Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
9/26/19
1
Palyatif Bakım Araştırmalarında Gelecek
HedefleriProf.Dr.SultanKav
BaşkentÜniversitesiSağlıkBilimlerifakültesiHemşirelikBölümü,Ankara,TURKIYE ([email protected])
Sunum PlanıPalyatif Bakım Araştırmaları-ÖNEMİ
Palyatif Bakım Uluslararası Araştırmalar ve Araştırma Öncelikleri
Ülkemizdeki Palyatif Bakım Araştırma Yayınları
Gelecek için hedefler: ÖNERİLER
DSÖ:‘Sağlıkileilişkilibirgirişimuygulayarak,bugirişiminsağlıküzerineetkilerininaraştırıldığı,
insanlarüzerindeyürütülen,prospektif
çalışmalardır’
NIH:‘gönüllüinsanlarüzerindebirveyabirden
fazlagirişiminuygulanmasıileortayaçıkanbiyomedikalveya
davranışsaletkilerindeğerlendirildiğiprospektif
çalışmalardır’
Klinik Araştırma-Tanım
https://www.who.int/topics/clinical_trials/en/ https://grants.nih.gov/policy/clinical-trials/definition.htm
Palyatif Bakım Araştırmaları-ÖNEMİPalyatifbakımaraştırması,DünyaSağlıkÖrgütü’nüntanımındabelirtildiğigibi,palyatifbakımıntemel
bileşenlerinibilgilendirmeninyanısıra palyatifbakımhizmetlerininpratikveekonomikyönleriniortaya
koymayıamaçlar.
Palyatifbakımaraştırması,sağlıkmeslekgruplarınıneğitimi,eğitimvedevletpolitikalarınıetkileyerek
politikaveuygulamanınbilgilendirilmesineyardımcıolmakiçinönemlidir.
PalyatifBakımAlanınaÖzelDergiler IF(2018) Sayı/YılJournalofPainandSymptomManagement 3.378 6
JournalofPalliativeMedicine 2.477 12PalliativeMedicine 4.956 10PalliativeandSupportiveCare 1.965 6BMJSupportive&PalliativeCare 3.208 4AmericanJournalofHospiceandPalliativeMedicine 1.655 10JournalofHospice&PalliativeNursing 0.708 6
JournalofPalliativeCare 0.364 4ProgressinPalliativeCare ESCI 6SupportiveCareinCancer 2.754 12InternationalJournalofPalliativeNursing ESCI 12JournalofPainandPalliativeCarePharmacotherapy ESCI 4JournalofSocialWorkinEnd-of-LifeandPalliativeCare ESCI 4DeathStudies 1.160 10OmegaJournalofDeathandDying 1.127 8Mortality 4
Palyatif Bakım Uluslararası Araştırmalar ve Araştırma Öncelikleri
9/26/19
2
UluslararasıPalyatifBakımAraştırmaları
• Palyatifbakımaraştırmalarınısistematikolaraktanımlamakvetematikolaraksentezlemekiçinikiveyadahafazlaülkeyiiçerenyadaglobaldüzeydeodaklananbiraraştırmaolaraktanımlananaraştırmalaranalizedilmiş;
• 5veritabanı incelenmiş(CINAHL,CochraneLibrary,ASSIA,WebofKnowledge,Psychinfo)
• 75farklıakademikdergideyayınlanan184çalışmadahiledilmiş
Clark,J.,Gardiner,C.& Barnes,A.Internationalpalliativecareresearchinthecontext ofglobaldevelopment:asystematicmappingreview.BMJSupport Palliat Care. 2018;8(1):7-18.
İncelenen184makalenin:
• 88(%50)’inicel;
• 37(%21)Nitel
• 31(%18)Karmayöntem
• 20(%11)Sistematikderleme
92’sikesitsel ve22siretrospektif;
Yalnızca2Randomize çalışmavebirekonomikdeğerlendirme
…UluslararasıPalyatifBakımAraştırmaları
Clark,J.,Gardiner,C.& Barnes,A.(2016)Internationalpalliativecareresearchinthecontext ofglobaldevelopment:asystematicmappingreview.BMJSupport Palliat Care. 2018;8(1):7-18.
Tema(Sayı) TanımÖlümveÖlme(13) Palyatifbakımbakışaçısıylayardımlıölümdahil,ölümveölümeilişkinkonularaodaklanançıktılar
Eğitim(12) Palyatifbakımöğretimi,eğitimi,eğitimivemüfredatınaodaklanan çıktılar
Etik(3) Palyatifbakımlailgilietiksorunlarıinceleyençıktılar;kararverme,araştırmauygulamalarıvetutumlar.
Değerlendirme(53) Palyatifbakımdeğerlendirmelerinigerçekleştirenmüdahaleler;hizmetmodelleri,klinikuygulamamodelleri,farmasötik müdahaleler,klinikaraçlar,hastasonuçölçümaraçlarıvb.
Yasal(1) Palyatifbakımdayasalsorunlarıvemevzuatıraporedençıktılar; Palyatifbakımaözgüveyapalyatifbakımınözelliklerineilişkingenelmevzuat.
Metodolojik(2) Palyatifbakımaraştırmalarındametodolojiileilgilikonulardametodolojikzorluklardadahilolmaküzereraporlamaçıktılarıvepalyatifbakımaraştırmalarındafırsatlar.
Hizmet&Ortam(28) Palyatifbakımdafarklıhizmetvemodeller
Politika(27) İlgilipolitikadüzeyindesorunlarıraporedençıktılar;standartlar,opioid kullanılabilirliği,insanhakları,fikirbirliğioluşturmaveuluslararasıorganizasyonrehberliğivb.
Kararvericiler(38) Palyatifbakımdafarklıpaydaşlara(doktor,hemşire,hasta,ailegibi)ilişkin konular;sıklıklabugruplarınbellibirkonudakitutumları
Semptomyönetimi(7) Palyatif bakımhastalarındasemptomlar(örn ağrı),sıklığıveyönetimiüzerinesonuçlar
İncelenençalışmalarda(n=184)10temabelirlenmiş
Clark,J.,Gardiner,C.& Barnes,A.Internationalpalliativecareresearchinthecontext ofglobaldevelopment:asystematicmappingreview.BMJSupport Palliat Care. 2018;8(1):7-18.
UluslararasıPalyatifBakımAraştırmaları
Sonuç;
• Uluslararasıpalyatifbakımaraştırmasınispetenyeni,ancakbüyüyenbiralandır..
• AraştırmalarağırlıklıolarakAvrupaveKuzeyAmerikadagerçekleştirilmiştir.
• Palyatifbakımınetkinliğinivemaliyetetkinliğinigösterengirişimselaraştırmalarıngöreceliyokluğubukonudauluslararasıbağlamdayetkililer/kararvericilerikatmakiçinönemlibirsınırlılıktır.
Clark,J.,Gardiner,C.& Barnes,A.Internationalpalliativecareresearchinthecontext ofglobaldevelopment:asystematicmappingreview.BMJSupport Palliat Care. 2018;8(1):7-18.
UluslararasıPalyatifBakımAraştırmalarınınYayınlandığıilk6dergi
DergiAdı Sayı
JournalofPainandSymptomManagement 39
Palliative Medicine 24
Journal ofPalliative Medicine 10
Journal ofPalliative Care 7
BMCPalliative Care 5
InternationalJournalofPalliativeNursing 5
Clark,J.,Gardiner,C.& Barnes,A.Internationalpalliativecareresearchinthecontext ofglobaldevelopment:asystematicmappingreview.BMJSupport Palliat Care. 2018;8(1):7-18.
Riffin C,Pillemer K,Chen EK,Warmington M,Adelman RD,Reid MC.Identifying Key Priorities for Future Palliative Care Research UsinganInnovative Analytic Approach. Am JPublic Health.2015;105(1):e15–e21.doi:10.2105/AJPH.2014.302282
PalyatifBakımAraştırmalarıiçinÖncelikler
7veritabanı taranarak(PubMed,WebofScience,PsycInfo,AgeLine,CINAHL,ERIC &SocINDEX)2005-2012yıllarıarasındaPalyatifveHospis-YaşamSonuBakımkonusundayayınlanmışderlememakalelerincelenmiş;191derlememakalenin150’indeenazbiraraştırmaönerisiolmaküzeretoplam648araştırmakonusuönerildiğibelirlenmiş;Metodolojikyaklaşımlarıgeliştirmekiçinöneriler:
-Titizçalışmatasarımı-Prospektif veuzunlamasınaveritoplamaveanalizi..
9/26/19
3
Riffin C,Pillemer K,Chen EK,Warmington M,Adelman RD,Reid MC.Identifying Key Priorities for Future Palliative Care Research UsinganInnovative Analytic Approach. Am JPublic Health.2015;105(1):e15–e21.doi:10.2105/AJPH.2014.302282
…PalyatifBakımAraştırmalarıiçinÖncelikler
Spesifikkonuönerileri:-Ailebakımvericileriningereksinimleri-Hastalarınperspektifi-Kültürveetnisite-Hasta-aileyadahasta- bakımsunucularıkararvermeveiletişim-Profesyonelbakımvericilerin perspektifi-Hastalarınduygusalvepsikolojikdurumları-Ekonomikvemaliyetetkililikaraştırmaları-Spiritüalite vevaroluşsalkonular-İnterdisipliner yaklaşımlar
McIlfatrick etal.ExaminingpalliativeandendoflifecareresearchinIrelandwithinaglobalcontext:asystematicmappingreviewoftheevidence.BMCPalliative Care (2018)17:109
Türkiye de Palyatif Bakım Araştırmalarına Bakış
PalyatifBakımUygulamaveAraştırmaMerkezleri
• EgeÜniversitesi(2011)egepalyatif.ege.edu.tr
• DokuzEylülÜniversitesi(2012)
• GaziosmanpaşaÜniversitesi(2014)palyatifbakim.gop.edu.tr/
UlusalTezMerkeziPalyatifBakım(n=45)
17
12
4
1
1
2
1
1
5
1
0 5 10 15 20 25
Hemşirelik
AileHekimliği
SağlıkYönetimi
SosyalHizmet
AcilTıp
HalkSağlığı
Din
Müzik
PalyatifBakımTezÇalışmaları(2010-2019)
Master/Uzmanlık Doktora
02468
1012141618
2010 2011 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
21 1
23
4
8
17
7
Sayı
TezÇalışmalarınınTürüveÖrneklemGrubunailişkinözellikler
Araştırma Tipi
TanımlayıcıGirişimsel/Deneysel
396
VeritoplamaYöntemiNicel(Anket,Ölçek)NitelKarmatip(NicelveNitel)
4022
ÇalışmaGrubu
SağlıkPersoneliHastaBakımverici/HastaYakınıHasta-SağlıkPersoneli-Bakımverici
1210126
9/26/19
4
UluslararasıYayınlarPubmed (Palliative Care and Turkey)
02468
1012141618
2010 2011 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
21 1
23
4
8
17
5
Sayı
Konualanları ÇalışmalarSemptomYönetimi 7;Şeneletal, 2016;Alkanetal2016;Şeneletal2017;Uysaletal2017;
Sürenetal2015;Ertaşetal2014;Şahinetal2013Spesifikgruplardapalyatifbakımgereksinimi
3;Bülbületal2017;Sevenetal2016;Namal etal2015
Değerlendirmearaçlarıgeçerlilikvegüvenirliği/klinikkullanımı
7;Çelteketal2019;Bircanetal2019;Bagcivan etal2019;Özçeliketal2016;Yüceege etal, 2015;Guner etal2014;Bagcivan etal2009
YaşamSonuBakım 4;Çıracıetal2016;Turker etal2014;Goksu etal2014;Yıldırım&Tanrıverdi2014
Palyatiftedavi 2; Ercanetal2015;Saydam etal2015;
Sağlık personeli/öğrencileringörüşleri/bilgi/tutumları
6;Korhanetal2018;Kafadaretal,2015;Tanrıverdi etal2015;Eyigor2013;Cevik &Kav,2013;Turgay&Kav,2012
Aileüyeleriningörüşleri 2; Ozcelik etal2015;Akyaretal2019Palyatifbakımhizmetmodelleri&Maliyetetkililik
2; Saygılı&Çelik2019;Özçeliketal2014
TürkiyedenPalyatifBakımAraştırmalarınınYayınlandığıUluslararasıDergiler
Dergi MakaleSayısıSupportiveCareinCancer 5AsianPacificJournalofCancerPrevention 5Ağrı 4PalliativeandSupportiveCare 3JournalofPalliativeMedicine 3AmericanJournalofHospiceandPalliativeCare 2JournalofPalliativeCare 2Medical Oncology 2European Journal ofCancer Care 2Journal ofPain and Symptom Management 2
Özetle;
• PalyatifbakımaraştırmalarıDünyadaveTürkiyedehızlagelişmekte
• Hastasonuçlarınaodaklı,palyatifbakımınetkinliğinivemaliyetetkinliğinigösterengirişimselaraştırmalaragereksinimvardır
Öneriler
• PalyatifBakımaraştırmaönceliklerininbelirlenmesi• İşbirlikçivemultidisipliner araştırmaekipleri/merkezinin
oluşturulması• Ailebakımvericileriningereksinimleri• Hastatarafındanbildirilensonuçölçümlerineodaklıaraştırmalar• Prospektif vetekrarlıölçümlerleuzunlamasınaçalışmadizaynı• Palyatifbakımdeneyimlerineilişkinkalitatifaraştırmalar