Öğretim Öğretim Materyalleri Materyalleri

Tasarım Tasarım İlkeleriİlkeleri

NELER ÜZERİNE NELER ÜZERİNE KONUŞACAĞIZ?KONUŞACAĞIZ?

Öğretim materyalleri nasıl Öğretim materyalleri nasıl etkili olur?etkili olur?

Öğrenmeye yön vericiÖğrenmeye yön verici

Öğrenmeyi kolaylaştırıcıÖğrenmeyi kolaylaştırıcı

Araştırmaya yönlendiriciAraştırmaya yönlendirici

Öğrencide estetik duyguyu geliştiriciÖğrencide estetik duyguyu geliştirici

Öğrenme sürecini kısaltıcı olmalıÖğrenme sürecini kısaltıcı olmalı

Öğretim materyallerinin oluşturulmasında iki aşama çok önemlidir:

1.Öğretim materyalini tasarlama

2.Öğretim materyalini hazırlama

Öğretim Materyalleri Tasarımı

Tasarımda Gestalt Psikolojisi ilkelerinin de dikkate alınması gerekir.

Bunlar:

•Şekil zemin ilişkisi

•Yakınlık

•Benzerlik

•Tamamlama

•Devamlılık

•Basitlik

Şekil; zeminden daha dikkat çekici özelliklere sahiptir.

Yakınlık; organizmanın bir alandaki öğeleri, nesneleri birbirlerine olan yakınlıklarına göre algılama eğilimidir.

Benzerlik; şekil, renk, doku, cinsiyet vb. pek çok özellik bakımından birbirine benzer öğelerin birlikte gruplanarak algılanma eğilimidir.

Tamamlama; organizmanın tamamlanmamış etkinlikleri, şekilleri, sesleri tamamlayarak algılama eğilimidir.

Devamlılık; aynı yönde giden noktalar, çizgiler vb. birimlerin birlikte gruplanarak algılanma eğilimidir.

•Basitlik; basit, düzenli bir şekilde organize edilmiş figürleri algılama eğilimidir. Algılama simetrik, düzenli, düzgün olan iyi bir biçime, şekle ve bütüne doğru olmaktadır.

Bir öğretim materyali:

Kolay kullanılır olmalı ve öğrenciyi en az çaba ile ve en kısa zamanda bilgiye ulaştırmalıdır.

Materyalde kullanılan nesneler, ilk bakışta kavranabilecek özellikte olmalıdır.

Materyal içindeki unsurlar, uyumlu ve bütünlük içinde olmalıdır.

Kullanılan yazı açık, net ve kolay algılanabilir olmalı, renkler uyumlu olmalı ve abartılı olmamalıdır.

Resim, çizim, yazı ve renkler, öğrencinin yaş ve cinsiyetine uygun olmalıdır.

1- Yapısal/Biçimsel

Elemanların Kullanım İlkeleri

Alan

Çizgi

Şekil-form

Doku

Renk

Harf-yazı

2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım

İlkeleri

Oran-ölçek

Denge

Bütünlük

Ritim

Vurgu

Ahenk

1. Yapısal- biçimsel elemanların kullanımı

ALAN (BOŞLUK)Öğretim materyallerine bakıldığında görülen doluluk veya boşluktur. Bir çerçeve içerisinde kullanım alanı dışında kalan boş kısma boş alan; göstermek istenen resim, yazı, çizim vb. kapladığı alan dolu alandır.

%41

%25 %14

%20

Z KURALI

ÇİZGİ

•Çizgi; gözü, belirli bir alanda ya da bir alan etrafında, hareket ettirerek dikkatleri çeken tek boyutlu bir araçtır. •Çizgilerin yatay, dikey veya eğik olmaları algılama üzerinde etkilidir.

•Dikey çizgiler: Dikey çizgiler: Dinamizm ve hareket etkisi Dinamizm ve hareket etkisi uyandırır. Güç ve kuvveti temsil eder.uyandırır. Güç ve kuvveti temsil eder.•Yatay ÇizgilerYatay Çizgiler: Sakin hareketsiz etki uyandıran : Sakin hareketsiz etki uyandıran çizgilerdir.çizgilerdir.•Kırık ÇizgilerKırık Çizgiler: Hareketli ve dinamik etki : Hareketli ve dinamik etki uyandıran çizgilerdir.uyandıran çizgilerdir.•Eğik ÇizgilerEğik Çizgiler: Yoğunluğuyla paralel olarak : Yoğunluğuyla paralel olarak hareketi arttıran ve zenginleştiren çizgilerdir.hareketi arttıran ve zenginleştiren çizgilerdir.

Güçlülük etkisi Hareket etkisi

Sabitlik ve Durağanlık etkisi

Kalın çizgiler, ince çizgilerden Kalın çizgiler, ince çizgilerden daha etkilidir.daha etkilidir.

ŞEKİL-FORM

Şekil; bir yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu biçimdir. Form; biçimlerin birbirine göre yerleşimidir.

DOKU

Doku, üç boyutlu nesne ve Doku, üç boyutlu nesne ve materyallerin dokunma duyusuyla materyallerin dokunma duyusuyla hissedilebilecek yüzey özelliği olup, hissedilebilecek yüzey özelliği olup, dikkatleri nesneye çekmek, bütünlüğü dikkatleri nesneye çekmek, bütünlüğü arttırmak amacıyla da kullanılır. arttırmak amacıyla da kullanılır.

Hangisi, “kutu” olduğu hissini daha çok vermektedir?

Materyal hazırlarken renk öğesi kullanılmalıdır. Renkler her zaman dikkat çekicidir.

Renkler önemli bilgileri ayırt etmede zıtlık yaratılarak kullanılabilir. Örneğin; açık renk üzerine koyu renk ya da koyu renk üzerine açık renk vb.

Renkler, öğrenenlerin gelişim özelliklerine uygun olarak kullanılabilir. Küçük yaşta olanlar için parlak renkler daha dikkat çekicidir.

RENK

Renk bir materyalde çok aşırı kullanılmamalıdır. Kullanılan renkler estetik bir bütün oluşturmalı, dikkati dağıtacak şekilde karmaşık olmamalıdır.

Renkler gerçek yaşamdakine uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin; ağaç ise yaprakları yeşil olmalı vb.

Renklerle bilgilerin gruplanması da sağlanabilir. Her bir bilgi bütünü bir renkle ifade edilebilir.

Verilmek istenen mesaja uygun renklerArka planda zıt renkler

Sunumda aynı renk

şeması

Vurguda parlak ve

canlı renkler

Renklerin Kullanımı

2-3 renk sınırıDoymuş renkler

Görsellerde zemin ve şekil rengi birbirine zıt olmalıdır.

Yeşil

Sarı

Mavi

Mor

Kırmızı

Turuncu

İyimserliği temsil eder. Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin sembolüdür. Araba kiralama şirketleri de sarıyı kullanır. Sarı rengini bu yüzden bankalar kullanmak istemez.

SARI

Geri besleme isteniyorsa kullanılabilir. Güven veren renktir. O yüzden bankaların logolarında hakim renktir. Yeşil, yaratıcılığı körükler.

YEŞİL

Bir grubu motive etmek için kullanılabilir. Aşırı canlılık ve tehlikeyi temsil eder. Kırmızı ve yeşil bir arada kullanılmamalıdır (Renk körleri için). Kırmızı iş hayatında başarısızlığı, finans sektöründe kaybı temsil eder. Her zaman bir uyarı olarak algılanır. Kan akışını hızlandırır.

KIRMIZI

Sakinlik simgesidir. Güvenirlik, bilgiye muhafazakar yaklaşımı ifade eder. Batıda intiharları azaltmak için köprü ayaklarını maviye boyarlar. Duvarları maviye boyanan okullarda çocukların daha az yaramazlık yaptığı saptanmıştır.

MAVİ

İnsanın hareketlerini hızlandırır. Bu yüzden fastfood restoranları iç mekanda kahverengini kullanırlar.

KAHVERENGİ

Nevrotik duyguları açığa çıkardığından, insanlarda bilinçaltı korku oluşturduğu saptanmıştır. İntihar edenlerin beğendiği renktir. Gözü oldukça fazla yorar.

MOR

Mali veriler sunmak için. Aynı zamanda vurgulamak için kullanılabilir. Gücü ve tutkuyu temsil eder. Bizde ve batıda matemi temsil eder.Oysa Japonya’da mutluluktur.

SİYAH

Yanlış Renk Seçimi

İyi Renk Uyumu

Yanlış Renk Seçimi

HARF- YAZI Kullanılan harfler birbiri ile uyumlu

olmalıdır.

Bir yazıda çok fazla harf karakteri kullanılmamalıdır. Mümkün olduğunca bir harf karakteri kullanılmalıdır (Times New Roman vb).

Başlıklar büyük harfle, diğer kısımlar küçük harfle yazılmalıdır.

Harf koyu olduğunda zeminin açık, zemin koyu olduğunda harfin koyu olmasına dikkat edilmelidir.

Harflerin çok yakın olmamasına dikkat ediniz.

EY TÜRK GENÇLİĞİ !BİRİNCİ VAZİFEN TÜRK İSTİKLALİNİ TÜRK CUMHURİYETİNİ İLELEBETMUHAFAZA VE MÜDAFA ETMEKTİR. Monoptpye Corsiva

EY TÜRK GENÇLİĞİ! BİRİNCİ VAZİFEN TÜRK İSTİKLALİNİ TÜRK CUMHURİYETİNİ İLELEBET MUHAFAZA VE MÜDAFA ETMEKTİR. Comic Seans MS

Ey Türk Gençliği! Birinci Vazifen Türk İstiklalini Türk Cumhuriyetini İlelebet Muhafaza Ve Müdafaa Etmektir. Arial

Basit koyu yazı tipi kullanın

Çok ince kullanmayın

Çok sıkıştırılmış kullanmayın

El yazısı kullanmayın

Süslü yazı kullanmayın

İtalik yazı kullanmayın

KÜÇÜK HARFLER BÜYÜK KÜÇÜK HARFLER BÜYÜK HARFLERDEN DAHA OKUNAKLIDIRHARFLERDEN DAHA OKUNAKLIDIR

küçük harflerküçük harfler büyük harflerden büyük harflerden daha okunaklıdırdaha okunaklıdır

Yazı TipiYazı Tipi

Arial, Arial, Times New Roman,Times New Roman, VerdanaVerdana ve ve TahomaTahoma kullanılabilir fontlardır. kullanılabilir fontlardır. Comic SansComic Sans MSMS’i’i çocuklar çocuklar için sunularda için sunularda düşünebilirsiniz.düşünebilirsiniz.

Yazı tipi boyutu

Başlık 32- 44 punto

Metin’ler 20-32 punto

2. Bir Tasarımda Yerleşim Elemanlarının Kullanıldığı

Yerler

ORAN- ÖLÇEK

Objelerin büyüklüğü ile ilgilidir. Kullanılan bir objenin kullanılan diğer objelere göre değerlendirerek büyük, orta, küçük, ağır, hafif olduğu gibi duygular ortaya çıkartır.

Objelerin büyüklüğünün doğru

olarak algılanabilmesi için tanıdık

başka bir obje ile ölçeklendirilmesi

gerekir.

DENGE

Objelerin göz tarafından algılanan ağırlığı ile ilgilidir. Hazırlanan materyal üzerindeki dolu ve boş alanların etkili bir şekilde ayarlanmasımateryalin dengeli olmasına yardımcı olur.

DENGE

Üreticiler

Üçüncül tüketiciler

Birincil tüketicile

r

İkincil tüketicile

r

Ekosistemde enerji akışı

Ayrıştırıcılar

TABİATTA BİR DENGE VAR

BÜTÜNLÜK

Görsel elemanlar ve bunların iletmek istedikleri mesaj arasındaki ilişki bütünlüğünü oluşturur.

Görsel unsurlar, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu göz önüne alınarak dengeli bir şekilde öğretim materyaline yerleştirilmelidir.

RİTİM

Materyalde yer alan

kompozisyonda gözün, bir

objeden diğerine rahatça

kayabilmesidir.

Objeler yerleştirilirken

birbirleri ile olan ilişkisi dikkate

alınmalıdır.

RİTİM

GÜNEŞ TUTULMASI

RİTİM

AHENK

Kompozisyonun bütünü ile bağlantılıdır. Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak bütünlük duygusudur.

Ahenk, bir bakıma bütünü oluşturan parçaların birbiri ile olan ilişkisine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.

Bitkiler

Otçul Hayvanlar

Etçil Hayvanlar

Ayrıştırıcılar

VURGU

Vurgunun materyalde sunulanbütün içinde en etkili kısım olması gerekir. Materyalin can alıcı noktasıdır. En önemli unsurların yerleştirilebileceği şekilde tasarlanır

VURGU

ELEKTRİK AKIMI