“Ekonomisti është eksperti që do ta dijë

nesër pse gjërat që ka parashikuar dje nuk kanë ndodhur sot.”

Parashikimi i kërkesës

Prod

hues

i

Shpë

rnda

rësi

Shitë

si m

e pa

kicë

Mbi-

prod

himTe

pricë

në

inven

tar

Nën-

prod

himSh

kurte

së

në in

vent

ar

Mbi-

para

shiki

m

Nën-

para

shiki

m Kërke

sa

Prish

je,

shpë

rdor

im,

vjetri

m, k

osto

të

larta

të in

vent

arit

Dërge

sa të

vonu

ara,

mun

gesa

e sto

qeve

dhe k

osto

t e

shku

rtesa

ve, k

osto

të la

rta tr

ansp

orti

Metodat cilësore

Opinioni ekzekutivKërkimi i tregutMetoda Delphi

Metodat e parashikimit

Metodat sasioreMetodat e parashikimit

Modelet e serive kohore Modelet shkakësore↘Modelet horizontale

↘Modelet tendencë

↘Modelet sezonale

↘Modelet ciklike

→Metoda naive→Mesatarja e thjeshtë→Mesatarja e thjeshtë lëvizëse→Mesatarja lëvizëse e ponderuar→ Modeli i sheshuar eksponencial

→Sheshimi eksponencial i rregulluar me tendencën→ Vija lineare e tendencës

→Parashikimi i sezonalitetit

↘Regresioni linear↘ Koeficienti i korrelacionit↘ Regresioni i shumëfishtë

Metoda naiveFt+1=At

Forecast (F) for the next period (t+1) is equal to the actual values (At)

Parashikimi (F) për periudhën e ardhshme(t+1) është e barabartë me vlerën aktuale (At)

Nëse firma ka shitje në vlerën prej 1000 eurove për një muaj të dhënë (ta zëmë muajin Dhjetor), parashikimi përmes kësaj metode për Janarin do të jetë kryekëput i bazuar në shitjet e muajit paraprak.

FJanar=ADhjetor

FJanar=1000

Metoda e mesatares së thjeshtë

Parashikimi (F) për periudhën e ardhshme (t+1) është e barabartë me shumën (∑) e vlerave (p.sh.shitjeve) të disa periudhave (t); (p.sh.muajve) të rezultateve të veprimtarisë aktuale (A), pjesëtuar me numrin e periudhave (n).

Shitësi i gazetave ka shitje javore të gazetave si vijon:Java 1 (1-8 Janar 2012) : 59 euroJava 2 (8-15 Janar 2012) : 61 euroJava 3 (15-22 Janar 2012) : 63 euroJava 4 (22-29 Janar 2012) : ?Sa është parashikimi për javën e katërt?

∑AtFt+1=___n

Fjava 4=∑At___

nAt+ At-1+ At-2__________

nAjava 1+ Ajava 2+ Ajava 3________________

n= =63 + 61 + 59___________

3=183____

3= = 61

Mesatjarja e thjeshtë lëvizëse∑AtFn =___n

n - Numri i periudhave në formulë nuk përkon me numrin e periudhave nga të dhënat. Parashikuesi e përcakton numrin e periudhave të përfshira në parashikim.

Muaji PorositëJanar 120Shkurt 90Mars 100Prill 75Maj 110

HPC shet ushqime për restaurantet. Nga të dhënat historike del se në pesë muajt e parë të operimit ka këtë bilanc të porosive:

Sa është parashikimi për muajin Qershor me mesataren e thjeshtë me tri periudha?

Mesatjarja e thjeshtë lëvizëse

Muaji PorositëJanar 120Shkurt 90Mars 100Prill 75Maj 110

953

100751103

AAF MarsPrillMaj

3

95Qershor

Mesatjarja e thjeshtë lëvizëseFabrika e drurit ka nxjerrë nga të dhënat historike tregues të shitjeve të periudhës. Synimi është të parashikohet niveli i shitjeve për javët në vijim.Llogaritni mesataren e thjeshtë lëvizëse me tri, katër dhe pesë periudha!

Mesatjarja e thjeshtë e ponderuar

∑CtxAtFt+1 =Parashikimi (F) për periudhën e ardhshme (t+1) është e barabartë me shumën (∑) e prodhimeve (x) të vlerave (p.sh.shitjeve) të disa periudhave (t); (p.sh.muajve) të rezultateve të veprimtarisë aktuale (A) me peshat e tyre(Ct).

Shitësi i gazetave ka shitje javore të gazetave si vijon:Java 1 (1-8 Janar 2012) : 59 euroJava 2 (8-15 Janar 2012) : 61 euroJava 3 (15-22 Janar 2012) : 63 euroJava 4 (22-29 Janar 2012) : ?Sa është parashikimi për javën e katërt?*Shitësi gjykon se java e fundit është më reprezentative dhe e ngarkon me peshën 0.5, javët e tjera e kanë pjesën e mbetur të ponderit të shpërndarë barabartë!

Ft+1=∑CtxAt= CJava1AJava1 + CJava2AJava2 + CJava3AJava3 = FJava4 = 0.25(59) + 025(61) + 0.5(63) = 61.5

Mesatjarja e thjeshtë e ponderuar

Muaji PorositëJanar 120Shkurt 90Mars 100Prill 75Maj 110

HPC shet ushqime për restaurantet. Nga të dhënat historike del se në pesë muajt e parë të operimit ka këtë bilanc të porosive:

Sa është parashikimi për muajin Qershor me mesataren e thjeshtë të ponderuar?Ponderimi: Muaji i fundit e ka ponderin 0.4, muajt e tjerë e kanë ponderin më të vogël për 0.1 duke shkuar te më i voni.

Ft+1=∑CtxAt = 0.0(120) + 0.1(90) + 0.2(100) + 0.3(75) + 0.4(110) FQershor = 95.5

Modeli i sheshuar eksponencial

Muaji PorositëJanar 120Shkurt 90Mars 100Prill 75Maj 110Qershor ?

HPC shet ushqime për restaurantet. Nga të dhënat historike del se në pesë muajt e parë të operimit ka këtë bilanc të porosive:

αAt+(1-α)FtFt+1 = α – Koeficienti i sheshimit

α =0.6Ft+1 = αAt+(1-α)Ft = 0.6(110) +(1-0.6)(75)Fqershor= 96

Modeli i sheshuar eksponencial

Muaji Porositë α=0.4 α=0.1Janar 120Shkurt 90 120 120Mars 100 108 117Prill 75 94 91Maj 110 90 97.5Qershor - 89 78.5

HPC shet ushqime për restaurantet. Nga të dhënat historike del se në pesë muajt e parë të operimit ka këtë bilanc të porosive:

Modeli i sheshuar eksponencial

Muaji Porositë (faktike)

Porositë (e parashikuara)

α=0.7

Janar 120Shkurt 90 120Mars 100 108Prill 75 94Maj 110 90Qershor -

HPC shet ushqime për restaurantet. Nga të dhënat historike del se në pesë muajt e parë të operimit ka këtë bilanc të porosive:

Ft+1 = αAt+(1-α)Ft = 0.7(110) +(1-0.7)(90)Fqershor= 104104