Öğretim Yöntemleri

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

BÖLÜM: 6

Tartışma Yöntemi

Örnek Olay Yöntemi

İşbirlikçi Öğrenme

Gösterip-Yaptırma Yöntemi

Anlatım Yöntemi

Problem Çözme

Proje Tabanlı Öğretim

Öğretim YöntemleriÖğretim Yöntemleri

Daha Çok Öğretmenin Aktif Olduğu Yöntemler

Daha Çok Öğretmenin Aktif Olduğu Yöntemler

Öğretmen ve Öğrencinin Birlikte Aktif Olduğu Yöntemler

Öğretmen ve Öğrencinin Birlikte Aktif Olduğu Yöntemler

Daha Çok Öğrencilerin Aktif Olduğu Yöntemler

Daha Çok Öğrencilerin Aktif Olduğu Yöntemler


Problem Problem Çözme Çözme

YöntemiYöntemi


C. Daha Çok Öğrencinin Aktif

Olduğu Yöntemler

Problem Çözme YöntemiProblem Çözme Yöntemi Bireyler yaşamları süresince bir çok problemle

karşılaşırlar. Yaşama uyum sürecinde karşılaşılan bu problemleri çözdükleri sürece mutlu olurlar, kendilerine olan güvenleri gelişir.

Okulun görevi problem çözme yeteneğini öğrencilere kazandırarak hayatta karşılaştıkları problemleri çözebilmelerine yardımcı olmaktır.


Problem Çözme SüreciProblem Çözme Süreci Rutin olan ve olmayan problemlerin çözümleri konusunda en çok

kabul gören süreç George Polya (1887–1985) tarafından verilen dört basamaklı süreçtir. Bu basamakların bilinmesi, problem çözmeyi sağlamaz, ancak problem çözerken bu dört basamağa uygun çalışma biçimi çözümü kolaylaştırır.

Bu basamaklar ve bu basamakların kapsamındaki başlıca etkinlikler şunlardır:

Problemi anlama Çözüm ile ilgili stratejinin seçilmesi (problemin çözümü için plan

yapma) Stratejinin uygulanması (planı uygulama) Çözümün değerlendirilmesi (doğrulama)


Yönteminin Yararları

Öğrencilerin öğretme-öğrenme etkinliklerine aktif olarak katılmalarını sağlar.

Öğrencilere okul bilisi ile çevresinde karılaştığı problemleri ilişkilendirme fırsatı verir.

Anlamlı ve sorun çözen bir yöntem olduğu için, öğrenmeye karşı olan ilgi ve istek her zaman üst düzeyde olabilir.

Öğrenciler kendi ve toplumun sorunları ile ilgilendiğinden dolayı, çevresindeki problemlere karşı duyarlı olur.

Bilim insanlarının çalışma ilkelerini ve yöntemlerini öğrenir ve karşılaştığı problemleri aynı veya benzer ilkeleri kullanarak çözmeye çalışır.

Ortak akıl ile bireysel çalışma arasındaki farkı algılar ve işbirlikçi çalışma yaklaşımını gönülden desteklemeye başlar.

Karşılaşılan bir durumla ilgili hipotezler ileri sürme yeteneğini geliştirir.

Bilimsel düşünme yeteneğinin gelişmesine katkı sağlar.

Yönteminin Sınırlılıkları

Diğer yöntemlere oranla öğrenci kendi gayretleri ile bilgilere ulaştığından dolayı, bu süreçte birçok deneme ve yanılmalar yapar. Bu deneme-yanılma süreci oldukça fazla zaman alıcıdır.

Bütün disiplinlere kolayca uygulanamaz. Problem çözme doğası gereği, araştırma ve denemeleri

içerdiğinden dolayı, birçok durumda yeni araç-gereç ve kaynaklara ihtiyaç duyulur. Bunu birçok durumda öğretmenin veya öğrencilerin tek başına karşılaması olası değildir.

Değerlendirme süreci birçok faktörü içerdiğinden dolayı, objektif değerlendirmesi oldukça zordur

Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Noktalar

Öğrenciler bilişsel kapasitelerine uygun problemlerle karşı karşıya getirilmelerine dikkat edilmelidir.

Problem çözme basamakları ve örnek problem çözme aşamaları öğrencilere öğretildikten sonra, öğrenciler benzer durumlarla karşı karşıya getirilmelidir.

Problem çözme aşamaları ve özellikle araştırılacak bir problemin tanımlanması konusunda onlara destek sağlanmalıdır.

Problem öğrencilerin olgunluk ve beceri düzeylerine uygun bir şekilde hazırlanarak sunulmalıdır. Seçilen problem öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Öğrencilere verilecek problemler yakın çevreden seçilmelidir. Problem çözüm ile ilgili aşamalar öğrencilere çok iyi anlatılmalıdır. Öğrencilere benzer birkaç problemle karşı karşıya bırakılmalıdır. Öğrencilerin de problem oluşturmalarına fırsat verilmelidir.


Örnek Senaryolar Siz dünya sağlık örgütünde (W.H.O.) uluslararası görevlerde çalışan bir çevre

mühendisisiniz. İşyerinize geldiniz ve kendinize bir bardak çay alırken faks makinesinin gürültüsü dikkatinizi çekti ve oraya doğru yöneldiniz. Gelen faksı incelediğinizde size geldiğini gördünüz ve ardından gelen bilgileri merakla okumaya başladınız.

Gelen faksta : “Malezya’da yapılan çalışmada; sıtmayı yok etmek için böcek öldürücü D.D.T. İlacı sıtma görülen köylerde bazı kulübelere sıkılmış ve hastalık bir yıl süreyle etkisiz hale getirilmiştir. Ancak bir yıl sonrasında ilaç kullanılan kulübelerin sazdan yapılmış çatıları çürümeye ve çökmeye başlamıştır. Gözlemler sadece D.D.T. ile ilaçlanmış kulübelerde çökmelerin olduğunu gösterince incelemeler başlatılmış ve çürümeye ilaca dirençli güvelerin neden olduğu tespit edilmiştir. Sazları yiyen güveler ilaca karşı korunurken güvelerin doğal düşmanı olan arılar DDT’ ye aşırı duyarlıdır. Sonuçta sazları yiyen güve populasyonu, avcılarının ortadan kalkması ile büyük bir hızla artmıştır. Binlerce çatının yıkılması yeterince trajik olmasına rağmen ilacın yan etkileri bununla sınırlı kalmamıştır. Hamam böcekleri ve kertenkeleler köylerdeki kulübelerin normal sakinleridir. D.D.T. bulaşmış hamamböcekleri kertenkeleler, kertenkeleler ise ev kedileri tarafından avlanıyordu. Kedilerde D.D.T. birikimi aşırı miktarlarda oldu ve bütün kediler öldü. Ardından bölgede tifo ve veba gibi hastalık taşıyan sıçan populasyonunda artışlar oldu.” Bu problemin nedeni nedir ve önerileriniz nelerdir?

Siz büyük bir otobanda trafik komiserisiniz. Güzel bir yaz gününde saat 6.00 civarında acı acı çalan bir telefonun sesine uyanıyorsunuz. Telefondaki ses “Amirim 4. kavşak ile köprü arasında büyük bir kaza oldu!” deyince bir an için irkiliyorsunuz. Hemen elbiselerinizi giyiyor ve arabanızla yola çıkıyorsunuz. 4. kavşağa geldiğinizde bir tekeri kaybolmuş diğer tekerleri de yarı oranda yanmış, sırt üstü yatan bir kamyon görüyorsunuz. Biraz daha yaklaştığınızda kamyonun römorkunda çokta iyi seçilemeyen bir tabelada “kimyasal madde” yazısını okuyorsunuz. Bu arada tüm trafik durmuş, insanlardan bazıları olay yerinin etrafında bazıları ise arabalarının içinden olup biteni anlamaya çalışıyor. Kamyonun hemen yakınında karakolunuzda görevli polis memurları, itfaiye ve kurtarma ekipleri var. Ancak bu görevlilerin özel bir maske veya kıyafet kullanmadıklarını görüyorsunuz. Bu arada kamyondan yavaş yavaş yükselen bir gaz bulutu var. Herkes endişeli ve korkulu gözlerle olayı izliyor. Siz trafik komiseri olarak böyle bir durumda ne yapardınız?

Problem Çözme Yöntemiyle İlgili Örnek Etkinlik

Etkinlik 1 : Sıcaklığın Kadar Genleş

Konu: Isı ve Sıcaklık

Sınıf: 6

Kazanımlar : Değişik maddelerin genleşme katsayılarının farklı olduğunu deneyerek bulma

Isının iletimini değişik maddelerde gözlemleme Cıvalı termometrelerin çalışma ilkelerini uygulayarak algılama

Elimizdekiler:

Cıvalı termometre, beher, üç ayak, ispirto ocağı, su

Nasıl Yapalım? Isı ve sıcaklık konusunda öğrencilere “Cıvalı bir termometreyi sıcak suya

daldırıp çıkardığınızda, termometrenin gösterdiği değerde nasıl bir değişiklik olmasını beklersiniz?” sorusunu yöneltiniz.

Beklenen cevap “Cıvalı termometrenin gösterdiği değerin yükseleceği” şeklindedir.

Cıvalı termometre sıcak suya daldırıp biraz bekledikten sonra, çıkarılarak termometrenin içindeki cıvanın hareketini dikkatlice incelemelerini isteyiniz.

Tüm öğrencilerin cıvanın önce düşüp sonra yükseldiğini görmelerini sağlayınız. Bu süreçte termometredeki cıva seviyesinin önce düşüp, sonra yükselmesinin nedenini öğrencilerinize sorunuz (Bu sorular ve gözlemler öğrencilerin problemi fark etmelerini sağlar).

DESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Mevcut bilgi birikimiyle öğrencilerin bu problemi çözemeyecekleri açıktır. Öğrencilerden, belirlenmiş probleme olası çözüm yolları, dağıtılan çalışma yapraklarında ilgili boşluğa yazmaları istenir. Öğrencilerden beklenen hipotez “Termometrenin sıcak suya daldırılıp çıkarıldığında gösterdiği değerin yükseleceği” yönündedir. Çünkü öğrencilerin daha önce öğrendikleri tüm bilgiler, ısınan maddelerin genleşeceği yönündedir.Öğrencilerden, kurmuş oldukları hipotezleri test etmeleri için deney yapmalarını isteyiniz. Deneyde kullanılan araç–gereçler ve deneyin yapılışı çalışma yaprağı ile birlikte öğrencilere verilebileceği gibi, öğrencilerden kendilerinin de deneyler tasarlamaları istenebilir. Öğrencilerin çoğunluğu “Cıvalı termometrenin sıcak suya daldırılıp çıkartıldığında gösterdiği değerin önce alçalıp sonra aniden yükseldiğini” gözlemleyip, yazmaları beklenir.

Öğrencilerden, kurmuş oldukları hipotezleri test etmeleri için deney yapmalarını isteyiniz. Deneyde kullanılan araç–gereçler ve deneyin yapılışı çalışma yaprağı ile birlikte öğrencilere verilebileceği gibi, öğrencilerden kendilerinin de deneyler tasarlamaları istenebilir. Öğrencilerin çoğunluğu “Cıvalı termometrenin sıcak suya daldırılıp çıkartıldığında gösterdiği değerin önce alçalıp sonra aniden yükseldiğini” gözlemleyip, yazmaları beklenir. Çalışma yaprağının son bölümünde öğrencilere yöneltilen 2.soru “Deney sonucunun başlangıçta kurmuş olduğunuz hipotezle uyuşup uyuşmadığı” şeklinde olabilir. Öğrencilerin vermiş oldukları cevaplar ise büyük olasılıkla “Hayır, uyuşmuyor” şeklinde olacaktır. Bunun nedenini tartışınız. Çalışma yaprağının son bölümünde bulunan 3.soru “Sıcak suyun içine termometreyi daldırdığımızda önce hangi maddenin sıcaklığı değişir?” şeklinde olabilir. Bu soru aslında öğrencileri çözüme yönlendirme sorusudur. Bu soru ile problemin çözümüne öğrencilerin yönlendirilmesi sağlanarak, cevabın genleşme farkından kaynaklandığını hissetmeleri sağlanır.

DESIGNED BY AYHAN TÜFEK

Örnek Çalışma Yaprağı

Elimizdekiler: Cıvalı termometre, beher, üç ayak, ispirto ocağı, su.

Nasıl Yapalım?1. Beheri yarısına kadar su ile doldurun. 2. Suyu kaynatın. 3. Kaynamış suyun içerisine cıvalı termometreyi daldırıp,

birkaç saniye bekleyiniz.4. Termometreyi sıcak sudan çıkarıp, cıvanın hareketini

gözleyiniz.

Grup arkadaşlarınızla aşağıda verilen araç – gereçleri kullanarak istenilenleri

yapınız.

Bu işlemleri tamamladıktan sonra aşağıdaki sorulara çözüm bulmaya çalışınız.

1. Yapmış olduğunuz deneyden ne gözlemlediniz çıkardınız ? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Bu gözleminiz deneye başlamadan önceki tahmininizle uyuşuyor mu ? Uyuşmuyorsa sizce nedeni nedir? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Sıcak suyun içine termometreyi daldırdığımızda önce hangi maddenin sıcaklığı değişir? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Bulduğunuz sonuç, “Termometrenin değeri önce azalıp sonra artıyor” ise bunun nedeni sizce ne olabilir ? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(KPSS 2007) Problem çözme, belli aşamaları takip etmeyi gerek-tiren zihinsel bir süreçtir. Aşağıda problem çözme sürecinin basamakları karışık olarak verilmiştir.

I. Çözüme ulaşma

II. Çözümle ilgili kaynakları tarama, bilgi toplama

III. Problemin farkına varma ve onu sınırlama

IV. Problemin çözümü için denenceler kurma

V. Uygun araçları hazırlama, verileri toplama ve organize etme

VI. Denenceleri test etme

Bu basamakların doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) II – III – IV – V – VI – I

B) III – II – IV – V – VI – I

C) III – II – VI – IV – I – V

D) IV – III – I – II – VI – V

E) VI – V – IV – III – II – I

İşbirlikçi İşbirlikçi Öğrenme Öğrenme YöntemiYöntemi

6. İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi

İşbirlikli öğrenme öğrencilerin küçük gruplar oluşturarak bir problemi çözmek, bir görevi yerine getirmek üzere ortak bir amaç uğruna birlikte çalışma yoluyla bir konuyu öğrenme yaklaşımıdır (Demirel, 2005).


İşbirlikli öğrenme, klasik anlamda küme çalışmalarından farklıdır. İşbirlikli öğrenme yönteminde amaç, öğrencilere verilen görevin parçalarını bireysel olarak yapmasını sağlamak değil, gruptaki tüm üyelerin performanslarını sonuna kadar zorlamak ve ortak ürün oluşturmaktır.

İşbirlikli öğrenmede öğrenciler kendilerinin ve grup arkadaşlarının öğrenmesinde daha fazla sorumluluk alırlar.

Bir grup çalışmasının işbirlikli öğrenme olabilmesi için gerekli koşullar

1. Grup Ödülü Bu koşulun gerçekleşmesinde iki kavram ön plana

çıkmaktadır. Bunlar; işbirlikli ödül ve işbirlikli iş yapısının birlikte dikkate alınması. İşbirlikli iş yapısında verilen görevi yerine getirmek için bütün üyelerin çabalarının birleştirilmesi gerekir. İşbirlikli ödül yapısında ise, faaliyet sonucu üretilen ürünlerin bireysel olarak değil, grup ödülü ile ödüllendirilmesidir.

2. Olumlu Bağımlılık Grup üyelerinin her birinin üretime yapacağı katkının

bireysel olarak değil, bütüncül olarak işe yarayacağı ve bu nedenden dolayı, gruptaki her bir bireyin önemini kavraması gerekir.


3. Bireysel Değerlendirilebilirlik Grup başarısı bütün grup üyelerinin bireysel olarak

gelişmesine bağlıdır. Gruptaki üyelerin bireysel olarak gelişmelerinin değerlendirilmesi önemlidir.

4. Yüz Yüze Etkileşim İşbirlikli öğrenme sürecinde öğrenciler bir arada bulunmalı

ve grup üyeleri birbirlerinin çalışmalarını özendirmeli ve paylaşımda bulunmalıdırlar.

5. Sosyal Beceriler Kişiler arası ilişkilerin nasıl olması gerektiği öğrencilere

öğretilmeli ve bütün öğrencilerin bunları kullanmaları özendirilmelidir. İşbirlikli öğrenme gruplarındaki öğrencilere öğretilebilecek sosyal davranışların bazıları, soru sormak, grup içindeki bireylerin fikrine saygı duymak, onları dinleyebilmek, açıklama gerektiren bir konuda açıklama yapmak, öğrenme boyunca dikkati canlı tutmak gibi bir takım sosyal becerilerdir (Açıkgöz, 1992; Kasap, 1996).


6. Grup Sürecinin Değerlendirilmesi Grup sürecinin değerlendirilmesi, işbirlikli öğrenmeyi diğer

geleneksel grup öğrenmelerinden farklılaştıran en önemli etkenlerden biridir. Her öğrenci gücü oranında grubuna katkı sağlamalıdır. Grup sürecinin değerlendirilmesinde, grup üyelerinin hangi davranışlarının gruba katkı getirip hangi davranışların katkı getirmediğinin belirlenmesidir. Grup üyelerinin olumlu kazanımlarının sürmesi, yeterli düzeyde olmayanların ise değiştirilmesi gerekir. Grup sürecinin değerlendirilmesinde bu davranışlar ortaya konmalıdır (Açıkgöz, 1996; Ertekin, 2001).

7. Eşit Başarı Fırsatı İşbirlikli öğrenmede takım halinde çalışma ve takım

halinde başarı vardır. Gruptaki üyeler her bir üyenin başarılı olmadan grubun başarılı olamayacağını bilmelidir. Bu nedenle üyeler birbirinin öğrenmesine katkıda bulunurlar ve her öğrencinin başarılı olması için fırsat yaratılmış olur.


Yöntemin YararlarıAkademik Yararlar: Başarıyı arttırır, Üst düzey bilişsel stratejileri geliştirir, Sözel iletişim becerilerini geliştirir, Derse katılımı arttırır,şeklinde sıralanmaktadır.2. Sosyal Yararlar: Sosyal becerileri geliştirir. Arkadaşlık ilişkilerini geliştirir. Farklılıklara karşı hoşgörüyü arttırır.3. Psikolojik Yararlar: Benlik saygısını olumlu etkiler. Kaygıyı azaltır. Öğrenci doyumunu arttırır


Yöntemin Sınırlılıklar

Bazı grup üyeleri kendine düşen görevi yapmadan, diğerlerinin başarısından yararlanabilirler. Bazı üyeler grup sürecine katkı sağlamamış olabilir. Bu durumda “hazıra konma” ortaya çıkmaktadır.

“Hazıra konma etkisi” beraberinde “sömürülme etkisi” oluşur.

Geleneksel grupla öğrenmeden farklı olarak işbirlikli öğrenmede grup liderliği belirli öğrencilerin üstlendiği bir görev değildir. Bütün öğrenciler aynı zamanda grubun lideridir. Eğer bu farklılık çalışmalara yansıtılamaz, grup içinde çeşitli rol dağılımları ortaya çıkarsa, iyi olan öğrenciler daha da iyi duruma gelirken, zayıf öğrencilerin durumu kötüye gidebilir. Bu etki “zenginin daha da zenginleşmesi” olarak adlandırılmaktadır.


Grup üyeleri arasında başarı, ilgi, yetenek vb dengeler kurulmaz, sosyal ilişkilerin nasıl olması gerektiği öğretilmez ise, özellikle iyi öğrencilerin diğerlerinin görüşüne saygı duymaması, zayıf öğrencilerinde kendi çalışmalarını yeterli görmemesi ve kendilerini başarısız görmelerine neden olabilir. İşbirliğini engelleyen bu etki “sorumluluğun karışması”dır.

Ayrıca işbirlikli öğrenme çalışmalarında, bazı gruplarda eleştirel düşünme gibi yüksek düzeyde kazanımlar gözde ardı edilebilir ve düşük seviyede becerilere daha fazla önem verilebilir. Gruplara üst düzey düşünme becerileri geliştirecek yeterli zaman verilmeyebilir.

Öğrencilerin öğrenme yöntemleri birbirinden farklıdır. Bazı öğrenciler grup içinde daha iyi öğrenebilirken bazıları yalnız çalışmaya daha yatkındır. Özellikle sınıfta başarılı öğrencilerin işbirlikli öğrenmeden hoşlanmadığı, sosyal yönü gelişmiş öğrencilerin yöntemden daha fazla kazanım sağladığı belirtilmektedir.


Dikkat edilmesi gereken bazı noktalar

a) Öğrencinin yapması gerekenler: işbirlikli öğrenmede öğrencilerin sorumluluğu,

hedeflenen kazanımlara kendisinin ve grup üyelerinin hepsinin birlikte ulaşmasını sağlamaktır.

Bu süreçte, öğrenciler bütün grup elemanlarının belirlenen kazanımlara ulaşmadıkça kendilerinin de başarılı sayılmayacağının farkında olmalıdır.

Ayrıca, grup içi ve dışı faaliyetlerinin tamamında, plan yapmadan gruba adı bulma gibi etkinliklerde öğrenciler etkin görevler alırlar


b) Öğretmenin yapması gerekenler:

Öğretmen çalışmalara başlamadan önce kazandırmak istediği becerileri belirlemelidir. Bu becerileri kazandırmada öğrencilere vereceği görevleri tespit ederek, uygun araç-gereçleri hazırlamalıdır.

İşbirlikli öğrenme yönteminin konuya göre uygulanabilecek farklı teknikleri olduğundan, hedeflere ulaşmayı sağlayacak en uygun teknik veya teknikleri seçmelidir.

İlk uygulamalarda grupları oluşturmalıdır. Grupların kendi içinde heterojen, sınıf genelinde homojen olmasını sağlamalıdır. Her grupta farklı ilgi alanı, yetenek ve başarı düzeyine sahip öğrenciler olmalıdır. Örneğin sınıf genelinde akademik başarısı yüksek öğrencilerin hepsi bir grupta yer almamalıdır.

b) Öğretmenin yapması gerekenler:

Bütün grubun başarılı olması gerektiği, grup içinde soru sorma, tartışma gibi sosyal ilişkiler öğrencilere uygulamaya başlamadan önce öğretilmelidir.

İşbirlikli öğrenmede, grup ve bireysel değerlendirilebilirlik vardır. Bu nedenle değerlendirmenin nasıl yapılacağı, ölçütlerin neler olacağı öğretmen tarafından açıklanmalıdır.

Öğrencilerin birbiri ile olan iletişimini, çalışmalarını çok iyi gözlemlemeli, gruplarının başarısı için çabalarının farkında olmalıdır.

Grupların çalışması sırasında, grupların arasında dolaşarak isteyen gruba yardımcı olmalıdır. Geri dönüt vererek varsa eksik kısımların tamamlanmasını sağlamalıdır.

İşbirlikçi öğrenmede grup üyelerinin alabileceği görevler;

iletişimci, materyal yöneticisi, yazman, düzenleyici,

teşvikçi, izleyici vb. olarak sıralanabilir. Bu görevler

aşağıda özetlenmiştir.

İletişimci: Diğer gruplarla iletişimi sağlamak ve sözlü sunumu gerçekleştirmek

Materyal Yönetici

si:

Araç-gereçleri temin etmek

Yazman: Verileri kaydedip rapor tutmak

Düzenleyici:

Etkinliği organize edip, sürecin işlemesini sağlamak

Teşvikçi: Grup üyelerini tartışma ortamına katarak, söylenenleri övgü dolu sözlerle desteklemek

İzleyici: Zamanı ve verilen süreyi kontrol etmek

Bu süreçte öğretmene düşen temel görevler söyle sıralanabilir; dersteki kazanımları belirlemek, grubun büyüklüğünü ve üyelerini belirleyip organize etmek, öğretim materyallerini ve araç-gereci seçip temin etmek, sürecin düzenli şekilde yürütülmesini sağlamak ve değerlendirme süreci için ölçütler belirlemektir.

Etkinlik :

Çevre Kirliliği

Konu

:

İnsan ve Çevre

Sınıf: 4-5

Kazanımlar:

Çevremizi kirleten maddeleri belirlemek.Çevreyi kirleten maddelerin geri dönüşümleri olup olmadığını

belirlemek.Çevre kirliliğini önlemek için alınabilecek tedbirleri sıralamak.

Nasıl Yapalım?1. Sınıfı 4-5 kişilik gruplara bölünüz.2. Böldüğünüz grupların, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerileri

açısından birbirlerine yakın olmalarına özen gösteriniz.3. Grup içindeki öğrencilerine dikkat ederek, biri iletişimci, biri yazman,

biri teşvikçi, bir diğerini de materyal yöneticisi olarak görevlendiriniz. Bu oluşturduğunuz gruplara yuva grubu adını veriniz.

4. Bu gruplara aşağıdaki soruları vererek, yuva grubu içinde tartışarak cevaplamalarını isteyiniz.

Sorular:1. Çevre kirliği nedir?2. Evimizi, okulumuzu ve sokağımızı kirleten maddeler nelerdir?3. Evinizde, okulunuzda ve sınıfınızda çöpler nasıl toplanmaktadır.4. Çöpler insanları nasıl etkiler?5. Çöplere atılan maddelerin hangileri tekrar kullanılabilme

özelliğine sahiptirler?6. Bunların tekrar, kullanılabilmesi için neler yapılabilir? vb.7. Soruların cevaplarını öğrenciler bulduktan sonra, her grubun

iletişimcisinden oluşan bir uzmanlar grubu oluşturunuz.8. Uzmanlar grubunun yuva gruplarında elde ettikleri bilgileri

veya sonuçları tartışarak ortak bir karara varmalarını sağlayınız. (Uzmanlar grubu, sürecin dışında gerektiği durumlarda farklı etkinlikler de gerçekleştirebilirler).

9. İletişimciler kendi gruplarına dönerek, elde ettikleri bilgileri arkadaşlarına aktarmalarını isteyiniz.

10. Sizin de katılımınızla tahtada ya da tepegöz saydamında etkinlik sonuç bildirgesini öğrencilerin de eleştirilerini göz önüne alarak hazırlatınız.

11. Daha önce hazırladığınız değerlendirme soruları ile öğrencileri değerlendiriniz. Kazanımlara ulaşamadığınız noktalar varsa grup çalışmalarını yeni sorularla devam ettiriniz.

Soru: İşbirlikli öğrenme sürecinde ve öğrenme yaklaşımına göre aşağıdakilerden hangisi öğrenciye kazandırılmak istenen özelliklerden biri olamaz? (KPSS 2005)

A) Etkili iletişim becerileri B) Düşüncelere hoşgörülü yaklaşma C) Çok yönlü düşünme D) Benmerkezci bakış açısıE) Olumlu bağımlılık

Soru: Öğrenciler arasında işbirliğinin daha fazla olması beklenen sınıf düzeni aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS 2005)

A) Tam daire düzeni B) Küme düzeni C) Yarım daire düzeni D) Sıralı düzen E) Karma düzen

Soru: İşbirliğine dayalı öğretim yöntemleri yoğun olarak kullanıldığında aşağıdakilerden en çok hangisinin gelişmesi mümkün olabilir? (KPSS 2004)

A) Sözlü ve yazılı iletişim becerisi B) Alternatif düşünmeC) Düzenli çalışma alışkanlığı D) Görev paylaşımı ve dayanışma E) Yaratıcı düşünme

Soru: Birlikte öğrenme yöntemi, farklı yeteneklerdeki öğrencilerin bir araya getirildiği grupların oluşturulmasını kapsayan bir işbirlikli öğrenme yaklaşımıdır.Bu yöntemin uygulanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? (KPSS 2003)A) Grup üyeleri arasında yarışmayı özendirmeB) Öğrencilerin güçlü yönlerini ortaya çıkararak geliştirme C) Öğrencilerin birbirlerini kontrol etmelerini sağlama D) Öğrencilerin ilgi görmelerine olanak sağlamaE) Öğrenciler arasındaki arkadaşlık bağlarını güçlendirme

Soru: İşbirliğine dayalı öğrenme sürecinde öğretmen, tek tek öğrencilerin ürünü yerine grubun ürününü dikkate almaktadır.Bu durumun, öğrenme sürecinde nasıl bir etki yaratması beklenir? (KPSS 2002)A) Öğrenmelerin kısa sürede gerçekleşmesiB) Öğrencilerin kendi sorumluluklarını düşünmeleri C) Öğrenciler arası etkileşimin azalmasıD) Grupta çalışma katılım ve ilginin azalmasıE) Grup üyeleri arasında dayanışmanın artması

Proje Tabanlı Proje Tabanlı Öğretim Öğretim YöntemiYöntemi


7. Proje Tabanlı Öğretim Yöntemi

Çağdaş eğitim anlayışının temel hedefi öğrencilere bilgiyi bir kaynaktan aktarmak değil onlara bilgiye ulaşma yollarını öğretmek olmalıdır. Bu da ancak üst düzey zihinsel beceri faaliyetlerle mümkündür. Dolayısıyla karşılaşılan yeni bir durumda ezberlenen bilgiler bireye fazla yardımcı olamaz. Karşılaşılan yeni problemlere olası çözümler ancak problem çözebilme ve bilimsel süreç becerileri ile bulunabilir.

Öğrencilerin kazandıkları bilgi ve becerileri günlük yaşama transfer edebilmeleri ve her gün karşılaştıkları yeni problemlerin çözümü için kullanılabilecek metotların başında proje tabanlı öğrenme yaklaşımı gelmektedir.



Proje çalışmalarının öğrencide var olan bağımsız çalışma yapabilme becerisi, yaratıcılık, çok yönlü düşünebilme becerilerinin bir dışa vurumu ve bu becerilerin gelişimi için bir fırsat olduğu hatırlanacak olunursa, proje çalışmalarının önemi daha iyi anlaşılacaktır.

Yetenekli çocuklar okullarında diğer akranlarından bazı beceriler yönünden daha üst seviyededirler. Yapılacak olan esnek proje çalışmaları bireysel gelişime izin vermelidir. Bu çalışmalar öğrencide var olan becerileri öğrenme ortamına yansıtmasına imkân sağlamaktadır.



Bu modellerde öğrencilerin sahip oldukları potansiyel yeteneklerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Acaba proje nedir? Veya hangi tür çalışmalar proje adı ile adlandırılır? Gibi sorular aklımıza gelebilir.

Proje kavramının tanımı birçok şekilde yapılmaktadır. Proje temelli öğrenmenin ilk çıkış noktası proje konusu için olaylara farklı boyutlardan bakabilmektir (Diffily, 2002).



Çocuklar kendi ilgi alanlarında, işbirliği ile çalışabilecekleri ve bilginin farklı tiplerini kullanabilecekleri bir konu seçerler.

Bu konu üzerinde uğraşarak güncel bir çalışma yaparlar. Öğrenme süreci ve içeriği ders kitabından ziyade dış dünya ile ilişkili olmalıdır.

Sınıf projelerinde ders kitapları tamamen terk edilmez, ancak kaynak olarak kullanılırlar. Fakat belli bir zamanda öğrenilecek olan bilgi ders kitaplarından aynen dikte edilmemelidir.

Proje çalışmalarında İnternet, yazılı kaynaklar ve insan kaynaklarından faydalanılabilir.

Ayrıca, kişisel gözlemlere dayanan bir çalışma olduğu zaman gözlemlerde bilgi kaynağı olarak kullanılabilir.

Geleneksel öğrenme deneyimlerinden farklı olarak projeler birkaç gün veya haftalarca sürebilir, ayrıca öğrenciler kendi sınıflarının dışından olan gerçek dinleyicilere çalışmalarını sunma imkânı bulurlar.


Özetle projeler:

Öğrenci yönetiminde olmalıdır. Gerçek dünya ile ilişkili olmalıdır. Bilgi birden çok kaynaktan toplanmalıdır. Araştırma temeline dayanmalıdır. Bilgi ve beceriler iyice oturtulmalıdır. Zaman sınırlaması olmamalıdır (Diffily, 2002).

Yöntemin yararları

Öğrencilerin öğrenme becerilerini geliştirir ve zenginleştirir. Yaşam boyu öğrenmeyi sağlar. Grupla çalışma ve iş birliğine dayalı öğrenme etkinliklerine katılımı

sağlar. Öğrencilerin bilgilerini yansıtmaları ve katılımları için çoklu yollar

öğrenir. Zekânın farklı boyutlarının kullanımına izin verir (müziksel zekâ,

uzamsal, mantıksal zekâ gibi). Öğrenci performansının bireysel olarak ölçülmesine izin verir. Öğrenciler gerçek yaşamla oluşturdukları ürünleri ve performansı

birleştirirler. Problem çözme becerilerini ve probleme dayalı öğrenme becerilerini

geliştirirler. Öğrencilere çeşitli beceriler kazandırır.


Proje Tabanlı Öğretimin Öğrenciye Kazandıracağı Beceriler

Yaşamsal beceriler: Bir toplantı yönetmek, bir bütçe hazırlamak, bir plan yapmak gibi

Teknolojiyi kullanma becerisi: Bilgisayar kullanma televizyon, radyo, video vb araçları kullanma

Bilimsel süreç becerileri: Karar vermek, eleştirisel düşünme becerileri, problem çözme becerileri

Öz denetim becerileri: Hedefler oluşturmak, işlemleri organize etmek, zaman yönetimi

Tutumlar: Öğrenmeye ilgi, gelecek için öğrenmeye merak Eğilimler: Öz denetim, başarı hissi İnançlar: Kendine güven duygusunu geliştirme

Yöntemin sınırlılıkları

Öğretmenin iş yükünü ve sorumluluklarını arttırabilir.

Öğrenme için ayrılan süre artabilir Araştırmanın sınırları iyi çizilmezse,

konuda aşırı bir sapma ve dağılma gözlenebilir.

Proje Temelli Öğrenmede Öğretmen ve Öğrenci Rolleri

Geleneksel eğitimde sınıfın yönetimi öğretmenlerin denetimindedir. Bu süreçte öğretmen bilgi dağıtıcısı ve bütün soruları cevaplayan birey olarak kabul edilir.

Proje tabanlı öğretim yaklaşımını benimseyen sınıflarda geleneksel öğretmenlerden farklı bir öğretim stratejisi kullanmalıdır. Bu süreçte bilgi aktarımından ziyade, bilgiye yönlendirme ön plana çıkmaktadır.

Proje öğretmenleri özellikle yetenekli öğrencilerin sınıfında farklı soru teknikleri kullanmalıdırlar. Direk bir çocuğa soru sormaktan ziyade “ben merak ediyorum sen bu soruya nasıl cevap vereceksin?”gibi soru kalıpları kullanılabilir. Burada önemli olan öğrenciye yaklaşım ve hitap şeklidir.

Yetenekli öğrencilerle çalışan bir öğretmen planlanan bir proje çalışmasında yaratıcılık ve orijinallik yönlerinden üst standartları hedeflemelidir. Öğretmen proje çalışması boyunca öğrencileri tanır, onları izler ve karşılaştıkları problemlerin çözümünde yol göstericilik yaparlar.

Proje temelli sınıflarda öğrenci rolleri diğer normal sınıflardan farklıdır. Proje çalışması boyunca öğrenciler öğretmenin direktiflerini harfiyen yerine getiren bireyler değil, karşılaştıkları problemlere kendi çözümlerini geliştirebilen bireyler olmalıdırlar. Öğretmen ve öğrenciler proje konusunun seçimi, araştırma için ihtiyaç duyulan etkinlikleri planlama ve öğrenme paylarını belirlemede birlikte çalışırlar.

Proje çalışması esnasında kazanılan bilgi ve beceriler öğrenci merkezlidir. Öğretmen öğrencileri dikkatlice gözlemler. Onların proje çalışması esnasındaki en belirgin ihtiyaçlarını ve karşılaştıkları problemlere çözüm bulmak için neler yaptıklarını gözlemler

Proje tabanlı öğrenmede öğrencinin rolü

Öğrenci öğrenme sürecinde kat ettiği aşamalar yardımı ile kendisini denetleyebilme imkânına sahip olur.

Etkinlikleri bizzat uygular, Keşfedici ve birleştirici düşünceler sunar, Kendi işlemlerini tanımlar, Zamanın büyük bir kısmında bağımsız çalışır.

Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının planlanması ve uygulanması sırasında dikkate alınması gereken özellikler

İstendik etkinlikleri kapsayıcı olmalı ve boş uğraşlardan arındırılmalıdır.

Hazırlanması için ayrılan süre yeterli olmalıdır. İşlenilen konu ile ilgili olmalı, ulaşılması hedeflenen davranışlar

açıkça belirtilmelidir. Elde edilecek sonuç araç-gereç ve kaynaklar için yapılan yatırımı

karşılayabilecek nitelikte olmalıdır. Öğrencilere etkinlikler yolu ile sorunlarını çözebilme olanağı

verilmelidir. Öğrencilerin yaratıcılık, sorumluluk ve başarı duygusunu tatmasına

uygun olmalıdır. Öğrencilerin normal yaşam koşulları içinde çalışmalarına uygun

olmalıdır. Öğrencileri düşünmeye, araştırma ve incelemeye yöneltmelidir.

Proje planı hazırlanırken göz önüne alınması gereken planlama öğeleri:

Program: Projede yapılacak olan işler ve sürelerini gösteren iş takviminin hazırlanması.

İş bölümü: Gruptaki her bir üyenin görev tanımın yapılması.

Bütçe: Yapılacak işler için harcanacak paranın önceden belirlenmesi.

Araştırma planı: Bilgi toplamak için kullanılacak olan yöntem, araç gereç, ve kaynakların listesi, araştırmayı tanımlamak için gerekli eylemlerin ve yapılacak araştırmalara ilişkin iş bölümünün yer aldığı bir planın hazırlanması

Materyaller: Araştırma için gerekli olan araç gereçlerin kontrol listelerinin belirlenmesi ve hazırlanması.

Yayın listesi: Araştırmada kullanılacak fotoğraf, gazete, video, radyo, televizyon vb, yayın araçlarının listesinin hazırlanması.

Diğer: Proje süreci içerisinde ortaya çıkması muhtemel olasılıkların ve çözüm yollarının düşünülmesi gerekmektedir

Proje örnekler

Proje No:1 Eski İstanbul evleri: İki ev maketinin arasında uzanan makaralı sistemden oluşan model

Proje No:2 Dişlilerle cafe yapalım: Suntalardan yapılmış iki dişli, plastik bardak, huni, makara oluşan birden fazla maddenin karışmasını sağlayan model

Proje No:3 Kasnakların dansı: Birden fazla aynı ve zıt yönlü kasnaklardan oluşan model

Proje No:4 Dişlilerin mucizesi: Dişlilerden oluşan masa saati modeli

14. Bir Türkçe öğretmeni sınıfta 5 - 6 kişilik gruplar oluşturmuştur.Gruplara,

• televizyonda Türkçenin kullanılması,• gazete ve dergilerde Türkçenin kullanılması,• öykülerde Türkçenin kullanılması ve• akranlarının Türkçeyi kullanmaları

konularını vermiştir. Öğrencilerden sorunu belirlemelerini, veri toplamalarını, verileri değerlendirmelerini ve rapor yazıp sunmalarını istemiştir.Bu öğretmenin uyguladığı yaklaşım, yöntem ya da teknik aşağıdakilerden hangisidir?(KPSS-2008)A) Çoklu zekâya dayalı öğrenmeB) Örnek olay incelemesiC) Grup tartışmasıD) Proje tabanlı öğrenmeE) Kaynak kişiden yararlanma

Documents

Öğretim Yöntemleri