DE STILO

AP UD /ESCHYLUM ET EURIPIDEM

DIVERSO.

DIS SERTAT 10 ACADEMlCA,

CUJUS PARTEI POSTERIOREM

VENIA AMPL. F A C. PHILOS, UPSAL.

P. V.

MAG. PETRUS JAC. Ε MANUELSSONLITT. G-1UEC. DOCENS

Ε Τ

ANDREAS FREDRICUS BJÖRLINTERMJJLAXDÜS.

IN AUDIT, GUSTAV» DIE XXVI MARTH MDCCCXXXIV.

Η. V. M. s.

U P S A L I iEEXCLDEBANT REGIAS ACADEMIiE TYPOGRAPHC

Den huldaste Moder

helga dt

af

Sonlig vördnad, kärlek och tacksamhet

BKUK SFÖIIVALT AREN

Herr JOHAN PETTER BJÖRLINocli

Fru KJERSTIN BJÖRLINfodd BüHRMAN

tacksamt och kärleksfullt

af

Anders Freijric.

ι3

Graecos Tragiei, eo plu-ra ab epieo et jonico sermoneeum mutuatum esse, quamobrem baud paucae in dramatisejus inveniuntur et voces et fornias Ilomero et Hesiodoconvenientiores, quam tragico vati. Quae vero in nielicisoccurrunt, ubi major est libertas, ea o mitten da censemus,trimetros solummodo versus, anapsestos et trocbaeos exa-minaturi. In quibus primo obseryare licet, quod, ab in¬genio sermonis Attici recedens, solutiores formas praecontractis iEschylus admisit, ut voov pro vav, πλόον proπλ£ν et sie porro, deinde quod dativos in ^σι, (nam ter-minatio υ.ισι Euripidi quoque familiaris est) ut άλληληαι r),πετρτ,σΐ 2), πνλγσι 3), exeuntes adhibuit. Quas formasquaniquam e dramatis Tragicorum abesse jussit Cel. Mat-thiae 4), argument o usus, quod Codices manu scripti va-riare solent inter terminationes yvt, et guw, nos tamen,quum locorum certe nuper allatorum nullae, ne in com-pletissimis quidem et optimis libris impressis, occurantvariantes leetiones, apud scriptorem certe, vetusta quaeviset minus usitata sictahim, sanas esse judicamus. Namqyae in Persis 187 a quibusdam pro variatione leetionisrecepta est forma άλλι',λοισι, ea * quum ad substantivum fe-minini generis referri debeat, absurda est et librarii cu-

jusdam errorem manifeste prodit. Dativi ergo pluralis/numeri in γσι exeuntes, ut ab Euripide alieni, ita in dra¬matis .dEschyleis genuini liabeantur. Quae autem in a

Ί) Agam. 662. Pers. 187. 2) ibid. 462. 3) Coepb. 564.*) Gram. Gieec. $. 68. n, 7.

5.

*4'

yulgo contrahuntur litterse εο, eas in ευ, uti notum est,contrahebant epici, jonici et dorici scriptores. Nequevero hujus rei apttd iEschylum exempla desunt. Oocur-rit enim in Septem adversus Thebas forma participiiπροςμεμηχανευμενος (v. 626 et 628), in versu Promethei 1.22εϊςοιχνεΰαι et ibidem v. 6 *5 πολευμεναν. Forma τοί pro oΣ,Honiero farailiaris, quum semel tantum in senariis occur-rat *), non nisi obiter commemoranda videtur, quod et-iam de forma epica στευνται 2) valet. De cetero vocesnonnullas formasque epicas, quae, iEsehylo familiäres, insenariis Euripideis nusquam conspiciuntur, enumerare baudforsitan a re absonum est. Sunt autem: ος pro εος, pro-naminis possessivi vices gerens 3), αλίτοιμι, uXiyxiog, βιάταιpro vulgari βιάζεται, vnal, δραχεΐν, πιφαυαχω et denique νμμε,quae forma, eeque ac ποτΐ Elim. 79, doricae etiam et aeolicaedialeetui solennis est.. In dorieis quoque iormis vocibusqueadhibendis^Eschylum plurimum fuisse, sunt qui contendant.At licet nonnullai earum, quas supra memoravimus, huicdialeetui eammunes sint, eas tarnen ideo potius poefa, utopinor, usurpavit, quod apud Homerum, quam quod apuddoricee gentis homines in usu fuerunt. Si igitur doricasίorraas, quas ceterorum quoque Tragicorum opera velin ipsis senariis continent 4), (nam de melicis nulla quae-stio. est) excipiamus,. e dori.ca dialectu pauca admodum

*) Pers. 4,23. a) ibid 4g. 3) Quae apud Euripidem (El.I2i5) forma los est, ad lyricas ea pertinet partes et locus pnetere*suspectus est mendae. 4) Sunt autem istse: Άysbroref et aluo

i5

mirtuatum esse ASschylum confitebimur. Scio equidem,exstaie in Eumenidibus et passim doricas formas άμ'οςpro εμάς et επίατα pro εηίστασαι; sed illam habet etiam Eu¬ripides in Andromacha v. 561 et passim, Iiaec doricoillo εκρΰφδεν pro εκρυφΰησαν in Hippolyti versu 1192 re-

penditur. Doricam vero formam πέδα praepositionis μιταin compositis uterque adhibuit, ut in vocibus πεδαρσιος etττεδαίρω. Ut igitiir jure contendere possumus, AEschylumab Homero plura quam ceteros Tragicos mutuo cepisse,ita concedendum est, eundern doricis scriptoribus haudplura debere. Sed in eo Jiberior est, quod vocibus non-numquarn utitur et formis, quae, partim in variis Graeciaeprovinciis, partim in vetustiori dicendi genere usitatae,aut in linguam cultiorem numquam intrasse videntur,aut ex eadem abiisse; quamquam, si celeritatem respicia-mus, qua omriia apud Graecos ad perfectionem suamtendebant, non possumus 11011 opinari, multa, quae tem¬pore recentiorum Tragicorum abolita jam essent, A2scliylisetate adhuc in usu fuisse. Sed utcumque haec sint, nonest diffitendum, occurrere in dramatis iEschyleis et formaset voces, quae, apud alios scriptores, quorum opera adnos pervenerunt, aut rarae, aut numquam obviae, Euripi-dis aetate e lingua cultiori abiisse videntur. Hujus gene-ris sunt: ωκιστος, βελτερος, πρέσβεστος, μεγάλος, μάσσων, Ιπαφω

ev γχ eompositas voces, Υκχτι, ΒΖκο<, xxpasw ex-iisque; com-positaj, item xvvaycr, «ro^aya*, Χβχχγοί, /»»«yaf, onxiit et pérfcctlforma igxgt. Vide Walckenaer ad Eur. Hipp, vt icr44.

ιβν

activa forma pro usitatiori επαφομαϊ, τψτιδος pro formavulgari νι\στιος, ηςτινος pro οτϋ, πησας a verbo πκσχω, ιτωνpro Ι'χωσαν, casus denique obliqui vocis βρέτας. Praetervoces autem minus usitatas, ut exempli caussa adverbiumϊχταο, a Suida expressis verbis γλωττα 1) appcllatum, quaslongum ioret enumerare, cominunia quoque vocabula in-solitå signifieatione adhibita invenimus, Quorum, ceterisomissis, tria solumrnodo afferenda censemus, duo, quiaejus significationis, qua in locis citandis usurpantur, neinLexico quidem Passowiano nuperrime edito et locuple-tis3imo occurrunt, unum, quia quam amplectimur signifi-cationem idem ille Lexicographus si non negavit, at indubio eerte posuit. Leguntur ergo in Coephorarum ver-su 175 vocabulum προςείδεσϋαι valens: similem esse et inversu Agamemnonis 888 χατεσβήχασι sensu aperte neutro:exaruerunt. Tertiae autem voci ut suus sensus vindicetur,afferenda sunt ioca, in quibus occurrit. Fatur ita Ore¬stes 2):

'

Ω ησ.τερ, αΐνόπατερ χί σοι

Φαμενος, ι] τί ρέζαςΤνχοιμ liv, exad εν & ρ ί σ α ς"Evd a α εχ8σιν εννο.ί,Σχοτω ψάοζ ισόμοιρον;

x) Est Ver ο yuTOi yXurruv loqui iis vocibus, forniis et strncturisuti, guae, iii provincia quadam usitatas, ia linguam euUiorein et a

plurimis receptam non admittuntur. Videas Arist. de arlo poet.Cap. 22. 2) Coeph. v. 312.

}7

Nogat Passowius, verbum χοίσας hoc loco intransitive ac-cipiendum esse^ Sed verbum activum habeat necesse est,qu£E regat. Ileic verp desunt. Jubet igitur Passowiussupplere vocabula prosperam fortunam, expiationem, vindi-dam. Sed unde, quaeso, liaec ornnia? Ne ex universoα η ide ni orationis tenore erui possunt. Alius est locus,evidentior, si lieri potest, in Persis *):

Φίλοι, κακών μεν όστις έμπορος κυοεϊ,Έπίσταται βοοι^ίσιν ο)ς υταν χλνδωνΚακών επέλϋη, πάντα δειμαίνειν φιλεϊ'*Οταν δ' δ δαίμων ευροΐ/, πεποιΰέναιΤον αδτδν αίει δαίμον £ ρ ι ε ν ν τύχης.

Heic e τύχης repelitum vult ejusdem nominis accusativuiτύχην, quo vix quidquam fingi potest magis absurdum,Nihilo tarnen minus concedit, sensum intransitivnru

quem modo abnuebat, huic loco esse commodiorem» Λ tdesunt exempla, quibus possit probari, hane vocis signi-ficationem et apud alios scriptores in usu fuisse. Quid?Nonne /Eschylus multa habet, quoe alias nullibi occurrant?Non ille ipse lexicographorum eruditissimus raulta ejus-modi, ex eodem .ASschylö depronita, extra omne dubiumposuit? Proiecto. His igitur argumentis subnixi verboχρίζει v sensurn iniransitivum adjudicare nulli dubitamus.

Quod autem pro brevioribus latiores a) (nam hoc

*) v. 5g8.pro τgoKti,

Ex. c οφχνον pro οφκ et vox frequens tookx/x

ιΒ

^ommemorare jam oportet) pro simplicibus compositasToces, etiamsi alterum compositae vocis membrorn adsensum nihil prorsus faciat *), quodque ejusmodi voca-bula, quse non solum notionem, sed etiarn integram quo-dam inodo sententiam exprimunt a), sectatus est iEschy-lus, id eo mihi videtur factum esse consilio, ut partimversibus grandior et plenior sonus, partim orationi digni-tas quaedam et magnificentia, accederet, quae tarnen in tur-gorem nonnumquam verterunt. Neque vero iis eonten-tus, quae Hellenicus sermo habet insolita, peregrinis non¬

numquam vocibus et loquendi formulis usus est iEschy-lus. Vox enim χάρβανος pro voce βάρβαρος 3) non semeloccurrit, ad quam accedunt vocabula άγγαρος 4) pro ύγγζλος

η Ex. c. vox troicoxvs vocabulis ομμχ et χχλχινμχτχ adjecta. a)Ex. c. ΐλι&μνάϊ πιϊιοπλάχτυποί /So*: strepilus, qui homines e cubilibusexcitat, ex ungulis equini3, terram pulsantibusortas. Άχρνμάτασιζψμίαιί Tuv^fiutvos, pajna iratus, quas in jaclura bonorum sita est.Hase in memoπam redueunt Aristoplianis ista ξ^μχτχ ίηποβχμανχ *

Υ-ομφοκχγίί. 3) Suppl. ν. 117. q 15. Agam. io5g. De voce itaEtym. magnum: xxpßxvoi, ßxgßχξοι, ol i'xovTts ßoloßu^ov ßoyv·, et He-syebius: ttxgßxvot, ot χ\φον rj λίττρκν ιχοντιε. "Ε%.">■.ψχ{ ii τxs βχξβχ~ξΜ, ot ii Tics Kctgxs. In notulis radix vocabuli persica ostenditur.Ceterum a Lycoplirone ea dicitur usitata. 4) Vox persicas origi-ginis, ut testis est Suidas, qua regis ministri denominabantur. Inde,quum in linguam grascam irrepsisset, servum publicum indieavit,unde χγγχξΐίχ publica, necessaria et violénta servitus. Usitaturn fuithoc vocabulum a Menandro et in sermone vulgari ayyUpitaSott tem¬pore Suid® significabat: compelli per vira ad bajulalionem et rninu*hoaorata ac violenta ministetia.

*9

et βαλψ pro βασιλείς x). Ad supperlativum praeterea in-dicandum quod nomini cuidam idem nomen genitivi casusadditur, ut nieτα πιστών, δέσποτα δεσπότο 2), quodque prosubstantivo nomine adjectivum adhibetur, qualitatem quan-dam, qnae in substantivo exeluso inest, denotans, ut t]αμίαντος pro ΌΰΙασσα, vj οίστοδι'γμων pro qa^ti^a t r> αι&Γμεφ-γος pro μέλισσα 3), id Orienlalismum, et quidem iEschyloproprium, esse judieavit Classicae antiquitatis periiissimusyir Godofredus Hermannus 4), " quam non impugnandamexistlmamus sentententiam. Ceterum Grsecis et in primrs^Eschylo s) hic nominum adjectivorum usus haud plan«ignolus fuit, ut e voeibus δ et fj καλλίνικος, exeluso \oca-bulo νμνος vel βοη 6), usitatis colligi potest.

Euripidis dramata dorumentum sistunt linguae Graecaead summiuii puritatis, elegantiae et venustatis fastigiumeveclae. Ad logicas enim et grarnmaticas normas sunt o-mnia diligentissime conformata, omnia plana, omnia velprimo intuitu perspicua. Sola fere, quam sibi concessit,licentia in figura illa orationis, quam liyperbäton dicuntGranimatici, sita est. Qu» quidem figura, etsi totiesrepetatur, ut vel eå sola possint agnosci Euripidis dra¬mata et ab aliorum scriptorum operibus distingui, nullam

x) Scribitur etiam /0«λλ«», vox Plirygica, teste Hesycliio. z)Persae 678. 664 5. 3) ibid. 576. ioi4. 611. +) OpusculaTom. II. pag. 101. 10a. *) Agam. 926. g36. i5g4. 6) Eur.Bacch. 1029. Herc. 626. et passim. χ«λνβ}ιχί$, ferrum, Hersel, 16*..

20

tarnen obscuriUtem orationi oifundit; tanta enini cum

prudentia ubique adhibita est. Ut vero sernione ad nor-mas et leges justas conformato, ita etiäm yerborum ro-tunditate et ambitu nec non orationem varie ilectendisollertiå insignis, a sitnpliciori iEschyleo dicendi generevalde abhorret Euripides. Νυη enim breviores tan tumet simpliciores periodos alii aliam per particulas copulati-vas annectit, sed, principali periodo plurimis partibusintermediis innexis, nunc participiis, nunc hypothc-ticisconstructionibus, nunc denique voeibus appositis et ca-suum proprietatibus scite et diiigenter utenda integrumquoddam efficit verborum periodorumque systema; ita utin uno eodemque ambitu et dicatur aliquid et dicto suaecaussas suusque existendi modus adjungantur, quaeque nnaet quae dhrerso tempore acciderint non tam verborummultitudine, quam structura indicentur. Sed in oratio-nis iorma jucunde et nmltiiariam varianda mirum in ma-dum cernitur et, quae tunc temporis fuit,' hellenicae lin—guae exculta venustas et Euripidis sollers prudentia. Cu¬jus rei quam innumera iere exempla possint proferri,uno vel altero, ut, quäle sit, quod dixirniis, dicendi genus,

intelligatur, erimus contenti. Quod igitur in priori quo.-dam sententiae membro per praepositionem, cum nominesubstantivo conjunctam, expressum est, id in membroposteriori per verbum finitum redditur ut in versu He-lenae 2δι:

Τέρας γαρ q βίος w.l τά πράγμαν εστί μοιΤα μεν δί "Η () α ν, τα δε τ δ κάλλος αίτιον.

21

(addi enim potest vocabtilo αΐιω,ν suppletum |<m) Jan\vero oppositarum notionum illa nomine substantivo, haecverbo indicatur ut ibidem v. 826:

τΩ τλημον, υΊκζ διαφυγών ηλ&ες ποιας

Ονδ' οϊσ&α νόστο ν οϊκαδ\ ε'ίτ α ύτ $ μ εν εις.

Nunc duarum conditionurn, e quibus una sententia pen-

det, alterarn per participium, alteram vero per verbumfinitum cum conjunctiva particula exprimit Poela, ut ibi¬dem v. 1511:

Ταντα γαρ π α ράσα te

Πράξεις τον ανδρα χόν σον, ην τ ε μη π α ρ y ς,

nunc, quoties unum verbum duobus modis construi pqssifc,ütrumque adhibet ut in Ionis y. i,58*.

Αυδω μη χρίμπτειν &ριγκοϊς, μηδ' εις χρνσηρεις οΪλας.Est vero etiam, ubi subjecta venuste variet, nec tarneneodem modo, quo iEscbylus, ut oriatur ambiguitas, sedut, salva perspicuitate, vel in minimis aliquid novitatislegentium oculis occurrrat, ut ibidem v. 276:

μή εΙδάχΡ ητις μ ετεκεν Ιξ οτα τ 'ίφυ,ν.Sed longum forét omnia ejusmodi enurnerare, quae quamfrequentia in dramatis Euripideis sint, quarrtamque sva-yitatem stilo ejusdem concilient, quisque viderit, etiamsilinguae hellenicae ingenio vel modice familiaris sit. Ne ve¬ro quis opinetur, haec variaiae constructionis exempla eoconsilio esse prolata, quasi hoc dicendi genus ceteris scri-ptoribus prorsus alienura eit, Minime. Sed Euripidi roa-

Φ χ·

22

gis est familiäre, quam jiEschylo aliisque, qui priscis iliistemporibus scripserunt.

Qnoe igitur omuino ad prosam orationera propeiisioEuripidis est,,eam in ipso etiaui linguse habit.ii conspiciposse, ex hac brevis.ima adumbratione patet. Nec desurrtsin0ulse voces, quae oratorem potius quam poetarn redo-lent, quiles sunt & μψ αλλά, g γυ.ρ αλλά, πλην in significa-tione: nisi quod*, quas, apud Euripidem haud raras, indramatis eeterorum Tragicorum numquam occurrere pu-tamus. Hornericae dialectus pauciora vestigia sunt et ob-soletarum vocum formarumque rarissimus usus, nisi fortefabulam, quae Rhesus inscribitur, adeas, quam tarnendoctissimi et sagacissimi viri Augustus Matthias et Godo-fredus Hermannus spuriam esse probarunfc.

Fuerunt qui, dum iEschylum et Sophoclem splendi-dissimis laudibus cumularent, Euripidem, quod horum ve¬

stigia non premeret, immodice vituperarent. Sed nort itajudicarunt orbis, qui tum erat, terrarum cultissimi ho-mines, Palladis cives. AEschylus ingenio excelüt et eo

quidem sumrao, id enim non est infitiandum, arte vero

Euripides, ille sancta et abscondita petebat adyta, ubiDeos de rebus liumanis consultantes audiret, et inde re-v ersus carmina mortalibus canebat obscura quidem in-»fcerdum et perplexa, veluti Pythise oracula, animum verohumanum religione perfundentia, hic res humanas, qualesvere eunj, fideliter pinxit, et, dum ex Olympo depro-