Upload
buituong
View
225
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
โครงการ GREEN Mekong ไดรบทนสนบสนนจากองคการเพอการพฒนาระหวางประเทศของสหรฐ (USAID) และพนธกจเพอการพฒนาภมภาคเอเชย (RDMA) ซงดำ เนนการโดย RECOFTC–ศนยวนศาสตรชมชนเพอคนกบปาในฉบบน
• กลมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาค:วธการปฏบตเพอใหเกดผล• เจาะลกกลมแลกเปลยนเรยนร• ผแทนจากองคกรภาคประชาสงคมพบกนทกรงเทพฯเพอพฒนาทกษะ
การเปนวทยากรกระบวนการ• ความคบหนาของกองทนGREENMekongChallengeFund• แหลงขอมลดานความเทยงธรรม• มมมองเพศภาวะ
เกยวกบโครงการ GREEN Mekongจดหมายขาวฉบบน จดทำาขนโดยโครงการเพอความเทยงธรรมระดบรากหญาและการขยายเครอขายในลมนำโขง (โครงการGREENMekong)ซ ง ม วตถประสงค เ พอพฒนาศกยภาพของผกำาหนดนโยบายและผมสวนรวมระดบรากหญาในภมภาคลมแมนำโขงตอนลาง โดยมงเนนการเสรมสรางความเทยงธรรมทงในระดบนโยบายและระดบปฏบตการในเรองการบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศภาคปาไม
ทมาของโครงการฯ เกดจากพบขอเทจจรงและความลมเหลวหลายประการของการปกปองผนปาอนสบ เน องมาจากการไ ม ได พจารณาความตองการและขอเสนอแนะของชมชนในการเขามามสวนรวมในกระบวนการวางแผนและการตดสนใจเกยวกบการจดการปาในภมภาคลมแมนำโขงทซงชวตของคนนบลานยงคงพงพงทรพยากรปาไมเปนอยางมาก ความสำเรจของนโยบายและกลยทธท เก ยวกบการปกปองผนปา การลดการปลดปลอยคารบอน และการบรรเทาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะไมสามารถเกดขนอยางยงยนหากชมชนทองถนไมสามารถเขามามสวนรวมไดอยางเตมท
โครงการ GREEN Mekong ไดรบทนจาก USAID และดำาเนนการโดย RECOFTC - The Center for People and Forests • กรกฎาคม 2558
ความรวมมอกบชมชนทองถนในภมภาคลมแมนำโขงเพอสนบสนนแนวคดรเรมสรางความเทยงธรรมสำหรบกจกรรมบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระดบรากหญา
• ฉบบท 5 • กรกฎาคม 2558
กลมการเรยนรระดบภมภาค : วธการปฏบตเพอใหเกดผล“ผมนกไมออกวา ประเทศลาวทปราศจากปานนจะเปนอยางไร เพยงแคในชวตประจำวน ผมกเหนแลววาชมชนนนตองพงพงปาอยางไรเพอจะเลยงครอบครวของพวกเขาและเพอการดำรงชพ ผมเหนวาปาทสมบรณและยงยนจะใหประโยชนตอคนทงระดบประเทศและแมแตระดบภมภาค”นคอสงทคณบญจนทรรตนวงกตรองผอำนวยการ สวนปาไมแขวงหลวงพระบาง ประเทศลาว ไดกลาวเอาไวถงความสำคญของการอนรกษปาในแถบลมนำโขง ซงเปนคำกลาวทถกตอง ถาไมมปาคนเปนลานๆกจะไมสามารถเขาถงแหลงอาหารและหวงโซอาหารตามธรรมชาตกจะถกทำลายลง
ชมชนทอาศยอย ในปาและอยรอบๆปานนเอง คอปจจยหลกในการคงไวซงปาไม เพราะเขารจกปาของพวกเขาดทสดแตบอยครงทพวก เ ขา ไ ม ไ ด ม ส วนร วม ในกระบวนการการตดสนใจ จงทำใ หพวก เขาตกอ ย ใ นสถาน ะ ท เปราะบางและเผชญกบความเสยงทเกดจากนโยบายทไมเปนธรรมและแนวทางปฎบต ในดานการบรหารจดการปาทขาดความเทยงธรรมการตระหนกถงปญหานเพยงอยางเดยวคงไมเพยงพอทจะปกปองคมครองปาและผคน
ทตองอาศยปารฐบาลจำเปนทจะตองหาทางดงชมชนเขามามสวนรวมในการจดการปาดวย
ผเขารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทงสครง เปนบคคลกลมเดมสบเนองมาตงแตครงแรกตลอดเวลาของการดำเนนกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทกครงทางโครงการฯพยายามใหขอเสนอแนะตอผเขารวมกจกรรมตอประเดนปญหาทเกดขนจรงในทองททพวกเขาไดประสบคณบญจนทรไดเรยนรจากประสบการณตรงและเลาใหเราฟงวา“จากการทไดมาเขารวมในการอบรมเชงปฎบตการเหลาน เราไดเรยนรวธการหารอกบชมชน เมอเรากลบไปบาน เรากกลบไปพบกบชาวบานและเกบขอมลทเปนประเดนปญหาของพวกเขา เราไมเพยงแตไปพดคยชาวบานเทานน เรายงเขาใจวาในกระบวนการทจะเขาถงชมชนอยางเทยงธรรมนนเปนอยางไร เราพยายามชกชวนทงผหญงและสมาชกชมชนคนอนๆทมกไมคอยมสทธมเสยงเขามารวมรบฟงดวย”
เปาหมายของการแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคคอการเนนยำความสำคญของความเทยงธรรมในกระบวนการการตดสนใจตงแตตนจนจบและการทมการอบรมอยางตอเนองนนสามารถทำใหสงเหลานเกดขนได ผลลพธทเหนคอทศนคตในเรองธรรมาภบาลปาไมและการจดทำนโยบายในระดบจงหวดทเปลยนแปลงไปอยางมนยสำคญเจาหนาทปาไมในปจจบนตางมความเขาใจมากขนวาควรทจะสงเสรมการมสวนรวมและมปฎสมพนธกบสมาชกในชมชนอยางไร และทำใหการเขาไปมสวนรวมของพวกเขาเกดผลและทำใหการอนรกษปาเปนวตถประสงครวมกนของทกคน
ขอเสนอแนะของคณบญจนทรสะทอนถงความเขาใจอนลกซงเกยวกบความเทยงธรรมและความมงมนของสมาชกกลมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคทจะปรบปรงพนทดแลของตนในดานน“การสงเสรมการมสวนรวมคอการสรางหลกประกนตอสทธในการเขาถงทรพยากรธรรมชาตของพวกเขา ความเทยงธรรมจะเกดขนในขนตอนการสรางหลกประกนสทธของพวกเขา และเมอพวกเขามความทงความเทยงธรรมและสทธผลประโยชนของชมชนและทรพยากรกจะไดรบการปกปอง
เจาะลกกลมแลกเปลยนเรยนร
เมอไมนานมาน โครงการGREENMekongไดจดทำวดโอซงรวบรวมกจกรรมตางๆของกลมการแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคทเกดขนในประเทศลมนำโขงวดโอนแสดงใหเหนถงวธการทโครงการฯไดใชในการจดลำดบการพฒนาศกยภาพอยางเปนขนตอนใหกบเจาหนาทระดบจงหวดและระดบทองถนโดยมเปาหมายในการสงเสรมความเทยงธรรมในธรรมาภบาลปาไม
เจาหนาทปาไมทงระดบจงหวดและระดบทองถนในประเทศแถบลมนำาโขงตอนลางไดเขารวมการอบรมและไดรบความสนบสนนจากโครงการฯ เพอจะไดปรบปรงและใชแนวทางความเทยงธรรมในธรรมาภบาลปาไมทงในภาคนโยบายและภาคปฎบตเพอนำไปสการลดชองวางระหวางชมชนและภาครฐ
สามารถเขาไปดวดโอไดทน: http://www.recoftc.org/project/green-mekong/videos/green-mekong-regional-learning-group
กจกรรมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคเพอความเทยงธรรมในการธรรมาภบาลปาไมไดจดขนอกครงทเมองเสยมราฐ ประเทศกมพชาระหวางวนท 2-7 มนาคม2558โดยมเจาหนาทปาไมจงหวดอาวโสจากภมภาคลมนำโขงทง19ทานกลบมาพบปะกนอกครงในกจกรรมครงท3นหลงจากทพวกเขาไดเคยเขารวมกจกรรมสองครงแรกทผานมา โดยพวกเขาสามารถตอยอดศกยภาพในการวเคราะหและสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในพนทท พวกเขาทำงานอย ผเขารวมไดรางแผนการทำงานเพอปรบปรงความเทยงธรรมในบรบทงานทไดรบผดชอบอย โดยใชขอมลทพวกเขาไดทำการเกบรวบรวมมาจากชมชนของตนหลงจากกลบจากกจกรรมแตละครงสำหรบกจกรรมครงนซงมระยะเวลา 6 วน โดยรวมถงการนำผเขารวมลงพนทเพอทจะใหผเขารวมไดพบเหนวาปาชมชนนนทำางานกบผมสวนไดสวนเสยตางๆอยางไรในการปกปองพนทปาจากภยคกคามซงในการลงพนทครงนผเขารวมไดใหขอเสนอแนะแกชมชนในพนทเพอสงเสรมใหเกดการปรบปรงกระบวนการบรหารจดการปาไมของพวกเขา
กจกรรมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคนจะมขนอกครงในชวงปลายเดอนกรกฎาคมทประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว กจกรรมครงนประสงคจะเปดโอกาสใหสมาชกกลมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคไดนำาเสนอสอการเรยนรทแสดงถงประเดนปญหาความเทยงธรรมในบรบทของแตละกลมประเทศทพวกเขาไดสำรวจพบใหกบทประชม ผเขารวมยงจะไดมโอกาสไดพฒนาแผนการสอสารภายในประเทศของตน เพอทจะแบงปนองคความรสำคญทไดรบจากการเขารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรระดบภมภาคอกดวย
ตวแทนชาวบานกำลงนำเสนอประเดนดานความเทยงธรรมในชมชนใหกบผเขารวมทเมองเสยมราฐประเทศกมพชา
โครงการ GREEN Mekong ไดรบทนจาก USAID และดำาเนนการโดย RECOFTC - The Center for People and Forests • กรกฎาคม 2558
ผแทนจากองคกรภาคประชาสงคมพบกนทกรงเทพฯเพอพฒนาทกษะการเปนวทยากรกระบวนการUSAIDและRECOFTCไดเชญผแทนจาก20องคกรภาคประชาสงคมในระดบทองถน(CSOs) ในภมภาคลมแมนำโขงตอนลาง มาเพอเขาอบรมเชงปฎบตการครงท 3 ทกรงเทพฯระหวางวนท23-27มนาคม2558กจกรรมนเปนสวนหนงของกจกรรมทมระยะเวลา2ปของโครงการGREENMekong ในการเขาถงและพฒนาศกยภาพของภาคประชาสงคม(CSOs)
ผแทนองคกรภาคประชาสงคมทเปนพนธมตรของ GREEN Mekong และทำงานรวมกบปาชมชนในภมภาคแมโขงตอนลาง ไดเขารบการอบรมเชงปฎบตการอยางตอเนอง เพอพฒนาบทบาทการเปนวทยากรกระบวนการในระดบรากหญาของตนผลลพธทไดคอการทพวกเขามความตงใจสงเสรมการเขามามสวนรวมของชมชนอยางเทยงธรรมไดอยางมนยยะสำคญมากขน และพวกเขายงสามารถสรางสภาพแวดลอมทสนบสนนใหผมสวนไดสวนเสยตางๆ สามารถแสดงความคดเหนและมสวนรวมใน
การตดสนใจในกจกรรมทเกยวกบปาไมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมผลกบพวกเขาไดอยางมอสระ
ในระหวางการประชม บรรดาผเ ขารวมม โอกาสได ใช วธการอบรมแนวใหม ซงรวมถงการบนทกก า ร ท ด ล อ ง เ ป น ว ท ย า ก รกระบวนการของตวเองและของคนอนๆในกลม โดยมการใหคำแนะนำาในเบ องตน เพ อนำาไปปรบปรงทกษะตอไป
ผเขารวมกจกรรมบางคนมาจากภาคประชาสงคม(CSOs)ทไดรบ
ทนจากโครงการ GREEN Mekong Challenge Fund พวกเขาไดรายงานวาไดนำทกษะใหมๆทไดรบจากการรวมกจกรรมไปใชอยางไรทงในสวนของกจกรรมภายใตโครงการGREENMekongChallengeFundและในสวนงานททำอยเปนประจำอยแลว
ความคบหนาของกองทน GREEN Mekong Challenge FundผลสำเรจของโครงการGREENMekongChallengeFund(GMCF)ยงคงมใหเหนอยางตอเนองทวทงแถบภมภาคลมนำโขงซงรวมถงประเทศพมาและลาว องคกรจากประเทศทงสองคอMettaDevelopmentFoundation(METTA)และLaoBiodiversityAssociation (LBA) ซงไดรบทนจาก GMCF ประสบความสำเรจในการเขาถงชมชนระดบรากหญาตงแตเรมแรกGMCFเปนกองทนทตงขนเพอชวยเหลอกจกรรมของภาคประชาสงคม (CSOs) ทพวกเขาไดวางแผนระหวางเขารวมการอบรมเชงปฏบตการในครงแรกนบจากนนทางโครงการไดเหนถงความสำเรจทเกดจากกองทนอยางเตมศกยภาพ โดยกองทนไดชวยสนบสนน CSOs ใหมอสระในการออกแบบโครงการโดยใชความรจากการอบรมเกยวกบความเทยงธรรมมาใชในทางปฏบตไดอยางเตมท
โครงการของMETTAมกำหนดทจะดำเนนงานอยางตอเนองจนถงเดอนสงหาคมป2558 ในชวงสามเดอนแรกคอระหวางเดอนเมษายนถงมถนายน2558กจกรรมการสรางเสรมศกยภาพดานความเทยงธรรมใหกบองคกรภาคประชาสงคม(CBOs)นนไดเหนผลความคบหนาอยางชดเจนเปนรปธรรมโดยครอบคลมถง10หมบานและใหประโยชนกบ 1,826 ครวเรอน พวกเขาไดออกแบบการอบรมเชงปฎบตการ เพอสรางศกยภาพทแขงแกรงใหกบCBOsและคณะกรรมการบรหารจดการทรพยากรปาโกงกาง (MRMCs) เพอการพฒนาทกษะความเปนผนำและการจดการอยางเปนระบบและยงสงเสรมความรดานความเทยงธรรมธรรมาภบาลและการบรหารจดการทดเพอใหมนใจไดวาการเขาไปมสวนรวมเรองปาโกงกางในชมชนนนเปนไปอยางมนยยะสำคญ
นอกเหนอจากกจกรรมเสรมสรางศกยภาพเพอการธรรมาภบาลอยางเทยงธรรมแลวในตวกระบวนการการจดอบรมเชงปฎบตการของMETTAเองกยงดำเนนไปดวยความเทยงธรรม มการประสานงานอยางใกลชดกบชมชน เพอใหแนใจวามผหญงและชาวประมงรายเลกผทพงพาปาโกงกางธรรมชาตเพยงอยางเดยวในการดำรงชพนนไดเขารวมดวยในระหวางการจดการประชมเชงปฎบตการผเขารวมไดแบงปนประสบการณการพฒนาและการพงพาทรพยากรธรรมชาตจากกจกรรมนกลมผมสวนไดสวนเสยหลายกลมไดมความเขาใจซงกนและกนมากขน และเขาใจวาเหตใดการมสวนรวมของคนจงมความสำคญ
ในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว LBA ไดนำเงนสนบสนนจากกองทนGMCF มาใชในการจดอบรมใหกบผฝกอบรม (Training of Trainers) เปนหลกกลมเปาหมายของพวกเขาคอเจาหนาทภาครฐในระดบทองถนผซงมปฎสมพนธและทำงานกบชมชนในการบรหารจดการทรพยากรปาไมรอบๆบรเวณพนทอนรกษ
Phoutaxan ในจงหวด Phongsalyมเจาหนาท 20 คนจาก สำนกท ร พ ย า กรธรรมช าต แ ล ะ ส งแวดลอมระดบแขวงDistrictOfficeof Natura l Resource andEnvironment(DONRE)และจากtheDistrict Justice Office (DJO)ท ได เรยนร เ กยวกบแนวคดและหลกการเรองความเทยงธรรมในการธรรมาภบาลปาไมและรบการฝกอบรมเรองการปรบปรงการทำงานรวมกบชมชนทองถนเพอเพมความตระหนกร เ กยวกบขอกฎหมายตางๆ ท เ กยวของและเ พมความเขมแขงในการเจรจา และเสนอความคดเหนเกยวกบประเดนดานปาไม
ผเขารวมในการอบรมCSOsบนทกการทดลองเปนวทยากรกระบวนการของตนสำหรบการประเมนรายกลม
UTinKyay,MaungจากหมบานPa,กลาววา:“เราจำเปนทจะตองอนรกษปาโกงกางธรรมชาตอยางมระบบโดยผานการสนบสนนจากชมชน ถาเราไมอนรกษปาโกงกางทยงหลงเหลออย ชาวนาทอยใกลบรเวณปาโกงกางจะกลายเปนผทไดรบผลกระทบอยางรนแรงทสดเมอเทยบกบคนกลมอนๆ
เจาหนาทปาไมจงหวดเพศหญงเขารวมในการอบรบความเทยงธรรมจดโดยLBA
เจาหนาทจากMETTAเขาเยยมชมชนเปาหมายทง10ชมชนและไดพบกบผนำชมชนและสมาชกMRMCเพอแบงปนและสงเสรมแนวคดกระบวนการการบรหารจดการทรพยากรปาโกงกางอยางเทยงธรรม
โครงการ GREEN Mekong ไดรบทนจาก USAID และดำาเนนการโดย RECOFTC - The Center for People and Forests • กรกฎาคม 2558
แหลงขอมลดานความเทยงธรรม ขอมลภาพกราฟก : ปาไมชมชนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใน ASEAN
รายงานของ RECOFTC เรอง ‘สถานะของปาชมชนในกจกรรมการปรบตว และการบรรเทาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศในกลมอาเซยน’ ไดใหขอมลในเชงลกเรองปาไมในระดบชาตและขอมลเรองพนทปาทอยภายใตการบรหารจดการของคนทองถนของทงแปดประเทศในASEAN(กมพชา, อนโดนเซย, ลาว, มาเลเซย,พมา,ฟลปปนส,ไทยและเวยดนาม)ขอมลภาพกราฟฟคนนำเสนอภาพรวมเกยวกบรายงานเลมนวามการกลาวถงเรองใดบาง
สามารถหาอานไดท: http://www.recoftc.org/project/asfcc/q-and/infographic- s o c i a l - f o r e s t r y - a n d - c l i m a t e-change-asean
การพฒนาศกยภาพ: การเกดเปนประเดนทอยในความสนใจในยคใหม
ในเดอนมถนายนทการประชม SBSTAครงท42ทเมองบอนนประเทศเยอรมนนเรแกนซซกไพโรจนมหากจเปนตวแทนจากRECOFTCกลาวเรองกจกรรมการพฒนาศกยภาพในธรรมาภบาลปาไมอยางเทยงธรรมและนยยะทจะเกดขนทางดานนโยบายหวขอการบรรยายนไดแรงบนดาลใจหลกๆมาจากผลงานและขอมลทเกบโดยโครงการ GREEN Mekongเธอเรมตนดวยการอธบายวาการให
ความสำคญและความตองการทตางกนในแตละประเทศ เธอยงใหคำอธบายเพมเตมอกวาในการทจะทำให เรดดพลส นนมความยงยน การรกษาความเทยงธรรมนนเปนเรองสำคญ นอกจากนนการเสรมสรางศกยภาพถอเปนยทธศาสตรทจะนำไปสการแกปญหาเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเทยงธรรมและมประสทธภาพ
Blog ของเรแกนกลาวถงความสำคญของการพฒนาศกยภาพในการจดการกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางเทยงธรรมเรอง สามารถอานไดท http://bit.ly/1emgxdi
สรางประเดนความเทยงธรรม: เปรยบเทยบความเขาใจเรองความ ยตธรรม กบเรองความเทยงธรรมทางสงคมในเรองของการกระจาย ผลประโยชนจากเรดดพลส
การแบงปนแหลงความรใหมๆ ดานความเทยงธรรมคอเปาหมายทสำคญในการทำงานอยางหนงของโครงการGREENMekongดงเชนการเผยแพรเอกสารสงเสรมความรในเรองททางโครงการGREENMekong ไดมสวนเกยวของผลการวจยชนนทำการวเคราะหกลไกตางๆภายใตโครงการเรดดพลสระดบประเทศ โดยเปรยบเทยบผลลพทซงคอระดบความเทยงธรรมทางสงคมภายใตเรดดพลสทอาจแตกตางกนขนกบวาการตดไมทำลายปาทำโดยชมชนและเกษตรกรทรวยหรอจน ผลงานนยงทำใหเหนวา กลไกบางอยางทหลายๆ ชมชนเขาใจวาเปนกลไกทเทยงธรรม อาจจะไมไดขยายความสำเรจใหกบการสรางความเทยงธรรมเสมอไป
สามารถคนหาขอมลเพมเตมไดท thttp://www.revista.inecc.gob.mx/article/view/223/219#.VZMfGvmqpBc
มมมองเพศภาวะ กรณศกษาจากทวโลกแสดงใหเหนวาการวจยแบบมสวนรวมทรวมถงประเดนเรองเพศภาวะนนเปนสงทเหมาะสม
ผวจยเรองเพศภาวะจาก Biodiversity International ไดอภปรายถงผลจากการนำเอาการวจยแบบมสวนรวมและกระบวนการในการทำวจยในประเทศบรกนาฟาโซคาเมรนอนเดยและมาเลเซย
อานเพมเตมไดท http://www.bioversityinternational.org/news/detail/case-studies-from-around-the-globe-show-that-gender-responsive-participatory-research-is-the-way-to-go/
การบรณาการประเดนเรองเพศภาวะเขาไปในนโยบายปาไมในเอเซยและแปซฟก
รายงานนมงอธบายถงการนำมมมองดานเพศภาวะเขาสนโยบายดานปาไมในแปดประเทศแหงภมภาคเอเชยแปซฟก (เนปาล ศรลงกา กมพชา ฟจ อนโดนเชยฟลปปนส ไทย และเวยดนาม) รายงานนยงไดนำเสนอขอเสนอเชงนโยบาย (PolicyBrief) หลายฉบบทชใหเหนถงความทาทายทผหญงประสบ และไดใหขอเสนอแนะในการรวมเอาประเดนเรองเพศภาวะมารวมอยในเรองการจดการปา
สามารถดเพมไดท: http://www.recoftc.org/reports/mainstreaming-gender-forest-policies-asia-and-pacific
จดหมายขาวจดพมพโดย:
โครงการ GREEN MekongRECOFTC – The Center for People and Forests ตป.ณ.1111ททำการไปรษณยเกษตรศาสตรกรงเทพฯ10903
http://www.recoftc.org/project/green-mekong
เนอหาในจดหมายขาวฉบบนไมไดเปนการนำเสนอมมมองหรออางองมมมองของRECOFTC–ศนยวนศาสตรชมชนเพอคนกบปาและUSAIDเราขออภยหากเกดในขอผดพลาดของการแปลเอกสารฉบบนเนองจากการแปลดำเนนการจากตนฉบบภาษาองกฤษเปนภาษาอนๆในภายหลง
รวมสงขอเสนอแนะเกยวกบจดหมายขาวหรอแบงปนเนอหาทนาสนใจจากประสบการณการทำงานของทานในเรองความเทยงธรรมเพอตพมพในจดหมายขาวโดยสง emailมาถงเราไดท[email protected]
โครงการ GREEN Mekong ไดรบทนจาก USAID และดำาเนนการโดย RECOFTC - The Center for People and Forests • กรกฎาคม 2558