Upload
vandiep
View
223
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 1/54 -
OHSAS 18002 (nl)
Welzijnsmanagementsystemen - Richtlijnen voor
de implementatie van OHSAS 18001
Occupational health and safety management systems -
Guidelines for the implementation of OHSAS 18001
december 2000
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 2/54 -
Nederlands voorwoord De gebruiker van dit document wordt erop geattendeerd dat OHSAS 18002 'Welzijnsmanagementsystemen -
Richtlijnen voor de implementatie van OHSAS 18001', een letterlijke vertaling is van OHSAS 18002 'Occupational
health and safety management systems - Guidelines for the implementation of OHSAS 18001'.
OHSAS 18002 werd ontwikkeld in een samenwerkingsverband van de volgende organisaties:
National Standards Authority of Ireland
South African Bureau of Standards
Japanese Standards Association
British Standards Institution
Bureau Veritas Quality International
Det Norske Veritas
Lloyds Register Quality Assurance
National Quality Assurance
SFS Certification
SGS Yarsley International Certification Services
Asociacion Espanola de Normalizacion y Certificacion
International Safety Management Organisation Ltd
SIRIM QAS Sdn. Bhd.
International Certification Services
Japan Industrial Safety and Health Association
The High Pressure Gas Safety Institute of Japan (KHK - ISO Centre)
Technofer Ltd
The Engineering Employers Federation
Singapore Productivity and Standards Board, Quality Assessment Centre
Instituto Mexicano de Normalizacion y Certificacion
Industrial Technology Research Institute of Taiwan
Institute of Occupational Safety and Health
TÜV Rheinland / Berlin-Brandenburg
Deze OHSAS-publicatie is geldig vanaf 15 februari 2000
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 3/54 -
Inhoud
Voorwoord
1 Onderwerp en toepassingsgebied
2 Verwijzingen naar andere publicaties
3 Termen en definities
4 Elementen van het welzijnsmanagementsysteem6 4.1 Algemene eisen
4.2 Welzijnsbeleid
4.3 Planning
4.4 Implementatie en uitvoering
4.5 Controle en corrigerende maatregelen
4.6 Beoordeling door de directie
Bijlage A (informatief) Relatie tussen OHSAS 18001, ISO 14001:1996 en ISO 9001:1994
Bibliografie
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 4/54 -
Voorwoord
Deze OHSAS-richtlijn (Occupational Health and Safety Assessment Series) en OHSAS 18001:1999
Welzijnsmanagementsystemen - Specificatie, werden ontwikkeld naar aanleiding van een dringende behoefte onder
gebruikers aan een herkenbare norm voor welzijnsmanagementsystemen, aan de hand waarvan hun eigen
managementsystemen kunnen worden beoordeeld en gecertificeerd, en om een richtlijn te bieden voor de
implementatie van een dergelijke norm.
OHSAS 18001 komt overeen met de normen voor managementsystemen ISO 9001:1994 (Kwaliteit) en ISO
14001:1996 (Milieu), om waar organisaties dat willen, de integratie van managementsystemen voor kwaliteit,
milieu en arbeidsomstandigheden te vereenvoudigen.
In OHSAS 18002 zijn de specifieke eisen uit OHSAS 18001 opgenomen en voorzien van relevant commentaar.
De paragraafnummering van OHSAS 18002 is afgestemd op de nummering van OHSAS 18001.
OHSAS 18002 wordt heroverwogen of gewijzigd zodra daar aanleiding voor is. Heroverwegingen worden
uitgevoerd zodra nieuwe versies van OHSAS 18001 worden gepubliceerd (naar verwachting wanneer herziene
versies van ISO 9001 of van ISO 14001 worden gepubliceerd).
OHSAS 18001 en OHSAS 18002 worden ingetrokken zodra de inhoud ervan wordt gepubliceerd in de vorm van
internationale normen.
Tijdens de ontwikkeling van deze OHSAS-richtlijn werden de onderstaande documenten geraadpleegd:
BS 8800:1996 Guide to occupational health and safety management systems
SGS & ISMOL ISA 2000:1997 Requirements for Safety and Health Management Systems
BVQI SafetyCert: Occupational Safety and Health Management Standard
DNV Standard for Certification of Occupational Health and Safety Management Systems (OHSMS):1997
LROA SMS 8800:1998, Health & Safety management systems assessment criteria
Draft NSAI SR 320 Recommendation for an Occupational Health and Safety (OH and S) Management System
Draft AS/NZ 4801 Occupational health and safety management systems - Specification with guidance for use
Draft BSI PAS 088 Occupational health and safety management systems
UNE 81900 serie voor normen over preventie van beroepsrisico's
OHSAS 18002 vervangt sommige van deze geraadpleegde documenten.
OHSAS 18001 komt in hoge mate overeen met, en is technisch gelijkwaardig aan, UNE 81900.
Voor het Verenigd Koninkrijk geldt: - BSI-OHSAS 18002 is geen Britse norm;
- BSI-OHSAS 18002 wordt ingetrokken zodra de inhoud ervan wordt gepubliceerd als een Britse norm;
- BSI-OHSAS 18002 wordt uitgegeven door de BSI, waarbij ook het auteursrecht berust.
Het ontwikkelingsproces dat voor OHSAS 18002 werd gebruikt is beschikbaar voor andere partijen die
vergelijkbare documenten willen publiceren in samenwerking met BSI, mits deze partijen bereid zijn te voldoen aan
de voorwaarden die de BSI aan dergelijke documenten stelt.
Deze publicatie heeft niet de bedoeling te voorzien in alle bepalingen van een contract. Gebruikers van dit document
zijn zelf verantwoordelijk voor de juiste toepassing ervan.
Navolging van deze OHSAS-publicatie biedt op zich geen ontheffing van wettelijke verplichtingen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 5/54 -
1. Onderwerp en toepassingsgebied Deze OHSAS-richtlijn biedt algemeen advies over de toepassing van OHSAS 18001.
De richtlijn biedt uitleg over de principes die ten grondslag liggen aan OHSAS 18001 en beschrijft de bedoeling,
kenmerkende input, processen en kenmerkende output voor elke eis van OHSAS 18001, voor een beter begrip en ter
ondersteuning van de implementatie van OHSAS 18001.
OHSAS 18002 bevat geen verdere eisen in aanvulling op de eisen van OHSAS 18001, noch worden er verplichte
methoden beschreven voor de implementatie van OHSAS 18001.
Deze OHSAS-richtlijn heeft in de eerste plaats betrekking op arbeidsomstandigheden, en niet op de veiligheid van
producten en diensten.
OHSAS 18001
1. Onderwerp en toepassingsgebied
Deze OHSAS-specificatie bevat eisen voor een welzijnsmanagementsysteem waarmee een organisatie de
welzijnsrisico’s kan beheersen en de prestaties van het systeem kan verbeteren. Er worden geen specifieke criteria
voor welzijnsprestaties gegeven, noch worden gedetailleerde specificaties gegeven voor de opzet van een
managementsysteem.
Deze OHSAS-specificatie is van toepassing op elke organisatie die:
a) een welzijnsmanagementsysteem wil opzetten om risico's weg te nemen of te minimaliseren voor
werknemers en andere belanghebbenden die kunnen worden blootgesteld aan welzijnsrisico's die verband
houden met de activiteiten van de organisatie;
b) een welzijnsmanagementsysteem wil implementeren, bijhouden en verbeteren;
c) zich ervan wil verzekeren dat zij het door haar vastgestelde welzijnsbeleid naleeft;
d) dergelijke naleving aan anderen wil aantonen;
e) haar welzijnsmanagementsysteem door een externe organisatie wil laten certificeren/registreren; of
f) zelf de naleving van deze OHSAS-specificatie wil vaststellen en daarvan een eigen verklaring wil afleggen.
Alle eisen in deze OHSAS-specificatie zijn bedoeld om onderdeel te zijn van elk willekeurig
welzijnsmanagementsysteem. De mate van toepassing zal afhangen van factoren zoals het welzijnsbeleid van de
organisatie, de aard van haar activiteiten en de complexiteit van de bedrijfsactiviteiten.
Deze OHSAS-specificatie heeft in de eerste plaats betrekking op arbeidsomstandigheden, en niet op de veiligheid
van producten en diensten.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 6/54 -
2. Verwijzingen naar andere publicaties De bibliografie bevat een overzicht van andere publicaties met informatie en richtlijnen. Het is aan te bevelen de
meest recente edities van deze uitgaven te raadplegen. In het bijzonder wordt verwezen naar:
OHSAS 18001:1999, Welzijnsmanagementsystemen - Specificatie
BS 8800:1996, Guide to occupational health and safety management systems
ISO 10011-1:1990, Richtlijnen voor het uitvoeren van audits voor kwaliteitssystemen -
Deel 1: Het uitvoeren van audits
ISO 10011-2:1991, Richtlijnen voor het uitvoeren van audits voor kwaliteitssystemen -
Deel 2: Criteria voor de kwalificatie van auditors voor kwaliteitssystemen
ISO 10011-3:1991, Richtlijnen voor het uitvoeren van autist voor kwaliteitssystemen -
Deel 3: Beheer van auditprogramma's
ISO 14010:1996, Richtlijnen voor het uitvoeren van milieu-audits - Algemene principes
ISO 14011:1996, Richtlijnen voor het uitvoeren van milieu-audits - Auditprocedures -
Het uitvoeren van milieuzorgsysteemaudits
]SO 14012:1996, Richtlijnen voor het uitvoeren van milieu-audits - Kwalificatiecriteria voor
milieu-auditors
3. Termen en definities Voor de toepassing van deze OHSAS-richtlijn gelden de termen en definities van OHSAS 18001.
Termen en definities van OHSAS 18001
3.1
ongeval ongewenste gebeurtenis die dood, ziekte, verwonding, schade of ander verlies tot gevolg heeft
3.2
audit systematisch onderzoek om te bepalen of activiteiten en daaraan gerelateerde resultaten voldoen aan voorgenomen
maatregelen en of deze maatregelen effectief zijn ingevoerd en geschikt zijn om het beleid en de doelstellingen van
de organisatie te realiseren (zie 3.9)
3.3
continue verbetering proces van verbetering van het welzijnsmanagementsysteem, om verbeteringen in de totale arbo-prestatie te
bereiken overeenkomstig het welzijnsbeleid van de organisatie
OPMERKING Het proces hoeft niet tegelijkertijd bij alle bedrijfsactiviteiten plaats te vinden.
3.4
gevaar bron of situatie met de potentie schade of letsel te veroorzaken in de vorm van verwonding of ziekte, schade aan
eigendommen, schade aan de werkomgeving of een combinatie daarvan.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 7/54 -
3.5
identificatie van gevaren proces van onderkenning dat een gevaar (zie 3.4) bestaat en van beschrijving van de eigenschappen van dat gevaar
3.6
incident gebeurtenis die een ongeval tot gevolg had of tot gevolg had kunnen hebben
OPMERKING Een incident waarbij zich geen ziekte, verwonding, schade of ander verlies heeft voorgedaan,
wordt aangeduid als een "near-miss' of bijna-ongeval. De term "incident" omvat ook bijna-ongevallen.
3.7
belanghebbende partij
individu of groep, betrokken bij of beïnvloed door de welzijnsprestaties van de organisatie
3.8
afwijkingen elke afwijking van normen, werkwijzen, procedures, voorschriften, werking van het managementsysteem etc. die
rechtstreeks of indirect kan leiden tot verwonding of ziekte, schade aan eigendommen, schade aan de
werkomgeving of een combinatie daarvan
3.9
doelstellingen doelen in de vorm van prestaties op welzijnsgebied die een organisatie nastreeft
3.10
arbeidsomstandigheden omstandigheden en factoren die van invloed zijn op het welzijn van werknemers, tijdelijke werknemers, personeel
van aannemers, bezoekers en alle andere personen die zich op de werkplek bevinden
3.11
welzijnsmanagementsysteem deel van het algehele managementsysteem dat het beheer van welzijnsrisico's die verband houden met de
activiteiten van de organisatie vergemakkelijkt. Hiertoe behoren organisatiestructuur, planningsactiviteiten,
verantwoordelijkheden, werkwijzen, procedures, processen en hulpmiddelen voor het ontwikkelen, implementeren,
verwezenlijken, beoordelen en bijhouden van het welzijnsbeleid van de organisatie
3.12
organisatie bedrijf, vennootschap, firma, onderneming of instelling of een deel of combinatie daarvan, al dan niet erkend als
rechtspersoon, publiek of privaat, met eigen functies en een eigen administratie
OPMERKING Voor organisaties met meer dan één bedrijfsonderdeel kan één enkel bedrijfsonderdeel als een
organisatie worden gedefinieerd.
3.13
prestaties meetbare resultaten van het welzijnsmanagementsysteem, samenhangend met de beheersing de welzijnsrisico’s door
de organisatie, op basis van haar welzijnsbeleid en -doelstellingen
OPMERKING Meting van prestaties omvat meting van activiteiten en resultaten van welzijnsmanagement.
3.14
risico combinatie van de waarschijnlijkheid dat een gespecificeerde gevaarlijke gebeurtenis zich voordoet en de gevolgen
daarvan
3.15
risicobeoordeling algeheel proces van bepaling van de omvang van een risico en beoordeling van de aanvaardbaarheid van dat risico
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 8/54 -
3.16
veiligheid afwezigheid van onaanvaardbare risico's [ISO/IEC Guide 2]
3.17
aanvaardbaar risico risico dat is teruggebracht tot een niveau dat aanvaardbaar is voor de organisatie met het oog op wettelijke
verplichtingen en het eigen welzijnsbeleid
OPMERKING 1 In sommige geraadpleegde documenten, waaronder BS 8800, wordt de term 'risicobeoordeling"
(risk assessment) gebruikt als aanduiding voor het hele proces van identificatie van gevaren, bepaling van risico's en
selectie van geschikte maatregelen voor het verminderen of beheersen van risico's. OHSAS 18001 en OHSAS
18002 verwijzen naar de afzonderlijke elementen van dit proces, waarbij de term "risicobeoordeling" verwijst naar
de tweede stap van dit proces, namelijk bepaling van de risico's.
OPMERKING 2 "Vaststellen" (establishment) impliceert een bepaalde mate van blijvendheid; het systeem mag pas
worden beschouwd als 'vastgesteld' als alle elementen aantoonbaar zijn geïmplementeerd. 'Bijhouden' houdt in dat
het systeem, nadat het eenmaal is ingevoerd, in werking blijft. Dit vereist een actieve inzet van de organisatie. Veel
systemen worden goed ingevoerd, maar verslechteren door gebrek aan onderhoud. Veel elementen van OHSAS
18001 (zoals controle, corrigerende maatregelen en beoordeling door de directie) zijn bedoeld om actief onderhoud
van het systeem zeker te stellen.
4. Elementen van het welzijnsmanagementsysteem
Welzijnsbeleid
Planning
Implementatieen uitvoering
Beoordeling doorde directie
Controle encorrigerendemaatregelen
Continueverbetering
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 9/54 -
4.1 Algemene eisen
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet een welzijnsmanagementsysteem vaststellen en bijhouden, waarvan de eisen zijn beschreven in
hoofdstuk 4.
b) bedoeling
De organisatie behoort een managementsysteem vast te stellen en bij te houden dat voldoet aan alle eisen van
OHSAS 18001:1999. Dit behoort het voor de organisatie ook gemakkelijker te maken om te voldoen aan relevante
wettelijke en andere welzijnseisen.
De mate van detail en de complexiteit van het welzijnsmanagementsysteem, de reikwijdte van de documentatie en
de middelen die ervoor worden ingezet zijn afhankelijk van de omvang van de organisatie en de aard van haar
activiteiten.
Een organisatie heeft de vrijheid en de flexibiliteit om haar grenzen vast te stellen en kan ervoor kiezen OHSAS
18001 te implementeren voor de organisatie als geheel, of voor specifieke bedrijfsonderdelen of activiteiten van de
organisatie.
De grenzen en reikwijdte van het managementsysteem behoren met enige voorzichtigheid te worden vastgesteld.
Een organisatie behoort niet te proberen de reikwijdte ervan zo te beperken dat een handeling of activiteit van
beoordeling wordt uitgesloten die noodzakelijk is voor de algehele bedrijfsvoering van de organisatie, of die de
arbeidsomstandigheden van werknemers en belanghebbende partijen kan beïnvloeden.
Als OHSAS 18001 wordt ingevoerd voor een specifiek bedrijfsonderdeel of een specifieke activiteit, kunnen het
welzijnsbeleid en de welzijnsprocedures die door andere delen van de organisatie werden ontwikkeld wellicht door
het specifieke bedrijfsonderdeel of de specifieke activiteit worden gebruikt om te voldoen aan de eisen van OHSAS
18001. Mogelijk is een beperkte herziening of wijziging van dit welzijnsbeleid of deze welzijnsprocedures vereist,
om ervoor te zorgen dat ze toepasbaar zijn op het specifieke bedrijfsonderdeel of de specifieke activiteit.
c) kenmerkende input
Alle input-eisen voor de implementatie van OHSAS 18001 zijn beschreven in de specificatie.
d) kenmerkende output
Kenmerkende output is een effectief geïmplementeerd en bijgehouden welzijnsmanagementsysteem dat de
organisatie ondersteunt bij het continu nastreven van verbetering van de welzijnsprestaties.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 10/54 -
4.2. Welzijnsbeleid
Beoordeling
door de directie
Audit Feedback uit prestatiemetingen
Planning
Figuur 2 - Welzijnsbeleid
a) eis volgens OHSAS 18001
Er moet een welzijnsbeleid worden vastgesteld en goedgekeurd door het hoogste leidinggevende niveau van de
organisatie, waarin algemene welzijnsdoelstellingen duidelijk worden uiteengezet, en dat een verbintenis omvat tot
verbetering van de prestaties op dit gebied.
Het beleid moet:
a. geschikt zijn voor de aard en omvang van de welzijnsrisico's in de organisatie;
b. een verbintenis tot continue verbetering omvatten;
c. een verbintenis omvatten tot naleving van de huidige van toepassing zijnde wetgeving en andere eisen die
de organisatie onderschrijft;
d. (schriftelijk) worden vastgelegd, geïmplementeerd en bijgehouden;
e. aan alle werknemers bekend worden gemaakt, zodat alle werknemers zich bewust zijn van hun afzonderlijke
verplichtingen op welzijnsgebied;
f. beschikbaar zijn voor belanghebbende partijen; en
g. periodiek worden beoordeeld om erop toe te zien dat het relevant en geschikt blijft voor de organisatie.
b) bedoeling
Het welzijnsbeleid geeft een algemene richting aan en beschrijft de principes op basis waarvan de organisatie
handelt. Het beleid stelt doelstellingen voor de welzijnsverantwoordelijkheden en de welzijnsprestaties voor alle
lagen van de organisatie. Ook toont het beleid de formele commitment van de organisatie tot goed
welzijnsmanagement aan, in het bijzonder het commitment van het hoogste leidinggevende niveau.
Er behoort een (schriftelijk) vastgelegde verklaring omtrent het welzijnsbeleid te worden gepubliceerd en
geautoriseerd door het hoogste leidinggevende niveau van de organisatie.
OPMERKING Het welzijnsbeleid behoort overeen te stemmen met het algemene bedrijfsbeleid van de
organisatie en met het beleid voor andere managementdisciplines, zoals kwaliteitsmanagement of
milieumanagement.
Beleid
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 11/54 -
c) kenmerkende input
Bij het vaststellen van het welzijnsbeleid behoort de directie met de volgende aspecten rekening te houden:
- beleid en doelstellingen die relevant zijn voor de activiteiten van de organisatie als geheel;
- gevaren in de organisatie;
- wettelijke en andere eisen;
- vroegere en huidige welzijnsprestaties van de organisatie;
- behoeften van andere belanghebbende partijen;
- mogelijkheden tot en behoefte aan continue verbetering;
- benodigde middelen;
- bijdragen van werknemers;
- bijdragen van aannemers en ander extern personeel.
d) proces
Het hoogste leidinggevende niveau van de organisatie behoort een welzijnsbeleid op te stellen en te autoriseren
waarbij rekening wordt gehouden met de onderstaande punten. Het is erg belangrijk dat het welzijnsbeleid door het
hoogste leidinggevende niveau wordt bekendgemaakt en gepropageerd in alle lagen van de organisatie.
Een effectief geformuleerd en bekendgemaakt welzijnsbeleid behoort:
1) te zijn afgestemd op de aard en omvang van de welzijnsrisico's in de organisatie;
Identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing vormen de kern van een succesvol
welzijnsmanagementsysteem en behoren te zijn opgenomen in het welzijnsbeleid van de organisatie.
Het welzijnsbeleid behoort te zijn afgestemd op een visie op de toekomst van de organisatie. Het beleid behoort
realistisch te zijn en behoort de aard van de risico's waar de organisatie mee wordt geconfronteerd niet te
overdrijven, maar ook niet te bagatelliseren.
2) commitment tot continue verbetering te omvatten;
Organisaties worden in toenemende mate door verwachtingen vanuit de maatschappij onder druk gezet om de
risico's van ziekte, ongevallen en incidenten op de werkplek terug te brengen. Naast het voldoen aan wettelijke
eisen, behoort de organisatie zich te richten op verbetering van de welzijnsprestaties en van het
welzijnsmanagementsysteem, om effectief en doelmatig te kunnen inspringen op veranderende zakelijke behoeften
en wettelijke verplichtingen.
Beoogde prestatieverbeteringen behoren te worden uitgedrukt in de vorm van welzijnsdoelstellingen (zie 4.3.3) en
behoren te worden aangepakt door middel van het welzijnsmanagementprogramma (zie 4.3.4), hoewel het
welzijnsbeleid ook brede aandachtsgebieden voor te nemen acties kan omvatten.
3) een commitment te omvatten om ten minste te voldoen aan huidige relevante wetgeving en andere eisen die
door de organisatie worden onderschreven;
Van organisaties wordt vereist dat zij aan van toepassing zijnde wetgeving en andere welzijnseisen voldoen. Het
commitment in het welzijnsbeleid is een publieke erkenning van de organisatie dat zij het als een plicht beschouwt
aan dergelijke wetgeving en andere eisen - eventueel in ruime mate - te voldoen, en dat de organisatie zich daarvoor
inzet.
OPMERKING "Andere eisen" houdt bijvoorbeeld in beleid voor een branche of bedrijfsgroep, interne normen of
specificaties van de organisatie zelf, of gedragsregels die door de organisatie worden onderschreven.
4) (schriftelijk) te worden vastgelegd, geïmplementeerd en bijgehouden:
Planning en voorbereiding vormen de sleutel tot een succesvolle implementatie. Vaak zijn verklaringen omtrent
welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen onrealistisch omdat de beschikbare middelen ontoereikend of ongeschikt
zijn om ze te realiseren. Voordat er publieke verklaringen worden uitgegeven, behoort de organisatie ervoor te
zorgen dat de nodige financiën, vaardigheden en middelen beschikbaar zijn en dat alle welzijnsdoelstellingen
realistisch en haalbaar zijn binnen dit kader.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 12/54 -
Om het welzijnsbeleid effectief te laten functioneren, behoort het (schriftelijk) te worden vastgelegd en periodiek te
worden herzien om ervoor te zorgen dat het beleid continue voldoet; zo nodig behoort het beleid te worden
aangepast of herzien.
5) bekend gemaakt te worden aan alle werknemers, zodat alle werknemers zich bewust zijn van hun persoonlijke
verplichtingen;
De betrokkenheid en commitment van werknemers is essentieel voor een succesvol welzijnsmanagement.
Werknemers behoren bewust te worden gemaakt van de effecten van welzijnsmanagement op de kwaliteit van hun
eigen arbeidsomstandigheden en behoren te worden aangemoedigd actief bij te dragen aan het welzijnsmanagement.
Het is niet waarschijnlijk dat werknemers (op alle niveaus, inclusief hogere leidinggevende niveaus) in staat zijn een
effectieve bijdrage te leveren aan effectief welzijnsmanagement als zij geen inzicht hebben in hun
verantwoordelijkheden en niet over de vaardigheden en bevoegdheden beschikken om hun taken uit te voeren.
Hierdoor behoort de organisatie haar welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen duidelijk aan de werknemers bekend
te maken, zodat hun een kader wordt aangereikt waarbinnen ze hun eigen welzijnsprestaties kunnen beoordelen.
OPMERKING In veel landen bestaat arbo-wet- of -regelgeving waarin overleg met en participatie van
werknemers in de welzijnsmanagementsystemen van hun organisatie wordt voorgeschreven.
6) beschikbaar te zijn voor belanghebbende partijen;
Een individu of groep (intern dan wel extern) die betrokken is bij of wordt beïnvloed door de welzijnsprestaties van
de organisatie zal in het bijzonder geïnteresseerd zijn in de welzijnsbeleidsverklaring. Er behoort dan ook in een
proces te zijn voorzien waarmee het welzijnsbeleid aan hen wordt gecommuniceerd. Dit proces behoort ervoor te
zorgen dat belanghebbende partijen op verzoek een verklaring krijgen toegestuurd, maar hoeft niet te voorzien in de
ongevraagde toezending van exemplaren.
7) periodiek te worden herzien om ervoor te zorgen dat het relevant en passend voor de organisatie blijft.
Verandering is onvermijdelijk, wetgeving ontwikkelt zich en de maatschappelijke verwachtingen nemen toe.
Hierdoor behoort het welzijnsbeleid en het welzijnsmanagementsysteem van de organisatie regelmatig te worden
herzien om een continue geschiktheid en effectiviteit te bewerkstelligen.
Als wijzigingen worden doorgevoerd, behoren deze zo snel mogelijk te worden bekendgemaakt.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output is een allesomvattend, inzichtelijk welzijnsbeleid dat in alle lagen van de organisatie bekend
wordt gemaakt.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 13/54 -
4.3 Planning
Beleid
Audit Feedback uit
prestatiemetingen
implementatie en
uitvoering
Figuur 3 - Planning
4.3.1 Planning voor identificatie van gevaren, risicobeoordelingen en risicobeheersing
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden voor de continue identificatie van gevaren, beoordeling
van risico's, en de implementatie van eventuele benodigde beheersmaatregelen. Dit omvat:
a) routinematige en uitzonderlijke activiteiten;
b) activiteiten van alle personeel dat toegang heeft tot de werkplek (inclusief onderaannemers en bezoekers);
c) faciliteiten op de werkplek, geleverd door de organisatie of door derden.
De organisatie moet bewerkstelligen dat met de resultaten van deze beoordelingen en de effecten van deze
beheersmaatregelen rekening wordt gehouden bij het vaststellen van de welzijnsdoelstellingen. De organisatie moet
ervoor zorgen dat deze informatie (schriftelijk) wordt vastgelegd en bijgewerkt blijft.
De methodologie die de organisatie toepast voor de identificatie van gevaren en voor de risicobeoordeling moet:
a) worden omschreven met betrekking tot reikwijdte, aard en timing, zodat het waar mogelijk pro-actief werkt in
plaats van reactief;
b) mogelijkheden bieden tot classificatie van risico's en identificatie van die risico's die moeten worden
weggenomen of beheerst door maatregelen overeenkomstig 4.3.3 en 4.3.4;
c) zijn afgestemd op de bedrijfservaringen en de kwaliteit van de toegepaste maatregelen voor risicobeheersing;
d) input leveren om vast te kunnen stellen welke voorzieningen nodig zijn, welke opleidingen nodig zijn en/of
welke beheersmaatregelen moeten worden ontwikkeld;
e) mogelijkheden bieden voor monitoring van vereiste maatregelen om de effectiviteit en de tijdigheid van de
implementatie ervan te bewerkstelligen.
Planning
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 14/54 -
b)bedoeling
De organisatie behoort volledig op de hoogte te zijn van alle significante gevaren in haar invloedsgebied, na
toepassing van processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing.
OPMERKING In sommige geraadpleegde documenten, waaronder BS 8800, wordt de term 'risicobeoordeling"
(risk assessment) gebruikt als aanduiding voor het hele proces van identificatie van gevaren, bepaling van risico's en
selectie van geschikte maatregelen voor het verminderen of beheersen van risico's. OHSAS 18001 en OHSAS
18002 verwijzen naar de afzonderlijke elementen van dit proces, waarbij de term "risicobeoordeling" verwijst naar
de tweede stap van dit proces, namelijk bepaling van de risico's.
De processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing en hun managementoutput
vormen de basis van het welzijnsmanagementsysteem als geheel. Het is belangrijk dat de onderlinge verbanden
tussen identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing en andere elementen van het
welzijnsmanagementsysteem duidelijk worden vastgesteld en duidelijk zichtbaar zijn. 4.3.1.c) en 4.3.1.e) bevatten
richtlijnen over de onderlinge verbanden tussen de eisen van OHSAS 18001:1999, 4.3.1 en de andere eisen van
OHSAS 18001:1999.
Deze OHSAS-richtlijn heeft tot doel principes vast te stellen aan de hand waarvan de organisatie kan vaststellen of
bepaalde processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing geschikt en afdoende zijn.
Deze richtlijn heeft niet tot doel aanbevelingen te doen over de manier waarop deze activiteiten worden uitgevoerd.
OPMERKING Zie BS 8800 voor meer informatie over processen voor identificatie van gevaren,
risicobeoordeling en risicobeheersing
Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing stellen de organisatie in staat haar
welzijnsrisico's doorlopend te identificeren, evalueren en beheersen.
In alle gevallen behoort rekening te worden gehouden met normale en afwijkende activiteiten binnen de organisatie,
en met potentiële noodsituaties.
De complexiteit van processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing is sterk
afhankelijk van factoren als de omvang van de organisatie, de werkpleksituaties in de organisatie en de aard,
complexiteit en significantie van de gevaren. OHSAS 18001:1999, 4.3.1 heeft niet tot doel kleine organisaties met
zeer beperkte gevaren te verplichten complexe processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en
risicobeheersing te implementeren.
In processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoort rekening te worden
gehouden met de kosten en benodigde tijd voor de uitvoering van deze drie processen en de beschikbaarheid van
betrouwbare gegevens. lnformatie die reeds werd ontwikkeld om te voldoen aan wettelijke en andere eisen, kan bij
deze processen worden gebruikt. De organisatie kan ook rekening houden met de mate waarin zij de relevante
welzijnsrisico's praktisch gezien kan beheersen. De organisatie behoort vast te stellen wat de welzijnsrisico's zijn,
waarbij rekening wordt gehouden met de input en de output van de huidige en relevante voormalige activiteiten,
processen, producten en/of diensten.
Een organisatie die geen welzijnsmanagementsysteem heeft ingevoerd, kan haar huidige positie met betrekking tot
welzijnsrisico's vaststellen door middel van een initiële beoordeling. Het doel hierbij is alle welzijnsrisico's in een
organisatie te beoordelen, als basis voor het vaststellen van een welzijnsmanagementsysteem. Bij een initiële
beoordeling kan de organisatie zich richten op de volgende aspecten (dit overzicht is niet uitputtend):
- wet- en regelgeving;
- identificatie van welzijnsrisico's waarmee de organisatie wordt geconfronteerd;
- bestudering van alle bestaande welzijnsmanagementwerkwijzen, -processen en -procedures;
- evaluatie van feedback uit onderzoek naar eerdere incidenten, ongevallen en noodsituaties.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 15/54 -
Een geschikte aanpak voor een initiële beoordeling omvat bijvoorbeeld checklists, interviews, directe inspectie en
meting, resultaten van eerdere audits van het managementsysteem of andere beoordelingen, afhankelijk van de aard
van de activiteiten.
Hierbij wordt benadrukt dat een initiële beoordeling geen vervanging is voor de implementatie van de
gestructureerde systematische aanpak die verder in 4.3.1 wordt beschreven.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- wettelijke en andere welzijnseisen (zie 4.3.2);
- welzijnsbeleid (zie 4.2);
- registraties van incidenten en ongevallen;
- afwijkingen (zie 4.5.2);
- resultaten van welzijnsmanagementsysteemaudits (zie 4.5.4);
- communicatie van werknemers en andere belanghebbende partijen (zie 4.4.3);
- informatie uit overleg met werknemers over arbeidsomstandigheden, beoordeling en verbetering van de
werkplek (deze activiteiten kunnen reactief of pro-actief van aard zijn);
- informatie over de beste werkwijzen ('best practice"), kenmerkende gevaren voor de organisatie, incidenten en
ongevallen die zich in vergelijkbare organisaties hebben voorgedaan;
- informatie over faciliteiten, processen en activiteiten van de organisatie, waaronder:
- details van procedures voor beheersing van veranderingen;
- plattegronden van locaties;
- stroomschema's van processen;
- inventaris van gevaarlijke stoffen (grondstoffen, chemicaliën, afval, producten, bijproducten);
- toxicologie en andere arbo-gegevens;
- door monitoring verkregen gegevens (zie 4.5.1);
- gegevens over omstandigheden op de werkplek.
d) proces
1) identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing i) Algemeen
Maatregelen voor risicomanagement behoren te zijn gebaseerd op het principe dat gevaren waar mogelijk worden
weggenomen, gevolgd door vermindering van risico's (door de kans op vóórkomen te verkleinen of de mogelijke
ernst van schade of verwonding te verminderen), en toepassing van persoonlijke beschermingsmiddelen op de
laatste plaats komt. Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing zijn belangrijke
hulpmiddelen voor risicomanagement.
Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing verschillen aanzienlijk per
bedrijfstak, van eenvoudige beoordelingen tot complexe kwantitatieve analyses met uitgebreide documentatie. Het
is de taak van de organisatie om passende processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en
risicobeheersing te plannen en te implementeren, afgestemd op haar behoeften en de omstandigheden op de
werkplek, en om te kunnen voldoen aan eventuele eisen uit wetgeving.
Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoren eerder als pro-actieve
maatregelen te worden uitgevoerd dan als reactieve maatregelen, d.w.z. voorafgaand aan de introductie van nieuwe
of herziene activiteiten of procedures. Eventuele geïdentificeerde benodigde maatregelen voor vermindering en
beheersing van risico's behoren te worden geïmplementeerd voordat de wijzigingen worden doorgevoerd.
De organisatie behoort de documentatie, gegevens en registraties met betrekking tot identificatie van gevaren en
beoordeling en beheersing van risico's actueel te houden met betrekking tot gewone activiteiten, en erop toe te zien
dat de documentatie, gegevens en registraties ook betrekking hebben op nieuwe ontwikkelingen en nieuwe of
aangepaste activiteiten voordat deze worden geïntroduceerd.
Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoren niet alleen te worden
toegepast op "normaal" bedrijf van installaties en procedures, maar ook op periodieke of niet frequent uitgevoerde
activiteiten/procedures zoals reiniging van en onderhoud aan installaties, of inbedrijfstelling/afschakeling van
installaties.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 16/54 -
Het bestaan van schriftelijke procedures om een bepaalde gevaarlijke taak te beheersen neemt niet weg dat de
organisatie blijvend processen behoort uit te voeren voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en
risicobeheersing met betrekking tot die bedrijfsactiviteit.
Naast gevaren en risico's in verband met activiteiten die door het eigen personeel worden uitgevoerd, behoort de
organisatie ook rekening te houden met gevaren en risico's als gevolg van de activiteiten van aannemers en
bezoekers, en van gebruik van producten of diensten die door derden aan de organisatie worden geleverd.
ii) Processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing
De processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoren (schriftelijk) te worden
vastgelegd en behoren de volgende elementen te omvatten:
- identificatie van gevaren;
- evaluatie van risico's waarvoor bestaande (of voorgestelde) beheersmaatregelen gelden (waarbij rekening wordt
gehouden met blootstelling aan specifieke gevaren, de kans op falen van beheersmaatregelen, en de mogelijke
ernst van eventueel resulterende schade of letsel);
- evaluatie van aanvaardbaarheid van overblijvende gevaren;
- identificatie van eventueel benodigde extra maatregelen voor risicobeheersing;
- evaluatie of de maatregelen voor risicobeheersing afdoende zijn om het risico tot een aanvaardbaar niveau terug
te brengen.
Daarnaast behoren de processen definiëring van de volgende aspecten te omvatten:
- de aard, timing, reikwijdte en methodologie voor elke vorm van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en
risicobeheersing die moet worden toegepast;
- geldende wetgeving en andere eisen;
- taken en bevoegdheden van personeel dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de processen,
- vereisten met betrekking tot bekwaamheid en opleiding (zie 4.4.2) voor werknemers die de processen uitvoeren.
(Afhankelijk van de aard of het type van de gebruikte processen kan het noodzakelijk zijn dat de organisatie
wellicht gebruik maakt van externe adviezen of diensten);
- gebruik van informatie uit welzijnsoverleg met werknemers, uit activiteiten voor beoordeling en verbetering
(deze activiteiten kunnen reactief of pro-actief van aard zijn);
- hoe rekening behoort te worden gehouden met het risico van menselijke fouten in de beoordeelde processen;
- de gevaren als gevolg van achteruitgang in de tijd van materialen, installaties en uitrusting, in het bijzonder als
dergelijke materialen, installaties en uitrusting zijn opgeslagen.
iii) Vervolgmaatregelen
Na uitvoering van de processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoort:
- duidelijk aantoonbaar monitoring plaats te vinden van eventuele corrigerende of preventieve maatregelen (zie
4.5.2) die als noodzakelijk zijn geïdentificeerd, om te beoordelen of deze tijdig worden voltooid (dit vereist
wellicht uitvoering van aanvullende identificatie van gevaren en risicobeoordelingen, naar aanleiding van
voorgestelde veranderingen in maatregelen voor risicobeheersing en om herziene schattingen van overblijvende
risico's vast te stellen);
- feedback aan de directie te worden geleverd over resultaten van en voortgang in de uitvoering van corrigerende of
preventieve maatregelen, als input voor de beoordeling door de directie (zie 4.6) en voor de vaststelling van
herziene of nieuwe welzijnsdoelstellingen;
- de organisatie te kunnen bepalen of de bekwaamheid van werknemers die specifieke gevaarlijke taken uitvoeren
overeenstemt met het niveau dat in het proces van risicobeoordeling werd gespecificeerd bij het vaststellen van de
benodigde maatregelen voor risicobeheersing;
- feedback uit daaropvolgende operationele ervaring te worden gebruikt om de processen, of de gegevens waarop
deze zijn gebaseerd, waar van toepassing, bij te stellen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 17/54 -
2) beoordeling van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing (zie ook 4.6)
Het proces van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing behoort te worden beoordeeld op
een vooraf vastgesteld tijdstip of vooraf vastgestelde periode, zoals aangegeven in het welzijnsbeleidsdocument of
op een door de directie vooraf vastgesteld tijdstip. Deze periode kan variëren afhankelijk van de volgende
overwegingen:
- de aard van het gevaar;
- de omvang van het risico;
- wijzigingen ten opzichte van normale bedrijfsvoering;
- wijzigingen in te bewerken materialen, grondstoffen, chemicaliën etc.
De beoordeling behoort te worden uitgevoerd als door veranderingen binnen de organisatie de geldigheid van
bestaande beoordelingen twijfelachtig wordt. Dergelijke veranderingen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit:
- uitbreiding, inkrimping, herstructurering;
- herverdeling van verantwoordelijkheden;
- veranderingen in werkwijzen of gedragspatronen.
e) kenmerkende output
Er behoren (schriftelijk) vastgelegde procedures te bestaan voor de volgende onderwerpen:
- identificatie van gevaren;
- vaststelling van risico's in verband met geïdentificeerde gevaren;
- indicatie van het niveau van de risico's die samenhangen met de diverse gevaren, en of deze al dan niet
aanvaardbaar zijn;
- beschrijving van of verwijzing naar de maatregelen voor het monitoren en beheersen van risico's (zie 4.4.6 en
4.5.1), met name risico's die niet aanvaardbaar zijn;
- voorzover relevant, de welzijnsdoelstellingen en -maatregelen om de geïdentificeerde risico's te verminderen (zie
4.3.3) en eventuele vervolgactiviteiten voor het monitoren van voortgang in de vermindering van die risico's;
- identificatie van de eisen met betrekking tot vakbekwaamheid en opleiding om de beheersmaatregelen te
implementeren (zie 4.4.2);
- de benodigde beheersmaatregelen behoren in detail te worden beschreven als onderdeel van het operationele
beheerselement van het systeem (4.4.6);
- registraties die door elk van de hierboven beschreven procedures worden gegenereerd.
OPMERKING In sommige geraadpleegde documenten, waaronder BS 8800, wordt de term "risicobeoordeling'
(risk assessment) gebruikt als aanduiding voor het hele proces van identificatie van gevaren, bepaling van risico's en
selectie van geschikte maatregelen voor het verminderen of beheersen van risico's. OHSAS 18001 en OHSAS
18002 verwijzen naar afzonderlijke elementen van dit proces, waarbij de term "risicobeoordeling" verwijst naar de
tweede stap van dit proces, namelijk bepaling van de risico's.
4.3.2 Wettelijke en andere eisen
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet een procedure vaststellen en bijhouden om de wettelijke eisen en andere welzijnseisen die van
toepassing zijn op de organisatie te identificeren en daar toegang toe te hebben.
De organisatie moet ervoor zorgen dat deze informatie bijgewerkt blijft. Relevante informatie over wettelijke en
andere eisen moet aan werknemers en andere relevante belanghebbende partijen worden bekendgemaakt.
b) bedoeling
De organisatie behoort zich ervan bewust te zijn en inzicht te hebben in de manier waarop haar activiteiten nu of in
de toekomst worden beïnvloed door geldende wettelijke en andere eisen, en dat deze informatie wordt bekend
gemaakt aan relevante werknemers.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 18/54 -
Deze eis uit 4.3.2 van OHSAS 18001:1999 is bedoeld om bewustzijn van en inzicht in wettelijke
verantwoordelijkheden te stimuleren. De eis is niet bedoeld om de organisatie te verplichten een archief aan te
leggen van wettelijke of andere documenten die zelden worden geraadpleegd of gebruikt.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- gedetailleerde gegevens over de processen waarmee de organisatie haar producten of diensten realiseert;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing (zie 4.3.1);
- beste werkwijzen ('good practice') (bijv. codes, richtlijnen van bedrijfsverenigingen);
- wettelijke eisen/overheidsvoorschriften;
- overzicht van informatiebronnen;
- nationale, buitenlandse, regionale of internationale normen;
- interne eisen van de organisatie;
- eisen van belanghebbende partijen.
d) proces
Relevante wettelijke en andere eisen behoren te worden geïdentificeerd. Organisaties behoren de meest geschikte
methode te bepalen om de informatie op te vragen, evenals het meest geschikte medium voor de informatie (bijv.
papier, CD-rom, diskette, internet). De organisatie behoort ook te evalueren welke eisen van toepassing zijn en
waar deze van toepassing zijn, en welke personen in de organisatie welk soort informatie behoren te ontvangen.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedures voor het identificeren en opvragen van informatie;
- identificatie welke eisen van toepassing zijn en waar (dit is bijvoorbeeld mogelijk in de vorm van (een)
register(s));
- eisen (eigenlijke tekst, samenvatting of analyse, al naar gelang), beschikbaar op door de organisatie aan te
wijzen locaties;
- procedures om de implementatie van beheersmaatregelen als gevolg van nieuwe wetgeving te monitoren.
4.3.3 Doelstellingen
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet (schriftelijk) vastgelegde welzijnsdoelstellingen vaststellen en bijhouden voor elke relevante
functie en op elk relevant niveau binnen de organisatie.
OPMERKING Voor zover praktisch mogelijk moeten doelstellingen worden gekwantificeerd.
Een organisatie moet bij het vaststellen en beoordelen van haar doelstellingen rekening houden met haar wettelijke
en andere eisen, gevaren en -risico's, haar technische opties en haar financiële, operationele en zakelijke behoeften
en met de visies van belanghebbende partijen. De doelstellingen moeten stroken met het welzijnsbeleid, met
inbegrip van de verbintenis tot continue verbetering.
b) bedoeling
Er behoort te worden bewerkstelligd dat in alle lagen van de organisatie meetbare welzijnsdoelstellingen worden
vastgesteld om het welzijnsbeleid te realiseren.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 19/54 -
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende elementen:
- beleid en doelstellingen die betrekking hebben op de bedrijfsvoering van de organisatie als geheel;
- welzijnsbeleid, inclusief commitment tot continue verbetering (zie 4.2);
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing (zie 4.3.1);
- wettelijke en andere eisen (zie 4.3.2);
- technologische mogelijkheden;
- financiële, operationele en zakelijke eisen;
- meningen van werknemers en belanghebbende partijen (zie 4.4.3);
- informatie uit welzijnsoverleg met werknemers, beoordelingen en verbeteringen op de werkplek (deze
activiteiten kunnen reactief dan wel pro-actief van aard zijn);
- analyse van prestaties ten opzichte van eerder vastgestelde welzijnsdoelstellingen;
- registraties uit het verleden over afwijkingen, ongevallen, incidenten en schade met betrekking tot
arbeidsomstandigheden;
- resultaten van beoordelingen door de directie (zie 4.6).
d) proces
Aan de hand van informatie of gegevens uit de hierboven beschreven "Kenmerkende input", behoren relevante
leidinggevende niveaus welzijnsdoelstellingen te identificeren, vast te stellen en daar prioriteiten aan toe te kennen.
Bij het vaststellen van welzijnsdoelstellingen behoort vooral aandacht te worden besteed aan informatie of gegevens
van degenen die waarschijnlijk het meest worden beïnvloed door afzonderlijke welzijnsdoelstellingen, aangezien
hierdoor gemakkelijker kan worden bewerkstelligd dat de doelstellingen redelijk zijn en op een breed draagvlak
kunnen rekenen. Ook is het nuttig informatie of gegevens te beoordelen uit, ten opzichte van de organisatie, externe
bronnen, bijvoorbeeld van aannemers of andere belanghebbende partijen.
Personeel op relevante leidinggevende niveaus behoort regelmatig bijeen te komen om welzijnsdoelstellingen vast
te leggen (bijvoorbeeld tenminste eenmaal per jaar).
Voor sommige organisaties kan het nodig zijn het proces van vaststelling van welzijnsdoelstellingen (schriftelijk)
vast te leggen.
De welzijnsdoelstellingen behoren zowel algemene welzijnskwesties voor de organisatie als geheel te betreffen als
welzijnskwesties die specifiek betrekking hebben op bepaalde functies en niveaus binnen de organisatie.
Voor elke welzijnsdoelstelling behoren geschikte indicators te worden gedefinieerd. Deze indicators behoren de
organisatie in staat te stellen de implementatie van de welzijnsdoelstellingen te monitoren.
Welzijnsdoelstellingen behoren redelijk en haalbaar te zijn, dat wil zeggen de organisatie behoort in staat te zijn de
doelstellingen te realiseren en de voortgang te monitoren. Er behoort een redelijk en haalbaar tijdbestek te worden
gedefinieerd voor de realisatie van elke welzijnsdoelstelling.
De welzijnsdoelstellingen kunnen worden onderverdeeld in afzonderlijke doelen, afhankelijk van de omvang van de
organisatie, de complexiteit van de welzijnsdoelstelling en het daarmee verbonden tijdbestek. Er behoren duidelijke
onderlinge verbanden te zijn tussen de diverse niveaus van doelen en welzijnsdoelstellingen.
Dit zijn enkele voorbeelden van verschillende typen welzijnsdoelstellingen:
- vermindering van risico-niveaus,.
- introductie van aanvullende elementen in het welzijnsmanagementsysteem;
- de stappen die worden genomen om bestaande elementen te verbeteren, of mate waarin deze consistent worden
toegepast;
- de eliminatie of het verminderen van vóórkomen van bepaalde ongewenste incidenten.
De welzijnsdoelstellingen behoren aan relevant personeel te worden bekendgemaakt (bijv. via opleidingen of
voorlichtingsbijeenkomsten, zie 4.4.2) en behoren te worden ingevoerd door middel van programma's voor
welzijnsmanagement (zie 4.3.4).
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 20/54 -
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat (schriftelijk) vastgelegde, meetbare welzijnsdoelstellingen voor elke functie in de
organisatie.
4.3.4 Programma's voor welzijnsmanagement
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet (een) programma('s) voor welzijnsmanagement vaststellen en bijhouden om haar doelstellingen
te verwezenlijken. Dit omvat het (schriftelijk) vastleggen van:
a) de toegewezen verantwoordelijkheid en bevoegdheid voor het bereiken van doelstellingen voor relevante
functies en niveaus van de organisatie; en
b) de middelen waarmee en het tijdsbestek waarin doelstellingen verwezenlijkt moeten worden.
Het programma voor welzijnsmanagement moet met regelmatige en geplande tussenpozen worden beoordeeld. Zo
nodig moet het programma voor welzijnsmanagement worden aangepast aan wijzigingen in activiteiten, producten,
diensten of bedrijfsomstandigheden van de organisatie.
b) bedoeling
De organisatie zou kunnen werken aan het bereiken van haar welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen door middel
van een programma voor welzijnsmanagement. Dit vereist de ontwikkeling van strategieën en actieplannen, die
(schriftelijk) behoren te worden vastgelegd en te worden bekendgemaakt. De organisatie behoort de voortgang in
het bereiken van de welzijnsdoelstellingen te monitoren, beoordelen en registreren, en de strategieën en plannen al
naar gelang bij te werken of wijzigen.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen;
- beoordelingen van wettelijke en andere eisen;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- gedetailleerde gegevens over de processen waarmee de organisatie producten of diensten levert;
- informatie uit welzijnsoverleg met werknemers, beoordelingen en verbeteringen op de werkplek (deze
activiteiten kunnen reactief dan wel pro-actief van aard zijn);
- beoordeling van mogelijkheden die zich aandienen door nieuwe, of andere, technologische opties;
- activiteiten voor continue verbetering;
- beschikbaarheid van benodigde middelen voor het bereiken van de welzijnsdoelstellingen van de organisatie.
d) proces Het programma voor welzijnsmanagement behoort aan te geven welke personen verantwoordelijk zijn voor het
bereiken van welzijnsdoelstellingen (op elk relevant niveau). Ook behoort aangegeven te worden welke taken
behoren te worden geïmplementeerd om de diverse welzijnsdoelstellingen te bereiken.
Het programma behoort te voorzien in de toewijzing van relevante verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor
elke taak, evenals een tijdbestek voor elke taak, zodat kan worden voldaan aan het algemene tijdschema voor de
daarmee samenhangende welzijnsdoelstelling. Ook behoort het programma te voorzien in de toewijzing van
geschikte middelen (bijv. financiële en personele middelen, uitrusting en logistiek) voor elke taak.
Het programma kan ook betrekking hebben op specifieke opleidingsprogramma's (zie 4.4.2). De
opleidingsprogramma's zorgen voor verdere verspreiding van informatie en voor de coördinatie van supervisie.
Als significante aanpassingen of wijzigingen worden verwacht in werkwijzen, processen, uitrusting of materiaal,
behoort het programma te voorzien in hernieuwde identificatie van gevaren en risicobeoordeling. Het programma
voor welzijnsmanagement behoort te voorzien in overleg met relevant personeel over de verwachte wijzigingen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 21/54 -
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat gedefinieerde, (schriftelijk) vastgelegde programma's voor welzijnsmanagement.
4.4 lmplementatie en uitvoering
Planning
Implementatie Feedback uit
Audit en prestatiemetingen
Uitvoering
Controle en
corrigerende
maatregelen
Figuur 4 - lmplementatie en uitvoering
4.4.1 Structuur en verantwoordelijkheid
a) eis volgens OHSAS 18001
De taakverdeling, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van personeel dat activiteiten beheert, uitvoert en
verifieert die invloed hebben op de welzijnsrisico's van de activiteiten, faciliteiten en processen in de organisatie,
moeten worden gedefinieerd, (schriftelijk) vastgelegd en bekendgemaakt, ter bevordering van een doeltreffend
welzijnsmanagement.
De eindverantwoordelijkheid voor arbeidsomstandigheden berust bij het hoogste leidinggevende niveau. De
organisatie moet een lid van het hoogste leidinggevende niveau (in een grote organisatie is dat bijvoorbeeld een lid
van de raad van bestuur) benoemen, dat in het bijzonder verantwoordelijk is voor de correcte implementatie van het
welzijnsmanagementsysteem en erop toeziet dat het systeem werkt volgens de daaraan gestelde eisen op alle
locaties en met betrekking tot alle activiteiten van de organisatie.
De directie moet de voor de implementatie, beheer en verbetering van het welzijnsmanagementsysteem benodigde
middelen beschikbaar stellen.
OPMERKING Middelen omvatten personele middelen en specialistische vaardigheden, technologie en financiële
middelen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 22/54 -
De directievertegenwoordiger moet de specifieke taak, verantwoordelijkheid en bevoegdheid hebben om:
a) te bewerkstelligen dat eisen voor het welzijnsmanagementsysteem worden vastgesteld, geïmplementeerd en
bijgehouden in overeenstemming met deze OHSAS-specificatie;
b) te bewerkstelligen dat aan het hoogste leidinggevende niveau wordt gerapporteerd over het functioneren van
het welzijnsmanagementsysteem ter beoordeling en als basis voor verbetering van het
welzijnsmanagementsysteem.
Alle leidinggevenden moeten zich aantoonbaar committeren tot continue verbetering van de prestaties van het
welzijnsmanagementsysteem.
b) bedoeling
Om een effectief welzijnsmanagement mogelijk te maken behoren taakverdeling, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden te worden gedefinieerd, (schriftelijk) te worden vastgelegd en bekend te worden gemaakt, en behoren
toereikende middelen beschikbaar te worden gesteld om de uitvoering van de welzijnstaken mogelijk te maken.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- organisatiestructuur/organigram;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- welzijnsdoelstellingen;
- wettelijke en andere eisen;
- functie-omschrijvingen;
- overzichten van gekwalificeerd personeel.
d) proces
1) overzicht
De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van alle personen die taken uitvoeren die deel uitmaken van het
welzijnsmanagementsysteem behoren te worden gedefinieerd, met inbegrip van duidelijke definiëring van
verantwoordelijkheden op de raakvlakken tussen de verschillende functies.
Dergelijke definiëringen kunnen onder andere voor de volgende mensen zijn vereist:
- het hoogste leidinggevende niveau;
- andere leidinggevende niveaus in de organisatie;
- proces-operators en productiemedewerkers;
- degenen die de arbeidsomstandigheden voor aannemers beheren;
- degenen die verantwoordelijk zijn voor opleidingen;
- degenen die verantwoordelijk zijn voor uitrusting die kritisch is voor de arbeidsomstandigheden;
- werknemers met kwalificaties, of andere welzijnsspecialisten, binnen de organisatie;
- werknemersvertegenwoordigers voor welzijn in overlegorganen.
De organisatie behoort echter het idee uit te dragen dat de zorg voor goede arbeidsomstandigheden de
verantwoordelijkheid is van iedereen in de organisatie, en niet alleen van degenen die daarin een taak hebben
volgens het welzijnsmanagementsysteem.
2) de verantwoordelijkheden van het hoogste leidinggevende niveau definiëren
Tot de verantwoordelijkheden van het hoogste leidinggevende niveau behoort het definiëren van het welzijnsbeleid
van de organisatie, evenals het bewerkstelligen dat het welzijnsmanagementsysteem wordt geïmplementeerd. Als
onderdeel van deze commitment behoort een specifieke vertegenwoordiger van de directie met gedefinieerde
verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de implementatie van het welzijnsmanagementsysteem door de
directie te worden aangesteld. (in grote of complexe organisaties kunnen meer vertegenwoordigers worden
aangesteld).
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 23/54 -
3) de verantwoordelijkheden van de directievertegenwoordiger definiëren
De aangestelde welzijnsvertegenwoordiger behoort deel uit te maken van het hoogste leidinggevende niveau. Deze
vertegenwoordiger kan worden ondersteund door ander personeel met gedelegeerde verantwoordelijkheden voor de
monitoring van de algemene uitvoering van de welzijnsfunctie. De vertegenwoordiger van de directie behoort
echter regelmatig te worden geïnformeerd over de prestaties van het systeem en behoort actief betrokken te blijven
bij periodieke beoordelingen en de vaststelling van welzijnsdoelstellingen. Er behoort te worden bewerkstelligd dat
andere taken of functies die aan dit personeel worden toegewezen niet strijdig zijn met de uitvoering van hun
welzijnsverantwoordelijkheden.
4) de verantwoordelijkheden van het middenkader definiëren
De verantwoordelijkheid van het middenkader omvat het bewerkstelligen dat de arbeidsomstandigheden worden
beheerd voor zover die onder hun invloedssfeer vallen. Waar de eerste verantwoordelijkheid voor welzijnskwesties
bij het middenkader berust, behoren de taakverdeling en verantwoordelijkheden voor elke specialistische
welzijnsfunctie binnen de organisatie passend te worden gedefinieerd om onduidelijkheid met betrekking tot
verantwoordelijkheden en bevoegdheden te voorkomen. Dit behoort voorzieningen te omvatten om eventuele
conflicten tussen welzijnskwesties en de productiviteit op te lossen, door middel van doorverwijzing naar een hoger
leidinggevend niveau.
5) (schriftelijk) vastleggen van taakverdeling en verantwoordelijkheden
Welzijnsverantwoordelijkheden en -bevoegdheden behoren (schriftelijk) te worden vastgelegd in een vorm die
passend is voor de organisatie. Dit kan een van de volgende vormen betreffen, of een andere vorm die de voorkeur
van de organisatie heeft:
- handboeken voor het welzijnsmanagementsysteem;
- procedures en werkinstructies;
- functie-omschrijvingen;
- opleidingen, introductiecursussen.
Als de organisatie ervoor kiest schriftelijke functie-omschrijvingen uit te geven waarin andere aspecten van de
taakverdeling en verantwoordelijkheden van werknemers worden beschreven, behoren de
welzijnsverantwoordelijkheden in die functie-omschrijvingen te worden opgenomen.
6) bekendmaking van taakverdeling en verantwoordelijkheden
Welzijnsverantwoordelijkheden en bevoegdheden behoren effectief te worden bekendgemaakt aan iedereen die
daardoor wordt beïnvloed op alle niveaus binnen de organisatie. Hierdoor wordt bewerkstelligd dat individuele
werknemers inzicht krijgen in de reikwijdte van en raakvlakken met diverse functies, evenals de kanalen die moeten
worden gebruikt om acties in gang te zetten.
7) middelen
De directie behoort te bewerkstelligen dat afdoende middelen beschikbaar zijn voor het onderhouden van een
veilige werkplek, waaronder uitrusting, personele middelen, specialistische vaardigheden en opleidingen.
Middelen kunnen als afdoende worden beschouwd als ze toereikend zijn voor de uitvoering van de
welzijnsprogramma's en -activiteiten, waaronder prestatiemeting en -monitoring.
Voor organisaties die een welzijnsmanagementsysteem hebben geïmplementeerd, kan de toereikendheid van
middelen ten minste voor een deel worden geëvalueerd door de geplande realisatie van de welzijnsdoelstellingen te
vergelijken met de daadwerkelijke resultaten.
8) commitment van de directie
Directieleden behoren zich zichtbaar tot een welzijnsmanagementsysteem te committeren. Methoden om dit te
demonstreren zijn bijvoorbeeld bezoek aan en inspectie van locaties, deelname aan onderzoek naar ongevallen en
het beschikbaar stellen van middelen voor corrigerende maatregelen, het bijwonen van welzijnsvergaderingen en
publiceren van ondersteunende mededelingen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 24/54 -
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat bijvoorbeeld:
- definities van welzijnsverantwoordelijkheden en bevoegdheden voor alle relevante werknemers;
- (schriftelijke) vastlegging van taakverdeling/verantwoordelijkheden in handboeken/procedures/cursuspakketten;
- proces voor het bekendmaken van taakverdeling en verantwoordelijkheden aan alle werknemers en andere
relevante partijen;
- actieve deelname door de directie aan en ondersteuning van welzijnsmanagement, op alle niveaus.
4.4.2 Opleiding, bewustzijn en bekwaamheid
a) eis volgens OHSAS 18001
Het personeel moet over de vereiste vakbekwaamheid beschikken om de taken uit te voeren die van invloed zijn op
de arbeidsomstandigheden op de werkplek. De vakbekwaamheid moet worden gedefinieerd in termen van
geschikte opleiding, training en/of ervaring.
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden om haar werknemers in iedere relevante functie en op elk
relevant niveau bewust te maken van:
a) het belang van naleving van het welzijnsbeleid en de welzijnsprocedures en van de eisen van het
welzijnsmanagementsysteem;
b) de feitelijk of potentiële welzijnseffecten van hun werkzaamheden en de voordelen van verbeterde
persoonlijke prestaties;
c) hun eigen taken en verantwoordelijkheden voor de naleving van het welzijnsbeleid, de welzijnsprocedures en
van de eisen van het welzijnsmanagementsysteem, met inbegrip van de eisen voor het voorbereid zijn en
reageren op noodsituaties (zie 4.4.7);
d) de potentiële consequenties als van gespecificeerde werkprocedures wordt afgeweken.
Bij opleidingsprocedures moet rekening worden gehouden met verschillende niveaus van:
a) verantwoordelijkheden, vaardigheden en vermogen tot lezen en schrijven; en
b) risico's.
b) bedoeling
Organisaties behoren te beschikken over effectieve procedures om zeker te stellen dat personeel vakbekwaam is
voor de uitvoering van de hun toegewezen functies.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- gedefinieerde taakverdelingen en verantwoordelijkheden;
- functie-omschrijvingen (inclusief gedetailleerde gegevens over uit te voeren gevaarlijke taken);
- prestatie-evaluaties van werknemers;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- procedures en werkinstructies;
- welzijnsbeleid en -doelstellingen;
- welzijnsprogramma’s.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 25/54 -
d) proces
De volgende onderwerpen behoren in het proces te worden opgenomen:
- systematische identificatie van het bewustzijn en de vakbekwaamheid op welzijnsgebied die is vereist op alle
niveaus en functies in de organisatie;
- voorzieningen voor het identificeren en verbeteren van tekortkomingen met betrekking tot het huidige en het
vereiste niveau van bewustzijn en vakbekwaamheid op welzijnsgebied van afzonderlijke werknemers;
- tijdig en op systematische wijze bieden van opleidingen die als noodzakelijk worden geïdentificeerd;
- beoordeling van individuele werknemers om te verzekeren dat zij de benodigde kennis en vaardigheden hebben
verworven en dat zij deze bijhouden;
- het bijhouden van passende registraties van opleiding en vakbekwaamheid van individuele werknemers.
Er behoort een programma voor bewustwording van en opleiding met betrekking tot welzijnskwesties te worden
vastgesteld en bijgehouden, ten behoeve van de volgende aspecten:
- inzicht in de welzijnsvoorzieningen van de organisatie en de specifieke taken en verantwoordelijkheden van
afzonderlijke werknemers daarin;
- een systematisch programma voor introductiecursussen en bijscholing voor werknemers en degenen die
worden overgeplaatst naar andere divisies, locaties, afdelingen, gebieden, functies of taken binnen de
organisatie;
- opleiding in lokale welzijnsvoorzieningen en gevaren, risico's, te nemen voorzorgen en te volgen procedures.
Deze opleiding moet worden gevolgd voordat de werkzaamheden worden gestart;
- opleiding voor de uitvoering van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing (zie 4.3.1d);
- specifieke interne of externe opleidingen die vereist kunnen zijn voor werknemers met specifieke taken in het
welzijnsmanagementsysteem, waaronder vertegenwoordigers van werknemers op welzijnsgebied;
- opleidingen voor alle personen die leiding geven aan werknemers, aannemers en anderen (bijv. tijdelijke
arbeidskrachten) met betrekking tot hun welzijnsverantwoordelijkheden. Hierdoor behoort te worden
verzekerd dat zowel de leidinggevenden als degenen aan wie leiding wordt gegeven, inzicht hebben in de
gevaren en risico's van de activiteiten waar zij verantwoordelijk voor zijn, ongeacht waar de activiteiten
worden uitgevoerd.
Daamaast wordt hierdoor verzekerd dat het personeel over de vereiste vakbekwaamheid beschikt om de
activiteiten veilig uit te voeren, door de welzijnsprocedures te volgen;
- de taakverdeling en verantwoordelijkheden (inclusief wettelijke verantwoordelijkheden van organisatie en
individu) van het hoogste leidinggevende niveau met betrekking tot het zeker stellen dat het
welzijnsmanagementsysteem functioneert in de beheersing van risico's en het minimaliseren van ziekte,
verwonding en andere verliezen voor de organisatie;
- programma's voor opleiding en bewustwording voor aannemers, tijdelijke arbeidskrachten en bezoekers,
overeenkomstig het risiconiveau waaraan zij worden blootgesteld.
De effectiviteit van opleiding en het resulterende niveau van vakbekwaamheid behoren te worden geëvalueerd. Dit
omvat bijvoorbeeld beoordeling als onderdeel van de opleiding, en/of passende controle in de praktijk om vast te
stellen of het vereiste niveau van vakbekwaamheid is bereikt, of om de invloed op langere termijn van gegeven
opleidingen te monitoren.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende elementen:
- vakbekwaamheidseisen voor afzonderlijke taken;
- analyse van behoefte aan opleiding;
- opleidingsprogramma's/plannen voor afzonderlijke werknemers;
- aanbod aan opleidingen dat beschikbaar is voor gebruik in de organisatie;
- registraties van opleidingen, en registraties van evaluatie van de effectiviteit van de opleidingen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 26/54 -
4.4.3 Overleg en communicatie
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet over procedures beschikken om te bewerkstelligen dat relevante welzijnsinformatie wordt
bekendgemaakt aan en ontvangen van werknemers en andere belanghebbende partijen.
Betrokkenheid van het personeel en overlegregelingen moeten (schriftelijk) worden vastgelegd en belanghebbende
partijen moeten daarvan op de hoogte worden gesteld.
Werknemers:
a) moeten worden betrokken bij de ontwikkeling en beoordeling van beleid en procedures voor risicobeheersing;
b) moeten worden geraadpleegd als er wijzigingen worden doorgevoerd die invloed hebben op
arbeidsomstandigheden;
c) moeten worden vertegenwoordigd in zaken die betrekking hebben op arbeidsomstandigheden;
d) moet worden verteld wie hun welzijnsvertegenwoordiger is en wie door de directie als specifiek
verantwoordelijke is benoemd (zie 4.4.1).
b) bedoeling
De organisatie behoort participatie in goede welzijnswerkwijzen te stimuleren en ondersteuning voor het
welzijnsbeleid en de welzijnsdoelstellingen te verkrijgen van iedereen die door haar activiteiten wordt beïnvloed,
door middel van een proces van overleg en communicatie.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen;
- relevante documentatie van het welzijnsmanagementsysteem;
- procedures voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- gedefinieerde welzijnstaakverdeling en -verantwoordelijkheden;
- resultaten van formeel welzijnsoverleg tussen werknemers en directie;
- informatie uit overleg met werknemers over arbeidsomstandigheden, beoordeling en verbetering van de
werkplek (deze activiteiten kunnen reactief of pro-actief van aard zijn);
- gegevens over opleidingsprogramma's.
d) proces
De organisatie behoort de regelingen waarmee zij relevante welzijnsinformatie verstrekt aan en ontvangt van haar
werknemers en andere belanghebbende partijen (bijv. aannemers, bezoekers) (schriftelijk) vast te leggen en bekend
te maken.
Dit behoort regelingen te omvatten om de werknemers bij de volgende processen te betrekken:
- overleg over de ontwikkeling en beoordeling van beleid, ontwikkeling en beoordeling van
welzijnsdoelstellingen en beslissingen over de implementatie van processen en procedures voor de aanpak van
risico's, waaronder het uitvoeren van identificatie van gevaren, en in het herzien van risicobeoordelingen en
risicobeheersmaatregelen met betrekking tot hun eigen activiteiten;
- overleg over wijzigingen die de arbeidsomstandigheden op de werkplek beïnvloeden zoals invoering van nieuwe
of aangepaste uitrusting, materialen, technologieën, processen, procedures of werkwijzen.
Werknemers behoren vertegenwoordigd te zijn in welzijnskwesties, en behoort te worden verteld wie hun
vertegenwoordiger is en wie de specifieke directieverantwoordelijke is.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 27/54 -
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat bijvoorbeeld:
- formeel overleg tussen directie en werknemers door middel van raden en vergelijkbare lichamen;
- betrokkenheid van werknemers bij identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- initiatieven om welzijnsoverleg met werknemers te stimuleren, alsmede activiteiten voor beoordelings- en
verbeteractiviteiten op de werkplek en feedback aan de directie over welzijnskwesties;
- welzijnsvertegenwoordigers van werknemers met gedefinieerde taakverdeling en communicatieprocedures met de
directie, waaronder bijvoorbeeld betrokkenheid bij onderzoek naar ongevallen en incidenten, welzijnsinspecties
van lokaties etc.;
- welzijnsinformatiebijeenkomsten voor werknemers en andere belanghebbende partijen, bijvoorbeeld aannemers
en bezoekers;
- prikborden met gegevens over welzijnsprestatiegegevens en andere relevante welzijnsinformatie;
- welzijnsnieuwsbrieven;
- posters.
4.4.4 Documentatie
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet informatie, op geschikte media zoals papier of in elektronische vorm, vaststellen en bijhouden
die:
a) de kernelementen van het managementsysteem en hun wisselwerking te beschrijft;
b) verwijst naar verwante documentatie.
OPMERKING Het is belangrijk dat documentatie tot het minimaal noodzakelijke wordt beperkt, met het oog op
effectiviteit en doelmatigheid.
b) bedoeling
De organisatie behoort actuele en afdoende documentatie vast te leggen en bij te houden om te bewerkstelligen dat
het welzijnsmanagementsysteem goed wordt begrepen en effectief en doelmatig wordt beheerd.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- gegevens over de documentatie- en informatiesystemen die de organisatie ontwikkelt ter ondersteuning van het
welzijnsmanagementsysteem en welzijnsactiviteiten en om te voldoen aan de eisen van OHSAS 18001:1999;
- verantwoordelijkheden en bevoegdheden;
- informatie over lokale omstandigheden waarin de documentatie of informatie wordt gebruikt en daaraan verwante
beperkingen aan de fysieke aard van de documentatie, of het gebruik van elektronische of andere media.
d) proces De organisatie behoort de behoefte aan documentatie en informatie voor het welzijnsmanagementsysteem te
beoordelen voordat de benodigde documentatie ter ondersteuning van de welzijnsprocessen wordt ontwikkeld.
Het is niet vereist de documentatie in een bepaalde vorm te ontwikkelen om te voldoen aan OHSAS 18001, noch is
het nodig bestaande documentatie zoals handboeken, procedures, of werkinstructies te vervangen als deze de
bestaande regelingen adequaat beschrijven. Als de organisatie al over een vastgesteld en (schriftelijk) vastgelegd
welzijnsmanagementsysteem beschikt, is het wellicht eenvoudiger en doelmatiger om bijvoorbeeld een
overzichtsdocument te ontwikkelen waarin de onderlinge verbanden tussen de bestaande procedures en de eisen van
OHSAS 18001:1999 worden beschreven.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 28/54 -
Er behoort rekening te worden gehouden met de volgende aspecten:
- de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de gebruikers van de documentatie en informatie, waarbij behoort
te worden overwogen in welke mate beveiliging en toegankelijkheid behoort te worden geregeld, in het bijzonder
met betrekking tot elektronische media en het beheer van wijzigingen (zie 4.4.5);
- de manier waarop en de omstandigheden waaronder fysieke documentatie wordt gebruikt, aangezien daarbij
behoort te worden overwogen in welke vorm de informatie wordt gepresenteerd.
Op vergelijkbare wijze behoort het gebruik van elektronische apparatuur voor informatiesystemen te worden
overwogen.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende elementen:
- overzichtsdocument of handboek voor de documentatie van het welzijnsmanagementsysteem;
- documentregisters, overzichtslijsten of indexen;
- procedures;
- werkinstructies.
4.4.5 Beheer van documenten en gegevens
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden voor het beheer van alle documenten en gegevens die door
deze OHSAS-specificatie zijn vereist, om te bewerkstelligen dat:
a) ze kunnen worden gelokaliseerd;
b) ze periodiek worden beoordeeld, indien nodig herzien en als geschikt worden goedgekeurd door bevoegd
personeel;
c) de geldende versies van relevante documenten en gegevens beschikbaar zijn op alle locaties waar
werkzaamheden worden uitgevoerd die van belang zijn voor het doeltreffend functioneren van het
welzijnsmanagementsysteem;
d) verouderde documenten en gegevens direct worden verwijderd van alle plaatsen waar ze worden uitgegeven of
gebruikt, of dat op een andere manier wordt verzekerd dat ze niet onbedoeld worden gebruikt; en
e) verouderde documenten en gegevens die voor wettelijke en/of kennisdoeleinden worden bewaard, op passende
wijze worden geïdentificeerd.
b) bedoeling
Alle documenten en gegevens met informatie die essentieel is voor de werking van het welzijnsmanagementsysteem
en de uitvoering van de welzijnsactiviteiten van de organisatie, behoren te worden geïdentificeerd en beheerst.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- gegevens over de documentatie- en datasystemen die de organisatie ontwikkelt ter ondersteuning van haar
welzijnsmanagementsysteem en welzijnsactiviteiten en om te voldoen aan de eisen van OHSAS 18001:1999;
- gegevens over verantwoordelijkheden en bevoegdheden.
d) proces
Er behoren schriftelijke procedures te worden vastgesteld om de beheersmaatregelen voor de identificatie,
goedkeuring, uitgifte en verwijdering van documentatie te definiëren, evenals beheer van welzijnsgegevens
(overeenkomstig de bovengenoemde eisen van 4.4.5 van OHSAS 18001). In deze procedures behoort duidelijk te
worden aangegeven op welke categorieën documentatie en gegevens ze van toepassing zijn.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 29/54 -
Documentatie en gegevens behoren waar nodig beschikbaar en toegankelijk te zijn, onder routine-omstandigheden
en uitzonderlijke omstandigheden, waaronder noodsituaties. Dit houdt bijvoorbeeld in dat actuele bouwtekeningen
van installaties, gegevensbladen over gevaarlijke stoffen, procedures en instructies beschikbaar zijn voor
procesoperators en iedereen die de gegevens in noodsituaties nodig kan hebben
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedure voor documentbeheer, inclusief toegewezen verantwoordelijkheden en bevoegdheden;
- documentregisters, overzichtslijsten of indexen;
- overzicht van beheerde documentatie en de locatie ervan;
- archiefregistraties (het kan noodzakelijk zijn deze gedurende een bepaalde periode te bewaren overeenkomstig
wettelijke of andere eisen).
4.4.6 Beheersing van de werkzaamheden
a) eis volgende OHSAS 18001
De organisatie moet de werkzaamheden en activiteiten identificeren die samenhangen met geïdentificeerde risico's
en waarvoor beheersmaatregelen moeten worden toegepast. De organisatie moet deze activiteiten, met inbegrip van
onderhoud, plannen om te bewerkstelligen dat ze onder gespecificeerde voorwaarden worden uitgevoerd door:
a) het vaststellen en bijhouden van (schriftelijk) vastgelegde procedures voor die situaties waarin het ontbreken
van deze procedures tot afwijken van het welzijnsbeleid en de doelstellingen zou kunnen leiden;
b) in de procedures criteria voor de uitvoering van de werkzaamheden vast te leggen;
c) het vaststellen en bijhouden van procedures die samenhangen met geïdentificeerde welzijnsrisico's voor
goederen, uitrusting en diensten die door de organisatie zijn ingekocht en/of worden gebruikt, en het
bekendmaken van relevante procedures en eisen aan leveranciers door leveranciers en aannemers van werk;
d) het vaststellen en bijhouden van procedures voor ontwerp en inrichting van de werkplek, processen,
installaties, machines, operationele procedures en organisatie van het werk, met inbegrip van aanpassing aan
menselijke mogelijkheden, om welzijnsrisico's aan de bron weg te nemen of te minimaliseren.
b) bedoeling
De organisatie behoort regelingen vast te stellen en bij te houden om de effectieve toepassing van beheers- en
tegenmaatregelen te bewerkstelligen, waar deze vereist zijn om operationele risico's te beheersen, het welzijnsbeleid
en de welzijnsdoelstellingen te realiseren en te voldoen aan wettelijke en andere eisen.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- geïdentificeerde wettelijke en andere eisen.
d) proces
De organisatie behoort procedures vast te stellen om de geïdentificeerde risico's te beheersen (inclusief risico's die
door aannemers of bezoekers kunnen worden ingebracht), waarbij deze (schriftelijk) worden vastgelegd in gevallen
waarin zich incidenten, ongevallen of andere afwijkingen van het welzijnsbeleid en de welzijnsdoelstellingen
kunnen voordoen als dergelijke beheersing wordt nagelaten. Procedures voor risicobeheersing behoren regelmatig
opnieuw te worden beoordeeld op hun geschiktheid en effectiviteit, en wijzigingen die als noodzakelijk worden
geïdentificeerd behoren te worden geïmplementeerd.
Het kan noodzakelijk zijn in de procedures rekening te houden met situaties waarin risico's zich uitstrekken tot
terreinen of gebieden die eigendom zijn van of worden beheerd door klanten of andere derden, bijvoorbeeld als
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 30/54 -
werknemers van de organisatie werkzaamheden op een locatie van een klant uitvoeren. In dergelijke
omstandigheden kan het nodig zijn overleg te plegen met de externe partij over arbeidsomstandigheden.
Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven van gebieden waar zich doorgaans risico's voordoen, en
voorbeelden van beheersmaatregelen tegen dergelijke risico's.
1) inkoop of overdracht van goederen en diensten en gebruik van externe hulpmiddelen
Dit omvat de volgende aspecten:
- goedkeuring voor inkoop of overdracht van gevaarlijke chemicaliën, materialen en stoffen;
- beschikbaarheid van documentatie voor de veilige omgang met machines, uitrusting, materialen of chemicaliën
ten tijde van inkoop, of de noodzaak dergelijke documentatie te verkrijgen;
- evaluatie en periodieke her-evaluatie van de vakbekwaamheid van aannemers inzake welzijnskwesties;
- goedkeuring van het ontwerp van arbo-voorzieningen voor nieuwe installaties of uitrusting.
2) gevaarlijke taken
Dit omvat onder meer:
- identificatie van gevaarlijke taken;
- vaststelling en goedkeuring vooraf van werkmethoden;
- kwalificatie vooraf van personeel voor gevaarlijke taken;
- systemen met werkvergunningen, en procedures voor het beheer van toegang voor personeel tot gevaarlijke
locaties.
3) gevaarlijke materialen
Dit omvat onder meer:
- identificatie van inventaris, en opslaglocaties;
- veilige opslagvoorzieningen en toegangsbeheer;
- beschikbaarheid en toegankelijkheid van gegevens over veiligheid van materialen en andere relevante
informatie.
4) onderhoud van installaties en uitrusting ten behoeve van veiligheid
Dit omvat onder meer:
- levering, beheer en onderhoud van installaties en uitrusting van de organisatie;
- levering, beheer en onderhoud van persoonlijke beschermingsmiddelen;
- afscheiding en toegangsbeheer;
- inspectie en beproeving van arbo-gerelateerde uitrusting en high integrity-systemen zoals:
- systemen voor de bescherming van de bediener (operator);
- afscherming en fysieke bescherming;
- afschakelsystemen;
- branddetectie en -bestrijdingsapparatuur;
- verplaatsingsapparatuur (kranen, vorkheftrucks, takels en andere hefinrichtingen);
- radiologische bronnen en beveiligingen;
- noodzakelijke apparatuur voor monitoring;
- plaatselijke systemen voor afvoer van afvalgassen;
- medische faciliteiten en voorzieningen.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedures;
- werkinstructies.
OHSAS 18002:2000
4.4.7 Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 31/54 -
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet plannen en procedures vaststellen en bijhouden voor het identificeren van de mogelijkheid van
ongevallen en noodsituaties en voor het reageren daarop, en voor het voorkomen en verminderen van mogelijke
ziekte en letsel die ermee gepaard kunnen gaan.
De organisatie moet plannen en procedures voor het voorbereid zijn en reageren op noodsituaties beoordelen en
waar nodig herzien, met name nadat ongevallen of noodsituaties hebben plaatsgevonden.
Ook moet de organisatie periodiek, indien uitvoerbaar, dergelijke procedures beproeven.
b) bedoeling
De organisatie behoort actief de behoefte te beoordelen aan regelingen om voorbereid te zijn en te kunnen reageren
op noodsituaties, en plannen te ontwikkelen om aan die behoefte te voldoen.
Verder behoort de organisatie procedures en processen te ontwikkelen om te reageren op noodsituaties, geplande
reacties te beproeven en de effectiviteit van de reacties te verbeteren.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- beschikbaarheid van plaatselijke hulpdiensten en gegevens over overeengekomen procedures voor reacties en
overleg in noodsituaties;
- wettelijke en andere eisen;
- ervaringen met eerdere ongevallen, incidenten en noodsituaties;
- ervaringen van vergelijkbare organisaties met eerdere ongevallen. incidenten en noodsituaties (lessen die daaruit
worden getrokken, goede werkwijzen ("best practice");
- beoordeling van oefeningen voor noodsituaties en de resultaten van daaruit voortvloeiende maatregelen.
d) proces
De organisatie behoort noodplannen te ontwikkelen, de passende nooduitrusting te identificeren en beschikbaar te
stellen en haar vermogen op noodsituaties te reageren regelmatig te beproeven door oefeningen te houden.
Oefeningen behoren gericht te zijn op beproeving van de effectiviteit van kritieke delen van de noodplannen. Ook
behoort het proces van planning voor noodsituaties hierdoor op volledigheid te worden beproefd. Hoewel in het
planningsproces (op papier) gesimuleerde oefeningen nuttig kunnen zijn, behoren praktijkoefeningen zo realistisch
mogelijk te zijn om effectief te zijn. Het kan nodig zijn uitgebreide simulaties van incidenten te organiseren.
De resultaten van oefeningen voor noodsituaties behoren te worden geëvalueerd, en als noodzakelijk
geïdentificeerde wijzigingen behoren te worden geïmplementeerd.
1) noodplan
De noodplannen behoren aan te geven welke maatregelen behoren te worden genomen indien zich
gespecificeerde noodsituaties voordoen, en behoren het volgende te omvatten:
- identificatie van mogelijke ongevallen en noodsituaties;
- identificatie van de persoon die in noodsituaties de leiding behoort te nemen;
- details omtrent maatregelen die door het personeel behoren te worden genomen in noodsituaties, inclusief
maatregelen die door extern personeel behoren te worden genomen die zich tijdens de noodsituatie op de locatie
bevinden, zoals aannemers of bezoekers (die bijvoorbeeld kunnen worden verzocht zich naar een daarvoor
aangewezen verzamelpunt te begeven);
- verantwoordelijkheden, bevoegdheden en taken van personeel met specifieke taken tijdens de noodsituatie (bijv.
brandwachten, EHBO, specialisten voor radioactief/toxisch afval);
- evacuatieprocedures;
- identificatie en locatie van gevaarlijke materialen en de benodigde noodmaatregelen;
OHSAS 18002:2000
- communicatie met externe hulpdiensten;
- communicatie met wetgevende instanties;
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 32/54 -
- communicatie met buurt en publiek;
- bescherming van belangrijke registraties en uitrusting;
- beschikbaarheid van de nodige informatie tijdens de noodsituatie bijvoorbeeld plattegronden van de locatie,
gegevens over gevaarlijke stoffen, procedures, werkinstructies en telefoonnummers van contactpersonen.
De betrokkenheid van externe instanties bij de planning van noodprocedures behoort duidelijk (schriftelijk) te
worden vastgelegd. Dergelijke instanties behoren te worden geïnformeerd over de mogelijke omstandigheden
waarin hun inzet vereist kan zijn, en behoren te worden voorzien van alle informatie die zij nodig kunnen hebben ter
ondersteuning van hun inzet tijdens noodsituaties.
2) nooduitrusting
De behoefte aan nooduitrusting behoort te worden geïdentificeerd, en de uitrusting behoort in afdoende
hoeveelheden beschikbaar te worden gesteld. Dit behoort periodiek te worden beproefd, ten behoeve van continue
inzetbaarheid.
Dit zijn enkele voorbeelden van dergelijke uitrusting:
- alarmsystemen;
- noodverlichting en noodstroomvoorziening;
- vluchtvoorzieningen;
- schuilplaatsen;
- afsluiters, schakelaars en stroomverbrekers;
- brandbestrijdingsmiddelen;
- EHBO-voorzieningen (inclusief nooddouches, oogdouches etc.);
- communicatiefaciliteiten.
3) oefeningen
Oefeningen behoren te worden uitgevoerd volgens een vooraf vastgesteld schema. Voorzover passend en
praktisch haalbaar, behoort deelname van externe nooddiensten aan oefeningen te worden gestimuleerd.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- (schriftelijk) vastgelegde noodplannen en -procedures;
- overzicht van beschikbare nooduitrusting;
- beproevingsrapporten van nooduitrusting;
- registraties van het volgende:
- oefeningen;
- beoordelingen van oefeningen;
- aanbevolen maatregelen als gevolg van de beoordelingen;
- voortgang in de uitvoering van aanbevolen maatregelen.
30
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 33/54 -
OHSAS 18002:2000
4.5 Controle en corrigerende maatregelen
Implementatie
en uitvoering
audit controle en feedback uit
corrigerende prestatiemetingen
maatregelen
Beoordeling
door de directie
Figuur 5 - Controle en corrigerende maatregelen
4.5.1 Prestatiemeting en -monitoring
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden voor het regelmatig monitoren en meten van de
arboprestaties. Deze procedures moeten het volgende omvatten:
a) zowel kwalitatieve als kwantitatieve metingen, passend bij de behoeften van de organisatie;
b) het monitoren van de mate waarin de welzijnsdoelstellingen van de organisatie worden behaald;
c) pro-actieve prestatiemetingen voor het monitoren van naleving van het welzijnsmanagementprogramma,
operationele criteria en van toepassing zijnde eisen uit wet- en regelgeving;
d) reactieve prestatiemetingen voor het monitoren van ongevallen, ziekte, incidenten (inclusief bijna-ongevallen)
en andere gevallen van ontoereikende welzijnsprestaties;
e) registratie van voldoende gegevens en resultaten van monitoring en metingen voor het beoordelen van de
effectiviteit van corrigerende en preventieve maatregelen.
lndien monitoringapparatuur nodig is voor prestatiemeting en -monitoring, moet de organisatie procedures
vaststellen en bijhouden voor kalibratie en onderhoud van dergelijke apparatuur. Er moeten registraties worden
bewaard van kalibratie- en onderhoudsactiviteiten en de resultaten daarvan.
31
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 34/54 -
OHSAS 18002:2000
b) bedoeling
De organisatie behoort de essentiële prestatieparameters voor de welzijnsprestaties van de organisatie als geheel
vast te stellen. Dit omvat onder meer parameters aan de hand waarvan wordt vastgesteld of:
- welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen worden bereikt;
- maatregelen voor risicobeheersing zijn geïmplementeerd en effectief zijn;
- lering wordt getrokken uit falend welzijnsmanagement, inclusief gevaarlijke gebeurtenissen (ongevallen, bijna-
ongevallen en ziekte);
- programma's voor bewustwording, opleiding, communicatie en overleg voor werknemers en belanghebbende
partijen effectief zijn;
- informatie die kan worden gebruikt om aspecten van het welzijnsmanagementsysteem te beoordelen en/of te
verbeteren wordt verzameld en gebruikt.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing (zie 4.3.1);
- eventuele eisen uit wet- en regelgeving, goede werkwijzen ('best practice');
- welzijnsbeleid en welzijnsdoelstellingen;
- procedures voor het reageren op afwijkingen;
- registraties van beproeving en celebratie van apparatuur (inclusief uitrusting van aannemers);
- registraties van opleidingen (inclusief opleidingen van aannemers);
- managementrapporten.
d) proces
1) proactieve en reactieve monitoring
Het welzijnsmanagementsysteem van een organisatie behoort zowel proactieve als reactieve monitoring te
omvatten, als volgt:
- proactieve monitoring behoort te worden gebruikt om conformiteit te controleren met de welzijnsactiviteiten van
de organisatie, bijvoorbeeld door monitoring van de frequentie en effectiviteit van arbo-inspecties;
- reactieve monitoring behoort te worden gebruikt om falen van het welzijnsmanagementsysteem te onderzoeken,
analyseren en registreren, waaronder ongevallen, incidenten (inclusief bijna-ongevallen), ziekte en schade aan
eigendommen.
Gegevens uit zowel proactieve als reactieve monitoring worden vaak gebruikt om te bepalen of de
arbodoelstellingen worden bereikt (zie BS 8800:1996, E.3.2 en E.3.3 voor nadere richtlijnen).
2) meettechnieken
Dit zijn enkele voorbeelden van methoden die kunnen worden gebruikt om de welzijnsprestaties te meten:
- resultaten van processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- systematische werkplekinspecties aan de hand van checklists;
- arbo-inspecties: bijvoorbeeld door middel van een rondgang (door de organisatie);
- evaluaties vooraf van nieuwe installaties, uitrusting, materialen, chemicaliën, technologieën, processen,
procedures of werkpatronen;
- inspecties van specifieke machines en installaties om te controleren of veiligheidsvoorzieningen zijn
aangebracht en in goede staat verkeren;
- steekproefsgewijze beoordeling van veiligheidsaspecten: beoordeling van specifieke aspecten van
arbeidsomstandigheden;
- steekproefsgewijze beoordeling van milieu-aspecten: meting van blootstelling aan chemische, biologische of
fysieke agentia (bijvoorbeeld lawaai, licht ontvlambare organische verbindingen, legionella) en vergelijking
met erkende normen;
- beschikbaarheid en effectiviteit van inzet van personeel met erkende arbo-ervaring of formele kwalificaties;
- steekproefsgewijze beoordeling van gedragspatronen: beoordeling van het gedrag van werknemers om
onveilige werkwijzen te identificeren die voor verbetering vatbaar zijn;
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 35/54 -
- analyse van documentatie en registraties;
- vergelijking ('bench-marking') aan de hand van goede arbo-werkwijzen in andere organisaties;
OHSAS 18002:2000
- enquêtes om de houding van het personeel ten opzichte van het welzijnsmanagementsysteem, arbo-werkwijzen en
overlegprocedures voor werknemers te peilen.
Organisaties behoren te beslissen welke aspecten ze monitoren en hoe vaak deze monitoring wordt uitgevoerd op
basis van risiconiveaus (zie 4.3.1). De frequentie van inspecties van installaties en machines kan wettelijk zijn
voorgeschreven (bijvoorbeeld voor luchtfilters, stoominstallaties, hefapparatuur). Als onderdeel van het
welzijnsmanagementsysteem behoort een inspectierooster te worden opgesteld op basis van resultaten van
identificatie van gevaren en risicobeoordeling, en van wet- en regelgeving.
Routinematige monitoring van processen, werkplekken en werkwijzen behoren te worden uitgevoerd volgens een
(schriftelijk) vastgelegd schema voor leidinggevenden op de werkplek of voor middenkader. Al het
toezichthoudend personeel op de werkplek behoort steekproefsgewijze controles van essentiële taken uit te voeren
om conformiteit met welzijnsprocedures en werkwijzen te bewerkstelligen. Om de uitvoering van systematische
inspecties te vergemakkelijken kunnen checklists worden gebruikt.
3) inspecties
i) Uitrusting. Een inventarislijst (met unieke identificatie van alle artikelen) behoort te worden opgesteld voor alle
uitrusting die onderhevig is aan verplichte of technische keuring door relevant personeel (eventueel van externe
instanties). Dergelijke uitrusting behoort volgens voorschriften te worden geïnspecteerd en te worden
opgenomen in inspectieschema's.
ii) Arbeidsomstandigheden. Er behoren criteria te worden vastgesteld en (schriftelijk) te worden vastgelegd met
betrekking tot aanvaardbare omstandigheden op de werkplek. Naleving van deze criteria behoort volgens een
gespecificeerd tijdschema te worden gecontroleerd door leidinggevenden. Hiertoe kan gebruik worden gemaakt
van checklists met criteria en alle te inspecteren punten.
iii)Verificatie-inspecties. Er behoren verificatie-inspecties te worden uitgevoerd, maar daardoor worden
leidinggevenden niet gevrijwaard van de verplichting inspecties uit te voeren of gevaren te identificeren.
iv) lnspectie-registraties. Er behoren registraties te worden bewaard voor elke uitgevoerde arbo-inspectie. De
registraties behoren aan te geven of de (schriftelijk) vastgelegde welzijnsprocedures al dan niet werden
nageleefd. Registraties van arbo-inspecties, rondgangen, enquêtes en audits van welzijnsmanagementsystemen
behoren te worden bestudeerd om onderliggende oorzaken van afwijkingen en terugkerende gevaren te
identificeren. Zo nodig behoren preventieve maatregelen te worden genomen. Omstandigheden die niet aan de
norm voldoen en onveilige omstandigheden en artikelen die tijdens de inspectie worden geïdentificeerd behoren
(schriftelijk) te worden vastgelegd als afwijkingen; de risico's behoren te worden beoordeeld en gecorrigeerd
overeenkomstig de procedures voor afwijkingen.
4) meetapparatuur
Meetapparatuur die wordt gebruikt om de arbeidsomstandigheden te beoordelen (bijvoorbeeld decibelmeters,
lichtsterktemeters, luchtbemonsteringsapparatuur) behoort te worden geregistreerd, van een unieke identificatie te
worden voorzien en te worden beheerd. De nauwkeurigheid van de apparatuur behoort bekend te zijn. Waar nodig
behoren schriftelijke procedures beschikbaar te zijn die beschrijven hoe de metingen behoren te worden uitgevoerd.
Apparatuur die voor arbo-metingen wordt gebruikt behoort op de juiste wijze te worden onderhouden en
opgeslagen, en behoort metingen te leveren met de vereiste nauwkeurigheid.
Waar nodig behoort een kalibratieschema voor de meetapparatuur (schriftelijk) te worden vastgelegd. Dit schema
behoort de volgende aspecten te omvatten:
- frequentie van kalibraties;
- verwijzing naar beproevingsmethoden, voorzover relevant;
- identificatie van apparatuur die voor de kalibratie wordt gebruikt;
- te nemen maatregelen als wordt vastgesteld dat de apparatuur niet meer correct is gekalibreerd.
De kalibratie behoort onder geschikte omstandigheden te worden uitgevoerd. Er behoren procedures te worden
vastgesteld voor kritieke of moeilijke kalibraties.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 36/54 -
De apparatuur die voor de kalibraties wordt gebruikt behoort te voldoen aan eventueel geldende nationale normen.
Als dergelijke normen niet beschikbaar zijn, behoort de basis voor de gehanteerde kalibratieniveaus (schriftelijk) te
worden vastgelegd.
33
OHSAS 18002:2000
Er behoren registraties te worden bewaard voor alle kalibraties, onderhoudsactiviteiten en resultaten. De
registraties behoren gegevens over de meting voor en na afstelling te bevatten.
De kalibratiestatus van de meetapparatuur behoort voor gebruikers duidelijk te zijn aangegeven. Meetapparatuur
voor arbo-metingen waarvan de kalibratiestatus niet bekend is, of waarvan bekend is dat de kalibratie afwijkingen
vertoont, behoort niet te worden gebruikt. Bovendien behoort de apparatuur buiten gebruik te worden gesteld en
behoort duidelijk te worden gemerkt of van etiketten te worden voorzien om onbedoeld gebruik te voorkomen.
Dergelijke markeringen behoren overeen te stemmen met schriftelijke procedures. Deze procedures behoren de
kalibratiestatus van de apparatuur te omvatten. Er behoort een afwijkingsrapport te worden uitgegeven waarin de te
nemen maatregelen (schriftelijk) worden vastgelegd. De procedures behoren een actieplan te omvatten dat wordt
gevolgd als apparatuur wordt aangetroffen waarvan de kalibratie afwijkingen vertoont.
5) uitrusting van leveranciers (aannemers)
De meetapparatuur die door aannemers wordt gebruikt behoort aan dezelfde beheersmaatregelen te worden
onderworpen als de apparatuur die intern wordt gebruikt. Aannemers behoort te worden gevraagd te waarborgen
dat hun apparatuur aan deze eisen voldoet. Voordat de werkzaamheden worden gestart, behoort de leverancier
kopieën van beproevingsrapporten te overleggen voor als essentieel aangeduide apparatuur waarvoor dergelijke
registraties zijn vereist. Als bepaalde taken speciale opleiding vereisen, behoren de relevante registraties voor deze
opleidingen ter beoordeling beschikbaar te worden gesteld aan de klant.
6) statistische of andere theoretische analysetechnieken
Eventuele statistische of andere theoretische analysetechnieken die worden gebruikt om een arbo-situatie te
beoordelen of om een arbo-incident of -afwijking te onderzoeken, of die worden gebruikt ter ondersteuning van de
besluitvorming inzake arbeidsomstandigheden, behoort op gedegen wetenschappelijke principes te zijn gebaseerd.
De arbo-vertegenwoordiger van de directie behoort te bewerkstelligen dat de behoefte aan dergelijke technieken
wordt geïdentificeerd. Waar nodig behoren richtlijnen voor het gebruik ervan (schriftelijk) te worden vastgelegd,
tezamen met de omstandigheden waarin deze van toepassing zijn.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedure(s) voor meting en monitoring;
- schema's en checklists voor inspecties;
- lijsten met 'kritieke' apparatuur;
- checklists voor de inspectie van uitrusting;
- normen en inspectie-checklists voor omstandigheden op de werkplek;
- lijsten met meetapparatuur;
- meetprocedures;
- kalibratieschema's en kalibratieregistraties;
- onderhoudsactiviteiten en -resultaten;
- ingevulde checklists, inspectierapporten (output van audits van het welzijnsmanagementsysteem, zie 4.5.4);
- rapporten over afwijkingen;
- bewijs van de resultaten van implementatie van dergelijke procedures.
34
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 37/54 -
OHSAS 18002:2000
4.5.2 Ongevallen, incidenten, afwijkingen en corrigerende en preventieve maatregelen
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden voor het definiëren van verantwoordelijkheden en
bevoegdheden voor:
a) afhandeling van en onderzoek naar:
- ongevallen;
- incidenten;
- afwijkingen;
b) het nemen van maatregelen om de gevolgen van ongevallen, incidenten of afwijkingen te minimaliseren;
c) het instellen en uitvoeren van corrigerende en preventieve maatregelen;
d) beoordeling van de effectiviteit van de genomen corrigerende en preventieve maatregelen.
In deze procedures moet de eis worden opgenomen dat alle voorgestelde corrigerende en preventieve
maatregelen worden beoordeeld door middel van een risicobeoordeling voordat ze worden ingevoerd.
Alle corrigerende en preventieve maatregelen, die zijn genomen om de oorzaken van feitelijke of potentiële
afwijkingen weg te nemen, moeten passend zijn voor de omvang van het probleem en evenredig aan de
welzijnsrisico’s waarmee men wordt geconfronteerd.
De organisatie moet alle wijzigingen in (schriftelijk) vastgelegde procedures, die voortkomen uit corrigerende en
preventieve maatregelen, implementeren en registreren.
b) bedoeling
Organisaties behoren over effectieve procedures te beschikken om ongevallen, incidenten en afwijkingen te
rapporteren en te evalueren/onderzoeken. Het voornaamste doel van deze procedures is te voorkomen dat deze
situaties zich weer voordoen, door de onderliggende oorzaken te identificeren en weg te nemen. Daarnaast behoren
deze procedures de organisatie in staat te stellen mogelijke oorzaken van afwijkingen te detecteren, te analyseren en
te elimineren.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- procedures (in het algemeen);
- noodplannen;
- rapporten met betrekking tot identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- rapporten van audits van het welzijnsmanagementsysteem, inclusief rapporten over afwijkingen;
- rapporten over ongevallen, incidenten en/of gevaren;
- onderhouds- en service-rapporten.
d) proces
De organisatie wordt gevraagd (schriftelijk) vastgelegde procedures te ontwikkelen om te bewerkstelligen dat
ongevallen, incidenten en afwijkingen (zie hoofdstuk 3) worden onderzocht, en dat corrigerende en preventieve
maatregelen in gang worden gezet. De voortgang in de uitvoering van corrigerende en preventieve maatregelen
behoort door monitoring te worden bewaakt, en de effectiviteit van de maatregelen behoort te worden beoordeeld.
35
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 38/54 -
OHSAS 18002:2000
1) procedures
In deze procedures behoort rekening te worden gehouden met de volgende aspecten:
i) Algemeen
De procedure behoort:
- de verantwoordelijkheden en bevoegdheden te definiëren van degenen die betrokken zijn bij de implementatie,
rapportage, onderzoek, follow-up en monitoring van de corrigerende en preventieve maatregelen;
- voor te schrijven dat alle afwijkingen, ongevallen, incidenten en gevaren worden gerapporteerd;
- voor alle personeel te gelden (d.w.z. werknemers, tijdelijke arbeidskrachten, personeel van aannemers,
bezoekers en anderen die zich op de werkplek bevinden);
- rekening te houden met schade aan eigendommen;
- te bewerkstelligen dat geen enkele werknemer nadeel ondervindt als gevolg van de rapportage van
afwijkingen, ongevallen of schade aan eigendommen;
- duidelijk aan te geven welke maatregelen behoren te worden genomen nadat afwijkingen van het
welzijnsmanagementsysteem zijn geconstateerd.
ii) Directe maatregelen
Het behoort bekend te zijn aan alle partijen welke directe maatregelen behoren te worden genomen na
constatering van afwijkingen, ongevallen, incidenten of gevaren. De procedures behoren:
- het proces van bekendmaking te definiëren;
- voorzover relevant coördinatie met noodplannen en -procedures te omvatten;
- aan te geven hoe de schaal van het onderzoek zich verhoudt tot mogelijke of daadwerkelijke letsel of schade
(bijvoorbeeld de directie betrekken bij onderzoek naar ernstige ongevallen).
iii) Registratie
Er behoren passende middelen te worden gebruikt voor de registratie van feitelijke informatie en de resultaten van
direct onderzoek en het daaropvolgend detailonderzoek. De organisatie behoort te bewerkstelligen dat procedures
worden gevolgd voor:
- registratie van details van afwijkingen, ongevallen of gevaren;
- vaststelling waar registraties moeten worden opgeslagen. en de verantwoordelijkheid voor de archivering.
iv) Onderzoek
De procedures behoren aan te geven hoe het onderzoeksproces behoort te worden uitgevoerd. De procedures
behoren de volgende aspecten omvatten:
- welk type gebeurtenis behoort te worden onderzocht (bijvoorbeeld incidenten die ernstig letsel hadden kunnen
veroorzaken);
- wat het doel is van het onderzoek;
- wie het onderzoek behoort uit te voeren, over welke bevoegdheden de onderzoekers beschikken, welke
kwalificaties zijn vereist (ook van het middenkader, voorzover relevant);
- de onderliggende oorzaak van de afwijking;
- regelingen voor getuigenverhoren;
- praktische zaken zoals de beschikbaarheid van camera's en de opslag van bewijsmateriaal;
- regelingen voor rapportage van de onderzoeksresultaten, waaronder wettelijke eisen voor rapportage
De onderzoekers behoren al te beginnen met een voorlopige analyse van de feiten terwijl nadere informatie nog
wordt verzameld. De verzameling en analyse van gegevens behoren te worden voortgezet totdat een afdoende en
volledige verklaring is verkregen.
36
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 39/54 -
OHSAS 18002:2000
v) Corrigerende maatregelen
Corrigerende maatregelen zijn maatregelen die worden genomen om de onderliggende oorza(a)k(en) van
geïdentificeerde afwijkingen, ongevallen of incidenten weg te nemen, om te voorkomen dat deze zich nogmaals
voordoen. Dit zijn enkele voorbeelden van onderwerpen die behoren te worden beoordeeld bij het vaststellen en
bijhouden van procedures voor corrigerende maatregelen:
- identificatie en implementatie van corrigerende en preventieve maatregelen, zowel voor de korte als lange
termijn (dit kan ook gebruik van geschikte informatiebronnen omvatten, zoals advies van werknemers die
deskundig zijn in arbo-zaken);
- evaluatie van eventuele invloed op resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en
risicobeheersing (en de noodzaak rapporten over identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing
bij te werken);
- registratie van vereiste veranderingen in procedures als gevolg van corrigerende maatregelen of identificatie van
gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- toepassing van maatregelen voor risicobeheersing, of aanpassing van bestaande maatregelen voor
risicobeheersing, om te bewerkstelligen dat corrigerende maatregelen worden genomen en dat deze effectief
zijn.
vi) Preventieve maatregelen
Dit zijn enkele voorbeelden van onderwerpen die behoren te worden beoordeeld bij het vaststellen en bijhouden
van procedures voor preventieve maatregelen:
- het gebruik van geschikte informatiebronnen (trends in "incidenten zonder schade", rapporten van audits van het
welzijnsmanagementsystemen, registraties, bijgewerkte risico-analyses, nieuwe informatie over gevaarlijke
materialen, veiligheidsrondgangen, advies van werknemers die deskundig zijn in arbo-zaken, etc.);
- identificatie van eventuele problemen die preventieve maatregelen vereisen;
- initiatie en implementatie van preventieve maatregelen en de toepassing van beheersmaatregelen om te
bewerkstelligen dat de preventieve maatregelen effectief zijn;
- registratie van veranderingen in procedures als gevolg van preventieve maatregelen en indiening voor
goedkeuring.
vii) Follow-up
De correctieve of preventieve maatregelen die worden genomen behoren zo permanent en effectief te zijn als
praktisch haalbaar is. De effectiviteit van de genomen corrigerende/preventieve maatregelen behoort te worden
gecontroleerd. Nog te nemen maatregelen of maatregelen die al hadden moeten worden uitgevoerd, behoren zo
spoedig mogelijk aan het hoogste leidinggevende niveau te worden gemeld.
2) analyse van afwijkingen, ongevallen en incidenten
Geïdentificeerde oorzaken van afwijkingen, ongevallen en incidenten behoren te worden geclassificeerd, en
regelmatig te worden geanalyseerd. Ten behoeve van vergelijking behoren scores voor de frequentie en ernst van
ongevallen te worden berekend overeenkomstig erkende industriemethoden.
Classificatie en analyse is van toepassing op de volgende aspecten:
- ongevalsfrequentie uitgedrukt als het aantal gerapporteerde ongevallen of als ongevallen met verzuim of per te
onderscheiden letsel schade-categorie;
- locatie, type verwonding, lichaamsdelen, betrokken activiteit, betrokken agentia, datum, tijdstip van de dag (al
naar gelang);
- type en omvang van schade aan eigendommen;
- directe en onderliggende oorzaken.
Er behoort passende aandacht te worden besteed aan ongevallen die schade aan goederen veroorzaken. Registraties
met betrekking tot herstel van goederen kunnen een indicatie zijn van de schade die door een niet gerapporteerd
ongevalincident werd veroorzaakt.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 40/54 -
Gegevensinformatie over ongevallen en ziekte zijn erg belangrijk, aangezien deze een rechtstreekse indicatie
kunnen geven van de welzijnsprestaties. De gegevens behoren echter met de nodige voorzichtigheid te worden
toegepast, waarbij rekening behoort te worden gehouden met de volgende punten:
OHSAS 18002:2000
- in de meeste organisaties doen zich te weinig ongevallen met verwondingen of gevallen van aan het werk
gerelateerde ziekten voor om daadwerkelijke trends te kunnen onderscheiden van willekeurige invloeden;
- als meer werk wordt verricht door hetzelfde aantal mensen in dezelfde tijd, kan enkel de toegenomen werklast de
oorzaak zijn van een toename in het aantal ongevallen;
- de duur van het ziekteverzuim als gevolg van verwonding of aan het werk gerelateerde ziekte kan worden
beïnvloed door andere factoren dan de ernst van de verwonding of beroepsziekte, zoals een slechte werksfeer,
eentonig werk of slechte verhoudingen tussen leidinggevenden en werknemers;
- ongevallen worden meestal niet vaak genoeg (en soms te vaak) gerapporteerd. De mate waarin wordt
gerapporteerd kan veranderen. Ze kan verbeteren als gevolg van meer bewustzijn bij werknemers en betere
rapportage- en registratiesystemen;
- er zal doorgaans enige tijd verstrijken tussen het falen van het welzijnsmanagementsysteem en het ontstaan van
schadelijke effecten. Bovendien worden vele beroepsziekten gekenmerkt door lange perioden van latente
aanwezigheid. Het is niet wenselijk te wachten totdat de schadelijke gevolgen zich aandienen voordat wordt
beoordeeld of het welzijnsmanagementsysteem werkt,
Er behoren geldige conclusies te worden getrokken en corrigerende maatregelen te worden genomen. Ten minste
eenmaal per jaar behoort de analyse te worden overlegd aan het hoogste leidinggevende niveau, waarna deze wordt
meegenomen in de beoordeling door de directie (zie 4.6).
3) monitoring en communicatie van resultaten
De effectiviteit van arbo-onderzoek en -rapportage behoort te worden beoordeeld. De beoordeling behoort objectief
te zijn en behoort zo mogelijk een kwantitatief resultaat te leveren,
Om lering te trekken uit het onderzoek behoort de organisatie:
- de onderliggende oorzaken van de tekortkomingen in het welzijnsmanagementsysteem en het algemene
management van de organisatie te identificeren, voorzover relevant;
- de bevindingen en aanbevelingen bekend te maken aan de directie en aan relevante belanghebbende partijen (zie
4.4.3);
- relevante bevindingen en aanbevelingen uit onderzoek mee op te nemen in het continue arbo-
beoordelingsproces;
- de tijdige implementatie van beheersmaatregelen en de effectiviteit op langere termijn daarvan te monitoren;
- de lessen die worden geleerd uit het onderzoek naar afwijkingen in de hele organisatie toe te passen, waarbij men
zich op de grote lijnen richt in plaats van zich te beperken tot specifieke maatregelen ter voorkoming van
herhaling van precies dezelfde gebeurtenis in hetzelfde deel van de organisatie.
4) archivering
Dit kan snel en met een minimum aan formele planning worden verricht, of het kan een complexe en op de range
termijn gerichte activiteit betreffen. De betreffende documentatie behoort passend te zijn ten opzichte van de mate
waarin corrigerende maatregelen worden getroffen.
Rapporten en suggesties behoren aan de arbo-vertegenwoordiger van de directie te worden overlegd en voorzover
relevant aan de arbo-vertegenwoordiger van de werknemers, voor analyse en archivering.
De organisatie behoort een register van alle ongevallen bij te houden. Ook incidenten die tot significante
arbogevolgen hadden kunnen leiden, behoren te worden opgenomen. Een dergelijk register is vaak wettelijk
voorgeschreven.
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedures voor ongevallen en afwijkingen;
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 41/54 -
- rapporten over afwijkingen;
- register van afwijkingen;
- onderzoeksrapporten;
- bijgewerkte rapporten voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- input voor de beoordeling door de directie;
- bewijs van evaluaties van de effectiviteit van de genomen corrigerende en preventieve maatregelen.
OHSAS 18002:2000
4.5.3 Registraties en registratiebeheer
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet procedures vaststellen en bijhouden voor het identificeren, bijhouden en verwijderen van arbo-
registraties, evenals resultaten van audits en beoordelingen.
Arbo-registraties moeten leesbaar, identificeerbaar en herleidbaar tot de betrokken activiteit zijn. De arbo-
registraties moeten zo worden opgeslagen en bijgehouden dat ze gemakkelijk zijn terug te vinden en beschermd
tegen beschadiging, achteruitgang of verlies. De bewaartijden ervan moeten worden vastgesteld en geregistreerd.
Registraties moeten worden bijgehouden op een voor het systeem en voor de organisatie passende wijze om
overeenstemming met deze OHSAS-specificatie aan te tonen.
b) bedoeling
De organisatie behoort registraties bij te houden om aan te tonen dat het welzijnsmanagementsysteem effectief
werkt, en dat processes onder veilige omstandigheden worden uitgevoerd. Arbo-registraties waarmee het
welzijnsmanagementsysteem en de overeenstemming met de eisen (schriftelijk) wordt vastgelegd, behoren te
worden opgesteld en bijgehouden, en duidelijk leesbaar en geïdentificeerd te zijn.
c) kenmerkende input
Registraties (die worden gebruikt om overeenstemming met de eisen aan te tonen) die behoren te worden bewaard
zijn bijvoorbeeld:
- registraties van opleidingen;
- arbo-inspectierapporten;
- rapporten van audits van het welzijnsmanagementsysteem;
- consultatierapporten;
- rapporten over ongevallen/incidenten;
- follow-up-rapporten over ongevallen/incidenten;
- notulen van arbo-vergaderingen;
- medische keuringsrapporten;
- gezondheidskundige onderzoeksrapporten;
- registraties van persoonlijke beschermingsmiddelen en onderhoud daarvan;
- rapporten over oefeningen voor noodsituaties;
- beoordelingen door de directie;
- registraties over identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing.
d) proces
De eis van OHSAS 18001 spreekt goeddeels voor zich. Er behoort daarnaast echter ook aandacht te worden
besteed aan:
- de bevoegdheden voor de verwijdering van arbo-registraties;
- de vertrouwelijkheid van de arbo-registraties;
- wettelijke en andere eisen over het bewaren van arbo-registraties;
- aspecten van het gebruik van elektronische media voor de registraties.
De arbo-registraties behoren volledig te worden ingevuld, duidelijk leesbaar te zijn en afdoende te zijn
geïdentificeerd. Er behoort te worden aangegeven hoe lang de registraties behoren te worden bewaard. De
registraties behoren op een veilige plaats te worden bewaard, gemakkelijk terugvindbaar te zijn en tegen verval te
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 42/54 -
worden beschermd. Zeer belangrijke arbo-registraties behoren tegen brand en andere schade te worden beschermd,
al naar gelang, of volgens wettelijke voorschriften.
39
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 43/54 -
OHSAS 18002:2000
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- procedure (voor identificatie, bijhouden en verwijderen van arbo-registraties);
- adequaat opgeslagen en gemakkelijk terugvindbare arbo-registraties.
4.5.4 Audit
a) eis volgens OHSAS 18001
De organisatie moet (een) auditprogramma('s) en procedures vaststellen en bijhouden voor het periodiek uitvoeren
van arbo-audits om: I
a) vast te stellen of het welzijnsmanagementsysteem al dan niet:
1) voldoet aan voorgenomen maatregelen inzake welzijnsmanagement, met inbegrip van eisen van deze
OHSAS-specificatie;
2) goed is ingevoerd en bijgehouden; en
3) effectief is met betrekking tot het verwezenlijken van beleid en doelstellingen van de organisatie:
b) de resultaten van eerdere audits te kunnen beoordelen;
c) informatie te verschaffen over de resultaten van audits aan de directie.
Het auditprogramma van de organisatie, met inbegrip van een eventueel tijdschema, moet zijn gebaseerd op de
resultaten van risicobeoordelingen van de activiteiten van de organisatie, en op de resultaten van eerdere audits.
Om volledig te zijn moeten de auditprocedures het onderwerp en reikwijdte, de frequentie, methodieken van de
audits en auditorcompetenties, alsmede de verantwoordelijkheden en eisen voor het uitvoeren van audits en het
rapporteren van de resultaten bevatten.
Waar mogelijk moeten audits worden uitgevoerd door personeel dat onafhankelijk is van degenen die rechtstreeks
verantwoordelijk zijn voor de beoordeelde activiteiten.
OPMERKING Het woord "onafhankelijk" betekent niet noodzakelijkerwijs afkomstig van buiten de organisatie.
b) bedoeling
Auditing van het welzijnsmanagementsysteem is een proces waarmee de organisatie de effectiviteit van haar
welzijnsmanagementsysteem kan beoordelen en continu kan evalueren. Over het algemeen richt de audit zich op
welzijnsbeleid en -procedures en de omstandigheden en werkwijzen op de werkplek.
Er behoort een intern auditprogramma voor het welzijnsmanagementsysteem te worden vastgesteld waarmee de
organisatie zelf kan beoordelen in hoeverre haar welzijnsmanagementsysteem in overeenstemming is met OHSAS
18001. De geplande audits van het welzijnsmanagementsysteem behoren te worden uitgevoerd door werknemers
van de organisatie en/of door extern personeel dat door de organisatie wordt geselecteerd, om vast te stellen in
hoeverre het welzijnsmanagementsysteem overeenstemt met de (schriftelijk) vastgelegde welzijnsprocedures, en om
te beoordelen of het systeem al dan niet effectief is in het bereiken van de welzijnsdoelstellingen van de organisatie.
In beide gevallen behoort het personeel dat de audits van het welzijnsmanagementsysteem uitvoert in een positie te
zijn om de audits onpartijdig en objectief te kunnen uitvoeren.
OPMERKING lnterne audits van het welzijnsmanagementsysteem richten zich op de prestaties van het
welzijnsmanagementsysteem. Ze behoren niet te worden verward met arbo- of andere veiligheidsinspecties.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- welzijnsbeleidsverklaring;
- welzijnsdoelstellingen;
- welzijnsprocedures en werkinstructies;
- resultaten van identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing;
- wetgeving en goede werkwijzen ('best practice") (voorzover relevant);
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 44/54 -
- rapporten over afwijkingen;
OHSAS 18002:2000
- procedures voor audits van het welzijnsmanagementsysteem;
- vakbekwame, onafhankelijke, interne/externe auditor(s);
- procedures voor afwijkingen.
d) proces
1) audit
Een audit van het welzijnsmanagementsysteem omvat een volledige en formele beoordeling van de mate waarin de
organisatie de welzijnsprocedures en werkwijzen naleeft.
De audit van het arbo-managernentsysteem behoort volgens geplande regelingen te worden uitgevoerd. Er kunnen
aanvullende audits nodig zijn als de omstandigheden daartoe aanleiding geven.
De audits van het arbo-managernentsysteem behoren alleen door vakbekwaam , onafhankelijk personeel te worden
uitgevoerd.
De output van een dergelijke audit behoort gedetailleerde beoordelingen te omvatten van de effectiviteit van de
welzijnsprocedures, de mate waarin de procedures en werkwijzen worden nageleefd, en waar nodig behoren
corrigerende maatregelen te worden geïdentificeerd. De resultaten van de audits van het
welzijnsmanagementsysteem behoren te worden geregistreerd en tijdig aan de directie te worden gerapporteerd.
De directie behoort de resultaten te beoordelen en (waar nodig) effectieve corrigerende maatregelen te nemen.
OPMERKING De algemene beginselen en methoden die in ISO 1 0011-1, ISO 10011-2, ISO 10011-3, ISO 14010,
ISO 14011, ISO 14012 of BS 8800:1996, bijlage F zijn opgenomen, zijn geschikt voor audits van
welzijnsmanagementsystemen.
2) tijdschema
Er behoort een jaarplan te worden opgesteld voor de uitvoering van interne audits van het
welzijnsmanagementsysteem. Deze audits behoren alle activiteiten en processen te omvatten die onder het
welzijnsmanagementsysteem vallen, en hebben tot doel de overeenstemming van het welzijnsmanagementsysteem
met
OHSAS 18001 te beoordelen.
De frequentie en reikwijdte van de audits behoren te worden gerelateerd aan de risico's die zijn verbonden aan het
falen van diverse elementen van het welzijnsmanagementsysteem, aan de beschikbare gegevens over de prestaties
van het welzijnsmanagementsysteem, de output van beoordelingen door de directie, en de mate waarin het
welzijnsmanagementsysteem of de omgeving waarin het wordt toegepast aan wijziging onderhevig is.
Daarnaast kan het nodig zijn aanvullende, ongeplande audits van het welzijnsmanagementsysteem uit te voeren als
er een situatie ontstaat die daar aanleiding toe geeft, bijvoorbeeld na een ongeval.
3) ondersteuning van de directie
Auditing van het welzijnsmanagementsysteem is slechts van waarde als het hoogste leidinggevende niveau zich
volledig committeert aan het concept van auditing van het welzijnsmanagementsysteem en de effectieve
implementatie daarvan binnen de organisatie. Het hoogste leidinggevende niveau behoort de bevindingen en
aanbevelingen van de audits te bestuderen en de nodige maatregelen te nemen binnen een passend tijdsbestek.
Zodra is overeengekomen dat een audit van het welzijnsmanagementsysteem behoort te worden uitgevoerd, behoort
dat op onpartijdige wijze plaats te vinden. Alle betrokken personeel behoort te worden ingelicht over het doel en de
voordelen van de audit. Werknemers behoren te worden aangemoedigd hun volledige medewerking te geven en de
vragen van de auditors eerlijk te beantwoorden.
4) auditors
De audit van het welzijnsmanagementsysteem kan door één of meer personen worden uitgevoerd. Een
teambenadering kan de betrokkenheid en de bereidheid mee te werken verbeteren. Ook kan van een breder aanbod
aan specialistische vaardigheden gebruik worden gemaakt door met teams te werken.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 45/54 -
Auditors behoren onafhankelijk te zijn van het deel van de organisatie of dat van de activiteit die het onderwerp is
van de audit.
41
OHSAS 18002:2000
De auditors behoren volledig inzicht te hebben in hun taak en over de vereiste vakbekwaamheid beschikken om
deze uit te voeren. Ze behoren over ervaring met en kennis van de relevante normen en systemen die ze beoordelen
te beschikken, zodat ze de prestaties kunnen beoordelen en tekortkomingen kunnen identificeren. De auditors
behoren bekend te zijn met de eisen van relevante wetgeving.
Bovendien behoren auditors op de hoogte te zijn van en toegang te hebben tot normen en gezaghebbende richtlijnen
die van belang zijn voor de werkzaamheden die zij uitvoeren.
5) verzameling en interpretatie van gegevens
Welke technieken en hulpmiddelen worden gebruikt om informatie te verzamelen, is afhankelijk van de aard van de
uitgevoerde audit. De audit van het welzijnsmanagementsysteem behoort te bewerkstelligen dat een representatief
deel van essentiële activiteiten wordt beoordeeld, en dat relevant personeel (inclusief arbo-vertegenwoordigers van
werknemers, voorzover relevant) wordt geïnterviewd. Relevante documentatie behoort te worden bestudeerd. Dit
kan de volgende documentatie omvatten:
- documentatie over het welzijnsmanagementsysteem;
- welzijnsbeleidsverklaring;
- welzijnsdoelstellingen;
- arbo- en noodprocedures;
- werkvergunningen en -procedures;
- notulen van arbo-vergaderingen;
- rapporten en registraties over ongevallenincidenten;
- eventuele rapporten of mededelingen van toezichthoudende instanties voor arbeidsomstandigheden of andere
wetgevende instanties (gesprekken, brieven, mededelingen etc.);
- verplichte registers en certificaten;
- registraties van opleidingen;
- auditrapporten van eerdere audits van het welzijnsmanagementsysteem;
- aanvragen voor corrigerende maatregelen;
- rapporten over afwijkingen.
Waar mogelijk behoren controles te worden ingebouwd in de auditprocedures, om foutieve interpretatie of
toepassing van de verzamelde informatie, gegevens of andere registraties te voorkomen.
6) auditresultaten
De inhoud van het uiteindelijke auditrapport voor het welzijnsmanagementsysteem behoort duidelijk, nauwkeurig
en volledig te zijn. Het behoort door de auditor te worden gedateerd en ondertekend. Afhankelijk van de
omstandigheden behoort het rapport de volgende onderwerpen te bevatten:
- doelstellingen en reikwijdte van de audit van het welzijnsmanagementsysteem;
- details van het auditplan, identiteit van de leden van het auditteam en de geïnterviewde
vertegenwoordigers, data waarop de audit werd uitgevoerd en identificatie van de gebieden waarop de audit
betrekking had;
- identificatie van documenten die bij de audit van het welzijnsmanagementsysteem werden geraadpleegd (bijv.
OHSAS 18001, handboek voor welzijnsmanagement);
- gegevens over geïdentificeerde afwijkingen;
- beoordeling van de auditor van de mate van overeenstemming met OHSAS 18001;
- de mate waarin het welzijnsmanagementsysteem in staat is de vastgestelde welzijnsdoelstellingen te bereiken;
- verspreiding van het definitieve auditrapport voor de audit van het welzijnsmanagementsysteem.
De resultaten van de audits behoren zo spoedig mogelijk aan alle relevante partijen te worden overlegd, zodat
corrigerende maatregelen kunnen worden genomen. Er behoort een actieplan van overeengekomen
herstelmaatregelen te worden opgesteld, waarbij wordt aangegeven welke personen verantwoordelijk zijn voor de
uitvoering, wanneer de maatregelen moeten zijn uitgevoerd en welke eisen voor rapportage gelden. Er behoren
regelingen voor follow-up-monitoring te worden vastgesteld, om bevredigende implementatie van de aanbevelingen
te bewerkstelligen.
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 46/54 -
Voorafgaand aan de verspreiding van informatie uit de auditrapporten, behoort te worden beoordeeld in hoeverre
deze informatie vertrouwelijk is.
SAS 18002:2000
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- auditplan/-programma voor het welzijnsmanagementsysteem;
- procedures voor welzijnsmanagementsysteemaudits;
- rapporten van audits van het welzijnsmanagementsysteem, inclusief rapporten over afwijkingen, aanbevelingen en
aanvragen voor corrigerende maatregelen;
- afgetekende/afgehandelde rapporten over afwijkingen;
- bewijs dat de resultaten van de audit aan de directie werden overlegd.
4.6 Beoordeling door de directie
Controle en
corrigerende
rnaatregelen
Inteme Beoordeling Externe factoren
factoren door de
directie
Beleid
Figuur 6 - Beoordeling door de directie
a) eis volgens OHSAS 18001
Het hoogste leidinggevende niveau van de organisatie moet met door haar vast te stellen tussenpozen het
welzijnsmanagementsysteem beoordelen om de continue geschiktheid, adequaatheid en doeltreffendheid ervan te
bewerkstelligen. In het proces van beoordeling door de directie moet zijn bewerkstelligd dat de noodzakelijke
informatie wordt verzameld om de directie in staat te stellen deze evaluatie uit te voeren. Deze beoordeling moet
(schriftelijk) worden vastgelegd.
In de beoordeling door de directie moet aan de orde worden gesteld of het beleid, de doelstellingen en andere
elementen van het welzijnsmanagementsysteem eventueel moeten worden gewijzigd in het licht van resultaten van
arbo-audits, veranderende omstandigheden en de verbintenis tot continue verbetering.
b) bedoeling
Het hoogste leidinggevende niveau behoort de werking van het welzijnsmanagementsysteem te beoordelen om te
bepalen of het volledig is geïmplementeerd en nog steeds geschikt is om het vastgelegde welzijnsbeleid en de
arbodoelstellingen van de organisatie te bereiken.
Bij de beoordeling behoort ook te worden bepaald of het welzijnsbeleid nog steeds passend is. Er behoren nieuwe
of
bijgewerkte welzijnsdoelstellingen voor continue verbetering te worden vastgesteld, passend voor de komende
43
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 47/54 -
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 48/54 -
OHSAS 18002:2000
periode, en er behoort te worden beoordeeld of er wijzigingen nodig zijn in elementen van het
welzijnsmanagementsysteem.
c) kenmerkende input
Kenmerkende input omvat de volgende onderwerpen:
- statistieken van ongevallen;
- resultaten van interne en externe audits van het welzijnsmanagementsysteem;
- corrigerende maatregelen die voor het systeem werden uitgevoerd sinds de vorige beoordeling;
- rapporten van noodsituaties (daadwerkelijke of oefeningen);
- rapporten van de directievertegenwoordiger over de algehele prestaties van het systeem;
- rapporten van middenkader over de effectiviteit van het systeem ter plekke;
- rapporten over processen voor identificatie van gevaren, risicobeoordeling en risicobeheersing.
d) proces
Beoordelingen door de directie behoren regelmatig (bijv. jaarlijks) te worden uitgevoerd. De beoordeling behoort
op de algehele prestaties van het welzijnsmanagementsysteem te zijn gericht en niet op specifieke details, aangezien
deze behoren te worden afgehandeld door de gangbare voorzieningen binnen het welzijnsmanagementsysteem.
Bij de planning van de beoordeling door de directie behoort rekening te worden gehouden met de volgende
aspecten:
- de onderwerpen die aan de orde moeten komen;
- wie daarbij aanwezig behoren te zijn (leidinggevenden, arbo-specialisten en -adviseurs, overig personeel);
- verantwoordelijkheden van afzonderlijke deelnemers met betrekking tot de beoordeling;
- informatie die in de beoordeling behoort te worden ingebracht.
De volgende onderwerpen behoren bij de beoordeling aan bod te komen:
- de geschiktheid van het huidige welzijnsbeleid;
- het vaststellen of bijwerken van welzijnsdoelstellingen voor continue verbetering in de komende periode; de
mate
- waarin de huidige processen voor identificatie van gevaren. risicobeoordeling en risicobeheersing al dan niet
voldoen;
- de huidige risiconiveaus en de effectiviteit van bestaande beheersmaatregelen;
- afdoende beschikbaarheid van middelen (financieel, personeel, materieel);
- de effectiviteit van het arbo-inspectieproces;
- de effectiviteit van het proces waarmee gevaren worden gerapporteerd;
- gegevens over ongevallen en incidenten die zich hebben voorgedaan;
- geregistreerde gevallen waarin procedures niet effectief bleken;
- resultaten van interne en externe audits van het welzijnsmanagementsysteem die werden uitgevoerd sinds de
vorige beoordeling en de effectiviteit van deze audits;
- de mate waarin de organisatie is voorbereid op noodsituaties;
- verbeteringen aan het welzijnsmanagementsysteem (bijvoorbeeld nieuw in te voeren initiatieven of uitbreiding
van
bestaande initiatieven;
- output van eventuele onderzoeken naar ongevallen en incidenten;
- beoordeling van de effecten van voorzienbare veranderingen in wetgeving of technologie.
De directievertegenwoordiger behoort tijdens de vergadering te rapporteren over de algehele prestaties van het
welzijnsmanagementsysteem,
Gedeeltelijke beoordelingen van het functioneren van het welzijnsmanagementsysteem behoren indien nodig met
grotere regelmaat te worden uitgevoerd.
40
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 49/54 -
OHSAS 18002:2000
e) kenmerkende output
Kenmerkende output omvat de volgende onderwerpen:
- notulen van de vergadering;
- aanpassingen van het welzijnsbeleid en de welzijnsdoelstellingen;
- .specifieke corrigerende maatregelen toegewezen aan afzonderlijke leidinggevenden, met streefdata voor de
uitvoering;
- specifieke verbeteringen, waarvoor verantwoordelijkheden worden toegewezen en streefdata worden
vastgesteld;
- een datum voor de beoordeling van corrigerende maatregelen;
- aandachtsgebieden voor de planning van toekomstige interne audits van het welzijnsmanagementsysteem.
45
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 50/54 -
OHSAS 18002:2000
Bijlage A (informatief)
Relatie tussen OHSAS 18001, ISO 14001:1996 en ISO 9001:1994
De basisprincipes voor managementsystemen zijn hetzelfde, los van de activiteit waarvoor het systeem werd
opgezet, zoals kwaliteit, milieu, arbeidsomstandigheden of andere activiteiten van de organisatie. Voor sommige
organisaties heeft het voordelen een geïntegreerd managementsysteem te implementeren, terwijl anderen bij
voorkeur verschillende systemen ontwikkelen op basis van dezelfde managementprincipes. Tabel A.1 toont de
relaties tussen OHSAS 18001, ISO 9001 en ISO 14001, voor organisaties die een van deze internationals normen
voor managementsystemen hanteren en die nu arbeidsomstandigheden in hun managementsysteem willen
integreren. De relaties worden alleen ter informatie weergegeven.
Tabel A.1 - Relatie tussen OHSAS 18001, ISO 14001:1996 en ISO 9001:1994
Paragraaf OHSAS 18001 Paragraaf ISO 14001:1996 Paragraaf ISO 9001:1994
1 Onderwerp en 1 Onderwerp en 1 Onderwerp en
toepassingsgebied toepassingsgebied toepassingsgebied
2 Verwijzingen naar 2 Normatieve verwijzingen 2 Normatieve
andere publicaties verwijzingen
3 Termen en definities 3 Termen en definities 3 Termen en
definities
4 Elementen van het 4 Milieuzorgsysteemeisen 4 Kwaliteitssysteem-
arbo- eisen
managementsysteem
4.1 Algemene eisen 4.1 Algemene eisen 4.2.1 Algemeen (lste zin)
4.2 Welzijnsbeleid 4.2 Milieubeleid 4.1.1 Kwaliteitsbeleid
4.3 Planning 4.3 Planning 4.2 Kwaliteitssysteem
4.3.1 Planning voor 4.3.1 Milieu-aspecten 4.2 Kwaliteitssysteem
identificatie van
gevaren,
risicobeoordelingen en
risicobeheersing
4.3.2 Wettelijke en andere 4.3.2 Wettelijke en andere - -
eisen eisen
4.3.3 Doelstellingen 4.3.3 Doelstellingen en 4.2 Kwaliteitssysteem
taakstellingen
4.3.4 Programma's voor arbo- 4.3.4 Milieuzorgprogramma('s) 4.2 Kwaliteitssysteem
management
(zie vervolg)
46
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 51/54 -
OHSAS 18002:2000
Tabel A.1 (vervolg)
Paragraaf OHSAS 18001 Paragraaf ISO 14000:1996 Paragraaf ISO 9000:1994
4.4 Implementatie en 4.4 Implementatie en 4.2 Kwaliteitssysteem
uitvoering uitvoering
4.9 Procesbeheersing
4.4.1 Structuur en 4.4.1 Structuur en 4.1 Directieverantwoor-
verantwoordelijkheid verantwoordelijkheid delijkheid
4.1.2 Organisatie
4.4.2 Opleiding, bewustzijn 4.4.2 Opleiding, bewustzijn en 4.18 Opleiding
en bekwaamheid vakbekwaamheid
4.4.3 Overleg en 4.4.3 Communicatie - -
communicatie
4.4.4 Documentatie 4.4.4 Documentatie van het 4.2.1 Algemeen (zonder
milieuzorgsysteem 1ste zin)
4.4.5 Beheer van 4.4.5 Documentenbeheer 4.5 Document- en
documenten en gegevensbeheer
gegevens
4.4.6 Beheersing van de 4.4.6 Beheersing van de 4.2.2 Kwaliteitssysteem-
werkzaamheden werkzaamheden procedures
4.3 Contractbeoordeling
4.4 Ontwerpbeheersing
4.6 lnkoop
4.7 Beheersing van door de
klant verstrekte
producten
4.8 ldentificatie en
naspeurbaarheid van
producten
4.9 Procesbeheersing
(zie vervolg)
47
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 52/54 -
OHSAS 18002:2000
Tabel A-1 (einde)
Paragraaf OHSAS 18001 Paragraaf ISO 14000:1996 Paragraaf ISO
9001:1994
4.4.6 Beheersing van de 4.4.6 Beheersing van de 4.15
Behandeling,
werkzaamheden werkzaamheden opslag,
verpakking,
conservering en
aflevering
4.19 Nazorg
4.20
Statistisch
e technieken
4.4.7 Voorbereid zijn en 4.4.7 Voorbereid zijn en - -
reageren op reageren op
noodsituaties noodsituaties
4.5 Controle en 4.5 Controle en corrigerende - -
corrigerende maatregelen
maatregelen
4.5.1 Prestatiemeting en 4.5.1 Monitoring en metingen 4.10 Keuring
en
monitoring
beproeving
4.11
Beheersin
g van
keurings-,
meet- en
beproevin
gsmiddelen
4.12 Keurings-
en
beproevingsstatus
4.5.2 Ongevallen, incidenten, 4.5.2 Afwijkingen en 4.13
Beheersing van
afwijkingen en corrigerende en producten
met
corrigerende en preventieve maatregelen
afwijkingen
preventieve
maatregelen
4.14
Corrigerende en preventieve maatregelen
4.5.3 Registraties en 4.5.3 Registraties 4.16
Beheersing van
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 53/54 -
registratiebeheer
kwaliteits-
registraties
4.5.4 Audits 4.5.4 Milieuzorgsysteem- 4.17 lnterne
audits
kwaliteitsaudits
4.6 Beoordeling door de 4.6 Beoordeling door de 4.1.3
Beoordeling door
directie directie de
directie
Bijlage A Relaties met Bijlage B Relaties met -
ISO 14001:1996 en ISO 9001:1994
ISO 9001:1994
Bibliografie Bijlage C Bibliografie Bijlage A
Bibliografie
(zie OHSAS 18002) Bijlage A Richtlijnen voor gebruik
van de specificatie
OHSAS 18002: 2000
____________________________________________________________________________________________
OHSAS 18002 Richtlijn Implementatie.docx - 54/54 -
OHSAS 18002:2000
Bibliografie
ISO 9001: 1994 Kwaliteitssysteem - Model voor de kwaliteitsborging bij het ontwerpen, ontwikkelen, het
vervaardigen, het installeren en de nazorg
ISO 14001:1996 Milieuzorgsystemen - Eisen en richtlijnen voor gebruik
United Kingdom supplement
BSI standards publications
BRITISH STANDARDS INSTITUTION, LONDON W4 4AL
BS 8800: 1996 Guide to occupational health and safety management systems.
BS EN 30011 - 1: 1993, Guidelines for auditing quality systems auditing - Auditing
BS EN 30011 - 2: 1993, Guidelines for auditing quality systems auditing - Qualification criteria for auditors
BS EN 30011 - 3: 1993, Guidelines for auditing quality systems auditing- Managing an audit programme
BS EN ISO 14001: 1996 Environmental management systems - Specification with guidance for use
Health and Safety Commission/Executive publications
[1] Health and Safety Commission. Management of health and safety at work. 1992
London: The Stationar Office
[2] Health and Safety Executive Successful health and safety management. HS(G) 65.1997. London: The
Stationar Office
49