Upload
nesrinmy
View
244
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
1/127
ÇUKUROVA ÜNVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTÜSÜ
FRANSIZ DL E#TM ANA BLM DALI
OYUN YOLUYLA FRANSIZCA Ö#RETM
Kadriye SUSÜZER
Dan&'man:Yrd.Doç. Dr. Mediha ÖZATE*
ADANA/ 2006
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
2/127
ÇUKUROVA ÜNVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTÜSÜ
FRANSIZ DL E#TM ANA BLM DALI
OYUN YOLUYLA FRANSIZCA Ö#RETM
Kadriye SUSÜZER
YÜKSEK LSANS TEZ
ADANA/ 2006
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
3/127
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
4/127
i
ÖZET
OYUN YOLUYLA FRANSIZCA Ö#RETM
Kadriye SUSÜZER
Yüksek lisans Tezi, Frans&z Dili E,itimi Anabilim Dal&
Dan&'man: Yrd.Doç.Dr. Mediha ÖZATE*
Eylül 2006, 104 sayfa
Bu arat#rma, Frans#zca dersinde oyunla ö$retimin ö$rencilerin akademik
baar #lar #na etkisini incelemek amac#yla yap#lm#t#r. Bu amaçla geleneksel
ö$retim ve oyun yoluyla ö$retimin yap#ld#$# iki grup üzerinde çal##lm#t#r. Arat#rma’n#n örneklemi, Adana ili Seyhan ilçesi Adana Erkek Lisesi
10-F s#n#f #nda okuyan 29’u k#z, 3’ü erkek toplam 32 ö$renciden olumaktad#r.
Arat#rmada yöntem olarak, deneysel yöntemin kontrol gruplu ön test-son test
deseni kullan#lm#t#r. Arat#rma sonucunda aa$#daki bulgular elde edilmitir:
Lise 10. s#n#f Frans#zca dersi “hava durumu, say#lar, meslekler ve yer
bildiren edatlar” konular #n#n ö$retiminde oyun tekni$i uygulanan grup ile
geleneksel yöntem uygulanan grubun, yani deney ve kontrol gruplar #n#n baar #
testi toplam ön test puanlar #na ilikin ba$#ms#z gruplar t-testi sonucunda gruplar
aras#nda anlaml# bir fark görülmemitir.
Deney ve kontrol gruplar #nda yer alan ö$rencilerin baar # testi son test
toplam puanlar #n#n kovaryans analizi sonucunda ise ön test toplam puanlar #
kontrol alt#na al#nd#$#nda, gruplar #n son test toplam düzeltilmi ortalama
puanlar # aç#s#ndan gruplama ana etkisinin anlaml# oldu$unu göstermitir. Baar #
testinden elde edilen bulgular, arat#rman#n birinci denencesinde ileri sürülen
toplam puanlar aç#s#ndan deney grubu lehine anlaml# farklar olaca$# yarg#s#n#
destekler niteliktedir.
Bu arat#rman#n sonuçlar # oyun yoluyla ö$retimin geleneksel ö$retimden
daha etkili oldu$unu ortaya koymaktad#r.
Anahtar Kelimeler: Oyun, geleneksel ö$retim yöntemi, yabanc# dil,
yabanc# dil ö$retim yöntemleri, yabanc# dil ö$retim teknikleri.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
5/127
ii
RESUME
ENSEIGNEMENT DU FRANÇAIS PAR DES JEUX
Kadriye SUSÜZER
Memoire de Maitrise Presente au Departement du Français Langue
Etrangere
Directrice :Yrd.Doç.Dr. Mediha ÖZATE*
Septembre 2006, 104 pages
Cette recherche a été réalisée afin d’examiner l’effet d’un enseignement
du Français par des jeux sur la réussite scolaire des étudiants. Le travail a été
effectué dans deux groupes ; l’un selon un enseignement traditionnel et l’autrepour un enseignement par des jeux.
32 étudiants continuant leurs études en 10ème année au lycée Erkek
Lisesi (lycée pour des garçons) à Adana forment l’échantillon de la recherche.
Un protocole expérimental prétest - posttest avec groupe de contrôle a été
utilisé dans notre recherche. A la fin de l’étude, les résultats suivants ont été
obtenus :
Les nombres, la météo, les professions et les prépositions de lieu sontles sujets enseignés en cours de Français. Avec le groupe témoin, les cours ont
été faits traditionnellement alors que dans le groupe d’expérimentation, des
activités ludiques ont été utilisées pour les cours. Aucune différence
significative n’a été trouvée entre les résultats du test t fait dans les 2 groupes
pour les prétests.
Quand les points obtenus des prétests sont tenus sous contrôle, une
analyse de covariance qui a été faite pour les posttests des étudiants a montréque l’effet principal entre les 2 groupes a une différence significative par rapport
aux points totaux corrigés des posttests. L’hypothèse formulée au départ qui
affirme qu’il y aurait une différence significative en faveur du groupe
d’expérimentation a été soutenue par les résultats obtenus par le test de
réussite.
Finalement, les conséquences de cette recherche révèlent qu’un
enseignement du Français Langue Etrangère réalisé par des jeux est plus
efficace que celui fait traditionnellement.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
6/127
iii
Mots-clé : Jeux, langue étrangere, méthode d’enseignement
traditionnelle, méthodes d’enseignement des langues étrangères, techniques
d’enseignement des langues étrangères.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
7/127
iv
ÖNSÖZ
Büyük bir h#zla gelien ve de$ien dünyada bilim ve teknolojinin
geliimiyle ortaya ç#kar #lan ürünlere duyulan ihtiyaçlar, ülkeleraras# ticaret
yapmay# gerektiren koullar uluslararas# iletiim arac# olan yabanc# dillerin
ö$retimine son derece önem kazand#rm#t#r. Bu nedenlerle art#k bir de$il, birden
çok uluslararas# dili ö$renme gereksinimi do$mutur.
Dünya üzerinde gerçekleen bu h#zl# ve sürekli de$iim ve geliimin,
yabanc# dil ö$renmeyi daha da zorunlu hale getirece$i görülmektedir. Bu
gelimeler ##$#nda uluslararas# alanda varl#$#n# sürdüren Avrupa dillerinden
Frans#zcan#n dünyada ve ülkemizde yeri incelenmeye çal##lm#t#r. Ayr #ca
yabanc# dil ö$retim yöntem ve teknikleri aç#klanarak, oyun tekni$i üzerinde
durulmutur. Amac#m#z günümüz koullar #na uygun, ça$da ö$retim
tekniklerinin kullan#lmas#yla dil ö$retiminin geliimine katk#da bulunmakt#r.
Bu çal#ma s#ras#nda bana her zaman destek ve rehber olan, önemli
fikirleriyle beni ayd#nlatan de$erli hocam Yrd. Doç. Dr. Mediha ÖZATE'’e
teekkür ederim. Ayr #ca çal#mam s#ras#nda sonsuz anlay# ve hogörüleriyle
yard#mlar #n# esirgemeyen jüri üyelerim Prof. Dr. A. Necmi YA' AR’a ve Yrd.
Doç.Dr. Silvia Zinzade Ak#nc#’ya ve Frans#z Dili E$itimi Ana Bilim Dal#nda
görevli tüm hocalar #ma teekkürü borç bilirim.
Uzun ve yo$un bir ekilde devam eden çal#malar #m s#ras#nda sonsuz
sevgileri ve sab#rlar #yla bana destek olan, en zor durumumda yard#mlar #n#
esirgemeyen eim Sabahattin SUSÜZER’e, o$ullar #m Ç#nar, Ça$r # ve
Ça$atay’a, annem Gönül KUNDURACI’ya, arkadalar #m Mustafa
MAVA'O)LU, Mine HAYKIR, Asl# ÇET+NER, Emine AYDEM+R, Kas#m
YILDIRIM ve Ramazan YA' AR’a sonsuz teekkür ederim.
Kadriye SUSÜZER
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
8/127
v
EKLER LSTES
EK 1. Ders Plan#: Hava Durumu…………...................................................... 78
EK 2. Ders Plan#: Say#lar……………............................................................. 83
EK 3. Ders Plan#: Meslekler…………….………………………….................... 88
EK 4. Ders Plan#: Yer Bildiren Edatlar…….................................................... 93
EK 5. Ders Plan#: Ön test- Son Test………………......................................... 98
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
9/127
vi
ÇNDEKLER
ÖZET………………………………………………………………………………. I
RESUME………………………………………………………………………….. II
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………. IV
EKLER L+STES+………………………………………………………………….. V
G+R+'.................………………………………………………………………….. 1
BÖLÜM I
YABANCI DL E#TM………………………………………………………….... 7
1.1.Türkiye’de Yabanc# Dil E$itimi……………………………………………….. 8
1.2.Türkiye’de ve Dünyada Frans#zca Ö$retiminin Durumu…………………... 10
1.3.Yabanc# Dil Ö$retim Yöntemleri……………………………………………… 12
1.3.1.Geleneksel Yöntem (Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi……………………….. 15
1.3.2.Dolays#z Yöntem………………………………………………………… 17
1.3.3.Dilsel-+itsel Yöntem……………………………………………………. 191.3.4.+letiimsel Yöntem………………………………………………………. 21
1.3.5.Telkin Yöntemi…………………………………………………………… 23
1.3.6.Sessizlik Yöntemi……………………………………………………….. 26
BÖLÜM II
YABANCI DL Ö#RETM TEKNKLER………………………………………… 29
2.1.Oyun…………………………………………………………………………….. 30
2.1.1.Oyun ve E$itim…………………………………………………………. 30
2.1.2.Oyun ve Yabanc# Dil Ö$retimi………………………………………… 35
2.1.3.Yabanc# Dil Ö$retiminde Kullan#lan Oyunlar…………………………. 37
2.1.3.1.Kelime Oyunlar #…………………………………………………. 39
2.1.3.2.Ses Oyunlar #…………………………………………………….. 41
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
10/127
vii
2.1.3.3.Say# Oyunlar #……………………………………………………. 42
2.1.3.4.Do$ru-yanl# Oyunlar #………………………………………….. 43
2.1.3.5.Soru-Cevap Oyunlar #…………………………………………… 45
2.1.3.6.Haf #za Oyunlar #………………………………………………….. 46
2.1.3.7.Resim Oyunlar #………………………………………………….. 47
2.1.3.8.Hikaye Oyunlar #…………………………………………………. 48
2.2.Problem………………………………………………………………………… 49
2.3.Alt Problemler………………………………………………………………….. 49
2.4.Arat#rman#n Önemi…………………………………………………………… 49
2.5.Denenceler…………………………………………………………………….. 52
2.6.Say#lt#lar………………………………………………………………………… 52
2.7.S#n#rl#l#klar………………………………………………………………………. 52
2.8.Tan#mlar………………………………………………………………………… 53
BÖLÜM III
LGL ARA*TIRMALAR…………………………………………………………. 54
BÖLÜM IV
YÖNTEM……………………………………………………………………………. 60
4.1.Arat#rman#n Yöntemi…………………………………………………………. 60
4.2.Evren\Örneklem………………………………………………………………… 61
4. 3. Veri Toplama Araçlar #n#n Haz#rlanmas# ve Toplanmas#……………………... 62
4.4.Verilerin Analizi………………………………………………………………… 63
BÖLÜM V
BULGULAR………………………………………………………………………… 64
5.1.Probleme +likin Bulgular……………………………………………………… 64
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
11/127
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
12/127
1
GR*
Kiileraras# iletiimin temelini oluturan dil, pek çok bilim adam#n#n,
özellikle dil bilimcilerin üzerinde durdu$u bir konu olmutur. Bu nedenle farkl#
biçimde tan#mlan#p, aç#klanmaya çal##lm#t#r. Bunlardan baz#lar # öyledir:
• Dil, düünce duygu ve isteklerin, bir toplumda ses ve anlam
yönünden ortak olan ö$eler ve kurallardan yararlanarak bakalar #na
aktar #lmas#n# sa$layan çok yönlü, çok gelimi bir dizgedir (Aksan, 1977,55).
• Dil bireyler aras#nda anlamay# sa$layan toplumsal bir sistemdir
(Dilaçar, 1968, 28).
• Dil veya lisan, insanlar #n düündüklerini ve hissettiklerini bildirmek
için kelimelerle veya iaretlerle yapt#klar # anlamad#r (wikipedia.org).
• +nsanlar #n düündüklerini ve duyduklar #n# bildirmek için kelimelerle
veya iaretlerle yapt#klar # anlama, lisan, zeban.
• Düünce ve duygular # bildirmeye yarayan herhangi bir anlat#m
arac# (tdk.org.tr).
• +nsano$lunun, yüzy#llar boyunca oluturdu$u anlaml# sesler ve bu
seslerin yaz#l# olarak ifade edildi$i sembollerin oluturdu$u sistemli bütündür.
• +nsanlar aras#nda anlamay# sa$layan do$al bir araçt#r. Sözcük,
kavram ve anlam düzene$inden ibarettir.
• Düünce,duygu ve isteklerin bir toplumda ses ve anlam yönünden
ortak olan ö$eler ve kurallardan yararlanarak aktar #lmas#n# sa$layan uzla#msal
sembollerdir (sourtimes.org).
Yukar #daki tan#mlamalardan da anlayabilece$imiz gibi dil, insanlar #n
oluturdu$u toplumlarda kullan#lan, bireyler aras#nda anlamay# sa$layan,
duygu, düünce ve yakla#mlar #n aktar #m#na neden olan bir iletiim arac#d#r.+nsanlar birbirlerine aktarmak istediklerini jest ve mimikler d##nda en etkin
ekilde dil ile baar #rlar. Dil insanlar aras#nda bilgi, düünce ve yakla#mlar #
aktarabilmenin yan#nda, insanlar #n fikirlerini düünmelerine ve duygular #n#
anlatabilmelerine yard#mc# olur.
Dili daha iyi tan#mak için özelliklerini de bilmemiz gerekir:
1. Dilin birinci ve as#l ilevi anlama arac# olmas#d#r.
2. Dilin önemli özelliklerinden biri de do$al olmas#d#r. Çevremizde do al olarak nitelendirdi$imiz (a$aç, su, toprak, güne, deniz, at... gibi) varl#klar #n
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
13/127
2
tabiat#n# de$itirmek mümkün olmad#$# gibi öz itibariyle dilin tabiat# da
de$itirilmez. Nitekim dil yapay olsayd#, insanlar farkl# farkl# dillerle konumak ve
yazmak yerine ortak bir dil yaparlar, onu kullan#rlard#.
3. Her dilin kendine özgü kurallar # vard#r. Bu kurallar dilin tabiat#ndan
ortaya ç#kmaktad#r. Daha aç#k bir ifadeyle söylemek gerekirse biz önce kurallar #
koyup bu kurallara göre konumuyoruz. Mevcut kurallar #, dilin do$al yap#s#ndan
tespit ediyoruz.
4. Dil, kendi kanunlar # içerisinde yaayan canl# bir varl#kt#r. Canl#lar #n
ortak özelliklerinden olan do$ma, büyüme, gelime gibi özellikler dil için de
geçerlidir.
5. Gizli anlamalar sistemidir: Dilin do$uu konusunda çeitli teoriler
ortaya at#lm# ve bu teorilerle ilgili tart#malar bugün de devam etmektedir.
6. Milletin ortak mal#d#r: Milleti millet yapan unsurlar #n ba#nda dil yer al#r.
Her milletin konutu$u dil kendi milletinin ad#yla an#l#r: Türk-Türkçe, Rus- Rusça
gibi.
7. Sosyal bir varl#kt#r: Dilin kurallar # ve söz varl#$#, onun sosyalli$ini
gösteren özelliklerdendir. Dil, bütün yönleriyle toplumdan topluma de$iiklik
gösterir. Dilin yap#s#, kurallar # ve kelime hazinesi; milletin anlay##, dünya görüü
ve felsefesiyle yak#ndan ilgilidir (farabi.selcuk.edu.tr).
Geçmiten günümüze dünya üzerinde var olan en ilkel topluluklardan en
gelimi ülkelere kadar bütün milletlerin kendilerine özgü bir dilleri vard#r.
Toplumlar ortak dilleri ile ortak bir kültür ve birlik olutururlar.
Bu da dilin geçmiten günümüze toplumlar üzerinde ne denli önemli bir
etkisi oldu$unu göstermektedir.
+nsano$lu do$umundan konumaya balayana kadar süren dönemde,
kültürden kültüre de$imeyen baz# ortak sesleri ç#kar #r. Çünkü, insan#ndo$utan getirdi$i bir dil yetisi vard#r. Konumaya balamas# ile birlikte,
bulundu$u yerde konuulan dile uygun olarak anlaml# sesler ç#karmaya balar,
yani yaad#$# toplumun dilini ö$renir. +te do$utan getirdi$imiz dil yetisi ile
birlikte ilk ö$rendi$imiz dile, anadil deriz. Dünya üzerinde yaayan milletlerin
kendi bireyleri aras#nda iletiim kurabilmesi için kendine özgü dilleri, yani ana
dilleri vard#r.
Di$er toplumlar #n konutu$u, anadil d##nda daha sonra ö$renilen dillerede yabanc# dil denmektedir. Bugün, dünyada var olan topluluklar #n kulland#klar #
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
14/127
3
dil say#s# kesin olarak bilinmese de, ortalama olarak bu say#n#n 3000 ile 3500
aras#nda oldu$u belirtilmektedir. Dünya üzerinde bu kadar çok dilin
bulunmas#na kar #n gittikçe artan uluslararas# ilikiler, uluslar #n kendi
anadilleriyle iletiim sa$lamalar #n# yetersiz k#lmakta ve di$er ülkelerin dillerini
ö$renme gereksinimini ortaya ç#karmaktad#r. Bunun yan# s#ra, bilim ve
teknolojideki gelimeler, ticari ilikilerin h#zla ilerlemesi, kitle iletiim araçlar #n#n
yayg#nlamas# baka ülkelerin dillerini ö$renmeyi zorunlu hale getirmektedir.
Fakat dünya üzerinde varl#$#n# sürdüren bu kadar çok dilin ö$renilmesi imkans#z
oldu$u için baz# uluslar #n dilleri daha ön plana ç#kmaktad#r. Günümüzde
insanlar, toplumlar ticaret, ekonomi, bilim, turizm, e$itim, sanat, alanlar #nda her
türlü ilikinin kurulup yürütülebilmesi için anadilinden baka uluslararas# alanda
kabul edilen ortak dilleri bilip ö$renmek zorundad#rlar. Uluslararas# dili belirleyen
faktörler; ekonomik, teknolojik, dini veya askeri alanda o ülkenin gücüyle
orant#l#d#r. Ülkenin politik ve ekonomik durumu, dilinin uluslararas# dil olarak
kabul edilmesinde önemli bir etkendir. Eski ça$da Roma +mparatorlu$u’nun
gücü, Grekçe ve Latincenin o ça$a damgas#n# vurmas#na yol açm#t#r.
Ortaça$’da Latince ve Arapça, Yeniça$’da Frans#zca, günümüzde ise
+ngilizcenin en yayg#n uluslararas# dil oldu$u gerçe$inin yan# s#ra art#k d#
ilikilerin yürütülmesi için birden çok ortak dil kullan#lmas# gereklili$i de
ortadad#r.
Eski ça$lardan beri yabanc# dil ö$renmek bir gereklilik iken günümüzde
büyük bir ihtiyaç olmutur. Yabanc# dilin öneminin fark#nda olan dünya ülkeleri
gitgide yabanc# dil e$itimine daha çok önem verir duruma gelmi, yabanc# dil
derslerine okul programlar #nda daha fazla yer verilmesi için olanaklar
sa$lam#lard#r.
Sürekli ve h#zla de$iip gelien dünya üzerinde e$itim, önemli bir yertutmaktad#r. Art#k ça$#m#zda, e$itimin toplumlar üzerinde ne denli önemli bir
etken oldu$u herkes taraf #ndan kabul edilmektedir. “E$itim, bireyin davran##nda
kendi yaant#s# yoluyla ve kas#tl# olarak istendik de$ime meydana getirme
süreci” olarak tan#mlanmaktad#r (Ertürk,1974,12). E$itim üzerine yap#lan bu
tan#m ço$unluk taraf #ndan benimsenmekle beraber, e$itimin niteli$ini belirleyen
unsurlar ortaya ç#karmaktad#r: Bunlar, davran#, yaant#, amaç ve süreç
terimleri ile e$itim sürecinin sonunda yap#lan de$erlendirmedir.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
15/127
4
Bireyin, bakalar # taraf #ndan do$rudan do$ruya ya da dolayl# olarak
gözlenebilen etkinlikleri davran## oluturur. +nsan#n ölçülebilen veya
gözlenebilen, bilinçli olarak yap#lan tüm etkinliklerine de davran# diyebiliriz.
E$itimin oluabilmesi için bireyin davran##nda istendik bir de$ime olmas#
gerekmektedir. Fakat e$itimin niteliklerinden birini oluturan insan davran##, her
istendi$inde de$itirilemez. Davran##n de$itirilebilmesi için birtak#m koullar #n
yerine gelmesi gerekir:
1. Davran## de$itirilebilecek kii, istenilen davran## yapabilecek geliim
düzeyine ulam# olmal#d#r.
2. Davran##n oluabilmesi için e$itilenin içinde bulundu$u ortam
davran# de$iikli$ine elverili olmal#d#r.
3. E$itilen kii de$itirilecek ya da yeniden kazand#r #lacak davran##
yapmaya istekli olmal#d#r.
4. Yeni davran## için gereken bilgi, beceri ve tutum e$itilence yeterli
düzeyde ö$renilmi olmal#d#r ( Baaran, 1991,18 ).
+nsan bir davran## ancak yaayarak kazanabilmekte ve istenmeyen bir
davran## ancak yaayarak de$itirebilmektedir. Bireyin çevresiyle etkileimi
sonucu edindi$i de$iikliklere yaant# denilmektedir. Bu düzeyde edinilebilen
de$iiklik k#sa ömürlü olabilece$i gibi olumlu ya da olumsuz da olabilir.
Yaant#n#n bireyin çevresiyle etkileimi sonucu olumas# ve k#smen kal#c#
olmas# ö$renme yaant#s#n#n; planl# ve istendik olmas# da e$itimsel yaant#n#n
ürünüdür ( Bilen, 1999, 13 ).
E$itimin temel niteliklerinden bir di$eri olan amaç yani hedef, e$itimin
gerçekletirilmesi için gerekli en önemli unsurlardan biridir. Amaç olmadan
e$itimin gerçeklemesi mümkün de$ildir.
Amaç yani hedef, bireyde bulunmas#n# istedi$imiz e$itim yoluylakazand#r #labilir nitelikteki istendik özelliklerdir (Bilen, 1999, 4). Yayg#n veya
örgün e$itimlerde, e$itimin amaçlar # daha önceden belirlenerek,
planlanmaktad#r. Etkin bir e$itimin gerçekletirilebilmesi için hedeflerin önceden
belirlenmesi gerekmektedir. E$itim, bireyleri önceden belirlenmi e$itim
hedeflerine ulat#racak ekilde planlan#r.
E$itileni imdiki ve gelecek yaam#na haz#rlayacak hedefleri çok iyi
belirlemek gerekir. E$itimin bir di$er niteli$i de, Ertürk’ün tan#m#ndan daanla#laca$# üzere, e$itimin bir süreçten ibaret oldu$udur. E$itim, de$iim
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
16/127
5
demektir. E$itimin oluabilmesi için birey bir veya birkaç hedefe do$ru sürekli
olarak de$itirilmeye çal##l#r. Bu de$iimin ise belli bir süreç içinde olumas#
mümkündür. Bu süreçte neyin nas#l ö$retilece$inin ortaya konulmas# ise
ö$retme-ö$renme süreçleri ya da e$itim durumlar #d#r. Bu süreç içerisinde
bireyin gelime ve de$ime içinde olmas# gerekir.
E$itim hedeflerine ulamak için ö$renmenin gerçeklemesi
gerekmektedir. Ö$renme, bireyin çevresiyle etkileimi sonucu davran#lar #nda
oluan kal#c# izli davran# de$iikli$i olarak ifade edilmekle beraber farkl#
ekillerde de tan#mlanm#t#r.
Ö$renme, taklit ya da yaant# sonucu bireyin davran#lar #nda oldukça
kal#c# davran# de$iikli$idir ( Büyükkaragöz, 1998, 87).
Ö$renme, büyüme ve vücutta de$iik etkilerle oluan geçici de$imelere
atfedilmeyecek, yaant# ürünü olarak meydana gelen davran#ta ya da
potansiyel davran#taki nispeten kal#c# izli de$iimdir ( Senemo$lu, 2001,13).
Ö$renme tan#mlar # incelendi$inde ö$renmenin ortak bir tak#m özellikleri
oldu$u görülmektedir. En bata bireyin davran##nda bir de$ime olmas# ve bu
de$iimin kal#c# olmas# gerekmektedir. Davran# de$imesinin bireyin çevresiyle
bir etkileime girmesi sonucu belli bir süreç içinde kazan#lm# olmas# ö$renmeyi
gerçekletirmektedir.
Ö$renmenin gerçeklemesi için bir tak#m unsurlar #n olumas#
gerekmektedir. O halde ö$renme için önceden belirlenmi bir ortam, etkileim
ve ö$renen gereklidir. Ayr #ca ö$renme, ö$retme yoluyla gerçekletirilmektedir.
Ö$retme ise bir ö$renmeyi k#lavuzlama ve sa$lama faaliyetleridir (Ertürk,
1972, 83). Tan#mdan da anla#laca$# gibi e$itim süreci içerisinde ö$renilmesi
gereken istendik davran#lar #n gerçekletirilmesi için yap#lmas# gerekli her türlü
etkinlik, ö$retme unsurunu oluturmaktad#r. 'u halde ö$retme sürecinin geçerliolup olmad#$#, istendik davran#lar #n oluup olumad#$#na ba$l# olmaktad#r.
Yani, ö$retme sürecinin geçerli olabilmesi, bireyde istendik davran#lar #n
gerçeklemi olmas#na ba$l#d#r.
Ö$retme oldukça karma#k bir ilemdir. Gelien ve de$ien dünyada
bireyin ö$renmesi gereken birçok davran# olmakla beraber bunlar #n
ö$renilmesi keyfiyete b#rak#lmamal#d#r. Bireyin neleri ö$renmesi gerekti$i veya
ne tür konulara ilgi ve ihtiyaç duydu$u saptanarak, bunlar #n hangi yöntemler vetekniklerle ve nas#l kazand#r #labilece$i planlanarak düzenlenmelidir. Ö$retme
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
17/127
6
ileminin gerçeklemesi için belirlenen hedeflerin belli bir plan dahilinde
uygulanmas# gereklidir.
Ö$retme gelimi bir becerinin, iyi planlanm# zaman#n, dikkatli bir
haz#rl#$#n ve sistemli bir uygulaman#n ürünüdür. Görüldü$ü gibi ö$retme
ileminin gerçeklemesi için farkl# birçok unsur göz önünde bulundurulmal#d#r.
Ö$retimin ne denli planl# ve sistemli bir ekilde gerçekletirildi$i görülmektedir.
Ö$retimin gerçeklemesi için, ö$retilen konunun ö$rencide bilgi ve beceri
oluturmas# gerekir. Bu bilgi ve becerinin olumas# için ö$rencinin ö$retime aktif
bir ekilde kat#lmas# gerekir. Ö$retimin daha baar #l#, verimli ve kal#c# olabilmesi
için farkl# tekniklerin yan# s#ra ö$renen kiinin yaparak yaayarak ö$renmesi
gerekmektedir. Bu nedenle bireyin duyu organlar #n# kullanarak ö$retime
kat#lmas# önemlidir. Çünkü; insanlar okuduklar #n#n %10'unu, duyduklar #n#n
%20’sini, gördüklerinin %30'unu, hem görüp hem duyduklar #n#n %50'sini, hem
görüp, hem duyup, hem söylediklerinin %80’ini, hem görüp, hem duyup, hem
söyleyip, hem de dokunduklar #n#n %90’#n#, hem görüp, hem duyup, hem
söyleyip, hem de dokunup, hem de yapt#klar #n#n %95’ ini hat#rlamaktad#r
(Demirel, 2000, 21).
'u halde etkili ö$retimin gerçekleebilmesi için farkl# ö$retim yöntem ve
tekniklerden de yararlan#lmas# gerekmektedir. Birçok duyu organ#na hitap
edebilen yöntem ve tekniklerin kullan#m#n#n ö$retimi verimli k#laca$# göz önünde
bulundurularak uygun yöntem ve tekniklerin seçimine dikkat edilmelidir. Bunu
gerçekletirebilecek en geçerli tekniklerden biri de oyun tekni$idir.
Arat#rmam#z#n odak noktas# olan ça$da tekniklerden oyun tekni$inin özellikle
dil ö$retimi için önemi göz ard# edilemez.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
18/127
7
BÖLÜM I
YABANCI DL E#TM
Dünyada yabanc# dil e$itimi çok eski ça$lara dayanmaktad#r. +nsano$lu
tarih öncesi ça$larda bile iletiim kurabilmek amac#yla yabanc# dil ö$renmeye
çal#m#t#r. Eskiça$larda yaz# bilinmezken, yani +sa’n#n do$umundan 3000 y#l
öncesinde, yabanc# dil ö$renmenin iki yolla yap#ld#$# ileri sürülmektedir. Birincisi
o dili konuan ö$reticiler arac#l#$#yla, ikincisi ise o dilin konuuldu$u toplum
içinde bir süre yaayarak yap#ld#$#d#r.
Sümer ülkesi +.Ö. 2225 dolaylar #nda komular # olan Akad Samilerince
ele geçirildikten sonra, Sümer ordusu Akad’l# yöneticilere onlardan daha üstün
bir uygarl#$#n dili olan kendi dilleri Sümerceyi ö$retmek zorunda kalm#lard#. Bu
ö$retme ileminin gerçeklemesini sa$lamak için Sümerce sözcük ve
deyimlerin derlenmesi ve bunlar #n Akadca kar #l#klar #n#n verilmesi
gerekmekteydi (+.Ö.2500). Böylece Sümerler, bilinen en eski dilden-dile
sözcükleri derlemi oldular.
Romal#larda ise Grekçe e$itimi +.Ö. 2. yüzy#lda balar. Romal#
küçüklü$ünden itibaren Grekçe ve Latince iki dilde e$itim görürdü. Küçük
yalarda bir köleye ya da Grek bak#c#ya emanet edilir okul ça$#nda da Grek ve
Latin ö$retmenler eli$inde ders al#rlard#. Böylelikle ö$retim yöntemlerinden
“Dolays#z Yöntem” e benzer bir yöntemle yabanc# dil ö$retilmitir. Roma’da
entelektüel yaam#n bir parças# olan Grekçe, +.S. 6. yüzy#lda art#k bu özelli$ini
yitirmeye balam#t#r.
Ortaça$’da da Grekçe giderek önemini yitirmeye devam ederken,
Latince Avrupa’da ö$retim, din, hatta yönetim ve ticaret dili olarak yer alm#t#r.+talya’n#n belli bir bölümü d##nda yabanc# dil Latince olmutur. Bu devirde
Ortaça$ bilim adam# Latinceyi, Müslüman bilim adam# ise Arapçay# ön plana
alm#t#r. 7. yüzy#lda günlük iletiimde ulusal dillerin kullan#lmas#yla Arapça
ö$retimi medrese duvarlar # aras#nda kalm#t#r. Yeniça$a girilmesi ile Ortaça$
kurumlar # y#k#larak ulusal devletlere yol açm#lard#r. Matbaan#n bulunmas#yla
kitap ucuzlam#, okur-yazarl#k ve e$itim, soylular #n bir ayr #cal#$# olmaktan
ç#km#t#r. Gerek e$itim gerekse ortak iletiim dili olarak Latince yerini yava
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
19/127
8
yava ulusal dillere b#rakmaya balam#t#r. Böylelikle ulusal devlet dilleri
sömürgelere ta#nm# ve iletiim amac#yla yabanc# dil ö$retimi yayg#nlam#t#r.
Ayn# yüzy#lda ulusal dillere çeviri etkinli$i yayg#nlat#r #larak, Almanya ve
Fransa’da dil ö$retim yöntemleri gözden geçirilerek yeni uygulamalar
denenmitir.
Avrupa’da soylu bir kimsenin yabanc# dili, özellikle Frans#zcay#
ö$renmesi onun ö$reniminin bir bölümünü oluturuyordu. Frans#zcan#n dünya
üzerindeki etkisi +kinci Dünya Sava#’na kadar sürmü, fakat bu dönemden
sonra +ngilizce uluslararas# dil olarak birinci s#raya oturmutur. Günümüzde
küresellemenin de etkisiyle +ngilizce tüm dünyada varl#$#n# sürdürmektedir.
Dünyan#n h#zl# geliimi ve de$iimi sonucu, bilim ve teknolojinin
ilerlemesiyle yeni ç#kan ürünlere duyulan ihtiyaçlar, sanayi ve ticaretin
geliimiyle beraber ortaya ç#kan yeni koullar, her geçen gün ülkeler aras#
iletiimi zorunlu hale getiren politik, askeri ve ticari ilikiler uluslararas# iletiim
arac# olan yabanc# dillerin ö$retimine son derece önem kazand#rm#t#r.
Bu nedenle art#k birden çok uluslararas# dili ö$renme gereksinimi
do$mutur. +ngilizcenin yan# s#ra Frans#zca, Almanca, +spanyolca, Rusça, Çince
gibi dillerin ö$renilmesi günümüz koullar #nda ihtiyaç haline gelmitir. Dünya
üzerinde gerçekleen bu h#zl# ve sürekli de$iim ve geliimin, yabanc# dil
ö$renmeyi daha da zorunlu hale getirece$i görülmektedir.
1.1.Türkiye’de Yabanc& Dil E,itimi
Türkiye’de yabanc# dil e$itiminin tarihsel geliimini ele alacak olursak,
inceleyece$imiz dönem, Osmanl# +mparatorlu$u’nun egemenli$inin devam etti$i
ve daha sonra Cumhuriyet’in ilan#ndan itibaren günümüze kadar gelen uzun birsüreyi kapsamaktad#r.
Osmanl# +mparatorlu$u’nda din esas#na dayanarak e$itim veren mahalle
mektepleri ve medreselerde Türkçenin okutulmas# önem ta#mamakla beraber
ö$retimde önemli yeri Arapça tutmaktayd#.
1839’da Tanzimat’#n ilan# ile Bat#ya do$ru bir yönelmenin balad#$#
görülmekte ve bu önemli ad#m ça$dalama hareketinin öncüsü olarak
de$erlendirilmektedir. Bat#l#lama hareketinin balamas# ile Bat# dilleri de de$erkazanm#t#r.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
20/127
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
21/127
10
Günümüzde ülkemizde ilk ve ortaö$retim okullar #nda ö$retimi yap#lacak
yabanc# dillerin seçimi Milli Güvenlik Kurulu’nun görüü al#narak Bakanlar
Kurulu karar #yla saptanmaktad#r. Bu kararlar do$rultusunda ülkemizdeki ilk ve
ortaö$retim kurumlar #nda yabanc# dil olarak +ngilizce, Almanca ve Frans#zca
okutulmaktad#r. Ama küreselleme nedeniyle tüm dünya da oldu$u gibi
ülkemizde de yayg#n biçimde ö$renilen ve ö$retilen dil +ngilizce olmutur.
Okullarda da ö$rencilerin neredeyse tamam# (%98.4), birinci yabanc# dil
olarak +ngilizce ö$renmektedir. Almanca ve Frans#zca ise birinci yabanc# dil
olarak talep görmemektedir (%1.6), daha çok ikinci yabanc# dil olarak ö$retilme
durumlar # söz konusudur (Genç,1999, 307).
Avrupa konseyinin öncülü$ünde 47 ülkenin kat#l#m#yla 2001 y#l#n#n
“Avrupa Diller Y#l#” olarak kabul edilip etkinliklerle kutlanmas# di$er Avrupa
dillerinin önemini artt#rmak için al#nm# tedbirlerdendir. Bu tedbirler
do$rultusunda ülkemizde de bu konu üzerine birtak#m çal#malara yer
verilmitir.
Ülkemizde yabanc# dil ö$retimine her zaman önem verilmekle beraber bu
konuda ne kadar baar #l# oldu$umuz tart##lmaktad#r. Bu baar #s#zl#kta da
ça$da dil ö$retim yöntem ve tekniklerine yeterince yer verilmemesinin etkisi
oldu$u da düünülmektedir.
1.2.Türkiye’de ve Dünya’da Frans&zca Ö,retiminin Durumu
Hint-Avrupa dil ailesinden Latince kökenli Roma dillerinden olan
Frans#zca dili, dünya üzerinde en fazla konuulan dillerden biridir.
Fransa'da konuulmas#n#n yan# s#ra Belçika, +sviçre ve Kanada,
Lüksemburg, Haiti, 15' ten fazla Afrika ülkesi, Karayipler'de Guadelope veMartinique, Güney Amerika’da Frans#z Guyanas#, Hint Okyanusunda Reunion
Okyanusu, Güney Pasifik’te Yeni Kaledonya ve Tahiti'nin resmi dillerinden
birisidir. Ayr #ca, Frans#zca birçok ülkenin resmi olmayan ikinci dili olarak
konuulmaktad#r, bunlar #n aras#nda Fas, Tunus, Cezayir, Lübnan, Suriye,
Kamboçya, Laos ve Vietnam yer al#r. 75 milyon insan#n anadilidir, kayda de$er
bir seviyede de ikinci dil olarak konuulmaktad#r (www.dilokulu.com).
Günümüzde Avrupa’da Frans#zca dahil yakla#k 20 resmi dilbulunmaktad#r. Avrupa Birli$inin Fransa, Belçika, Almanya, Hollanda,
http://www.dilokulu.com%29/http://www.dilokulu.com%29/
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
22/127
11
Lüksemburg ve +talya’dan oluan kurucu alt# ülkesinin üçünün resmi dili olan
Frans#zca, bu nedenle ayr # bir yere sahiptir.
Hem yaz# hem konuma dili olarak Avrupa Komisyonu’nun çal#ma
dillerinden biri olarak yerini al#rken, Avrupa Toplumlar # Adalet Mahkemesi ve
Uluslararas# Ceza Mahkemesinde tek tart#ma dilidir. Ayr #ca Birlemi Milletlerin
alt# resmi dilinden biri de Frans#zcad#r.
Yabanc# dil e$itiminin ülkemizde ki durumunu ele alacak olursak, daha
öncede belirtti$imiz gibi, Tanzimat’#n ilan#ndan sonraki dönem Bat# dillerinin
ö$retimine önem verildi$i ve Frans#zcan#n Bat# dilleri aras#nda ilk yabanc# dil
olarak okul ders programlar #nda yer ald#$# bir dönemdir. +kinci Dünya Sava#’na
kadar Frans#zca ülkemizde çok etkin olarak kullan#lan bir yabanc# dil olarak
varl#$#n# sürdürürken bu dönemden sonra dünya çap#nda h#zla yay#lan +ngilizce
ülkemizde de birinci yabanc# dil olmutur.
Avrupa Konseyi’nin 1999’da ald#$# karar # Avrupa Birli$i’nin de kabul
etmesiyle 2001 y#l# “Avrupa Diller Y#l#” olarak ilan edilmitir. Ülkemizin de
kat#ld#$# 47 ülkeyi kapsayan projenin temel amac#; Avrupa'n#n dil ve kültür
miras#na sahip ç#karak çok kültürlü ve çok dilli Avrupal#l#k bilincini gelitirmek,
çok dillili$in fert ve toplum için ne denli önemli oldu$unu anlatarak, dil ö$renimi
konusunda halk# bilgilendirmek ve tevik etmektir. Ayr #ca Avrupa ülkelerinde
yaayan vatandalar #n kendi ana dilleri d##nda en az iki Avrupa dili daha
ö$renmeleri için ilgi ve istek uyand#rmakt#r.
Bu karar Avrupa Birli$i’nin öteden beri süper güç/süper dil, tek dil/tek
kültür egemenli$ine kar # ç#kt#$#n#n, dil ve kültür çeitlili$ine sayg#y# Avrupa
yurttalar # aras#nda dayan#man#n temel koulu olarak benimsedi$inin de bir
göstergesi olmutur (Güven, 2000) .
Unesco ve Kanada’n#n deste$iyle de sürdürülmü bu proje çal#malar # ülkemizde de etkisini göstermi ve 2001-2002 ö$retim y#l#ndan itibaren Anadolu
Ö$retmen Liselerine, 2004-2005 ö$retim y#l#ndan itibaren de Anadolu Güzel
Sanatlar Liseleri, Anadolu Liseleri ve Fen Liselerine zorunlu ikinci yabanc# dil
dersleri konulmutur (MEB, 2004, 2).
Avrupa Konseyi taraf #ndan yabanc# dil ö$renimi ve ö$retimi için, yabanc#
dil dersinin uygulanmas#na dair, kar #lat#r #labilir standartlar getiren Avrupa
Konseyi Ortak Kriterleri haz#rlanm#t#r. Bu çal#ma, dile ilikin yeterlik seviyeleritan#mlayan, ula#labilir ve kontrol edilebilir hedefler koyan ve bütün Avrupa
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
23/127
12
ülkeleri taraf #ndan tan#nan bir araç niteli$indedir. Avrupa Konseyi Ortak Kriterleri
bu sebeple, bütün yabanc# dil dersi ö$retim programlar #n#n haz#rlanmas#nda
bavurulabilecek bir kaynakt#r. Orta ö$retim s#n#flar # ikinci yabanc# dil dersi
olarak Frans#zca için gelitirilen bu program#n temeli de bu kriterlere
dayanmaktad#r.
1.3. Yabanc& Dil Ö,retim Yöntemleri
Yabanc# dil ö$renimini bireyin kendi ana dili d##ndaki bir dilin kurallar #n#
ö$renerek o dili do$ru ve düzgün bir ekilde kullanmas# olarak ele alabiliriz.
Yabanc# bir dili ö$renen kiinin temel dil becerilerini kazanm# olmas#
gerekmektedir. Bu beceriler; dinleme, konuma, okuma ve yazma becerileridir.
Yabanc# dil ö$retimi ise bir dili ö$renmek için gerekli olan bilgilerin ö$rencilere
ö$retilme süreci olarak kabul edilmektedir. Yabanc# bir dili ö$retme sürecinde dil
ö$retimini gerçekletiren kii, dilbilgisi yap#lar #ndan sözcük da$arc#$#na, belli
bal# cümle kal#plar #ndan seslerin telaffuzuna kadar gerekli bilgileri ö$rencilerine
ça$da bilgi ve becerilere sahip ve dile hakim bir ekilde aktarmak zorundad#r.
Yabanc# dilin bireysel yararlar # say#lamayacak kadar çok olmakla
beraber öncelikli olarak dünya görüü aç#s#ndan kiinin ufkunu ve dünyaya
bak##n# geniletir. Ayr #ca yabanc# dil ö$retimi kiinin kendi anadillerinin yap#s#n#
daha iyi kavramas#na sebep olur.
Yabanc# dil ö$retiminin karma#k ve zor bir i oldu$u kabul edilmekle
birlikte son y#llarda ülkemizde ve dünyada yabanc# dil ö$retimi konusuna daha
çok önem verilerek büyük çabalar sarfedildi$i görülmektedir. Fakat tüm bu
çabalara ra$men ülkemizde yabanc# dil ö$retiminde yeterli baar #
sa$lanamamaktad#r. Bu nedenle yabanc# dil ö$retiminin çok yönlü irdelenmesigerekti$i gerçe$ini göz ard# edemeyiz. Çünkü yabanc# dil ö$retiminin etkili ve
kal#c# olabilmesi için gerekli birçok faktör bulunmaktad#r; e$itim programlar #,
ö$retim yöntem ve teknikleri, araç ve gereçler, materyal, ders kitaplar #,
ö$retmenlerin yeterlilikleri, zaman, yönetim süreçleri bunlardan baz#lar #d#r.
Bütün bu unsurlar göz önüne al#narak öncelikli olarak s#n#flara en etkili
ö$retmen ve en ça$da ö$retim yöntem ve tekniklerini seçilerek, bunlar #n etkili
bir ekilde uygulanmas# sa$lan#rsa yabanc# dil ö$retiminde baar #y# yakalamaans# artabilir. Ö$retmenin alan#yla ilgili gelimeleri takip ederek, ö$rendiklerini
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
24/127
13
dersinde uygulamas# etkili bir ö$retim gerçekletirmesini sa$layan önemli bir
unsurdur. Var # (1988,218)’ #n da belirtti$i gibi ça$da yakla#mlar # uygulayan
ö$retmen ile geleneksel yakla#m# uygulayan ö$retmenin elde etti$i ürünler
aras#nda önemli fark vard#r. Bunlar aa$#daki gibidir:
Geleneksel Ö$retmen
1. Tek bir konuda yetimitir.
2. Bilgi da$#t#r.
3. Ö$renci pasiftir
4. Ö$renci program sürecine kat#lmaz.
5. Bellek ve ödevi uygular
6. D# uyar #mlar önemlidir
7. Ö$renci s#nav için ö$renir.
8. Rekabet ve k#yaslamaya yer verir.
9. Ö$renci s#n#fta ö$renir
10. Kal#p bilgi ö$retir.
Ça$da Ö$retmen
1. Birletirilmi konularda yetitirilmitir.
2. E$itim yaant#lar #na rehberlik eder.
3. Ö$renci aktiftir.
4. Ö$renci program gelitirme sürecine kat#l#r.
5. Kefetme yöntemleri uygulan#r.
6. +çten gelen uyar #mlar önemlidir.
7. Ö$renci kendisi için ö$renir.
8. Grup çal#malar #na önem verir.9. Ö$renci her yerde ö$renir.
10. Yarat#c#l#$a önem verir.
Geleneksel ö$retmen, geleneksel yöntemleri uygularken ça$da
ö$retmen, ça$da yöntemleri uygulayan kiidir. Ayr #ca birey üzerinde b#rakt#$#
etkiler aç#s#ndan ders kitab#n#n seçimi de oldukça önemli ö$elerden biridir.
Yabanc# dil ö$retiminde kullan#lan araçlar #n en etkililerindendir. Ö$retmenizleyece$i yakla#ma uygun olan kitab# seçmelidir. Günümüzde dil ö$retiminde
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
25/127
14
etkili yakla#mlardan biri olarak kabul edilen iletiimsel yakla#ma uygun bir kitap
ile geleneksel yönteme uygun kitap aras#ndaki fark# Ataman (2001, 7) u ekilde
ay#rm#t#r:
Geleneksel Kitaplar
1. Dilin gramerini, dilin iletiimsel fonksiyonundan daha çok vurgular.
2. Okuma ve yazma becerilerini daha çok vurgular.
3. Ana dilin kullan#m#na yer verir.
4. Dilin do$ru kullan#m# önemlidir.
5. Program ve s#navlara dar bir bak# aç#s# ile yakla#r.
6. Kullan#lmas# kolay oldu$undan ö$retmenlere çekici gelmektedir.7. S#navlara odakl#d#r.
+letiimsel Kitaplar
1. Dilin iletiimsel ilevlerini vurgular.
2. Ö$rencilerin ihtiyaç ve ilgilerini yans#tmaya çal##r.
3. Dilin do$ru kullan#m#ndan çok, ak#c# kullan#m# üzerinde durur.
4. Dinleme ve konuma becerilerini daha çok vurgulamakla beraber bütündil becerilerini kapsam#na al#r.
5. Amaçlar konusunda çok net tan#mlar yapar.
6. Günlük hayattaki dili yans#t#r.
7. Uygulama odakl#d#r.
Görülüyor ki seçilmesi gereken kitap, ça$da yöntem ve teknikleri
uygulayan ça$da ö$retmenin kullanaca$# kitap olmal#d#r.
Etkili, verimli ve kal#c# ö$retimi gerçekletirmek için gerekli faktörlerdenö$retmen ve ders kitab#n# inceledikten sonra, konumuzun odak noktas#na
varmam#z# sa$layacak olan yabanc# dil ö$retim yöntemlerini ele almam#z gerekli
olmaktad#r. Etkili ve verimli bir ö$retim için ö$retmenin ça$da ö$retim yöntem
ve tekniklerini kullanmas# kaç#n#lmazd#r.
Günümüze kadar, yabanc# dil ö$retiminde birçok yönteminin kullan#ld#$#
saptanm#t#r. Bu yöntemlerin birkaç#n# s#ras#yla aç#klamaya balamadan önce
yöntem kavram#na bir aç#kl#k getirmemiz gerekmektedir.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
26/127
15
Ö$retim yöntemi bir sorunu çözmek, bir deneyi sonuçland#rmak, bir
konuyu ö$renmek ya da ö$retmek gibi amaçlara ulamak için bilinçli olarak
seçilen ve izlenen düzenli yoldur. Yöntem, ö$retimde önemli bir yere sahiptir.
Çünkü, ö$retim ancak belli yöntemlerle gerçekletirildi$i zaman, hedef
davran#lar kolayca ö$rencilere kazand#r #labilmektedir. Yabanc# dil ö$retiminde
seçilen yöntem ve tekni$in dört temel beceriyi kazand#rmas#ndaki etkisine dikkat
etmek gerekmektedir.
Geçmiten günümüze farkl# e$itimciler, farkl# ö$retim yöntemlerinin
do$rulu$unu savunarak bu yöntemlerin kullan#lmas#nda öncülük etmilerdir.
Yabanc# dil ö$retiminde kullan#lan dil ö$retim tekniklerinden baz#lar # unlard#r:
1.3.1.Geleneksel Yöntem (Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi)
Bu yöntem Latince ö$retiminin etkisiyle gelitirilmi ve günümüze kadar
kullan#lm# bir yöntemdir. 18. yüzy#l#n sonlar #na do$ru okullarda uygulanan dil
yöntemi amaç dilden anadile çeviri yöntemi olmutur.(Demirel 2003, 30)
Bu yöntemde ad#ndan da anla#laca$# gibi dilbilgisi ve çeviri büyük önem
ta#maktad#r. Bu yüzy#l#n balar #nda ö$rencilerin yabanc# dili edebi olarak
ö$renmelerine yard#mc# olmak için kullan#labilece$i ve kendi ana dillerinin
kurallar #n# bilmelerinde de faydal# olabilece$i düünülmütür. Ö$rencilerin hedef
dili hiç kullanamayacaklar # bilinse de bu yöntemin yararl# olabilece$i
zannedilmitir.
Yöntemin hedefledi$i ö$renci kazan#mlar # edebi metinleri okuyabilmektir.
Bunu yapmak için ö$rencilerin hedef dilde kurallar # ve kelimeleri bilmeleri
gerekmektedir. Ayr #ca; yabanc# dil ö$renmenin zihinsel bir egzersiz sa$lad#$#na
inan#lmaktad#r.Ö$retmen bu yöntemde her zaman ki geleneksel rolünü oynamaktad#r.
Bu da gösterir ki ö$retmen s#n#fta tek otoritedir. Ö$renci ö$retmenin istekleri
do$rultusunda hareket eder.
Bu yöntemde, ö$renme-ö$retme sürecinin en önemli özelli$i bir dilden
baka bir dile çeviri ö$retilir. Ö$renci gramer çal##r, baz# kurallar ö$renir,
gramer kal#plar # ve örnekleri ezberler. Ö$renci s#n#fta pasif durumdad#r.
Geleneksel yöntemde edebi dil konuma dilinden üstündür ve ö$renciler bu
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
27/127
16
konu üzerinde çal##rlar. Ayr #ca hedef dilin konuuldu$u ülkenin kültürü güzel
sanatlar ve edebiyattan ibaret görülür.
Kelime ve gramer ö$retimi üzerinde durulurken okuma ve yazma
ö$rencilerde mutlaka olmas# gereken beceriler olarak kabul edilmektedir.
Konuma ve dinlemeye önem verilmezken telaffuz üzerinde daha da az
durulmaktad#r. S#n#fta kullan#lan dil daha çok ana dildir. Ö$renci ders esnas#nda
hata yaparsa ö$retmen taraf #ndan yal#n olarak düzeltilir.
Bu yöntemde de$erlendirme, yaz#l# olarak, anadilden yabanc# dile,
yabanc# dilden ana dile çeviri ile yapt#r #lmaktad#r.
Geleneksel yöntemin esas al#nd#$# bir dil dersi esnas#nda ö$renciler,
edebi bir metni okuyarak derse balarlar. Yabanc# dil ö$renmenin temel amac#;
yaz#l# edebiyat# okumak olarak kabul edilmektedir. Edebi dil bu yöntemde her
zaman için konuma dilinden önce gelmektedir. Yöntemin amac# bir dili di$er
dile çevirebilmek oldu$undan ö$renciler metindeki bir bölümü, hedef dilden ana
dile çevirmeye çal#maktad#rlar. Ö$renciler çeviri yapabiliyorlarsa baar #l# kabul
edilmektedirler.
Ders esnas#nda üzerinde çal##lan metinle ilgili sorular ana dilde sorulur
ve ö$retmen ana dilde cevap verir. Çünkü hedef dilde iletiim kurmak bu
yöntemin amac# de$ildir. Temel al#nan beceriler okuma ve yazma becerileri
oldu$undan ö$renciler okuma-yazma sorular #n# cevaplar. Konuma ve anlama
becerileri arka planda kalmaktad#r.
S#n#fta ki tek otorite ö$retmen oldu$undan ö$renci cevaplar #n#n do$ru
olup olmad#$#na o karar vermektedir. Ayr #ca; ö$rencilerin sorulara do$ru cevap
vermesi çok önemlidir. Tüm hedef dillerde ki kelimelerin ana dilde tam kar #l#$#
oldu$u kabul edildi$inden hedef dilden ana dile kelime çevirisi yap#l#r. Bu
yöntem ö$rencilerin sözcük da$arc#$#n# zenginletirmeye önem verir. Metinüzerinde bilinmeyen sözcükler listelenir ve ö$rencinin bu sözcükleri ezberlemesi
istenir. Hedef dilde bir edat, zarf, zamir veya bir ek ele al#narak onun ana dilde
tam kar #l#$# olan kelime ve ekler bulunarak, ö$retim faaliyetlerinin benzerliklere
odaklanmas# sa$lanmaktad#r.
Ö$rencilere okutulan metindeki dilbilgisi kurallar # verilir, dilbilgisi kal#plar #
ö$retilir. Bu yöntemde hedef dilin biçimini ö$renmek önemlidir. Bu tür kurallar #n
dilbilgisi tekni$i aç#s#ndan önemi büyük oldu$undan ö$renciler verilen dilbilgisi
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
28/127
17
kurallar #n# örneklere uygulayarak ö$renirler. Ö$rencilere sürekli ezber
yapt#r #ld#$# için bu yöntemin iyi bir zihinsel egzersiz sa$lad#$# kabul edilmektedir.
Ö$retim ezbere dayal#d#r. Sözcüklerin, dilbilgisi kurallar #n#n, fiil
çekimlerinin ezberlenmesi gerekmektedir. Verilen metin üzerinde anadilden
yabanc# dile, yabanc# dilden anadile çeviri yap#lmaktad#r. Bu yöntemin
kullan#ld#$# ders esnas#nda u gelimeler takip edilmektedir:
• Metin okunur
• Kelimelerin anlamlar # aç#klan#r
• Gramer kurallar # gösterilir
• Ve sonra çeviri yap#l#r.
Ö$retmen merkezli, çeviri ve dilbilgisine önem veren, iletiimi yani
dinleme ve konuma becerilerini arka plana atan, ö$rencinin pasif oldu$u bu
yöntemde ça$da ö$reti tekniklerinden biri olan oyunun kullan#lamayaca$#
görülmektedir.
1.3.2.Dolays&z Yöntem
Yabanc# dili ne dilbilgisi kurallar #n# ezberleyerek ne de çeviri ya da bir
baka türlü aç#klamalar yoluyla, ana dilden yararlanmaks#z#n, ama ö$retilen dil
ile yaam aras#nda do$rudan iliki kurularak ö$renme yolu “Dolays#z Yöntem”
ad#n# al#r (Demircan, 2002 ,171).
Bu yöntem uzun bir süre etkin olarak kullan#lan dilbilgisi-çeviri yöntemine
bir tepki olarak 20. yüzy#l#n ba#nda ortaya ç#k#p, dünyada ve ülkemizde oldukça
fazla kabul görmütür. Yani dilbilgisi-çeviri yöntemi gibi bu yöntemde yeni
de$ildir. Birçok ö$retmen taraf #ndan uzun y#llar boyunca kabul edilerek
kullan#lan bir yöntemdir. Dilbilgisi-çeviri yöntemi ö$rencileri hedef dili iletiimsel
olarak kullanmaya haz#rlamada yeterli olmad#$# için, dolays#z yöntem popüler
olmutur. Bu yöntemin en temel kural#, kesinlikle çeviriye izin vermemesidir.
Asl#nda dolays#z yöntem ad#n#; ana dile çeviri yapmadan, anlam#n hedef dille
direkt olarak eletirilmesi gerçe$inden almaktad#r.
Bu yöntemi kullanan ö$retmenler, ö$rencilerin hedef dilde iletiim
kurmay# ö$renmelerini amaç edinirler. Bunu gerçekletirmek için ö$rencilerin
hedef dilde düünmelerini sa$lamak gereklidir. Ö$retmen s#n#f etkinlikleriniyönetmesine ra$men geleneksel yöntemden daha az pasiftir. Ö$retmen ve
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
29/127
18
ö$renciler ö$retme-ö$renme sürecinde birbirlerinin partneri gibi hareket
etmektedirler. Bu yöntemi kullanan ö$retmenler bir kelime ya da cümle
söylendi$inde bunun anlam#n# gerçek nesneler, resimler ya da pandomimle
göstermekte ve asla ana dilde tercüme yapmamaktad#rlar. Dilbilgisi fark#na
varmadan ö$renilmekte, ö$renciler dilbilgisi kurallar #n# örneklerden ç#karmakta
ya da örneklere göre genelleme yapmaktad#rlar. Ö$renci ve ö$retmen
aras#ndaki etkileim çift yönlüdür. Ö$retmenden ö$renciye, ö$renciden
ö$retmene etkileim devam eder.
Dolays#z yöntemde ilk önce dil konuulur, yaz#lmaz. Yani dilin yaz#larak
ö$renilmesinden önce, konuularak ö$renilmesi önem ta#maktad#r. Bu yüzden
ö$renciler, hedef dilde günlük konumalar üzerinde çal#maktad#rlar. Ayr #ca;
hedef dili konuan insanlar #n kültürü ö$rencilerin üzerinde durmas# gereken bir
konudur.
Bu yöntem, kelime ö$retimi ve dilbilgisi ö$retimine önem vermektedir.
Batan itibaren dört temel dil becerisi üzerinde durulsa da temel olarak al #nan
beceri sözlü iletiimdir. Ayr #ca; dolays#z yöntemin uyguland#$# s#n#flarda
telaffuza büyük özen gösterilmektedir. Bunlar #n yan# s#ra ö$retmen ve
ö$rencilerin s#n#fta anadili kullanmamalar # gerekmektedir.
Bu yöntemin de$erlendirme aamas#nda ise ö$renciler konuturulur ve
arkas#ndan bir paragraf yazmalar # istenir. Bu aamalar üzerinden de$erlendirme
yap#l#r.
Ö$retmen, ö$rencilerin hedef dilde yapt#klar # hatalar # kendi kendilerine
düzeltmelerini ister. Bu yöntem de ö$retmenin ö$retilmek istenilen dili anadili
olmas# ya da o dili anadili gibi konuabilmesi gerekir. Yoksa bu yöntem baar #l#
olamaz. Dolays#z yöntemde beceriler dinleme, konuma, yazma ve okumad#r.
Dolays#z yöntemin dil ö$retiminde uyguland#$# s#n#flarda ö$renciler birokuma parças#n# yüksek sesle okumaktad#rlar. Genellikle konular hedef dilin
konuuldu$u ülkenin tarihi veya co$rafyas#yla ilgili olabilmektedir. Hedef dilde
okuma becerisi, konuma prati$iyle gerçekletirilecektir. Derste kullan#lan
harita, tablo veya gerçek nesnelerden oluan materyaller s#n#f ortam#nda
ö$rencilerin kelimelerin anlamlar #n# kavramas#na yard#mc# olmaktad#r. Ders
esnas#nda ö$retmen, ö$rencilerin bir sorusu olup olmad#$#n# hedef dilde sorar
ve ö$rencilerin hedef dilde soru sormalar #n# ister, ana dil kullan#m#na izinverilmez. Ö$retmen, sorular # tahtaya çizerek veya örnekler vererek cevaplar. Bu
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
30/127
19
yöntemde ö$retmen göstermelidir; aç#klamamal# ya da çeviri yapmamal#d#r.
Ö$rencilerin hedef dil ile anlam aras#nda direkt bir eletirme yapmas#
beklenmektedir. Ö$renciler mümkün oldu$unca hedef dilde düünmeyi
ö$renmelidirler. Kelime ö$retimi için, kelimelerin liste halinde ezberlenmesi de$il
cümle içinde kullanarak ö$retilmesi daha uygun görülmektedir. Dil ö$renmenin
amac# iletiim kurmak oldu$undan ö$retmen, kelime telaffuzu üzerine
çal#malara önem vermektedir. Dersler, baz# konuma etkinlikleri yapmak ve dili
gerçek metinlerde kullanabilmek için f #rsatlar içermek durumundad#r. Ö$renciler
mümkün oldu$unca konumak için cesaretlendirilmelidir.
Ayr #ca bu yöntemde, ö$retmenin verdi$i boluk doldurmal# metinlerle
dilbilgisi kurallar #n#n ö$retimi yap#lmaktad#r. Bir dilbilgisi kural# aç#k olarak
kesinlikle verilmemelidir.
Tüm bu aamalardan da anla#laca$# üzere bu yöntemin en önemli
unsuru konumad#r. Hedef dilde iletiim önemlidir. Dilbilgisi; fark#na varmadan
ö$retilir. Dikte yoluyla yazma al#t#rmas# yap#l#r. Soru-cevap tekni$i a$#rl#kl#
olarak kullan#lmaktad#r. Kelime ö$renimi oldukça önem ta#r ve kelimeler cümle
içerisinde verilir. Ana dil asla kullan#lmaz.
Dolays#z yöntemde ö$retmen sürekli aktiftir, çok yorulur. K#saca
ö$retmeni yoran bir yöntemdir. Bu da baar #y# olumsuz etkilemektedir.
Ö$retmen hareketleriyle sözcüklerin kar #l#$#n# vermeli süpürme, s#kma gibi. Bu
yöntemde oyun tekni$inden yararlan#labilir (Demirel, 2003, 33).
1.3.3.Dilsel-'itsel Yöntem
1940’l# ve 50’li y#llarda ortaya ç#kan dilsel-iitsel yöntem, dolays#z yöntem
gibi sözlü ifadeleri esas alan bir yöntemdir. Fakat bu yöntem kelimekazan#m#n#n vurgulanmas#ndan daha çok, dilbilgisel cümle kal#plar #n#n
kullan#lmas# üzerinde durur. Dolays#z yöntemin tersine sa$lam dilbilimsel ve
psikolojik temellere dayan#r. Bu yöntem, geliim sürecinde davran#
psikolojisinden prensipler edinmitir.
Yap#salc# dilbilimciler ve davran#ç# psikologlar özellikle Skinner, dilsel-
iitsel yöntemin ortaya ç#kmas#nda ve gelimesinde oldukça etkili olmutur.
Skinner’a göre her uyar #c#ya kar # belli bir tepki vard#r. Etki-tepki ba$#n#nkurulmas# için pekitireçlerin verilmesi artt#r. Bu ö$renme kuram#na göre
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
31/127
20
yabanc# dil ö$renmede de al#kanl#klar #n olabilmesi için tekrara, al#t#rmalara ve
pekitirmelere yer verilmelidir (Demirel,2003,35).
Bu yöntemin ortaya ç#k##nda katk#lar # olan Bloomfield, Brooks ve
Lado’ya göre dilbilgisi-çeviri yöntemi yabanc# dili etkili bir ekilde
ö$retememekte ve dilin do$al ö$renim s#ras#na, yani s#ras#yla dinleme,
konuma, okuma ve yazma, uygun bir ö$retim gerçekletirmemektedir. Bu
yöntem dil ö$reniminde, dilbilgisi al#t#rmalardan çok cümle kal#plar #n#
ö$renmenin önemi üzerinde durmaktad#r.
Dilsel-iitsel yöntemi kullanan ö$retmen, ö$rencilerin hedef dili iletiimsel
olarak kullanmalar #n# hedefler. Ö$rencilerin ana dilde eski al#kanl#klar #n#
b#rakarak, hedef dili düünmeden, otomatik olarak kullan#p hedef dilde yeni
al#kanl#klar elde etmelerini sa$lamak için çaba sarf eder.
Bu yöntem uygulan#rken, ö$retme-ö$renme süreci içerisinde diyaloglar #n
içinde yeni kelimeler ve yap#sal örnekler verilir. Ö$renciler diyaloglar # taklit ve
tekrar yöntemi ile ö$renirler. Al#t#rmalar diyaloglara dayand#r #larak verilir.
Ö$rencilerin do$ru cevaplar # mutlaka pekitirilir. Ayr #ca ö$renciler diyaloglarda
farkl# roller al#r ve bu rolleri uygularken aralar #nda etkileim sa$lan#r.
Dilsel-iitsel yöntemde ö$retim günlük konuma üzerinde yo$unla#r.
Öncelikle amaç ö$rencinin konuma becerisini gelitirmektir. Hedef dili
konuanlar #n günlük konumalar #n# ve davran# biçimlerini ele alarak ö$retimde
kültüre yer veren bir yöntemdir. Ö$rencilere ses sistemi ve dilbilgisi örnekleri
verilirken kelime en az seviyede sunulur. Dil becerileri s#ras#yla; dinleme,
konuma, okuma ve yazma biçiminde s#ralanmaktad#r. Bu yöntemde en önemli
yeri dilsel ve iitsel beceriler al#r.
Bu yöntemde ana dil, ö$rencilerin hedef dili iyice ö$renmelerine yard#mc#
olmak için kullan#l#r. Ayr #ca s#n#fta ana dil de$il hedef dil kullan#lmaktad#r.Dilsel-iitsel yöntemin dil ö$retiminde uyguland#$# s#n#flarda ö$retmen
yeni bir diyalog verir. Bu diyalogu iki kez okur, al #t#rmalar # aç#klar. Ö$rencilerin
telaffuz hatalar #n# düzeltir. Ö$retmen s#n#fta sadece hedef dili kullan#r.
Kelimelerin anlamlar #n# hareketler, resimler veya canl# objelerle vermeye çal##r.
Ana dil ve hedef dil bu yöntemde birbirinden ayr #l#r. Ö$rencilerin hedef dili
kullan#m# için ana dille çat#malar # azalt#lmaktad#r. Dil ö$retmeninin ana rolü,
hedef dilin modeli olmakt#r. Ö$retmen, ö$rencilere iyi bir model olmal#d#r. Çünküö$renci onu dinler ve taklit eder. Bu yöntemde ö$retmen yöneten, rehberlik
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
32/127
21
eden ve ö$rencilerin hedef dildeki davran#lar #n# kontrol eden bir orkestra efi
gibi davranmaktad#r. Ö$rencileri cesaretlendirmek için güler yüzlü bir tav#r
sergileyerek ö$rencilere konuyla ilgili bilgi verir, ipuçlar #yla yönlendirir.
Dil ö$retiminin esas amac#; ö$rencilerin yap#sal örnekleri kazanmalar #d#r.
Kelime ö$retimi daha sonraya b#rak#lm#t#r. Yeni kelimeler diyalog içinde yer
al#r. Verilen bu kelimeler s#n#rl# tutulmaktad#r.
Yabanc# bir dil ö$renilirken, ana dil ö$renimindeki gibi, kurallar #
ezberlemek gerekmez. Bu nedenle ö$rencilere hiçbir dilbilgisi kural# verilmez.
Bu kurallar örnekler ve al#t#rmalar içinde yer al#r. Ö$retmenin hafta boyunca
tahtaya yazd#$# diyalog üzerinde s#n#rl# yaz#l# çal#malar yap#l#r. Çünkü bu
yöntemde konuma, yazmadan daha önemlidir.
Dilsel-iitsel yöntemde hedef dilin konuuldu$u ülkenin kültürü önemlidir.
Dil kültürden ayr #lmaz. Yaln#z sanat ve edebiyat de$il, hedef dili kullanan
insanlar #n günlük davran#lar # üzerine de bilgi verilmektedir.
Dilsel-iitsel yöntem ö$rencilerin hedef dili sözlü olarak kullanabilmesi
için gelitirilmitir. Ö$rencileri ana dillerinde sahip oldu$u al#kanl#klar #ndan
uzak tutmak ve hedef dilde yeni al#kanl#klar edinmelerini sa$lamak amaçt#r.
Hedef dildeki cümle kal#plar # bu yöntemde en çok dinleme yoluyla ö$renilir.
Yöntemin uygulama aamalar #nda da görüldü$ü gibi oyun tekni$i bu
yöntemde kullan#labilmektedir. Özellikle bu yöntemin üzerinde durdu$u dilsel ve
iitsel becerileri kazand#rmada oyun vazgeçilmez bir unsur olarak
görülmektedir.
1.3.4.leti'imsel Yöntem
Son zamanlarda yabanc# dil ö$retiminde, dilbilimciler dile iletiim yetisiadl# yeni bir boyut kazand#rm#lard#r. Dolay#s#yla, ö$renci dil ö$reniminde dil
bilgisi kurallar #n# bilmenin yan# s#ra konuma kurallar #n# da edinmek
durumundad#r. Dil ö$renmenin temelinde dört temel beceriyi edinmek yer alsa
da bu yöntem yaz#l#-sözlü iletiimin gereklili$ini savunmaktad#r. 'u halde dilin
kurallar #n# bilmekten çok dilin bir iletiim arac# olarak kullan#lmas# önem
ta#maktad#r.
Sözcükler ve cümleler, kavramlar #n iletilmesi için birer araçt#r. Di$er birdeyile, dilin yüzeysel yap#s# yani gramer kurallar #ndan çok, dilin alt yap#s# yani
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
33/127
22
konumada kullan#lan kavramlar #n ö$renilmesi ve kullan#lmas# önemlidir
( Demirel,2003,42).
Bu yöntemin amac# ö$rencinin hedef dilde iletiim kurabilmesidir.
Ö$renci, kendini ifade ederken farkl# biçimlerde dili kullanabilmelidir. Ö$rencinin
iletiimsel yetisini gelitirmek di$er birçok yöntemin amac# olmakla birlikte
iletiimsel yöntemde daha kapsaml# bir ekilde ele al#nmaktad#r. Farkl#
ortamlarda uygun dili konuabilmek önem ta#d#$#ndan dilin yap#lar #n#, anlam ve
ilevlerini iyi bilmek gerekmektedir.
Ö$retmenin s#n#f içindeki rolü ö$rencinin dili kullanmas#n# artt#rmak ve
ö$renmesini kolaylat#rmakt#r. S#n#f içi etkinliklerde bir rehber durumundad#r.
Ö$renci sorular #n# cevaplay#p, ö$renci performanslar #n# izleyerek iletiim
ortam#n# oluturur. Ö$renciler ise iletiim kurmaya çal#makta, kendilerini anlat#p
ifade etmeye çal#maktad#rlar.
Bu yöntem, ö$renme-ö$retme süreci boyunca iletiim ortam# sa$lamak
amac#yla oyunlar, rol oyunlar # gibi iletiimsel etkinliklere yer vermektedir.
Ö$renciler bu etkinliklerle iletiim kurma f #rsat#n# geni anlamda elde ederler.
Ders esnas#nda ö$retmen dersin bir k#sm#n# özellikle dilbilgisi bölümünü
anlat#rken di$er zamanlarda tüm etkinlikleri ö$rencilere b#rak#r.
Ayr #ca bu yöntem ö$renci duygu ve düüncelerine önem vermektedir.
Ö$renciler, dili kullanabildikleri süre boyunca yüksek düzeyde motive olurlar.
Di$er bir deyile hedef dili konuabildikleri sürece ö$renme istekleri artar.
Bunun yan# s#ra belli konularda ö$rencilerin duygu ve düüncelerini ifade
edebilme f #rsat# ö$retmen taraf #ndan verilir. Ö$renci arkadalar #yla iletiime girip
ibirli$inde oldukça kendine güveni artar.
Bu yöntem hedef dili konuan ulusun kültürünü iletiimin önemli bir ö$esi
olarak görmektedir.+letiimsel yöntemde dilin yap#lar #ndan çok dilin ilevi önemlidir. +lk önce
basit yap#lar verilirken dile hakim olmaya baland#kça ilevlerin sunumu
yenilenir ve daha karma#k yap#lar sunulmaya balan#r. Ö$rencilere dört temel
becerinin kazand#r #lmas# önem ta#r.
Hedef dil yaln#zca iletiim etkinliklerinde de$il komut vermede, aç#klama
yapmada veya ödev vermede de kullan#ld#$# için hedef dilin araç olarak
kullan#labildi$i de görülür. Bu yöntemde amaç, sadece dilin do$ru kullan#m#n# de$il ak#c# kullan#m#n# da sa$layabilmektir. Bu nedenle, dilin yap#s#na ve
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
34/127
23
sözcüklerine hakim olsa da iyi bir ekilde iletiim kuramayaca$# göz önüne
al#narak ö$renci de$erlendirilir. Ö$retmen, ö$renciyi iletiimsel testlerle
de$erlendirir. Ö$rencinin dil ö$renirken yapt#$# hatalar ho görülür. Ö$retmen
konuma s#ras#nda hatalar # not eder ve daha sonra ö$renciye bildirir.
Ö$rencinin telaffuzu anla#labilir oldu$u sürece kabul edilir. Ders esnas#nda
s#n#rl# da olsa ana dilin kullan#m#na izin verilir. Fakat tüm etkinlikler hedef dilde
düzenlenir.
Ders esnas#nda iletiimsel yöntemde takip edilen s#ran#n ba#nda seçilen
orijinal bir metnin okunmas# yer almaktad#r. Örne$in; bir gazeteden al#nm# spor
üzerine bir makalenin okunmas# olabilir. Mümkün oldu$unca gerçek yaamda
kullan#lan dilin ö$retilmesi esas al#nd#$#ndan böyle bir metin seçilmektedir.
Ö$renciler konunun ana hatlar #n# ifade eden cümlelerin alt#n# çizerek yazar #n
niyetini anlayabildiklerini göstermektedirler. Ö$retmenin hedef dilde verdi$i
komutlar bu dilin ayn# zamanda bir araç olarak kullan#ld#$#n# da göstermektedir.
Bu yöntemde hedef, ö$rencinin dil ö$retimi süreci sonunda iletiim kurma
yetene$ini elde etmesini sa$layabilmektir. Bu yöntemde tekrar önemli bir yer
tutmaktad#r; tekrar ne kadar çok yap#l#rsa, ö$renme o kadar iyi olur. Diyalog
okuma s#ras#nda ö$retmen hatalar # düzeltir. Bu yöntemin prensipleri aras#nda
ö$rencilerin hata yapmalar #n# engellemek önemlidir. Hatalar al#kanl#klara
neden olabilir, yani yanl# kullan#m devam edebilir. Ö$retmen, ö$rencilerin
birbirleriyle etkileime girecekleri al#t#rmalar balat#r. Dil ö$renmenin amac#
dilin iletiimde nas#l kullan#laca$#n#n bilinmesi olarak kabul edildi$inden bu tip
zincirleme al#t#rmalara çok s#k yer verilir. Ö$rencilerin düünmeden otomatik
olarak cevap vermesi istendi$inden, ö$retmen h#zl# bir ekilde sorular sorar.
Ayr #ca olumlu pekitireçler ö$rencilerin do$ru al#kanl#klar # gelitirmesine
yard#mc# oldu$undan ders esnas#nda sorulara do$ru cevap veren ö$renciler içinkullan#l#r. Bu yöntem, iletiimsel ortam# sa$lamak amac#yla ö$renme-ö$retme
süreci boyunca oyuna yer vermektedir.
1.3.5.Telkin Yöntemi
Bu yöntem G. Lozanav taraf #ndan ortaya at#lm#t#r. Telkin yöntemi
ö$rencilerin baar #l# olamayacaklar #na dair hislerini ve çal#maya kar # olumsuz
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
35/127
24
tutumlar #n# ortadan kald#rmalar # ve böylelikle ö$renmenin kar #s#ndaki engellerin
üstesinden gelmeleri için gelitirilmitir.
Lozanov’a göre dil ö$renmedeki baar #s#zl#klar #n temel nedeni bireylerin
ö$renmeye kar # psikolojik engeller koymas#d#r. Yani daha ö$renmeye
balamadan ö$renemeyece$imizden korkar, ö$renmeye olan becerimizi
s#n#rland#r #r ve bu nedenlerle baar #l# olamay#z. +nsanlar zeka kapasitesinin
yaln#zca %5 ila %10’unu kullanmaktad#rlar. Baar #s#zl#$#m#z#n temel
nedenlerinden biri zeka kapasitemizin tamam#n# kullanamamakt#r (Larsen-
Freeman, 2003, 73).
Bu yöntemde ö$retmenin hedefi, ö$rencilerin günlük yaamda hedef dili
kullanmalar #n# sa$lamak, zeka kapasitelerini kullan#m oran#n# yükseltmek ve
ö$renmeye kar # sahip olduklar # önyarg#lar # ortadan kald#rmakt#r.
Ö$retmen s#n#ftaki otoritedir. Metodun baar #l# olabilmesi için ö$rencilerin
ö$retmene güvenmesi ve sayg# duymas# gerekir. Bu yöntemde bir ders renkli ve
neeli bir s#n#f ortam#nda gerçekleir. Duvarlara as#l# posterler, ö$rencilerin
görsel olarak ö$renmelerinin avantajlar #n# kullanmak için etkili rol oynar.
Ö$renciler hedef dilde isimler ve meslekler seçerler. Çal#ma ka$#tlar #ndaki
diyaloglar sayesinde çok say#da kelime ö$renirler. Bu yöntemin etkinlikleri
dramatizasyonu, oyunlar #, ark#lar # ve soru-cevap al#t#rmalar #n# kapsar.
Ö$retmen ö$rencilerin birbirleriyle etkileimini sa$lar. Balang#çta
ö$renciler yaln#zca sözlü olmayan tepkiler verirken daha sonralar # hedef dilin
kontrolü onlara geçer.
Bu yöntemde ö$rencilerin hislerine önem verilir. Ö$rencilerin ö$renme
ortam#nda kendilerini rahat hissetmeleri gerekir. Ö$renmek için kendilerini
zorlamadan, do$al bir yolla ve kolayca ö$renmeleri esas al#n#r.
Bu yöntemin baar #s#yla ilgili iddialar genellikle kelime ö$retimi üzerindeodaklanmaktad#r. Dilbilgisi en az düzeyde gösterilirken iletiim üzerinde
durulmaktad#r. Ö$retmen gerekli durumlarda ana dile bavurmaktad#r.
De$erlendirme ise testlerle, s#navlarla de$il, ö$rencinin s#n#ftaki
performans#na göre yap#l#r. Bu yöntemin önemli özelliklerinden biri de
ö$rencinin yapt#$# hatalar #n ö$retmenin kulland#$# yumuak bir ses tonuyla,
nazikçe düzeltilmesidir.
Görülüyor ki, bu yöntem, ö$rencilerin ö$renmeye kar # olumsuzkayg#lar #n# yenmeleri ve önyarg#lar #n# y#kmak için gelitirilmitir.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
36/127
25
Bu yöntemin uyguland#$# bir yabanc# dil dersinde s#n#f ilgi çekici ve renkli
olarak süslenmitir. Çünkü ö$renme neeli ve renkli bir ortamda
kolaylamaktad#r. Do$rudan bir ilgileri olmasa bile ö$renciler, ortamda
bulunanlardan ö$renebilmektedir. Bu nedenle s#n#fta as#l# tablolar #n üzerinde
dilbilgisi kurallar # yer almaktad#r. Ö$rencilerin ö$renmeye kar # önyarg#lar #
oldu$unu bilen ö$retmen, ö$rencileri hedef dilin kolay ve e$lenceli oldu$u
konusunda ikna etmeye çal#maktad#r.
Bu yöntemin uyguland#$# s#n#flarda yer alan ö$renciler, yeni isimler ve
kimlikler seçerek kendilerini tan#t#rlar. Çünkü yeni bir kimli$e bürünmek
ö$renciye güven hissi vermekte ve daha aç#k olmalar #n# sa$lamaktad#r.
Gösterdikleri performans baka bir kimli$e ait oldu$undan daha az rahats#z
olurlar. Bu yöntemle dil ö$retimi yap#l#rken, ö$rencilerin ark# söylerken müzik
aleti çalmalar #na izin verilir. 'ark#lar kaslar # gevetti$i ve olumlu duygular
uyand#rd#$# için e$itimde kullan#lmas# öngörülmektedir. Ayr #ca ö$retmen,
da$#tt#$# çal#ma ka$#tlar # üzerindeki diyaloglarda yer alan koyu renkle yaz#lm#
dilbilgisi kurallar #na çok az de$inerek geçerken ö$rencilerin diyalog üzerine
odaklanmalar #n# sa$lamaktad#r. Verilen çal#ma ka$#d#n da diyalogun anadile
çevirisi de bulunmaktad#r. Anadile çeviri, anlam# aç#k hale getirmek için
kullan#lmaktad#r.
Bu yöntemde, ö$retmen müzik eli$inde diyalogu okurken, sesinde
müzi$in ritmine göre vurgu oluturmaktad#r. Ö$renme iki ekilde olumaktad#r.
+lk olarak ö$rencinin bilinçli olarak ö$renmesidir. Bu k#s#mda ö$renci dil
ö$renimine bilinçli olarak kat#l#r. Müzik ise ö$rencinin bilinçli olmadan
ö$renmesine yard#mc# olmaktad#r. Müzik, ö$renmenin kolay ve e$lenceli
oldu$unu göstermektedir. Bir konseri dinlerken oluan sakin bir ruh hali
önyarg#lar #n üstesinden gelmek ve ö$renme potansiyelinin oluumunusa$lamak için idealdir. Ayr #ca ö$rencilerden ödev olarak diyalogu sabah ve
akam okumalar # istenmektedir. Bu zamanlarda fark#nda olma ve olmama
aras#ndaki ayr #m çok net olmad#$#ndan ö$renme ortaya ç#kmaktad#r.
Bunlar #n yan# s#ra, ö$retme ilemi s#ras#nda oyunlar ve oyunlar içinde
birtak#m materyaller kullan#lmaktad#r. Bunlar ö$renciyi rahatlatt#$# gibi ö$renciyi
aktif hale getirmekte önemli unsurlard#r. Ö$renmeye kar # bireyde bulunan
psikolojik engelleri yok etmede de önemli faktörlerdir. Müzik, resim ve dramafark#nda olmadan ö$renmeyi sa$layan ö$retme sürecinde kullan#labilen sanat
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
37/127
26
türleridir. Bu nedenle ö$renme-ö$retme yaam# içerisinde kullan#lmas#
gerekmektedir. Ayr #ca ö$renmeyi e$lenceli hale getiren oyunlar, ö$rencinin
kal#plar # düünmeden hedef dili kullanmalar #na neden olmaktad#r.
Bu yöntemde, müzi$in dilsel yetene$i gelitirdi$i düünülerek, ark#
ö$retimine yer verilir. 'ark# ö$renirken çocuk ö$renmeye daha aç#k olmaktad#r.
Bu yöntemde hatalar direkt ve sert bir ekilde de$il nazikçe düzeltilir.
Ö$renci hata yapar ve ö$retmen yumuak bir ses tonuyla hatay# düzeltir.
Telkin yöntemi, ö$rencilerin ö$renmeye kar # olumu önyarg#lar #n#
ortadan kald#rmak için renkli, e$lenceli s#n#flarda, oyun, ark#, drama gibi
etkinliklerin kullan#ld#$# rahat ve e$lenceli bir ortamda, anlay#l#, yumuak bir
ö$retmen eli$inde uygulanan bir dil ö$retim yöntemidir. Müzik, oyun, drama
eli$inde çocu$un zeka kapasitesini yükselterek fark#na varmadan dil
ö$renmesini sa$lamak için uygulanan bu yöntemde ö$renciler zorlanmadan,
kolayca ve do$al bir ekilde dil ö$renmektedirler.
Amaçlar #ndan birinin ö$rencilerin zeka kapasitelerini kullanmay# artt#rmak
oldu$u yöntemin uygulanmas# esnas#nda buna ba$l# olarak oyunlara yer
verildi$i aç#k bir ekilde görülmektedir.
1.3.6.Sessizlik Yöntemi
Sessizlik yöntemi, Gattegno taraf #ndan 20. yüzy#l#n sonlar #nda
gelitirilmitir. Bir dizi al#kanl#k oluturma anlam#na gelen bu dil ö$renme fikri
ciddi bir ekilde 1960’larda tart##lm#t#r. Dilbilimci Chomsky’e göre dil, bir
al#kanl#k oluturma ürünü de$il de, kural oluturma olarak kabul edilmelidir.
Chomsky, dil olgusunu dil edinimi ve dil yetisi olarak ikiye ay#rm#t#r.Dil
edinimi, dili nas#l kulland#$#m#z#, dil yetisi de dili kullanma yetene$imizi ortayakoyar, ancak dili kullanma yetene$imiz dili nas#l kulland#$#m#z# tam olarak ortaya
koymaz. Bilisel ö$renme yakla#m#, ö$renmeyi düünme do$rultusunda ele
al#r. Bu zihinsel alg#lama dil ö$renimini daha zevkli hale getirir. Bu yakla#ma
göre dil bir al#kanl#k ürünü de$il yarat#c# bir süreçtir. Ö$retmen s#k s#k
al#t#rmalar # tekrarlatan bir kii de$il, dili düünerek dil ö$renmeyi kolaylat#ran
bir rehber olarak görülür (Demirel,2003,39).
Bu ekilde insan akl#na odaklanma, Bilisel Yakla#m#n kurulmas#naönderlik etmitir. 1970’li y#llarda Bilisel Yakla#m# uygulamaya yo$un bir ilgi
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
38/127
27
bulunmaktayd#. Üstelik; hiçbir dil ö$retim yöntemi direkt olarak Bilisel
yakla#mdan ortaya ç#kmam#t#r. Gattegno’nun bu yöntemi direkt olarak Bilisel
Yakla#mdan do$mamas#na ra$men bu yakla#m#n prensiplerini
paylamaktad#r.
Sessiz yöntemde amaç, ö$rencilerin duygu ve düüncelerini rahatça
söyleyebilmelerini ve kendilerini ifade edebilmelerini sa$lamakt#r. Bunun için
ö$retmenden ba$#ms#z hareket etmek durumunda olmal#d#rlar. Ö$rencilerin
ba$#ms#z olmas#, kendilerine olan güvenlerini artt#rmaktad#r. Bu yüzden,
ö$retmen, onlara sadece ö$renmek için ihtiyaç duyduklar # baz# eyleri
vermelidir.
Bu yöntemin temel amac# ö$rencinin s#n#ftaki hareketleri dikkatle
izlemesi, ö$retmenin ve s#n#f arkadalar #n#n söylediklerini dinlemesi ve
bunlardan anlam ç#karmaya çal#mas#d#r (Demirel, 2003, 55).
Bu yöntemde ö$retmen bir mühendis veya bir teknisyen durumundad#r.
Ö$renmeyi sadece ö$renci yapabilir ve ö$retmen yaln#zca yard#m edebilir.
Ö$retmen ö$rencilerin alg#lamalar #na odaklanabilir, fark#ndal#klar #n# zorlayabilir
ve dile girilerini sa$lamak için al#t#rmalar oluturabilir. Bu yöntemde, ö$retmen
ö$rencinin özgürlü$üne sayg# göstermelidir. Ö$renci ise, bildiklerinden
yararlanan, ö$renme s#ras#nda dikkatini engelleyebilecek unsurlardan kendini
koruyabilen ve dili kefederken aktif olan kiidir.
Gattegno “Kimse bizim için ö$renemez, ö$renmek bizim kiisel
sorumlulu$umuzdur” demektedir. Bu yöntemin kurucusunun sözlerinden de
anla#laca$# gibi, ö$retmen ö$renme-ö$retme sürecinde yaln#zca ö$renciye
yard#m eder. Ö$rencinin kendisi ö$renme iinin içerisindedir, bu süreçte en aktif
olan ö$rencinin kendisidir.
Ayr #ca ö$renme-ö$retme sürecinde ö$retmen, ö$rencilerin dikkatinin dilinyap#lar #na odaklanmas#n# sa$layarak, dilin anlamlar #n# alg#lamas# için bir araç
yarat#r. Ö$retmen sadece birkaç çubuk kullanarak, çubuklar #n renklerine göre
temsil ettikleri sembolleri ö$retir. Bazen çubuklar #n yard#m#yla, bazen ufak
konuma ipuçlar #yla ö$rencilere rehberlik etmektedir. Daha sonra yo$un olarak
kelime ö$retilir.
Ö$retmen-ö$renci etkileiminin genelinde ö$retmen sessizdir.
Fark#ndal#$# zorlamak için durumlar olutururken, ö$rencilerin konumalar #n# dinlerken, onlar #n dili üretmeleriyle ilgilenirken aktiftir. Ö$retmenin konumas#
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
39/127
28
ipuçlar # vermek içindir, dili örneklemek için de$ildir (Larsen-Freeman, 2003,
66).
Bu yöntemde arzu edilen davran#, ö$rencilerin birbirlerinden ö$rendikleri
sonucundan yola ç#karak, kendi aralar #nda iletiime geçmeleridir. Ö$retmenin
sessizli$i, ö$rencileri bu konuda cesaretlendirmek için bir yoldur.
Bu yöntemde ö$retmen ö$rencileri sürekli olarak gözlemlemektedir.
Ö$rencinin duygu ve düünceleri önem ta#maktad#r. Ders sonlar #ndaki dönüt
bölümleri dolay#s#yla ö$renci duygular #n# ifade etme ans#na sahiptir. Ö$retmen
ö$renci duygu ve düüncelerini dikkate alarak ö$renme-ö$retme sürecinde
oluabilecek olumsuz düüncelerin üstesinden gelmeleri için yard#m etmeye
çal##r. Rahat ve e$lenceli bir s#n#f ortam# yaratmak için u$ra#r.
Bu yönteme göre, kültür dilden ayr #lamaz. Bu nedenle dil ö$retimi
s#ras#nda hedef dili konuan ulusun kültürüne de yer verilir. Sesler dilin temeli
olarak kabul edildi$inden telaffuza batan beri büyük önem verilir. Ayr #ca dilin
yap#lar # da önemlidir. Sessiz yöntem dört temel becerinin edindirilmesine de
özen gösterir. Ders esnas#nda, talimat vermek veya ö$rencinin yanl#lar #n#
düzeltmek için gereken yerlerde ana dil kullan#l#r.
Bu yöntemde de$erlendirme, yaz#l# bir metin verilmemesine ra$men,
ö$rencinin ö$renme-ö$retme sürecinde dili kullanma süreklili$iyle
de$erlendirilir. Ö$retmen ö$rencilerin içsel geliimini engeller kayg#s#yla,
ö$renciyi övmez ya da eletirmez. Ö$retmen tutarl# ilerlemeyi arar,
mükemmelli$i de$il.
Ders esnas#nda yap#lan ö$renci hatalar # normal görülür. Bu yöntemde
hatalar, ö$renimin kaç#n#lmaz bir parças#d#r. Ö$rencilerin dili tan#y#p
kefetmeleri için bu artt#r. Ö$retmen ö$rencilerin kendi kendilerini düzeltmeleri
için çal#maktad#r. Amac#n, ö$rencilerin duygu ve düüncelerini rahatça söyleyebilmelerini
ve kendilerini ifade edebilmelerini sa$lamak oldu$u bu yöntemde ö$renme-
ö$retme süreci boyunca oyuna yer verilebilmektedir.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
40/127
29
BÖLÜM II
YABANCI DL Ö#RETM TEKNKLER
Ö$retmenler, ö$rencilerin farkl# ö$renme stratejilerine sahip olduklar #n#
göz önünde bulundurarak ö$renme-ö$retme sürecinde farkl# ö$retim teknik ve
etkinliklerini kullanmaya özen göstermelidirler.
Teknik, ö$retme yönteminin temel bir ö$esi olup, strateji ve yöntemin
düzenlenmesinde temel bir birim oluturmaktad#r. Teknik, bu anlamda belirli bir
e$itsel etkinli$in ö$retiminde bavurulan özel bir yol olarak tan#mlanabilir (Bilen,
1989, 29). E$itim alan#nda teknik kavram#, ö$retme tekni$i anlam#nda
kullan#lmaktad#r. E$itim programlar #nda belirlenen hedeflere ulaabilmenin en
önemli koullar #ndan biri bu tekniklerin s#n#f içinde etkili bir ekilde
kullan#lmas#n#n sa$lanmas#d#r. Farkl# teknikleri uygulama kapasitesine sahip bir
ö$retmen duruma göre uygun tekni$i uygulamay# bilmelidir. Seçilen teknik
belirlenen hedeflere ulamada uygun ve etkili bir teknik olmal#d#r. Görüldü$ü
gibi ö$retim tekni$inin seçimi, tekni$in yabanc# dil ö$retiminde etkisi nedeniyle
önemli bir sorundur. Tekniklerin seçiminde nelere bakmal# ve hangi ilkelere
uymal#y#z? Bu soruya Bilen (1989, 29) aa$#daki gibi bir aç#klama getirmitir:
1. Ö$retme teknikleri belirli hedef ve hedefleri gerçekletirecek biçimde
seçilmeli ve örgütlenmelidir.
2. Teknikler ö$retme etkinliklerini monotonluktan kurtar #c# nitelikte
olmal#d#r.
3. Teknikler, ö$retimin bireyselletirilmesini sa$lay#c#, bireysel ihtiyaçlar #
kar #lay#c# nitelikte olmal#d#r.
4. Ö$retme teknikleri, ö$renme yaant#lar #n#n tutarl#l#$#n#, kayna#kl#$#n# sa$lay#c# nitelikte olmal#d#r.
5. Ö$retme teknikleri, kuba#k çal#ma ve grup psikolojisini tevik eder
nitelikte ve sosyallemeyi sa$lay#c# olmal#d#r.
6. Teknikler ö$rencilere kendi e$itimsel yaant#lar #n# planlama gücü
gelitirecek ekilde seçilmelidir.
7. Teknik, ö$rencilerin faaliyetlere etkin bir ekilde kat#lmas#n# sa$lay#c#
olmal#d#r.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
41/127
30
Yabanc# dillerin ö$retiminde yayg#n olarak kullan#lan ö$retim teknik ve
etkinlikleri; gösteri, soru-cevap, drama ve rol yapma, benzetim, ikili ve grup
çal#malar #, bilgisayar destekli ö$retim, beyin f #rt#nas#, boluk doldurma, s#raya
koyma, grup tart#mas#, raporlat#rma ve eletirme, iletiim oyunlar #, gramer
oyunlar #d#r. Bu arat#rmada üzerinde çal##lmak üzere e$lence-dramatizasyon
tekniklerinden oyun tekni$i seçilmitir.
2.1.Oyun
Oyunun dinlenme gereksiniminden kaynakland#$#n# ve yorgunlu$u
giderici bir faaliyet oldu$unu savunan görü bildi$imiz en eski kuramlardan
biridir. Ne yaz#k ki bu ve buna benzer görüler, içinde bulundu$umuz 21.
yüzy#lda bile varl#$#n# kimi kesimlerce sürdürmektedir.
Sonraki zamanlar, ilk gerçek oyun kuramlar # ortaya at#lmaya
balanm#t#r. Herbert Spencer oyunu fazla enerjinin harcanmas# olarak
nitelendirmi, oyun ile çocuktaki gerginli$in azalabilece$ini savunmutur.
Montaigne de “Çocuklar #n oyunlar # oyun de$il, onlar #n en ciddi eylemleridir.”
diyerek oyun tan#m# üzerine farkl# bir bak# aç#s# getirmitir.
Her çocuk çok küçük yalardan itibaren oyun oynamaya balar ve gitgide
bu konuda uzmanla#r. Oyun, çocu$un fazla enerjisini atmas#na neden olur,
gerilimini azalt#r. Ayr #ca, çocu$un kavrama ve mant#kl# düünme gücünü
gelitirir.
Oyun, çocuk için ö$reten ve büyüten do$al ve hayati bir unsurdur. En
küçük yalardan balayarak oyun çocu$un hayat#ndad#r ve onu her zaman
e$lendirir. Oynarken çocuk dener, kefeder, ö$renir ve etkileime girer. Bunlar #n
sonucunda özerkli$ini elde eder. Oyun ile insan ilikileri, yard#mlama vepaylama gibi deneyimler edinir. Oyun, çocu$un içinde bulundu$u yaam#
kavramas#n#, gerçekle gerçek olmayan# ay#rt edebilmesini sa$lar.
2.1.1.Oyun ve E,itim
Eflatun ‘Cumhuriyet’ adl# yap#t#nda bask#l# e$itimin kal#c# ve iyi sonuç
vermeyece$ini vurgulam#, derslerin oyun oynar gibi yap#lmas#n# ö$ütlemitir.Erasmus bask#ya kar # ç#km#, hogörüyü savunmutur; “Ö$renimden
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
42/127
31
bask#y# ç#kar #p onun yerine özgürlü$ü ve e$lenceyi koyun.” demitir.
Locke; “Oyun, ö$renme arac# olarak kullan#lmal#d#r. Çocuklara
oynuyormu duygusunu vererek ö$retebiliriz. Çocuk kendi içinden gelenleri
seve seve yapar, d#tan bask#yla yapt#r #lanlardan çabuk usan#r” der.
Bir rahip olan Commenius da, “Ölü kitaplar # kapat#n, do$an#n canl#
kitab#n# okuyun, çocuklar her eyi bakalar #n#n aktard#$# gibi de$il, kendi
gözleriyle görerek, dokunarak, tüm duygular #n# kullanarak tan#s#nlar” der.
Rousseau 18. yy da ‘Emile’ adl# kitab#nda “Çocuk neyi ö$renmeye
haz#rsa onu ö$retin” der.
Görülüyor ki; yüzy#llard#r en önemli düünürler, oyunla e$itimi, e$itimde
duyular #n ve e$lencenin önemini görmülerdir. +çinde bulundu$umuz yüzy#lda,
bu konuya oldukça duyarl# bir ekilde yakla#l#rken, kimileri içinse oyun,
çocu$un e$lenmesine ve oyalanmas#na yarayan, amaçs#z, bo zamanlarda
yap#lmas# gereken bir u$rat#r. Bu düünceler oyunu e$itimde kullanan
e$itimcilerin baar #lar # üzerine gitgide azalmaktad#r.
Bilen (1989, 103) oyunu “bireylerin fiziksel, zihinsel yeteneklerini
gelitirici, yaant#y# zevkli k#l#c#, sanatsal ve estetik nitelikleri ile beceriyi
gelitirici etkinliklerdir “ eklinde tan#mlamaktad#r. Tan#mdan da anla#laca$#
üzere oyunlar, bireyin beceriler kazanmas#n# sa$layabilece$i gibi ö$renirken
zevk alarak yeteneklerini de gelitirebilece$i ö$retici etkinliklerdir.
E$itimde kullan#lan oyunlar #n ö$retim sürecinde belirlenen hedeflere
ulamay# sa$lay#c# etkinlikler olmas# gerekir. Orlich (1985, 307)’e göre, s#n#fta
e$itim oyunlar #na yer vermenin on temel igörüsü vard#r. Bunlar:
1. Tutum de$itirme.
2. Özel davran#lar # de$itirme.
3. Gelecekte yeni roller almalar # için bireylere yard#m etme.4. Rol de$iimlerini anlamada bireylere yard#m etme.
5. Uygulanan ilkelerle ö$rencilerin yetene$ini gelitirme.
6. Karma#k durum veya problemleri basite indirgeme.
7. Yaamlar #n# etkileyen fakat göz önünde bulundurmad#klar # rolleri
gösterme.
8. Motivasyon gelitirme.
9. Analitik süreçler gelitirme.10. Di$er insanlar #n yaam rolleri için bireyleri duyarl# hale getirme.
8/16/2019 Oyunla Yabanci Dil Ogretimi
43/127
32
Ö$retmen için ö$rencinin motivasyonunu sa$lamak her zaman kolay
de$ildir. Ö$renciyi derse çekmek için kullan#lan tekniklerin en etkililerinden biri
olan oyun, ö$renciyi heyecanland#ran, e$lendiren ve do$al olarak ö$reten bir
tekniktir. Dolayl# ö$retimin etkili bir arac# olarak kabul edilen oyun ö$renciyi
motive eden, fark#na varmadan, e$lenerek ö$renmeyi sa$layan bir unsurdur.
+nsanlar #n, özellikle çocuklar #n, dikkatleri üzerindeki kontrolleri zay#ft#r.
Balang#çta ne kadar hevesli olurlarsa olsunlar, bir süre sonra fark#na varmadan
dikkatleri baka eylere, baka düüncelere kayar. Ö$retmen merkezli
geleneksel ö$retim yönteminin halen çoklukla kullan#ld#$#n# düünürsek,
ö$rencilerin s#n#rl# olarak rol alabildi$i böyle bir ortamda ilgilerini sonuna kadar
canl# tutmalar #n# beklemek yanl# olur. Çocuklar olsun, yetimi insanlar olsun,
kiinin e$itim-ö$retim s#ras#nda dikkatini uzun süre da$#tmadan odaklanmas#
oldukça zordur. Bir süre sonra s#k#lmas# ve dikkatinin da$#lmas# muhtemeldir ki
bu da kal#c# bir ekilde ö$renmeyi engeller. Oyun ise her yataki ö$rencinin
derse dikkatini uzun süre verebilmesinde etkili bir tekniktir. Ayn# zamanda etkili
ve kal#c# ö$renmeyi sa$layan bir ö$retme arac#d#r.
Oyun, ö$rencileri pasif durumdan aktif duruma geçirmede di$er ö$renme
tekniklerinden daha güçlüdür. Çünkü, ö$renciye zevk veren bir tekniktir. Oyunla
ö$renci, kefetme zevkini, tan#ma-bilme zevkini, deneme zevkini ve iletiimi
kefetme zevkini tatmaktad#r.