PAGLAOM taliwala sa TRAHEDYA

Copyright 2013by

PHILIPPINE BIBLE SOCIETY890 United Nations Ave., 1000 Manila, Philippines

Tel: 521-5792/521-5785Email: info@bible.org.ph

Visit PBS on the web at www.bible.org.ph

Printed in the PhilippinesPBS 2013

Ang mga bahin sa Balaang Kasulatan nga ania niining basahona gikutlo gikan sa

Maayong Balita Biblia, 1999.

- 1 -

Ang Pilipinas anaa nahimutang sa lugar nga gi-tawag ug “Pacific Ring of Fire”. Makita dinhi

niining lugara ang daghang bulkan ug agianan usab kini sa bagyo. Tungod niini kada tuig maigo ang Pilipinas sa mga kusog nga bagyo ug uban pang mga kalamidad sama sa linog. Ang lapad nga kadagatan nga naglibot sa Pilipinas maayo kaayong agianan sa mga barkong nagdala ug negosyo sulod-gawas ni-ini. Puno usab kini sa mga pagkaon gikan sa dagat. Apan bisan pa sa kamapuslanon niini, dinhi nagsu-god ang mga bagyo ug unos nga makagubag mga kab-tangan ug kinabuhi. Busa bisan asa mang bahina sa Pilipinas kita nagpuyo, kanunay kitang nag-atubang ug peligro nga dulot sa bagyo, baha, buhawi, linog, pagbuto sa bulkan, tinghulaw, ug bisan man gani sa mga kalamidad nga hinimo sa tawo.

Sa mga panahon nga ingon niini, daghan kaayo ang mga pangutana nga morag walay tubag:

“Nganong nahitabo man kini?”“Duna pa bay lugar nga layo sa peligro alang sa

akong mga mahal sa kinabuhi?”“Duna pa bay paglaom taliwala niining mga

trahedya?”Ayaw wad-a ang imong paglaom! Kauban nato

kanunay ang Dios — gimahal kita niya ug dili ta niya pasagdan kay siya “andam kanunay sa pag­tabang panahon sa kalisdanan” (Salmo 46:1).

Atong makita dinhi niining basahona ang mga pagbasa gikan sa Biblia nga makahatag kanato ug kalig-on samtang nagsagubang kita sa mga bagyo sa atong kinabuhi. Mosalig kita sa Dios ug hata-gan ta niya ug bag-ong kusog. Ang Dios ang atong dalangpanan!

- 2 -

- 3 -

gNakasabot ang Dios sa Gibati Nimong Kahadlok ug Kasuko

Daghang nahisulat sa Biblia nga nagsaysay bahin sa mga tawong nakasinati ug kahadlok, kasuko, pagka­walay paglaom, ug kasubo. Tingali mao usab kini ang imong gibati karon.

Ginoo nga akong Dios, nganong imo man akong gipasagdan?

Mituwaw ako sa Dios; mituwaw ako kaniya aron dunggon niya ako.

Sa panahon sa kalisdanan gisangpit ko ang Ginoo;

sa tibuok gabii gibayaw ko ang akong kamot sa pag-ampo,

apan wala mahupay ang akong kagul-anan. Naghunahuna ako sa Dios ug nanghupaw ako;

namalandong ako ug nawad-ag kadasig.

Wala niya ako pakatulga sa tibuok gabii; nahasol ako pag-ayo ug dili makasulti.

Gihandom ko ang nangaging mga adlaw ug gihinumdoman ko ang nanglabayng

katuigan. Sa tibuok gabii namalandong ako

ug kini ang gipangutana ko sa akong kaugalingon,

- 4 -

“Isalikway ba ako sa GINOO hangtod sa kahangtoran?

Dili na ba gayod siya mahimuot kanako? Wala na ba siya mahigugma kanako?

Dili na ba niya tumanon ang iyang saad? Nalimot na ba ang Dios sa pagkaluoy?

Gipulihan ba sa kasuko ang iyang kaluoy?” Unya miingon ako, “Ang gikasakitan ko pag-ayo

mao nga ang Dios wala na magpakita sa iyang gahom.”

SALMO 77:1-10

Tabangi intawon ako, Ginoo!Pagmata na, O Ginoo!

Nganong natulog ka man? Bangon! Ayaw kami isalikway hangtod

sa kahangtoran! Nganong gibiyaan mo man kami?

Ayaw intawon hikalimti nga kami nag-antos ug gidaugdaog.

Nalup-og na kami ug nahapla sa yuta.

Dali ug tabangi kami! Luwasa kami tungod sa imong gugma

nga walay paglubad.

SALMO 44:23-26

- 5 -

Ginoo, kaluy-i intawon ako!Ang GINOO higala sa motahod kaniya

ug tudloan niya sila sa iyang kasabotan.

Kanunay akong nagpakitabang sa GINOO, ug giluwas niya ako sa katalagman.

Lingia ug kaluy-i intawon ako kay nagmagul-anon ug nag-antos ako.

Hupaya ako sa akong kagul-anan ug luwasa ako sa tanan kong kalisdanan.

Tagda ang akong kaguol ug pag-antos ug pasayloa ang tanan kong mga sala.

Tan-awa unsa ka daghan ang akong mga kaaway;

ug hilabihan gayod ang ilang pagdumot kanako!

Panalipdi ug luwasa intawon ako! Ipalayo ako sa kapildihan aron

dili ako maulawan kay midangop man ako kanimo.

Hinaot unta nga ang kaayo ug katarong magluwas kanako,

kay misalig man ako kanimo.

SALMO 25:14-21

- 6 -

Ginoo, tultoli ako!Pasayloa ang akong mga sala sa batan-on pa ako. Tungod sa gugma mong walay paglubad

ug sa imong kaayo, hinumdomi ako, O GINOO!

Ang GINOO matarong ug maayo! Nagtudlo siya sa mga makasasala

sa dalan nga angay nilang subayon. Gitultolan niya ang mga mapaubsanon

sa pagbuhat ug matarong, ug gitudloan sila sa pagsunod sa iyang

kabubut-on. Ang tanang paagi sa GINOO,

gugmang walay paglubad ug pagkamatinud-anon,

alang niadtong nagtuman sa iyang kasabotan ug kasugoan.

SALMO 25:7-10

Pun-on ka sa Dios ug paglaom!Busa nakaingon ako, “Wala nay bili kanako

ang kinabuhi, ug nawala na ang akong paglaom

diha sa GINOO.”

Pait kaayong palandongon ang akong kalisdanan ug pagkasinalikway.

Kanunay ko kining gihunahuna ug maka-paluya kini kanako;

apan mobalik ang akong paglaom kon mahi-numdoman ko kining usa ka butang:

- 7 -

g

Dili gayod molubad ang gugma sa GINOO ug walay kinutoban ang iyang kaluoy; bag-o kini adlaw-adlaw. Pagkamatinumanon gayod niya. Ang GINOO ray akong bahandi,

busa siya ang akong paglaom.

PAGBANGOTAN 3:18-24

Kasaligang SaadDili gayod molubad ang gugma sa GINOO

ug walay kinutoban ang iyang kaluoy; bag-o kini adlaw-adlaw. Pagkamatinumanon gayod niya. Ang GINOO ray akong bahandi,

busa siya ang akong paglaom.

PAGBANGOTAN 3:22-24

Unsa man ang imong mga gikahadlokan sa kinabuhi? Unsay gusto nimong iampo karon? Imo bang nabati ang pag­atiman sa Dios kanimo? Kon pangutan­on ka karon, unsa sa imong hunahuna ang mas gikinahanglan nimo karon ug sa imong pamilya? Masulti ba gyod nimo sa Dios ang tinuod nimong gibati sa panahon sa imong pag­ampo?

- 8 -

- 9 -

Ang Dios ang Mag-atiman Kanimo

Taliwala sa mga kasamok ug problema, nasayod ang Dios sa atong mga gikinahanglan. Usa ka higayon niana, gidasig ni Jesus ang iyang mga tinun­an. Miingon siya:

“Tungod niini sultihan ko kamo: ayaw kabalaka unsay inyong kan-on ug imnon aron kamo ma-buhi o sa inyong ibisti. Dili ba mas bililhon pa man ang kinabuhi kay sa pagkaon ug ang lawas kay sa bisti? Tan-awa ang mga langgam: wala sila mag-pugas ug mag-ani aron ilang tigumon sa kamalig. Apan giatiman sila sa inyong Amahan nga atua sa langit! Dili ba mas bililhon pa man kamo kay sa mga langgam? Kinsa man kaninyo ang maka-dugang sa gitas-on sa inyong kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?

“Ug nganong mabalaka man kamo sa inyong ibisti? Tan-awa giunsa pagtubo sa mga bulak sa kaumahan. Wala sila maghago aron makabisti. Apan sultihan ko kamo nga bisan gani si Solo-mon nga dato kaayo walay sapot nga sama kata-hom sa usa niining mga bulaka. Kon gibistihan sa Dios ang mga balili nga buhi karon apan sa sunod adlaw sunogon ra, kamo pa kahay dili bistihan? Pagkagamay ninyog pagtuo!

“Busa ayaw kamo kabalaka kon asa kamog kan-on o imnon o ibisti. (Kining mga butanga maoy gitinguha kanunay sa mga dili magtutuo.)

g

- 10 -

Ang inyong Amahan nga atua sa langit nasayod nga nagkinahanglan kamo niining mga butanga. Apan labaw sa tanan, paharia ninyo ang Dios ug pagkinabuhi kamo uyon sa iyang kabubut-on ug ang ubang mga butang ihatag ra niya kaninyo. Busa ayaw kabalak-i ang mosunod nga adlaw kay may kaugalingon kining suliran. Ayaw na pun-i ang suliran sa matag adlaw.”

MATEO 6:25-34

Lig-onon ka sa DiosNganong moingon ka man, Israel,

nga ang imong pagkabutang wala hisayri sa GINOO,

ug nga ang imong katungod wala lamang hatagig bili sa Dios?

Wala ka ba diay mahibalo? Wala ka ba diay makadungog?

Ang GINOO mao ang Dios nga walay kataposan; siya maoy nagbuhat sa tibuok kalibotan.

Dili siya maluya o kapuyan, ug dili matukib ang iyang kahibalo.

Hatagan niyag gahom ang huyang, ug ang walay umoy hatagan niyag kusog.

Bisan ang mga batan-on maluya ug kapuyan ug kabsag umoy;

apan kadtong mosalig sa GINOO makabaton ug bag-ong kusog;

manglupad sila daw agila, managan sila ug dili kapuyan, manlakaw ug dili maluya.

ISAIAS 40:27-31

- 11 -

Tabangan ka sa Espiritu Santo

Gisulat ni Apostol Pablo,

Giisip ko nga ang atong mga pag-antos niining panahona dili gayod ikatandi sa himaya nga ipa-dayag unya kanato. Mahinangpon nga nagpaabot ang kabuhatan nga ipadayag sa Dios ang iyang mga anak. Kay gitugotan sa Dios nga mahimong kawang ang kabuhatan, dili tungod sa kaugali-ngong pagbuot niini kondili tungod sa pagbuot sa Dios. Apan bisan pa niini, nagpabilin ang paglaom kay luwason man gayod ang kabuhatan gikan sa kaulipnan sa pagkamadunoton ug makaambit kini sa mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Dios. Nasayod kita nga hangtod karon ang tibuok kabuhatan nag-agulo tungod sa kasakit sama sa babaye nga nagbati. Apan dili kay ang kabuhatan lang ang nag-agulo kondili lakip kita nga nagba-ton na sa Espiritu ingon nga unang gasa sa Dios. Nag-agulo kita samtang nagpaabot kon kanus-a sagupa nga mga anak sa Dios ug kanus-a luwasa sa hingpit. Kay giluwas kita tungod niining maong paglaom. Apan kon makita nato ang atong gi-laoman, dili kana nato matawag nga paglaom. Kay lauman pa ba diay ang nakita na? Apan kon molaom kita sa wala nato makita, magpaabot kita nga mapailubon.

Sa samang paagi, sa atong pagkahuyang ta-bangan kita sa Espiritu kay dili kita mahibalo unsaon pag-ampo. Ang Espiritu mismo mao ang mangaliyupo sa Dios alang kanato uban sa mga pag-agulo nga dili ikasaysay sa pulong. Ug ang Dios nga nasayod sa kasingkasing sa mga tawo, nasayod unsay gihunahuna sa Espiritu; kay ang Espiritu

- 12 -

mangaliyupo sa Dios alang sa iyang katawhan sumala sa iyang kabubut-on.

Nasayod kita nga diha sa tanang butang nag-buhat ang Dios alang sa kaayohan niadtong na-higugma kaniya, kadtong iyang mga tinawag su-mala sa iyang katuyoan. Kadtong gipili nang daan sa Dios, gilain niya aron mahisama sa iyang Anak, aron ang iyang Anak mahimong kamagulangan sa daghang mga magsoon. Busa gitawag sa Dios kad-tong iya nang gilain. Wala lamang niya tawga sila kondili gihimo usab niyang matarong ug gipaambit sa iyang himaya.

ROMA 8:18-30

Tudloan ka sa Dios nga mag-ampo ug mosalig kaniya

Nagtudlo si Jesus bahin sa pag­ampo ug pagsalig sa Dios alang sa atong adlaw­adlaw nga pangina­hanglan.

Sa inyong pag-ampo, ayaw paggamit ug dag-hang pulong nga walay kahulogan sama sa gibuhat sa mga dili magtutuo kinsa naghunahuna nga tu-bagon sila tungod sa taas nilang pag-ampo. Ayaw sunda ang gihimo nila kay ang inyong Amahan nahibalo nang daan sa inyong gikinahanglan bisan gani sa dili pa kamo mangayo kaniya. Busa, ingna hinuon niini pag-ampo:

‘Amahan namo nga anaa sa langit, balaanon ang imong ngalan;

maghari ka kanamo ug tumanon ang imong pagbuot dinhi sa yuta sama nga gituman kini didto sa langit.

- 13 -

g

Ihatag kanamo ang pagkaon nga among gikinahanglan karong

adlawa; ug pasayloa kami sa among mga sala

sama nga kami nagpasaylo sa mga nakasala kanamo.

Ayaw kami itugyan sa pagsulay; luwasa hinuon kami gikan sa daotan.’

MATEO 6:7-13

Kasaligang Saad

Apan kon molaom kita sa wala nato makita, magpaabot kita nga mapailubon.

ROMA 8:25

- 14 -

- 15 -

Kasaligan ang Gugma sa Dios

Daghan sa mga Salmo ang naghatag ug pagdayeg ug pagpasalamat sa gugma sa Dios.

Ang Dios uban kanimo

Ang Dios mao ang atong dalangpanan ug kusog. Andam siya kanunay sa pagtabang panahon

sa kalisdanan. Busa dili kita mahadlok bisan matay-og ang yuta

ug matumpag ang kabukiran ngadto sa kahiladman sa dagat;

bisan pag modahunog ang dagat ug magpungasi ang mga balod,

ug ang kabungtoran matay-og sa kagahob niini.

May sapa nga ang tubig naghatag ug kalipay sa siyudad sa Dios,

ang balaang puloy-anan sa Labing Halangdon. Ang Dios anaa magpuyo niining siyudara,

ug dili gayod kini malumpag. Sa sayong kabuntagon moanha siya

aron pagtabang niini. Nagkaguliyang ang kanasoran ug natay-og

ang mga gingharian; inigsinggit sa Dios matunaw ang kayutaan.

Ang Ginoo nga Labing Makagagahom kauban nato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan!

g

- 16 -

Ngari kamo, tan-awa ang nahimo sa Ginoo! Tan-awa ang mga katingalahang butang

nga iyang nahimo dinhi sa yuta! Gipahunong niya ang mga gubat sa tibuok

kalibotan; gibalibali niya ang mga pana ingon man

ang mga bangkaw ug gidaoban ang mga taming.

Miingon siya, “Hunonga ang inyong panag-away ug ilha ako nga mao ang Dios,

ang labawng pangulo sa kanasoran ug sa tibuok kalibotan!”

Ang Ginoo nga Labing Gamhanan kauban nato; ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan.

SALMO 46

Panalipdan ka sa DiosDios lamang ang akong gisaligan

ug kaniya lamang ako naglaom. Siya lamang ang nanalipod ug nagluwas kanako;

siya ang akong tigpanalipod ug dili gayod ako matarog.

Anaa sa Dios ang kaluwasan ug kadungganan, kay siya ang gamhanan kong tigpanalipod ug ang akong tagoanan!

Salig kamo sa Dios sa tanang panahon, O katawhan!

Isugid kaniya ang tanan ninyong kalisdanan kay siya ang atong dalangpanan.

SALMO 62:5-8

- 17 -

Ang Dios ang motubag sa imong mga panginahanglanMotuman gayod ang Dios sa iyang mga saad,

ug makita ang kamaayo niya diha sa tanan nga iyang gibuhat.

Tabangan niya ang tanan nga anaa sa kalisdanan, ug lipayon niya ang tanan nga anaa

sa kagul-anan.

Ang tanang mga buhi malaomon nga nag-alagad kanimo,

ug hatagan mo sila sa pagkaon nga ilang gikinahanglan.

Hatagan mo sila sa ilang gikinahanglan ug tagbawon mo ang tanang binuhat.

SALMO 145:13b-16

Dili molubad ang gugma sa DiosAng gugma mong walay paglubad, O GINOO,

misangko sa kalangitan, ug ang imong pagkamatinud-anon miabot

sa kapanganoran. Ang imong pagkamatarong daw mga habog

nga bukid; ang imong mga hukom sama sa kahiladman

sa dagat. O GINOO, giatiman mo ang tawo ug mananap.

Kabililhon, O Dios, sa gugma mong walay paglubad! Sa landong sa imong mga pako

makapasilong ang mga tawo. Nabuhong sila sa daghang pagkaon

- 18 -

diha sa imong balay, ug gipainom mo sila sa suba sa imong kaayo.

Tinubdan ka sa tanang kinabuhi, ug tungod sa imong kahayag nakita namo

ang kahayag.

SALMO 36:5-9

Walay makapahimulag kanato sa gugma sa Dios

Gipahinumdoman ni Apostol Pablo ang tanang naka­sinati ug pag­antos,

Kon dapig kanato ang Dios, kinsay makigbatok kanato? Kon wala magdumili ang Dios sa pagtugyan sa iyang Anak ngadto sa kamatayon alang kanatong tanan, dili ba hatagan usab kita niya sa tanang bu-tang nga atong pangayoon kaniya? Kinsay mangahas sa pagsumbong sa mga piniling katawhan sa Dios? Ang Dios mismo nag-ila kanila nga walay sala. May makahukom ba kanila nga sila sad-an? Wala! Si Cristo Jesus mao ang nagpakamatay ug gibanhaw ug atua siya sa tuo sa Dios ug nangaliyupo alang kanato! Busa, kinsay makapahimulag kanato gikan sa gugma ni Cristo? Ang kasakit ba, ang kalisdanan, ang mga paglutos, ang gutom, ang kakabos, ang katalagman, o ang kamatayon? Sumala sa giingon sa Kasulatan,

“Tungod kanimo, namiligro kami sa tanang panahon;

nahisama kami sa ihawonon nga mga karnero.”

Dili! Hinuon, taliwala niining tanan, may hing-pit kitang kadaogan pinaagi kaniya nga nahigugma kanato! Kay nakasiguro ako nga walay bisan unsa

- 19 -

g

nga makapahimulag kanato gikan sa iyang gugma: bisan ang kamatayon o kinabuhi, o mga anghel, o ang mga langitnong pamunoan o mga gahom, o ang mga butang karon ug sa umaabot nga kapana-honan, bisan ang kalibotan sa itaas o sa ilalom—wala gayoy bisan unsa sa mga binuhat nga makapa-himulag kanato gikan sa gugma sa Dios nga naato pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo.

ROMA 8:31b-39

Kasaligang SaadMotuman gayod ang Dios sa iyang mga saad,

ug makita ang kamaayo niya diha sa tanan nga iyang gibuhat.

Tabangan niya ang tanan nga anaa sa kalisdanan,

ug lipayon niya ang tanan nga anaa sa kagul-anan.

SALMO 145:13b-14

Pamalandongi ang mga butang nga naghulagway sa Dios ug sa iyang paghigugma nga imong nabasa dinhi (sama sa tagoanan, lig­on nga dalangpanan) ingon man ang mga pulong nga naghulagway bahin sa Dios (sama sa “motuman gayod ang Dios sa iyang saad”, mahigug­maon). Sa imong hunahuna, gipasagdan ka ba sa Dios? Gibati mo bang daw layo kaayo ang Dios sa panahon nga gikinahanglan nimo siya pag­ayo? Unsay imong ikasulti bahin niining mga gigamit nga paghulagway sa Dios? Imo bang gibati nga gitabangan ka niya karon? Sa unsang paagi? Duna bay higayon diin imong gibati nga layo ka kaayo sa Dios? Makasalig ka ba sa saad sa Dios nga “walay makapahimulag kanimo sa iyang gugma”?

- 20 -

- 21 -

gGihimong Bag-o sa Dios ang Tanang mga Butang

Sama sa mga taga­Juda nga nawad­an sa ilang mga puloy­anan, mahimo ka usab nga makasinati ug paglaom ug kahupayan gikan sa Dios. Miingon si Propeta Isaias...

Tan-awa ang mga bag-ong butang

Apan ang Dios miingon, “Ayaw na hinumdomi ang nangagi ug ayaw pagpabilin diha sa mga butang

sa karaang panahon. Karon, magbuhat ako ug bag-ong butang;

karon dayon motungha kini ug makita ninyo. Maghimo akog dalan didto sa kamingawan

ug mga suba didto sa diserto. Pasidunggan ako sa mga ihalas nga mga mananap,

mga lobo ug mga abistros, kay padagaydayon ko ang tubig didto

sa kamingawan ug ang mga suba didto sa diserto, aron imnon sa pinili kong katawhan,

ang katawhan nga akong giumol alang sa akong kaugalingon

aron daygon nila ako.”

ISAIAS 43:18-21

- 22 -

Naghulat kanimo ang usa ka bag-ong paglaomAng GINOO miingon, “Tan-awa, magbuhat akog bag-ong langit

ug bag-ong yuta ug dili na hinumdoman ang tanang

nangagi. Busa paglipay pag-ayo hangtod sa hangtod

tungod sa akong gibuhat kay himoon kong malipayon ang katawhan

sa Jerusalem. Magmalipayon ako tungod sa Jerusalem,

ug magsadya ako tungod sa akong katawhan; dili na madungog diha niini

ang mga danguyngoy ug bakho ug ang tuaw sa pagpakitabang.

Ang kabataan dili na mamatay nga masuso pa, ug ang tigulang matigulang gayod pag-ayo

una mamatay, kay ang mamatay sa panuigon nga usa ka gatos

isipon nga batan-on, ug kon ang tawo dili moabot sa panuigon

nga usa ka gatos, isipon siya nga gisilotan.

Maghimo silag mga balay ug silay magpuyo niini;

magtanom silag mga paras ug sila usab ang mopahimulos

sa mga bunga niini. Dili sila magtukod ug kabalayan aron puy-an

lamang sa uban, o mananom ug unya lain ang mokaon niini;

- 23 -

mabuhi ang akong katawhan ingon sa gidugayon sa pagkabuhi sa kahoy,

ug kapahimuslan pag-ayo sa akong mga pinili ang ilang hinagoan.

Dili na makawang ang ilang paghago; dili sila manganak aron lamang mangamatay, kay sila ug ang ilang mga anak mga kaliwat

man sa katawhan nga gipanalanginan sa GINOO.

Sa dili pa sila motawag kanako, tubagon ko na sila ug samtang nagsulti pa, dunggon ko na sila.

Magsalo na pagkaon ang lobo ug ang nating karnero,

ug magkaon nag dagami ang liyon sama sa baka;

abog na ang kan-on sa halas. Dili na sila mangunsa diha sa akong balaang

bukid.”

ISAIAS 65:17-25

Dasigon ug ayuhon ka sa Dios

Salig sa Dios nga maoy tinubdan sa kadasig, kaayohan, ug kalig­on. Ug kon sa unsang paagi ikaw nakasinati ug pagdasig gikan sa Dios, makahimo ka usab sa pagdasig ug pagtabang sa ubang tawo nga nakasinati ug kalisod. Mahimo nimong ipaambit sa uban ang imong gibati. Makatabang kanimo ang pagdawat sa imong nasina­tiang pagsulay karon ug ang paghatag ug pagdasig sa uban. Sa ingong paagi, makasinati usab ug paglaom, kadasig, ug kalig­on sa dughan ang imong mga kaig­soonan aron atubangon ang tanang mga pagsulay.

- 24 -

g

Pasalamatan nato ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang maluluy-ong Amahan ug Dios nga tinubdan sa tanang pagdasig. Nagdasig siya kanato diha sa tanan natong kalis-danan aron kita makadasig usab niadtong anaa sa tanang kalisdanan pinaagi sa samang pagdasig nga nadawat nato gikan sa Dios. Ingon nga miambit kita sa daghang mga pag-antos ni Cristo, maka-ambit usab kita sa naghingapin nga kadasig pina-agi kang Cristo. Kon gisakit kami, alang kana sa inyong kadasig ug kaluwasan. Ug kon gidasig kami, kana alang sa inyong kalipay nga maoy molig-on kaninyo aron uban ang pailob maantos ninyo ang mga kalisdanan nga giantos usab namo. Busa dili gayod matarog ang among pagsalig kaninyo kay nasayran man namo nga sa inyong pag-ambit sa among pag-antos, makaambit usab kamo sa kalipay nga among nadawat.

2 CORINTO 1:3-7

Kasaligang Saad Ang GINOO miingon, “Tan-awa, magbuhat akog bag-ong langit

ug bag-ong yuta ug dili na hinumdoman ang tanang

nangagi.”

ISAIAS 65:17

May mga bag­o bang nanghitabo sa imong palibot karon? Unsay naghatag kanimog paglaom? Taliwala niining mga panghitabo karon, imo bang nabati nga duol kanimo ang Dios?

- 25 -

gSalig sa Dios

Ang Dios ang atong Dalangpanan

Ang GINOO mao ang akong dalangpanan; busa nganong moingon man kamo kanako, “Lupad ngadto sa kabukiran sama

sa usa ka langgam, kay giandam na sa mga daotan ang ilang pana ug gitaod na nila ang udyong aron ipana sa mga maayong tawo

diha sa ngitngit. Unsa may mahimo sa mga maayong tawo

kon mapukan na ang tanan?” Ang GINOO anaa sa iyang balaang templo;

atua sa langit ang iyang trono. Makita niya ang tanang tawo,

ug nasayod siya sa ilang binuhatan.

- 26 -

Sulayan sa GINOO ang mga matarong ug ang mga daotan,

ug kasilagan niya ang gustog kasamok. Paulanan niyag baga ug asupre

ang mga daotan, ug silotan niya sila sa makapaso

nga hangin. Matarong ang GINOO;

malipay siya sa mga buhat nga matarong; ug ang nagbuhat niini magpabilin

diha sa iyang presensya.

SALMO 11

Ang modangop sa Labing Halangdon, ang magpabiling ubos sa pagbantay

sa Labing Gamhanan, makaingon sa GINOO,

“Ikaw ang akong manlalaban ug tigpanalipod,

ikaw ang akong Dios, ug kanimo nagsalig ako.”

SALMO 91:1-2

Mga Kinahanglang

Buhaton Panahon

sa Katalagman

- 28 -

Mga Pahinumdom Panahon sa Bagyo ug Unos

Public Storm Signal # 1

Bagyo nga ang gikusgon sa hangin anaa sa 30-60 ka kilometro kada oras (kph) ug kini gibana-bana nga moabot sulod sa 36 ka oras. Sa kakusog niini, mangatangtang ang mga dahon ug manga-bali ang mga sanga sa kahoy. Mangahapay ang mga tanom, lakip na ang humay ug mais. Mangadaot ang mga punuan sa saging ug posibleng motakilid ang gagmayng balay.

Aron makapangandam, gipahimangnoan ang tanan nga maminaw sa radio o motan-aw sa TV alang sa pinakaulahing balita gikan sa PAG-ASA. Kada unom ka oras sugod alas singko sa buntag ang pagsibya sa PAG-ASA bahin sa bagyo.

Kon Signal # 1, walay klase ang nga bata sa pre­school. Pero mas maayo kon susihon o paminawon ang opisyal nga pahibalo gikan sa DepEd o sa mga lokal nga pamunuan. Padayon ang mga negosyo ug mga trabaho sa mga opisina — pribado man o publiko. Apan kon ang hangin nagkakusog sam-tang nagkaduol sa kapuloan sa Pilipinas, posible nga itaas ang storm signal.

Public Storm Signal # 2

Mas kusogkusog nga bagyo nga ang gikusgon sa hangin anaa sa 60-100 ka kilometro kada oras (kph) ug kini gibanabana nga moabot sulod sa 24 ka oras. Sa kakusog niini, mangahapay ang daghang tanom, lakip na ang daghang kahumayan ug kamaisan. Mangatumba ang daghang mga punuan sa saging ug mangadaot ang mga punuan sa lubi ug uban pang dagkong kahoy. Ilupad ang mga atop sa balay ug

- 29 -

posibleng mangaguba ang gagmayng balay. Mag-dala usab kini ug kadaot sa mga dagkong balay. Po-sibleng magdala pud ni ug kadaot sa mga dagkong balay. Peligro alang sa mga gagmayng barko, pump­boat ug mga sakayan sa dagat kon mobiyahe pana-hon sa bagyong ingon niini kakusog. Busa aron malikayan ang disgrasya, gipahinumdoman ang mga mananagat nga dili una magpalawod. Gipahi-numdoman usab ang mga gustong mobiyahe sakay sa barko o eroplano nga magpabilin na lang una sa ilang tagsatagsa ka pinuy-anan ug isiguro nga kini lig-on ug layo sa peligro.

Kon Signal # 2, walay klase ang mga bata sa pre­school, elementary ug high school.

Aron makapangandam, kanunayng maminaw ug balita bahin sa bagyo — kon asa na kini ug kon unsa na kini kakusog.

Public Storm Signal # 3

Bagyo nga kusog kaayo nga ang gikusgon sa hangin anaa sa 100-185 ka kilometro kada oras (kph) ug gibanabana nga moabot sulod sa 18 ka oras. Sa ka-kusog niini, mangatumba ang halos tanang punuan sa saging, mga punuan sa lubi ug dagkong punuan sa kahoy. Siguradong mangaguba ang gagmayng balay ug magdala usab kinig kadaot sa mga dagkong ba-lay o building. Posibleng magdulot kinig pagkawala sa kuryente tungod sa mga nangatumbang poste sa kuryente. Posible usab nga maputol ang tanang sis-tema sa komunikasyon. Peligro kaayo ang magbiyahe sakay sa barko o eroplano. Siguradong magdulot kinig dakong kadaot sa agrikultura ug sa industriya.

Aron malayo sa peligro, gipahimangnoan ang tanan nga mobakwit ngadto sa mas lig-on nga building. Magpalayo sa mga baybayon ug mga suba.

Walay klase ang tanang level sa mga eskwelahan.

- 30 -

Public Storm Signal # 4

Labaw sa 185 ka kilometro kada oras (kph) ang gikusgon sa hangin niining bagyoha ug gibanabana nga moabot sulod sa 12 ka oras. Dakong kadaot ang idulot niini sa kalubihan kay mangatumba ug mangabali man ang mga punuan niini. Mangaibot ug mangatumba ang dagkong kahoy. Manglupad ang mga atop nga sin, mangaguba ang mga balay ug mga building, ug mawad-an ug kuryente ang lugar tungod sa mga nangatumbang poste sa kury-ente. Maputol usab ang tanang sistema sa komu-nikasyon. Posible usab nga mahitabo ang gitawag nga “storm surge” nga ang buot ipasabot mao ang paghapak sa dagkong balod sa mga baybayon ug kayutaan. Kinahanglan magbantay gayod kay ang gitas-on niini nga mga balod halos moabot ug 6 ka metros o parehas ka taas sa duha ka andanang balay o labaw pa. Magdulot kinig dakong kadaot sa kinabuhi, negosyo, agrikultura, ug industriya.

Aron malayo sa peligro, gipahimangnoan ang tanan nga mobakwit ngadto sa lig-on nga evacua­tion center nga layo sa mga baybayon.

Mga Kinahanglang Buhatong Pag-amping kon Dunay Bagyo

Sa Dili pa Moabot ang Bagyo

•Siguraduhang lig-on ang inyong mga balay. Ayoha ang mga buslot sa atop ug siguraduhang lig-on kini.

•Kinahanglan nahibalo ka sa mga importanteng impormasyon bahin sa bagyo, sama sa unsa nay storm signal ug mga warning, unsay epekto

- 31 -

ug mga peligro nga dala niini. Kinahanglang siguro ka na sa unsay mga paagi aron luwas ug mahilayo sa peligro ang imong pamilya ug mga butang. Makatabang kon ang tanang membro sa pamilya nahibalo niini.

•Siguraduhang dunay giandam nga igong supply sa pagkaon ug tubig nga mainom. Mag-andam usab ug flashlight ug ekstrang baterya o kandila ug posporo o lighter.

Samtang Nagbagyo

•Maminaw sa radio o motan-aw ug TV aron mahibaloan ang pinakaulahing balita gikan sa PAG-ASA.

•Magpabilin sa inyong mga balay, pero magpalayo sa mga bintana nga ginama sa bildo. Mahimong ablihan gamay ang pultahan o bintana sa ba-lay nga anaa sa pikas bahin diin naggikan ang hangin aron naay kalutsan ang hangin.

•Paglabay sa “mata” sa bagyo sa inyong lugar morag molinaw kadiyot, pero ayaw mog kompiyansa. Sa panahon nga linaw, mahimong ayuhon ang mga nadaot nga bahin sa balay kon gikinahanglan gyod kaayo. Mahimo pud nga dalidalion pagputol ang mga delikadong sanga sa kahoy nga mag dala unyag peligro. Pero hinumdomi nga mokalit lang ug hapak ang kusog nga hangin nga naggi-kan sa laing direksyon nga kasagaran mas kusog.

•Samtang nagbagyo, posibleng mobaha. Magpa-layo sa mga baybayon ug daplin sa suba. Kon dili siguradong luwas ang pamilya sulod sa ba-lay, mobakwit dayon sa mga evacuation center hangtod mohunong na ang bagyo.

•Kinahanglan kalma lang aron mokalma usab ang mga kauban sa panimalay ug dili mangahadlok.

- 32 -

Mga Kinahanglang Buhaton kon may Linog

Sa Wala Pay Linog

■ Ang maayong pagplano mao ang unang bu-haton aron malikayan ang disgrasya. Kina-hanglan imong susihon kon ang gitukoran sa imong balay anaa sa “active fault line” o lugar nga daling mahugno. Siguradohong nasunod ang hustong materyales ug design sa pagtukod sa imong balay o sa inyong building.

■ Hinumdomi gyod ang mga agianan paingon sa “entrance” ug “exit” sa imong balay ug sa gitra-bahoan. Kinahanglan nahibalo ka asa ang mga lig-ong bahin sa building sama sa marko sa pultahan, elevator shaft, mga lig-ong lamisa nga mahimong katagoan samtang naglinog. Tun-i unsaon pag-gamit sa fire extinguisher, first aid kit, alarm ug mga emergency kit. Anaa kining mga butanga nahimu-tang sa mga lugar sa building nga makita dayon.

■ Iandam ang inyong balay o opisina bisan wala pay linog. Ihukot o ilansang sa bungbong ang bug-at nga mga butang sama sa cabinet aron dili kini matumba. Ang mga mabuak nga butang, mga peligrong kemikal ug mga butang nga da-ling masunog kinahanglan itago sa pinakaubos nga drawer sa cabinet ug siguraduhang maayo ang pagkasira sa mga taklob niini. Hinumdomi kanunay nga kinahanglang isira ang tangke sa gas kon wala na kini gamita.

■ Usa sa mga hinungdan sa kadaot mao ang mangahulog nga mga butang. Ibutang sa ubos ang mga bug-at nga butang. Kanunayng susi-hon ang pagkahimutang sa mga gibitay nga mga butang sama sa electric fan, mga bumbilya,

- 33 -

ug uban pa. Gikinahanglang duna moy andam nga earthquake survival kit nga dunay sulod nga radio nga de baterya, flashlight, mga first aid nga tambal, tubig nga mainom, kandila ug posporo o lighter, pagkaon, pito o silbato, ug dust mask.

Samtang Naglinog

■ Kon anaa ka sulod sa usa ka lig-on nga build-ing, magpabilin ka na lang sa sulod. Luwasa ang imong kaugalingon gikan sa mga nangahulog nga mga butang pinaagi sa pagtago ilalom sa lig-on nga lamisa o sa marko sa pultahan.

■ Kon ikaw anaa sa gawas sa balay o building, adto dayon sa usa ka hawan nga lugar. Palayo sa mga wire sa kuryente, mga konkretong paril, ug uban pang mga struktura nga posibleng mahug-no. Magpalayo usab sa mga building nga dunay mga bintana nga bildo.

■ Kon ikaw anaa sa bukid o sa tiilan sa bungtod, magpalayo dayon sa mga lugar nga posibleng mag-land slide o mahugno o modahili ang yuta.

■ Kon ikaw nag-drive, hunong dayon ug ipadap-lin ang imong sakyanan. Pero ayawg hunong sa ibabaw o sa ilalom sa tulay, sa overpass, tapad sa poste, ug uban pang mga struktura nga posibleng mahugno. Magpabilin sulod sa imong sakyanan.

■ Kon ikaw anaa daplin sa dagat ug imong naba-ti ang kusog nga linog nga morag dili ka katin-dog, dagan dayon ngadto sa habog nga lugar nga layo sa baybayon kay basin unyag mag-tsunami o modagko kaayo ang balod.

■ Ayawg tuo sa mga sulti-sulti lang o mga text message nga binuang. Sunda ang pahimangno sa mga awtoridad ug sa mga lehitimong ahensya sama sa PHIVOLCS ug PAG-ASA nga isibya sa mga radio ug TV.

- 34 -

Pagkahuman sa Linog ■ Kon ikaw anaa sulod sa usa ka karaan ug dili na lig-on nga building, pangitaa ang labing dali nga agianan pagawas, pero ayaw pagpanic. Kalma lang sa paggawas. Ayawg gamita ang elevator kon manaog, gamita ang hagdan. Susiha kon naa kay samad o bali o kadaot ug susiha usab ang imong mga kauban.

■ Susiha ang imong palibot. Kon dili na peligro, limpyohi dayon ang imong palibot, hiposa ang nayabo nga mga makahilong kemikal ug ang nagkatag nga mga peligro sa kalayo nga butang ug kemikal. Kon naay nasunog, patya dayon kini. Susiha dayon ang mga linya sa kuryente ug tubig ug i­off dayon ang main switch o main valve sa tubig kon may nakitang peligro.

■ Tabang aron gamay ra ang disgrasya panahon sa linog. Ayaw nag sulod sa mga building o balay nga nadaot gamay kay posible kining mahugno pag-abot unya sa mga aftershock. Bantayi ang mga bali-ta sa radio ug TV ug sunda ang mga pahimango sa mga awtoridad o lehitimong ahensya sa gobyerno.

■ Kon dili emergency, ayaw una gamita ang mga telepono aron motawag sa mga paryente ug mga higala kay basin ug kinahanglanon kini sa mga awtoridad para sa emergency communications. Ipahulam ang inyong cellphone kon gikinahang-lan. Kon dili emergency ang tuyo, ayaw nag dad-a ang sakyanan ngadto sa mga lugar nga dako ang kadaot. Gikinahanglan sa mga rescue ug relief operation workers ang luag nga karsada aron makaabot dayon ang tabang didto.

■ Kon mobakwit o mobiya mo sa inyong balay, magbilin ug pahibalo kon asa mo paingon. Dad-a ninyo ang inyong earthquake survival kit alang sa inyong proteksyon ug aron naa moy magamit samtang dili pa normal ang sitwasyon.