр төвийн томилолттой 10 гаруй дипломат, техник ажилтантай, 1000 ам метр талбай бүхий контор, орон сууцны байр түрээслэн ажиллах болсон юм.

Монгол-Унгарын дипломат харилцаа

БНУАУ-аас БНМАУ-д суурин сууж ажилласан анхны Элчин сайд Р.Гарашин итгэмжлэх жуух бичгээ 1957 оны 10 дугаар сард барьсан бөгөөд атташе А.Дьендьеши, нэг техникийн ажилтны хамт Улаанбаатар хотод ЭСЯ-аа нээн ажиллуулж эхэлсэн түүхтэй.

Манай хоёр орны дипломат харилцааг социалист хамтын нөхөрлөлийн орнуудын хүрээнд нэгэн үзэл суртлын туган дор хамтран ажиллаж байсан үе буюу 1950-1990 он, нийгэм, эдийн засгийн зах зээлийн шилжилтийн үе болох 1990-2006 он, Унгар улс Улаанбаатар хот дахь ЭСЯ-аа түр хугацаагаар хааж, Бээжин дэх ЭСЯ-даа түр хавсарган хариуцуулсан үе буюу 2006-2015 он, Унгар улс ЭСЯ-аа дахин нээсэн үе буюу 2015 оны тавдугаар сараас хойших үеийн дипломат харилцаа хэмээн дөрвөн үед хуваан үздэг.

Аюурзанын Галаазаграа

Биокомбинат, Дарханы махкомбинат, Архангайн хүрмэн гулдмайн үйлдвэр, Улаанбаатарын ан олзворын үйлдвэр, Хархорины эмийн ургамлын станцыг тус тус барьж байгуулсан. Мөн Хархорины гурилын үйлдвэрийг өргөтгөн, шинэчлэх, 375 худаг гаргах, малын халдварт өвчинтэй тэмцэх зэрэгт зээлийн хөрөнгийг зарцуулсан байдаг.

Унгарын талаас 1964-1990 онуудад 23,3 сая шилжих рублийн буцалтгүй тусламж олгосныг бэлчээ-рийг усжуулах, радио электрон бараа, шатах тослох материал авах, генетикийн лабора торийг шинэчлэх, хүнсний их дэлгүүр барих, олон улсын геоло гийн экспедицэд оролцох, геоло-гийн тоног төхөөрөмж нийлүүлэх, оёдлын үйлдвэр барих, оёдолчид, гүнийн өрмийн мэргэжилтэн бэлтгэх, эмнэлгийн багаж, тоног төхөөрөмж худалдан авах зэрэгт зарцуулсан.

1957 онд анхны монгол оюутан суралцахаар ирснээс хойш өнөөг хүртэл манай 500 гаруй оюутан залуус Унгарын их дээд сургууль, ТМС төгсөж, сонгосон мэргэжлээрээ үр бүтээлтэй ажиллаж байна. Монголчууд 1975 оноос эхлэн Унгарт аспирантурт суралцаж эхэлснээр 20 гаруй хүн эрдмийн зэрэг цол хамгаалсан.

1990-ээд оны улс төрийн өөрч лөлт, эдийн засгийн тогтолцооны задрал бутрал, эдийн засгийн хямрал нь манай хоёр орны харил цаанд сөрөг нөлөө үзүүлж, хамтын ажиллагааг

зогсонги байдалд оруулсан. Бид харилцааны хүнд үеийг даван туулж, манай хоёр улс ардчилал, зах зээлийн замыг сонгож, нийгмийн шинэ тогтолцоонд шилжсэнээр харилцаа шинэ агуулга, зарчимд тулгуурлан өргөжин хөгжиж байна. Монгол Улс, БНУУ-ын хооронд “Найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны гэрээ”-г 1998 онд байгуулсан нь шинэ нөхцөл байдалд хоёр орны харил-цааны үндсэн зарчмыг тодор хойлсон баримт бичиг болсон юм.

Хоёр тал “Зээлийг төлөх тухай”, “Худалдааны төлбөрийн тухай” хэлэлцээрүүдийг 1994 онд байгуулж, Монголын тал 1997 онд зээлийн өрийн асуудлыг шийдвэрлэж барагдуулсан.

Манай хоёр орон ардчилал, зах зээлд тууштай шилжсэнээс хойш төрийн дээд хэмжээний харилцан айлчлал идэвхтэй үргэлжилж, эдийн засаг, худалдааны салбарт харилцан ашигтай хамтран ажиллах чиглэлээр шинэ боломжуудыг эрж хайж байлаа. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч П.Очирбат 1995 онд, Н.Багабанди 2005 онд БНУУ-д тус тус албан ёсны айлчлал хийж, БНУУ-ын Ерөнхийгч Арпад Гөнц 1994 онд Монголд айлчилсан. Манай УИХ-ын дарга Р.Гончигдорж 1991, 1999 онд, Ерөнхий сайд М.Энхсайхан 1998 онд Унгарт айлчилсан нь манай хоёр орны уламжлалт найрсаг харилцааг үргэлжлүүлэн хөгжүүлэхэд өндөр ач холбогдолтой байлаа.

Үргэлжлэл бий

үргэлжлэл болсон.УАСН-ын Төв хорооны нэгдүгээр

нарийн бичгийн дарга Янош Кадар тэргүүтэй БНУАУ-ын нам засгийн төлөөлөгчид 1965 оны есдүгээр сард БНМАУ-д айлчлав. Энэхүү айлчлалын үеэр БНМАУ, БНУАУ-ын хооронд “Найрамдал, хамтын ажиллагааны тухай гэрээ”-нд Ю.Цэдэнбал, Я.Кадар нар гарын үсэг зурсан нь хоёр орны улс төр, эдийн засаг, соёл, боловсролын харилцааг тогтвортой хөгжүүлэх түүхэн ач холбогдол бүхий баримт бичиг болсон юм.

БНМАУ-ын АИХ-ын тэргүү лэгчдийн дарга Ж.Самбуу 1969 онд Унгарт, БНУАУ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга Пал Лошонци 1970 онд Монголд айлчилсан нь төрийн эрх баригч дээд байгууллагууд болох парламентын харилцааны эхлэлийг тавьжээ.

1950-1990 онд Монгол-Унгарын хооронд нам төрийн өндөр дээд хэмжээний албан ёсны харилцан айлчлал тогтмолжиж, байнга төлөөлөгч солилцон, эрх баригч намын их хурал, түүхт ой, тэмдэглэлт үйл явдлуудын үеэр янз бүрийн түвшний төлөөлөгчид харилцан солилцож байлаа.

БНМАУ 1961 онд НҮБ-д, 1962 онд ЭЗХТЗ-д элссэний дараа хоёр орны улс төр, эдийн засаг, худалдаа болон соёл боловсролын харилцаа улам өргөжин бэхжиж, яам, байгууллагуудын хооронд шууд харилцаа тогтоон хамтарсан төлөвлөгөөний дагуу ажилладаг болсон. Гадаад хэргийн яамны сайд нарын уулзалт, айлчлал тогтмолжиж, хамтарсан төлөв лөгөөний дагуу ажлаа уялдуулан зохицуулах болсон.

Унгарын тал 1950-1990 онуудад 41.3 сая шилжих рублийн урт хугацааны зээл олгож, Сонгино дахь

Тухайн үеийн улс төр, эдийн засаг, соёл боловсролын харилцаа, дээд хэмжээний айлчлал болон байгуулсан гэрээ хэлэлцээрүүдийн талаар товчлон дурдья.

Ю.Цэдэнбал тэргүүтэй БНМАУ-ын Засгийн газрын төлөөлөгчид 1957 оны есдүгээр сард БНУАУ-д айлчилж, Монгол-Унгарын хамтарсан мэдэгдэлд гарын үсэг зурж, Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн зээлийн тухай хэлэлцээр байгуулсан нь хоёр орны түүхэн дэх дээд хэмжээний айлчлалын эхлэл байлаа.

БНУАУ-ын Сайд нарын зөвлөлийн дарга Ференц Мюнних тэргүүтэй засгийн газрын төлөөлөгчид 1959 дөрөвдүгээр сард Монголд айлчилсан нь хоёр орны хооронд дээд хэмжээний харилцан айлчлалын

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 19 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)ЕРТӨНЦИЙН СОНИН

Сурагч хүү маск сайжруулах хэрэгсэл бүтээжээ

Ц.Улам-Ундрах, ЗГМ сонин МАСК ЧИХИЙГ НЬ ӨВТГӨХӨӨС СЭРГИЙЛЖ, МАЛГАЙДАА ТОВЧ ХАДАЖ ТОГТООХЫГ ОРОЛДОЖ БАЙСАН ЭМЧ НАР УГ ХЭРЭГСЭЛ ЭВТЭЙХЭН, ХЭРЭГЛЭХЭД ХЯЛБАР ХЭМЭЭН САЙШААЖЭЭ.

Дэлхий даяар тархсан COV-ID-9 цар тахлаас өөр зүйл бараг яригдахгүй байгаа үед амны хаалт 2020 оны бэлгэдэл шахам болох нь гэж хэлж болно. Уг нь чихний оосортой гурван давхар материал дээр нэмэх зүйл үгүй мэт. Өдөртөө ганц зүүдэг энгийн хэрэглэгчдэд хангалттай. Гэвч өдөртөө 12 цаг зүүж ажилладаг эмч нар оосор чихийг нь дарж, холгож өвтгөдөг хэмээн гомдоллож буй. Гэтэл Канадын Ванкувер хотын сурагч Куин Рони уг дутагдлыг арилгах хэрэгсэл бүтээж, өөрөө

3D хэвлэгчээр үйлдвэрлэн гар-гажээ. Томчууд үүнийг бодож олоогүй нь гайхалтай.

Уг хэрэгсэл нь ердөө дэгээ-

тэй хуванцар хавчаар төдий зүйл. Дэгээнд маскны оосрыг өлгөж, толгойн ард тогтоох ба таталтыг зохицуулах боломж той. Залуу зохион бүтээгчийн ээж нь энэ талаар facebook-тээ мэ-дээлжээ. Хүү энэ зүйлээ хэв лэж гаргаад эмнэлгүүдээр тарааж эхэлсэн байна. Маск чихийг нь өвтгөхөөс сэргийлж, малгайдаа товч хадаж тогтоохыг оролдож байсан эмч нар уг хэрэгсэл эвтэйхэн, хэрэглэхэд хялбар хэмээн сайшаажээ. Ронийн гэр бүл хүүгийн бүтээлийн загва-рыг интернэтэд нээлттэй тавьж, хүссэн хүн бүр 3D хэвлэгчээрээ хэвлэх боломж өгсөн байна. █

ДОХ-ын эм коронавирусийн үржлийг зогсоож байна

Олимпыг хойшлуулснаас ОУОХ олон саяыг алдав

COVID-19-ийн вакцин туршихад хамгийн тохиромжтой амьтан

Японы эрдэмтэд ДОХ-ын эсрэг хэрэглэдэг эм корона ви руст хэрхэн үйлчилж байгааг тогтоосон судалгааны тай ланг bioRx-iv портал мэ дээлсэн байна. Эрдэмтэд ретровирусийн есөн бэлдмэлийг SARS-CoV-2 вирус дээр туршиж үзэв. Тэдгээрийн нэг болох ДОХ-ын вирусийг хязгаарлагч Нелфинавир хэмээх эм корона вирусийн дахин төлжилтийг зогсоож байгааг илрүүлжээ. ДОХ-ын эмийг маш бага тунгаар хэрэглэсэн ч үржлийг зогсоож байгааг судлаачид ажигласан байна.

Тэд судалгааны дүгнэлтдээ SARS-CoV-2 вирусээр үүсдэг COVID-19 өвчнийг эмчлэх эмийн жагсаалтад

Нелфинавирыг оруулах нь зүйтэй гэж зөвлөв. Түүнчлэн энд дурдсанаар коро на-вирусыг дагнан анагаах, шал гарсан бэлдмэл гараагүй байгаа учир вирусийн эсрэг бусад эмүүдийг яаралтай тур шиж үзэх шаардлагатай гэжээ. ОХУ-ын ЭМЯ корона-ви русийн халдвар авсан өвчтөнийг эмчлэх эм, бэлд мэлийн жагсаалтад хлорохин, гидроксихлорохин, лопинавир+ритонавир, азит-ромицин (гидроксилоро-хинтой хавсран), интерферон эмүүдийг оруулсан бай на. Гэхдээ эмүүдийн хэрэг-лээний үр дүн адилгүй тул тухайн өвчтөн бүр дээр эмч нар шийдвэр гаргахыг зөвлөжээ. █

Шинэ коронавирусийн эс рэг вакцинийг туршихад хамгийн тохиромжтой амьт-ныг муур хэмээн тогтоожээ. Тухайлбал, муур COVID-19 өвчлөлд хамгийн эмзэг бөгөөд үүнийг Хятадын эрдэмтдийн судалгааны үр дүнгээс харж болно гэж Оросын нян судлаачид ярьсан байна. Ухань хотын муурнуудад SARS-CoV-2 вирусийн эсрэг биет байгаа эсэхийг шалгахад хамрагдсан муур нуудын 14.7 хувь нь халдвар авсан байжээ. Муур нуудын эзэд голдуу өвчилсөн байсан учир эз нээ сээ халдвар авсан байх магадлалтай. Учир нь амьт наас хүнд халдвар дамжсан тохиолдол албан ёсоор бүртгэгдээгүй.

Мэргэжилтнүүдийн ярьс-наар муурын сэтгэцийн

систем нарийн төвөгтэй боловч тогтвортой учир сэтгэцийн эмгэг зүйн тур-шилтад илүүтэй ашиг ладаг. Нөгөөтэйгүүр, муурыг тур-шилтад ашиглахад одоо голдуу хэрэглэж буй хул-га наас өртөг зардал их-тэй тусна. Үүнээс гадна тур шилтад ашиглаж боло-хуйц генетикийн цэвэр шу-гам тай амьтан маш ховор аж. Энэ сарын эхээр нийтлэгдсэн судалгаанд Уханийн муурнууд олноороо коронавирусийн халдвар авсныг мэдээлсэн. Суд-лаачид Уханийн арав гаруй муураас коронавирусийн эсрэг биет илрүүлжээ. Тэд вирусийн халдварын голомт болоод буй дэлхийн бусад бүсэд байдал мөн адил байж болохыг анхааруулсан байна. █

ОУОХ-ны тэргүүн Томас Бах Токиогийн олимпыг ирэх жил бол тол хойшлуулах зар дал хэ-дэн зуун сая ам.дол ла раар хэм-жигдэнэ хэмээн мэ дэгдлээ. Тэр-бээр “Элдэв цуу яриа, таамгийг эсэргүүцэх үүднээс хэлэхэд, ОУОХ олимп хойш логдоход бус харин цуцлагдах то хиол-долд даатгалтай байдаг. Хойш-луулахын тулд зохион байгуулах хороо дахиад нэг жил ажиллаж, Засгийн газар бэлтгэл ажлаа үргэлж лүүлэхийг зөвшөөрөх ёс-той" хэмээн тайлбарлав. Эхэндээ Японы тал Токио 2020 зуны олимпын наадмыг хойшлуулахаас нэ лээд цааргалж, тэмцээн урал-дааныг үзэгчгүйгээр явуулах санал оруулж үзсэн.

Гэвч олон улсын хамтын ний -гэмлэг коронавирусийн цар тахлын улмаас зохион бай гуу-

лагчдыг хойш луу лахаас өөр арга гүй бай далд хүр гэсэн юм. Ийм нөх цөлд олим пын наадмыг 2021 оны дол ду гаар сарын 23-наас найм дугаар сарын 8-ны хооронд явуулах тов гараад буй. Санхүүгийн ал дагдлын ул маас

ОУОХ хойш луу ла хыг удтал түдгэлз сэн боловч зохион бай -гуу лалтад 12 тэрбум ам.дол лар зарцуулсан Японы тал хамгийн их алдагдал хү лээв. Түүнчлэн зар сур тал чилгааны компаниуд нэг тэрбумыг алдлаа. █

Industrial output reaches MNT 3.1 trillion in Q1TWater and beverage production rapidly increased by 53.1 percent yoy, contributing the main effect on the sector.

BoP deficit totals USD 82.8 million as of MarchDuring the reporting period, the principals in arrears account for 6.7 percent of total loans, showing an increase of 1.5 points from the same period of the previous year.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.04.15, WEDNESDAY~№061 (1340)

MINING

SouthGobi announces payment defer with CICSouthGobi Resources Ltd, an

HKSE and TSX-listed company, has announced that it is delaying payments to CIC. After the announcement, the SouthGobi stock rose by 6.56 percent to HKD 0.65 on the Hong Kong Stock Exchange.

On April 10, 2020, SouthGobi Resources Ltd and CIC have entered into an agreement pursuant to which CIC agreed to grant the company a deferral of deferred cash interest and deferral fees of USD 2 million which is due and payable to CIC on April 19, 2020, under the 2019 Deferral Agreement. The effectiveness of

the 2020 April Deferral Agreement and the respective obligations, covenants and agreements of each party under the 2020 April Deferral Agreement is subject to the Company obtaining the requisite acceptance thereof from the Toronto Stock Exchange (TSX).

The company and CIC have agreed to discuss in good faith a deferral of these payments on a monthly basis as they become due. There can be no assurance, however, that a favorable outcome will be reached either at all or on favorable terms, the announcement stated.

SouthGobi exports coal from the Nariinsukhait deposit to China. The company's coal export from Shiveekhuren port started on March 30. Since then, coal shipments through the

Total tax revenue decreased by 3 percent year-on-year to MNT 1.9 trillion

DEFICIT OF EQUILIBRATED BALANCE REACHES MNT 276 BILLION IN Q1

HOWEVER, TOTAL BUDGET EXPENDITURE IN THE FIRST QUARTER INCREASED BY 19 PERCENT OR MNT 381 BILLION FROM THE PREVIOUS YEAR, REACHING MNT 2.3 TRILLION.

In the first quarter of 2020, the equilibrated budget balance showed a deficit of MNT 276 billion, reported the National Statistics Office (NSO). Total

tax revenue decreased by 3 percent year-on-year to MNT 1.9 trillion in the reporting period, affected by the declining exports and disruptions of business activity due to COVID-19.

However, general government budget expenditure in the first quarter increased by 19 percent or MNT 381 billion from the previous year, reaching MNT 2.3 trillion. Expenditures on goods, works and services, loan service fees, subsidies and recurrent transfers, and capital expenditures increased as well.

Even though the budget revenue had decreased, the rise in expenditure played the main role in the increasing deficit. The mining sector revenue, which accounts for more than 20 percent of budget revenues, has fallen sharply. Total

exports fell by more than 40 percent due to border closures. MAK, Usukh Zoos, and Energy Resources did not export coal by auto road in the first three weeks of the reporting month.

Coal exports began in late March but in a small amount. Oyu Tolgoi’s exports had not been disrupted but had declined in size, the company said earlier. The budget deficit is expected to increase further due to the Government's decision to pay social security and income taxes within six months. █

Aminaa.U, ZGM Daily

Image by Batsaikhan.S

Imag

e by

Bat

saik

han.

S

port have increased, with 160 trucks hauling coal through the Shiveekhuren port as of Monday, according to the Minister of Finance. █

POLITICSThe Standing Committee on State Structure accepts the date of local elections on October 15, 2020. The draft resolution will be finalized by the plenary session of the Parliament.

ECONOMYErdenes Tavan Tolgoi JSC decided to pay dividends to its shareholders from its 2019 net profit, which will be paid from May 1, 2020. It increased the intensity of citizens opening securities accounts. In the first quarter of 2020, 134,944 individuals opened securities accounts with brokerage companies, and this figure is expected to increase every month.

Top 20 index drops 0.24 percent, to 16,793.42 points. MSE A index decreases 0.36 percent, to 7,813.63 points. MSE B index falls 0.55 percent, to 7,524.26 points. Market cap stands at MNT 2.45 trillion.

Top 20 index(by units)

16,793.4210k

15k

20k

25k

30k

SOCIETYThe State Emergency Commission decides to withdraw 50 citizens through the port of Erlian-Zamiin-Uud. As of today, 7,888 people have applied to return home, Mongolia.

Residents will be fined MNT 150,000 for not wearing face masks in public places under the Law on Infringement.

ZGM: HIGHLIGHTS

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM DAILY 21 2020.04.15, WEDNESDAY~№061 (1340)

FINANCE INDUSTRY

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

As of February, the balance of payment loss reached USD 82.8 million. During the reporting period, the principals in arrears account for 6.7 percent of total loans, showing an increase of 1.5 percentage points from the same period of the previous year.

By the type of outstanding loans of individuals, mortgage loans account for 40.4 percent, salary loans 26.6 percent, small and medium sized enterprises loans 14.7 percent, consumer loans 11.6 percent, pension loan 1.1 percent, and 5.6 percent were other loans.

Moreover, 75.2 percent of the total outstanding loans to individuals were from commercial banks. The money supply reached MNT 20.4 trillion at the end of March 2020, increased by MNT 0.7 trillion or 3.5 percent compared with the end of the previous year. In terms of the tourist industry, foreign travelers shrunk by 38,900 from a year ago. Mongolia has received approximately 500,000 visitors in 2019 and benefited MNT 1.5 billion to budget. The industry creates nearly 35,000 job positions. However, tourists will cancel their orders and domestic and international travel will come to be stagnant this year. █

BoP deficit totals USD 82.8 million as of March

Industrial output declines to MNT 3.1 trillion in Q1

Огноо: 2020.04.15 Огноо: 2020.04.15

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: УТБайруудын урсгал засварын ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах.ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР/ГЭРЭЭНИЙ ДУГААР: УСУГ-АҮ-2020-78

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос УТБайруудын урсгал засварын ажил гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он тус бүрийн Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.Сүүлийн 2 жилд буюу 2018, 2019 он тус бүрт ижил төстэй гэрээ хийсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он тус бүр тухайн багцын төсөвт өртөгөөс 100%-с дээш байх.

Тендерийн хамт Багц-1 646,000 /зургаан зуун дөчин зургаан

мянган/ төгрөг, Багц-2 440,000 /дөрвөн зуун дөчин мянган/ төгрөг, Багц-3 316,000 /гурван зуун арван зургаан мянган/ төгрөг, Багц-4 1,548,000 /нэг сая таван зуун дөчин найман мянган/ төгрөг,Багц-5 240,000 /хоёр зуун дөчин мянган/ төгрөг, Багц-6 246,000 /хоёр зуун дөчин зургаан мянган/ төгрөгний тендерийн баталгаа тус тус ирүүлнэ.Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 12-ны өдрийг дуустал.Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 10 цаг 30 минут-аас нээнэ.Дотоодын давуу эрх тооцно. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5,

өөрийн байр, Б.Лхагвасүрэн Утас: 70157018-125

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Даатгалын үйлчилгээ үзүүлэгчийг сонгон шалгаруулах-2.

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: УСУГ-ЗБҮ-2020-20

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос даатгалын үйлчилгээ үзүүлэгчийг сонгон шалгаруулах цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Сүүлийн 3 жил буюу 2017, 2018, 2019 онуудын Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.

Сүүлийн 3 жилд буюу 2017, 2018, 2019 он тус бүрт ижил төстэй гэрээ хийсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.

Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 3 жил /2017, 2018,

2019/ тус бүр даатгалын үйлчилгээний мөнгөн дүн нь санал болгож буй үнийн дүнгийн 100%-с дээш байх. Тендерийн хамт 1,600,000.00 / нэг сая зургаан зуун мянган / төгрөгний тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 12-ний өдрийг дуустал.

Тендерийг 2020 оны 5 дугаар сарын 15-ний өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 5 дугаар сарын 15-ний өдрийн 10 цаг 30 минут-аас нээнэ.

Дотоодын давуу эрх тооцно. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5,

өөрийн байр, С.Чинбаатар Утас: 70157018-121

During the emergency period, industrial output decreased ap-proximately 20 percent to MNT 3.1 trillion in Q1 compared to the previous year. This is mainly driv-en by the mining sector drops by 29.8 percent including coal output fell by 43.8 percent and crude oil by 72.4 percent respectively.

However, gold production sharply increased by 84.4 percent of the highest year-on-year. Although, the gold

purchase has been plunged off until amends the royalty regulations in 2019.

In terms of processing plants, growth slowed down 3.3

percent. Water and beverage p r o d u c t i o n r a p i d l y i n c r e a s e d b y 5 3 . 1 percent yoy, contr ibut ing the main effect on the sector.

At that time, meat processing production decreased by 61.5 percent. █

SOCIETY

According to the National Center of Communicable Diseases (NCCD), 13 more COVID-19 cases recorded in Mongolia, totaling 30. On April 13, NCCD conducted 502 tests for coronavirus and 13 Mongolian students aged between 19-23, who arrived from Russia on April 11, tested positive.

Director of the National Center of Communicable Diseases (NCCD) Nyamkhuu Dulmaa said at the daily briefing of the Ministry of Health (MoH), “Five out of 30 patients have

been recovered and 25 patients are currently being treated at NCCD. Moreover, 111 people who crossed the border that day were separated in Darkhan-Uul province.”

Therefore, two patients who were hospitalized at Songdo Hospital have tested positive for COVID-19, increasing the fear among citizens. However, patients were tested with a rapid diagnostic test and are being isolated. According to the latest announcement of MoH, results of re-testing will be released today. █

COVID-19 cases confirmed in Mongolia total to 30

Processing plants growth slowed down 3.3 percent. Water and beverage production rapidly increased by 53.1 percent yoy.



Bayartsetseg.D, ZGM Daily


Тендер шалгаруулалтын нэр: Сургуулиудын зөөврийн компьютер /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 19, 20, 38, 51, 73, 141 дүгээр сургууль/Тендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0091

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Сургуулиудын зөөврийн компьютер /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 19, 20, 38, 51, 73, 141 дүгээр сургууль/-ийг нийлүүлэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж цахим тендерийн баримт бичиг болон холбогдох материалыг татаж авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө тендерт оролцох хураамж болох 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ:

Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо:Санхүүгийн тайланг өөрийн тендерт хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр дамжуулан сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангаас шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.

Сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг:Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй үнийн

дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна.Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн

09 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 09 цаг 10 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын тендерийн нээлтийн 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд холбогдох бусад мэдээллийг

доорх хаягаар хандан авна уу.

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Бага

тойруу-15, Самбуугийн гудамж, Нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхарт

Холбоо барих утасны дугаар: 75757807Цахим хаяг: www.tender.gov.mn,

www.ub-procurement.mn

Огноо : 2020 оны 04 дүгээр сарын 15-ны өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр: Түлхүүр гардуулах гэрээний нөхцөлтэй Хөлийн голын гүүр /БЗД, 11 дүгээр хороо/-ийн ажил Тендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0028-1

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Түлхүүр гардуулах гэрээний нөхцөлтэй Хөлийн голын гүүр /БЗД, 11 дүгээр хороо/-ийн ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан

байна. Үүнд: Байгууламжийн зураг, төсөл боловсруулах, барих, түүний тоног

төхөөрөмжийг хүргэх, суурилуулах ажлын нийт мөнгөн дүнгийн дундаж үзүүлэлтийг нь тооцох жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайланг өөрийн тендерт хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр дамжуулан сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангаас шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.

Сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байх.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймЗураг төсөл боловсруулах байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Зам тээврийн хөгжлийн сайдын 2018 оны 131 дүгээр тушаалын хавсралтаар батлагдсан

2.8.1.7 Гүүр, туннелийн зураг төсөл боловсруулах болон үүнээс дээшАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Зам тээврийн хөгжлийн сайдын 2018 оны 131 дүгээр тушаалын хавсралтаар батлагдсан

2.8.2.3 Бүх төрлийн гүүр, тунель, үерийн хамгаалалтын далан барих болон үүнээс дээшэсвэлЗТБХБ сайдын 2012 оны 155 дугаар тушаалын 1 дүгээр хавсралтын

Төмөр бетон болон ган хийцтэй гүүр барих болон үүнээс дээш Тендерийн баталгааны үнийн дүн: 800,000 /найман зуун мянга/ төгрөг Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 09 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн 09 цаг 20 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг

www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,Нийслэлийн Засаг захиргааны 4 дүгээр байр, 10 дугаар давхар, Нийслэлийн

Худалдан авах ажиллагааны газар, Утас: 75757810


Тендер шалгаруулалтын нэр: Түлхүүр гардуулах гэрээний нөхцөлтэй Гэр хорооллын дундах авто зам, тохижилт /Улаанбаатар, Сүхбаатар дүүрэг 15, 16, 17, 18, 19, 20 дугаар хороо/-ын ажилТендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0092

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Түлхүүр гардуулах гэрээний нөхцөлтэй Гэр хорооллын дундах авто зам, тохижилт /Улаанбаатар, Сүхбаатар дүүрэг 15, 16, 17, 18, 19, 20 дугаар хороо/-ын ажил гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж цахим тендерийн баримт бичиг болон холбогдох материалыг татаж авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө тендерт оролцох хураамж болох 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй үнийн дүнтэй байх.

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайланг өөрийн тендерт хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр дамжуулан сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангаас шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.

Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлын үндсэн гүйцэтгэгчээр ажилласан байна.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Тийм Ажил гүйцэтгэх байгууллага нь:Авто замын ажлын хүрээнд:

Шинэ 2.8.2.6 Зам талбайн тохижилтын ажил хийх засварлах Хуучин 3.7.4.1.33А-1 Бүх төрлийн зам засварын ажил 2.8.8 Замын байгууламжид хамаарах талбай барих засварлах Хайрган болон хатуу хучилттай авто зам барих зөвшөөрөлтэй байж болно.

Зураг төсөл боловсруулах байгууллага нь: Зам тээврийн хөгжлийн яамнаас олгодог:

2.8.1.4 - Хотын авто зам, замын зураг төсөл боловсруулахТендерийн хамт 4,000,000 (дөрвөн сая) төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа

ирүүлнэ. Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 09 цаг 40 минутаас өмнө

системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 09 цаг 50 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын тендерийн нээлтийн 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх

хаягаар авч болно.

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Бага тойруу-15, Самбуугийн гудамж,

Нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхарт Утас: 75757806,

Цахим хаяг: www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn


ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА


ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

Жинлүүрийн ордынхны хийсэн бүхэн амжилттай бүтнэ

Үс засуулбал: Эд эдлэл, идээ ундаа олдоно Наран ургах, шингэх: 06:02-19:42 цагБарилдлага: ИдэрШүтэн барилдлага: АвахуйСуудал: Ус

Аргын тооллын дөрөвдүгээр сарын 15, Буд гараг. Билгийн тооллын 23, Элдэв тэнгэртэн одтой, шар хулгана өдөр.

Өдрийн наран 6:02 цагт мандан, 19:42 цагт жаргана. Тухайн өдөр луу, бич жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, гарагийг тахих, хүүхэд үрчлэн авах, хур оруулах, дарханы үйлд сайн. Улааны үйл, төлгө тавих, морь уралдуулах, хиншүү хярвас гаргахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, эдлэл, идээ, ундаа олно.

Хүүхэд үрчлэн авахад сайн

Өмнөх дугарын хариу 04.14

ЗГМ: СҮДОКҮ

2

841639725

3

2

59

572961834

4718

39

31

4

256817493

6859

1

138274839

3

7

397542168

19

964358217

1

6

47

729185346

685423971

73

4

413796582

Өмнөх дугаарын хариу

БОСООГООР:

1. Хээлтүүлэгч малыг агталсны дараах нэр

2. Хүйтэнд даардаггүй чийрэг4. Социализмын үед Цагаан

сарыг нэрлэж байсан нэр

"....."-ийн баяр5. Хүүхдэд ээлтэй гэгдэх

гэрийн тэжээвэр мэрэгч амьтан

7. Монголд олноор байдаг

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

3. Дов6. Цөлжилт бий болгоход ихэд

нөлөөтэй гэгддэг мал8. Гоо гэдэг үгийн өөрөөр

нэрлэдэг нэр9. Түшлэггүй мухар сандал11. Татар үндэстний хоол12. Гүүний хээр зүсэм13. Салхи, дулаан зэргийг

хэлдэг үг16. Саран хэлбэртэй, хурц иртэй

том ир17. Сонсгол эрхтэн18. Зэвсэгт хүчин19. А.С.Пушкины алдартай

үлгэрийн баатрын хайрт бүсгүй, хааны гүнжийн нэр

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340)

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/Өдөржин гадуур ажилтай гүйнэ.

Ачаалал ихтэй, алийг нь эхэнд нь амжуулах вэ гэдэг дээр хүртэл толгойгоо ажиллуулах шаардлага тулгарна. Зарим нэгний хувьд эхлүүлсэн ажилдаа сэтгэл ханамжтай байж, үр дүнг нь хүлээж суух үе ирнэ. Ямар нэгэн асуудал тулгарахад гарах гарц амархан олж чадна.

Ажил хэргийн асуудал мухардалд орно. Хамтран зүтгэгчдийн зүгээс тусламж дэмжлэг авах гэж хүлээхийн хэрэггүй. Зарим хүний зөвлөгөө таны ажил төрөлд садаа болно уу гэхээс сайн зүйлийг авчрахгүй. Төлөвлөгдөөгүй холын аялалд гарч мэдэх тул бэлтгэлтэй бай. Чухал асуудлуудад шийдвэр гаргах гэж оролдохгүй байхыг од эрхэс зөвлөж байна.

Аливаа харилцаандаа болгоомжтой хандах, хамтрагч болон гаднын түншүүдийн үзэл бодолд хэт автах хэрэггүй. Эрсдэл бүхий үйлдлээс сэргийлэх хэрэгтэй. Таны хамгийн чухал зүйл болох хамтрагчаа зөв сонгох явдал. Хэн нэгнийг хийж бүтээснээр нь, гаргасан амжилтаар нь дүгнээрэй. Хувийн амьдралдаа томоохон алдаа гаргахаас болгоомжил.

Амьдралдаа ямар нэг томоохон зорилго тавь. Та өнөөдөр ямар ч ажлыг төвөггүй хийхэд бэлэн байна. Тэглээ гээд гартаа таарсан бүгдээ барьж авах хэрэггүй. Тэр тусмаа олон ажил зэрэг эхлүүлэх хэрэггүй. Эрүүл мэндийн жижиг асуудал үүсч магадгүй тул биеэ зөнд нь орхих хэрэггүй. Хоол хүнснийхээ чанарт анхааралтай хандаарай.

Өнөөдөр амин чухал асуудлуудад нухацтай хандаж, шийдвэр гаргахдаа өөрийн зөн билэг, совингоо дагахыг зөвлөж байна. Бүхий л таагүй харилцаа холбоо буцаад хэвэндээ орж, таатай уур амьсгал авчирна. Аав ээж тань таныг маш ихэд үнэлнэ. Таны хичээл зүтгэл тэднийг гомдоохгүй. Гэр бүлтэйгээ олон зүйлийн талаар тухтай ярилцаж ойлголцож чадна.

Олон хоног бодож, төлөвлөж байсан ажлаа амжуулах гэж ихэд тэвдэнэ. Энэ өдөр ойр дотнын хайртай хүн тань тус дэм болох болно. Хол газар аялахаар явсан хэн нэгнийг тосож, уулзаж магадгүй. Өнөөдрийг гэрэлтүүлэгч, эрч хүчийг бэлэглэгч нь энэ ордын бүсгүй та байх болно. Энэ өдөр таны хийсэн бүхэн амжилттайгаар бүтэх болно.

Таны дэвшүүлсэн санал санаачилга удирдах албан тушаалтнуудын зүгээс сайшаал дэмжлэг авч чадна. Энэ өдөр чухал ажил төрөл амжилттай болох магадлалтай байна. Харин амжилт, ялалт нь бусдын анхаарлын төвд орж атаархлыг төрүүлнэ гэдгийг үргэлж санаж байгаарай.

Нийгмийн таагүй уур амьсгал, гаднаас ирэх сөрөг хандлагууд нь таны ажил төрлийг унагана. Үүнээс болж таны хүсэж байсан амжилт, үр дүнг авчрахгүй. Тиймээс аливаа хов жив, гаднын ташаа мэдээлэлтэй хутгалдахаас зайлсхийгээрэй. Хувийн амьдралд ч таагүй байдал үүсэхээс сэргийл.

Өнөөдөр та олон тийш үсчсэний хэрэггүй. Нэн түрүүнд шаардлагатай, яаралтай гэсэн ажлаа барьж ав. Өөрт байгаа боломж бололцоогоо сайтар тооцоол. Зарим нэг хувийн чанартай ажилд өнөөдрийн ихэнх цагийг зарцуулна. Эрүүл мэндийн байдалдаа онцгой анхаарал хандуулах хэрэгтэйг одод сануулж байна.

Өмнөх тооцоо, өр зээл, нөхөн төл бөр зэрэг санхүүтэй холбоотой асууд лууд сөхөгдөнө. Энэ нь таныг сэт гэл санааны хувьд маш ихээр да-рам тад оруулна. Ямар нэг зүйлийг өн гөц үнэлэх хэрэггүй. Энэ нь хэн нэг ний арга залинд автахгүй байхад тань тусална. Өнөөдрийн хувьд таны амьдралын эрч хүч доогуур байгаа тул ямар нэг шийдвэр гаргах гэсний хэрэггүй.

Зорилго тэмүүлэлдээ үнэнчээр хандаж, эргэлзээ тээнэглэлээ хөөн зайлуул. Энэ өдрийн ажлыг ганцаарчилж хийх нь танд ашигтай юу гэдгийгээ хүртэл сайн бодоорой. Цаг хугацаа харвасан сум шиг өнгөрөх учир өмнөх ажлаа яаравчлан барьж ав. Эрчүүд тэвчээртэй байхгүй бол элдэв асуудалд хутгалдаж мэднэ. Мөнгө санхүүгийн хувьд багад тооцогдохооргүй гарлага гарна.

Хамтрагчтайгаа ойлголцоход хүндрэл гарна. Тиймээс зарим харилцааг нааштай үр дүнд хүрнэ гэж бүү бодоорой. Худалдан авалттай холбоотойгоор санхүүгийн хүндрэлд орж болзошгүй. Идэвхтэй амралт болон цэвэр агаарт зугаалахад таатай өдөр. Хамт олонтойгоо ямар нэг сонирхолтой арга хэмжээ зохион байгуулахад сайн өдөр тохиож байна.

1

1 2

4 53

8

11

16 17

14 15

18

12 13

6 7 109

19

Японы автомашин10. Эзгүй уудам хээр тал14. Ан ав, дайн тулаан зэрэгт

хэрэглэдэг нэгэн арга тактик15. Өндөр уулын оройн аглаг

хэсэг

Д

Ч

С

А

О

Г

О

А

В

Д

Ь

Я

А

Х

Х

А

А

Н

Я

А

А

С

Й Н

Р

Н

Р Р

СВ Н

Ү

А

О

Н

Е Я

А

Н Л

А

Л

Т

АХ

М

И

Ү

Л

А

Н

А А

Л

Д

А

ГУ

Х Ү

Р

А

ЦТРРРБ

НЯЛААГ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.04.15, ЛХАГВА~№061 (1340) АМРАЛТ

Урлагийн хамгийн өвөрмөц хийгээд тансаг төрлийн нэг болох уран баримлын тухай сонирхолтой мэдээлэл хүргэж байна. Алдарт Давидаас эхлээд дэлхийн түүхийг өгүүлсэн суут бүтээлүүдээс сонирхуулъя.

Алдартай уран баримлуудын

түүхээс Н.Сийлэн, ЗГМ сонин

ҮНСЭЛТ Францын нэрт уран барималч

Огюст Роден XIII зууны үеийн Италийн сурвалжит эмэгтэй

болон түүний дурлалт хархүүг дүрсэлсэн уг гантиган

баримлыг 1882 онд бүтээжээ. Франческа хэмээх эмэгтэй

нөхрийнхөө дүүд дурлаж, хорссон нөхөр нь тэднийг хөнөөсөн гэдэг.

Тэдний ойртож буй уруул

эмгэнэлт хосын гэнэтийн үхэл,

бүтэлгүй дурлалыг илэрхийлдэг

байна.

СЭТГЭГЧ Уран барималч Огюст Родений бүтээл Сэтгэгч нь

дэлхийн 28 оронд өөр өөрийн хувилбараар байрлаж байна. Тус бүтээлийг 1880 онд хийж эхэлсэн бөгөөд 1904 онд олон нийтэд үзүүлжээ. Өдгөө 186 см өндөртэй Сэтгэгчийн эх хувь Парис дахь Родений музейн өмнө байрладаг.

ДАВИД Библийн гол баатруудын нэг, их

хаан Давидыг нүцгэнээр дүрсэлсэн эл бүтээл эр хүний гоо сайхныг

харуулахаас гадна эр зориг, бардам сэтгэлийг илэрхийлсэн байна.

Италийн суут зураач, уран барималч Микеланжело Давидыг 1501-1504 оны хооронд бүтээсэн бөгөөд тус баримал өдгөө Флоренцийн төв

музейд байдаг аж.

1995 онд дэлгэцнээ гарсан “Цэц магнай” Bонголын уран сайхны киноны Алтжингийн дүрээр үзэгчдийн сэтгэлд хоногшсон Д.Дэлгэрцэцэгийг “Хуучны танил” буландаа онцолж байна. Төмөрсүхийн дурлалт бүсгүй, эрэмгий охины дүрээр дэлгэцэнд мөнхөрсөн түүнийг дуучин Daisy гэдгийг хүмүүс төдийлэн мэддэггүй. Д.Дэлгэрцэцэгийг дуучных нь хувиар олон нийт илүүтэй мэдэх бөгөөд “Зөрлөг” уран сайхны киноны дуу түүний хамгийн алдартай бүтээлийн нэг юм. Дуучин бүсгүй өдгөө Gang Records-оор дамжуулан уран бүтээлээ туурвиж, нөхрийнхөө үйл хэргийг үргэлжлүүлж явна.

Түрүүлж харсан дүрс таны зан чанарыг илэрхийлэх болно.

ПЬЕТАХүүгээ алдчихаад, цогцсыг нь

тэврэн шаналж буй Ариун Мэрийг дүрсэлсэн энэ бүтээл Есүс

Христийн үхлийг харуулсан хамгийн алдартай бүтээлийн нэг юм. Микеланжело эл бүтээлээ туурвихдаа 20 настай байсан бөгөөд энэ бүтээл нь түүнд алдар нэр авчирсан юм.

ХУУЧНЫ ТАНИЛ

1995

2019

Цэц магнайн сэцэн Алтжин

Доорх зургийг анхааралтай ажиглаарай

СОНЖОО

Хариулт Мод: Та дуу цөөтэй хүн. Мөн энгийн, нам гүм амьдралыг эрхэмлэдэг.

Горилла: Та бол төгс төгөлдөрт тэмүүлэгч. Шүүмжлэгч зан чинь заримдаа бусдыг гомдоодог.

Арслан: Та бол хүчтэй нэгэн. Тиймээс та саад бэрхшээлийг төвөггүй давдаг.

Загас: Та мэдрэмтгий, зөөлөн сэтгэлтэй, халамжтай нэгэн. Гэхдээ энэ зангаасаа болж хохирох тохиолдол гардаг.

Documents

НИЙГМИЙН СОНИН ZGM DAILY ЗГМ: СЭДЭВ НИЙТЛЭЛЧИЙН … · хамгаалагч гэсэн шаардлага тавьсан. Гэтэл “Хүндэтгэн