МАКРОЕКОНОМСКИ

МОНИТОР

Јуни 2021

10(1)

Во првиот квартал од 2021, БДП се намали за -1.9% на годишна основа, како резултат на третиот бран од пандемијата со Ковид-19, кој наметна продолжување на

карантините дома и кај главните трговски партнери. Во вакви околности, исцрпувањето на ефектите од две клучни владини мерки – субвенција за задржување на

работните места „14.500 МКД по работник“ и еднократната парична помош за ранливи групи граѓани – ја задржаа приватната потрошувачка нешто над нивото од К1-

2020 (раст од 0.4%). Додека, јавната потрошувачка ја започна консолидацијата по големата експанзија во претходните три квартали (во К1-2021, намалување од -2.2%).

Инвестициите забележаа остар пад (-16.6%), што е рефлексија на воздржаноста од преземање позначајни потфати, но надворешната трговија покажа знаци на

подобрување (раст на извозот од 8.6% и на увозот од 2%), што делумно се должи и на ослабувањето во текот на првиот квартал лани (ниска споредбена основа). На

производната страна, најголем дел од дејностите се на или блиску до нивото од К1-2020, со исклучок на преработувачката индустрија која забележа пад од 6.2%.

Невработеноста во првиот квартал од 2021 понатамошно благо се намали, на 16% од претходните 16.1% (К4-2020), додека, вработеноста забележа понатамошно

благо зголемување, од 46.8% на 47.1%, што упатува на стабилизација на пазарот на труд. Нема понатамошна пасивизација на активното население која беше

интензивна во вториот и третиот квартал од 2020, но нема ниту позначајни знаци на реактивирање. Во првиот квартал, транспортот, хотелиерството и услугите со

храна, и другите услужни дејности изгубиле вкупно околу 9,500 работни места споредено со К4-2020, што е во линија со карантините и наметнатото затварање во пикот

на третиот бран од пандемијата.

Неизвесноста во економијата спласна во вториот квартал од 2021 со почетокот на процесот на масовна имунизација и постепеното намалување на рестриктивните

мерки против коронавирусот. Под претпоставка дека економските текови ќе може да се нормализираат до разумен степен до почетокот на есента 2021, проекцијата за

растот на БДП во 2021 изнесува 4.1%.

Годишен раст, % 3Q2020 4Q2020 1Q2021

БДП ЕУ 27 (4.3) (0.7) (0.4)

БДП Северна Македонија (3.3) (0.7) (1.9)

Годишен раст, % 3Q2020 4Q2020 1Q2021

Вкупна инфлација 0.9 1.2 2.0

Базична инфлација 0.7 0.9 1.6

% 3Q2020 4Q2020 1Q2021

Стапка на активност (%) 55.8 55.8 55.8

Невработеност на млади (%) 34.8 34.8 37.1

Просечна нето плата (ден.) 27,390 27,927 28,156

Раст на продуктивност (%) (1.69) 2.99 3.56

Годишен раст 3Q2020 4Q2020 1Q2021

М2 11.4% 11.2% 12.0%

Депозити 6.1% 5.9% 7.4%

Кредити 5.2% 1.1% 2.1%

Девизни резерви 11.3% 3.0% 30.6%

% од БДП 3Q2020 4Q2020 1Q2021

Трговско салдо -11.5% -14.1% -12.0%

Приватни трансфери 14.5% 16.2% 15.6%

Тековна сметка -1.9% -2.4% -2.3%

Странски инвестиции 0.3% -2.8% 1.0%

Девизни кред. / вкупни кред. 28.7% 28.5% 28.8%

РАСТ И ИНФЛАЦИЈА

ПАЗАР НА ТРУД

ФИНАНСИСКИ ПАЗАРИ

НАДВОРЕШНА СМЕТКА

-20.0

-10.0

0.0

10.01Q

172Q

173Q

174Q

171Q

182Q

183Q

184Q

181Q

192Q

193Q

194Q

191Q

202Q

203Q

204Q

201Q

21

% Годишен раст на БДП

0.0

1.0

2.0

3.0

1Q

17

2Q

17

3Q

17

4Q

17

1Q

18

2Q

18

3Q

18

4Q

18

1Q

19

2Q

19

3Q

19

4Q

19

1Q

20

2Q

20

3Q

20

4Q

20

1Q

21

Пораст на цените

-50.0

0.0

50.0

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Секторски растЗем Инд

Грд Усл

1217222732374247

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

%

(Не)вработеност

Невработеност

Вработеност

-

5

10

15

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Годишен раст на плати

-20

-10

0

10

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Раст на продуктивност

150

250

350

450

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

мил

ј.де

н.

Вкупни кредити

1

3

5

7

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Каматни стапки

Основна к.с.

К.с. на кредити

-40

-20

0

20

40

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Раст, увоз-извозИзвоз

Увоз

-20%

0%

20%

40%

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

% Тековна сметка (% од БДП)Трансфери

Тековна сметка

2.0

3.0

4.0

5.0

1Q

17

2Q

17

3Q

17

4Q

17

1Q

18

2Q

18

3Q

18

4Q

18

1Q

19

2Q

19

3Q

19

4Q

19

1Q

20

2Q

20

3Q

20

4Q

20

1Q

21

мил

ј. е

ур

Девизни резерви

-

10

20

30

1Q17

2Q17

3Q17

4Q17

1Q18

2Q18

3Q18

4Q18

1Q19

2Q19

3Q19

4Q19

1Q20

2Q20

3Q20

4Q20

1Q21

мил

ј. д

ен.

Нефункционални кредити

45.739.237.639.6

33.225.8 23 26.227.2 32

38.340.545.846.547.8 47.7 48.748.951.660.661.060.262.5

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

201

7

201

8

201

9

202

0 Q

1

202

0 Q

2

202

0 Q

3

202

0 Q

4

202

1 Q

1

Јавен долг (% од БДП)

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

201

1

201

2

201

3

201

4

201

5

201

6

201

7

201

8

201

9

202

0 Q

1

202

0 Q

2

202

0 Q

3

202

0 Q

4

202

1 Q

1

Структура на јавен долг

Учество на надворешен долг Учество на внатрешен долг

(14.0)

(12.0)

(10.0)

(8.0)

(6.0)

(4.0)

(2.0)

-

1Q

14

2Q

14

3Q

14

4Q

14

1Q

15

2Q

15

3Q

15

4Q

15

1Q

16

2Q

16

3Q

16

4Q

16

1Q

17

2Q

17

3Q

17

4Q

17

1Q

18

2Q

18

3Q

18

4Q

18

1Q

19

2Q

19

3Q

19

4Q

19

1Q

20

2Q

20

3Q

20

4Q

20

1Q

21

Буџетски дефицит (% од БДП)

Тековни

расходи

Капитални

расходи

Даночни

приходи и придонеси

Неданочн

и приходи

Финанси-

рање на дефицитот

ЈАВНИ ФИНАНСИИ

(10,000)

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

Прилив од

странско задолжување

Прилив од

домашно задолжување

Прилив од

сопствени депозити

Друг прилив Отплата на

надворешен долг

Отплата на

домашен долг

Ми

ли

он

и д

енар

и

=

приходи расходи

Острварен дефицит

за K1-2021

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

Остварен дефицит

2020

Планиран и

остварен дефицит 2021

Ми

ли

он

и д

ен

ари

Пензиски буџет

Остварен дефицит

за К1-

2021

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

18,000

Остварен дефицит

2020

Планиран и

остварен дефицит 2021

Здравствен буџет

Остварени к.и. К1-

2021

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

Остварени

капитални инвестиции 2019

Планирани и

остварени капитални

инвестиции 2020

Капитални расходи

Во K1-2021, буџетскиот дефицит изнсува 4.2% од БДП и е во линија со проекциите.

Во К1-2021, пензискиот дефицит е

реализиран скоро пропорционално(26.9%).

Во К1-2021, здравствениот дефицит

е незначајно потреализиран (22.3%).Во К1-2021, капиталните инвестиции се значајно потреализирани со 16.5%.

1-3Q/20 1-4Q/20 1Q/21 1-3Q/20 1-4Q/20 1Q/21

Енергија (12.9) (10.0) (22.1) (0.9) (1.2) (3.8)

Интермедијарни производи, освен енергија (7.3) (4.1) 8.3 (5.4) (5.6) (3.9)

Капитални производи (20.0) (14.5) (13.2) (3.2) (2.9) (2.1)

Трајни производи за широка потрошувачка (30.0) (29.5) (15.9) (7.5) (6.7) (0.4)

Нетрајни производи за широка потрошувачка (8.8) (9.1) (3.6) (5.4) (5.3) (4.1)

Производство на прехранбени производи (1.9) (4.5) (3.2) (0.2) (0.4) (2.9)

Производство на метали (10.8) (11.0) (37.0) (4.3) (1.6) 12.2

Производство на облека (13.9) (13.9) (20.6) (7.1) (7.0) (6.1)

Производство на неметални минерални производи (5.8) (2.1) 6.0 (1.4) (2.3) (2.5)

Производство на тутунски производи (10.1) (15.3) (19.6) (23.6) (24.8) (3.0)

Производство на пијалаци (12.7) (8.8) (3.7) 0.7 0.6 (2.4)

Производство на кокс и рафинирани нафтени производи 13.0 9.3 40.4 0.0 0.6 3.5

Производство на електрична опрема (22.3) (15.5) 34.2 (10.9) (10.6) (5.9)

Производство на фабрикувани метални производи 25.4 20.5 (12.2) 8.3 2.2 1.6

Вкупно (12.1) (9.5) (6.1) (4.7) (4.6) (3.5)

Индустриско производство Работници во индустријата

ИНДУСТРИСКИ БЛИЦ

Finance Think е непрофитен институт за економски истражувања и политики.

Основан е во во 2012 година.

Нашата Визија

Да поттикнеме економско размислување за подобра благосостојба утре.

Нашата Мисија

Да го подобриме влијанието на економските, социјалните и развојните трендови и

политики врз граѓаните во Северна Македонија и регионот на Западниот Балкан,

преку економски истражувања, застапување базирано на докази и водено од

податоци, и поттикнување критичка дебата за демократските процеси.

Истражувањето на Finance Think им помага на носителите на политиките,

застапниците на политиките, креаторите на мислење, економските новинари и

јавноста да ги разберат прашањата кои влијаат врз обичните граѓани.

Врз основа на статутот, Finance Think се стреми да постигне три статутарни цели.

Тие се:

- Да придонесе кон подобрување на економските, социјалните и развојните

политики и реформи преку продуцирање докази, базирани на истражување и

водени од податоци.

- Да се зголеми ефектот од производите на Finance Think врз целните групи

(вештини), донесувањето политики (политики и реформи) и општеството

(свесност).

- Да се развие институционалниот капацитет на Finance Think, во смисла на

истражување, застапување, финансирање и комуникација, со цел посилно

влијание врз економските, социјалните и развојните реформи и врз ефектите

што соодветните политики ги имаат врз граѓаните.

Програмски области

- Политики на раст и развој

- Фискална транспарентност и одговорност

- Конкурентност и пристапување кон ЕУ

- Сиромаштија, вработување и вештини

- Родови и доходни нееднаквости

- Социјално претприемништво и жени

- Миграција и дознаки

ОДГОВОРНОСТ

Copyright © 2021 од страна на Finance Think, Сите права се задржани.

Ниеден дел од оваа публикација не смее да се репродуцира, складира или внеси во систем за пребарување или да се пренесува во која било форма или со какви било средства (електронски, механички,

со фотокопирање, снимање или на друг начин), без претходна писмена дозвола од сопственикот на авторските права. Finance Think направи максимални напори да ја осигура точноста на информациите

презентирани во овој документ. Меѓутоа, ниту Finance Think ниту кој било од неговите носители на одлуки или аналитичари или вработени може да биде одговорен за какви било финансиски последици

кои произлегуваат од употребата на информациите претставени од овде.

ЗА

Finance Think Институт за економски истражувања и политики

Ул. Фредерик Шопен 1/2, 1000 Скопје, Република Северна Македонија +389 2 6156 168, www.financethink.mk, info@financethink.mk