1  

เพ่ิมประสิทธิภาพการบริหารธุรกิจดวยเทคโนโลยีสารสนเทศ

ปจจุบันการแขงขันในการประกอบธุรกิจมีความรุนแรงมาก ในขณะท่ีทรัพยากรการผลิตตางๆมีจํากัด โดยเฉพาะดาน

แรงงาน ดังน้ันภาคการผลิตจะตองหาแนวทางตางๆเพ่ือการปรับตัวใหสามารถดํารงอยูไดอยางมั่นคง จึงตองมีการจัดการและ

วางแผนการใชทรัพยากรท่ีมีอยูใหเกิดประสิทธิภาพและคุมคามากที่สุด (Optimization) โดยปจจัยหลักของแนวทางตางๆจะตองมี

การเก็บรวบรวมและเช่ือมโยงขอมูลที่มีประสิทธิภาพเพ่ือการตัดสินใจ ดังน้ันแนวทางหน่ึงที่ผูประกอบการหลายรายเลือกที่จะ

นํามาปฏิบัติ คือการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชในการวางแผนทางธุรกิจ อันไดแก การใชระบบการวางแผนทรัพยากรทาง

ธุรกิจขององคกร(Enterprise Resource Planning ; ERP ) ซึ่งเปนระบบสารสนเทศท่ีสามารถบูรณาการงานหลัก ขององคกรทั้งหมดเขา

ดวยกัน ต้ังแต การขาย การจัดซื้อจัดจาง การผลิต การบัญชี และ งานบุคคล ซึ่งสามารถใชเปนเครื่องมือในการบริหารจัดการ

ธุรกิจขององคกร ไดอยางมีประสิทธิภาพ

หลายทานมีความสงสัยวาลักษณะการปฏิบัติงานขององคกรตน “ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศจะสามารถชวยงาน

องคกรไดอยางไร ? ” “ ระบบจะมีความเหมาะสมกับองคกรหรือไม ? ” “ การนําระบบเหลาน้ีมาใชจะทําใหองคกรดีขึ้น

อยางไร ? ” ในเบื้องตนผูเขียนอยากใหทานลองวิเคราะหดูวาองคกรของทานประสบกับปญหาเหลาน้ีหรือไม

• ฝายขายไมทราบสถานะและความสามารถการผลิต

• ไมทราบตนทุนสินคาและบริการที่แทจริง

• ประสิทธิภาพการผลิตตํ่า ทําใหมีความคลาดเคล่ือนของปริมาณท่ีผลิตไดจริงกับปริมาณท่ีวางแผนการผลิตไว

• การทํางานลวงเวลา (O.T.) มาก

• การเปล่ียนแปลงคําสั่งขาย ทําใหกระทบแผนการผลิตและไมสามารถปรับแผนใหเหมาะสมได

• เคร่ืองจักรชํารุดเสียหายทําใหกระทบแผนการผลิต

• ผูจําหนายวัตถุดิบ (Supplier) สงของไมทันตองมีการปรับแผนการผลิต

• การสงมอบงาน / สินคา ลาชา

• ใชเวลาในการประชุมเพ่ือการวางแผนและมอบหมายงานมาก

• ขอมูลท่ีใชในการตัดสินใจเพ่ือการวางแผนระดับตางๆไมถูกตองและมีความแตกตางกันของแตละหนวยงาน

ปญหาเหลาน้ีเกิดขึ้นจากหลายปจจัย แตปจจัยหลักคือขอมูลตางๆขององคกรขาดการเช่ือมโยงอยางเปนระบบและรวดเร็วทันตอสถานการณ จึงไมสามารถตัดสินใจดําเนินการในกรณีที่มีเหตุไมปกติเกิดขึ้นไดทันเวลา หรือเลือกแนวทางที่เหมาะสม

ในอดีตภาคการผลิตมีทรัพยากรและกําลังการผลิตที่เพียงพอ การแขงขันในตลาดไมรุนแรงมากนัก ปญหาขางบนเหลาน้ีจึงอาจจะสงผลไมชัดเจน แตปจจุบันปจจัยการผลิตตางๆมีจํากัด ในขณะที่สภาพการแขงขันในตลาดสูงขึ้น ดังน้ันหลายองคกรจะตองหาเครื่องมือในการสนับสนุนการบริหารธุรกิจ ไดแก ซอฟตแวรทางดาน MRP , ERP หรือ SCM ซึ่งปจจุบันซอฟตแวรในตลาดมีอยูหลากหลาย ทั้งที่พัฒนาตามความตองการของผูใชโดย Software House ตางๆ หรือ ที่เปนโมดูลมาตรฐานสากลซึ่งมีทั้งขนาดเล็ก กลาง ใหญ ดังน้ันผูประกอบการที่สนใจจึงตองศึกษาโดยละเอียด เพ่ือใหการลงทุนเกิดประสิทธิภาพและคุมคามากที่สุด

 

2  

เน้ือหาของบทความน้ีจะแนะนําเทคโนโลยี หลักการทํางานของซอฟตแวรเหลาน้ี เพ่ือเปนแนวทางเบื้องตนในการพิจารณาซอฟตแวรในทองตลาด และเปนประโยชนสําหรับผูกําลังหาแนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารธุรกิจดวยระบบ IT และเน่ืองจากปจจุบันเทคโนโลยีระบบการจัดตารางการผลิตและการวางแผนข้ันสูง (Advanced Planning and Scheduling :APS) ไดมีบทบาทเขามาเสริมความสามารถระบบการวางแผนและการจัดตารางการผลิตในระบบ ERP ใหมีประสิทธิภาพและสัมพันธกับการบริหารธุรกิจขององคกร ดังน้ันบทความน้ีผูเขียนจะเนนเน้ือหาในสวนน้ีเปนสําคัญ สําหรับเน้ือหาของระบบ MRP , ERP จะขอกลาวในเบื้องตนโดยทานสามารถหาอานเพิ่มเติมจากบทความท่ัวไปท่ีมีผูเขียนหลายทานนําเสนอไว

ระบบการวางแผนความตองการวัสดุ (Material Requirements Planning :MRP) และการวางแผนทรัพยากรองคกร (Enterprise Resource Planning: ERP)

ERP ยอมาจาก Enterprise Resource Planning หมายถึง การวางแผนทรัพยากรทาง ธุรกิจขององคกรโดยรวม เพ่ือใหเกิดการใชประโยชนอยางสูงสุดของทรัพยากรทางธุรกิจขององคกร เปนระบบสารสนเทศท่ีแพรหลายมากในอุตสาหกรรม ทั้งภาคการผลิตและภาคบริการ ERP มีรากด้ังเดิมมาจาก MRP (Material Requirements Planning) หรือการวางแผนความตองการวัสดุ

รูปที่ 1 แสดงวิวัฒนาการของ ERP (www.apics.org )

MRP มีการพัฒนามาต้ังแตประมาณป 1960 ในสหรัฐอเมริกา เปนกระบวนการวางแผนอยางเปนระบบเพ่ือแปลงความตองการผลิตภัณฑหรือวัสดุขั้นสุดทายของกระบวนการผลิตที่กําหนดในตารางการผลิตหลักไปสูความตองการ ช้ินสวนประกอบ ช้ินสวนประกอบยอย ช้ินสวน และ วัตถุดิบ ทั้งชนิดและจํานวนใหเพียงพอและทันเวลากับความตองการในแตละชวงเวลาของการวางแผน ตามโครงสรางผลิตภัณฑ (Bill ofMaterials) และสถานะคงคลัง (Inventory Status)

MRP ไดพัฒนามาเปน MRP II (Manufacturing Resource Planning) ศตวรรษที่ 1980-1990 โดยมีการเพ่ิมความสามารถของโปรแกรมเขาไป เชน ระบบขาย ระบบบญชี ระบบการเงิน และระบบตนทุน แตเน่ืองจาก MRP II ยังไม สนับสนุนการทํางานทั้งหมดในองคกร จึงไดมีการพัฒนาระบบ ERP ในชวงตนทศวรรษ 1990 เพ่ือใหครอบคลุมกับการทํางานหลักทุกอยางของในองคกร

 

 

ระโดยมีจัดเก็มนุษย (Huมีการใชกสูงสุด ลดการดึงขอ

ระSchedul

กาสภาพวัตถจัดซื้อจัดจ(Distribut

ระโป

ที่สุด (optการจัดหา (forecastin(available

ะบบ ERP เปนกก็บขอมูลไวเพียuman Resourceระบวนการที่เปดการทํางานซ้ําซมูลที่มีอยูมาแส

ะบบการจัดกาling ารจัดการโซอปุถุดิบเปนสินคาหจางบริษัทจากภtors)

ะบบการจัดตปรแกรมคอมพิimization) เพ่ือ (sourcing), กาng), การจัดการ

e-to-promise : A

การเช่ือมโยง กยงแหลงเดียว กe) และงานบัญชีปนมาตรฐานรวซอน และขอมูสดงไดอยางรวด

ารโซอุปทาน

ปทานหมายถึงกหรือผลิตภัณฑขายนอกและหน

รูปที

ารางการผลิตวเตอรที่ใชตรรทําการจําลองสรวางแผนการลรอุปสงค (demaATP) หรือควา

ระบวนการทางกระบวนการทาชีการเงิน (Accoวมกันและสนับมลท่ีไมตรงกันขดเร็วทันตอสถา

( Supply Ch

การผสมผสานกิขั้นสุดทาย และนาที่อื่นๆ ที่มีคว

ที่ 2 แสดงการเช่ือ

ตและการวางแรกะ (logic) และสถานการณ (simลงทุน (capital pand planning), แมสามารถที่จะส

3 

งธุรกิจ ผานโปรางธุรกิจตางๆ ไดounting/Financสนุนการทํางานของแตละหนวยนการณ

hain Manage

กิจกรรมตางๆทีเ่ะการสงมอบ ใหวามสัมพันธเก่ีย

อมโยงกันของ SCM

แผนขั้นสูง (Aะวิธีลําดับการคํmulation) ของกplanning), การวและอื่นๆ สนับสัญญาได (capa

รแกรมประยุกตดแก การผลิต

ce) เช่ือมโยงเพ่ือนกระบวนการทยงาน มีเคร่ืองมื

ement: SCM

เก่ียวของกับกาหกับลูกคารวมเวของกับผูจัดห

CM ตามรูปแบบ S

Advanced Plaานวณ (algorithการจัดตารางกาวางแผนทรัพยาบสนุนขอมูลเพ่ือable-to-promise

ตของแตละสวน(Production) กอการใชขอมูลรทางธุรกิจของอมือในการสรางร

M ) และ Adva

รจัดการวัตถุดิบเขาดวยกัน กิจกหาวัตถุดิบ (Supp

SCOR Model

anning and hm) ทางคณิตศารผลิตที่คํานึงถึากร (resource pอการใหคํามั่นหe หรือ CTP) กา

นงานเขาเปนระการขาย (Sale) งรวมกันจากฐานองคกรใหเกิดปรรายงานแกระดับ

anced Planni

บและการใหบริกรรมเหลาน้ียังรpliers) และผูจํา

Scheduling ศาสตรขั้นสูงเพ่ือถึงขอจํากัด ตางๆplanning), การพหรือสัญญากับลูารสนับสนุนกา

ะดับองคกรงานทรัพยากรนขอมูลเดียวกันระสิทธิภาพับบริหาร โดย

ing and

รกิารการเเปร รวมถึงการาหนายสินคา

:APS) อหาคําตอบที่ดีๆ(constrain), พยากรณ ลูกคาได ารตัดสินใจ

 

4  

(decision support) APS จะทําการวิเคราะหและทําการประเมินสถานการณแผนตางๆ(scenarios) เพ่ือใหผูบริหารตัดสินใจเลือกแผนที่เหมาะสมตามตองการ

ระบบการจัดตารางการผลิตและการวางแผนขั้นสูง (APS) ทําหนาที่เติมเต็มความสามารถทางดานการวางแผนของ ERP โดยระบบ ERP จะเปนตัวสนับสนุนขอมูลพ้ืนฐานเพื่อใชในการวางแผนรวมถึงการจัดตารางการผลิต ระบบการจัดตารางการผลิตและการวางแผนขั้นสูงน้ีจะดึงขอมูลจากระบบ ERP มาคํานวณเพ่ือวางแผนและเม่ือทําการวางแผนเรียบรอยแลวก็จะสงผลลัพธการวางแผนกลับไปยังระบบ ERP เพ่ือใชในการปฏิบัติงานตอไป ซอฟตแวร ERP บางตัวจะมรีะบบ APS รวมอยูในชุดของ ERP ก็จะทําใหการวางแผนมีประสิทธิภาพมากขึ้น สําหรับ ERP ที่ไมไดรวมระบบ APS ไวในชุดของ ERP ก็จะเปนซอฟตแวรแยกออกมาแตก็สามารถติดต้ังเพ่ือเช่ือมโยงขอมูลกับ ERP ได

การประยุกตระบบ APS ในกระบวนการบริหารธุรกิจ ระบบ APS ที่เปนมาตรฐานจะแบงออกเปนกลุมตางๆตามระดับของการวางแผน และยังสนับสนุนกระบวนการจัดการ

โซอุปทาน (Supply Chain Management) ทั้งน้ีก็ขึ้นอยูกับผูพัฒนาซอฟตแวรดวย สวนประกอบหลักๆของระบบ APS ประกอบดวย 5 สวนคือ การวางแผนอุปสงค (Demand Planning), การวางแผนการ

ผลิต (Production Planning), การจัดตารางการผลิต (Production Scheduling), การวางแผนการกระจายสินคา (Distribution Planning) และการวางแผนการขนสง(Transport Planning) ซึ่งการวางแผนดังกลาวจะสนับสนุนการวางแผนทางธุรกิจในระดับตางๆ ดังรูปที่ 3

รูปที่ 3 แสดงโครงสรางทั่วไปของระบบตางๆ ใน APS (Jonsson, P., Kjellsdotter, L., and Rudberg, M. (2007). ”Applying advanced planning systems for supply chain planning

Three Case Studies", ) การวางแผนกลยุทธ (Strategic Planning ) การวางแผนกลยุทธเปนการวางแผนระยะยาว (Long-term) การวางแผนเชิงกลยุทธประกอบดวย ขั้นตอนการศึกษา

ขอมูลเบื้องตนเก่ียวกับสถานภาพขององคกร การนําขอมูลที่รวบรวมไดมาวิเคราะหหรือสังเคราะหเพ่ือนําไปใชในการจัดวางทิศทางขององคกร จากน้ันจึงกําหนดกลยุทธวาควรจะทําอยางไร เพ่ือใหไดตามทิศทางที่กําหนดไว แผนกลยุทธเปนแผนที่มีระยะเวลาในการดําเนินงานต้ังแต 5 ปขึ้นไป ในรูปที่ 3 การวางแผนกลยุทธที่เปน Strategic Network Design (SND) โดยจะ

 

5  

สนับสนุนการตัดสินใจเชิงกลยุทธที่สัมพันธกับการจัดการโซอุปทานในระยะยาว ซึ่งมีตัวแปรและขอจํากัดตางๆ เชน ปริมาณความตองการของลูกคา กําลังการผลิต เปนตน

การวางแผนยุทธวิธี (Tactical Planning) การวางแผนยุทธวิธี เปนระดับของแผนที่รองลงมาจากแผนกลยุทธ แผนยุทธวิธี มุงบรรลุในการสนองเปาหมายของกล

ยุทธ เปนแผนที่กําหนดรายละเอียดของแผนใหสอดคลองกับแผนกลยุทธและเปาหมายที่กําหนดไวโดยผูบริหารระดับกลางเปนผูรับผิดชอบ เปนแผนระยะกลาง (Mid-term plan) คือแผนที่มีระยะเวลาในการดําเนินงานต้ังแตหน่ึงปขึ้นไปแตไมเกินหาป ในรูปที่ 3 การวางแผนยุทธวิธี Multi-site Master Planning (MMP) เปนการวางแผนการใหลของวัตถุดิบที่สัมพันธกันในโซอุปทานเพ่ือใหเกิดความสมดุลระหวางอุปสงคและอุปทาน

การวางแผนปฏิบัติการ (Operational planning) แผนปฏิบัติการเปนแผนที่มีความเฉพาะเจาะจงโดยมีการระบุถึงรายละเอียดในการปฏิบัติงาน ตลอดจนแนวทางในการ

ปฏิบัติงานเพ่ือใหบรรลุตามเปาหมายขององคการ แผนปฏิบัติการจะถูกกําหนดขึ้นมาใหสอดคลองกับแผนยุทธวิธี โดยมีผูบริหารระดับปฏิบัติการเปนผูกําหนดแผนและรับผิดชอบในการนําแผนไปปฏิบัติ แผนปฏิบัติการเปนแผนระยะสั้น (Short-term plan) เปนแผนที่มีระยะเวลาในการ ดําเนินงานไมเกิน 1 ป ดังน้ันการวางแผนที่เก่ียวของในระดับน้ี ไดแก การวางแผนการผลิต (Production Planning), การจัดตารางการผลิต (Production Scheduling), การวางแผนการกระจายสินคา (Distribution Planning) และการวางแผนการขนสง(Transport Planning) เปนตน

การประยุกตใชระบบ APS ที่สัมพันธกับการวางแผนในระดับตางๆ เชนการใช APS สําหรับ Sale and Operations Planning เพ่ือใหการวางแผนการขายมีความสัมพันธกับการผลิตรวมทั้งการพิจารณาปจจัยอื่นๆในภาพรวมขององคกร โดยการจําลองสถานการณตางๆ(scenarios) จากน้ันผูบริหารจะทําการวิเคราะหแนวทางเหลาน้ันเพ่ือเลือกแนวทางที่เหมาะสมท่ีสุดมาปรับกลยุทธทางธุรกิจ สําหรับการประยุกตใชระบบ APS ในการวางแผนระดับปฏิบัติการไดแก การวางแผนการผลิต (Production Planning), การจัดตารางการผลิต (Production Scheduling) เพ่ือใหไดจุดที่เหมาะสมท่ีสุด มีพัสดุคงคลังนอยสุดแตยังคงตอบสนองความตองการได หรือการเพ่ิมประสิทธิภาพการผลิตโดยการจัดตารางการผลิตใหเหมาะสม การใชทรัพยากรอยางมีประสิทธิภาพ ลดการสูญเสียตางๆ เชน การ set up , การรอคอย , การผลิตสินคาขาด-เกิน เปนตน นอกจากน้ีระบบ APS ยังสามารถจัดการการวางแผนการกระจายสินคา (Distribution Planning) และการวางแผนการขนสง(Transport Planning ) เพ่ือใหไดจุดที่คุมคาที่สุดที่ยังคงตอบสนองความตองการ

บทสรุป

การวางแผนทางธุรกิจปจจุบัน จะตองมีขอมูลที่สนับสนุนการตัดสินใจท่ีถูกตองและรวดเร็ว ตลอดไปจนการนําขอมูลเหลาน้ันไปวิเคราะหเพ่ือดําเนินการวางแผนในระดับตางๆไดอยางเหมาะสม ระบบสารสนเทศในปจจุบันไดพัฒนาใหมีความกาวหนาอยางตอเน่ือง เชน ระบบ Advanced Planning and Scheduling : APS ที่พัฒนามาเพิ่มเติมขีดความสามารถของระบบ ERP

ทางดานการวางแผนและยังสนับบนุนการจัดการระบบโซอุปทาน ดังน้ันการนําเทคโนโลยีหรือหลักการเหลาน้ีมาประยุกตใชก็จะทําใหการตัดสินใจท่ีถูกตองและแมนยํา เปนประโยชนตอการบริหารธุรกิจ

 

6  

ผูประกอบการท่ีกําลังมองหาระบบสารสนเทศสนับสนุนการบริหารธุรกิจไมวาจะเปนระบบ ERP ระบบ APS หรืออื่นๆ

ก็ตองพิจารณาเลือกระบบที่มีความเหมาะสมกับธุรกิจของตนเองโดย ตองวิเคราะหกระบวนการตางๆขององคกรโดยละเอียด

กอนการตัดสินใจ หากยังขาดความเขาใจในระบบและตองการคําแนะนําจากที่ปรึกษา ทางสถาบันไทย-เยอรมัน มีความยินดีใหบริการแกทาน ทั้งการใหคําปรึกษา การฝกอบรม ตลอดจนการคัดเลือกระบบที่เหมาะสมกับองคกรและการใหคําปรึกษาในการวางระบบเพื่อใหการใชงานระบบมีประสิทธิภาพสูงสุด

สําหรับผูประกอบการขนาดเล็กที่มีกระบวนการผลิตที่ไมซับซอนมากนัก อาจจะสามารถประยุกตซอฟตแวร Office ทั่วไป เพ่ือสนับสนุนการวางแผนและจัดตารางการผลิตเบื้องตน ใหสามารถตรวจสอบความตองการลูกคา การวางแผนการผลิตและการตรวจสอบกําลังการผลิตในเบื้องตนได โดยสามารถขอคําปรึกษาไดที่ สถาบันไทย-เยอรมัน

บุญลือ บุญคง

มนันญา ภาคศักดิ์ศรี

Manufacturing Information System Thai – German Institute

Boonlue.b@tgi.mail.go.th Boonlueb@gmail.com www.facebook.com/scm.tgi