Ons Brabant is groen! · 2015-01-12 · Ons Brabant is groen!, programma statenverkiezingen 2015-2018 3 1. Inleiding In deze tijd is niets meer vanzelfsprekend. Steeds meer mensen

Ons Brabant is groen!, programma statenverkiezingen 2015-2018 1

Ons Brabant is groen!

Verkiezingsprogramma statenverkiezingen 2015 - 2018

’s-Hertogenbosch, 1 december 2014


Inhoud

1. Inleiding .........................................................................3

2. Gezonde landbouw .........................................................5

3. Vitale natuur.................................................................10

4. Duurzame economie .....................................................17

5. Schone mobiliteit..........................................................23

6. Levendig Brabant..........................................................26

7. Faciliterend bestuur......................................................30

8. Financieel kader ...........................................................33


1. Inleiding

In deze tijd is niets meer vanzelfsprekend. Steeds meer mensenplaatsen vraagtekens bij de bestaande verhoudingen. Ze lopen vooruitop de gevestigde politiek en gaan zelf aan de slag in hun dorp of stad:met zorgcorporaties, stadslandbouw en energiecorporaties. GroenLinkssteunt deze beweging en wil daarom helpen de samenleving anders teorganiseren. Ook hier in ons eigen Brabant.

De voortgaande schaalvergroting en industrialisatie van de landbouw vormeneen directe bedreiging voor onze volksgezondheid en natuur. Tegelijkertijdzetten de megastallen en grootschalige installaties voor bio-vergisting deinnovatieve, duurzame landbouw op achterstand. Een vergelijkbare situatie zienwe in onze energievoorziening. Doorgaan met kolen en gas of zelfs schaliegas,vergroot de milieuproblemen en zet een rem op de ontwikkeling van zonne- enwindenergieprojecten.

Onze ecologische voetafdruk overtreft onze planeet inmiddels meerdere malen.Of het nu gaat om onze energie, de zorg, ons voedsel, de natuur, de banken ofde bouw, de verbinding tussen mensen en systeem is verbroken geraakt. Datmoet en kan anders.

Samen werken aan een duurzame samenlevingDat het anders kan, bewijzen veel Brabanders al. Overal werken mensen aansociale, economische en culturele netwerken en projecten. Vrijwel iedereBrabantse gemeente heeft inmiddels wel een energiecoöperatie. Bewoners enbedrijven werken er samen aan energiebesparing en aan het opwekken vangroene stroom. Bewoners zijn zelf aan de slag met biologische stadslandbouw,met zorgen voor elkaar of het bouwen van ecologische huizen. Gewonesupermarkten verkopen duurzame producten omdat hun klanten daar omvragen. Meer en meer creatieve maakbedrijfjes zien het daglicht. De komst van3D-printing speelt daarbij een onmiskenbare rol. Zelfstandige professionalsverenigen zich in innovatieve samenwerkingsprogramma’s en richten samenfondsen op als verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. Kritische burgersvinden elkaar snel via sociale media. En steeds meer bedrijven, van klein totgroot, zijn bezig materialenkringlopen te sluiten en groene stroom op te wekken.Zo ontstaat een nieuwe, duurzame samenleving met een nieuwe democratie ensociale samenhang, gebaseerd op kleinschaligheid, gesloten kringlopen,zelfbeschikking, kennisuitwisseling, vertrouwen, aandacht en kwaliteit.

Ons Brabant is Groen! We weten elkaar te vinden in onze dorpen en steden enputten kracht uit onze samenwerking. Wij Brabanders maken samen detoekomst. En die toekomst is duurzaam: open, eerlijk en in harmonie met hetmilieu.

Heldere keuzesWat we daarom nu meer dan ooit nodig hebben, is een politiek die deze nieuwesamenleving omarmt, aanmoedigt en de ruimte geeft. Om zo een omslag naar


een duurzame samenleving te realiseren. GroenLinks staat voor deze nieuwepolitiek. Wij staan voor een groen en solidair Brabant. Een open, innovatieveBrabantse samenleving met ruimte voor ontplooiing en kansen voor iedereen.Een samenleving waarin we zorgvuldig omspringen met ruimte, energie engrondstoffen. Waar we rekening houden met iedereen en ruimte geven aan deonderstroom aan maatschappelijke veranderingen. En waar welvaart enwerkgelegenheid worden gecombineerd met een schoon milieu en dierenwelzijn.Daarom maken we heldere keuzes die we in dit programma nader toelichten.

Wij kiezen voor:1. gezonde landbouw2. vitale natuur3. duurzame economie4. schone mobiliteit en5. een levendig Brabant

Kies voor een groene toekomst voor Brabant: kies GroenLinks!Natuurlijk kunnen we de omslag in onze samenleving alleen helpen versnellenals u als kiezer ons daartoe het mandaat geeft. Daarom hopen wij dat onzehouding en standpunten voor u redenen zijn om te stemmen op de meestgroene, solidaire en toekomstgerichte partij van Brabant: GroenLinks!


2. Gezonde landbouw

Het is hoog tijd om de veestapel in Noord-Brabant te verkleinen. Tijd omte stoppen met de overproductie voor de export en tijd om te stoppenmet schadelijke bestrijdingsmiddelen. Wat GroenLinks betreft zetten wein op dierenwelzijn en kwaliteitsproducten. Ons voedsel moet gezond,lekker, veilig en eerlijk zijn.

Verkleining van de intensieve veehouderijGroenLinks wil een verkleining van de intensieve veehouderij in Brabant. Geendieren erbij! Wij willen een echte transitie van de veehouderij door geen ruimtete geven aan nog meer vee in Brabant. Als op nationaal niveau dedierenproductierechten verdwijnen, voert Brabant wat ons betreft een systeemvan dierenproductierechten in. Wij willen dat in de Brabantse veehouderij hetdierenleed stopt. Geen veevervoer in te krappe vrachtwagens, onverdoofdstaartjes afbranden, geen daglicht, geen wroetplekken en ruimte voor natuurlijkgedrag. Als de risico’s voor de gezondheid van mens en dier (zoals Q koorts enandere infectieziekten groot blijven is een versnelde inkrimping van de veestapelonvermijdelijk. GroenLinks is voor de noodzakelijke afbouw van de intensieveveehouderij in Brabant door een sluitend systeem van dierenproductierechtengekoppeld aan provinciale compartimentering, grondgebondenheid en adequatewet- en regelgeving met consequente handhaving en een saneringsfonds.

Geen megastallenGroenLinks is en blijft tegen megastallen. Die vormen het trieste symbool vaneen failliet landbouwsysteem. De veestapel dient ingekrompen te worden tot ereen balans is bereikt met grondgebonden bedrijfsvoering, zodat er geenmestfabrieken nodig zijn. Wij willen dat landbouwbedrijven kwaliteitsproductenleveren tegen een eerlijk en rechtvaardig inkomen voor boerengezinnen. Dat isgoed voor de landbouw en goed voor Brabant.

Met een aandeel van rond de 60% is de landbouw een belangrijke gebruiker vande landelijke ruimte tussen steden en dorpen in onze provincie. Het overgrotedeel van de landbouwproductie wordt geëxporteerd. De intensieve veehouderij,maar ook andere landbouwsectoren zorgen tegelijkertijd voor een enormeaanslag op het milieu. Dit komt doordat door de landbouw meer meststoffen,zoals fosfaat en stikstof, in de vorm van kunstmest en dierlijke mest op het landworden gebracht dan de gewassen kunnen opnemen. Onze gezondheid ishierdoor in gevaar. In sommige delen van Brabant is de situatie zo uit de handgelopen, dat mensen echt ziek worden van het grondwater en de vervuilde lucht.GroenLinks wil daarom een fundamentele verandering van onze landbouw.

Circulaire en biologische landbouwWij staan voor een circulaire landbouw. Als het aan ons ligt, zijnlandbouwbedrijven grondgebonden en werken ze met omwonenden enomliggende bedrijven samen op basis van een duurzame bedrijfsvoering metgesloten kringlopen. Dat de groeiende behoefte aan biologische producten tot nu


toe niet leidt tot een groei van het aantal biologische boerenbedrijven is eengemiste kans. Veel biologische producten moeten nu nog te vaak uit hetbuitenland komen.

GroenLinks ondersteunt de uitbreiding van de biologische landbouw, deproductie van streekproducten en de verbreding van de landbouw. Biologischebedrijven zijn kampioenen in het verantwoord benutten van ruimte in balans metde omgeving. Ook verbreding van de landbouw met toerisme en recreatie zorgtvoor de verbinding tussen mensen uit de stad en zij die in het buitengebiedwonen.

Natuurlijke veeteelt als toekomstbeeldAls het aan ons ligt, staat Brabant bekend als koploper in de duurzamelandbouw. Het vlees komt van boerderijen waar de varkens buiten lopen en inmodderpoelen baden. De dieren groeien op zonder groeibevorderaars en metvoedsel uit de regio. Boeren van biologische bedrijven kunnen een goedeboterham verdienen en ze werken in een gezonde omgeving. Hun kennis vanmilieuvriendelijke technieken is een belangrijk exportproduct.

Alle melkkoeien lopen in het weideseizoen dagelijks in kruidenrijke weidenwaar vlinders en bijen vliegen. We willen terug naar meer houtsingels,houtwallen, erfbeplantingen en poelen op de landbouwbedrijven. Dieversterken het karakteristieke van het Brabantse landschap en ze versterkende biodiversiteit. Alle landbouwbedrijven zijn innovatief en werken circulair:mest is een zuiver product en het is van belang voor de bodemvruchtbaarheid.Het kan 1 op 1 worden ingezet voor de bemesting van de gewassen die debedrijven produceren. Gewassen die worden verwerkt door het eigen bedrijf ofvoor eigen veevoer. Gewasbeschermingsmiddelen die nodig zijn, vormen geengevaar voor het milieu, mens of dier. Veel bedrijven produceren biologisch enonderscheiden zich door hoogwaardige kennis van het sluiten van kringlopen.Burgers en boeren leven en werken in goede harmonie in een gezond landelijkgebied met schoon water en frisse lucht.

Ondersteunend provinciaal beleidGroenLinks wil dat de veestapel wordt verkleind. Hierdoor verdwijnt hetmestoverschot en daarmee de aanslag op de lucht-, water- en bodemkwaliteit.In het verlengde hiervan neemt het risico voor de volksgezondheid af. Ook kandoor verkleining van de veestapel de verdere verstening van het landelijkgebied, met stallen en mestfabrieken, een halt worden toegeroepen.

Als Brabant serieus werk wil maken van een transitie van de agrarische sector,dan mogen bouwblokken en regels niet telkens opnieuw opgerekt te worden,maar dient het principe ‘grondgebonden bedrijfsvoering’ serieus genomen teworden in zowel beleid, uitvoering als handhaving.

GroenLinks vindt dat de provincie een strikt beleid moet blijven hanteren voorhet gebruik van teelt-ondersteunende voorzieningen, zoals kassen, folietunnels


en containervelden. Deze moeten altijd aangesloten zijn op de bouwkavels enmogen niet verspreid worden over het landschap. Ook moet er meer sturingkomen voor de huisvesting van (tijdelijke) arbeidsmigranten die in de landbouwwerkzaam zijn.

Landbouw als bedreiging voor de gezondheidDe enorme veestapel in Brabant is zó groot, dat die een bedreiging vormt voorde volksgezondheid en het woon-, leef- en werkklimaat in Brabant.Dat bleek onder meer tijdens de uitbraak van Q-koorts die enorm veelmenselijk en dierlijk leed met zich meebracht. Dit mag de Brabantsegemeenschap niet nog een keer overkomen, vanuit menselijk noch vanuiteconomisch oogpunt.

De aanscherping van de bemestingsnormen leidden tot gesleep met mest. Datneemt alleen maar toe. Mestfabrieken en mestbewerking zijn daardoor geenoplossing maar een extra risico. Met lozingen van restwater komen resistentebacteriën en medicijnresten in het oppervlaktewater.

Vervuild grond- en oppervlaktewater zijn een bedreiging voor het drinkwater.De productie door de Brabantse industrie is afhankelijk van het grondwater.De Brabantse natuur verstikt onder tonnen ammoniak uit de veehouderij. Hetkost de maatschappij handenvol geld om de natuur overeind te houden.Natuur die zo belangrijk is voor de biodiversiteit en voor de leefbaarheid vanonze omgeving.

Aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen zitten grote nadelen. Debiodiversiteit in het landelijke gebied is nog nooit zo slecht geweest. Akker- enweidevogels, bijen en vlinders komen steeds minder in Brabant voor, onderandere door het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Daaruit blijkt dat onzeleefomgeving nog steeds achteruit gaat. Al onze regelgeving en investeringenten spijt.

Zorg voor een duidelijke stem in Provinciale Staten. GroenLinks wil dat devervuiling en het dierenleed stopt!

Een actieve rol van de provincieGroenLinks wil dat de provincie Noord-Brabant actief stuurt op verminderingvan het aantal dieren. Een saneringsfonds voor het afbreken van stallen juichenwe toe. GroenLinks vindt dat de provincie de problematiek van de intensieveveehouderij ten onrechte heeft versmald tot ‘geur, fijnstof en beleving’ endaarmee de werkelijke omvang van overlast en schade van de intensieveveehouderij ontkent. Die bestaat namelijk ook uit de totale omvang van deveestapel en de daarmee samenhangende veedichtheid, risicovolle mix vandieren, het gigantische mestoverschot en overschrijding van allerleimilieunormen.


GroenLinks wil dat de provincie de ontwikkeling en afzet stimuleert van schonestreekproducten en biologische landbouw. We willen dat technologischeontwikkelingen worden bevorderd waarbij geen bestrijdingsmiddelen nodig zijn.

De provincie is wat ons betreft verbinder van huidige én nieuwe ketenpartnersdie samen streven naar een economisch, ecologisch en sociaal gezond Brabant.Verbreding van de landbouw draagt bij aan het versterken van de economie, hettoerisme, het Brabantse landschap en de biodiversiteit in het landelijke gebied.In onze visie is de landbouw geen bedreiging meer voor het vestigingsklimaat inBrabant, maar een essentieel onderdeel hiervan.

Dialoog en (bindend) referendumDe burgers in Brabant, dus niet alleen direct omwonenden van intensieveveehouderijen, verdienen de steun van het regionale bestuur. Stank,ziekteverwekkers, water- en luchtvervuiling vanuit agrarische ondernemingenkomt als eerste bij hen terecht. We hebben in Brabant de belangen van burgers(leefbaarheid, volksgezondheid) en het milieu te lang genegeerd. Veelregelgeving schiet bovendien ernstig tekort en is vooral gericht op het ter willezijn van de agrarische sector. Bewoners krijgen daarnaast te weinig ofmisvormde informatie. GroenLinks vindt dat de politiek zijn verantwoordelijkheidmoet nemen en problemen niet mag afschuiven naar burgers. Te beginnen methet serieus nemen van de mening van burgers. GroenLinks vindt daarom dat ereen (bindend) referendum moet komen over de toekomst van de intensieveveehouderij in Brabant.

De provincie Noord-Brabant heeft toegezegd dat dit soort praktijken tot hetverleden gaan behoren. De Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij geldtvanaf nu. GroenLinks vindt dat ontwikkeling altijd samen gaat metvermindering van stank en uitstoot van ammoniak en fijnstof. GroenLinks vindtdat de provincie in urgentiegebieden een regierol moet pakken in deomgevingsdialoog tussen veehouders, gemeenten en omgeving. De bewonersdie aanschuiven aan die dialoogtafel moeten voldoende kennis en informatie tothun beschikking hebben. Anders is van een evenwichtige dialoog - en daarmeeeen evenwichtig besluit over een urgentiegebied - geen sprake. Bewonersverdienen vanuit de regionale overheid de maximale steun om zich teweer testellen tegen ondernemers met vooral economische belangen. Natuur-,leefbaarheids- en gezondheidsbelangen zijn in de omgevingsdialoog, watGroenLinks betreft, even belangrijk als economische belangen.

Programmapunten gezonde landbouw1. De intensieve veehouderij in Brabant wordt verkleind. In de Verordening

Ruimte blijft het uitbreidingsverbod voor de intensieve veehouderijgehandhaafd. GroenLinks is en blijft tegen megastallen.

2. De intensieve veehouderij in Brabant wordt afgebouwd door een sluitendsysteem van dierenproductierechten gekoppeld aan provincialecompartimentering, grondgebondenheid, adequate weten regelgeving metconsequente handhaving en een saneringsfonds.


3. De provincie neemt een regierol om in urgentiegebieden een eerlijke entransparante omgevingsdialoog tussen veehouders, omwonenden engemeenten te organiseren.

4. De veestapel in Brabant wordt voorts verkleind door het intrekken (en nietopnieuw uitgeven) van milieuvergunningen en toepassing van de Wet Dierenen eigen provinciale regelgeving die de Wet Programmatische AanpakStikstof overstijgt.

5. In de Verordening Ruimte wordt de uitbreiding van melkveehouderijbedrijvengekoppeld aan de grond in de directe nabijheid van het bedrijf. Hierdoorwordt versnippering van het buitengebied tegengegaan.

6. Er worden geen nieuwe vergunningen afgegeven aan bedrijven die eengevaar zijn voor de volksgezondheid, zoals nertsfabrieken en geitenstallen.

7. Er worden eveneens geen nieuwe vergunningen afgegeven voorgrootschalige mestfabrieken onder het mom van duurzaamheid.Mestfabrieken ontvangen geen financiële bijdragen (meer) van de provincie.

8. Er moeten duidelijke regels komen voor het bouwen van nieuwe rijhallenvoor de paardensport. De ongebreidelde ontwikkeling die nu plaats vindtmoet een halt worden toegeroepen.

9. Glastuinbouw wordt geconcentreerd in daarvoor aangewezen gebieden.Uitbreiding van solistische glastuinbouw wordt niet toegestaan.Oude kassen worden gesaneerd.

10. In de Provinciale Milieuverordening wordt een verbod opgenomen op hetgebruik van kankerverwekkende bestrijdingsmiddelen.

11.Biologische landbouw wordt bevorderd met financiële bijdragen vooronderzoek, kavelruil en een stimuleringsfonds.

12. Er komt een stimuleringsfonds voor het bevorderen van regionale,grondgebonden productie én afzet van biologische producten die voldoen aanhet EKO-keurmerk.

13.De handhaving wordt verscherpt op het gebied van mestgebruik, mestopslag,mestverwerking en -bewerking, het gebruik van luchtwassers en co-producten, bodemverontreiniging, lozingen en gebruik vanbestrijdingsmiddelen.

14.Het huidige beleid voor het gebruik van tijdelijke teeltondersteunendevoorzieningen blijft gehandhaafd.

15. Er komt meer sturing op het punt van huisvesting van (tijdelijke)arbeidsmigranten in de landbouw.

16.Bij alle ontwikkelingen in het landelijke gebied staat aandacht voor hetlandschap en biodiversiteit voorop. Werkzaamheden voor het onderhoudenvan het landschap en het bevorderen van de biodiversiteit worden beloond.

17.GroenLinks wil het opwekken van duurzame energie door ondernemers enbewoners bevorderen. Beide groepen moeten in gelijke mate kunnenprofiteren van stimuleringsmaatregelen. Onder duurzame energie verstaatGroenLinks écht hernieuwbare bronnen zoals zon, wind, water (bijvoorbeeldgetijdewisselingen); echter niet het op grote schaal verbranden en ofvergisten van biomassa en/of mest afkomstig van import, transport over eenafstand groter dan 30 kilometer en/of lokaal geproduceerde biomassa die tenkoste gaat van de voedselvoorziening van mens en dier.


3. Vitale natuur

Natuur en landschap zijn kenmerkend voor Noord-Brabant. Ze zijnbelangrijk voor onze gezondheid, ons welzijn en de biodiversiteit én zezijn belangrijk voor het vestigings- en woonklimaat. Bovendien verhoogteen robuust landschap de weerbaarheid tegen klimaatverandering.

GroenLinks wil investeren in natuur omdat het aantal planten diersoorten nogsteeds dalende is. Daarom zetten wij ons in voor de verbetering van de kwaliteiten het behoud van de kwantiteit van natuur. Daarnaast willen wij deverrommeling van het platteland stoppen om de open ruimte en demozaïekstructuur van Noord-Brabant te behouden. Wij vinden dat denoodzakelijke ruimte voor wonen en werken zoveel mogelijk gevonden moetworden binnen de bebouwde kom.

Om de terugloop van de biodiversiteit om te buigen naar vooruitgang wilGroenLinks niet alleen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) realiseren maarook investeren in natuur buiten de EHS. GroenLinks wil de biodiversiteit ookverbeteren door het stimuleren van een gezonde landbouw.

Versnelde invoering Ecologische HoofdstructuurNu het tweede kabinet-Rutte weer geld beschikbaar stelt voor de voltooiingvan de EHS wil GroenLinks vasthouden aan de oorspronkelijke taakstellingvan de provincie. We zien nu ook mogelijkheden om de EHS eerder terealiseren dan pas in 2028.

Bescherm groene ruimten tegen ongebreidelde verstedelijkingProvinciale Staten stellen in de Verordening Ruimte (VR) de kaders voorruimtelijke ontwikkeling van de gemeenten. Bovendien heeft de provincie eencoördinerende en handhavende rol, zoals ook bij de bescherming van de EHS ofde keuze van nieuwe uitbreidinglocaties.

Verstedelijking dient een halt te worden toegeroepen, zodat de groene, openruimten tussen steden en dorpen niet verder worden aangetast. Het huidigebeleid biedt daarvoor nog te weinig bescherming. GroenLinks vindt daarom datde Provincie in de VR moet vastleggen dat gemeenten eerst de ruimte binnen debestaande bebouwing optimaal benutten. Verzoeken van gemeenten om de EHSof de Groenblauwe Mantel te wijzigen in integratie stad-land worden in principeafgewezen. GroenLinks wil de definitie voor deze gebieden aanscherpen. Zokan beter sturing worden gegeven aan gemeentelijke initiatieven.


Compensatie van natuurgebieden voorafAls aantasting van natuur en landschapswaarden onvermijdelijk is en er geenalternatieven voorhanden zijn, dient compensatie plaats te vinden. Compensatievan schade aan de natuur dient vóóraf plaats te vinden, moet proportioneel zijnen adequaat bijdragen aan het herstel van de aangerichte schade. GroenLinkswil geen financiële compensatie, maar alleen compensatie van natuur in deomgeving van de aantasting. Daarnaast wordt er voor ieder verlies aanbuitengebied van de betreffende gemeente een verplichte investering in deversterking van de landschappelijke kwaliteit gevraagd. Een regionalelandschapsvisie met een landschapsfonds vormt hiervoor de basis.

Verstening van het landschap vindt nu ook nog plaats als agrarische activiteitenbeëindigd worden. In veel gevallen mogen de betreffende boeren dan elders eenveel groter bedrijfsgebouw of woning bouwen terwijl op de achtergelaten locatieandere niet agrarische bedrijfsmatige activiteiten gaan plaatsvinden.GroenLinks wil dat daar alleen kleinschalige activiteiten en woonvormen mogenworden ontwikkeld. Dus geen activiteiten die thuishoren op bedrijventerreinen.

Realisatie van Ecologische HoofdstructuurDe Natura 2000-gebieden worden momenteel onvoldoende beschermd doorforse overschrijding van de stikstofnormen. De provincie moet wet- enregelgeving beter en consequent handhaven. Om de voorwaarden voor gezondenatuur te scheppen en de biodiversiteit te vergroten, moet ook de beschermingvan de natuur buiten de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) onverkortgehandhaafd blijven. Vermesting, verdroging, stikstofuitstoot en slechtewaterkwaliteit worden volgens EU-richtlijnen aangepakt.

GroenLinks wil een versnelling van de realisatie van de EHS, zodat deze al voor2028 is voltooid. Ook voor de realisatie van de Ecologische Verbindingszones(EVZ) moet er extra budget komen. Door de krappe financiële situatie van veelgemeenten dreigt de realisatie hiervan volledig te stagneren. De provincie magrondom EHS en Natura-2000-gebieden géén Natuurbeschermingsvergunningenmeer verlenen.

Betere bescherming van Natura 2000-gebiedenGroenLinks wil dat de beheerplannen voor de Natura 2000-gebieden uitgevoerdworden en dat de provincie erop toe ziet dat er geen aantastingen van dezegebieden meer plaatsvinden. Daarom is het noodzakelijk dat destikstofdeposities dalen. Het opstellen van het beleidsprogrammaProgrammatische Aanpak Stikstof (PAS) lijkt daar niet in te gaan voorzien.Daarom wil GroenLinks dat de provincie zelf strengere regels opstelt, zodat deuitstoot en neerslag van ammoniak sneller daalt. GroenLinks wil voorkomen datdoor afgifte van Natuurbeschermingswetvergunningen de aantasting van denatuur niet meer te stoppen is. Zolang hier geen duidelijke maatregelen voorzijn genomen willen wij dat er geen nieuwe vergunningen op basis van deNatuurbeschermingswet worden afgeven.


Ontwikkel Landschappen van Allure en nationale parkenDe ontwikkeling van de Landschappen van Allure kan wat GroenLinks betreftworden voortgezet. Hier liggen kansen om natuur en recreatie in hetbuitengebied te combineren. Zo kunnen veel mensen genieten van natuur in hunomgeving. GroenLinks vindt dat de recreatie wel alleen mag plaats vinden aande randen van deze natuurgebieden, zodat fauna en flora op kwetsbare plekkenin de natuur niet worden verstoord. In deze gebieden kunnen oorspronkelijkeinheemse diersoorten worden geïntroduceerd.

De jacht op de wilde zwijnen moet stoppen. GroenLinks wil beheersing van depopulatie door bijvoorbeeld geboortebeperking. We willen een leefgebied voorwilde zwijnen en een compensatieregeling voor boeren. Dit is vele malengoedkoper dan handhaving op de zogeheten 0-lijn. Jagen is in onze ogen eenlaatste redmiddel. GroenLinks wil dat de provincie in haar verordening opneemtdat er eerst aantoonbaar diervriendelijkere manieren van verjagen wordeningezet, voordat tot afschot wordt overgegaan. Denk daarbij aan de inzet vanvangkooien of het milieuvriendelijk afdekken van gewassen om spreeuwen bij defruitteelt weg te houden. Bij de uitvoering van de Flora- en Faunawet zou watGroenLinks betreft meer geïnvesteerd moeten worden in diervriendelijkemethoden voor schadebestrijding. Zo kunnen de waterschappen wordengestimuleerd proefgebieden aan te wijzen waarin muskus- en beverratten nietmeer bestreden worden en die zich bovendien lenen voor de introductie van deotter.

Brabant kent een aantal parken dat uniek is in Nederland, zoals de Biesbosch ende Loonse en Drunense Duinen. Nu het rijk geen financiële steun aan dezeparken geeft, vindt GroenLinks dat de provincie in goed overleg met de parkendient te zorgen voor hun levensvatbaarheid. Bij alle Landschappen van Allure enNationale Parken wil GroenLinks blijvende aandacht voor natuureducatie envoor de inzet van vrijwilligers. De provincie dient hier op in te zetten.

Extra budget voor voltooiing Ecologische HoofdstructuurMede door de inzet van GroenLinks heeft de Provincie Noord-Brabant extrabudget gereserveerd voor de voltooiing van de EHS. Ook heeft de inzet vanGroenLinks ertoe geleid dat het landschap is verbeterd door o.a. hetglastuinbouwgebied bij Prinsenbeek te verkleinen en doordat er een glas-voor-glasregeling komt om alleenstaande kassen te slopen.

Werk aan gezonde luchtFijnstof, ziekteverwekkers, stikstof, stankoverlast. De lucht in Brabant is verrevan schoon. De provincie heeft een belangrijke rol in het tegengaan van stanken luchtvervuiling. De uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide veroorzaakt demeeste gezondheidsschade. Vooral kinderen en mensen metademhalingsproblemen ondervinden hiervan de schade. Vervuilde lucht heeftinvloed op hun luchtwegen en hersenontwikkeling. Kinderen die wordenblootgesteld aan vervuilde lucht, hebben bijvoorbeeld dertig procent meer kansop Astma en COPD. GroenLinks vindt dat de provincie ernstig tekortschiet rond


de handhaving van luchtwassers. Zelfs na jaren van waarschuwen blijkt er geenverandering te komen in het gedrag van veehouders. Diverse wetten zijntoegesneden op de belangen van de veehouderij (en industrie) en onvoldoendeop het verbeteren van het leefklimaat en het milieu. GroenLinks vindt daaromdat de provincie er bij regering en Tweede Kamer op moet aandringen om deWet Geurhinder en Veehouderij aan te scherpen en wel zo dat volgendestankbronnen worden meegeteld:1. Uitrijden van mest op het land2. Mestfabrieken3. Melkveehouderij4. Nertsenhouderij

Drastische afbouw van bestrijdingsmiddelenSteeds meer wordt bekend over de effecten van het massale gebruik vanbestrijdingsmiddelen. De zeer giftige neonicotinoïden voorop. Toegestanehoeveelheden bestrijdingsmiddelen worden vaak fors overschreden. Bekend énbewezen is inmiddels dat deze middelen schadelijk zijn voor insecten en langaanwezig blijven in het water. Omdat het gebruik van deze middelen een grotebedreiging van de biodiversiteit is, wil GroenLinks dat het gebruik hiervandrastisch wordt afgebouwd. We willen chemische bestrijdingsmiddelen verbiedenen roepen de industrie op om te komen met innovaties om op een duurzamemanier gewassen te beschermen.

Herstel waterstanden en waterkwaliteitWater is de basis van ons bestaan. Waterkwaliteit en -kwantiteit hebben deallerhoogste prioriteit en gaan alle Brabanders aan. GroenLinks wil dat deprovincie de regie oppakt waar het gaat om gebruik, vervuiling, verzuring enverdroging. In gebieden met kwetsbare natuur, zoals vennen, en in Natura 2000gebieden moet wateronttrekking beperkt worden. De bedreiging van hetwegvallen van zogenaamde kwelstromen moet worden weggenomen. Vaak zijnagrarische activiteiten op naastgelegen percelen de oorzaak van verdroging.

Diverse rapporten wijzen uit dat de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewaterop veel plaatsen in Brabant, ondanks decennialang overheidsbeleid, nog steedsniet aan de gestelde normen voldoet. Inmiddels zijn vanwege deze vervuilingalle waterwinstations in Oost-Brabant (ten oosten van de Peelrandbreuk)gesloten.. Desondanks is nog dit jaar in Brussel afgesproken dat agrariërs ruimtekrijgen om meer meststoffen dan de EU-norm op het land uit te rijden.GroenLinks vindt dit niet verantwoord en zet zich in om aan deze regeling eeneinde te maken

Provincie en waterschappen hebben een taak om de verdroging tegen te gaan.GroenLinks wil een juiste analyse van het regionale hydrologische systeem.De vennen moeten worden beschermd en de kwetsbare natuur moet zichkunnen herstellen. Alleen met het juiste beleid en de bijbehorendevergunningsverlening, toezicht en handhaving, blijft onze mooie Brabantsenatuur behouden. GroenLinks is voor de introductie van een provinciale


‘watertoets’. Bij de toekenning van een functie aan een stuk grond wordt geenrekening gehouden met de bodemgesteldheid. Door een bindende watertoets teintroduceren die sturend is in de ruimtelijke ordening, kan worden voorkomendat gewassen niet worden verbouwd op ongeschikte, te natte of te droge, grond.Dit voorkomt uitputting en ondoelmatig gebruik van schaarse middelen zoalswater.

Al heel lang wordt er in West-Brabant gesproken over de uitvoering van de visieDeltawateren. GroenLinks vindt dat er genoeg gepraat is en dat de provincie dekomende tijd het voortouw moet nemen bij het uitvoeren van de visie. Dit metinachtneming van gevolgen voor natuur en landschap en de historische waardedaarvan.

Werk aan een schone bodemEen schone bodem met voldoende organische stof is letterlijk de basis voor eenvitale natuur en een gezonde voedselvoorziening. Het buffert voedingsstoffen,verbetert de bodemstructuur en helpt tegen droogte en wateroverlast.GroenLinks wil dat het gehalte organisch stof in de bodem van Brabantverbeterd. Organisch stof (denk aan verteerde plantresten) is belangrijk als hetgaat om het vermogen van de bodem om vocht en andere stoffen vast tehouden. Doordat veel bodems in Brabant ‘verzanden’ worden ze kwetsbaardervoor uitspoeling van zowel nuttige als verontreinigende stoffen en voorverdroging en uitputting. Bovendien is een gezonde bodemsamenstelling debasis voor een gezond ‘bodemleven’. Een gezond ‘bodemleven’ is op zijn beurtweer een voorwaarde bij het voorkomen van planten- en dierenziektes. Eengezondere bodem betekent ook dat de noodzaak voor het gebruik van allerleibestrijdingsmiddelen veel kleiner is. Het jaar 2015 is uitgeroepen tot het ‘jaarvan de bodem’. GroenLinks wil dat dit het startschot is om een schoneBrabantse bodem tot topprioriteit voor de komende jaren te maken!

Geen boringen naar schaliegasWie verantwoordelijk is voor de ondergrond is niet altijd duidelijk. De Provincieheeft daarom een plan opgesteld waarin de prioriteiten en het eigenaarschap vande ondergrond van Brabant zijn vastgelegd. Water is de belangrijkste reden omzeer voorzichtig te zijn met ‘experimenten‘ in de ondergrond. Boren naarschaliegas is er zo een. GroenLinks is absolute tegenstander van het borennaar schaliegas. De risico’s en de maatschappelijke schade bij schaliegas zijnniet te overzien. Brabant is grotendeels afhankelijk van Midden-Brabant voor dedrinkwatervoorziening. Ten oosten van de Peelrandbreuk zijn allewaterwinstations gesloten. Om dan uitgerekend in Midden-Brabant naarschaliegas te boren, vindt GroenLinks onverantwoord. Als alternatief willen wedat er volledig wordt ingezet op het gebruik van duurzame energiebronnen,zoals zon, wind, water, aardwarmte en biomassa.


Meer toezicht en handhaving in buitengebiedDe gemeenten en de Provincie hebben de handhavingstaken ondergebracht bijde Omgevingsdiensten in Brabant. De democratische controle is daarmee opafstand komen te staan van Provinciale Staten en de gemeenteraden.Wel kunnen de Staten en raden prioriteiten aangeven en kan er een minimum ofeen uitgebreider pakket afgenomen worden. Veelal wordt door de gemeentenaan de handhaving in het buitengebied een lage prioriteit toegekend.GroenLinks vindt dit niet terecht. Juist in het buitengebied nemen illegaleactiviteiten de laatste tijd fors toe, zoals dumping van afval vandrugslaboratoria, overschrijding van geurnormen en de lozing van stikstof inwater en lucht.

GroenLinks wil dat de Provincie, in samenspraak met politie, justitie en degemeenten, hoge prioriteit geeft aan de handhaving in het buitengebied. Vanbelang is dat streng wordt opgetreden bij: Fraude met luchtwassers Illegale lozingen Illegale waterputten Te lang beregenen Illegaal water onttrekken Dumpen van (drugs)afval Slordig of overdadig spuiten met bestrijdingsmiddelen Mestfraude, zoals het illegaal uitrijden Vernietiging van natuur

Programmapunten vitale natuur1. De achteruitgang van de biodiversiteit moet in 2019 zijn omgebogen naar

een verbetering ervan.2. Verstedelijking wordt een halt toegeroepen, zodat de groene, open ruimten

tussen steden en dorpen niet verder worden aangetast. GroenLinks vindtdat de Provincie in de Verordening Ruimte moet vastleggen dat gemeenteneerst de ruimte binnen de bestaande bebouwing optimaal benutten.

3. Verlies van natuur door bouwplannen wordt gecompenseerd vóórdat eenbouwplan wordt gestart.

4. Biologische boerenbedrijven worden gestimuleerd om zich te vestigen aan deranden van natuurgebieden om de realisatie van de EHS te vereenvoudigen.

5. Brabant ontwikkelt een eigen ‘groene stedenbeleid’ met bijbehorendeuitvoering. Stadstuinen en parken in de steden worden gestimuleerd om deopvang van water te garanderen en opwarming tegen te gaan.

6. Biologische bedrijven worden gestimuleerd om zich te vestigen aan deranden van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), om zo een natuurlijkebuffer tegen bedreigingen te vormen.

7. De EHS dient versneld te worden gerealiseerd. Gemeenten wordengestimuleerd om ecologische verbindingszones te realiseren.

8. Ook bestaande kleine natuur- en landschapselementen buiten de EHS dienenbeschermd te worden.


9. De biodiversiteit en de cultuurhistorische- en landschappelijke waarden vanhet buitengebied moet ook buiten de EHS worden verbeterd door bij nieuweontwikkelingen in de Verordening Ruimte (VR) goede verbetering vanlandschapskwaliteit te verlangen van de gemeentes. Toezicht en handhavingzijn hierbij vereist.

10.Natuur- en landschapsbeheer door boer en burger wordt gestimuleerd.Vrijwilligersorganisaties krijgen daarvoor extra steun. Natuureducatie wordtgestimuleerd en er blijft steun voor het Natuurmuseum in Tilburg.

11.De jacht op de wilde zwijnen moet worden beëindigd. Er komt een leefgebiedvoor wilde zwijnen en een compensatieregeling voor de boeren.

12.De uitstoot van ammoniak, methaan en lachgas moet drastisch naarbeneden. Er wordt streng gehandhaafd en er worden geen nieuwegebruiksvergunningen afgegeven.

13.Het gebruik van bestrijdingsmiddelen moet drastisch worden afgebouwd.GroenLinks wil dat chemische bestrijdingsmiddelen worden verboden.

14.Voor 2016 start het herstel van de zoet-zout overgangen en degetijdenwerking in de Zuidwestelijke Delta.

15.GroenLinks wil dat het gehalte organisch stof in de bodem van Brabantverbeterd.

16.Het moratorium op de vergunningen voor boringen naar schaliegas blijftgehandhaafd. GroenLinks is en blijft tegen boringen naar schaliegas inBrabant.

17.Er wordt hoge prioriteit gegeven aan toezicht en handhaving in hetbuitengebied om illegale praktijken tegen te gaan.

18.De provincie doet er alles aan om de opslag van Belgisch kernafval inkleilagen nabij de Nederlandse grens te verhinderen.


4. Duurzame economie

GroenLinks staat voor een duurzame Brabantse economie: Een innovatieve economie met groene banen en werk voor iedereen; Een circulaire economie waarin kringlopen zijn gesloten en afval en

vervuiling niet bestaan; Een energie-neutrale economie waarin burgers, bedrijven en

instellingen maximaal profiteren van energiebesparing en van huneigen lokaal opgewekte zonne- en windenergie.

Het is hoog tijd dat we onze economie toekomstbestendig maken. Dat kan doorde overgang naar een duurzame economie te versnellen. GroenLinks wil datdoen door beschikbare provinciale middelen optimaal in te zetten voorinvesteringen in innovatief en maatschappelijk verantwoord ondernemen en voorgroene technologieën en duurzame energie van en voor iedereen.

Met een Brabants Energieakkoord naar een energie-neutrale provincieGroenLinks wil een ambitieus Brabants Energieakkoord tussen provincie,gemeenten, bedrijfsleven, kennisinstituten, woningcorporaties, lokaleenergiecoöperaties en andere burgerinitiatieven. In dit akkoord wordt delandelijke opgave (zoals vastgelegd in het nationale Energieakkoord van 2013)en de lokale ambities vertaald naar concrete lokale en regionale projecten ophet gebied van energiebesparing en opwekking van zonne- en windenergie,waterkracht en aardwarmte. Een provinciebreed programma voorwoningisolatie als extra op het nationale Energieakkoord maakt deel uit van hetBrabants Energieakkoord.

Dit wordt een win-win-akkoord: Met een beter milieu en een schonere en gezondere leefomgeving; Met een betrouwbare, duurzame energievoorziening tegen lagere kosten; Met meer wooncomfort; En met meer duurzame werkgelegenheid in onder meer de bouwen

installatiesector.

Werk, innovatie en duurzaam ondernemenGroenLinks staat voor een eerlijke economie waaraan iedereen naar eigenmogelijkheden kan bijdragen. Een schone, innovatieve economie waarinbedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden samenwerken om de regionaleeconomische structuur te versterken. Brainport Eindhoven is daarvan een goedvoorbeeld. Door geld, kennis en menselijke inzet bij elkaar te brengen komenschone en slimme producten en diensten op de markt.

Om de overgang naar een duurzame, innovatieve economie meer ruimte tegeven, pleit GroenLinks voor regelarme zones: burgers en bedrijven moetendaar meer ruimte krijgen om samen met overheden en kennisinstellingen teexperimenteren met nieuwe duurzame producten en diensten. Mensen moetendaarbij niet tegen nodeloos belemmerende regelgeving en administratieve


rompslomp oplopen. Een goed voorbeeld op dit gebied is de samenwerkingtussen Heijmans, Avans Hogeschool, TU Eindhoven, de gemeente ’s-Hertogenbosch en de provincie in het concept Spark. Hier wordt op een fysiekeplek concreet ruimte gemaakt om nieuwe producten en diensten te ontwikkelenop het terrein van de gebouwde omgeving.

Brabant Fair TradeGroenLinks wil dat duurzaamheids- en sociale criteria voorop staan bij dewerving van nieuwe bedrijven, bij de vorming van economische clusters en bij degunning van opdrachten. In aansluiting hierop pleiten we ervoor dat Noord-Brabant een Fair Trade-provincie wordt.

Regionale clustervorming van onderopWat GroenLinks betreft kunnen ruimtelijk-economische clusters rond specifiekethema’s zeker een meerwaarde hebben. Het succes van Brainport Eindhoventoont dat aan. Het is een regionaal cluster rond hoogwaardige technologie enmaterialen. Het cluster rond voeding en gezondheid in Noordoost-Brabant biedt,ondanks het vertrek van Organon, nog steeds goede kansen voor eenbelangrijke bijdrage van deze regio aan actuele maatschappelijke thema’s.

Zuid-Nederland Green Car ValleyZuid-Nederland kan een Green Car Valley worden met Tilburg (Tesla), Helmond(Automotive Campus), Eindhoven (DAF, TU/e) en Sittard-Geleen (VDL NedCar)als brandpunten. Gecombineerd met de groeiende sector van toeleveranciersvoor de schone en slimme auto liggen er binnen het automotive-cluster in Zuid-Nederland volop mogelijkheden. Hierdoor komen er niet alleen sneller meerschone elektrische auto's op de weg, maar creëren we ook duurzamewerkgelegenheid in de maakindustrie.

De omschakeling van het uitputten van natuurlijke voorraden naar een industriedie draait op hernieuwbare grondstoffen (bio-based economy) is evenzeeressentieel voor een duurzame economie. Het is goed om erop in te zetten, datde regio West-Brabant een koploper-positie krijgt bij die groene chemie.

Voor GroenLinks zijn de clusters echter geen doel op zich: het is van groterbelang om aan te sluiten bij de daadwerkelijk aanwezige ervaringen, expertiseen ambities van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en burgerinitiatieven inde regio’s. De provincie moet geen van bovenaf opgelegde papierenwerkelijkheid willen realiseren, maar meedenken bij en inzetten op hetverbinden, versterken en versnellen van duurzame initiatieven van onderop.

Naar een agenda voor ‘de stad’Uit recent onderzoek over hoe burgers zich fysiek verplaatsen voor werk,voorzieningen en contacten (pendel) en hoe zich deze verplaatsing de afgelopen30 jaar heeft ontwikkeld, blijkt dat de Brabantse steden in hun onderlingeverbondenheid en in relatie tot de rest van Nederland aan belang winnen. Dezetrend wordt vooral gedreven door de jongere, hoogopgeleide generatie, mensen


tussen de 18 en 40 jaar die zich in toenemende mate in en rondom deagglomeraties vestigen. Economische ontwikkeling en innovatie speelt zich aflangs stedelijke en verkeersassen. Regio’s die daar buiten vallen, zoalsZuidwest- en Noordoost-Brabant laten een duidelijke afnemende economischegroei en potentie zien. De stedelijke regio’s rondom ’s-Hertogenbosch,Eindhoven-Helmond, Breda en Tilburg, maar ook het gebied langs de A50 metUden-Veghel-Oss en steden als Waalwijk, Oosterhout, Roosendaal en Berg opZoom, doen het duidelijk beter dan de plattelandsgebieden. Nu al woont 55%van de Brabanders in een stedelijke omgeving. En met de waargenomen treknaar de steden, neemt dit percentage alleen maar toe. Daarmee lijkt deeconomische motor van Brabant zich naar het niveau van ‘de stad’ teverplaatsen. GroenLinks wil deze ontwikkeling serieus nemen.

Omdat het onderzoek zich richtte op de pendelbewegingen, wordt de logischeconclusie getrokken dat het uitzicht op groei in de toekomst vooral gelegen is inverbetering van de infrastructuur op het niveau van ‘de stad’. Voor GroenLinksbetekent dit niet automatisch investeren in nog meer asfalt. Wel dat deBrabantse steden en hun verbindingen van grote waarde zijn in deduurzaamheidsopgave die voor ons ligt: Ruimte bieden aan de creatieveindustrie die in deze steden zich aan het ontwikkelen is en investeren in ICT-infrastructuur (voor telewerken en e-learning), hoogwaardig openbaar vervoer,elektrisch rijden en snelfietsroutes tussen de steden. Maar ook een hernieuwdeopdracht om te zien hoe stedelijk gebied en ommeland met elkaar verbondenkunnen blijven en elkaar kunnen blijven versterken. Om hier meer zicht op tekrijgen wil GroenLinks investeren in een duurzame agenda voor ‘de stad’.

Schone en circulaire economieDe toekomst is aan een circulaire economie, waarin productie- enafvalkringlopen gesloten zijn. Een economie die niet vervuilend is, maar waar‘afval’ een grondstof is voor nieuwe productieprocessen (cradle to cradle).GroenLinks wil dat de provincie bedrijven stimuleert om kringlopen te sluitenvoor hun verbruik van energie, water en grondstoffen. Steeds meer bedrijvenzijn hier zelf al mee bezig. Om kosten te besparen, maar ook om koploper te zijnin nieuwe duurzame en kennisintensieve markten. Goede voorbeelden van dezebedrijven zijn tapijtfabrikant Desso uit Waalwijk en bierbrouwer Bavaria uitLieshout. Beide bedrijven hanteren een cradle to cradle-bedrijfsfilosofie.

Voor GroenLinks is schone lucht, schoon water en een schone bodem een rechtvan alle Brabanders. Brabant heeft hierin een wereld te winnen, niet alleenvanwege de eigen vervuilende industrie en landbouw, maar ook vanwege deligging tussen industriegebieden in Duitsland, België, de Randstad en Engeland.GroenLinks pleit ervoor dat het provinciaal bestuur afspraken maakt metomliggende provincies en met Europese regio’s over de beperking vanvervuilende stoffen, maar ook over de sluiting van economische kringlopen overde grenzen heen. Zo kan Brabant vanuit een achterstandssituatie koploperworden op het gebied van regionale circulaire economie.


Duurzame bedrijventerreinenVerstandig ruimtegebruik is een essentieel onderdeel van een duurzameeconomie. In het verleden hebben gemeenten te vaak tegen elkaar opgebodenmet nieuwe uitbreidingslocaties. Nu staat meer dan 20% van debedrijventerreinen leeg! In plaats van het uitgeven van nieuwe ruimte, zoals hetgeval is bij het plan voor een Logistiek Park Moerdijk, kiest GroenLinks voorherstructurering en vergroening van bestaande bedrijventerreinen. Hier ligt eenkans voor het invullen van een deel van de windopgave die in het nationaleEnergieakkoord voor Noord-Brabant is vastgelegd.

Bedrijventerreinen lenen zich wat ons betreft prima voor de ontwikkeling vanwindmolens, zonnepanelen en andere vormen van duurzame energie. Voortspleiten voor de aanleg van goede fietspaden en openbaar-vervoerverbindingenvan en naar bedrijventerreinen en voor actieve natuurontwikkeling opbedrijfsterreinen, waar ruimte tijdelijk braak ligt.

Brabant energieneutraal!Klimaatverandering is één van de meest urgente vraagstukken van onze tijd.GroenLinks wil dat de provincie zich onverkort inzet om de gesteldeklimaatdoelen voor 2020 te bereiken. Dit betekent dat Brabant de uitstoot vanbroeikasgassen fors reduceert door energiebesparing en door investeringen induurzame energie, waaronder zonne- en windenergie. GroenLinks wil datBrabant in 2035 energieneutraal is. Deze ambitie biedt kansen voor innovatieveondernemers, slimme technici en initiatiefrijke burgerinitiatieven. Grootschaligebijstook van biomassa is weinig duurzaam en dient daarom te wordenontmoedigd.

Steeds meer burgers willen zeggenschap krijgen over de productie van lokaalopgewekte groene stroom. De populariteit van zonnepanelen en de groei van hetaantal energiecoöperaties leveren hiervoor het bewijs. Maar het gaat GroenLinksnog niet snel genoeg. En vooral bij de bouw van windmolens hebben burgersondersteuning nodig. GroenLinks wil dat de provincie burgers en gemeentenhelpt bij het ontwikkelen van coöperatieve windenergie door burgerparticipatieals eis op te nemen in ruimtelijke ontwikkelingsplannen. Hierdoor wordenomwonenden en omliggende bedrijven actief betrokken bij de planontwikkeling.Inzet van de plannen moet niet schadeloosstelling zijn van burgers en bedrijven,maar actieve deelname in de exploitatie. Doordat op voorhand duidelijk is dat zijmiddels de koop van stukjes windmolen participeren in de exploitatie, wordenalle betrokkenen gedwongen tot een open en actief zoeken ontwikkelproces.Windparken worden zo met draagvlak van de Brabanders ontwikkeld. En zoprofiteren zij van zelf opgewekte groene stroom, blijft het rendement van demolen in de lokale economie en komen de molens op plaatsen waar daardraagvlak voor bestaat.

Voor de energievoorziening van de toekomst is het van groot belang dat energiemeer lokaal kan worden opgewekt en opgeslagen. De accu’s van elektrische


auto’s en ander elektrisch (openbaar) vervoer kunnen voor die opslag een rolvan betekenis vervullen. Dat kan bovendien bijdragen aan duurzamewerkgelegenheid zoals rond de Automotive Campus in Helmond.

Goan met die wind!In 2013 heeft GroenLinks het pamflet ‘Goan met die wind!’ aangeboden aanhet provinciebestuur. Het pamflet is opgesteld door de werkgroep Economie vanGroenLinks Brabant en daagt het provinciebestuur uit om meer gebruik temaken van de kansen die windenergie biedt. Kernpunten zijn het verkorten vanprocedures om snellere plaatsing van meer windmolens mogelijk te maken, hetmaken van ruimte voor een groot windproject in West-Brabant langs de A16,het bevorderen van burgerparticipatie en meer aandacht voor zorgvuldigeinpassing van windmolens in het landschap. Het pamflet werd goed ontvangen.

Programmapunten duurzame economie1. De provincie gaat samen met het bedrijfsleven, gemeenten en onderwijs- en

kennisinstellingen werken aan: Het behouden en versterken van strategische kennis en technologie; Het stimuleren van onderwijs en onderzoek voor een duurzame

economie; En het verhogen van het algemene opleidingsniveau in Brabant als

belangrijke kennisregio.2. De provincie gaat samen met gemeenten en rijksoverheid werken aan

regelarme zones op bestaande clusters en campussen om duurzameinnovatie te helpen ontstaan en versnellen. Durfprojecten die hieruit ontstaanworden vanuit revolverende fondsen ondersteund.

3. Er komt een regionaal arbeidsmarktbeleid, gericht op gemeenten, waarinbedrijven en instellingen worden gestimuleerd om mensen in dienst tenemen die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt.

4. GroenLinks zet zich in voor de ontwikkeling van een duurzame agenda voorde stad om de economische kansen voor Brabant te benutten entegelijkertijd de slag naar een circulaire economie te maken. Deze agendawordt gefinancierd vanuit een nieuw op te zetten fonds.

5. De provincie hanteert sociale en duurzaamheidscriteria bij de werving vannieuwe bedrijven, de vorming van economische clusters en de gunning vanopdrachten.

6. De provincie geeft het goede voorbeeld door binnen de eigen organisatie(maatschappelijke) stages, leerwerkplekken en banen te bieden voorjongeren en voor burgers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.Waar de provincie optreedt als opdrachtgever verwachten we hetzelfde vanleveranciers en aannemers (social return).

7. Provinciale opdrachten worden zó opgesteld, dat ook samenwerkendezelfstandigen en kleine bedrijven hun meerwaarde kunnen bewijzen, naastgrote bedrijven.

8. Om een flinke impuls te geven aan duurzaam bouwen, duurzame energie,elektrisch vervoer en maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat deprovincie zelf nog duurzamer inkopen.


9. De provincie Noord-Brabant wordt voor 2020 een Fair Trade-provincie enwerkt daarmee, samen met de Brabantse Fair Trade-gemeenten, aan meereerlijke producten in bedrijven, op scholen, in winkels, in de horeca en in hetprovinciehuis.

10.De provincie helpt ondernemers die aantoonbaar ambitieus zijn op het gebiedvan maatschappelijk verantwoord ondernemen. De hulp kan bestaan uitondersteuning bij het maken van ketenafspraken en het sluiten vanproductie- en afvalkringlopen, onder meer via het Innovatiefonds.

11.GroenLinks is voorstander van een transitieplatform waarin vooroplopendeondernemers en initiatieven van onderop een plek krijgen om concreet meete denken over ‘het nieuwste Brabant’.

12. Er komt een provinciale aanmoedigingsprijs ter stimulering van innovatief,groen en sociaal ondernemerschap.

13. In de komende bestuursperiode worden er geen nieuwe bedrijventerreinenmeer aangelegd in Brabant. Bestaande leegstaande bedrijventerreinenworden indien mogelijk geschikt gemaakt voor duurzame energieopwekkingof gesaneerd en teruggegeven aan de natuur.

14. Er komt een ambitieus Brabants Energieakkoord (zie kader).15. Er komt een revolverend fonds van 400 miljoen Euro waarop particulieren,

woningcorporaties en lokale energiecoöperaties een beroep kunnen doenvoor het opwekken van duurzame energie, zoals zonnepanelen op eigen dak,collectieve zonnedaken, windmolens en grootschaligewoningisolatiemaatregelen. De opdracht aan de BOM, of andere uitvoerder,moet als doelgroep, expliciet ook hulp aan burgers bevatten.

16.De provincie stimuleert dat windmolens zoveel mogelijk eigendom wordenvan burgers en bedrijven in de regio en dat plannen voor windmolens insamenspraak met omwonenden worden ontwikkeld. Actieve communicatieom het draagvlak te vergroten en een goed ontwerp voor de ruimtelijkeinpassing horen daarbij. Omwonenden moeten kunnen participeren in deexploitatie door de koop van ‘stukjes windmolen’.

17.Als grootaandeelhouder van Enexis zorgt de provincie ervoor, dat Enexis inBrabant net zo proactief met burgers en coöperaties werkt alsvooruitstrevende netwerkbedrijven in andere provincies duurzame energieprojecten en energiebesparing helpt realiseren.

18.De provincie levert geen medewerking aan de ontwikkeling van nieuwemestvergisters en kolen-, gas- en eventuele kerncentrales. GroenLinks istegen de eindberging van radioactief afval in de provincie evenals locatie-specifiek onderzoek daar naar.


5. Schone mobiliteit

Overal in de wereld werken de grote steden nu als een magneet voorontwikkeling. Ook in Nederland is deze trend gaande. Veel jonge, goedopgeleide mensen voelen zich aangetrokken tot het grootstedelijkeleven. De Brabantse stedenrij en het omliggende platteland vormensamen de tweede economie van Nederland. Om deze positie tebehouden en verder uit te bouwen, is het belangrijk dat Brabant als ééngeheel kan functioneren en ook goed verbonden is met de Randstad.Daarvoor is goed vervoer nodig.

Investeren in slimme mobiliteitGoed vervoer voorziet niet alleen in snelle en comfortabele verbindingen voor dereiziger van nu. Goed vervoer is vervoer dat je óók op de langere termijn kunten wilt volhouden. Vervoer dus, dat geen onevenredig beslag legt op een fijneleefomgeving in onze steden. Vervoer dat niet steeds meer ruimte claimt tenkoste van het groen dat we nodig hebben om te recreëren, te leven en voedselte verbouwen. Kortom, vervoer dat ons niet opzadelt met steeds grotereklimaatproblemen, en ons steeds weer confronteert met een tekort aangrondstoffen.

GroenLinks geeft bij het realiseren van goed vervoer daarom voorrang aan defiets, aan milieuvriendelijk openbaar vervoer en aan de overgang naar meerduurzame vormen van autoverkeer. De afgelopen jaren heeft GroenLinksdaarom het programma Fiets in de Versnelling op de provinciale agenda gezet.GroenLinks zet in op de continuering van dit programma met meer(snel)fietspaden. Daarnaast werken we aan aantrekkelijk openbaar vervoer meteen bezettingsgraad die daadwerkelijk bijdraagt aan milieudoelen. GroenLinksziet niets in ‘meer van het zelfde’: in Brabant liggen nu al genoeg kilometers wegom de afstand van Breda naar Vladivostok en weer terug te rijden.

GroenLinks kiest voor groen, niet voor De RuitWij zijn tegen de aanleg van de Noord-Oost-corridor: De Ruit rondom o.a.Eindhoven, Son en Breugel, Nuenen, Laarbeek en Helmond. Niet alleen gaatdeze nieuwe weg gepaard met de vernietiging van een prachtig natuur- enrecreatiegebied - het project kost ook honderden miljoenen aangemeenschapsgeld. Er zijn nauwelijks effecten te verwachten op dehoeveelheid verkeer door Eindhoven of op de Helmondweg.

Niet overtuigd van het nut en de noodzaak van deze weg, hebben diversegemeenten, zoals Eindhoven, hun steun voor dit project ingetrokken. Hetprovinciaal bestuur van CDA-VVD-SP blijft deze signalen echter negeren.GroenLinks is de enige partij die zich landelijk, provinciaal en lokaal tegen ditproject uitsprak. GroenLinks Brabant kiest liever voor slimmebereikbaarheidsoplossingen, voor groen en niet voor De Ruit.

Goede bereikbaarheid van stad en platteland


De trek naar de grote steden biedt veel kansen voor het ontwikkelen van goedvervoer. Binnen de steden zijn de afstanden vaak gemakkelijk te fietsen. En destad is ook de natuurlijke omgeving voor openbaar vervoer: daar kunnenherkenbare, hoogfrequente verbindingen worden gerealiseerd. Tegelijkertijdvraagt de trek naar de steden erom verantwoording te nemen voor de vitaliteitvan het platteland. Waar voorzieningen wegtrekken naar de steden, wordt hetdes te belangrijker dat deze voorzieningen ook vanuit het ommeland vooriedereen bereikbaar blijven. Het is nodig om daarbij alle inventiviteit te benuttendie voorhanden is, zowel vanuit de technologie, als de lokale gemeenschappen.

In dat kader kiest GroenLinks voor een provincie dekkend netwerk vansnelfietsroutes. Met de komst van de e-bike en ligfietsen leggen steeds meermensen langere fietsafstanden af, zowel recreatief als voor woon-werkverkeer.Door fietspaden geschikt te maken als snelfietsroute, bijvoorbeeld door hetaanleggen van een tunneltje of een bruggetje, wordt het fietsen bevorderd. Ditkomt de leefbaarheid van Brabant en de gezondheid van de Brabanders tengoede.

De onmiddellijke nabijheid van goed befietsbaar en bewandelbaar groen, makenonze Brabantse steden tot een aantrekkelijke woonomgeving voorkenniswerkers. Onze steden worden daardoor ook een belangrijkevestigingsplaatsfactor voor bedrijvigheid. De uitbreiding van het netwerk vanwandel- en fietspaden versterkt deze positie en geeft het inkomend toerisme vanbuiten de provincie een oppepper. Maar we doen het vooral ook voor onze eigeninwoners: het nodigt uit tot een gezonde vrijetijdsbesteding en meerkennismaking met natuur en het Brabantse landschap.

GoederentransportNoord-Brabant kent ook een omvangrijke goederentransportsector.GroenLinks wil slimmer omgaan met de goederenstromen om toekomstigegroei op een verantwoorde wijze te kunnen opvangen. Treinen met gevaarlijkestoffen rijden dagelijks dwars door de Brabantse binnensteden en dorpskernen,terwijl ze er feitelijk niets te zoeken hebben. GroenLinks streeft hiervoor naareen optimaal gebruik van waterwegen en speciale goederenlijnen, zoals deBetuwelijn. Ook de aanleg van nieuwe spoorverbindingen kan daarbij helpen,mits dit niet tot nieuwe landschapsdoorsnijdingen leidt.

Programmapunten schone mobiliteit1. Niets gaat boven de fiets: GroenLinks wil meer kwalitatieve

fietsverbindingen bijvoorbeeld, snelfietspaden tussen alle kernen, meer inzetvan de elektrische fiets ten koste van de auto bij langere afstanden en goedefietsenstallingen bij bushaltes.

2. Er komen goede en snelle treinverbindingen met een hoge frequentie enspreiding in tijd, aansluiting bij het Europese netwerk met Duitsland enBelgië, een OV-verbinding tussen Breda en Utrecht en een uitgebreidNachtNet.


3. Er komt een Hoogwaardig Openbaar Vervoer netwerk (HOV-lijnen) tussen debelangrijkste kernen en de grote steden/het spoor, en slimme oplossingenvoor ‘stille uren/gebieden’. De provincie stimuleert milieubewust vervoer,waaronder elektrisch rijden.

4. Ruimte voor lokale initiatieven wordt vergroot: denk aan initiatieven op hetgebied van buurtbussen en vrijwilligersvervoer en de aansluiting hiervan ophet provinciale vervoernetwerk.

5. Geen verdere groei van Eindhoven Airport. Deze luchthaven wordt het meestinnovatief op het gebied van duurzaamheid en minimalisatie van hinder.In 2035 opereert het vliegveld klimaatneutraal. De ontsluiting ervan wordtverbeterd door een extra intercitytreinstation. In Brabant komen geenhelihavens.

6. GroenLinks is tegen de grootschalige aanleg van nieuwe wegen, zoals deN69 bij Waalre, de N279 bij Veghel en de Ruit rond Eindhoven. Wanneerversterking van het Openbaar Vervoer onvoldoende blijkt, zetten we in opverbetering van het huidige netwerk. Denk hierbij aan modernverkeersmanagement en smart mobility om zo onnodige wachttijd en uitstootterug te dringen.

7. GroenLinks pleit ervoor bij het belasten van weggebruikers (de provinciale‘opcenten’) beter te differentiëren naar daadwerkelijke gebruik, demilieubelasting en de belasting van het wegennetwerk op de druksteplaatsen en tijden.

8. Brabant spant zich in om het 130 km/u experiment op de snelwegenongedaan te maken en de omgevingseffecten voor inwoners goed in beeld tebrengen en te houden.

9. Beschikbaar stellen van Open Data: de provincie bedingt dat de data over hetgebruik en de voertuigposities als ‘open data’ beschikbaar komen. Iedereenmoet initiatieven kunnen ontwikkelen om tot een gebruiksvriendelijker ofefficiënter Openbaar Vervoer te komen.

10. Inzet van informatietechnologie: nu veel mensen een smartphone hebben,kan er geëxperimenteerd worden met vraagafhankelijk openbaar vervoer.Denk aan apps om vervoer te bestellen die ook ‘realtime’ laten zien waar hetbestelde voertuig is en een goede prognose kunnen geven vanaankomsttijden.

11.Slimme mobiliteitsoplossingen: de provincie ijvert voor het eerste experimentmet automatische voertuiggeleiding met elektrisch aangedreven voertuigen(‘de Google driverless minibus’) zodat auto en OV op een duurzame maniernaar elkaar toegroeien.

12.Doorvoer van gevaarlijke stoffen wordt zoveel mogelijk via pijpleidingen,waterwegen of daarvoor bedoelde spoorlijnen (Betuweroute) georganiseerd.

13.De provincie bevordert samen met de steden milieubewuste stedelijkedistributie.


6. Levendig Brabant

Noord-Brabant is een provincie met vele kansen en mogelijkheden.Grote steden en dorpen wisselen elkaar af met daartussen ruimte voornatuur en recreatie. Onze steden en dorpen zijn volop in beweging,maar niet iedereen profiteert mee. GroenLinks vindt dat elke inwonervan Noord-Brabant recht heeft op werk, zorg en onderwijs. Maar zekerook op recreatie, sport en cultuur. Steeds meer mensen willen zelf hunleefomgeving beter maken. GroenLinks wil daar alle ruimte voor geven.

Samen maken we Brabant economisch, sociaal en ecologisch gezond.GroenLinks zet zich de komende jaren in om via provinciaal beleid een goedleven in een gezond, groen en ontspannen Brabant te bevorderen. GroenLinksstaat voor een levendig Brabant!

Sociaal en samen in stad en dorpInmiddels zijn de gemeenten volledig verantwoordelijk voor de jeugdzorg ensociaal beleid. GroenLinks is hiervan groot voorstander omdat de zorg zodichter bij de burgers staat en een integrale aanpak mogelijk is. De vraag is danwel wat de rol van de provincie dan nog op dit terrein is. GroenLinks wil datsociale uitgangspunten onderdeel blijven van het ruimtelijke, economische enculturele beleid van de provincie. GroenLinks vindt het belangrijk dat milieu,economie en sociale effecten van het provinciale beleid in balans zijn.

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs voor de positieve relatie van groen inde directe woon- en leefomgeving van mensen op hun gezondheid en kwaliteitvan leven. De Provincie Noord-Brabant moet de relatie tussen groen engezondheid tot integraal onderdeel maken van haar beleid inzake ruimtelijkekwaliteit.

GroenLinks vindt het een goede zaak dat de provincie samenwerkt metmaatschappelijke partijen en het bedrijfsleven. Door als partner deel te nemenin projecten op het gebied van cultuur, sport en zorg kan een ontwikkelende enaanjagende rol worden vervuld. Een voorbeeld uit de gezondheidszorg is deontwikkeling van domotica, waardoor onze ouderen met behulp van digitalehulpmiddelen langer zelfstandig kunnen blijven wonen.

Voor een vitaal plattelandIn Brabant woont een aanzienlijk deel van de bevolking in dorpen. Gezondedorpen, waar oud en jong graag wonen, zijn voor een vitaal platteland vanlevensbelang. Schone lucht en een gezonde bodem zijn pure noodzaak. Socialesamenhang en een evenwichtige leeftijdsopbouw zijn dat ook.

GroenLinks wil dat mensen die zich inspannen voor de leefbaarheid in hunomgeving daarover zeggenschap krijgen. Zij hebben het recht op buurtplanning.Dat betekent dat zij niet alleen mogen meepraten over plannen die door anderenzijn gemaakt, maar ook het recht hebben zelf het initiatief te nemen. Ze moeten


daarbij voldoende worden ondersteund. Bijvoorbeeld als zij een zorg- of eenenergiecoöperatie willen oprichten. En door mensen te betrekken bij deherbestemming van maatschappelijk vastgoed en erfgoedcomplexen, die eenimpuls kunnen geven aan de leefbaarheid en de lokale werkgelegenheid.

GroenLinks blijft zich inspannen voor goede vervoersverbindingen tussensteden en dorpen. Jongeren uit het buitengebied moeten hun school en werkeenvoudig kunnen bereiken. Ouderen moeten eenvoudig gebruik kunnen makenvan voorzieningen in de stad. Ook wil GroenLinks dat bouwen in collectiefopdrachtgeverschap beter bereikbaar wordt voor jongeren in stad en dorp. Deprovincie kan gemeenten hierin stimuleren en zo helpen kansen te creëren omde leeggevallen ruimten in gemeenten zinvol te laten gebruiken.

Aan de slag met Doe-budgetten!In juli 2014 werd de motie van GroenLinks voor de Doe-budgettenaangenomen. Het Doe-budget is een eenvoudig aan te vragen budget voorprojecten in buurt en wijk. De provinciebijdrage wordt gecombineerd met geldvan de gemeente of van andere bronnen. Met de Doe-budgetten wordt dekracht van het eigen initiatief in dorpen en steden ondersteund.

Veel ruimte voor recreatie en buitensportGroenLinks wil meer ruimte en mogelijkheden bieden aan mensen om buiten tesporten en te recreëren. Ongeorganiseerd sporten en recreëren is de toekomst.Hiervoor zijn fiets-, hardloop- en wandelroutes nodig die met elkaar verbondenzijn. Fiets- en wandelpaden dienen breed genoeg te zijn opdat sporters enrecreanten elkaar niet in de weg zitten. Kortom, bied voldoende ruimte voorwandelaars, fietsers, hardlopers en skaters!

Zwemmen in natuurlijke plassen moet mogelijk zijn en blijven. GroenLinksvindt dat de provincie de kwaliteit van het water moet waarborgen. Inbestemmingsplannen moet voldoende ruimte opgenomen zijn voor de toenamevan het ongeorganiseerd sporten en recreëren.

Cultuur met uitstraling en toekomstGroenLinks wil dat cultuur vernieuwend en toonaangevend is en voor iedereenbereikbaar. Het Brabant C fonds moet bovenal vernieuwers en talenten kansengeven waardoor cultuur spannend en aantrekkelijk wordt. Dat cultuur op deeconomie een gunstig effect heeft, is al lang bewezen. Maar dat betekent nietdat cultuur mag worden misbruikt als prikkel om de economie aan te jagen.Durven investeren in cultuur die niet direct financiële winst oplevert vinden wevanzelfsprekend. Dat is cultuur waar GroenLinks vooral voor wil staan.

Makers voorop!GroenLinks kiest ervoor om talenten via festivals met een bovenregionaleuitstraling een kans te geven en broedplaatsen voor kunstenaars te stimuleren.GroenLinks wil ook ruimte voor nieuwe vormen van cultuur, zoals beeldcultuur.Ook kleine producties moeten een kans krijgen. Niet investeren in gebouwen


voor cultuur, maar in mensen die de cultuur maken. Stimuleren dat jongerenmeer kunnen genieten van cultuur door er zelf mee bezig te zijn of naarvoorstellingen te gaan. GroenLinks wil dat er jonge kunstenaars bij provincialeprojecten worden betrokken, zodat zij meer kans krijgen om zich te laten zien.Ook pleiten wij voor spreiding van culturele evenementen over de hele provinciemet in iedere stad een uniek programma. GroenLinks ziet een rol weggelegdvoor de provincie om hier met gemeenten, de steunfuncties en het culturele veldeen goede afweging in te maken.

Goed omgaan met cultureel erfgoedVoor de Brabantse historische schatten moet goed gezorgd worden. Daaromvindt GroenLinks dat het erfgoed van Brabant goed bereikbaar moet zijn voorjong en oud, verspreid over de hele provincie. Veel Brabanders zijn bezig om degeschiedenis van hun omgeving goed vast te leggen. Ook is de afgelopen jarenveel geld geïnvesteerd in monumentenzorg.

GroenLinks bepleit een verbinding van de monumenten met de mensen uit hunomgeving. Bij de herinrichting van de grote erfgoedcomplexen moet ruimte zijnvoor initiatieven van omwonenden. Naast het behoud van industrieel enhistorisch erfgoed hoort ook de zorg voor groene monumenten. GroenLinkspleit voor een sterke inzet van de provincie voor het behoud van bijzonderelandschappelijke elementen zoals historische laanstructuren, landschapsparkenen forten, zoals fort Sabina.

Programmapunten levendig Brabant1. Het sociale domein moet volwaardig onderdeel blijven van de ruimtelijke,

economische en culturele agenda’s van de provincie.2. Mensen die zich inspannen voor de leefbaarheid van het platteland moeten

daarover zeggenschap krijgen en daarbij voldoende worden ondersteund.3. De steunfunctie-instellingen op het gebied van kunst en cultuur, erfgoed,

zorg en welzijn blijven aanspreekpunt voor advies en ondersteuning.4. Met het oog op een evenwichtige leeftijdsopbouw van kleinere kernen moet

het bouwen in collectief opdrachtgeverschap in stad en dorp juist voorjongeren beter bereikbaar worden.

5. Meer ruimte en mogelijkheden om buiten te sporten en te recreëren voorbijvoorbeeld wandelaars, hardlopers, fietsers en skaters.

6. De kwaliteit van het zwemwater moet verbeterd worden en minimaal op peilblijven.

7. Vernieuwende en toonaangevende cultuur is voor iedereen bereikbaar. HetBrabant C fonds moet bovenal vernieuwers en talenten kansen gevenwaardoor cultuur spannend en aantrekkelijk wordt.

8. Talenten krijgen via festivals met een bovenregionale uitstraling en culturelebroedplaatsen een kans om zich te ontwikkelen.Er is ruimte voor nieuwe vormen van cultuur, zoals beeldcultuur.Ook kleine producties moeten een kans krijgen.

9. Het erfgoed van Brabant moet over de gehele provincie goed bereikbaar zijnvoor jong en oud.


10.De provincie maakt zich sterk voor het behoud van bijzonderelandschappelijke elementen, zoals historische laanstructuren,landschapsparken en forten.


7. Faciliterend bestuur

Politiek Den Haag discussieert met regelmaat over de toekomst van deprovincies. Begrijpelijk. De samenleving is in beweging. Takenverschuiven tussen Europa, de nationale overheid, provincies en degemeenten. Omdat de provincies niet gaan over hun eigen toekomst,laten wij ons hier niet uit voor of tegen de huidige provinciale indeling.Voor GroenLinks is wel duidelijk dat de provincie Noord-Brabant eensterke en historische eigenheid kent, die belangrijk genoeg is om tekoesteren.

De komende jaren is de regio bovendien hét niveau om de maatschappelijkeopgaven van nu aan te pakken: Of het nu gaat om werkloosheid, deenergietransitie, het verduurzamen van onze voedselvoorziening, vervuiling vanlucht, water en bodem of de leefbaarheid in steden en dorpen.

Vooralsnog heeft de provincie Noord-Brabant belangrijke wettelijke taken op hetgebied van ruimtelijke inrichting en ontwikkeling, milieu, energie, platteland,regionale bereikbaarheid, economie en cultuur. Op al deze terreinen laten zichde maatschappelijke transities gelden. En zoals we hebben gezien zijn juistekeuzes op al deze terreinen wezenlijk voor een duurzame toekomst van onsBrabant. Maar er is meer.

Uitgaan van de kracht van de samenlevingDe kanteling die zich aftekent van een vervuilende, van bovenaf georganiseerdesamenleving naar een circulaire, van onderop gestuurde netwerksamenleving,vraagt om een andere manier van besturen, ook door de provincie. Niet meerplannen maken vanuit het idee dat je vanuit het provinciehuis de samenlevingkunt regisseren, maar samenwerken en faciliteren, uitgaande van de kracht vande samenleving. Niet altijd maar kiezen voor de gevestigde landbouwbelangen,maar staan voor een evenwichtige en eerlijke dialoog tussen belanghebbendeomwonenden, natuurorganisaties en agrariërs.

Het Brabant van twee gezichtenWie zo naar de provincie Noord-Brabant kijkt, valt op dat Gedeputeerde Statenen het ambtelijk apparaat wel het besef lijken te hebben van de fundamenteelveranderende samenleving, maar daar in de praktijk nog maar weinig invullingaan geven. Een mooi voorbeeld van het besef dat de wereld verandert, is hetmultimediale project Het Nieuwste Brabant. Dat project resulteerde in boek volideeën van vooraanstaande wetenschappers, innovatieve ondernemers encreatieve Brabantse geesten, over de toekomst van Brabant. Maar wat merkenwij Brabanders ervan?

Een ander voorbeeld is de Partnerparade. Doel van deze bijeenkomst was omallerlei burgerinitiatieven, zoals energie-coöperaties en transition towns bijeen tebrengen om te netwerken en van elkaar te leren. Ook op het terrein van cultuuren samenleving zet de provincie in op leefbaarheid en burgerparticipatie.


Eigentijdse coöperatieve samenwerking wordt omarmd als oplossingsrichtingvoor maatschappelijke problemen en zelfs gezien als passend bij de Brabantsebestuurlijke traditie. Maar of dit betekent dat de provincie in deze initiatieven wilinvesteren en participeren wordt niet duidelijk.

Onlangs verscheen het visiedocument (Veer)Krachtig Bestuur, waarin deprovincie een pleidooi houdt voor een flexibel, slagvaardig en efficiënt lokaal enprovinciaal bestuur. GroenLinks onderschrijft de intentie om in aansluiting bijontwikkelingen in de samenleving, gemeenten experimenteerruimte te gevenvoor nieuwe vormen van samenwerking en versterking van de gemeentelijkebestuurskracht. Maar het mag niet blijven bij mooie woorden.

Duidelijker kiezen voor echte transitiesHoe goed al deze initiatieven ook zijn - zij gaan voorbij aan de grotevraagstukken waar Brabant voor staat. Op het terrein van de landbouw en dedaarmee verbonden vraagstukken van volksgezondheid, verrommeling enverstening van het buitengebied, verdroging van de bodem, vervuiling van hetwater en aantasting van de biodiversiteit, liggen de verhoudingen tussen debetrokken partijen goeddeels vast. De agrarische sector, de financiële sector ende gevestigde politiek laten weinig tot geen ruimte voor radicale innovatie.Slechts voor kleine aanpassingen of voor ‘oplossingen’ zoals bio-vergisting(verwerking van mest tot gas) die vooral de instandhouding van het huidigesysteem van overproductie in de landbouw tot effect heeft.

In dat perspectief is GroenLinks op zichzelf heel positief over de € 240 miljoenaan middelen in het Groen Ontwikkelfonds Brabant. Die zijn bedoeld om samenmet publieke en private partners de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) terealiseren. Wél moet worden voorkomen dat dit fonds als uitruil- of lapmiddelwerkt om de noodzakelijke fundamentele veranderingen in de landbouw vooruitte schuiven. Kortom, wat GroenLinks betreft moet de provincie ook inbudgettair opzicht meer en duidelijker kiezen voor echte transities.

Sterkere democratische controle door Provinciale StatenDoor de inrichting van de fondsen met geoormerkte middelen is de budgettairecontrole door Provinciale Staten op afstand geplaatst. Dit komt de democratischelegitimatie van de Provincie niet ten goede. En die was al niet groot.Gedeputeerde Staten kunnen zich met de fondsen op hun beurt alsprojectontwikkelaar opstellen. GroenLinks hecht er daarom aan dat voortgang,effecten en risico’s van deze fondsen regelmatig in de Staten aan de ordekomen. In dat kader is het van belang dat ook de resterende Essentgelden opeen duurzame manier worden ingezet, met oog voor de maatschappelijketransities.


Brabant is geen agenda maar een netwerksamenlevingDe weinig echt vernieuwende, top-down bestuurscultuur zien we ook terug in deopzet van de Agenda van Brabant. Goed beschouwd is De Agenda van Brabantniet veel meer dan een (wederom) goedbedoelde poging om de rijke schakeringaan economische activiteiten op regionaal niveau te identificeren en teverbinden. Van verschillende kanten wordt inmiddels bevestigd dat de Agendavan Brabant weliswaar belangrijke speerpunten in de Brabantse economie heeftherkend, maar qua ruimtelijke focus gekunsteld was. De Brabantse samenlevinglaat zich niet eenvoudig in regio’s vangen. Het is veeleer een mozaïek, eennetwerk van bedrijven en instellingen door heel Brabant heen, vaak zelfs over degrenzen van Brabant en Nederland heen.

Samenwerken en participerenAl met al kent Brabant twee gezichten. GroenLinks wil dat de provincie haarfaciliterende houding ook in haar kerntaken gaat verankeren om zo denoodzakelijke transitie op het gebied van landbouw, ruimtelijke ordening, milieuen economie te bevorderen.

Een vruchtbare aanpak van maatschappelijke vraagstukken vereist dat deprovincie partnerschappen sluit met maatschappelijke organisaties, bedrijven ende Brabantse gemeenten. En natuurlijk heeft de provincie naar de gemeentenook een toezichthoudende taak. Deze richt zich op de financiën en debestuurskracht van gemeenten. Regionale samenwerking op beleidsmatig enuitvoeringsniveau dient uit te gaan van bestaande maatschappelijke verbandenen gedeelde opgaven. Dat geldt ook voor voorstellen voor eventuelegemeentelijke herindelingen. Maatwerk en maatvoering zijn geboden om debestuurskracht van Brabant toekomstbestendig te houden.

Programmapunten bestuur1. De provincie hanteert haar faciliterende houding ook voor haar kerntaken

om zo de noodzakelijke transities op het gebied van landbouw, ruimtelijkeordening, milieu en economie te bevorderen.

2. De provincie hanteert in haar beleid de zogeheten Telos Driehoek: effectenvoor ecologie, economie en sociaal moeten in balans zijn.

3. Provinciale Staten worden regelmatig over de voortgang en (financiële enmaatschappelijke) effecten van de fondsen geïnformeerd. Het is van belangdat ook de resterende Essentgelden op een duurzame manier en metrespect voor de maatschappelijke transities worden ingezet.

4. Het bestuur communiceert helder en transparant over beleid en effectennaar Provinciale Staten en naar de inwoners van Brabant.

5. GroenLinks spant zich in om burgers te betrekken bij het vormgeven entoetsen van beleid door actief in te zetten op participatie via persoonlijkcontact en moderne online platforms.

6. De provincie geeft als organisatie het goede voorbeeld. Denk daarbij aaninkoop-, aanbesteding- en beleggingenbeleid, energievoorziening,autogebruik, open data en personeelsbeleid.


8. Financieel kader

Ons programma resulteert in een verschuiving van middelen. Er gaatminder naar het aanleggen van nieuwe wegen en meer geld naar deaanpak van de intensieve landbouw, herstel van natuur, schone lucht,water en bodem, de lokale energietransitie en schoon en slim vervoer.

Uitgangspunten financieel beleidWij hanteren de volgende uitgangspunten voor het financiële beleid van deprovincie: Ondanks de economische crisis staat de provincie Noord-Brabant er financieel

florissant voor. De (meerjaren) begroting moet sluitend zijn. Nieuw beleid kan alleen worden bekostigd door bestaand beleid te stoppen

(nieuw voor oud). Structureel beleid moet uit structurele inkomsten worden gefinancierd. Er moet ruimte zijn voor pilots en experimenten met behulp van incidentele

middelen. Alle middelen die beschikbaar zijn door de verkoop van Essent, worden

geïnvesteerd in Brabant. Dat gebeurt op zo’n manier dat de dividend-opbrengst in principe niet in gevaar komt.

Provinciale heffingenWat GroenLinks betreft wordt de motorrijtuigenbelasting jaarlijks geïndexeerden het provinciale opcenten-percentage eenmalig verhoogd van 75,8% tot 85%.Hierbij geldt een vrijstelling voor de categorie zeer zuinige auto’s. Jaarlijks levertdit extra inkomsten op.

OmbuigingenBinnen de reguliere begroting bezuinigt GroenLinks op het programmaEconomie. Wel komt er extra budget voor het herstructureren vanbedrijventerreinen.

Incidenteel/besteding Essentgelden1. De jaarlijkse € 50 miljoen gereserveerde middelen voor infrastructuur

worden aangewend voor meerdere doelen dan alleen voor wegen. Dezeworden vooral omgebogen naar slimme mobiliteit, OV en fietsverkeer.

2. De € 750 miljoen voor infrastructuur voor met name De Ruit rondomEindhoven wordt geschrapt. Deze middelen worden ingezet om:

a. De landbouw substantieel te verduurzamen en agrariërs uit te kopen,middels een saneringsfonds intensieve landbouw en eenstimuleringsfonds biologische landbouw.

b. De duurzame economische ontwikkeling van de Brabantse steden tebevorderen, middels een fonds ‘agenda stad’.

c. Met een revolverend fonds de energietransitie te bevorderen.d. Schone mobiliteit te bevorderen (OV, fiets en elektrisch rijden).

Documents

Ons Brabant is groen! · 2015-01-12 · Ons Brabant is groen!, programma statenverkiezingen 2015-2018 3 1. Inleiding In deze tijd is niets meer vanzelfsprekend. Steeds meer mensen