ÖFKE KONTROLÜ

Öfke nedir? Bir hastalık mıdır?

Hayır, hastalık değil, duygusal bir tepki. Diğer duygular gibi son derece doğal ve evrensel...

AİLEDEN BİRİ ÖFKELİYSE...

Kişide nasıl ortaya çıkar?

Genetik olduğu zannediliyor. Bir çok davranış gibi, ailede çocuk tarafından taklit edilerek öğreniliyor.

Öfkesini saldırganlıkla ifade eden kişi, benzer davranışlar gösteren aile ve yakın çevrede yetişmiş olduğu

gözleniyor. "Babam da çok öfkeli", "benim öfkem genetik", "ben bununla baş edemem" gibi yanlış

inançlara kapılmayıp bu konuda yardım almak gerekiyor.

UTANMA, ÇEKİNME, DEDİKODU DA ÖFKEDİR

Hangi yaş ve meslek gruplarında daha çok gözleniyor?

Her yaş ve meslek grubunda görülüyor. Çünkü korku, sevgi, pişmanlık, suçluluk, aşk gibi insana has bir

duygu... Utanma, çekingenlik, dedikodu gibi davranışlar da öfkenin farklı ifade etme şekilleri...

Kişinin öfkeye yatkınlığı nasıl anlaşılır? Öfke; bilişsel, duygusal ve davranışsal boyutları olan, yoğunluğu, süresi ve sıklığı kişiye özgü bir duygu. Bu nedenle kişinin öfkeye olan yatkınlığı, gözlenebilen davranışlarla anlaşılabilir. Saldırganlıkla ifade edilebilen bir davranış biçimi olduğu kadar işbirliğini reddetme, başkalarından uzak durma, sessizlik, unutkanlık, psikosomatik hastalıklar, depresyon ve suçluluk duyguları, kazaya yatkınlık, aşırı alttan alma, çekingen davranma, alınma da öfke belirtileri arasında yer alıyor.

HASTALIKLARA ORTAM HAZIRLIYOR İlerleyen durumlarda sağlık sorununa yol açar mı? Uygun yollarla ifade edilemeyen öfke; saldırganlık ve düşmanlık duyguları; kronik kalp ve damar hastalıkları, baş ağrısı, yüksek tansiyon, mide - bağırsak rahatsızlıkları, sigara - alkol - madde bağımlılıkları gibi ciddi sağlık problemleri yaratıyor.

Öfke testi nasıl yapılır? Kişi, öfkeli olduğuna nasıl karar verir? Öfke stilleri testi; öfkenizi anlamak ve ifade ediş biçiminizi öğrenmek açısından bir fikir verebilir.

Siz öfkenizi nasıl ifade ediyorsunuz? - Bastırarak mı? (Sakin görünmek ama içten içe kızgınlığı biriktirmek) - Dışa vurarak mı? (Bağırmak, nesnelere ve kişilere hatta kişinin kendine zarar vermek, şiddet uygulamak) - Kontrol ederek mi? (Öfkelendiği durumların farkına vararak, bedeninde neler olduğunu gözleyerek, öfkesini nasıl yaşadığını karşısındaki kişiye ifade edebilmek)

Öfkeli insanlar nelerden şikâyetçi olur? Öfkelerini denetleyemediklerinden ve kendileriyle birlikte başkalarına ve nesnelere de zarar verdiklerinden şikayet ederler.

Öfke kontrolü nasıl yapılır? Bu konuda yardım alarak, eğitimlere katılarak, farkındalık kazanılarak ya da öfke denetimini öğrenerek...

Öfkemizi dizginlemenin yöntemleri nelerdir? Öfke denetimi için öfkelendiğiniz durumda durun ve sakinleşin, bedeninize yoğunlaşın, problemi tanımlayın ve "Beni öfkelendiren nedir?" sorusunu zihninize yönlendirin. Ne düşündüğünüzü, ne hissettiğinizi ve nasıl tepki verdiğinizi fark edin ve gevşeme - rahatlama tekniklerini öğrenerek öfkenizle baş edin.

Özellikle trafikte çok sakin bir insanin bile öfkelendiğini görüyoruz. Bu durum kötü sonuçlar doğurabiliyor. Bunun en aza indirgenmesi için neler yapılabilir? Trafikte ya da öfkeli olduğumuz her yerde, derin derin nefes alıp verebiliriz. Burnunuzdan nefes alırken içinizden 4'e kadar sayabilir, ağzınızdan nefesinizi verirken de yine içinizden 8'e kadar sayarak, rahatlayabilir, öfkenizle baş edebilirsiniz.

BEDEN VE MİZAH DİLİ ÖNEMLİ

Bazı meslek gruplarında öfkenin daha çok açığa çıktığını görüyoruz. Bunlardan ilk akla gelen sürücüler... Ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz? Kişiye ve öfkenin derecesine göre öfkeyle baş etmek farklılıklar gösterir. Ama genel olarak duygunuzu fark edip, ifade edip mola vererek, "beden dili"ni kullanarak ya da arada mizah dilini de katarak çok kısa zamanda öfkenizi denetleyebilirsiniz.

Öfke kontrolü için ne gibi eğitimler verilebilir? Bu konudaki eğitimler; beceri eğitimine dayalı teknikler ve bilişsel teknikler olarak iki büyük başlık altında toplanabilir

TRAFİKTE NE YAPACAKSINIZ?

Peki trafikte öfke kriziyle nasıl başa çıkılır? Öfkeyle baş etmede, öfkeyi tanımak ve alınan eğitimler çok işe yarar. Ayrıca, başkalarından uzak durma, işbilirliğini reddetme, sessizlik, unutkanlık, psikosomatik hastalıklar, depresyon ve suçluluk duyguları, kazaya yatkınlık, aşırı alttan alma, çekingen davranma, güceniklik de öfkenin dolaylı yollardan ifadesini içeren belirtilerdir.

Öfke, ne kadar bir zaman sonra yerini rahatlamaya bırakır? Şayet;

-Öfkem var - Öfke doğal ve evrensel bir duygudur, - Öfkemi sağlıklı ifade etmeyi biliyorum diyebilirseniz, bu konuda egzersizler yaptıysanız çok kısa zamanda yatışır ve rahatlarsınız.

ÖFKE VE PANİK ATAK

Çoğu zaman panik atak ile karıştırılıyor. İkisi arasında ne gibi farklılıklar var? Trafik, panik atak hastaları için de tehlikeli öyle değil mi? Öfke, sağlıklı, doğal ve evrensel bir duygu. Panik atak ise nevroz grubu hastalıkları içinde yer alan sağlıksız bir durum. Her ikisinde de fizyolojik belirtiler gözlenir. Öfke denetimi öğrenilebilir, panik atak tedavi edilebilir. Özellikle psikoterapi ve EMDR yöntemi, panik atak tedavisinde etkendir.

Trafik yoğunluğu, öfkeli ve panik ataklı kişiler için de tetikleyici rol oynar ve atakları artırabilir. Trafik eğitiminde, öfke denetimi eğitiminin de sürücülere veriliyor olması kazaları, kavgaları ve zararları büyük ölçüde azaltacaktır.

Öfke, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen son derece doğal,

evrensel ve insani bir tepkidir.

Öfke uygun ifade edildiğinde sağlıklı bir duygudur.

Ancak öfke,kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüştüğünde kişinin yaşamında son derece

önemli sorunlar açabilmektedir. Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için

bastırılmaması, tanınması, kabul edilmesi ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi

gerekmektedir.

Öfke bir problem çözme aracı, intikam yolu, suçlama biçimi veya

başkalarını kontrol etme yolu değildir..

Öfkelendiğimiz zaman fiziksel, duygusal ve düşünsel olarak bazı tepkiler

göstermekteyiz. Bu tepkiler doğrudan gözlenebilen ve dolaylı yoldan gözlenebilen

tepkiler (işaretler) olabilmektedir.

ÖFKE BELİRTİLERİ VE PROBLEMLERİ

a) Doğrudan gözlenebilen tepkiler (işaretler); yüksek sesle konuşma, vurma,

tekme atma, tartışmacı ve saldırgan olma, başağrısı, kalp atışının hızlanması,

mide ağrıları gibi.

b) Dolaylı olarak gözlenebilen tepkiler (işaretler);ağlama, endişe, mutsuzluk ve

gerginlik, depresyon, aşırı uyku hali gibi.

Öfkelendiğimiz zaman fiziksel, duygusal ve düşünsel olarak bazı tepkiler

göstermekteyiz. Bu tepkiler doğrudan gözlenebilen ve dolaylı yoldan

gözlenebilen tepkiler (işaretler) olabilmektedir.

TİCARİ

ARAÇ SÜRÜCÜLERİ İLE ROPÖRTAJLAR

İZMİT MİMAR SİNAN ANADOLU LİSESİ

HAZIRLAYANLAR

HAVVA ÇELİK

EYLÜL ANGIN

MERVE YILMAZ

ELİF TUNCA

EZGİ BANU ŞAHİN

DANIŞMAN ÖĞRETMENLER:

DÜNDAR KAFKAS

ÇİĞDEM PALA