Kohnstamm Instituut

Onderzoek PreCOOL

Hoofdlijnen van de opzet van PreCOOL2-5 in relatie tot COOL5-18

Kohnstamm Instituut - Universiteit van AmsterdamLangeveld Instituut -Universiteit Utrecht

ITS - Radboud Universiteit Nijmegen

Kohnstamm Instituut

Kernvragen

• Wat zijn de effecten van kinderopvang, peuterwerk en VVE op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van jonge kinderen?

• Wat is het economische en sociale rendement van voorschoolse voorzieningen op lange termijn?• Opleidingsniveau, arbeidsmarktpositie, inkomen.• Psychosociaal welzijn, gedrag, behoefte aan zorg.

Kohnstamm Instituut

Onderzoeksmethode

• Multilevel value added benadering: wat is de netto toegevoegde waarde van professionele voorschoolse opvang, opvoeding en educatie?

• Controle voor overige invloeden (gezin, buurt) èn controle voor vroege kindkenmerken (cognitieve en sociaal-emotionele aanleg).

Kohnstamm Instituut

Twee cohorten• Instellingencohort: kinderen geworven in instellingen

die toeleveren aan COOL5-18 basisscholen (± 4200).• ± 300 instellingen, twee groepen per instelling, ± 7

kinderen per groep.• Gezinscohort: kinderen uit een aselecte steekproef op

basis van CBS-register, uit dezelfde wijken (± 1000).• Geboren tussen 1 april en 1 november 2008.• Alle cohorten: extra kinderen uit achterstandsgroepen.

Kohnstamm Instituut

Overzicht meetmomenten PreCOOL en aansluiting op COOL5-18

Leeftijd 2 3 4-5 5-6 6-7 7-8 8-9 →

Groep 1 2 3 4 5 →

PreCOOL 2010 2011 2012 2013

COOL 2013 2014 2015 2016 →

Kohnstamm Instituut

Gezinsmetingen

Cultuurpedagogische gezinskenmerken (vragenlijst ouders)Taalgebruik, voorlezen, spelletjes, informele educatie

Emotionele gezinskenmerken en risicofactoren (vragenlijst ouders)Opvoedingsstijl en opvoedingsideeënPsychische en sociaal-economische risicofactoren, opvoedersstress, sociale steunMedische risico’s, vroeggeboorte, geboorteafwijkingen

Sociaaleconomische gezinskenmerken (vragenlijst ouders)Etnische herkomst, opleidingsniveau, beroepWerk, gezinsinkomen, vrijwilligerswerk

Gezinssamenstelling en gebruik voorschoolse voorzieningen (vragenlijst ouders)Aantal kinderen, gezinstype, gebruik voorschoolse voorzieningen en opvoedingsondersteuningKeuzeprocessen t.a.v. voorschoolse voorzieningen

Kohnstamm Instituut

Kohnstamm Instituut

KindmetingenMotoriek en exploratie (vragenlijst ouders)Motorische mijlpalen, fijne en grove motoriekExploratiegedrag

Executieve functies en werkgeheugen (tests)Selectieve en executieve aandacht, inhibitie/flexibiliteitVisueel-ruimtelijk en verbaal (werk)geheugenZelfregulatie en impulscontrole

Receptieve en productieve taal (tests, vragenlijsten ouders & leidsters)Klanken onderscheiden, nonwoorden na zeggen Woordenschat, grammatica (woordvormen, zinsstructuur), tekstbegrip

Ontluikende gecijferdheid en geletterdheid (tests)Aantal schatten, vormen benoemen, ordenen, cijferkennisRijmkennis, naam schrijven, letterkennis, woordlezen

Sociaal-emotionele vaardigheden en gedrag (vragenlijsten ouders & leidsters)Temperament, zelfregulatie (‘effortful control’), sociale competentie en probleemgedragRelatie met leidster/leerkracht

Kohnstamm Instituut

Werkgeheugen: Testopstelling

Kind

12

3

45

6

Testleider

Locaties

Kohnstamm Instituut

Grammaticale kennis

Kind hoort:

“De poes bijt de hond”

Kind hoort:

“De man leest”

Kohnstamm Instituut

Ontluikende geletterdheid

– Woordenschat– Leesinzicht (‘wie is er aan het schrijven’, ‘lezen’, enz.)– Letterkennis– Leesvaardigheid (woordjes, zinnetjes)

Waar is …het haar van de jongen? Zie jij het woordje ‘kat’?Wijs aan: woord, punt, hoofdletter,..

Kohnstamm Instituut

InstellingsmetingenStructurele kenmerken en beleid (vragenlijsten leidinggevenden, leidsters)Kosten en openingstijden: prijs per uur, opvang in uren per dag, minimum afnameStaf: etnisch-culturele achtergrond, opleiding, verloop, werkstress, ervaren competentie

Gebruikers: sociaal-economische en etnisch-culturele achtergrond gebruikers

Groepen: verticaal/horizontaal, groepsgrootte, staf-kindratio, stabiliteit

Visie: opvoedingsideeën, pedagogische en educatieve doelen

Structurele kwaliteit: inrichting ruimten, materialen, activiteitenprogramma, gebruik VVE-programma

Proceskenmerken opvang en educatie (observaties, vragenlijst leidsters)Pedagische kwaliteit: positieve en negatieve emotionaliteit, interacties kinderen, groepsprocessenEducatieve kwaliteit: kwantiteit en kwaliteit verbale interactie, ontwikkelingstimulerende activiteiten.Stimulering: Taal, geletterdheid, rekenen, wetenschap en techniek, executieve functies, zelfregulatieOmgaan met verschillen: respect voor andere culturen, sekse-gelijkwaardigheid

Welbevinden kinderen (observaties, vragenlijst leidsters)Emotioneel welbevinden, sociale competentie, probleemgedragRelatie leidster-kind

Kohnstamm Instituut

Kohnstamm Instituut

Beleidsvragen• Wat zijn de effecten van voorschoolse voorzieningen op de ontwikkeling

van kinderen? Wat is het economische en sociale rendement op lange termijn?

• Wat is de validiteit van gangbare (wettelijk vastgelegde) kwaliteitscriteria en daarop gebaseerde kwaliteitsbeoordelingssystemen in de kinderopvang en andere voorschoolse voorzieningen, afgemeten aan de effecten op kinderen en controlerend voor gezinseffecten en vroege kindkenmerken?

• Wat zijn de effecten van huidig beleid (o.a. OKE-wet) op (ontwikkelingen in) het bereik en gebruik, en op (ontwikkelingen in) de pedagogische en educatieve kwaliteit van voorschoolse voorzieningen?

• In welke mate is het gebruik van voorschoolse voorzieningen sociaal- en etnisch-cultureel selectief? Is er een (negatieve) correlatie tussen de pedagogische en educatieve kwaliteit van voorschoolse voorzieningen en sociaal-economische en culturele gezinsachtergrondkenmerken?

Kohnstamm Instituut

Sociaal-economische vragen

• Wat beïnvloedt de keuzen die ouders maken inzake het combineren van zorg en werk? Wat is de invloed van opvangkosten, gemak en toegankelijkheid van de voorzieningen, beschikbare alternatieven, en de (waargenomen) kwaliteit van de opvang? Zijn er modererende factoren zoals opleiding, loopbaanmogelijkheden, inkomen?

• Wat is de relatie tussen de door ouders waargenomen kwaliteit en de kwaliteit volgens wetenschappelijke standaards van voorschoolse voorzieningen?

• Wat is de relatie tussen structurele kwaliteit zoals flexibiliteit van de opvang, groepsgrootte en staf-kind ratio (kostenfactoren) en proceskwaliteit (opbrengstfactoren)? Zijn er mediërende en modererende factoren, bijvoorbeeld het gebruik van speciale (VVE) programma’s, kwaliteitszorgsystemen, staf-samenstelling?

Kohnstamm Instituut

Pedagogische-onderwijskundige vragen• Wat zou het richtpunt moeten zijn van voorschoolse educatie, met het oog

op lange termijn effectiviteit: zogenaamde learning-related skills (executieve functies, zelfregulatie) of schoolse vaardigheden (geletterdheid, gecijferdheid, Nederlandse taal)? Of beide?

• Wat is effectiever: het werken met een gestructureerd (VVE) programma of zelf – als team – vormgeven aan pedagogische en educatieve kwaliteit en ontwikkelingsstimulering? Of beide? Wat beïnvloedt de implementatie-getrouwheid bij VVE-programma’s?

• Wat zijn de belangrijkste kenmerken en determinanten van professionaliteit van de pedagogisch medewerkers en leidsters: opleidingsniveau, aanvullende specifieke training, begeleiding op de werkvloer, methodisch werken, …?

Kohnstamm Instituut

Ontwikkelingspsychologische vragen• Zijn er interactie-effecten op de ontwikkeling van kinderen van

gezinskenmerken en instellingskenmerken? Is er sprake van compensatie, versterking, of juist ondermijning van de gezinsopvoeding? In hoeverre beïnvloedt de structuur- en proceskwaliteit van voorschoolse voorzieningen de gezinsopvoeding, en wat zijn hierbij ondersteunende en verstorende mechanismen?

• Is er ‘differential susceptibility’, d.w.z. zijn sommige kinderen (afhankelijk van temperament, gedragsontwikkeling, sekse en cognitieve vermogens) meer gevoelig voor pedagogische en educatieve kwaliteitsverschillen dan andere kinderen?

Kohnstamm Instituut

Dank u!