48
aA'rsm;ESifh tmumoqdkif&m tif*sifeD,m paom acwfrDenf;ynm xkwfukefrsm;wdk;jr§ifh&ef aqmif&Guf cJhMuonf/ tDvufx&Gef;epf? csnfrQifESifh txnf? oabFmwnfaqmufa&;vkyfief;? armfawmf,mOf xk wf vk yf a&;vk yf ief ;ES if h pwD ;vk yf ief ;rsm;onf ta&; BuD; xkwfukeftcef;u@rS yg0ifcJhonf/ xdkYodkY tifwdkuftm;wdkuf aqmif&GufcJhrIrsm; aMumifh awmifudk&D;,m;EdkifiH\ pD;yGm;a&;onf tm&S wd k uf \ pwk w¬ tBuD ;qk H ;jzpf NyD ; Ed k if iH wum tqif h wG if (11) ckajrmuf tBuD;qkH; jzpfonf/ tqdkyg ykHpHonf tdrfaxmifpk0ifrsm;rS yl;aygif;yg0ifonfh a&maxG; pD;yGm;a&;ykHpHjzpfonf/ EdkifiHonf urÇmh tqif;&JqkH; EdkifiHrS rsKd;qufoufwrf;wpfcktwGif; 0ifaiGtqifh jrifhrm;aom zGHUNzdK;NyD;EdkifiHtjzpf wufvSrf;Edkifonfh twGuf urÇmhtv,fwGif xif&Sm;ausmfMum;onf/ Miracle on the Han River [k xif &S m;aom awmif ud k ;&D ; ,m;Ed k if iH \ tH h MozG ,f pD ;yG m;a&; ajymif ;vJ rI onf urÇ mh csrf;om aomEdkifiHrsm;rS 0ifa&mufEdkifonfh Organization for Economic Cooperation and Development- OECD ESifh G- 20 tzGJU0iftjzpfodkY 0if a&mufEdkifcJhNyD; rsufarSmufumvwGifvnf; pD;yGm;a&; atmifjrifrIrsm;tm; qufvufxdef;xm;EdkifjyD; 21 &mpk \ urÇ mh pD ;yG m;a&;ud k vnf ; vT rf ;rd k ;xm;Ed k if cJ h onf / oabFmwnfaqmufa&;vkyfief;? urÇmhtBuD;qkH; armfawmfum; xkwfvkyfa&;vkyfief;? "mwfowåK wl ;azmf a&;vk yf ief ;? aqmuf vk yf a&; vk yf ief ;? c&D ;oG m; vkyfief;rsm;wGif atmifjrifrIrsm; &&Sd cJhonf/ okH;oyfcsuf udk&D;,m;uRef;qG,fppfyGJtNyD; uGefjrLepf? qdk&S,fvpfESifh t&if;&Sif0g'wdkY tm;NydKifrIaMumifh jzpf yGm;cJhaom jynfwGif;ppftNyD; EdkifiHpD;yGm;a&;tm; zGHUNzdK;wdk;wuf apa&;twGuf vIyf&Sm;rIrsm;? pD;yGm;a&; taumiftxnfazmfrIrsm;tm; aqmif&Guf&mwGif pdkufysKd;a&;vkyfief;? pufrIvkyfief;rsm;tm; rsKd;quf oufwrf;wpfcktwGif; pD;yGm;a&;aumif;rGefatmif vkyfaqmifEdkifcJhonf/ xdktcsdefrSpí wdkif;jynf\ 0ifaiGESifh GDP onf od omxif &S m;pG m wd k ;wuf cJ h NyD ; atmif jrif atmif taumiftxnfazmfEdkifcJhonf/ 1990 jynfhESpf aESmif;ydkif;rsm;wGif jzpfyGm;cJhaom tm&SpD;yGm;a&; ysuf uyf rsm;aMumif h Ed k if iH \ pD ;yG m;a&;onf wd k ;wuf rI tenf ;i,f &yf wef Y cJ h aomf vnf ; cd k if rmaom pD ;yG m;a&; rl0g'rsm;ESifh EdkifiHom;wdkU\ tpdk;&rl0g'rsm;tm; taumiftxnfazmf&mwGif tav; teufxm; vdkufemaqmif&GufrIrsm;aMumifh tm;aumif;cdkifrm aom pD ;yG m;a&;ud k wnf wH h cd k if rmatmif xd ef ;od rf ;xm; EdkifaMumif;awGU&Sd&ygonf/ EdkifiHwpfEdkif\ pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wuf&ef twGuf tpdk;&\ rl0g'rsm;aumif;rGef½kHjzifh wdk;wuf rI rsm; &&S d Ed k if rnf r[k wf yg/ Ed k if iH om;rsm;\ x<uvk H Y v &Sdjcif;? udk,f&nfudk,faoG; jrifhrm;jcif;? wdk;wufvdk pd wf &S d jcif ;ES if h csrS wf xm;aom rl 0g'rsm;tm; Ed k if iH awmf ES if h twl pd wf wl nD rQ yl ;aygif ;í aqmif &G uf rS om Ed k if iH \ pD ;yG m;a&;onf pOf quf rjywf zG H UNzd K;wd k ;wuf rnf jzpf onf/ usrf;udk;pm&if; 1/ Saemaul Undong Movement in the Republic of Korea. https://en.wikipedia.org/wiki/Saemaul_ Undong 2/ NakdongxRiver https://en.wikipedia.org/wiki/Nakdong_River 3/ South Korea, Economic Reform Process https://en.wikipedia.org/wiki/South_Korea 4/ Economic Sectors of South Korea http://www.indexmundi.com/south_korea/ 5/ Sharing Knowledge on Community-Driven Development, Asian Development Bank twJG(4)? trSwf-3 pDrH ^zGHUNzdK;*sme,f 45

pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

aA'rsm;ESifh tmumoqdkif&m tif*sifeD,m paom

acwfrDenf;ynm xkwfukefrsm;wdk;jr§ifh&ef aqmif&Guf

cJhMuonf/ tDvufx&Gef;epf? csnfrQifESifh txnf?

oabFmwnfaqmufa&;vkyfief;? armfawmf,mOf

xkwfvkyfa&;vkyfief;ESifh pwD;vkyfief;rsm;onf ta&;

BuD; xkwfukeftcef;u@rS yg0ifcJhonf/

xdkYodkY tifwdkuftm;wdkuf aqmif&GufcJhrIrsm;

aMumifh awmifudk&D;,m;EdkifiH\ pD;yGm;a&;onf tm&S

wdkuf\ pwkw¬tBuD;qkH;jzpfNyD; EdkifiHwum tqifhwGif

(11) ckajrmuf tBuD;qkH; jzpfonf/ tqdkyg ykHpHonf

tdrfaxmifpk0ifrsm;rS yl;aygif;yg0ifonfh a&maxG;

pD;yGm;a&;ykHpHjzpfonf/ EdkifiHonf urÇmh tqif;&JqkH;

EdkifiHrS rsKd;qufoufwrf;wpfcktwGif; 0ifaiGtqifh

jrifhrm;aom zGHUNzdK;NyD;EdkifiHtjzpf wufvSrf;Edkifonfh

twGuf urÇmhtv,fwGif xif&Sm;ausmfMum;onf/

Miracle on the Han River [k xif&Sm;aom awmifudk;&D;

,m;EdkifiH\ tHhMozG,fpD;yGm;a&; ajymif;vJrIonf urÇmh

csr f ;om aomEd ki fi Hr sm;r S 0i fa&mufE d ki fonf h

Organization for Economic Cooperation and

Development- OECD ESifh G- 20 tzGJU0iftjzpfodkY 0if

a&mufEdkifcJhNyD; rsufarSmufumvwGifvnf; pD;yGm;a&;

atmifjrifrIrsm;tm; qufvufxdef;xm;EdkifjyD; 21

&mpk\ urÇmhpD;yGm;a&;udkvnf; vTrf;rdk;xm;EdkifcJh onf/

oabFmwnfaqmufa&;vkyfief;? urÇmhtBuD;qkH;

armfawmfum; xkwfvkyfa&;vkyfief;? "mwfowåK

wl;azmfa&;vkyfief;? aqmufvkyfa&; vkyfief;? c&D;oGm;

vkyfief;rsm;wGif atmifjrifrIrsm; &&Sd cJhonf/

okH;oyfcsufudk&D;,m;uRef;qG,fppfyGJtNyD; uGefjrLepf?

qdk&S,fvpfESifh t&if;&Sif0g'wdkY tm;NydKifrIaMumifh jzpf

yGm;cJhaom jynfwGif;ppftNyD; EdkifiHpD;yGm;a&;tm;

zGHUNzdK;wdk;wuf apa&;twGuf vIyf&Sm;rIrsm;? pD;yGm;a&;

taumiftxnfazmfrIrsm;tm; aqmif&Guf&mwGif

pdkufysKd;a&;vkyfief;? pufrIvkyfief;rsm;tm; rsKd;quf

oufwrf;wpfcktwGif; pD;yGm;a&;aumif;rGefatmif

vkyfaqmifEdkifcJhonf/

xdktcsdefrSpí wdkif;jynf\ 0ifaiGESifh GDP

onf odomxif&Sm;pGm wdk;wufcJhNyD; atmifjrif atmif

taumiftxnfazmfEd kifcJ honf/ 1990 jynfhESpf

aESmif;ydkif;rsm;wGif jzpfyGm;cJhaom tm&SpD;yGm;a&;

ysufuyfrsm;aMumifh EdkifiH\ pD;yGm;a&;onf wdk;wufrI

tenf;i,f &yfwefYcJhaomf vnf; cdkifrmaom pD;yGm;a&;

rl0g'rsm;ESifh EdkifiHom;wdkU\ tpdk;&rl0g'rsm;tm;

taumiftxnfazmf&mwGif tav; teufxm;

vdkufemaqmif&GufrIrsm;aMumifh tm;aumif;cdkifrm

aom pD;yGm;a&;udk wnfwHhcdkifrmatmif xdef;odrf;xm;

EdkifaMumif;awGU&Sd&ygonf/

EdkifiHwpfEdkif\ pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wuf&ef

twGuf tpdk;&\ rl0g'rsm;aumif;rGef½kHjzifh wdk;wuf

rIrsm; &&SdEdkifrnfr[kwfyg/ EdkifiHom;rsm;\ x<uvkHYv

&Sdjcif;? udk,f&nfudk,faoG; jrifhrm;jcif;? wdk;wufvdk

pdwf&Sdjcif;ESifh csrSwfxm;aom rl0g'rsm;tm; EdkifiHawmf

ESifhtwl pdwfwlnDrQ yl;aygif;í aqmif&GufrSom EdkifiH

\ pD;yGm;a&;onf pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrnfjzpf

onf/

usrf;udk;pm&if;

1/ Saemaul Undong Movement in the Republic of

Korea.

https://en.wikipedia.org/wiki/Saemaul_ Undong

2/ NakdongxRiver

https://en.wikipedia.org/wiki/Nakdong_River

3/ South Korea, Economic Reform Process

https://en.wikipedia.org/wiki/South_Korea

4/ Economic Sectors of South Korea

http://www.indexmundi.com/south_korea/

5/ Sharing Knowledge on Community-Driven

Development, Asian Development Bank

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

45

Page 2: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

rdwfqufaps;uGufpD;yGm;a&;pepfudk azmfaqmifcJhNyD;

aemufydkif; EdkifiHjcm;ESifh jrefrmEdkifiHom;&if;ESD; jr§KyfESH

olrsm;tm; zdwfac:vsuf EdkifiHawmftpdk;& tquf

qufwGif &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm; vkyfaqmif&mü

oGif;ukeftpm;xdk;vkyfief;ESifh jynfyydkYukef vkyfief;

rsm;tm; wGef;tm;ay; aqmif&GufapcJhonf/ xdkYtwl

&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm; jy|mef;owfrSwfay;cJhNyD; jynf

wGif;jynfy &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;udk Oya'ESifh

tnD cGifhjyKay;cJhonf/ EdkifiH\ ,aeUtcsdefxd t"du

vdktyfcsuftjzpf wnf&SdaeqJjzpfonfh tvkyftudkif

tcGifhtvrf;rsm;pGm zefwD;ay;Edkifa&;ESifh enf;ynm^

twwfynmrsm; &&Sdapa&;udk &nf&G,fvsuf &if;ESD;

jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;tm; cGifhjyKay;cJhonfhtjyif ajymif;

vJvmaom acwfpepfESifhtnD &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya'

rsm;udk topfjy|mef;í ajzavsmhrIrsm;pGmjzifh 0efBuD;

Xmersm;tm;vnf; aygif;pyfn§dEdIif; ay;jcif;rsm;jzifh

ydkrdkvkyfaqmifEdkif&ef wGef;tm;ay;vsufvnf; &Sdaeay

onf/

xdkodkY cGifhjyKay;cJhonfhvkyfief;rsm;wGif e0vD

vufcpm;pepf (CMP) vkyfief; rsm;onf wGifus,fpGm

jzifh ,aeYtcsdefxd jrefrmEdkifiHtwGif; tajccs vkyf

udkifcGifhay;xm;NyD; jrefrmEdkifiH &if;ESD; jr§KyfESHrIaumfr&Sif

rSvnf; ESpf&Snfvkyfief;vkyfaqmifcGifhtwGuf &if;ESD;

jr§KyfESHcGifhudk cGifhjyKay;vsuf &Sdygonf/ jrefrmEdkifiH&if;

ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif rS 1988 - 2011 ckESpf rS 2016 -

2017 b@mESpftxd e0vDvufcpm;pepf (CMP)

tajccH txnfcsKyfvkyfjcif;vkyfief;aygif; 303 ckESifh

e0vDvufcpm; pepf (CMP) tajccHtjcm;csKyfvkyfrI

vkyfief;aygif; 136 cktm; cGifhjyKay;cJhNyD; pkpkaygif;

&if;ESD;jr§KyfESHrI yrmPusyfoef;aygif; 1486.363

oef;ESifh tvkyftudkiftcGifhtvrf;aygif;rsm;pGm zefwD;

46

Page 3: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ay;EdkifcJhNyD;vnf;jzpfonf/

þaqmif;yg;wGif e0vDvufcpm;pepf

(CMP) vkyfief;rsm;udk okH;oyfwifjy&mwGif rsufarSmuf

umvpdefac:rIrsm;udk txl;aZmif;ay;vsuf tvkyf

tudkiftcGifhtvrf;qdkif&m? tcGefqdkif&m? wifydkYrI^

wifoGif;rIpepfqdkif&mESifh jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESH

rIaumfr&Sif vkyfief;ydkif;qdkif&m ½IaxmifhwdkYrS aqG;aEG;

wifjyrnfjzpfonf/

ed'gef;1988 ckESpfrSpí vGwfvyfíwuf<uaom

bufrvdkuf EdkifiHjcm;rl0g'udk udkifpGJvsuf aps;uGuf

pD;yGm;a&;pepfudk ykHazmfvkyfaqmifcJh&mrS 'Drdkua&pD

EdkifiHawmftjzpf &yfwnfvmonfh umvtxd jrefrm

EdkifiH\ pD;yGm;a&; wdk;wufjrifhrm;vmap&ef EdkifiH

wumrS &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;udk zdwfac:vsuf &if;ESD;

jr§KyfESHrI Oya'rsm;jy|mef;í EdkifiHtwGif; ESpf&Snf&if;ESD;

jr§KyfESHrIvkyfief;rsm; vkyfudkifazmfaqmifcGifhjyKcJhygonf/

EdkifiH\ pD;yGm;a&; tñTef;udef;onfvnf; urÇmhbPf

tygt0if EdkifiHwumrS ESpfpOf wdk;wufvmcJhonfudk

qef;ppfcsufrsm;rS oufaojycJhNyD;vnf;jzpfonf/

&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm; ay:aygufvmcJhNyD;

aemufydkif;umvrsm;wGif EdkifiHwumESifh jynfwGif;

&if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;trsm;tjym; wdk;wufxGef;um;

vmcJhonfrSmvnf; jiif;zG,f&mr&Sday/ ,if;vkyfief;

rsm;pGm teufrS þpmwrf;wGif txl;jyKvsuf wifjy

vdkonfrSm e0vDvufcpm;pepf (CMP) tajccHvkyfief;

rsm;udk &nfñTef;aqG;aEG;&ef &nf&G,fxm;ygonf/

taMumif;&if;rSm trsm;vufcHxm;onfhtwdkif;

jrefrmEdkifiH\ ,aeYtcsdefxd pdefac:aerIrsm;wGif

tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm;pGm zefwD;ay;Edkifa&;

onf ta&;BuD;onfh udpöwpf&yfjzpfaeaomaMumifh

jzpfonf/

e0vDvufcpm;pepf (CMP) tajccH &if;ESD;

jr§KyfES HrIvkyfief;rsm;teuf txnfcsKyfvkyfjcif;

vkyfief;taejzifh 1988-2011 ckESpfumvrsm;xd

vkyfief;rsm; wdk;wufcJhxGef;um;cJhNyD; tvkyftudkif

tcGifhtvrf;rsm;pGm zefwD;ay;EdkifcJhonf/ jrefrmhpD;yGm;

a&; tñTef;udef;rSmvnf; rsm;pGm wdk;wufcJhonfudk

awGU&SdMu&ayrnf/ EdkifiHwumpD;yGm;a&;ydwfqdkYrIrsm;

BuHKawGU&onfhumvrsm;wGifrl ,if;vkyfief;rsm;

jrefrmEdkifiHrS xGufcGmjcif;rsm; BuHKawGUcJh&NyD; tvkyf

vufrJh jyóemrsm;vnf; ay:ayguf vmcJh&onf/

xdkYtwl tjcm;½IaxmifhrS jyefMunfhrnfqdk

vQifrl aps;uGufpD;yGm;a&;pepf azmfaqmifrIESifh ESpf&Snf

&if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm; pwifxGef;um;vmonfh

tcg rzGHUNzdK;ao;aom a'oaeawmifol v,f,m

orm;½dk;usvkyfief;rsm;wGif v,f,mvkyfief; tul

rsm;tjzpf tm;jznfhaeaom vkyfom; trsm;tjym;

(txl;ojzifh trsKd;orD;i,frsm;)onf pufrIvkyfief;

zGHUNzdK;&m &efukefNrdKUodkY ajymif;a&TUa&muf&SdvmcJhMuonf/

xdkYtjyif jrefrmEdkifiHrS ynmwwfvli,frsm;? uRrf;usif

vli,frsm;vnf; pifumylEdkifiH? rav;&Sm;EdkifiH? xdkif;

EdkifiHrSonf tm&yfEdkifiHrsm;txd ajymif;a&TU tvkyf

vkyfudkifcJhMuonfudk awGU&Sd&rnf/

tvkyftudkiftcGifhtvrf; zefwD;ay;a&;

onf jrefrmjynfoljynfom;rsm;twGuf t"du pdef

ac:rItjzpf wpp ul;ajymif;a&muf&SdvmcJh&NyD; 1988

ckESpfrwdkifrD tapmydkif;umvrsm;u rdom;pk wpfck

wGif tdrfaxmifOD;pD;wpfa,muf\ vkyfpmjzifh xdkifpm;

EdkifonfqdkcJhaom jrefrmjynfolwdkY taetxm;rSonf

t&yftac: tdrf&Sdvlukef ½kef;uef&if; iwfwvSnfh

jywfwvSnfh &SmazGpm;aomufMu&onfudk e,fNrdKUae

jynfoltrsm;tjym;rSonf NrdKUaevlwef;pm;txd ½dkuf

cwfcJhMuNyD; bGJU& tvkyftudkifr&Sd taetxm;xdyif

a&muf&SdvmcJhonfudk od&SdMuNyD;jzpfonf/ qdkvdkonf

rSm ,aeY jrefrmh'Drdkua&pD acwfwdkifatmif tvkyf

tudkiftcGifhtvrf; zefwD;ay;Edkifa&;onf ynmwwf

rsm;tMum; odkYr[kwf tv,ftvwf&Sd ynmwwfrsm;

tMum; odkYr[kwf tajccHjynfolrsm;tMum; aeYpOf

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

47

Page 4: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY

twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif

tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf

onf/

jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif taejzifh

vnf; e0vDvufcpm;pepf (CMP)tajccH &if;ES D;

jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;wGif pdefac:aeaom tvkyform;

jyóemrsm;? tjcm; 0efBuD;Xmersm;\ awmif;qdkrI

rsm;pGm tMum;wGif cGifhjyKrdefY xkwfay;ae&jcif;onf

tjypfqdkzG,f&mr&Sday/ taMumif;&if;rSm txufwGif

wifjycJhonfhtwdkif; jrefrmvlUtzGJUtpnf;wGif ,aeY

tcsdefxd r&Sdrjzpf vdktyfaeaom tvkyftudkif zefwD;

ay;Edkifa&;twGuf vkyfief;wpfck cGifhjyKay;½kHjzifh vkyf

om; axmifcsD tvkyftudkif&&SdEdkifNyD; <uif;usef&pfrnfh

tnpftaMu; jzwfp? udkufpyif rusef jyefvnfay;ydkY

onfh vkyfief;jzpfaejcif;ESifh EdkifiHpD;yGm;a&;udk OD;armh

vmap&ef ueOD;vkyfief;rsm;tjzpf cGifhjyKonf[k rSwf

,l&ygvdrfhrnf/ &if;ESD;jr§KyfESHrIaiG&if; yrmPenf;yg;

aomfvnf; txnfcsKyfpuf&kHwpfcktaejzifh vkyfom;

axmifcsDtvkyfcefY xm;ay;Edkifonfh vkyfief;onf

e0vDvufcpm;pepf (CMP) tajccH vkyfief;onf

t"dujzpfonf[k (xkxnfjuD;rm;aom xkwfvkyfrI

vkyfief;rsm;udk rqdkvdkyg/) qdk&ayrnf/ odkY&mwGif

,if;vkyfief;rsm; cGifhjykrItay: vufawGUvkyfief;wGif

vkyfief;&Sifrsm;rS vnf;aumif;? tjcm;0efBuD;Xmersm;rS

vnf;aumif;? ½kH;wGif;ydkif;qdkif&m pdefac:rIrsm;pGmvnf;

,aeYwdkif vlodrsm;jym;qJvnf;jzpfonf/

jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya't& wdkif;

a'oBuD;ESifh jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;

ay:aygufvmrnfjzpfNyD; Oya't& tar&duefa':vm

ig;oef;atmuf odkYr[kwf jrefrmusyfaiG oef; 6000

atmuf vkyfief;rsm;onf wnf&Sd&m wdkif;a'oBuD;^

jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;wGif twnfjyKrdefY

avQmufxm;Edkifrnfjzpfonf/ CMP vkyfief;trsm;pk

onf wdkif;a'oBuD;ESifh jynfe,f&if;ESD;jr§KyfESHrI aumf

rwDrsm;wGif qkH;jzwfvkyfudkifEdkifcGifh&S dNyD; BuD;Muyf

uGyfuJrIrsm;vnf; jyKvkyfEdkifrnfjzpf&m þpmwrf;tm;

CMP vkyfief;ydkif;qdkif&m tawGUtBuHKrsm; rQa0vdk

aom &nf&G,fcsufjzifh þaqmif;yg;udk a&;om;wifjy

jcif;vnf;jzpfonf/

CMP pepf[lonfþtydkif;wGif CMP pepftaMumif;ESifh tdrfeD;

csif;Ed kifiHrsm;wGif usifhokH;vsuf&Sdaom ,if;pepf

taMumif;udk vufawGUvkyfief;ESifh,SOfvsuf wifjy

rnfjzpfNyD; wifjycsufrsm;onf ynm&Sifrsm;twGuf

&nf&G,fxm;jcif;r[kwfygaMumif; OD;pGmtoday;vdkyg

onf/

txufed'gef;ydkif;wGif azmfjycJhonfhtwdkif;

jrefrmEdkifiH&Sd CMP vkyfief;trsm;pkonf e0vD vufc

pm;pepftajccH (CMP)vkyfief;rsm;jzpfonf/ xdkYaMumifh

þaqmif;yg;wGif e0vDvufcpm;pepf tajccH (CMP)

[laom azmfjycsufudkvnf; awGU&SdMu&rnfjzpfonf/

e0vDvufcpm;[lonf jrefrmha0g[m&üyif

t"dyÜm,fonf &Sif;vif;NyD;jzpfonf[k qdkEdkifonf/

t&yftac:t& vufcpm;qdkonfhtwdkif; vufcom

pm;&onfh vkyfief;jzpfonfudk ½SkjrifEdkifonf/ xif&Sm;

aom Oyrmwifjy&vQif tusÐwpfxnfcsKyfEdkif&ef

tpdwftydkif;toD;oD;udk olUae&mESifholcsKyfvkyfjcif;

tqifhqifhtjyif wGJpyfjcif;tydkif;ponfjzifh tydkif;

wpfckpD csKyfvkyf wGJpyfrSom tusÐwpfxnf jzpfvmEdkif

ygonf/ xdkodkY tpdwftydkif;tvdkuf csKyfvkyfjcif;ESifh

wGJpyfjcif; tqifhwdkif;wGif vkyfom;rsm;pGm cefYxm;Edkif

rnfjzpfNyD; uRrf;usifrIenf;yg;onfh vkyfom;rsm;

twGufvnf; oif,l&efvG,fulayrnf/ xdkodkYqdkvQif

csKyfvkyfjcif;ESifh wGJpyfjcif;tay:wGif vufc cHpm;

&&Sdjcif;qdkonfhtcsufonf ay:vGifrnf[k xifjrif

,lqrdygonf/

t*Fvdyfa0g[m& twdkaumufjzpfonfh

CMP udk t"dyÜm,fzGifhvQifrl ,aeYtcsdefxd jrefrmh

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

48

Page 5: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

e,fy,fwGif C=Cuttingç M=Makingç P=Packaging [k

om zGifhqdkavh&Sdonf/ zGifhqdkxm;onfhtwdkif; jrefrm

EdkifiHtwGif; vnfywfvsuf&Sdaom vkyfief;rsm;onf

jzwfawmufjcif;? csKyfvkyfjcif;ESifh xkyfydk;jcif;tqifh

wGifom &SdaeqJjzpfonf/

tdrfeDcsif;EdkifiHrsm;jzpfaom w½kwfjynfolY

or®wEdkifiH? b*Fvm;a'h&SfEdkifiHwdkYwGifrl ,if;wdkY\

CMP tay: t"dyÜm,fzGif hqdkcsufrSm C=Contractç

M=Manufacturingç P=Process jzpfonf/ vufawGU

vkyfief;cGift&yif EdkifiHwumrSemrnfBuD; wHqdyfrsm;

tm; ESpfOD;oabmwlpmcsKyfcsKyfqdkí xkwfvkyfjcif;ESifh

xkwfukefwpfck&vmonfrS xkwfydk;jyifqifonfxd

tqifhqifhvkyfaqmifjcif;udkvnf; awGU&Sd&ayrnf/

CMP vkyfief;\ oabmobm0udk xyfrH

wifjy&vQif EdkifiHjcm;rS wifoGif;vmonfh ukefMurf;

rsm; tm;vkH;tm; oabmwlvufcHxm;onfh atmf'g

twdkif; csKyfvkyfjcif;^xkwfvkyfjcif; jyKvkyfNyD;ygu

avvGifhpGefYypfypönf;ygrusef wdkuf½dkuf odkYr[kwf

wpfqifhcH EdkifiHrsm;odkY jyefvnfwifydkYMu&rnfjzpfonf/

t&yftac:t& bmrScsefvdkYr&bJ ,lorQ jyefay;Mu&

onf[k qdk&ayrnf/ pD;yGm;a&;&m tqdkt& 100

&mcdkifEIef; jynfywifydkYonf[k qdk&ayrnf/ þodkYqdk

vQif jrefrmjynfwGif;&Sd CMP vkyfief;rsm;rS jynfwGif;okH;

a&mif;csEdkifcGifh&Sd r&Sdudk okH;oyfEdkifayrnf/ (odkY&mwGif

jynfywifydkYrIpepft& CMP vkyfief;rsm;tm; jynfy

wifydkYrI\ 2 &mcdkifEIef;tm; tavtvGifhjzpfcGifhtjzpf

ay;xm;onfudk owdjyK&efvnf; vdktyfayonf/ xdkY

twl ukefMurf;ESifh xkwfukefnDrQ&efvnf; vdktyfay

rnf/)

txufazmfjycsuf ESpfckudk EdIif;,SOfMunfh

vQif odomrnf[k ,lqrdygonf/ jrefrmjynfwGif;&Sd

CMP vkyfief;trsm;pkonf wpfqifhcHpmcsKyfrsm;om

csKyfqdkxm;EdkifNyD; ukefMurf;tjzpf wifoGif;vmrIudk

MunfhvQif ydkrdkodomonfqdk&ayrnf/ Oyrmay;&

vQif tusÐwpfxnfwGif yg0if&rnfh tpdwftydkif;rsm;

udk ukefMurf;tjzpf wifoGif;NyD; wGJpyfcsKyfvkyfí &&Sd

vmaom tusÐtm; rlvEdkifiHodkY jyefvnfwifydkYjcif;

rsKd;jzpfonf/ CMP pmcsKyfrsm; wdkuf½dkufcsKyfqdkxm;aom

EdkifiHrsm;&Sd puf½kHrsm;onf txufazmfjyygtwdkif;

ESpfzufoabmwlpmcsKyfcsKyf qdkxm;onfhtwdkif;

xkwfvkyfí tqifhqifhjyKjyifxdef;odrf; xkyfydk;onf

txd vkyfaqmifEdkifonfh tcGifhta&;udk&&Sdxm;NyD;

jrefrmEdkifiHtwGif;odkYvnf; wpfqifhcH pmcsKyfrsm;jzifh

vufcpm; jyefvnftyfESHjcif;rsKd;vnf; vkyfaqmifEdkif

onf/ ,if;wdk Y wpfqifhcH csKyfvkyfapjcif;tm;jzifh

jzpfay:aeaom vkyftm;c jrifhrm;rIjyóemrsm;udk

vnf; ajz&Sif;NyD;jzpfonf[kvnf; qdk&ayrnf/

txufazmfjyyg t"dyÜm,fzGifhqdkcsuf ESpfckudk

MunfhvQifyif jrefrmEdkifiHtaejzifh CMP pepf tajccH

vkyfief;rsm; vkyfaqmifaeonfh tm;avsmfpGm csKyf

vkyfjcif;rSonf xkwfvkyfjcif;tjzpfodkY ul;ajymif;oifh

onfudk owdrlMu&rnfh tcsdefodkYa&muf&SdaeNyDvnf;

jzpfonf/

jrefrmEdkifiHtwGif; jy|mef;cJUaom &if;ESD;jr§KyfESHrI

Oya'rsm;yg vkyfom;cefhxm;rIqdkif&m tcGifUta&;rsm;þtydkif;wGif 2012 ckESpfwGif jy|mef;cJhaom

EdkifiHjcm;ESifh jrefrmEdkifiHom;&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'ESifh

vuf&SdusifhokH;aeaom jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

Oya'rsm;yg vkyfom;cefYxm;rIqdkif&m tcGifhta&;

rsm;udk EdIif;,SOfwifjyoGm;rnfjzpfonf/

2012 ckESpfwGif jy|mef;cJhNyD; EdkifiHjcm;ESifh

jrefrmEdkifiHom; &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm;yg jy|mef;csuf

rsm;udkMunfhvQif &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief; pwifonfhESpfrS

yxrESpfESpfwGif uRrf;usifEdkifiHjcm;om; 75 &mcdkifEIef;

ESifh jrefrmEdkifiHom; 25 &mcdkifEIef;cefYxm;cGifh? aemuf

xyf ESpfESpfwGif uRrf;usifEdkifiHjcm;om;ESifh jrefrmEdkifiH

om; 50 &mcdkifEIef;pD cefYxm;EdkifcGifhESifh aemufxyf

ESpfESpfwmumvwGif jrefrmEdkifiHom; 75 &mcdkifEIef;ESifh

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

49

Page 6: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

uRrf;usifEdkifiHjcm;om; 25 &mcdkifEIef; cefhxm;Edkif

cGifhwdkYtjyif uRrf;usifrI rvdktyfonfhae&mwdkif;wGif

jrefrmEdkifiHom;vkyfom;rsm;udkom cefYxm;&rnf[k

wdusaom jy|mef;csufrsm;yg&Sdonf/ odkY&mwGif vuf&Sd

usifhokH;aeonfh jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'wGif

vkyfom; cefYxm;rIESifhywfoufonfh jy|mef;csuftjzpf

&mcdkifEIef;owfrSwfcsufrsm; ryg&Sdaomfvnf; ,cif

Oya'rsm;wGif awGUBuHKcJh&onfh pdefac:csufrsm;tm;

jznfhqnfhí &if;ESD;jr§KyfESHrIwGif owfrSwf t&nftcsif;

udkufnDonfh rnfhonfhEdkifiHom;udkrqdk tBuD;wef;

pDrHcefYcGJrI? enf;ynm? vkyfief; uRrf;usifolESifh tBuH

ay;tjzpf Oya'rsm;ESifhtnD cefYtyfEdkifNyD; tqifhqifh

aom pDrHcefYcG JrI? enf;ynm? vkyfief;uRrf;usifol?

ae&mrsm;wGif EdkifiHom;rsm;tm; cefYtyfEdkif&eftvdkYiSm

pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifa&;tpDtpOfrsm; aqmif&Gufí

tpm;xdk;cefYxm;&rnfhtjyif uRrf;usifrI rvdkaom

vkyfief;rsm;wGif jrefrmEdkifiHom;rsm;udkom cefYxm;

&rnf[k twdtus azmfjyxm;onf/

2012 ckESpfwGif jy|mef;cJhaom EdkifiHjcm;ESifh

jrefrmEdkifiHom; &if;ESD;jr§KyfES HrI Oya'atmufwGif

&if;ESD;jr§KyfESHolwdkYtaejzifh &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyfonfh

vkyfief;rsm;wGif EdkifiHjcm;rS ac:,lcefYxm;onfh vkyfief;

qdkif&m uRrf;usifynm&Sifrsm;twGuf jrefrmEdkifiH

&if;ESD;jrIyfESHrIaumfr&SifwGif wpfae&mwnf;ü wpfpk

wpfpnf;wnf; tvkH;pkH0efaqmifrIay;onfh OSS (One

Stop Service)wGif jrefrmjynftwGif; tvkyfvkyfudkifEdkif

&eftwGuf tvkyfADZm? aexdkifcGifhADZm ESifh jynfjyef0if

cGifhADZm (tBudrfBudrfESifh wpfBudrfjynfjyef0ifcGifh) wdkYudk

vsifjrefvG,fulpGm ulnDay;aeonfhtjyif vuf&Sd

jy|mef;xm;onfh tvkyform;Oya'yg jyXmef;csufrsm;

ESifhtnD pdppfíac:,lcefYxm;onfh EdkifiHjcm;om;rsm;

twGuf tvkyfvkyfcGifhuwfrsm;udk xkwfay;vsuf&Sd

aeonfudk awGU&Sd&ayrnf/ odkY&mwGif &if;ESD;jr§KyfESHrI

Oya'a[mif;onf t&yftac:t& t0ifcufí

cGifhjyKrdefY&NyD;umvwGif pdppfrItm;enf;csufrsm;onf

[k yifqdk&ayrnf/ Oya'ygjy|mef;csuft& vkyfom;

cefYxm;rItygt0if wnfqJOya'ESifhtnD cefYxm;rI

&Sd^r&Sd tay: pdppfrItm;enf;csuf ponfh pdefac:rI

rsm;pGm&SdaecJhNyD; tvkyform;ESifh tvkyftudkif &SmazG

a&;twGuf vkyfief;&Sifrsm;rSom wdkuf½dkufcefYxm;

cJhonfh "avhom acwfpm;cJhNyD; EdkifiHtwGif; rnfhonfh

OD;a& tvkyftudkiftcGifhtvrf;&&SdcJhonfudk wdus

aomtajzxkwf&efvnf; cufcJcJh onfudk awGU&Sd&

ayrnf/ xdkYtjyif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif

odkY wifjyonfh tqdkjyKvTmrsm;wGifvnf; &if;ESD;jr§KyfESH

olrsm;\ uwdu0wfpmrsm;pGmudk awmif;cHxm;Mu&NyD;

Oya'yg jy|mef;csuf\ vdktyfcsuftay: jznfhqnf;cJh

Mu&onf/ uGif;qif;ppfaq;&mwGifvnf; n§dEdIif;

tajz&Sm ay;Edkif½kHom&SdcJhNyD; &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'wGif

udk;um;p&m tm;enf;cJhonfudk awGU&Sd&ayrnf/

vuf&Sd touf0if usifhokH;aeaom jrefrm

EdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'atmufwGifrl vkyfief;vkyf

aqmifEdkif&ef vsifjrefvG,fulpGm ulnDay;xm;aomf

vnf; EdkifiHjcm;om;cefYxm;rIwGif owfrSwf t&nf

tcsif; udkufnDrI (vkyfief;uRrf;usifrIvufrSwf^ bGJU

vufrSwfrsm;ESifh vkyfudkifrnfh vkyfief; udkufnDrI) &SdrS

om aexdkifcGifhADZm? tvkyfvkyfcGifhADZm ponf ADZm

qdkif&mrsm; &&Sdrnfjzpfonf/ t&yftac:t& vuf&Sd

Oya'onf t0ifvG,fí pdppfrItm;aumif;onf[k

qdk&ayrnf/ xdkYtwl vuf&Sd &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya't&

twnfjyKrdef Y^ cGif hjyKrdef Yxkwfay;onfh rnfonfh

vkyfief;wGifrqdk cefYxm;rnfh EdkifiHjcm;om;^jynfwGif;

uRrf;usifvkyfom; tygt0if^uRrf;usifrI rvdkaom

vkyfief;rsm;\ &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh &if;ESD;jr§KyfESH

olwdkY\ wm0ef0wå&m;udk Oya'wGif wduspGm jy|mef;

xm;NyD; wnfqJOya'rsm;ESifhtnD vdkufem&ef jy|mef;

xm;onfudk awGU&S d&rnfjzpfonf/ tvkyform;?

tvkyftudkifESifh vl0ifrIBuD;Muyfa&;0efBuD;Xmetae

jzifhvnf; tvkyfcefYxm;&mwGif oufqdkif&mvkyfief;

vkyfudkifonfhae&mrS NrdKUe,ft vkyform;ñTefMum;rI

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

50

Page 7: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

OD;pD;Xme½kH;rsm;rSwpfqifh ac:,lcefYxm;&efESifh cefY

xm;NyD; tvkyf&Siftvkyform; pmcsKyfcsKyfqdk&ef?

tvkyfvkyfudkifcGifhuwfrsm; owfrSwf&uftwGif;

avQmufxm;&efESifh uGif;qif;ppfaq;rIrsm;wGif &if;ESD;

jr§KyfESHolrsm; vdkufemMu&rnfh wm0ef 0wå&m;rsm;ESifh

udkufnDrI &Sd r&Sdudkyg wpfygwnf; pdppfEdkifonfh tae

txm;odkY a&muf&Sdvmonfudk awGU&Sd&onf/ xdkYtwl

tvkyform;Oya't& vdkufemrIr&Sdaom vkyfief;&Sif

rsm;tm; wGefYqkwfrI r&SdapbJ wm0ef,lrI&Sdaom &if;ESD;

jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;tjzpf taumiftxnf azmfaqmif

Edkifap&ef wnfhrwfay;EdkifrIrsm; &Sdvmonf[k qdk&yg

rnf/

&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm;udk azmfjy&jcif;onf

,if;Oya'rsm;yg vkyfom;cefYxm;rItay: azmfjycsuf

rsm;onf vufawGUvkyfief;cGifwGif BuHKawGUae&aom

tcuftcJESifh pdefac:rIrsm;udk ajyvnfoGm;ap&ef

wjznf;jznf; taumiftxnfazmf jznfhqnf;xm;

onfudk ay:vGifapcsifí wifjy&jcif;vnf;jzpfonf/

xdkYtjyif vuf&Sdtcsdefxd jrefrmEdkifiHtwGif; &if;ESD;

jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;wGif e0vDvufcpm;pepf (CMP)

tajccH&if;ESD;jr§KyfES HrIvkyfief;rsm;uom vkyfom;

tiftm;rsm;pGm cefYxm;Edkifonfhtjyif tvkyform;

jyóemrsm;pGmESifh tjcm;aom pdefac:rIrsm;pGm &Sdae

onfudk awGU&Sd&ayrnf/ rnfodkYyifqdkapumrl txuf

wGif azmfjycJhNyD;onfhtwdkif; jrefrmEdkifiH\ t"du

pdefac:csufwpfckjzpfonfh tvkyftudkif tcGifhtvrf;

rsm;pGm zefwD;ay;Edkifa&;twGuf t"du jznfhqnf;ay;

Edkifonfh vkyfief;onf vuf&Sdtcsdefxd CMP tajccH

vkyfief;rsm;om jzpfaejyefonf/

jrefrmEdkifiH &if;ESD; jr§KyfESHrIaumfr&SifrS cGifUjyKcJUaom

e0vDvufcpm;pepf (CMP) tajccH&if;ESD;jr§KyfESHrI

vkyfief;rsm;þtydkif;wGif 1988-2011 ckESpfrS 2016-

2017 b@mESpftxd jrefrmEdkifiH &if;ES D;jr§KyfES HrI

aumfr&SifrS cGifhjyKcJhonfh e0vD vufcpm;pepf (CMP)

tajccH &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;rS txnfcsKyfvkyfief;

rsm;ESifh tjcm;vkyfief;rsm;udk &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ukrÜPD

rsm; ñTefMum;rIOD;pD;XmerS &&Sdaom tcsuftvuf

rsm;udk udk;um;wifjyrnfjzpfonf/ xdkYtwl &if;ESD;

jr§KyfESHrIOya'rsm;yg tcGefuif;vGwfcGifhESifh oufomcGifh

tcGifhta&;rsm;udkvnf; wpfaygif;wnf; wifjy&ef

&nf&G,fygonf/

1988 - 2011 ckESpfrS 2016 - 2017 b@m

ESpftxd jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfr&SifrS cGifhjyKcJh

onfh e0vDvufcpm;pepf (CMP) tajccH&if;ESD;jr§KyfESHrI

vkyfief;rsm;rS txnfcsKyfvkyfief;rsm;onf wpfESpf

xufwpfESpf zGHUNzdK;wdk;wufrIudk awGUjrif&rnfjzpfNyD;

jrefrmEdkifiHtm; EdkifiHwumrS pD;yGm;a&; ydwfqdk YrI

umvwGifom odompGm ,kwfavsmhonfudk awGUjrif

&rnfjzpfonf/

ykH (1) wGif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifrS

aps;uGufpD;yGm;a&;pepf taumiftxnfazmfaqmif

cJhonfh 1988 ckESpfrSonf 2017 ckESpf? {NyDvukef

bwf*sufESpftvdkuf cGifhjyKcJhonfh txnfcsKyf vkyfief;

rsm;udk azmfjycsufykHjzpfNyD; ykH(2) onf txnfcsKyf

r[kwfonfhtjcm;aom e0vD vufcpm;pepftajccH

(CMP) vkyfief;rsm;jyykHjzpfonf/ ,if;ykHrsm;udk avhvm

jcif;jzifh tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;pGm zefwD;ay;

EdkifcJhjcif;tay: okH;oyfcefYrSef;Edkifrnf[k xifjrifrdyg

onf/ (,ck pmwrf;wGif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

aumfr&SifodkY wifjyonfh ESpfa[mif;umvrsm;rS tqdk

jyKcsufrsm;\ tqdkjyKvTmrsm;wGif vkyfom;tiftm;

cefYxm;rnfh OD;a&azmfjycsuf ryg&SdonfhtwGuf wpfpk

wpfpnf;wnf; pkpnf;wifjyEdkifjcif;r&Sdyg/ xdkYtjyif

wifjyxm;onfh cefYxm;OD;a&onf ajrjyif tae

txm;t& &&Sdcsufrsm;ESifh uGJvGJEdkifojzifh tvkyform;

ñTefMum;rIOD;pD;XmerS xkwfjyefonfh tvkyftudkif&&SdrI

tajctaeonfom trSef[k,lq&ygrnf/)

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

51

Page 8: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ykH(1)/ e0vDvufcpm;pepftajccH (CMP)

txnfcsKyfvkyfief;jyykH/

ykH(2)/ e0vDvufcpm;pepftajccH (CMP)

txnfcsKyfr[kwfonfhtjcm;vkyfief;rsm;jyykH/

txufygykHrsm;udkMunfhvQif jrefrmEdkifiH

&if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifrS cGifhjyKay;cJhonfh CMP pepf

tajccHvkyfief;rsm;\ wdk;wufrIudk odomxif&Sm;pGm

awGUjrif&rnfjzpfonfhtjyif tvkyftudkiftcGifh

tvrf; zefwD;ay;EdkifrI taetxm;udkvnf; uGuf

uGufuGif;uGif; awGUjrif&rnfjzpfonf/ Oyrmay;

wifjy&vQif txnfcsKyfvkyfief;wpfckonf tenf;

qkH; vkyfom;cefYxm;&ef vsmxm;vkyfom;OD;a& 500

cefYxm;rnfqdkvQifyif bwf*sufESpftwGif; vkyfief;

aygif; 50 cGif hjyKcJ hygrl jrefrmjynfolrsm;taejzifh

tenf;qkH; vkyfcvpmcHpm;cGifhESifhtwl tvkyftudkif

&&SdrIudk csdefxdk;MunfhvQif rsm;pGm xda&mufrI &Sdonf[k

qdk&ayrnf/ odkY&mwGif vufawGU pdefac:aerIrsm;udk

vnf; aemuftydkif;wGif qufvuf aqG;aEG;rnfjzpfyg

onf/

CMP pepf tajccHvkyfief;rsm;onf 100 &mcdkif

EIef; jynfyydkYukeftjzpf rSwf,lxm;onfh tm;avsmfpGm

jrefrmEdkifiHwGif jy|mef;cJhaom &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya'

rsm;t& jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfr&SifrS twnf

jyK^cGifhjyKxm;onfh (,cifOya't& tqdkjyKvkyfief;

ESifh wnfqJOya't& twnfjyKvkyfief;trsm;pk)

vkyfief;rsm;twGuf tcGefuif;vGwfcGifh odk Yr[kwf

oufomcGifhudk &&SdEdkifonf/

2012 ckESpf EdkifiHjcm;ESifh jrefrmEdkifiHom; &if;ESD;

jr§KyfESHrIOya'rsm;t& CMP pepftajccH&if;ESD;jr§KyfESHrI

vkyfief;rsm;twGuf ukefMurf;wifoGif;cGifhtay:

tcGefuif;vGwfcGifh okH;ESpfcHpm;cGifh cGifhjyKrdefY&&SdNyD;

pD;yGm;jzpfpwifonfrS wpfygwnf; cHpm;cGifh&&SdMuonf/

wnfqJ jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya't& ydkYukef

tay: tusKd;cHpm;cGifht& tenf;qkH; 80 &mcdkifEIef;

jynfywifydkYukef tay:wGif wifoGif;onfh ukefMurf;

taejzifh tcGefuif;vGwfcGifh&&Sdrnfjzpfonf/ odkY&m

wGif CMP vkyfief; jzpfonfhtavsmuf 100 &mcdkifEIef;

jynfyydkYukeftjzpf owfrSwfxm;onfhtwGuf ukefMurf;

tay: tcGef uif;vGwfcGifh^ oufomcGifhudkavQmuf

xm;EdkifNyD; cHpm;cGifhtay: ESpfumvowfrSwfcsufrsm;

rawGU&Sd&bJ ajymif;vJoGm;aom wnfqJOya'rsm;ESifh

tnD cHpm;cGifh&&Sdrnfjzpfonf/ xdkYtjyif jynfyydkYukef

tm;ay;aomrlt& jynfywifydkYrIrsm;twGuf wifydkYrI

&mcdkifEIef;tvdkuf tcGeftjzpf uscHcJhonfh aiGaMu;rsm;

udk aemifESpf bwf*sufrsm;wGif wifjyavQmufxm;

xkwf,lEdkifcGifhvnf; &&Sdrnfjzpfonf/

&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm;t& rnfonfh &if;ESD;

jr§KyfESHrIvkyfief;udkrqdk^ rnfonfhEdkifiHom;udkrqdk

omwlnDrQ cHpm;cGifhrsm;ay;xm;NyD; ajrjyiftcsufrsm;

t&vnf; pdefac:rIrsm;&SdaeEdkifonfudk owdjyKMu

&rnfvnf;jzpfonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

52

Page 9: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

rsufarSmufumvpdefac:rIrsm;þtydkif;wGif jrefrmEdkifiHtwGif;&S d CMP

vkyfief;rsm;taejzifh awGUBuHKaeMu&onfh tcuftcJ

rsm;ESifh pdefac:rIrsm;? jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI aumf

r&Sif\ ,if;vkyfief;rsm;tay: cGifhjyKrdefYay;onfh

tay" Xmeqdkif&m tcuftcJrsm;? pdefac:rIrsm;ESifh

ajrjyif vufawGUpdefac:csufrsm;tm; wifjy&ef &nf

&G,fygonf/

txufwGifwifjycJhonfhtwdkif; jrefrmEdkifiH

twGif;&Sd vuf&Sdvnfywfaeaom CMP vkyfief; rsm;

teuf e0vDvufcpm;pepf jzif hom trsm;qk H ;

wpfqifhcH pmcsKyfjzifh csKyfvkyf&onfh vkyfief;rsm;ESifh

wdkuf½dkuf pmcsKyfcsKyfqdk xkwfvkyfonfh jynfyEdkifiHrsm;

\ puf½kHcGJtqifhom trsm;pkjzpfaeonfudk ajrjyif

ppfwrf;t& odEdkifonf/ xdkYtjyif jrefrmEdkifiH&if;ESD;

jr§KyfESHrIaumfr&SifodkY twnfjyKvTm^ ,cif tqdkjyKvTm

wifjyavQmufxm;rIwGifyg0ifonfh CMP pmcsKyfrsm;

t& od&SdEdkifonf/ wpfqifhcHcsKyfvkyfcGifh &&Sdonfh

twGuf vufawGUwGif jzpfEdkifacstrsm;qkH; pdefac:rIrSm

wpfqifhcHpmcsKyfzsufodrf;cH&jcif;ESifh e0vDvufcpm;

pepfjzpfí &&Sdaom csKyfvkyfonfh vufcenf;yg;jcif;

rsm;jzpfonf/ þodkYqdkvQif cdkifrmaom wdkuf½dkufpmcsKyf

rsm;csKyfqdkEdkif&ef vdktyfaeonfrSmvnf; trSefyifjzpf

onf/

ajrjyifawGU&Sdcsufrsm;t& jrefrmEdkifiH&if;ESD;

jr§KyfESHrIaumfr&SifodkY wifjyonfhvkyfom;cefYxm;rI

tm; trSefwu,fcefYxm;rI &Sd^r&Sd ppfwrf;aumuf

vQifrl cefYxm;Edkifjcif; r&Sdonfudk awGU&Sd&rnf jzpfNyD;

tcsKdUaom vkyfief;&Sifrsm;taejzifh puf½kHrsm; wdk;csJU

zGJUpnf;vsuf &if;ESD;jr§KyfESHrI wdk;jr§ifhonfh ykHpHudk&,lvsuf

xyfrHcefYxm;rnfh vkyfom;tiftm;udk wifjyvTmwGif

wifjyxm;aomfvnf; yxr puf½kHwGif wpfqifhcH

atmf'gr&&SdcsdefwGif ,if;puf½kHrS vkyfom;rsm;tm;

atmf'g&&Sdonfh 'kwd,puf½kH odkYr[kwf todrdwfaqG

puf½kHrsm;wGif vkyftm;cdkif;apjcif;rsm; jyKvkyfMujyef

onf/ xdkYtwl vufcH atmf'gt& wifydkY&ef tvsif

vdkonfh tcgrsm;wGifvnf; wnfqJtvkyform;

Oya'rsm;udk vdkufem&ef rvG,fulbJ tvsOf;oifh

onfhtwdkif; vkyftm;&,lMu&onfh jzpfpOfrsm;u

vnf; awGU&rnfjzpfonf//

xdkYtwl jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfr&Sif

odkY wifjyonfh tqdkjyKvTmrsm;wGif (,cifumv) vkyf

om;rsm;twGuf vkyfaqmifay;rnfh vkyfief;cGif h

om,m0ajyma&;ESifh vkyfief;cGiftwGif; vkHNcHKrI tpD

tpOfrsm;ESifh ,if;wdkYwifjycJhonfh uwdu0wfrsm;

twdkif; vdkufemjcif; r&Sdonfudkvnf; awGU&Sd Mu&onf/

,if;wdkY\ tusKd;quftaejzifh wnfqJ tvkyf

orm;Oya'rsm;udk vdkufem&efysufuGufapNyD; BuD;rm;

aom tvkyform;jyóemrsm;tjzpfodkY wGef;ydkYcJhonf

udk awGU&Sd&rnfjzpfonf/ vkyfcvpm wdk;jr§ifhawmif;cH

rIrsm;? tvkyform;Oya't& trsm;jynfol½kH;ydwf&uf

rsm;wGif tcsdefydkaMu;ray;bJ apcdkif;jcif;rsm;? tvkyf

csdef &Spfem&DxufausmfvGefcdkif;apjcif;tay: tcsdefydk

aMu;ray;jcif;ESifh enf;yg;jcif;rsm;onf vufawGUwGif

ajz&Sif;& cufcJqJ jyóemrsm;vnf;jzpfonf/ xdkodkY

aom tvkyform;jyóemrsm; BuHKawGU&onfh txnf

csKyfpuf½kHrsm;tzdkY atmf'grsm;tcsdefrD rcsKyfvkyfEdkifjcif;

aMumifh atmf'gqufvuf vufcH&&SdrIr&Sdawmhjcif;

tygt0if tvkyform;rsm;twGuf ykHrSef vkyfc vpm

ay;Edkifjcif;r&SdawmhbJ oHo&mvnfvsuf &SdaeqJ

jzpfonf/

,cifumvrsm;wGif vkyfom;rsm;twGuf

ykHrSef vkyfcvpmray;Edkifojzifh EdkifiHjcm;om;vkyfief;

&Sifrsm;rS wdwfwqdwf xGufcGmoGm;onfhtwGuf

tvkyform;rsm;\ vkyfcvpmtm; usef&Sd ypönf;

rsm;tm; xkcGJa&mif;csrsSa0ay;&onfh owif;rsm;vnf;

txift&Sm;yif/ xdkYtwl tvkyform;rsm;tm; n§dEdIif;

aqG;aEG;jcif;r&SdbJ tvkyfrS tem;ay;jcif;rsm;? rnf

onfh cHpm;cGifhrS ray;bJ xm;onfhtwGuf tvkyform;

or*¾rsm;rS OD;aqmifí n§dEdIif;&cufcJonfh jyóem

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

53

Page 10: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

rsm;ESifh &ifqdkifae&qJvnf;jzpfonf/ xdkYtwl vkyfc

vpmrvkHavmufojzifh xyfrHwdk;jr§ifh awmif;cHjcif;

uJhodkYaom udpö&yfrsm;tay: tvkyf&SifESifh tvkyf

orm;tMum; xdef;n§d&jcif;onfvnf; cufcJaeqJ

udpöwpf&yf jzpfonf/

qufvufí tcGefOD;pD;Xme (taumufcGef

ESifh jynfwGif;tcGef) ½IaxmifhrSMunfhvQif CMP vkyfief;

rsm;onf jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif\ cGifhjyK

rdefYjzifh aqmif&Gufonfh vkyfief; jzpfonfhtwGuf pdppf

jcif;rsm;udk avsmhayghcGifhjyKvsuf&Sdonf[k t&yfpum;

t& od&Sd&onf/ odkY&mwGif &ifzGifhpum;tcsKdUtm;

Oyrmay;&vQif aumfr&SifrS cGifhjyKonfh ukefMurf;

pm&if;wGif ydwfom;tvGwf jzpfaomfvnf; trSef

wu,f wifoGif;vmonfhtcg yef;yGifh½dkufxm;aom

ydwfom;jzpfaeonfudk ppfaq;awGU&Sd&onf/ xdkYtwl

jynfyydkYukef 100 &mcdkifEIef;wifydk Yonfh vkyfief;[k

qdkaomfvnf; jynfyydkYukefpdppfcsuft& ajrjyifwGif

&mEIef;jynfhwifydkYjcif;r&SdbJ 80 &mEIef;atmuf wifydkY

aeonf[k twGif;pum;rsm;t& od&Sd&NyD; jynfy

wifydkYrItm; tcGefuif;vGwfcGifh ay;xm;aomfvnf;

wifoGif;onfhukefMurf;tay: tcGefuif;vGwfcGifh

odkYr[kwf oufomcGifhonf jynfyydk YukeftcsKd;ay:

rlwnfaeonfjzpf&m CMP vkyfief;rsm;tay: jrefrm

EdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifrS &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya't&

tcGefuif;vGwfcGifhay;xm;jcif;onf EdkifiHawmftwGuf

tcGeftaumuf avsmhyg;aponf[laom tjrifrsm;

pGmudkvnf; awGU&Sd&ayonf/ qdkvdkonfrSm xkwfukef

OD;pm;ay;rludk jynfolrsm;odkY today;&ef vdktyfvsuf

&Sdonfudk ñTefjyaeygonf/

txufwGifwifjycJhonfhtwdkif; CMP vkyfief;

rsm;onf tavtvGifhtaejzifh 2 &mEIef;om avhvGifh

cGifh&SdNyD; tavtvGifhrsm;ygrusef rlvatmf'gay;onfh

EdkifiHodkY jyefvnfydkYaqmif&aomfvnf; trsm;jynfol

wdkYpum;t& jrefrmjynfwGif;aps;uGufwGif tav

tvGifhxuf ydkrdkus,fjyefYpGm&SdaeonfhtwGuf 100

&mcdkifEIef;wifydkYrI wifjycsuftay: oHo,jzpfzG,f&m

rsm; wdk;wufvmonfhtjyif ukefMurf;tay: tcGef

uif;vGwfxm;onfhenf;wl jynfwGif;a&mif;csjcif;

twGufvnf; ukefoG,f vkyfief;cGefESifh 0ifaiGcGef r&&Sd

jcif;onfvnf; axmufjyp&mwpfck jzpfvmaeay

onf/

&if;ESD;jr§KyfESHonfh vkyfief;&Sifrsm;taejzifh

jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifrS ay;xm;aom

avQmufxm;Edkifonfh ukefMurf;ESifh wnfaqmufa&;

umvtwGif; pufypönf;wifoGif;rIrsm;tay: cHpm;&

rnfh tcGefuif;vGwfcGifhESifh oufomcGifhwdkYudkaumif;

pGm tokH;csvsuf &if;ESD;jr§KyfESHrnfh rwnfaiG&if;eD;yg;&Sd

pufypönf;rsm; wifoGif;&efwifjyjcif;? pufypönf;

tydktrsm;tjym; wifoGif;&efwifjyjcif;? ukefMurf;

pm&if;wifjy&mwGif xkwfvkyfrnfh&mxm; wGufcsufrI

pm&if;ESifh udkufnDrI r&SdbJ ydkvQHpGm wifjyjcif; ponfh

rvdkvm;tyfaom jyóemrsm;tjyif pD;yGm;a&;

vkyfief;&Sifrsm;? wpfqifhcH Oya'tBuHay;tzGJUrsm;ESifh

EdkifiHh0efxrf;rsm;tMum; vlrIa&;jyóemrsm;tjyif

t*wd vdkufpm;rIjyóemrsm;yg wdk;yGm;vmonfudk

awGU&Sd&rnfjzpfonf/ ,cif &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'rsm;t&

tqdkjyKvTmwifjyvmygu tqdkjyKcsufpdppfa&;tzGJUodkY

wifjypdppfjcif;ESifh oufqdkif&m aumfrwDrsm;ESifh 0efBuD;

Xmersm;odkY oabmxm;rSwfcsufrsm; awmif;cHjcif;rsm;

jyKvkyfcJhNyD; rsm;pGmpdppfít&yftac: &if;ESD;jr§KyfESHrI

jyKvkyfcGifh &&Sd&eft0ifcufapcJhonf/ cGifhjyKrdefY&&SdNyD;

aemufydkif;wGif ,if;wdkY cHpm;cGifhrsm;cHpm;NyD; ykHoP²mef

rsKd;pkHjzifh toGiful;ajymif;cJhonfh om"ursm;pGmvnf;

&SdaeqJjzpfonf/ wnfqJjrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

Oya'atmufwGif CMP vkyfief;rsm;taejzifh twnf

jyKrdefYjzifh vsifjrefvG,fulpGm vkyfief;vkyfudkifcGifhjyK

xm;aomfvnf; tjcm;vdktyfcsufrsm;tm; wnfqJ

Oya' rsm;ESifhtnD qufvuf vdkufemtaumiftxnf

azmf&rnfjzpfjyD; azmfjycJhonfh vuf&Sd &if;ESD;jr§KyfESHrI

Oya'yg vdkufem&rnfh tcsufrsm; csKd;azmufaom

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

54

Page 11: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

&if;ESD;jr§KyfESHonfh rnfonfhvkyfief;udkrqdk Oya'yg

owfrSwf jypf'Pfrsm;udk xdxda&mufa&mufcsxm;

aqmif&GufrnfjzpfouJhodkY ukefMurf;ESifh pufypönf;

pm&if;rsm;udkvnf; r&Sdrjzpf wifoGif;&efvdktyfrSom

azmfjy&ef wdkufwGef; pdppfcsufrsm; &SdaeNyDjzpfNyD; wif

oGif;rIrlESifh udkufnDrIr&Sdonfh ypönf;rsm;twGuf tcGef

ay;aqmif wifoGif;&efvnf; wGef;tm;ay;vsuf &Sdae

NyD jzpfonf/

xdkYtjyif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif\

twnfjyKrdefh^cGifhjyKrdefhaMumifh CMP pepf tajccH

vkyfief;rsm;taejzifh tcGefuif;vGwfcGifhjzifh toifh

xkwfvkyfxm;aom ydwfprsm;ydkvQHpGm wifydkYvmjcif;

onfvnf; XmaeEdkifiHom;vkyfief;&Sifrsm;tzdkY BuD;rm;

aom pdefac:csufwpfcktjzpf wGef;tm;ay;vsuf &Sd

onf/ odkY&mwGif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif

taejzifh vkyfief;qdkif&mazmfjycsufrsm;ESifh ukefMurf;

wifoGif;rIrsm;wGif t0wftxnfprsm;yg0ifrI

(Textile [laom tokH;yif tokH;rcHbJ) r&Sd&avatmif

pdppfcGifhjyKvsuf&Sdaeayonf/ odkYaomfvnf; ,aeY

csdefxd XmaeEdkifiHom; tao;pm;ESif h tvwfpm;

txnfvkyfief;&Sifrsm;tMum; 'Gd[tjzpf usef&SdaeqJ

jzpfonf/

xdkYtwl a'owGif;EdkifiHrsm;rS 0g'jzefYpdefac:

rIrsm;udkvnf; awGU&Sd&rnfjzpfonf/ Oyrmay;&rnf

qdkvQif qGpfZmvefEdkifiH\ emrnfBuD;ukeftrSwfwHqdyf

jzpfonfh H&M wHqdyfonf jrefrmEdkifiH&Sd txnfcsKyf

vkyfief;rsm;rS 40 &mcdkifEIef;udk csKyfvkyfay;vsuf&Sdonf/

tvkyform;jyóemrsm; jzpfay:cJhonfh txnfcsKyf

puf½kHtcsKdUonf vufcHcsKyfvkyf&onfh atmf'grsm;

tcsdefrD ray;ydkYEdkifojzifh ,if;wHqdyfcsKyfqdkrIudk jrefrm

EdkifiHtwGif;&Sd CMP txnfcsKyfrsm;odk Y ray;awmh

[laom 0g'jzefYrIaMumifh vkyfief;&Sifrsm;ESifh tvkyf

orm;rsm;taejzifh pdk;&drfylyefrIrsm; wdk;yGm;apcJhonf/

vufawGUjzpf&yfrsm;ESifh uif;uGmonf[k qdkEdkifaomf

vnf; a'owGif; pD;yGm;a&;,SOfNydKifrIykH&dyft& xif[yf

vmonf[k taumif;jrifokH;oyfvdkygonf/

azmfjyygtcsufrsm;onf rsufarSmufacwf

umvwGif jrefrmjynfwGif;&Sd CMP vkyfief;rsm; vkyf

aqmifonfh puf½kHrsm;wGif vkyfief;qdkif&m pdefac:rI

rsm;? tvkyform;ESifhywfoufonfh pdefac:rIrsm;?

tcGefqdkif&m pdefac:rIrsm;ESifh jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

aumfr&Sif\ twGif;a&;rSL;½kH;jzpfonfh &if;ESD;jr§KyfESHrI?

Xmaetao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif

rsm;tay: pdefac:csufrsm;? &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ukrÜPD

rsm; ñTefMum;rI OD;pD;Xme\ ½kH;wGif;pdefac:csufrsm;ESifh

a'owGif;0g'jzefY pdefac:rIrsm;tm; wifjyjcif;om

jzpfNyD; ,if;pdefac:rIrsm;tay:wGifvnf; tajz&Sm

&rnf jzpfonf/ xdkYtjyif wm0ef,lrI&Sdaom &if;ESD;

jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;tjzpfodkY tjrefqkH;zefwD; wnf

aqmufMu&rnfvnf;jzpfonf/

aqG;aEG;okH;oyftBuHjyKcsufpdefac:rIrsm;onf vufawGUwGif ajz&Sif;

aqmif&Guf&ef cufcJaeaomfvnf; tajzr&Sdonfh

jyóemrsm;r[kwfonfudk od&SdMuygvdrfhrnf/ þ

tydkif;wGif vufvSrf;rDorQ aqG;aEG;oGm;rnfjzpfonf/

CMP vkyfief;rsm;tm; txufwGif azmfjycJh

onfhtwdkif; jzwfawmufjcif;? csKyfvkyfjcif;ESifh xkyf

ydk;jcif;tqifhrSonf wdkuf½dkufpmcsKyfcsKyfqdk atmf'g

vufcHjcif;? pv,ftqkH;xkwfvkyfjcif;ESifh xkyfydk;onfh

tqifhtxd tqifhqifh vkyfudkifaqmif&Gufjcif;odkY

tvsiftjref ul;ajymif;&efvdktyfaeNyD jzpfonf/

vkyfief;&Sifrsm;taejzifhvnf; xkwfvkyfrItay:

tusKd;tjrwfrsm;pGm &&SdEdkifrnfjzpfNyD; vkyfom;rsm;

twGufvnf; awmif;qdkvmonfh vkyfcvpmrsm;

xdef;n§day;Edkif&ef vG,fulvmEdkifayonf/ xdkYtwl

ay:aygufaeaom tvkyform;jyóemrsm;ESifh tvkyf

&Sifrsm; wdwfwqdwfxGufcGmjcif;rsm;vnf; enf;yg;

avsmhyg;vmaponfhtjyif wdkuf½dkufatmf'g&&Sdonfh

twGufvnf; wm0efcHEdkifaom &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

55

Page 12: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

rsm;tjzpf toGiful;ajymif;vmrnfjzpfonf/

CMP vkyfief;rsm;tm; jynfwGif; a&mif;^ jynfy

a&mif;pepf (FOB) tajccHvkyfief;rsm;tjzpf toGiful;

ajymif;Edkif&ef wGef;tm;ay;jcif;jzifhvnf; EdkifiHawmf

twGuf ukefoG,fvkyfief;cGefESifh 0ifaiGcGef aumufcH

&&SdrI ydkrdkvmrnfhtjyif jynfolrsm;taejzifhvnf;

trnf& trSwfwHqdyfrsm;udk rdrdEdkifiHtwGif; tvG,f

wul 0,f,ltm;ay;Edkifrnfvnf;jzpfonf/ Oyrmay;

&vQif xdkif;EdkifiHwGif txufazmfjyyg H&M wHqdyf

ta&mif;qdkiftrsm;tjym; &Sdaeaomfvnf; jrefrmEdkifiH

twGif; ,if; wHqdyf\ 40 &mcdkifEIef; csKyfvkyfaomfvnf;

a&mif;csjcif;r&Sdonfudk awGU&ayrnf/ xdkodkYqdkvQif

FOB pepfodkY toGiful;ajymif;Edkif&ef wGef;tm;ay; vkyf

aqmifoifhayonf/ xdkodk Y wGef;tm;ay;jcif;onf

oGif;ukeftpm;xdk;rIudk tm;ay;&ma&mufonfhtjyif

ukefMurf;rS ukefacsmtxd jrefrmEdkifiHtwGif; csKyfvkyf

jcif;rS xkwfxkyfjcif;odkY ul;ajymif;oGm;aponfhtjyif

Xmaevkyfief;&Sifrsm;twGufvnf; tcGifhta&;aumif;

rsm; zefwD;ay;&mvnf; a&mufrnfjzpfayonf/

CMP pepf tajccHtxnfcsKyfvkyfjcif; vkyfief;

onf tar&duefjynfaxmifpk\ txl;tcGef uif;

vGwfcGifhjzifh wifoGif;Edkifonfh vkyfief;pm&if;wGif

ryg0ifaomfvnf; CMP pepfjzifh tjcm; xkwfvkyfjcif;

vkyfief;rsm;taejzifh trSefwu,fxkwfvkyfonfh

ukeftrSwfwHqdyftm; jrefrmEdkifiHtm; rlv&if;jrpf

EdkifiHtjzpf owfrSwfazmfjy&ef wGef;tm;ay;jcif;tm;

jzifh tar&duefjynfaxmifpk tygt0if Oa&myEdkifiH

rsm;wGif tcGefuif;vGwfcGifhjzifh wifydYkEdkifrnfjzpfNyD;

&if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm; ydkrdk vma&mufjr§KyfESHMurnf

vnf;jzpfonf/

xdkYtwl jrefrmEdkifiHwGif;&Sd tao;pm;ESifh

tvwfpm; txnfcsKyfvkyfjcif;vkyfief;rsm;tm;

pkaygif; pD;yGm;a&;vkyfaqmifwwfonfh tavhtusifh

udk ysKd;axmifay;NyD; EdkifiHwumenf;wl EdkifiHawmf

tpdk;&rS wifjyvmonfh vkyfief;ya&m*suftay:wGif

twdk;rJhxkwfacs;aiGay;ívnf;aumif;? EdkifiHwumrS

vma&muf &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;ESifh tusKd;wl yl;aygif;í

enf;ynmESifh wdkuf½dkufatmf'grsm; wdk;wuf&&Sdvm

ap&ef OD;aqmifrIay;jcif;rsm;jzifh EdkifiHwum aps;uGuf

odkY 0ifqHh&ef wGefYqkwfaerI rsm; aysmufuG,fEdkifonfh

tjyif trSefwu,fxkwfvkyfrIvkyfief;rsm; wdk;wuf

vmaprnfjzpfonf/ pD;yGm;a&;t& ,SOfNydKifrIaps;uGuf

oabmw&m;udk vufcHusifhokH;vmEdkifrnfhtjyif

&Sd&if;pGJ cefYxm;Edkifonfh vkyfom;tiftm;ESifh vkyfc

vpmrsm;wdk;wufvmapjyD; wm0ef,lrI&Sdaomvkyfief;

rsm;tjzpf &yfwnfvsuf EdkifiH0ifaiGudk qyGm;wdk;wuf

aprnfvnf;jzpfonf/

vuf&Sdtcsdefxd jrefrmEdkifiH\ t"du pdefac:

csufjzpfonfh tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm; zefwD;

ay;Edkif&efESifh jynfywGif vkyfief;vkyfaqmifaejuonfh

jrefrmEdkifiHom;rsm;twGuf jynfwGif;ü vkHavmuf

onfh vkyfcvpmzefwD;ay;Edkifa&;onf trSefwu,f

vdktyfaeonfhenf;wl rdrdEdkifiH pD;yGm;a&; OD;armh

vmap&efrSmvnf; EdkifiHawmftpdk;& OD;aqmifrIatmuf

wGif pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;ESifh jynfolrsm; vufwGJ

nDnD c&D;qufí NydKifwlwGef;rSom a&GUEdkifrnfvnf;

jzpfonf/

rnfodkYyifqdkapumrl vuf&SdjrefrmEdkifiH\

yuwdjrifuGif;t&qdkvQifyif CMP vkyfief;rsm;onf

e0vDvufcpm; tqifhwGifom &Sdaejcif;ESifh txuf

azmfjyyg pdefac:csufrsm; ay:aygufaeonfhwdkif

tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm;pGm zefwD;ay;Edkifonfh

vkyfief;tjzpf vwfwavmqufvuf vufcHxm;Mu

&rnfjzpfNyD; jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Siftae

jzifhvnf; taotcsm pdppfjcif;ESifh wm0ef,lrI&Sdaom

&if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;tjzpfodkY ul;ajymif;&ef wGef;

tm;ay;&rnfjzpfonf/ xdkYtjyif &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'yg

jy|mef;csufrsm;ESifh tjcm;wnfqJOya'rsm; vdkufem

wwfonfh wm0efcHrI&Sdaom &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;

jzpfapa&;twGufvnf; pepfwus uGif;qif; ppfaq;

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

56

Page 13: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

jcif;vkyfief;rsm;udk Xmeqdkif&m yl;aygif;tzGJUjzpfaomf

vnf;aumif;? uRrf;usifynm&Sifrsm; pkzGJUxm;onfh

vkyfief;ppfaq;a&;tzGJUudk zGJUpnf; uGif;qif;ppfaq;

rIrsm; jyKvkyfMu&rnfjzpfonf/

ed*kH;2016 ckESpf atmufwdkbmv 18 &ufwGif

owfrSwfjy|mef;usifhokH;cJhaom jrefrmEdkifiH &if;ESD;

jr§KyfESHrI Oya't& &if;ESD;jr§KyfESHrI rwnfaiG&if;yrmP

tar&duefa':vm ig;oef;atmuf odkYr[kwf jrefrm

usyfaiG oef; 6000 atmuf vkyfief;rsm;onf wdkif;

a'oBuD;ESifhjynfe,f&Sd &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwDrsm;rS

twnfjyKrdefYjzifh vkyfief; vkyfaqmifcGifhay;awmhrnf

jzpf&m CMP vkyfief;trsm;pkonf tar&duefa':vm

ig;oef;atmuf vkyfief;rsm;jzpfonfhtwGuf wdkif;

a'oBuD;ESifh jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;

(txl;ojzifh &efukefwdkif;a'oBuD;ESifh yJcl;wdkif;a'o

BuD; &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwDrsm;)taejzifh txuf

azmfjyyg vufawGUpdefac:csufrsm;udk ajzavsmhí

aqG;aEG;wifjycsufyg wGef;tm;ay;rIrsm;udk wpfEdkifiH

vkH; [efcsufnD vkyfaqmifoGm;Mu&rnfvnf;jzpfonf/

odkYjzpfygí jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif

ESifh wdkif;a'oBuD;^jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwD

rsm;onf EdkifiHESifh a'oqdkif&m zGHUNzdK;wdk;wufrI? tvkyf

tudkiftcGifhtvrf; zefwD;ay;Edkifa&;twGuf 0ifayguf

wHcg;rsm;jzpfonfESifhtnD nDrQaom ajcvSrf;rsm;jzifh

pD;yGm;a&;OD;wnfcsuf 12 &yfESifh &if;ESD;jr§KyfESHrI rl0g'

rsm; udkifqGJvsuf &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'yg jy|mef;csufrsm;

ESifhtnD wm0ef,lrI? wm0efcHrI&Sdaom &if;ESD;jr§KyfESHrI

vkyfief;rsm;tjzpfodkY wGef;tm;ay;vsuf oGufvuf

pGmjzifh a&SUwdk;vkyfaqmifoGm;ju&rnfomjzpfonf/

usrf;udk;pm&if;

(1) EdkifiHjcm;ESifh jrefrmEdkifiHom; &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'

2012

(2) jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya' 2016

(3) &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ukrÜPDrsm; ñTefMum;rIOD;pD;XmerS

CMP vkyfief;qdkif&m tcsuftvufrsm;

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

57

Page 14: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

,ckq,fpkESpfrsm;twGif; vlUtcGihfta&;

pum;vkH;rsm;xJrS acwftpm;qkH;pum;ajymygqdkvsif

usm;^r wef;wlnDrQ&Sda&; ( Gender Equality) [k qdk&

rnfjzpfonf/ usm;^ra&;&m wef;wlnDrQwGif

trsKd;om;ESihf trsKd;orD;wdkY\ ½kyfydkif;qdkif&m uGJjym;

jcm;em;jcif;udk todtrSwfjyKaomfvnf; trsKd;orD;

rsm; ¤if;wdkYb0xlaxmifEdkifa&;? zGHUNzdK;wdk;wufatmif

aqmif&Gufa&;wdkYwGif trsKd;om;rsm;ESihf wef;wlnDrQ

tcGihfta&;&&Sda&;ESihf wlnDaom*kPfodu©m &&SdcHpm;

EdkifcGihf&Sd&ygrnf/ Gender Equality \ oabmw&m;rSm

wef;wlnDrQa&;udk vlUtcGihfta&; tjrif½IaxmihfrS

Munhf&efjzpfNyD; vdifuGJjym;rI tajcjyKí cGJjcm;qufqH

cH&jcif;rsm;r&Sdapa&;ESihf tcGihfta&;rsm; cHpm;&&Sda&;

wdkYwGif trsKd;orD;rsm;tm; csefvSyfxm;jcif;rsKd; rjzpf

apa&;jzpfygonf/

tvkyftudkiftcGihftvrf;rsm;wGif usm;^r

wef;wlnDrQrI? EdkifiHa&;wGiftrsKd;orD;rsm; ydkrdkyg0if

aqmif&GufEdkifa&;twGuf tcGihftvrf;rsm;tm; trsKd;

om;enf;wl&&SdrI? rdrd\wdk;wuf&m wdk;wufaMumif;

trsKd;orD;rsm; udk,fwdkif qkH;jzwfcsufcsrSwfEdkifa&;

twGuf trsKd;om;rsm;enf;wl trsKd;orD;rsm;tm;

vnf; tcGihftvrf;ay;tyfrI? &mxl;wdk;jr§ihf&mwGif

58

Page 15: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

trsKd;orD;rsm;tm; trsKd;om;rsm;enf;wl wlnDaom

tcGihftvrf;rsm;jzihf pOf;pm;ay;a&;ESihf tqihfjrihf

&mxl;ae&mrsm;twGuf cefYtyfjcif;wGif trsKd;orD;rsm;

tm; xnhfoGif;pOf;pm;ay;apvdkrI ? trsKd;orD;rsm;tm;

vdifuGJjym;rItay: tajccHí cGJjcm; qufqHcH&rI?

tMurf;zufrIrsm; r&Sda&;ponhfjzihf ,aeY urÇmBuD;wGif

trsKd;om;ESihf trsKd;orD; wef;wlnDrQrI&Sda&;udk ae&m

toD;oD; e,fy,ftoD;oD;wGif EdIif;,SOfajymqdkvm

MuNyDjzpfonf/

,cifumvrsm;twGif; trsKd;orD;rsm;tm;

enf;rsKd;pkHjzihf cGJjcm;qufqHcH&jcif;rsm; &SdaecJhonfudk

1979 ckESpfwGif twnfjyKjyXmef;cJhonhf trsKd;orD;

rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzihf cGJjcm;rIykHpH tm;vkH; yaysmuf a&;

tjynfjynfqdkif&m vlUtcGihfta&; oabmwlpmcsKyf

CEDAW xGufay:vmcJhonfudk Munhfjcif;tm;jzihf od&Sd

Edkifygonf/ urÇmhvlUtcGihfta&;aMunmpmwrf; wGif

vltcsif;csif;cGJjcm;jcif; rjyKbJ tcGihfta&;rsm;udk

wef;wl cHpm;Edkifonf[k azmfjyxm;aomfvnf; vdif

uGJjym;rItay: tajcjyKNyD; usm;^r wef;wlnDrQ tcGihf

tvrf;&&SdrIr&SdbJ trsKd;orD;rsm;tay: cGJjcm;qufqH

tMurf;zufrIrsm; &Sdaejcif;aMumihf trsKd;orD;tcGihf

ta&; umuG,f&ef oD;oefYazmfjyaom pmcsKyfvdktyf

onhftwGuf CEDAW pmcsKyfay:aygufvm&jcif;jzpf

ygonf/ tqdkyg pmcsKyfwGif trsKd;orD;rsm; cGJjcm;

qufqHr I (Discrimination Against Women) ud k

atmufyg twdkif; t"dyÜm,fzGihfqdkxm;ygonf/ ]trsKd;

orD;rsm;\ tdrfaxmifa&;tajctae rnfodkYyif

&Sdapumrl trsKd; om;ESihf trsKd;orD; wef;wlnDrQrItay:

tajccHí vlY tcGihfta&;rsm;ESihf EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;?

vlrIa&;? ,Ofaus;rI? jynfolUa&;&m odkYr[kwf tjcm;

e,fy,fwdkYwGif trsKd;orD;rsm;tm; todtrSwf jyKjcif;

? trsKd; orD;rsm; cHpm;cGihf odkYr[kwf usihfokH;ydkifcGihf&Sdjcif;

wdkYudk vdiftay:tajccHí ,dk,Gif;ap&ef odkYr[kwf

ysufokOf;ap&ef &nf&G,fcsuf&Sdonhf rnfonhf cGJjcm;

jcif; wm;qD;ydwfyifjcif; odkYr[kwf uefYowfjcif;udk

qdkvdkonf}/

trsKd;orD;rsm;trsKd;om;rsm;ESihf wef;wlnDrQ

r&Sdjcif;? zdESdyfcGJjcm;qufqHcH&jcif;rsm;onf vlom;

wdkY\ *kPfodu©mESihf wef;wlnDrQrItay: wefzdk;xm;rI

tm; csKd;azmufjcif;vnf; jzpfygonf/ trsKd;orD;rsm;

onf trsKd;om;rsm;ESihf wef;wltcGihfta&;r&&SdcJhrI?

cGJjcm;qufqHcH&jcif;rsm;? vdifuGJjym;rI tay:tajc

jyKí tMurf;zufcH&jcif;rsm;&SdaecJhonhftwGuf tqdk

yg tjynfjynfqdkif&m pmcsKyfBuD;wpf&yf xGufay:vm

NyD; EdkifiHtrsm;rS vufrSwfa&;xdk;jcif;jzihf pmcsKyfBuD;

tm; Oya' touf0ifapNyD; trsKd;orD;rsm;tm; trsKd;

om;rsm;enf;wl wef;wltcGihfta&;&&SdEdkifa&; tpdk;&

\ uwdu0wfwpfck? BudK;yrf;rIwpfck jzpfapcJhygonf/

jrefrmEdkifiHonf tqdkygpmcsKyfBuD;\ tzGJU0ifEdkifiH

wpfEdkifiHtjzpf 1997 ckESpfrS pwif0ifa&mufNyD; tusKd;

quftjzpf jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&m trsKd;orD;a&;&m

aumfrwD ay:aygufvmjcif;ESihf tjcm;aom trsKd;

orD;tzGJUtpnf;rsm; ay:aygufvmNyD; trsKd;orD;a&;

&mudpö&yfrsm;udk udkifwG,fajz&Sif; aqmif&Gufay;vsuf

&Sdygonf/

,cifumvrsm;ESihf EdIif;,SOfMunhfygu usm;^r

wef;wlnDrQ&SdrIonf ,aeYacwfwGif tenf;i,f wdk;

wuf ajymif;vJvmonfudk awGU&rSmjzpfygonf/ Oyrm

tm;jzihf 1990 jynhfESpfrsm;twGif; tm&Swdkuf awmif

ydkif;wGif a,mufusm;av; 100 OD;wdkif;wGif rdef;uav;

74 OD;om rlvwef;ynma&; ausmif;tyfESHrI&Sdaomf

vnf; 2012ckESpfwGif ausmif;tyfESHrItcsKd;rSm rdef;

uav;rsm;ESihf a,musfm;av;rsm;twGuf twlwl

jzpfvmcJhovdk urÇmhEdkifiH 46 EdkifiHwGif trsKd;om;

ygvDrefwGif tenf;qkH; vTwfawmfwpf&yfü trsKd;orD;

trwfae&m 30 &mcdkifEIef;ausmf&SdvmNyDjzpfaMumif;

ukvor*¾rS xkwfjyefaompm&if;t& od&Sd&ygonf/

odkYaomfvnf; tqihfjrihf&mxl;ae&mrsm;wGif trsKd;

orD;rsm; enf;yg;jcif;? EdkifiHa&;ESihf Nidrf;csrf;a&; vkyf

ief;pOfrsm;wGif trsKd;orD;rsm; yl;aygif;yg0ifEdkifcGihf

enf;yg;jcif;ESihf tjcm;aom pD;yGm;a&;? tvkyform;

a&;&m udpö&yfrsm;wGif trsKd;orD;rsm;tm; cGJjcm;

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

59

Page 16: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

qufcHcH&jcif;rsm;urÇmh EdkifiHtrsm;tjym;wGif &Sdae

ao;onhftwGuf trsKd;orD;tcGihfta&;ta&; vIyf

&Sm; aqmif&Gufolrsm;u usm;^r wef;wlnDrQ tcGihf

ta&;&&Sda&; awmif;qdkaeMuqJjzpfygonf/ txl;

ojzihf zGHUNzdK;qJEdkifiHrsm;ESihf zGHUNzdK;rI aemuftusqkH;

EdkifiHrsm;wGif trsKd;orD;rsm; cGJjcm;qufqHcH&rIESihf

wef;wlnDrQr&SdrItrsm;qkH; jzpfonf[k avhvmawGU&Sd

csufrsm;u qdkygonf/

avhvmrdoí azmfjy&rnfqdkygu jrefrm

EdkifiH&Sd trsKd;orD;rsm;twGuf (2008)zGJUpnf;ykHtajccH

Oya'rS tmrcHcsufay;xm;onfrSm yk'fr 348 wGif

trsKd;om;trsKd;orD; qif;&Jcsrf;omwdkYudk taMumif;jyK

í cGJjcm;rI r&Sdapa&;? yk'fr 350wGif trsKd;orD;rsm;onf

wlnDaomtvkyftwGuf trsKd;orD;rsm; cHpm;cGihf&Sd

aom tcGihfta&;ESihf vpmwdkYudk cHpm;cGihf&Sdonf? yk'fr

351 wGif rdcifrsm;? uav;oli,frsm;ESihf udk,f0ef

aqmiftrsKd;orD;rsm;onf Oya't& owfrSwfxm;

aom oufqdkif&m tcGihfta&;rsm;udk tnDtrQ cHpm;

cGihf&Sdonf? yk'fr 352 wGif EdkifiHawmfonf tvkyftudkif

cefYxm;&mwGifjzpfap? EdkifiH0efxrf;a&G;cs,fcefYxm;&m

wGifjzpfap owfrSwfxm;aom t&nftcsif;ESihf jynhfpkH

yg u trsKd;om; trsKd;orD;udk taMumif;jyKvsuf &mxl;

a&G;cs,fceYfxm;jcif;udk cGJjcm;rIrjyK&ponfwdkY jzpfyg

onf/ odkYaomfvnf; EdkifiHa&;ESihf Nidrf;csrf;a&;vkyfief;

pOfrsm;wGif trsKd;orD;tcef; u@arS;rSdefaeqJjzpfyg

onf/ usm;^r wef;wl nDrQ tcGihfta&;&r&Sdjcif;aMumihf

jzpfEdkifovdk trsKd;orD;rsm; EdkifiHa&;wGif pdwfyg0ifpm;

rI tm;enf;rIaMumihfvnf;jzpfEdkifygonf/ vkyfydkifcGihf

rsm; ydkrdk&&Sda&; onfvnf; ta&;ygaom tcsufwpf

csuftjzpf xnhfoGif;pOf;pm;&rnfjzpfygonf/

pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrIwGif usm;^r

wef;wlnDrQrI&Sda&;\ ta&;ygykHudk 2015 ckESpf puf

wifbmv (18) &ufaeYwGif ukvor*¾ taxGaxG

nDvmcH rS ukvor*¾tzGJU0if EdkifiHrsm;\ wnDwnGwf

wnf; oabmwlnDrIjzihf twnfjyK jy|mef;cJhonhf

]pOfqufrjywfzGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf 2030 vkyfief;

pOf} (The 2030 Agenda for Sustainable Development)

udk Munhfjcif;jzihf od&SdEdkifrnfjzpfygonf/ tqdkyg vrf;

pOfwGif pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkifaygif; (Sustainable

Development Goals, SDGs) (17) ckESihf &nfrSef;csuf

aygif; (169) ckyg&Sdygonf/ tqdkygyef;wdkif (17) ck

teuf usm;^r wef;wlnDrQrI&Sda&; ( Gender Equality)

onf (5) ckajrmuf yef;wdkifjzpfygonf/ urÇmBuD;

twGuf? vlom;rsm;twGuf pOfqufrjywf zGHUNzdK; wdk;

wufa&; aqmif&Guf&mwGif usm;^r wef;wlnDrQrIudk

z,f&Sm;xm;cJhír&? usm;^r wef;wl nDrQrIESihfwlnD

aom tcGihftvrf; vkyfydkifcGihfrsm;ay;tyfa&;pOf;pm;

aqmif&Gufay;rSom pOfqufrjywf zGHUNzdK; wdk;wufrI

yef;wdkifrsm; atmifjrifpGm taumiftxnfazmfaqmif

&GufEdkifrnf jzpfygonf/

]pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf2030

vkyfief;pOf} yg pOfqufrjywf zGHUNzdK;rS yef;wdkifrsm;udk

taumiftxnfazmf&eftwGuf urÇmhEdkifiHrsm; onf

rdrdwdkYEdkifiHESihf udkufnDonhf pDrHudef;? pDrHcsufrsm; tm;

taumiftxnfazmfa&;qGJ&awmhrnfjzpfonf/

xdkodkYa&;qGJ&mwGif jynfolvlxkudk OD;pm;ay;NyD; jynfol

vlxkA[dkjyK? vlYtcGihfta&;tajcjyK csOf;uyfrI vrf;

pOfrsm;jzihf zGHUNzdK;a&;awGudk aqmif&Guf&rSmjzpfygonf/

zGHUNzdK;a&;vkyfief;udkom y"mexm;NyD; jynfolvlxkudk

csefxm;cJhjcif;rsKd; rjzpfap&yg/ jynfolvlxk A[dkjyKpDrH

udef;? pDrHcsufrsm;jzihfaqmif&Gufonhf tcgwGifvnf;

vlUtcGih fta&;\ tajccHoabmw&m;jzpfaom

wef;wlnDrQrIESihf wef;wlnDrQrI[kqdk&mwGifvnf;

trsKd;om;^ trsKd;orD; wef;wlnDrQrI&Sda&;rSm ,aeY

urÇmBuD;u awmif;qdkaeaom ta&;BuD;aom tcsuf

wpfcsuf jzpfygonf/ trsKd;om;^trsKd;orD; wef;wl

nDrQrI&Sda&;onf pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf

ta&;BuD;ovdk pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrI &&Sd

vdkygu trsKd;om;^trsKd;orD; wef;wlnDrQ tcGihfta&;?

vkyfydkifcGihfrsm;ay;tyfrSom yef;wdkifrsm;qD ta&muf

vSrf;EdkifrSm jzpfygonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

60

Page 17: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

urÇmhvlOD;a&onf 1900 jynhfESpfwGif oef;

1500 cefYrS 2000 jynhfESpfwGif oef; 3000 odkY vnf;

aumif;? vuf&Sd tajctaewGif 7 .5 bDvD,HrS 2030

jynhfESpfwGif vlOD;a& 8 bDvD,Hausmf? 2100 jynhfESpf

wGif vlOD;a& 11.2 bDvD,Htxd wdk; vmrnf[k urÇmh

ukvor*¾rS cefYrSef;xm;ygonf/ vlOD;a& tqrwef

wdk;yGm;vmrIonf vlom;rsm;\ tajccH vdktyfcsufrsm;

jzpfonhf pm;0wfaea&; tcuf tcJrsm;? pdkufysKd;ajr

tcuftcJrsm;? obm0ywf0ef;usif a*[pepf

,dk,Gif;rIrsm;udk &ifqdkif&rnf jzpfovdk wpfzufwGif

vlOD;a&wdk;yGm;rIrSwpfqihf vkyfom; tiftm; BuD;xGm;

rIudk zefwD;EdkifrnfjzpfNyD; pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;wufrIudk

taxmuftul jyKaprnf jzpfojzihf aumif;usKd;?

qdk;usKd;tjzmjzm 0da&m"drsm;udk BuHKawGU &rnfjzpfonf/

vlOD;a&wdk;yGm;vmjcif;ESih ftwl pOfquf

rjywf zGHUNzdK;rI yef;wdkif(3)jzpfonhf touft&G,f

ra&G; vlwdkif;aphusef;rma&;ESihf om,m0ajyma&;ESihf

yef;wdkif(4)jzpfonhf vlom;tm;vkH; tusKH;0ifum

nDnGwfrQwNyD; t&nftaoG;&Sdonhf ynmoif,lEdkif

a&;ESihf b0wpfavQmuf tpOfavhvmoif,lEdkifaom

tcGihftvrf;&&Sda&;wdkYonf tajccH ta&;BuD;onhf

aqmif&Guf&rnhf udpörsm;yifjzpfonf/ vlOD;a& wdk;yGm;

jcif;\ jyóemrsm;udk ajz&Sif;aqmif&GufEdkif&ef 1989

ckESpfwGif usif;ycJhonhf urÇmhukvor*¾ zGHUNzdK;a&; tpD

tpOf\ tkyfcsKyfa&;aumifpD tBuHjyKcsufESihftwl

vlOD;a&qdkif&m udpö&yfrsm;\ ta&;BuD;rIESihf ta&;

ygrIwdkYtay: urÇmol? urÇmom;rsm;rS ydkrdkí tm½kH

pl;pdkufvmap&efESihf urÇmhvlOD;a& oef;(5000) jynhf

onhf 1987 ckESpf? Zlvdkifv 11 &ufaeYudk *kPfjyKaom

tm;jzihf urÇmhvlOD;a&aeYtjzpf owfrSwf jy|mef;cJhNyD;

ESpfpOf txdrf;trSwfaqmifyk'frsm; csrSwfNyD; tcrf;

tem;rsm;jzihf *kPfjyK usif;yvsuf&Sdygonf/ ,ckESpf

2017 ckESpf urÇmhvlOD;a&aeY\ aqmifyk'ftjzpf

"Family Planning: Empowing People,Developing Nation"

61

Page 18: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

]]rdom;pkpDrHudef;rsm;rSwpfqihf vlom;wdkY\b0udk

tm;ay;jr§ihfwifjcif;jzihf zGHUNzdK;wdk;wufaom EdkifiHqDodkY}}

[lí urÇmhukvor*¾ vlOD;a&&efykHaiGtzGJU (UNFPA)rS owfrSwfay;cJhygonf/ qdkvdkonfrSm urÇm ay:&Sd

vlom;wdkif; (txl;ojzihf trsKd;orD;rsm;) qif;&J

EGrf;yg;rIoHo&mrS vGwfajrmuf&ef? vlUtcGihfta&;ESihf

*kPfodu©mudk xdef;odrf;&ef? pOfqufrjywf zGHUNzdK; wdk;

wufrIudk taxmuftuljyKap&eftwGuf rdom;pk

pDrHudef;onf ta&;BuD;aMumif; ,ckESpf aqmifyk'frS

rD;armif;xdk; jyxm;jcif; jzpfonf/ wpfenf;tm;jzihf

rdom;pk pDrHudef;rsm;rSonf 2020 ckESpfwGif xyfrH

wdk;yGm;vmrnhf trsKd;orD;OD;a& oef;aygif; 120

twGuf vkHNcHKpdwfcsap&ef &nf&G,fygonf/ xdkYtjyif

,ckESpf urÇmhvlOD;a&aeYwGif trsKd;orD;rsm;\ b0udk

tm;ay; jr§ihfwifjcif;ESihf urÇmhvkH;qdkif&m *kPfodu©m

wpfckvkH;twGuf 'kwd,tBudrfajrmuf rdom;pk pDrHudef;

nDvmcHBuD;udk t*FvefEdkifiH? vef'efNrdKUwGif usif;y

jyKvkyfcJhygonf/

rdom;pkpDrHudef;onf EdkifiHwdkif;\ pOfquf

rjywf zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf ta&;BuD;aMumif; urÇmh

acgif;aqmifrsm;rS cH,lcsufrsm;ESih ftnD tqdkyg

nDvmcHBuD;udk UNFPAç the United Kingdom ESihf the

Bill & Melinda Gates azmifa';&Sif;wdkYrS BuD;rSL;í usif;y

cJhNyD; rnfuJhodkYaom rdom;pkpDrHudef;rsm;onf pOfquf

rjywf zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf yHhydk; jznhfqnf;ay;Edkif

rnfudk t"du OD;wnfí aqG;aEG;cJhMuygonf/ tqdkyg

nDvmcHBuD;rSwpfqihf vlom;wdkY\ touf&Sif &yf

wnfa&;? rdom;pkrsm;twGif; aysmf&TifzG,f aumif;rGef

onhf vlaerIb0udk zefwD;Edkifa&;? rsKd;qufjyefYyGm;

a&;wGif rSefuefaom qkH;jzwfcsuf csrSwfEdkifa&;? trsKd;

orD;rsm;ESih f trsKd;orD;i,frsm;\ usef;rma&;udk

umuG,f apmihfa&SmufEdkifa&;ESihf ynma&;ESihf tvkyf

tudkif&&Sda&;wdkYwGif tm;ay;jr§ihfwifay;Edkifrnf jzpfyg

onf/ xdkrSwpfqihf pD;yGm;a&;udk wGef;tm;ay;Edkifrnf

jzpfNyD; rdrdwdkY\ uav;rsm;twGuf usef;rma&;ESihf

ynma&;wdk YwGif &if;ES D;jr§KyfES HEd kifrnfjzpfum vlrI

todkuft0ef;twGif; usef;rmcsrf;ompGm aexdkifEdkif

rnf jzpfonf/ xdkrS wpfqihf pD;yGm;a&;tm;aumif;

vmrIESihftwl EdkifiHwdkif;\ pOfqufrjywf zGHUNzdK;rI t&Sdef

t[kefonfvnf; vdkufygí wdk;wufvmaprnf jzpf

onf/

urÇmay:wGif trsKd;orD; 225 oef;cefYonf

zGHUNzdK;qJEdkifiHrsm;wGif aexdkifMuNyD; rsKd;qufyGm;a&;ESihf

usef;rma&;udpörsm;wGif rsufarSmufacwfESihftnD

A[kokw? todynm? enf;ynmrsm; rjynhf0onhf

twGuf ESpfpOf trsKd;orD;i,f 70ç000 cefYonf aoqkH;

vsuf &Sdaeygonf/ xdkYtjyif 24 oef;cefYaom trsKd;

orD;i,frsm;onf udk,f0efzsufcsrIaMumihf ESpfpOf

trsKd;orD;i,f ig;odef;cefY toufqkH;½HI;vsuf &Sdyg

onf/ xdkYtjyif urÇmwpf0ef;wGif q,fausmfouf

trsKd;orD;i,frsm;onf pdefac:rIrsKd;pkHjzpfonhf t&G,f

rwdkifrD vufxyf xdrf;jrm;jcif;? t&G,frwdkifrD uav;

arG;zGm;jcif;? tMurf;zufrIrsm;? vlukeful;rIrsm;ESihf

&ifqdkifae&ygonf/ odkYjzpfygí usef;rma&;? ynma&;?

vlrIa&; u@wdkYwGif rdrdESihf &G,fwl trsKd;om;rsm;xuf

edrhfyg;aeao;onhf trsKd;orD;i,frsm;\ b0udk jr§ihf

wifEd kif&ef txl;vdktyfvmygonf/ txl;ojzihf

2016 ckESpf Zefe0g&DvrS pwif touf0ifcJhonhf

pOfqufrjywf zGHUNzdK;rI yef;wdkif(5) jzpfonhf usm;r

wef;wl nDrQa&;ESihf trsKd;orD;rsm;ESihf trsKd;orD;i,f

rsm;\ pGrf;yum; jr§ihfwifa&;udk taumiftxnfazmf

aqmif&GufoGm;&rnfjzpf&m trsKd;orD;rsm;ESihf trsKd;

orD;i,frsm;tay: cGJjcm;qufqHrI r&Sdapa&;? tMurf;

zufrI yaysmufa&;? t&G,frwdkifrD vufxyfaprIESihf

twif;t"r® vufxyfaprI r&Sdapa&;? trsKd;orD;rsm;

ESihf trsKd;orD;i,frsm;tm; rl0g'rsm;? qkH;jzwfcsufrsm;

csrSwfjcif;udpö&yfrsm;wGif yg0ifapa&;? vkyfom;xkwGif

trsKd;orD;vkyfom;xk ydkrdkyg0ifvmapa&;? owif;

tcsuftvufESihf enf;ynm&yf0ef; u@wdkYwGif

tav;xm; jr§ihfwif aqmif&Gufay;oGm;Mu&rnf jzpf

onf/

uRefrwdkYEdkifiH\ 2014 ckESpf tdrftaMumif;

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

62

Page 19: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

t&mESihf vlOD;a&oef;acgifpm&if;t& touf 15-19

ESpftkyfpkwGif trsKd;orD; 2 . 2 oef;&S d NyD; 13.2

&mcdkifEIef;onf t&G,frwdkifrD apmpD;pGm rdcifb0

a&muf&Sdjcif;ESih ftwl tajctaet&aomfvnf;

aumif;? taMumif;trsKd;rsKd;aMumifh vnf;aumif;?

tem*wfarQmfvihfcsufrsm; qkH;½HI;NyD; ynma&; c&D;vrf;

udk ausmcdkif;cJhMu&ygonf/ ausmif;xGufapmrI\

tusKd;qufaMumihf ynma&; edrhfusrIESihftwl usef;rm

a&;? vlUtcGihfta&;qdkif&m owif;tcsuftvufrsm;

&&SdrI tm;enf;jcif;rsm; ydkrdkí BuHKawGUae&ygonf/

odkYygí ynma&;u@twGuf pOfqufrjywf zGHUNzdK;

wdk;wufrI yef;wdkif(4) jzpfonhf vlom;tm;vkH; tusKH;

0ifapNyD; nDnGwfrQwNyD; t&nftaoG;&Sdonhf ynm

oif,lEdkifa&;ESihf tpOfavhvm oif,lEdkifaom tcGihf

tvrf;&&Sda&;twGuf uRefrwdkYEdkifiHtaejzihf aumif;

rGefaom rdom;pkpDrHudef;rsm;jzihf OD;wnf BudK;yrf; ykHazmf

oGm;&rnf jzpfonf/

qif;&JEGrf;yg;rIonf wdk;wufvmonhf EdkifiHh

vlOD;a&tay:wGifrsm;pGm rlwnfaeaomfvnf;

yef;wdkif(4)udk atmifjrifpGm taumiftxnfazmf

aqmifEdkifygu todynm&Sif? twwfynm&Sifrsm;pGm

ay:xGef;vmrnfjzpf&m edkifiHawmf\ pD;yGm;a&; zGHUNzdK;

wdk;wufrIudk rsm;pGmtaxmuftuljyKaprnf jzpfyg

onf/ Oyrmtaejzihf urÇmay:wGif vlOD;a& trsm;qkH;

EdkifiHrsm;jzpfonhf w½kwf jynfolUor®wEdkifiHESihf tdEd,

EdkifiHwdkYonf urÇmhxdyfwef;EdkifiHrsm;tjzpf &yfwnfae

onfudk txift&Sm; awGUjrifEdkifayonf/ tqdkyg

tcsufudk tajccHí vlOD;a&wdk;yGm;EIef;udk pepfwus

pDrHcefYcGJEdkif&ef tqdkyg EdkifiHrsm;tay: twk,lNyD;

aqmif&GufoGm;&ef vdktyfygonf/ odkYygí vlOD;a&

wdk;wufEIef;rSwpfqihf qif;&JEGrf;yg;rIoHo&mrS vGwf

uif;&ef pOfqufrjywf zGHUNzdK;rI yef;wdkif(1)\ 2030

jynhfESpfwGif urÇmay:&Sd ae&m a'otm;vkH;wGif qif;&J

EGrf;yg;rI tqkH;owfapa&;[lonhf yef;wdkifodkY a&muf

&Sd&ef c&D;ESif csDwufoGm;&rnf jzpfygonf/

usef;rma&;0efBuD;Xme\ owif;tcsuf

tvufrsm;t& jrefrmEdkifiHwGif udk,f0efaqmif rdcif

aygif; (9) odef;ausmfwGif arG;zGm;rIjyóemaMumihf

aoqkH;cJh&onhf rdcif (2000) ausmfceYfwGif q,fausmf

ouf rdef;uav;rsm; trsm;tjym; yg0ifaeonfudk

od&Sd&ygonf/ odkYjzpfygí trsKd;orD;i,frsm;twGuf

rsK d;qufyGm;(om;qufjcm;) usef;rma&;qd kif&m

todynm? A[kokw? tavhtxrsm;ESihf owif;

tcsuftvuf 0efaqmifrIrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHay;&ef

vdktyfygonf/ odkYrSom pOfqufrjywf zGHUNzdK;wdk;wufrI

yef;wdkif (3) jzpfonhf touft&G,fra&G; vlwdkif;aph

usef;rma&;ESihf om,m0ajyma&; [lonhf yef;wdkifudk

usef;rma&;0efBuD;Xme\ vlwdkif;vufvSrf;rDaom

usef;rma&; apmifha&SmufrI &&Sda&; (Universal Health Coverage) [lonhf yef;wdkifESihftNydKif arQmfrSef;Edkifrnf

jzpfonf/

urÇmhtESHYtjym;wGif BuHKawGUae&onhf EdkifiH

a&; y#dyu©rsm;? tjiif;yGm;rIrsm;? ppfab;? obm0

ab;rsm;ESihftwl vlOD;a&oef;(60)cefYonf rdrdwdkY\

tdk;tdrfrsm;udk pGefYcGmcJh&NyD;? tqdkygvlOD;a&rsm;teuf

q,fausmfouftrsKd;orD;i,f trsm;tjym; yg0if

aeonfudk awGU&Sd&ygonf/ xdkYtjyif trsKd;orD;i,frsm;

onf ESdyfpufcH&jcif;? vlukeful;cH&jcif;? tMurf;zuf

cH&jcif;? oufi,frk'def;rIrsm;udk ,aeYrsufarSmufacwf

wGif ydkrdk &ifqdkif BuHKawGUvmae&ygonf/ odkYygí trsKd;

orD;i,frsm;\ vlUtcGihfta&;rsm; qkH;½IH;rI r&Sdap&ef

ajymif;vJvmonhf acwfpepfESihftnD owif;tcsuf

tvuf enf;ynmtydkif;udk ydkrdk&if;ESD;yHhydk;ay;&efvnf;

tvGefta&;BuD;vSygonf/

odkYygí pOfqufrjywfzGHUNzdK;rI yef;wdkifrsm;odkY

atmifjrifpGm ta&mufvSrf;Edkif&ef urÇmay:&Sd EdkifiH

wdkif;rS qef;opf wDxGifEdkifaom rdom;pkpDrHudef;rsm;jzihf

tem*wfurÇmBuD; a&&Snf wnfwHhapa&;twGuf

0dkif;0ef;cs,frIef;ay;Muyg[k wdkufwGef;a&;om; vdkuf&

ygonf/

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

63

Page 20: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

w½kwfjynfolYor®wEdkifiH\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfEdkifiHwpfEdkifiH\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfonf EdkifiHwpf0ef; a'o

toD;oD;pepfwus zGHUNzdK;wdk;wuf a&;twGuf r&Sdrjzpf vdktyfaom pepfwpfck

jzpfonf/ EdkifiHwpfEdkifiH\ pDrHudef; a&;qGJjcif;pepfudk avhvm&mwGif a&;qGJ

xm;aom pDrHudef;trsKd;tpm;wpfckESifh wpfck csdwfqufaqmif&GufrI? pDrHudef;rsm;

twdkif; taumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif;? Top-down pDrHudef;a&;qGJ

jcif;pepfESifh pDrHudef;tmPmcGJa0rI? jynfolvlxk yg0ifEdkifrI ponfwdkYtay:

tajccHí avhvmEdkifygonf/ txufazmfjyyg tcsufrsm;tay: tajccHí

w½kwfjynfolYor®wEdkifiH\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfudk avhvmwifjyxm;

ygonf/

w½kwfjynfolYor®wEdkifiHonf EdkifiHa&;t& uGefjrLepfpepfudk

usifhokH;aomfvnf; ¤if;\ pDrHudef; a&;qGJjcif;pepfonf Oa&myEdkifiHrsm;\

pDrHudef;a&;qGJ jcif;pepfESifh rsm;pGm wlnDrI&Sdygonf/ odkYaomf pDrHudef; a&;qGJjcif;

pepfwpfckvkH;tm; tpdk;&uom csKyfudkif xm;qJjzpfNyD; jynfolvlxkyg0ifEdkifrI

tcGifhta&; enf;ygvSonf/

64

Page 21: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

pDrHudef;trsKd;tpm; (3)rsKd;w½kwfjynfolUor®wEdkifiHwGif t"dutm;

jzifh pDrHudef;trsKd;tpm; (3)rsKd;&SdNyD; ¤if;wdkUrSm vlrI

pD;yGm;zGHUNzdK;wdk;wufa&; ig;ESpfpDrHudef; (Five-Year

Socioeconomic Development Plan)? ajr,m tokH; cs

rI pDrHudef; (Land Use Plan)? NrdKUjypDrHudef;rsm; (Urban

Plan Series) wdkYjzpfygonf/ ,if;pDrHudef;trsKd;tpm;

(3)rsKd;udk 0efBuD;XmeBuD; (3)cku toD;oD; a&;qGJMu

aomfvnf; pDrHudef;trsKd;tpm; wpfckESifh wpfck csdwf

quf aqmif&Gufvsuf &Sdygonf/

vlrIpD;yGm;zGHUNzdK;wdk;wufa&; ig;ESpfpDrHudef;udk

trsKd;om;zGHUNzdk;wdk;wufa&;ESifh jyKjyif ajymif;vJa&;

aumfr&Si f (National Development and Reform

Commission) u a&;qGJNyD; EdkifiHawmftqifhESifh jynf

e,ftqifhrsm;wGif a&;qGJaom r[mAsL[mpDrHudef;

trsKd;tpm; jzpfonf/ xdkYtjyif w½kwfjynfolUor®w

EdkifiH\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepftwGif; tjrifhqkH;aom

pDrHudef;trsKd;tpm;jzpfygonf/ ,if;pDrHudef;wGif

vlrIpD;yGm;zGHUNzdK; wdk;wufa&;? ajrtokH;csrI? obm0

ywf0ef;usif xdef;odrf;umuG,fa&;tjyif tjcm;

vlrSka&;qdkif&m &nfrSef;csufrsm;ESifh vrf;ñTefcsufrsm;

yg0ifNyD; tjcm;pDrHudef;trsKd;tpm; ESpfcktwGufvnf;

vrf;ñTefcsufrsm; yg0ifonf/

ajr,mtokH;csrIpDrHudef;ud k ajr,mESif h

obm0 t&if;tjrpf0efBuD;Xme (Ministry of Land and

Resource) u wm0ef,la&;qGJonf/ ,if;pDrHudef;wGif

NrdKUjyajr? pdkufysKd;ajrESifh jrpfacsmif;? awmifwef;ponfh

obm0ajrrsm;uJhodkYaom ajr,mt&if;tjrpfrsm;

cGJa0 okH;pGJa&; &nfrSef;csufrsm;yg0ifonf/

NrdKUjypDrHudef;rsm; trsK d;tpm;wGif NrdKUjy

rmpwmyvef (Urban Master Plan) ESifh tao;pdwf

pDrHudef; (Detailed Plan)wdkY yg0ifNyD; NrdKUjyajr,m tokH;

csrItwGuf &nf&G,f a&;qGJonf/ ,if;pDrHudef;rsm;onf

NrdKUjytaqmuftOD zGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf wdkuf

½dkuf ywfoufvsuf&Sdonf/ NrdKUjyrmpwmyvef (Urban

Master Plan)onf oufqdkif&mNrdKUjy\ zGHUNzdK;rI &nfrSef;

csufrsm;? vlOD;a&wdk;wufrI? tjaccHtaqmufttkH

wnf&SdrIESifh NrdKUjyajr,m tokH;csrI a,bk,s vrf;ñTef

csufrsm;udk owfrSwfay;onf/ xdkYaemuf tao;pdwf

pDrHudef; (Detailed Plan)rsm;udk NrdKUjyrmpwmyvef

(Urban Master Plan)u azmfjyxm;aom &nfrSef;csuf

rsm;tay: tajccHí a&;qGJygonf/ xdkYtjyif tqdkjyK

wifjyvmonfh vkyfief; pDrHudef; tm;vkH;udk a&;qGJxm;

aom NrdKUjyrmpwmyvefESifh vdkufavsmnDaxG jzpfap

a&; taxmuftuljyKEd kif&ef NrdKUjypDrHudef;Oya'

(Town Planning Act) udk 1990 jynfhESpfwGif jy|mef;cJh

onf/ ,if;Oya't&a'o pDrHudef;tmPmydkiftzGJU

onf tqdkjyKwifjyvmonfh vkyfief;pDrHudef;rsm;udk

tao;pdwfpDrHudef;wGif a&;qGJazmfjyxm;aom pHcsdef

pHñTef;rsm;ESifh udkufnDrI &Sd^r&Sd pdppfqkH;jzwfonf/

pDrHudef;rsm;twdkif; taumiftxnfazmfaqmif&Gufjcif;pDrHudef;pepfwpfckwGif a&;qGJxm;aom pDrH

udef; rsm;twdkif; trSefwu,f taumiftxnfazmf

aqmifEdkifa&;twGuf pDrHudef;t&xdef;csKyfrIpepf

(Development Control) wpfck wnfaxmifxm;&ef

vdktyfygonf/ w½kwfjynfolYor®wEdkifiHwGif EdkifiHydkif

ESifh yk*¾vduydkif vkyfief;pDrHudef; aqmif&Gufa&;twGuf

w&m;0ifcGifhjyKcsuf &,ljcif;r&SdbJ ajr,m&,lrIudk

1986 ajr,mpDrHcefYcGJrIOya't& wm;jrpfxm;NyD;

cGifhjyKcsuf&&Sdjcif;r&SdbJ vkyfief;pDrHudef;rsm;udk aqmif

&GufEdkifjcif;vnf;r&Sday/

w½kwfEdkifiH\ cGifhjyKrdefY&,lonfhpepfwGif

tpD&ifcHpm (Report) wpfckESifh cGifhjyKrdefY (Permit) ESpfck

wdkYyg0ifNyD; tqifh(3)qifhjzifh aqmif&Gufonf/ yxr

tqifhtaejzifh vkyfief;pDrHudef;twGuf tokH;jyKrnfh

ajronf oufqdkif&mNrdKUtwGuf a&;qGJxm;aom

NrdKUjypDrHudef;ESifh nDnGSwfrI &Sd r&Sdudk ,if;NrdKU\ pDrHudef;

tmPmydkif tzGJUtpnf; (Planning Authority)u pdppf

NyD; nDñGwfrI&Sdygu ajrae&ma&G;cs,frItpD&ifcHpm

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

65

Page 22: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

(Site Selection Report) udk xkwfay;onf/ xdkYaemuf

ajrtokH;csrIcGifhjyKrdefY (Land Use Planning Permit)

&&Sda&;twGuf qufvufavQmufxm;&onf/ ajr

tokH;csrIcGifhjyKrdefY&&SdNyD;aemufwGif aqmufvkyfa&;

pDrHudef;cGif hjyKrdef h (Construction Project Planning

Permit) &&Sda&;twGuf aqmufvkyfa&;0efBuD;XmeodkY

avQmufxm;&ygonf/ ,if;cGifhjyKcsuf toD;oD; &&SdNyD;

rSomvQif oufqdkif&mvkyfief;pDrHudef;udk pwifEdkifyg

onf/ w½kwfjynfolY or®wEdkifiH\ pDrHudef;pepfonf

pDrHudef;cGifhjyKrdefY tqifhqifhudk pdppfxkwfay;jcif;jzifh

oufqdkif&ma'owGif aqmif&Gufrnfh vkyfief;pDrHudef;

toD;oD;tm; a&;qGJxm;aom pDrHudef;rsm; twdkif;

taumiftxnfazmf aqmif&GufEdkifa&;twGuf xdef;

csKyfay;vsuf&Sd onf/

Top-down pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfESifU

pDrHudef;tmPmcGJa0rIw½kwfjynfolUor®wEdkifiHonf a&;qGJxm;

aom pDrHudef;trsKd;tpm;rsm;tMum; tcsdwftquf

ydkrdk&Sdapa&;twGuf Top-down pDrHudef;a&;qGJjcif;

pepfudk usifhokH;vsuf &SdNyD; wpfcsdefwnf;rSmyif pDrHudef;

tmPmudk b@ma&;qdkif&m A[dkxdef;csKyfrI avsmhcs

jcif;ESifhtwl atmufajctqifhtxd cGJa0ay;xm;onf/

jrLeDpDy,fa'owpfckonf ¤if;\ pDrHudef; tokH;p&dwf

rsm;twGuf &aiGudk &SmazGNyD; pDrHudef;qdkif&m qkH;jzwf

csufrsm;udk udk,fydkif csrSwfEdkifcGifh&Sdonf/ xdkYtjyif

a'opDrHudef;tzGJUrsm;\ pDrHudef;t& xdef;csKyfjcif;

pepf (Development Control)udk xda&mufpGm aqmif

&GufEdkif&ef NrdKUjypDrHudef;Oya'u taxmuftuljyK

vsuf&Sdonf/

jynfolvlxkyg0ifEdkifrIw½kwfjynfolUor®wdkifiH\ Top-down pDrH

udef;a&;qGJjcif;pepfwGif jynfolvlxk tjynfht0

yg0ifEdkifjcif;r&SdbJ pDrHudef;a&;qGJjcif;udk tpdk;&Xme

rsm;tcsif;csif;om n§dESdkif; aqmif&Gufonf/ taemuf

Oa&myEdkifiHrsm;\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfwGif jynfol

vlxk yg0ifEdkifrIonf rQwaom pDrHudef;pepf ay:xGuf

vma&;twGuf ta&;BuD;aomfvnf; w½kwfEdkifiH

twGufrl rQwaompDrHudef;pepf jzpfay:a&;twGuf

A[dkxdef;csKyfrIrSwpfqifh azmfaqmifvsuf&Sdonf/

w½kwfjynfolUor®wEdkifiH\ pDrHudef;pepf

wGif tpdk;&uom t"ducsKyfudkifxm;aomfvnf;

tcsKdUa'oqdkif&m tpdk;&rsm;taejzifh jynfolvlxk

yg0ifEdkifrIudk wdk;jr§ifhEdkif&eftwGuf pDrHudef;jycef;rsm;

wnfaxmifjcif;? uRrf;usifolaqG;aEG;yGJrsm; usif;y

jcif;wdkYudk pwifaqmif&Gufvsuf&Sdonf/ xdkYtjyif

tao;pdwfpDrHudef;rsm; a&;qGJ&mwGifvnf; jynfolodkY

today;jcif; (Publicity Reveal) tpDtpOf wpf&yf

xm;&Sdonf/ ,if;tpDtpOft& a&;qGJxm;onfh

pDrHudef;rsm;udk jynfolvlxkxH today;tBuHÓPf

awmif;cHNyD; jynfolvlxk\ tBuHjyKcsufrsm;t& pDrH

udef;rsm;udk jyefvnfjyifqifa&;qGJonf/

w½kwfjynfolYor®wEdkifiHonf A[dkpDrHudef;

cs pD;yGm;a&;pepfrS EdkifiHydkifESifh yk*¾vdydkif a&m>yrf;

pD;yGm;a&;pepfodkY ajymif;vJvmjcif;ESifhtwl pDrHudef;

a&;qGJjcif;pepfonfvnf; ajymif;vJrIrsm;&Sdvmonf

udk awGU&onf/ w½kwfjynfolUor®wEdkifiHonf pD;yGm;

a&; wdk;wufvmrI twljzpfay:vmaom NrdKUjyajr

tokH;csrI? &moDOwkajymif;vJrIESifh tjcm;NrdKUjy vlrIa&;

jyóemrsm;udk xdxda&mufa&muf pDrHxdef;csKyfEdkif&ef

twGuf tao;pdwfpDrHudef; a&;qGJ aqmif&Gufvsuf

&SdaMumif; avhvmwifjytyfygonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

66

Page 23: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

uRe fronf "Stakeholders" [ laom

pum;vkH; udk pí awGUjrifywfouf&aom tcsdefwGif

]pD;yGm;a&; vkyfief;rsm;wGif tpk&S,f,myg0ifywfouf

olrsm;} [kvnf;aumif; ? "Mission" [laom pum;vkH;udk

½kyf&Sif rif;om;wGrfc½k\ Zmwfum;rsm; jzpfaom

"Mission Impossible"ESih f wG Jvsuf ]txl;wm0ef

ay;tyfjcif; cH& ol (odkYr[kwf) omoemjyKtzGJU}[k

vnf;aumif; rSwfom;cJholjzpf onf/ KDI School wGif

Public Policy Analysis (PPA) bmom&yfudk oif,l&

onfhtcg cH,lxm;onhf wm0eftm;wifjyjcif;

(Mission Statement) [lonhf Assignment ay;jcif;

cH&awmhonf/ xdkodkY rSwf om;xm;cJhaom uRefrtm;

'Dtdrfpmu 'DtdrfpmxJrSmygwJh pum;vkH;awG

taMumif;udk xJxJ0if0if pOf;pm; rdatmif? ususee

em;vnfatmif pOf;pm;apawmh onf/ oGm;vnf;

'Dpdwf? pm;vnf; 'Dpdwf ezl;ay: vuf wifí "My

Stakeholders & Mission" \ qufEG,fykHudk awG;awm

&awmhonf/ rpOf;pm;vdkYvnf;r& Assignment wifrS

pmar;yGJatmifzdkY taxmuftuljzpfrnfjzpf onf/

wpfoufeJYwpfudk,f igbmpD;yGm;a&;vkyfNyD; b,f

ukrÜPDaxmifcJhí 'Dvdk "Stakeholders" eJY ywf oufcJh

rdygvdrhf[kvnf; &,f&TifzG,fawG;rdNyD; NyHK;cJhrd onf/

odkYESihf vGefpGmt&nftaoG;jynhf0vSaom

q&mh&JU oifMum;jcif;aemufu q&mh tmabmfrsm;udk

rdatmif [yfxdk;vdkufavhvm&if; rdrd&JU xdk;xGif;ÓPf

(Creative Thinking) udk EdI;qG&\/ tjynfjynfqdkif&m

ausmif;om;rsm;Mum; uRefrudk,fuRefr tm;rvdk

tm;r&jzpf&onf/ r0Hhr&J tm;i,f&onfrSmvnf;

67

Page 24: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

tcgcgyif/ olrsm;wumawG Concept rdonhftcsdefxd

uRefrrSmawmh csdwfquf pÚf;pm;ae&onfrSm rNyD;Edkif

rpD;Edkif/ 'Dbmom&yfwGifrSr[kwf tjcm;bmom&yf

rsm;wGifvnf; þtwdkif; þodkYyif Mumanmif;NrJ/

wu,hfwu,f EdkifiH&yfjcm;ü bGJUwpfck&&ef ½kef;uef

&mü udk,folUru,fEdkif oludk,hf ru,fEdkif udk,hftm;

udk,fom udk;&onfyif/ pdwftm; ½kyftm;BuHhcdkifrIonf

wpfjynf&yfjcm;ü vGefpGmta&;BuD;vSonf/ rBuHhcdkifyg

u t&m&mtEkwfjy t½IH;&onfom/ ÓPfaumif;vS

aom PPA q&m ( Geneous Professor) rSvnf; tjcm;

olqDrS rSDjirf;orIjyKvmaom tdrfpmrsm;tm; olu

odjyefonfqdk\/ xdkodkYaom tdrfpmrsm;tm; Grade

ray;[k qdkvmaomf tjcm;olqDrS ul;,lusifhr&Sdaomf

jim; e*dktm;i,f&aom uRefrrSm rsufpdoli,fjzpf&jyef

um ar;vmaomar;cGef;rsm;tm; rdrdpdwful;jzihf

wpdrhfpdrhfawG;um zef;wD;&ayawmhonf/

q&monf ausmif;om;rsm;tay: tuJjzwf

pepfü bufpkHpepf (360 Degree System) udk okH;onf

[k ,lqygonf/ pmoifcsdefwpfcsdefNyD;vQif xdkoifcef;

pmtwGuf rdrd em;vnfrSwf,lvdkufonfudk tenf;qkH;

0guswpfaMumif;? trsm;qkH;0gus ig;aMumif;avmuf

jzihf xdkaeYn oef;acgifrwdkifcif aemufqkH;xm;í

Class Assistant (CA) xH Email jzih f ay;yd k Y&onf/

oifcef;pmydkYcspOftwGif; yg0ifaqG;aEG;rI? ar;cGef;

ar;jref;rIrsm; (class participants) udkvnf; trSwfay;

jcif;? twef;ac:csdef (class attendance) ppfjcif;?

Group Presentation vkyf&mwGifvnf; PPT Slide wpfck

wnf;om zefwD;&jcif;? odkYaomf yg0ifol Group member

tm;vkH; udk,hftydkif;ESihfudk,f tcsdeftwdtus &Sif;

vif;wifjy&jcif; tp&Sdonhf bufpkHavhusihfrIrsm;jzihf

tuJjzwfjcif;jzpfonf/ tcsKdU ausmif;om;rsm;onf

tvGefwwfodem;vnfvQif tcsdefudkrav;pm;bJ

aemuftzGJU\ tcsdeftm; okH;pGJum r&yfrem;wifjyavh

&Sdonhf udkrdkufcJ? rrdkufcJrsm;&Sd&m owfrSwfcsdef twGif;

vdktyfonfrsm;udk xdxda&mufa&muf xkwfazmfajym

Mum;wwf&ef þodkY pnf;urf;owfrSwfjcif; jzpfonf

xifygonf/ Format twdtusowfrSwfxm;aom

Assignment udkvnf; q&mhxHodkY owfrSwfcsdeftwGif;

tD;ar;vfjzihfay;ydkY&onf/ q&mrS vdktyfcsufrsm;udk

Comments jzihf jyefvnfay;ydkY&m jznhfpGufí q&mhxH

jyefvnfay;ydkY&onf/

odkYayaMumihfvm;rod tawG;tac: rxl;cRef

aomfvnf; twwfEdkifqkH; q&mh oifMum;rIenf;vrf;

ESihftwl pnf;urf;vdkufemaomaMumihf tppt&m&m

udk,hfxufawmfonf[k ,lqxm;olrsm;tMum; udk,hf

&v'frSm tv,ftvwf&&SdcJhí auseyf&onf/

þodk Y jzih f uRefr\ "Mission Statement"

Assignment tm; PPA Professor \ pnf;urf;csufrsm;

ESihftnD atmufygtwdkif; zefwD;cJhygonf/

Policy Process Analysis Paper - "Mission Statement"

Who am I?

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

68

Page 25: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ar;cGef;eHygwf (1) ]uRefrb,folvJ− Who

am I?}twGuf uHMur®mu a&;qGJxm;NyD;jzpfaom uRefr

jzpfwnfrIudk uRefrpOf;pm;cJhygonf/ rdbrsm;twGuf

wm0efausaom orD;wpfa,muf? armifESrrsm;

twGuf wm0efausaom tpfrwpfa,muf? q&m^

q&mrrsm;twGuf wm0efausaom wynhfwpf

a,muf? oli,fcsif; rdwfaqG^ vkyfazmfudkifzufrsm;

twGuf wm0efausaom oli,fcsif;^ vkyfazmfudkif

zuf? oufarG;0rf;ausmif;aom tvkyftwGuf wm0ef

ausaom t&m&Sd wpfa,muf? EdkifiHtwGuf wm0ef

ausaom EdkifiHom;aumif; wpfa,muftjzpf twwf

EdkifqkH; &yfwnfcJhonfudk azmfjycJhygonf/ rnfolUudk

rqdk uRefrwwfEdkifoavmuf taumif;qkH;udkom

ay;cJh&m tjcm;zufrS vkHvkHavmufavmuf wm0efaus

onf[k ,lqonfjzpfap? r,lqonfjzpfap ? xdkYtwl

rnfoluyif todtrSwfjyKjcif; &Sdonfjzpfap^ r&Sd

onfjzpfygap? þ&yfwnfrIonf b0wpfavQmuf

touf&Sifaexdkif&ef vdyfjymvkHonf[k uRefr ,lq

íjzpfonf/ wjznf;jznf; touf& vmonfESihftrQ

&,ljcif;? ay;qyfjcif;[lonhf cHpm;csufrsm; arS;rSdefvm

um wm0efaus&efom t"duvdktyfrI[k odjrifvm

&onf/ odkYaomfyif odkYaomfjim; ae&mwdkif;ü BuD;pdk;

aeonfrSm wm0efa&SmifrIrsm;yif/ vlwdkif;udk,hfwm0ef

udk,fausvQif avmuonf om,mvSyrnfrSm {uef

rkcsyif/

(2) Who are my key stakeholders whom I want to

live and workfor?

ar;cGef;eHygwf(2) ]uRefr twl&Sifoefaexdkif

vkyfudkifay;csifwJh uRefr&JUyg0if ywfoufolawGu

b,folawGvJ−Who are my key stakeholders whom

I want to live and work for? }'Dar;cGef;twGuf pOf;pm;

vm&onfrSm b,folawGvJ[k ar;aomfvnf; q&m

ajzcdkif;onhf ykHpHrsm;wGif bmaMumihf þuJhodkY owfrSwf

pOf;pm;&wmvJqdkwJh taMumif;aMumihf tusKd;jzpfjcif;

qdkwJh pHEIef;awGyg&Sdvmonfudk awGU&onf/ þodkY pOf;

pm;&if; cGJjcm;&m ½dk;½dk;omrmefvljzpfonhf uRefrtwGuf

ta&;BuD;onhf t"du tydkif;(2)ckrSm rdom;pkeSihf

tvkyfjzpfaMumif; awGU&Sd&onf/ rdom;pktydkif;wGif

rdbESpfyg;ESihf uRefru cspfaom^ uRefrudkcspfaom

olrsm;udk xnhfoGif;vdkufygonf/ cspfonhf olawGu

om rdrdtusKd;&Sd&m&SdaMumif; jrifvdkonfr[kwfygvm;/

xdkrQru uRefrcspfaom tdrfarG; wd&pämefrsm;yif xnhf

oGif;vdkufygonf/ tvkyftydkif;wGif 0ifaiG (Income)

ESihf rdrdudk,fudk ,kHMunfrI (Confedence)udk t"du

awG;awmum aygif;xnhfvdkufonf/ zGHUNzdK;rI tenf;

qkH; EdkifiHrsm;wGif wpfEdkifiHjzpfonhf jrefrmEdkifiH\ or®m

tmZD0 EdkifiHh0efxrf;vpmonf vlwpfa,muf pm;0wf

aea&;twGuf vkHavmufatmif rzefwD;Edkifao;aomf

vnf; pdwfydkif;qdkif&m vkHNcHKrItwGuf vlwpfa,mufwGif

tenf;qkH; or®mtmZD0ESihf *kPfodu©m&Sdaom tvkyf

wpfck&Sd&ef vdktyfvSayonf/

¤if;tdrfpmonf ar;cGef;(5)ckjzihf zGJUpnf;xm;

aomfvnf; ,ckaqmif;yg;wGif þae&mü &yfwefY&if;

awGUBuHKoifMum;avhvm&onfrsm;ESihf uRefr\ t,l

tqrsm;udk a0rQygonf/ tcsdefay;zwf½IonhftwGuf

aus;Zl;txl;wif&SdygaMumif;..../

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

69

Page 26: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHonf udkvdkeD

vufatmufusa&mufpOf 1875 ckESpf uwnf;uyif

roefpGrf;olrsm;twGuf jyefvnfxlaxmifa&;vkyfief;

rsm;udk vkyfaqmifcJhygonf/ 1914 ckESpfwGif tjrif

tm½Hk roefpGrf;olrsm;twGuf rsufrjrifoifwef;

ausmif;udk 0efxrf; oHk;OD;jzifh pwifwnfaxmifcJhyg

onf/ 1954ckESpf? jrefrmEdkifiH Gwfvyfa&;&&SdNyD;aemuf

vlrI0efxrf; qdkif&m rl0g'rsm;udkcsrSwfNyD; roefpGrf;ol

rsm;twGuf jyefvnfxlaxmifa&; vkyfief;rsm;udk vkyf

aqmifcJhMuygonf/

jrefrmEdkifiHonf roefpGrf;olrsm;\ tcGifh

ta&;rsm;qdkif&m ukvor*¾uGefAef;&Sif; oabm

wlpmcsKyf tzGJU0ifEdkifiHjzpfonfhtjyif tmqD,Htodkuf

t0ef;twGif; roefpGrf;olrsm; yg0ifrIESifh roefpGrf;ol

70

Page 27: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

rsm;\ tcef;u@jrifhrm;a&;qdkif&m bmvDaMunm

csuf? tmqD,HroefpGrf;olrsm; qdkif&m q,fpkESpf

vkyfief;pOfjzpfonfh tifcRef;r[mAsL[m (2013-

2022) uJhodkUaom a'owGif;ESifh EdkifiHwum r[m

AsL[mESifh vkyfief;tpDtpOfwdkUudkvnf; vdkufem

taumiftxnfazmf aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/

jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmf zGJUpnf;ykH

taNccHOya'(2008) tcef;(1)? tydk'f 21(u) wGif

EdkifiHom;wdkif;onf þzGJUpnf;ykHtaNccHOya'wGif

owfrSwfjy|mef;xm;onfh wef;wlnDrQrI tcGifhta&;?

vGwfvyfrItcGifhta&;? w&m;rQwrItcGifhta&;wdkU

cHpm;cGifh&SdonfESifh tcef; (1)? 32 (u)wGif EdkifiHawmf

onf rdcifESifhuav;oli,frsm;? rdbrJhuav;rsm;?

usqkH;aom wyfrawmfom;rsm;\uav;rsm;? tdkrif;

rpGrf;olrsm;? roefpGrf;olrsm;tm; Munfh½Iapmifha&Smuf

&rnf[k yg&Sdygonf/ xdkYaMumifh EdkifiHawmftpdk;&onf

roefpGrf;olrsm;\ vlrIb0zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf

tpOftav;xm; aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/

vlrI0efxrf;u,fq,fa&;ESifh jyefvnfae&m

csxm;a&;0efBuD;Xmevufatmuf&Sd vlrI0efxrf;OD;pD;

Xmeonf uav;oli,frsm;? vli,frsm;? trsdK;orD;

rsm;? roefpGrf;olrsm;ESifh oufBuD;&G,ftdkrsm; apmifh

a&Smufa&;ESif h zG HUNzdK;wdk;wufa&;wdk YtwGuf vlrI

0efxrf;vkyfief;rsm;tm; taumiftxnfazmf aqmif

&Guf&mwGif BudKwifumuG,fjcif;? ajz&Sif;aqmif&Guf

jcif;ESifh jyefvnfxlaxmif jcif;ponfh vlrI0efxrf;

enf;pepfrsm;jzifh aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/ xdkuJhodkY

aqmif&Guf&mwGif umuG,fapmifha&Smuf&efESifh tcGifh

ta&;jr§ifhwifay;&ef vdktyfaomtkyfpkrsm;udk vlrI

todkuft0ef;twGif; jyefvnf0ifqHhEdkif&eftwGuf

jrefrmEdkifiH roefpGrf;olrsm; zGHUNzdK;wdk;wufa&; trsKd;

om; tqifhr[mAsL[m (2016-2025) udk EdkifiHwum

pHEIef;rsm;ESifhtnD a&;qGJcsrSwfaqmif½Gufvsuf &Sdyg

onf/ roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'udkvnf;

2015 ckESpfwGif jy|mef;cJhygonf/

jrefrmEdkifiHwGif roefpGrf;olrsm;onf ab;z,f

xm;jcif;? csefvSyfxm;jcif;wdkYudk trsm;qkH; MuHKawGU

aeMu&NyD; trsm;enf;wl vlUtodkif;t0dkif;twGif;

0ifqHhEdkifa&;twGufvnf; vpfvsL½IcH aeMu&ygonf/

2014 ckESpf? vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&m oef;acgif

pm&if;t& jrefrmEdkifiH pkpkaygif;vlOD;a& 51 oef;ausmf

&Sdonfhteuf 2 'or 3 oef;ausmfonf roefpGrf;ol

rsm;jzpfMuojzifh pkpkaygif;vlOD;a&wGif 4 'or 6

&mcdkifEIef;onf roefpGrf;olrsm; jzpfMuygonf/ ¤if;

roefpGrf;olrsm;wGif tjriftm½kHroefpGrf;ol 54 'or

1 &mcdkifEIef;? vrf;avQmuf? tjrifhwuf? ypönf;udkif

wG,f&mwGif cufcJol 41 'or 1 &mcdkifEIef;? oif,l

avhvmjcif;? rSwfÓPf? tm½kHpl;pdkufjcif; tcuftcJ

&Sdol 36 'or 2 &mcdkifEIef;ESifh tMum;tm½kHcufcJol

29 'or 1 &mcdkifEIef;&SdjyD; roefpGrf;rIudk trsdKom;rsm;

(45.72%) ESifhEIdif;,SOfvQif trsKd;orD;rsm; (54 'or

28%) wGif ydkrdkawGU&ygonf/ roefpGrf;olrsm;wGif

pmwwfajrmufrIEIef; 74 'or 8 &mcdkifEIef;om &Sd

aMumif; ESifh roefpGrf;olOD;a& rsm;jym;vmonfESSifhtrQ

pmwwfajrmufrIEIef;rsm;pGm avsmhusoGm;onfudk

awGU&Sd&ygonf/ xdkUtjyif roefpGrf;rI tenf;i,fom

&Sdolrsm;\ 58 'or 2 &mcdkifEIef;om tvkyftudkifu@

wGif yg0ifonfudk awGU&Sd&ygonf/

jrefrmEdkifiH&Sd pkpkaygif;vlOD;a&wGif roefpGrf;olyg0ifrI&mcdkifEIef;

taMumif;t&m &mcdkifEIef;

pkpkaygif;vlOD;a&wGif roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef; 4 .60

trsKd;om; roefpGrf;olyg0ifrI&mcdkifEIef; 2 .10

trsdK;orD; roefpGrf;olyg0ifrI&mcdkifEIef; 2 .50

NrdKUjya'owGif roefpGrf;olyg0ifrI&mcdkifEIef; 1 .06

aus;vufa'owGif roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef; 3 .54

touf(0-14)ESpf&Sd roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef; 0 .39

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

71

Page 28: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

touf(15-29)ESpf&Sd roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef; 0 .34

touf(65)ESpftxuf&Sd roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef; 1 .62

tvkyfvkyfEdkifonfhtouftydkif;tjcm; touf(15-64)ESpf&Sd

roefpGrf;ol yg0ifrI&mcdkifEIef;

1 .62

Zmpfjrpf/ 2014 ckESpfvlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&moef;acgif

pm&if;

roefpGrf;&mcdkifEIef;onf {&m0wDwdkif;

a'oMuD;wGif (7 'or 6) &mcdkifEIef;jzihf tjrihfqkH;jzpfjyD;

csif;jynfe,fwGif (7 'or 4) &mcdkifEIef;? weoFm&Dwdkif;

a'oBuD;wGif (7 'or 0) &mcdkifEIef; toD;oD;&SdaMumif;

od&Sd&ygonf/ roefpGrf;&mcdkifEIef;onf jrefrmEdkifiH\

NrdKUawmfjzpfonfh aejynfawmfwGif tenf;qkH;jzpf

aMumif; awGU&Sd&ygonf/ tqdkyg udef;*Pef; tcsuf

tvufwdkUonf vuf&Sd tajctaewGif roefpGrf;ol

rsm;twGuf tqifajyoifhavsmfonfh ywf0ef;usif

zefwD;xm;&SdrI? tvkyftudkif? ynma&;ESifh tjcm;aom

zGHUNzdK;wdk;wufa&;u@rsm;wGif xnfhoGif;aqmif&GufrI

wdkUudk wdk;jr§ifhvkyfaqmif&ef vdktyfaeqJjzpfaMumif;

azmfjyvsuf&Sdygonf/

jynfe,f^ wdkif;a'oMuD;tvdkuf roefpGrf;olyg0ifrI&mcdkifEIef;

pOf jynfe,f^ wdkif;a'ojuD; &mcdkifeSkef;

1/ ucsifjynfe,f 4 .0

2/ u,m;jynfe,f 5 .8

3/ u&ifjynfe,f 6 .6

4/ csif;jynfe,f 7 .4

5/ ppfudkif;wdkif;a'oMuD; 3 .3

6/ weoFm&Dwdkif;a'oMuD; 7 .0

7/ yJcl;wdkif;a'oMuD; 4 .2

8/ rauG;wdkif;a'oMuD; 5 .2

9/ rEåav;wdkif;a'oMuD; 3 .3

10/ rGefjynfe,f 5 .3

11/ &cdkifjynfe,f 5 .3

12/ &efukefwdkif;a'oMuD; 3 .4

13/ &Srf;jynfe,f 3 .9

14/ {&m0wDwdkif;a'oMuD; 7 .6

15/ aejynfawmf 3 .2

Zmpfjrpf/ 2014 ckESpf vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&m oef;acgif

pm&if;

xdkYtjyif jrefrmEdkifiH vkyfom;tiftm;? uav;

vkyfom;ESifh ausmif;tNyD;vkyfief;cGif 0ifa&mufrI

tul;tajymif;qef;ppfjcif;ppfwrf;-2015ü roef

pGrf;rItajctaeESifh ywfoufí azmfjycsufwGif jrefrm

EdkifiHü touf 5 ESpfESifhtxufvlOD;a&\ 7 'or 7

&mcdkifEIef;onf wpfck odkYr[kwf wpfckxufydkaom

roefpGrf;rItajctaersm; awGU&Sd&ygonf/ tqdkyg

roefpGrf;rI &mcdkifEIef;onf aus;vufESifEIdif;,SOfygu

NrdKUjya'orsm;wGif ydkrdkjrifhrm;onfudk awGU&Sd&ygonf/

,if;tajctaersm;teuf rsufrSefwyfxm;onfhwdkif

tjriftm½HktcuftcJ&Sdonfh&mcdkifEIef;onf tjrifh

rm;qkH;jzpf&m jynfaxmifpktqifhwGif 5 'or 7 &mcdkif

EIef;&Sdonfudk awGU&Sd&NyD; trsdK;om;rsm;wGif ydkrdkjrifhrm;

onfudk awGU&Sd&ygonf/ 'kwd,tjrifhrm;qkH; roefpGrf;

rItajctaerSm vrf;avQmuf&mwGif odkYr[kwf avScg;

wuf&mwGif tcuftcJ&Sdjcif;jzpfaMumif; azmfjyxm;

ygonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

72

Page 29: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

Zmpfjrpf/ jrefrmEdkifiH vkyfom;tiftm;? uav;vkyfom;ESifh

ausmif;tNyD; vkyfief;cGif0ifa&mufrI tul;tajymif; qef;ppf

jcif;ppfwrf; -2015

odkU&mwGif azmfjyxm;aom pm&if;tif;rsm;?

udef;*Pef;rsm;aemufuG,f&S d roefpGrf;olrsm;\

b0tajctaewdkYudk tenf;i,fom odjrifem;vnf

Ed kif Muygonf/ tpd k;&Xmersm;? tzG JUtpnf;rsm;

taejzifh udef;*Pef;tcsuftvufrsm;udk ykHrSefxkwf

a0vQuf&Sdaomfvnf; oufqdkif&mu@tvdkuf roef

pGrf;olrsm;ESifh oufqdkifonfh wm0ef&SdrI? ta&twGuf?

t&nftaoG;qdkif&m owif;tcsuftvuf &Sm;yg;

jcif;? jynfhpkHrIr&Sdjcif;ESifh tmrcHcsuf r&Sdjcif;wdkYudk

awGU&Sd&ygonf/

xdkUaMumifh roefpGrf;olrsm;ESifhoufqdkifaom

pm&if;tif;rsm;ud k aumuf,ljcif;? pkpnf;jcif;?

xkwfjyefjcif;? avhvmokH;oyfjcif;? tpD&ifcHpma&;

jcif;jzifh roefpGrf;olrsm;\ vdktyfcsufrsm;udk cGJjcm;

azmfxkwf&efESifh jznfhqnf;aqmif&Guf&ef tvGefoifh

awmfNyD; tcsdefrD&&Sdvmaom pm&if;tif;rsm;onf

ta&;wBuD;vdktyfonfh taxmuftxm;jy owif;

tcsuftvufrsm;jzpfygonf/ xdktcsuftvuf

rsm;onf a&&SnfzGHUNzdK;wdk;wufrI 2030 vkyfief;pOfESifh

¤if;\ arQmfrSef;csuf jzpfaom vlom;tm;vkH; tusHK;

0ifzGHUNzdK;wdk;wufrI jynfhrDapa&;wdkYudkvnf; taxmuf

tuljyKEdkifrnfjzpfygonf/ xdkYtjyif roefpGrf;olrsm;

\ aeYpOfb0wGifvnf;aumif;? &yf&GmtwGif;wGif

vnf;aumif;? vlrIa&;0efaqmifrIwdkYudk vufvSrf;rD&

&Sdapa&;wdkYudkvnf;aumif;? &ifqdkifae&aom twm;

tqD;rsm;? tcuftcJrsm;ESif h pyfvsOf;í qef;ppf

avhvmrIESifh owif;tcsuftvufwdkYudk &&SdEdkifNyD;

roefpGrf;olrsm; vlrItzGJUtpnf;twGif; tjynfht0

yg0ifaqmif½GufcGifhESifh vlrIa&;t& aygif;pnf; yg0if

EdkifrIwdkYudk aocsmap&efESifh vkyfaqmifcsufwdkYudk ta&;

wBuD; aqmif&Guf&rnfh t"due,fy,frsm;wGif pwif

aqmif&GufEdkifrnfjzpfygonf/

roefpGrf;olrsm;onf ¤if;wdkY\ arG;&mygzGHUNzdK;

wdk;wufrI tvm;tvmwdkYudk tjynfh t0cHpm;cGifh

jynfhrD&&Sdapa&;ESifh tjcm;olrsm;&&Sdaeaom tcGifh

tvrf;wdk Yud kvnf; cHpm;cGif h&S dojzif h Disabilities

Statistics udk aumuf,l? pkpnf;? wGufcsuf? avhvm

okH;oyf? xkwfjyefjcif;tm;jzifh roefpGrf;olrsm;twGuf

vlrIumuG,fa&;tpDtpOfrsm;? rl0g'rsm;? pDrHudef;rsm;

jyKvkyf&mwGif vkyfief;tpDtpOfrsm; wdk;wufaumif;

rGef&ef wGef;tm;wpf&yf jzpfaprnfhtjyif jrefrmEdkifiHü

vlrIa&;t&aygif;pnf;yg0ifrI&Sdonfh tem*wfwpfck

zefwD;jzpfay:vma&;twGufvnf; t<uif;rJh taxmuf

tuljyKEdkifrnfjzpfonf/ roefpGrf;olrsm;\ tm;xkwf

BudK;yrf;rIonfvnf; wdkif;jynfzGHUNzdK; wdk;wufa&;udk

wpfzufwpfvrf;rS taxmuftuljyKaeaomaMumifh

roefpGrf;olrsm;twGuf ynma&;? usef;rma&;? tvkyf

tudkiftcGifhtvrf; ponfh u@tvdkuf jznfhqnf;

ay;Edkifa&;twGuf t&nftaoG;&SdNyD; ,kHMunfudk;pm;

Edkifaom pm&if;tif;rsm;jzpfay:vmatmif 0dkif;0ef;

yl;aygif;BudK;pm;jcif;jzifh ¤if;wdkY\ vlrIpD;yGm;b0udk

taxmuftuljyKEdkifrnhftjyif EdkifiHawmfzGHUNzdK;wdk;

wufa&;wGif wpfpdwfwpfyd kif;yg0ifaejzpfojzifh

Disabilities Statistics udk aumuf,l pkpnf;MuygpdkY[k

wdkufwGef;a&;om;vdkuf&ygonf/

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

73

Page 30: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ed'gef;

jrefrmEdkifiH wpfEdkifwpfydkif tao;pm;ESifh

tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; Myanmar Small and

Medium Enterprises (MSME) twGuf taxmuftul

jyKEdkifrnhf vdktyfcsufrsm;udkod&Sd&ef? ,if;pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;\ pdefac:csufrsm;udk od&Sd&ef? vkyfief;

rsm;\ atmifjrifEdkifrnhftcsufrsm;udk od&SdEdkif&ef?

awGU&Sdcsufrsm;udk tajccHí vkyfief;rsm;atmifjrifap

Edkif&efwdkYtwGuf axmufyHhulnDay;Edkifrnfh rl0g'rsm;

csrSwfEdkif&ef A[dkpm&if;tif;tzGJU (Central Statistical

Organization) rS 0efxrf;rsm;onf 'def;rwfEdkifiHtpdk;&

\ tulnDjzihf NrdKUe,faygif; (35) NrdKUe,f&Sd ukefxkwf

vkyfrIvkyfief;rsm;udk 2017 ckESpf ZGefvrS pwifí oGm;

a&mufaumuf,lcJhygonf/

rdrdtaejzifh MSME ppfwrf;udk Random t&

a&G;cs,fxm;aom jrif;NcHNrdKUESifh 0rf;wGif;NrdKUe,f rsm;&Sd

NrdKUrESifh aus;vufa'orsm;&Sd ukefxkwfvkyfrI vkyfief;

rsm;odkY wm0ef,l oGm;a&muf aumuf,lcJh&ygonf/

a'owpfckESifhwpfck t"du toufarG;0rf;ausmif;

vkyfudkifMuonfh ukefxkwfvkyfrI vkyfief;rsm;rSm

rwlnDMuyg/ xdkodk Y tqifajypGm ppfwrf;aumuf

,lEdkif&eftwGuf NrdKUe,f taxGaxGtkyfcsKyfa&;rSL;rsm;?

pufrS k BuD;Muyfppfaq;a&;rSL;rsm;? pufrIZkefaumf

rwD0ifrsm;? &yf^ aus; tkyfcsKyfa&;rSL;rsm;ESifh A[dk

pm&if;tif;tzGJU NrdKUe,fwm0efcHrsm; yl;aygif;n§dEdIif;

yg0if aqmif&Gufay;jcif;wdkYaMumifh ppfwrf;udk owf

rSwfxm;onfhumvtwGif; tqifajypGm aumuf,l

NyD;pD;EdkifcJhygonf/ xdkYjyif &&SdcJhonfh MSME ppfwrf;

tawGUtBuHKrsm;ESifh a'oEÅ& A[kokwrsm;onf rdrd

twGuf wefzdk;rjzwfEdkifaom t&mrsm;jzpfygonf/

rdrdwm0efus&m rEÅav;wdkif;twGif; jrif;jcH

NrdKUESifh 0rf;wGif;NrdKUodkY MSME ppfwrf;aumuf,ljcif;jzifh

yxrqkH;tBudrf a&mufzl;cJhjcif;jzpfygonf/ acwf

umv a&pD;aMumif;t& rdrdwdkY oGm;a&mufaumuf,l

74

Page 31: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

cJhonfh MSME ppfwrf;tawGUtBuHKwpfaeYwm vIyf

&Sm;rIrsm;udk rSwfwrf;wif&ef Facebook wifonfh udpö

uvnf; tvkyfwpfckjzpfcJhygonf/ xdkodkY rSwfwrf;wif

cJhonfhtwGufvnf; ,ckvdk tawGUtBuHKrsm; jyefvnf

a0rQ&eftwGuf ukefMurf;wpfckjzpfcJhygonf/

rdrdwdkYtaejzifh MSME ppfwrf;aumuf,lEdkif

&eftwGuf erlemt& t&rf;eD;onfh vkyfief;rsm;&Sd

ouJhodkY jyeYfusJaewJhvkyfief;rsm;udk &yfuGufwpfckcsif;

pD oGm;aumufcJhjcif; rsKd;vnf;&Sdygonf/ oufqdkif&m

&yfuGuftkyfcsKyfa&;rSL;rsm;udk nbufBudKzkef;quf

reufoGm; a&mufawGUqkHí ppfwrf;aumuf,l&onfh

&nf&G,fcsufrsm;udk ukefxkwfvkyfrIvkyfief;rsm;odkY

roGm;a&mufcif em;vnfoabmaygufatmif&Sif;jyNyD;

¤if;wdk YESif htwl oGm;a&muf aumuf,lcJhygonf/

oGm;a&mufaumuf,lonfhtcgwGif pm&if;ygtwdkif;

oGm;aumuf&mwGif tcsKdUvkyfief;&Sifrsm;u ¤if;wdkY

vkyfief;xufBuD;onfh vkyfief;rsm;onf pm&if;ryg

onfhtwGuf rESpfNrdKUjcif;? pm&if;rygonfh vkyfief;&Sif

rsm;rS ajzMum;csifonfhtwGuf pdwfqdk;jcif;rsm;ESifh

BuHKawGUcJh&ygonf/ rdrdwdk Ytaejzifh em;rvnfbJ

txifvGJchJrIrsm;twGuf ppfwrf;udk Random t&

Sample Size twdkif; aumuf,ljcif;jzpfygaMumif; &Sif;

jycJh&ygonf/ ppfwrf;aumuf,l&mwGif vkyfief;&Sif

rsm;bufrSvnf; AsLiSmrI&S donhfolrsm;&S douJhod k Y

rMunfjzLonhfolrsm;ESihfvnf; awGUqkH&onfhtwGuf

ppfwrf;rSm xifxm;oavmufrvG,fulojzifh vdr®m

yg;eyfpGm ar;jref;cJh&ygonf/ wpfbufwGifvnf;

vkyfief;&Sifrsm;taejzifh rdrdwdkYbufrS pum;pjrnf

ajymovdkjzifh tcsuftvuf&atmif,lonfudk od&Sd

Muygonf/

rdrdwdkYawGUBuHKar;jref;cJh&onfh vkyfief;&Sif^

refae*sm trsm;pkrSm pD;yGm;a&;vkyfief; ynmudk wwf

ajrmufí aqmif&Gufonfxuf rdbtarGtESpfvkyf

ief;jzpfonfhtwGuf t½HI;ay:aomfvnf; raysmuf

ysufatmif xdef;odrf;aqmif&Gufvkyfudkifjcif;? tjrwf

&&Sdaomfvnf; acwfrDenf;ynmrsm;jzifh qef;opf

wDxGif vkyfudkifvdkpdwfr&Sdjcif;? ¤if;wdkY\ vkyfief;rsm;

vnfywfrIvkyfief;pOfrsm;ESifh pD;yGm;a&;pm&if;rsm;udk

pepfwusrxm;&SdrIrsm; awGU&Sd&jcif;? xm;&Sdyguvnf;

trSefwu,f pm&if;twdkif; ajzMum;jcif;r&Sdjcif;?

yk*¾vduvkyfief;&Sifrsm; jzpfonfhtwGuf trsm;pkrSm

tpdk;&0efxrf;rsm; ,ckuJhodkY pD;yGm;a&;vkyfief;ppfwrf;

aumuf,lrIudk tcGefaumuf,lrIESifh oufqdkifonf[k

xifrSwfum rESpfNrdKUjcif;? tcsKdUrSm acs;aiGay;rnf[k

xifrSwfum ¤if;wdkY\ tcuftcJrsm;tm; ajymMum;

jcif;? tcsKdUrSm EdkifiHawmftpdk;&rS bmrSrvkyfay;bJ

ppfwrf;rsm;om aumuf,laeonf[k xifrSwfajym

qdkajzMum;jcif;rsm; BuHKawGUcJh&ygonf/

trsm;tm;jzifh twef;ynmrwwfajrmuf

onfhtjyif ppfwrf;aumuf,lrIESifh pyfvsOf;onfh

A[kokw Awareness r&SdonfhtwGuf tpdk;&0efxrf;

rsm; ,ckuJhodkY vma&mufar;jref;jcif;udk aMumuf&GHU

aeolrsm;vnf; awGU&SdcJh&ygonf/ tjcm;aom zGHUNzdK;

NyD;EdkifiHrsm;wGif ukefxkwfvkyfrIvkyfief;rsm; zGHUNzdK; wdk;

wufap&eftwGuf tm;enf;csuf tm;omcsufrsm;udk

ppfwrf;tm;jzifh yl;aygif;yg0if ajzMum;rI&Sdaomfvnf;

jrefrmEdkifiHvkyfief;&Sifrsm;taejzifh pm&if;tif; ta&;

ygrIudkvnf; rod&SdonfhtwGuf yl;aygif;yg0ifajzMum;

vdkjcif; enf;yg;NyD; ajzMum;cJhaomfvnf; SME udef;

*Pef; trSeftcsuftvufrsm; &&Sd&ef tvGefcufcJvS

ygonf/ xdkYjyif tvkyform;rsm;twGuf ar;cGef;rsm;udk

tvkyform;rsm;tm; oGm;a&mufar;&mwGifvnf;

tcsKdU vkyfief;&ifrsm;rSm cGif hrjyKay;cJ hbJ ¤if;wdk Y

udk,fwdkif tvkyform;ar;cGef;rsm; ajzMum;ay;cJhrI

rsm;vnf; BuHKawGUcJh&ygonf/

tvkyform;rsm;udk ar;jref;&mwGif trsm;pk

rSm ¤if;wdkY\toufudkyif rod&SdMuyg/ (Oyrmtm;jzifh

b,fESckESpfrSm arG;vJ[k ar;jref;&mwGif tdrfuEGm;rBuD;

arG;wJhae[k ajzqdkolrsm; &SdMuygonf/) xdkYjyif twef;

ynmA[kokwr&SdMuonfhtjyif ,ckuJhodkY aumuf,l

onfh ppfwrf;ar;cGef; ajzqdk&ef tvGef&SufaMumuf&GHU

olrsm; awGU&Sd&ouJhodkY tcsKdUrSm tb,faMumifh ar;&

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

75

Page 32: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ovJ[kqdkum pdwfqwf½dkif;pdkif;onfholrsm;vnf;

awGU&SdcJh&ygonf/ tcsKdUtvkyform;rsm;rSm tvkyf&Sif

rsm;\ wif;Muyfonfh csKyfjc,frIrsm;aMumifhvnf;

rajzqdk&Jolrsm;vnf; awGU&SdcJh&ygonf/ rdrdwdkYtae

jzifh ydkif&Sif(odkYr[kwf) refae*smar;cGef;ESifh tvkyf

orm;ar;cGef;rsm;udk wpfNydKifwnf; ae&mcGJí ar;jref;

jcif;jzifh &&Sdonfh Data tcsuftvufrsm; (tvkyf

vkyfcsdef? vpm? cGifhcHpm;&ufESifh tjcm;aomqkaMu;

pojzifh) uGJjym;pGm&&SdrIrsm;vnf; awGUBuHKcJh&ygonf/

ukefxkwfvkyfrI pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;rSm

vkyfief;jzpfpO fudpö&yfrsm; aumuf,lonhftwGuf

tcGefaMu;ESihf tjcm;pm&Gufpmwrf;aMu; vmaumuf

,lNyD; tcGefwdk;jr§ihf aumuf,lrnf[k xifjrifcJhMuyg

onf/ tcsKdUvkyfief;&Sifrsm;rS tpdk;&0efxrf;rsm;udk

pm;yGJay:rS 0efxrf;rsm;xuf ,ckvdkajrjyiftajctae

aumuf,lrIudk ydkvdkvm;Muygonf/ odkYrSom ,if;wdkY\

tcuftcJrsm;^ pdefac:rIrsm;ESihf t[eftwm;rsm;udk

ulnDaqmif&Gufay;Edkifrnfjzpfonf[ kvufcHxm;&Sd

Muolrsm;vnf;&Sdygonf/ rdrdwdkYtaejzihf rdrdwdkY\

aqmif&Gufcsufonf rdrdwdkYXme^ tpdk;&udk xif[yfap

ojzihf wpfOD;csif;^wpfa,mufaumif;rsm;jzihf rdrdwdkY

,ckaumuf,lcJhonhf MSME ppfwrf;aumuf,l&jcif;

udk todynmA[kokw Awareness enf;yg;olrsm;tm;

aocsmpGm &Sif;vif;ajymqdkNyD; aumuf,lcJh&ygonf/

wpfaeY MSME ppfwrf;aumufzd k YtoGm;

&yfuGufxJ vrf;qkHrSm qdkifu,frsm;pGm &yfwmawGUvdkY

aocsmMunhfawmh udk;&D;,m;oifwef;ausmif;jzpfae

onfudk awGU&SdcJh&ygonf/ ,if;oifwef;wufNyD;í

pmar;yGJatmifvQif at*sifpD tquftoG,fjzifh

udk&D;,m;rSm tvkyfMurf;oGm;vkyfMuonfhtwGuf

oifwef;udk a'ocHNrdKU^ &GmawGomru tjcm;NrdKU&Gm

rsm;uyg vmwufMujcif;jzpfNyD; ¤if;&yfuGufudkvnf;

emrnfajymifudk;&D;,m;&yfuGuf[k ac:MuaMumif;

od&SdcJh&ygonf/ xdkYaMumifh &yfuGuftwGif; SME vkyf

ief; zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf vkyfom;&Sm;yg;rI? enf;

ynmvdktyfrI? t&if;teD;rvkHavmufrI? ukefMurf;

&Sm;yg;rI? vkyfcedrhfyg;rI ponfh taMumif;t&mrsm;

aMumihf vkyfief;rsm;zGHUNzdK;zdk Y tm;enf;aevsuf&Sdae

onfudk od&SdcJh&ygonf/ trsm;tm;jzihf ynmwwf

vli,frsm; Migration jrifhrm;vmaMumif; od&Sd&onfh

twGuf a'o\rd½dk;zvm;vkyfief;? jrefrmhvufrI

tarGtESpfvkyfief;rsm; Innovation aqmif&Guf&ef

enf;ynmtcGihftvrf;ESifh vkyfcvpmjrihfrm;onfh

Incentive rsm;&&SdvmvQifawmhvnf; jrif;jcHNrdKUrSm

pD;yGm;a&; NrdKUawmfwpfckjzpfvmEdkifaumif;yg&JU[k awG;

awmrdcJhygonf/ udkifuRef;rSD uRef;udkif;rSDqdkouJhodkY

SME vkyfief;zGHUNzdK;wdk;wufrSvnf; a'owGif; tvkyf

tudkiftcGihftvrf;aumif;rsm;vnf; &&SdrSmjzpfonhf

twGuf EdkifiHawmfrSvnf; SME zGHUNzdK;rItwGuf vdktyf

csuf? tcuftcJ? t[efYtwm;ESifh pdefac:rIrsm; od&Sd

ap&ef,ck ppfwrf;aumuf,l&aMumif; &Sif;jy&if;

aumuf,lcJh&ygonf/

aeYw"l0 aqmif&Gufaeus pm&if;aumuf

oGm;&ef reuftapmx? reufpmt0 pm;NyD;onfESifh

rdrdwdkY qufvufaumuf,l&rnfh pufrIZkefodkY oGm;

a&muf aumuf,lcJhygonf/ pufrIZkefqdk&if rodoltzdkY

jcH0ef;BuD;cwfxm;NyD; txJwGif puf&kHrsm;wef;pDaernf

[k xifcJhonfESifh wjcm;pD jrif;NcHpufrIZkefrSm us,f0ef;

NyD; wcsKdUae&mawGu &Gmvdkvdk? &yfuGufvdkvdk vufzuf

&nfqdkifrsm;? pm;aomufqdkifrsm;jzifh pnf;um;onfh

ae&m&Sd ouJhodkY acgifwJhae&mrsm;vnf;&Sdygonf/

pufrIZkef vkyfief;aumfrD0ifrsm;rSvnf; rdrdwdkYtqif

ajypGm aumuf,lEdkifa&;twGuf 0dkif;0ef;ulnDNyD; vkyfief;

&Sifrsm;xHodkY ydkYaqmifay;cJhjuygonf/

jrif;NcHpufrIZkeftwGif; vkyfief;awmfawmf

rsm;onf vkyfief;vnfywfrI&yfqdkif;xm;NyD; pD;yGm;a&;

usqif;vmonfudk awGU&SdcJh&ygonf/ ¤if;wdkYvkyfief;

&Sifrsm;ajzMum;csuft& jrefrmEdkifiHwGif vkyfief;&Sif

rsm; pD;yGm;a&; vnfywfrI raumif;onfrSm 2015

ckESpfrS ,ckESpfxdwdkifatmif (3) ESpf&SdcJhNyD[k od&SdcJh&

ygonf/ ,if;taMumif;rSmvnf; jrefrmEdkifiHü BuHK

awGU&onfh obm0ab;tEÅ&m,frsm;aMumihf oD;ESH

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

76

Page 33: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

ysufpD;rI? ig;uef? ykpGefuefysufpD;rI ponfh taMumif;

t&mrsm;aMumih f ukefMurf;&Sm;yg;rI? 0,fvdktm;

usqif;rI? ukefaps;EIef;rwnfNidrfrI? jynfyrSwifoGif;

onfh ukefpnfypönf;aps;EIef;csKdompGm 0ifa&mufrSk?

enf;ynmtm;enf;jcif;? uRrf;usifvkyfom;&Sm;yg;jcif;?

vkyfcvpmwdk;jrihfray;Edkifjcif;? &if;ESD;aiG rvkHavmuf

jcif;paom tcuftcJrsm;udk vkyfief;&Sifrsm; &ifqdkifcJh

&ygonf/ xdkaMumifh vkyfief;vnfywfrI usqif;cJh&

ouJhodkY 0,f,lpm;okH;olrsm;taejzihfvnf; ukefaps;

EIef; rwnfNidrfrIrsm;ESifh BuHKawGUcJh&jcif;jzpfonf[k

od&SdcJh&ygonf/

tcsKdUvkyfief;&Sifrsm;rSm ¤if;wdkY todvkyfief;

&Sifrsm;qD rdrdwdkY aumuf,laecsdefwGif tcsdefrukef

atmif wpfcgwnf;ajzay;rnf[kqdkum vdkufvm

onfrsm;vnf;&SdcJhygonf/ rdrdwdkYtaejzifh pm&if;yg

vdyfpm vkyfief;wnfae&mudk ta&mufoGm;NyD; aumuf

,l&rnf[k ajzMum;NyD; wu,fajrjyifuGif;qif; aumuf

,lcJhonfh wnfae&mrsm;twGuf oHvdkuftdrfajr§mif

jzifh vwfwDwG'fESifh avmif*sDwG'frsm;jzihf jznhfpGuf&

aMumif;&Sif;jycJhonfhtwGuf em;vnfrIvGJcJ honfh

vkyfief;&Sifrsm;rS t&rf;oabmusí t&ifuawmh

wpfae&mxJpkNyD; aumufcJhaomfvnf; ,ckxdkuJhodkY

r[kwfbJ tpdk;&0efxrf;rsm; wu,ftvkyfvkyfaeNyD

[k ajymqdkaejcif;rsm;udkvnf; BuHKawGUcJh&ygonf/

,cktcsdefwGif rdrdwdkYtpdk;&0efxrf;rsm;udk jynfolrsm;

uvnf; tuJjzwfaeonfhumvvnf; jzpfygonf/

vkyfief;zGHUNzdK;wdk;wuf&ef ae&mwdkif;rSm Monitoring

and Evaluation ( M&E) vkyfaeouJhodkY rdrdwdkYtaejzifh

,ck ppfwrf;onf jrefrmEdkifiHpD;yGm;a&; vkyfief;rsm;

tm; apmif h Munf havhvmonf hpepf (Myanmar

Enterprise Monitoring System- MEMS)wnfaxmif

&ef twGuf vdktyfonfh tcsuftvuf udef;*Pef;rsm;

&&Sd&ef ppfwrf;aumuf,ljcif;jzpfygonf/

rdrdwdkY MSME ppfwrf;aumuf,lcJhonfh jrif;jcH

NrdKUwGif ukefxkwfvkyfrI vkyfief; (qefpufrSvGJí) trsKd;

tpm; rsm;jym;ygonf/ 0rf;wGif;NrdKUtaejzifh tdrfwdkif;

vdkvdk wpfEdkifwpfydkif puf,uúef;rsm; vkyfudkifMuonfh

twGuf [dkrSmvnf; *sKH;*suf? 'DrSmvnf; *sKH;*suf toH

rsm;jzifh qlnHNyD;vkyfief;rsm;udk wpfaeukef vnfywf

aeonfh ,uúef; *sKH;*suf jrnfaeaom 0rf;wGif;NrdKUwGif

vnf; qefpufvkyfief;rsm;udk aumuf,lcJhygonf/

aumuf,lcJhonfhvkyfief;trsKd;tpm;tvdkuf vkyfief;

vnfywfrItajctaersm;udk atmufygtwdkif; wifjy

vdkygonf/

1/ aq;ayghvdyfvkyfief;jrif;jcHNrdKUonf t"dutm;jzifh aq;ayghvdyf

vkyfief;udk vkyfudkifMuygonf/ jrif;NcHNrdKUe,ftwGif;

ukefxkwfvkyfrIvkyfief;trsm;pkrSm aq;ayghvdyf vkyf

ief;udk vkyfudkifMuygonf/ NrdKUe,ftwGif; aq;ayghvdyf

udk usGrf;usifpGm vkyfudkifwwfonfh vkyfom;aygrsm;NyD;

tjcm;aomNrdKUrsm;xuf vkyfom;crsm;vnf; aygrsm;

aMumif; od&SdcJh&ygonf/ aq;ayghvdyfvdyfaeMuonfh

rdef;uav;rsm;taejzifh ¤if;wdkYvdyfEdkifonfh yrmP

tay:rlwnfí &&Sdonfholrsm;&SdouJhodkY aeYpm;tae

jzifh vkyfudkifaeMuonfholrsm;vnf;&Sdygonf/aq;aygh

vdyfvkyfief;taejzifh tm;upm;ESif h usef;rma&;

0efBuD;Xme ñTefMum;csuft& aq;vdyfaomufjcif;

onf usef;rma&;udk qdk;&Gm;pGm xdcdkufapEdkifonf

qdkonfh pmom;ESifh ykHwHqdyfrsm;jzifh xkwfydk;&jcif;?

aq;ayghvdyfa&mif;&aiGtay: tcGeftc wdk;jr§ifhay;&

jcif; ponfwdkYtay: trsm;tm;jzifh rESpfNrdKUMuyg/ ¤if;

wdkY wpfEdkifwpfydkifvkyfief;zGHUNzdK;wdk;wuf&eft"du

t[efYtwm;rSm tcGefwdk;jr§ifhaumuf,ljcif; jzpfonfh

twGuf aq;ayghvdyfvkyfief;trsm;pkrS tcGefpnf;Muyf

rIudk avQmhcsay;&ef ajzMum;cJhygonf/

2/ aq;½dk;^aq;acsvkyfief;aq;½dk;^aq;acsvkyfief;onf jrefrmwdkY\

a&S;½dk;&mvkyfief;wpfckvnf;jzpfygonf/ ,if; aq;½dk;^

aq;csarsm;udk aq;ayghvdyfvdyf&mwGif ukefMurf;

tjzpfvnf;aumif;? uGrf;pm;&mwGifvnf; aq;rIefY

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

77

Page 34: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

xnfhípm;okH;&eftwGufvnf;aumif; tokH;jyKEdkif&ef

xkwfvkyfonfh vkyfief;jzpfygonf/ rdrdtaejzifh ppfwrf;

oGm;aumuf&if; awGU&SdcJh&onfrSm ,if;vkyfief;wnf

&Sd&mae&monf teHYtouftvGefqdk;&Gm;jcif;? zkefuJh

odkYaom taiGUrsm;xGuf&Sdjcif; ponfjzifh awGU&SdcJh&yg

onf/ ,if;vkyfief;vkyfudkifjcif;jzifh obm0ywf0ef;

usif avxkudk npfnrf;apumusef;rma&;udk xdcdkuf

apEdkifygonf/ trsm;tm;jzifh ,if;vkyfief;rsm;udk

&yfuGuftpGef;rsm;wGif vkyfudkifvsuf&Sdonfudk awGU&Sd

&ygonf/ vkyfief;wGif trsKd;orD;ESifh trsKd;om;wdkYrSm

tcsKd;nDpGm vkyfudkifaeMuonfudk awGU&SdcJh&ygonf/

vkyfief;taejzifh ukefMurf;&Sm;yg;NyD; aps;BuD;ojzifh

¤if;wdkYwpfEdkifwpfydkif vkyfief;zGHUNzdK;wdk;wuf&ef twGuf

t"durSm t&if;tESD;yrmP wdk;jr§ifhjcif;jzpfNyD; trsm;pk

rS acs;aiGydkrdkvG,fulpGm &,lEdkif&ef jznfhqnf;ay;&ef

ajzMum;cJhygonf/

3/ om;a&vkyfief; jrif;NcHa&mufcgpu a&aomuf (a&oefYrS

vGJNyD;)vQif tief"gwfudk cHpm;&ygonf/ ¤if;a&tief

"gwfA[kokwudk ajymjy&rnfqdkvQif om;a&vkyfief;

twGuf qm;pdrfay;&ygonf/ xdkYaMumifh jrif;jcH\

a&tief"gwfonf om;a&twGuf taumif;qkH;jzpf

aomaMumifhrnfonfha'orS obm0tief"gwfjzifh

pdrfxm;aom jrif;NcHom;a&udk rrDMubl;[k od&SdcJh&

ygonf/ xdkaMumifh rqvacwfuwnf;u jrif;jcHNrdKU

wpfNrdKUwnf;udkom om;a&vkyfief; w&m;0ifvdkifpif

jzifh vkyfudkifcGifh cGifhjyKcJhonf[k od&SdcJh&ygonf/om;a&

vkyfief;udk a&npf? a&pD;a&vmaumif;onfh ae&m

acsmif;pyfwpfavQmuf csKdifheufxJwGif vkyfudkifMuyg

onf/ ,cktcg om;a&usufvkyfief;onf rzGHUNzdK;

ratmifjrifawmhbJ t½HI;ay:aeygonf/om;a&

(t"du EGm;om;a&^ uRJom;a&^ qdwfom;a&pdrf;)

usuf&ef ukefMurf;rsm;rSm qm;? xkH;? tzef&nfwdkYESifh

a&a&mNyD; pdrf&jcif;jzpfygonf/ xkH;ESifh qm; ukefMurf;

wdkYrSm vG,fulpGm 0,f,lEdkifaomfvnf; zef&nf"mwf&Sd

onfh opfacgufrSm &Sm;yg;NyD; aps;BuD;ygonf/ ,if;

opfacgufonf t"du ukefMurf;r[kwfaomfvnf;

,if;ypönf;ryg0ifívnf; r&yg/ ,cifu jrif;jcHa'o

wGif Tantin Acid "mwf&Sdonfh pGefvnfoJyiftzef&nfyif

ESifh yef;wdrfyif &SdcJhaomfvnf; tdEd,rS rsKd;,loGm;onfh

twGuf ,cktcg ,if;tyifrsKd;&Sm;yg;aeonf[k od&Sd

cJh&ygonf/ om;a&vkyfief;&Sifrsm;taejzifh ,if;

tzef&nfopfacgufudk aumvif;ESifh uome,fwdkYrS

0,f,l&&SdNyD; ,if;opfacguf arQmf(B)jzifh 0,f,l& (w&m;

0if vdkifpif(B)ygrS &&SdolESifh csdwfquf&ojzifh ukefus

p&dwfrsm;aMumif; od&Sd&ygonf/ om;a&vkyfief;&Sifrsm;

taejzifh tzef&nftufqpf&nft&GufrS taph&&Sd

atmif enf;ynmpojzifh tokH;jykí xkwf,lEdkifvQif

tqifjayrnf[k ajymMum;cJhMuygonf/ om;a&vkyf

ief;vkyfudkif&eftwGufvnf; tvkyform;ac:,l&m

wGif vkyfom;crsm; aps;BuD;aMumif; od&Sd&ygonf/

om;a&udk tdE´,? pifumyl? w½kwfESif h

b*Fvm;a'h&SfEdkifiHrsm;rS 0,f,lonf[kvnf; od&Sd&yg

onf/ odkYaomf 2016 ckESpfwGif w½kwfrS r0,fawmh[k

od&SdcJh&ygonf/ taMumif;rSm ¤if;wdkY\om;a&wGif

ydk;rTm;rsm; ygonfhtwGufaMumifhjzpfonfhtwGuf

enf;ynm vdktyfvsuf&Sdonf[k od&Sd&ygonf/ xdkYjyif

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

78

Page 35: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

om;a&udk a&mif;cs&mwGif tcsyfvdkufa&mif;csjcif;

jzpfaMumif;od&Sd&ygonf/ rdrdwdkYEdkifiH\ om;a&tcsyf

rsm;udk tjcm;EdkifiHrsm;rS value added &oGm;aMumif;

vnf; od&SdcJh&ygonf/ xdkYjyif twdktp tao;trTm;

om;a&rsm;udk jynfwGif;zdeyfvkyfief;rsm;twGuf

a&mif;csygonf/ ,cktcsdeftcgwGif om;a&tpm;

w½kwfrS aps;EIef;csKdomonfh zdeyfatmufcHrsm; 0ifa&muf

vmonfhtwGuf jynfy0,fvdktm;a&m? jynfwGif;

0,fvdktm;yg tvGefenf;onfhtwGuf vkyfief;rsm;

taejzifh t½HI;ay:vsuf&Sdojzifh qufvuf &yfwnf

vkyfudkif&ef tcuftcJrsm; BuHKawGUae&ygonf/ odkY

jzpfí ¤if;wdkYtaejzifh vkyfief;rsm; qufvuf&yfwnf

Edkif&eftwGuf trsm;pkrS acs;aiGydkrdkvG,fulpGm &,lEdkif

ap&efjznfh qnf;ay;jcif;?enf;ynm&,lvdk jcif;

(puf,EÅ&m; r&Sd^ Innovation^ value added^ mech

anism)?aps;uGuf&SmazGwifydkYjcif;qdkif&m tultnD

ay;jcif;ESifh labor charges tcuftcJjzpfjcif;wdkYudk

ajzMum;cJhygonf/

4/ zdeyfvkyfief;zdeyfvkyfief;trsm;pkonf 0,fvdktm;rSm

wpfESpfxufwpfESpfenf;vmygonf/ w½kwfzdeyfrsm;

aps;csKdompGmjzifh aps;uGuftwGif;odkY a&muf&Sdvm

ojzifh jrefrmh½dk;&mom;a&zdeyfrsm; 0,f,lrItm;enf;

vmjcif;? zdeyfvkyfief;onf tcsdef,lNyD; tEkpdwfvkyf

udkif&onfhvkyfief;jzpfojzifh ,if;zdeyfvkyfief;twGuf

vkyfom;&Sm;yg;rIrsm; BuHKawGUae&ygonf/ odkYjzpfí

¤if;wdk Ytaejzifh trsm;pkrS acs;aiG ydkrdk vG,fulpGm

&,lEdkifap&ef jznfhqnf;ay;jcif;? enf;ynm&,lvdkjcif;?

aps;uGuf&SmazGwifydkYjcif;qdkif&m tultnDay;jcif;

wdkYudk ajzMum;cJhygonf/

5/ qDvkyfief;jrif;jcHNrdKUe,f&Sd qDvkyfief;trsm;pkrSm 0,fvdk

tm;enf;onfhtwGuf vkyfief;udk (12) vvkH; rvnf

ywfEdkifjcif;? e0vDom vkyfudkifjcif;ESifh vkyfief;&yfqdkif;

jcif;ponfjzifh awGU&Sd&ygonf/ ukefMurf;taejzifh

vnf; jynfywifydkYrSkrsm;&SdouJhodkY ukefacsmtaejzifh

vnf; jynfy wifoGif;rIrsm;jzifh BuHKawGUae&ygonf/

ukefMurf;&&Sd&mwGifvnf; t&nfaoG; jynfh0rIrsm;

r&&Sdonfhtjyif jynfywifydkrIaMumifh vkHavmufpGm

vnf; 0,f,lr&&Sdyg/ ukefacsmtaejzifhvnf; jynfy

rSwifoGif;onfh pm;tkef;qDrSm aps;EIef;csKdomojzifh

0,foltrsm;pkrSm aps;EIef;wpfckwnf;udkom Munfhum

0,f,lpm;okH;juygonf/ tb,faMumifhqdkaomf

jrefrmEdkifiH&Sd trsm;pkrSm omrefvlwef;pm; qif;&JMu

ojzifh aps;EIef;oufomonfh pm;tkef;qDudkom okH;pGJ

Muygonf/ ,if;vkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf

acs;aiGydkrdkvG,fulpGm &,lEdkifap&ef jznfhqnf;ay;jcif;?

ukefMurf;&&SdrIESifh aps;uGuf&SmazGwifydkYjcif;qdkif&m

tultnDay;jcif;wdkYudk ajzMum;cJhygonf/

,if;vkyfief;trsm;pkwGif vkyfudkifMuonfh

tvkyform;trsm;pkrS uRrf;usif vkyfom;rsm;jzpfMu

ygonf/ xdkodkY uRrf;usifvkyfom;rsm;jzpf&eftwGuf

vnf; tvkyfoifb0rS pwifum ESpfaygif;rsm;pGm

vkyfudkifrSm uRrf;usifvkyfom;jzpfjuygonf/ ,if;

vkyfief;rsm;wGif a'otwGif; uRrf;usifvkyfom;

&Sm;yg;rIrsm; BuHKawGUae&ygonf/ uRrf;usifvkyfom;

rsm;taejzifh jynfwGif;vkyfcxuf ydkrdkrsm;onf jynfy

EdkifiHrsm; (rav;&Sm;EdkifiHESifh udk&D;,m;EdkifiH) rsm;odkY

oGm;a&mufvkyfudkifonf[k od&Sd&ygonf/ ,if;vkyf

ief;rsm;\ ukefjurf;t&if;tESD;rsm;ojzifh wpfEdkifwpf

ydkifvkyfief;zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf acs;aiGydkrdkvG,f

ulpGm &,lEdkifap&ef jznfhqnf;ay;jcif;ESifh a'otwGif;

uRrf;usifvkyfom;&Sm;yg;jcif;wdkYudk ajzMum;cJhygonf/

6/ oeyfcg;vkyfief;oeyfcg;onf jrefrmh½dk;&mtrGatESpf"avh

wpfckvnf;jzpfygonf/ oeyfcg;vkyfief;taejzifh

t&nftaoG;ppfaq;onfhtzGJUrS oeyfcg;wkH;tacguf

rsm;udk "m;jzifh ckwfxpfrnfhtpm; pufud&d,mjzifh ckwf

xpfonfh puf,EÅ&m;tokH;jyKvdkjcif;? oeyfcg;udk

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

79

Page 36: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

&GHUjzifha&mpyf&mwGifvnf; "mwfcGJppfaq;onfh vuf

rSwfjyapvdkjcif;? oeyfcg;tpdktESpfrsm;udk ykHpHcGufxJ

odkYxnfh&mwGif vufjzifh jyKvkyfjcif;xuf pufud&d,m

rsm;jzifh tokH;jyKvdkjcif;? jyKvkyfNyD;onfh oeyfcg;udk

obm0aeESifh av tajcmufcHjcif;xuf pufud&d,m

rsm;jzifh jyKvkyfvdkjcif; ponfhtcuftcJrsm;twGuf

enf;ynmtultnDvdktyfjcif;rsm; awGU&Sd&ygonf/

oeyfcg;vkyfief;&Siftaejzifh t&nftaoG;jynfhrD

tEÅ&m,fuif;pifap&ef ppfaq;rIrsm;twGuf ¤if;wdkY

taejzifh vdkufemaqmif&Gufvdkaomfvnf; enf;ynm

tultnDay;jcif;rsm; r&Sd[kod&S d&ygonf/ ,if;

vkyfief;rsm;taejzifh enf;ynmtultnD ay;apvdk

jcif;udk ajzMum;cJhygonf/

7/ oHyef;^oHwHcg;ESifU wGifukefvkyfief;,if;vkyfief;trsm;pkwGif vkyfudkifMuonfh

tvkyform;trsm;pkrS uRrf;usif vkyfom;rsm;jzpfMuyg

onf/ xdkodk Y uRrf;usifvkyfom;rsm;jzpf&eftwGuf

vnf; tvkyfoifb0rS pwifum ESpfaygif;rsm;pGm vkyf

udkifrSm uRrf;usifvkyfom;jzpfMuygonf/ ,if;vkyfief;

rsm;wGif a'otwGif; uRrf;usifvkyfom;&Sm;yg;rIrsm;

BuHKawGUae&ygonf/ uRrf;usifvkyfom;rsm;taejzifh

jynfwGif;vkyfcxuf ydkrd krsm;onf jynfyEdkifiHrsm;

(rav;&Sm;EdkifiHESifh udk&D;,m;EdkifiH) rsm;odkh oGm;a&muf

vkyfudkifonf[k od&Sd&ygonf/ ,if;vkyfief;rsm;\

ukefMurf;t&if;tESD;rsm;ojzifh wpfEdkifwpfydkifvkyfief;

zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf acs;aiGydkrdkvG,fulpGm &,lEdkif

ap&ef jznfhqnf;ay;jcif;ESifh a'otwGif; uRrf;usif

vkyfom;&Sm;yg;jcif;wdkYudk ajzMum;cJhygonf/

8/ puf,uúef;vkyfief;0rf;wGif;NrdKUe,ftwGif; ukefxkwfvkyfrI vkyfief;

trsm;pkrSm puf,uúef;vkyfief;udk vkyfudkifMuygonf/

puf,uúef;vkyfief;rsm;taejzifh csnfxnf (vkHcsnfESifh

ykqdk;) rsm;udk ,ufvkyfvsuf&Sdygonf/ ,ckESpfrSm

vkyfief;taejzifh 0,fvdktm;aES;jcif;? ukefMurf; aps;

BuD;aeaomfvnf; t½IH;ray:ao;bJ t&if;omom

jzifh jrwfqJtajctae jzpfay:aeonfudk od&SdcJh&yg

onf/ tm;enf;csuftaejzifh a'otwGif; uRrf;usif

vkyfom;xuf ukefxkwfvkyfrIyrmP (wpfEdkifwpfydkif

puf,ufuef;vkyfief;rsm;pGm NrdKUrESifh aus;vufrsm;

wGif wnfaxmifEdkifMu)rsm;jym;rIrsm; awGU&Sd&ygonf/

odkY&mwGif aemufrSwnfaxmifonfh aiGaMu;wwfEdkif

aom puf,uúef;vkyfief;rsm;onf uRrf;usifvkyfom;

rsm;\ tm;enf;csuf (aiGaMu;vdktyfjcif;)udk apmifh

MunfhNyD; vuf&Sdvkyfief;&SifxHrS BudKwif,lxm;cJhaom

aiGyrmPxuf ausmfvGefNyD; rufvkH;ay; ac:,lonfh

twGuf vkyfom;rsm;taejzifh ae&mopfqDodkY ajymif;

a&TUoGm;Muygonf/ xdktcsdefwGif vkyfief;&Sifrsm;

taejzifh azmufonf&Sdaeaomfvnf; vkyfom; tcuf

tcJaMumifh ukefxkwfvkyfrIyrmPr&Sdjcif;? ukefMurf;

ypönf;rsm;udkvnf; tcsdeftwdkif;twmwpfckxd apmifh

qdkif;NyD; &if;ESD;jr§KyfESHMu&ygonf/ tcsKdUvkyfief;rsm;wGif

vkyfom;rsm;taejzifh tvkyf&Sifrsm;xHrS BudKwifaiGrsm;

rqyfbJ wjcm;wpfNrdKUwpf&GmodkY ajymif;a&TUvkyfudkif

aeolrsm;aMumifh tvkyf&Sifrsm;onf tvGwfacs;aiG

rsm;twGuf twdk;ESifh t&if;ay;qyfaeaomfvnf;

wpfzufwGif xkwfvkyfrIr&SdonfhtwGuf 0ifaiGr&bJ

'ku©rsm;ESifh BuHKBudKufMu&NyD; vkyfief;rsm;&yfqdkif;&

onftxd awGU&SdcJh&ygonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

80

Page 37: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

puf,uúef;rsm;wGif vkyfudkifMuonfh tvkyf

orm;trsm;pkonf pmroifcJh&olrsm;ESifh rlvwef;

ynmtqifh&Sdoltrsm;pkom jzpfMuygonf/ ¤if;wdkY\

toufudkrod&SdouJhodkY pOf;pm;awG;ac:ÓPfvnf;

enf;yg;Muygonf/ 0rf;wGif;NrdKUe,fa'otaejzifh

csnfxnfvkyfief;onf t"du toufarG;0rf;ausmif;

vkyfief;vnf;jzpfonfhtwGuf rnfolwpfOD;wpf

a,mufrQ vkyfief;&Sifu oifwef;ay;cJh&jcif;rsKd;r&Sdyg/

tcsKdUuav;i,frsm;onf touf (8) ESpfavmuf jzifh

vkyfudkifaeonfholrsm;vnf;&Sdygonf/ NcHKikHokH;oyf

rnfqdkvQif tvkyf&Sifrsm;uvnf; Business Ethnic

r&SdouJhodkY tvkyform;rsm;udkvnf; Department of

Labor wGif w&m;0if pm&if;oGif; rcefYxm;onfhtwGuf

jyóemrsm;BuHKcsdefwGif tvkyform;Oya'r&Sdojzifh

ajz&Sif;&ef cufcJrIrsm; BuHKawGU&vsuf&Sdygonf/

9/ qefpufqefpufvkyfief;rsm;udk jrif;jcHNrdKUe,fwGif

aumuf,l&efryg&Sdaomfvnf; 0rf;wGif;NrdKUe,f aus;

vufrsm;wGif erlemvkyfief;rsm;udk oGm;a&mufaumuf

,lcJhygonf/ ,cktcsdeftcgwGif qefpufvkyfief;

trsm;pkonf vkyfief;tajctaeraumif;awmhbJ

&yfqdkif;onfhvkyfief;rsm;&Sd ouJhodkY e0vDomvkyfudkif

onfhvkyfief;rsm;vnf; awGU&SdcJ h&ygonf/ t"du

taMumif;t&if;rSm enf;ynmzGHUNzdK;vmonfhtwGuf

w½kwfqefpufrsm;0ifvmonfhtwGuf ,cifjrefrm

jzpf qefpufrsm;u r,SOfEdkifawmhjcif;jzpfygonf/

,if;enf;ynmtopfjzifh 0ifvmonfh w½kwfqefpuf

vkyfudkif&ef vQyfppfrD;&&Sd&efrSm t"dujzpfygonf/

aus;vuftrsm;pkwGif vQyfppfrD; r&&SdonfhtwGuf

rd½dk;zvm;qefpufjzifh wpfEdkifwpfydkif vkyfudkifvsuf&Sd

ygonf/ w½kwfqefpufjzifh vkyfudkifvQif vltiftm;

odyfrvdkjcif;(ausmufp&pfcJ? zGJ? qefuGJ? pyg;cGHrsm;udk

pufrS atmfwdkcGJay;jcif;)ESifh qef\ t&nftaoG;

aumif;rGefjcif;(qefrSm jzLazG;aejcif;) wdk YaMumifh

0,folrsm;rSvnf; BudKufESpfoufMuygonf/ 2017

ckESpfwGif ukef;Murf;aps;BuD;NyD; ukefacsm aps;usaeonfh

twGuf ta&mif;t0,fat;NyD; vkyfief;vnfywfrI

tajctaeraumif;aMumif; od&SdcJh&ygonf/

10/ w&m;r0ifvkyfief;rsm; (Informal),ck MSME ppfwrf;aumuf,lonfhtcg

vkyfief;ao;i,faom informal rsm;\ ukefxkwfvkyfrI

yrmPrsm;onfw&m;0ifvdkifpif&Sdonfh rkefYvkyfief;

BuD;rsm;\ ukefxkwfvkyfrIyrmPxuf ydkrdkjrifhrm;ae

onfudk od&SdcJ h&ygonf/ ,if;tcsufrSm Informal

vkyfief;rsm;onf tcGefvnf;rod? vdkifpifcvnf;

ray;aqmif&onfhtwGuf ¤if;wdk Y\ xkwfvkyfrI

yrmPESifh 0ifaiGrsm;udk trSefwdkif; ajzMujcif;aMumifh

jzpfygonf/ ,if;vkyfief;trsm;pkrsm; &yfwnfEdkif&ef

ESifh zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf t"du vdktyfcsufrSm

acs;aiG ydkrdkvG,fulpGm &,lEdkifap&ef jznfhqnf;ay;jcif;

ESifh aps;uGuf&SmazG wifydkYjcif;qdkif&m tultnDay;jcif;

wdkYudk ajzMum;cJhygonf/

ed*kH;MSME ppfwrf;aumuf,ljcif;onf jrefrm

EdkifiHwpfEdkifwpfydkif tao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;

a&;vkyfief; (ukefxkwfvkyfrI) wdkY\ pD;yGm;a&;pm&if;

tif;trSefrsm; r&&Sdaomfvnf; ,if;vkyfief;rsm;\

tm;enf;csuf^tm;omcsufrsm;udk od&SdcJh&ygonf/

rdrdwdkY ajrjyiftajctae uGif;qif;aumuf,l&&SdcJhonfh

,if;ppfwrf;rS EdkifiHawmfwGuf vdktyfaom oufqdkif

&m rl0g'rsm;csrSwf&ef udef;*Pef;tcsuftvufrsm;

jzifh yHhydk;ay;EdkifrnfjzpfaomaMumifh tusKd;aus;Zl;&&Sd

onfh ppfwrf;wpfckjzpfygaMumif; jrif;NcHNrdKUESif h

0rf;wGif;NrdKUe,frsm;rS MSME ppfwrf; tawGUtBuHK

A[kokwrsm;udk a&;om;wifjytyfygonf/

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

81

Page 38: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

EIwfajymordkif; (Oral History)qdkonfrSm

yk*¾dKvfwpfOD;wpf a,muf\ EIwfrS ajymqdkcsufrsm;ukd

jzpfap? vlwpfpk\ tjyeftvSef ajymqdk aqG;aEG;csuf

rsm;udkjzpfap toHoGif;wdwfacG? pD'D? 'DAGD'Drsm;jzifh

zrf;,lí odrf;qnf;xm;aom armffuGef;rsm;udk qdk vdkyg

onf/

82

Page 39: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

vlyk*¾dKvfwpfOD;wpfa,muf[kqdk&mü txl;

ojzihf EdkifiH\trsKd;om; acgif;aqmifBuD;rsm;? trsKd;

om; vIyf&Sm;rI (odkYr[kwf) vGwfvyfa&;wdkufyGJrsm;wGif

udk,fwdkifyg0if vIyf&Sm;cJholrsm;udk qkdvdkygonf/ vl

wpfpk\ tjyeftvSefaqG;aEG; ajymqdkcsufrsm;? tpdk;&

Xme tzGJUtpnf;rsm;\ vkyfief;aqmif&GufpOf ajymqdk

aqG;aEG;csufrsm; yg0ifygonf/ (Oyrm -vkHNcHKa&;ESifh

tkyfcsKyfrIaumfrwD trsKd;om;nDvmcH udk,fpm;vS,f

rsm;\ aqG;aEG;csufrsm;? jynfaxmifpknDvmcH

aqG;aEG;csufrsm;? jynfolYvTwfawmf tpnf;t a0;

aqG;aEG;csufrsm; jzpfygonf/)

EdkifiHacgif;aqmifrsm;\ rmefygaomajymqdkrI

rdef YcGef;rsm;onf vli,frsm;twGuf twk,lzG,f?

tm;uszG,fjzpfNyD; ZmwdaoG;Zmwdrmefudk wuf<uap

onf/ rsKd;cspfpdwf? EdkifiHcspfpdwfrsm;udk arG;zGm;aponf/

tmZmenfacgif;aqmif AdkvfcsKyfatmifqef;onf

ausmif;om;b0rS ppfaoemywdcsKyfESifh trsKd;om;

acgif;aqmifBuD;jzpfvmonfhtxd wdkif;jynfvGwfvyf

a&;twGuf aeYrem;? nrtm; judk;yrf;aqmif&GufcJh

onf/ jynfolrsm;odkYvnf; rl0g'rsm;? ñTefMum;csufrsm;?

owday;csufrsm;? yefMum;csufrsm; yg0ifonfh rdefY

cGef;rsm;udk ajymMum;oGm;cJhonf/ AdkvfcsKyfajymMum;

cJhaom vrf;ñTefrSmMum;csufrsm;onf wdkif;&if;om;

jynfolrsm;\ ESvkH;om;wGif euf½dIif;pGm udef;atmif;

vsuf &Sdygonf/ þuJhodkY EdkifiHacgif;aqmifBuD;rsm;\

rdefYcGef;rsm;? aqG;aEG;csufrsm;onf ordkif;wefzdk;&Sd

armfuGef;rsm;jzpfouJhodkY acwftqufqufudk,fwdkif

yg0ifvIyf&Sm; aqmif&GufcJhMuaom yk*¾dKvfrsm;\ tawGU

tBuHKrsm;tm; ajymMum;aom EIwfajymordkif; (Oral

History) rsm;onf EdkifiHwpfEdkifiH\ ordkif;rSwfwrf;

jyKpk&mwGif wefzdk;&Sdaom armfuGef;rsm; jzpfygonf/

jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf? umuG,fa&;

0efBuD;Xme? wyfrawmfumuG,fa&; OD;pD;csKyf AdkvfcsKyf

BuD;apmarmifu jrefrmhordkif;jzpf&yfrSef a&;om;jyKpk

a&;udpöESifh ywfoufí okH;oyfwifjyonfrSm ]ordkif;

jyKpk&mwGif a&SUaemufpOfqufrjywfjyKpkrS tusKd;

taMumif; qufpyfrnf[k uRefawmf,kHjunfaMumif;

uRefawmftxufwGif ajymcJhNyD;jzpfygonf/ þwGif

a&&SnfjyKpk&rnfh tydkif;ESifh vwfwavmjzpfysufcJhonfh

jzpf&yfrSefrsm;udk wdkif;&if;om;jynfolrsm; od&Sdap&ef

tcsuftvuf trSefrsm;udk tajccHí tusOf;csKH;jyKpk

oifhonfhtydkif;[lí &Sdoifhonf[k xifjrifygonf/

xdkodkY ajym&jcif;rSm vGwfvyfa&;&,lcJhonfhtcsdefrS

,aeYtcsdeftxd ordkif;jyKpk&mwGif a&;om;xm;onfh

taxmuftxm;pm&Gufrsm;? ypönf;taxmuftxm;

ay:wGif jyKpk&jcif;&Sdonf jzpfouJhodkY a&;om;xm;jcif;

r&Sdaom um,uH&Sifrsm;om od&SdajymqdkEdkifaom

taMumif; tcsufrsm;vnf; rsm;pGm&SdEdkifjcif;aMumifh

jzpfygonf/ t*Fvdyf vufatmuf&SdpOf EdkifiHa&;

aqmif&GufcJhonfh yk*¾dKvfBuD;rsm;? wyfrawmf\ ADZ

rsKd;aph0ifrsm;jzpfMuonfh &JabmfokH;usdyf0ifrsm;? touf

xif&Sm;&SdaeqJtcsdefwGif a&;om;xm;jcif; r&Sdonfh

jzpfpOfrsm;udk rSwfrdoa&GUajymjyapNyD; ordkif;taxmuf

txm;tjzpftjref &,ljyKpk&ef vdktyfaeonf[k

xifjrifygonf}[lí jzpfygonf/

]wdkif;&if;om;vlrsK d;rsm;ta&;ESif h 1947

tajccH Oya'} udka&;om;jyKpk&mwGif ordkif;qdkif&m

taxmuftxm;tcsuftvufrsm;ESifh ordkif;0if

"mwfykH rsm;udk pkaqmif;í taxmuftxm;rsm;pGmwdkYrS

ta&;ygaompmydk'ftcsKdUudk aumufEkwfí udk;um;

azmfjycJhonf htjyif jrefrmordkif;wGif udk,fwdkifyg0if

vIyf&Sm;aqmif&GufcJholrsm;teuf toufxif&Sm;

yk*¾dKvfBuD;rsm;udk twwfEdkifqkH;vufvSrf;rDoa&GU

awGUqkHar;jref;rSwfwrf;,lí aqmif&GufcJhMuygonf/

EdkifiHwpfEdkifiH? vlrsKd;wpfpk? tzGJUtpnf;wpfck

pwifjzpfay:vmonfESifh rSwfwrf; [lonf &SdpjrJ jzpf

ygonf/ rSwfwrf;[lonf aemifvmaemifom;rsm;

rSDjirf;udk;um;&ef odrSwfp&mwpfckjzpfjyD; pOfquf

rjywf vufqifhurf;Edkif&ef vdktyfygonf/ ordkif;

rSwfwrf;wpfckonf EdkifiHwpfEdkifiH? tzGJUtpnf;wpfck

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

83

Page 40: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

\ aqmif&Gufcsufudk rD;armif; xdk;jyEdkifaom jy,k*f

wpfckjzpfygonf/ rSwfwrf;armfuGef;taxmuftxm;

rsm;udk rysuf rpD; vkHNcHKpGm xdef;odrf;xm;Edkifjcif;onf

EdkifiHwpfEdkifiH\ *kPfodu©mudk azmfaqmifjcif; jzpfyg

onf/

trsKd;om;rSwfwrf;rsm; armfuGef;wdkufonf

pwifwnfaxmifpOfuyif trsKd;om;a&;udk a&SU½I

vsuf rSwfwrf;rsm; &,lpkaqmif;jcif;vkyfief;udk

aqmif&Gufí edkifiHawmf\ EdkifiHa&;? tkyfcsKyfa&;?

vlrIa&;? pD;yGm;a&;? ordkif;qdkif&m taxmuftxm;

rSwfwrf;rsm;? pmcsKyf? pmcRefvTmrsm;? jrefrmEdkifiH

jyefwrf;rsm;? ordkif;0if&Sm;yg;pmtkyfrsm;udk xdef;odrf;

xm;&Sdygonf/ xdktjyif armfuGef;rsm;tm; rSwfwrf;

wif½dkuful;xm;onfh rdkufc½dkzvif? rdkufc½dkzpfcsfrsm;?

rSwfwrf;"gwfykHrsm;? EIwfajymordkif; (Oral History)

toHzdkifrSwfwrf;rsm; jzpfonfh EdkifiHacgif;aqmifrsm;\

rdefUcGef;rsm;? aqG;aEG;csufrsm;tm; puúLr[kwf

armfuGef; (Non Paper Archives)tjzpf xdef;odrf;xm;

&Sdygonf/

xdktjyif EdkifiHawmf\ EdkifiHa&;? tkyfcsKyfa&;?

vlrIa&;? pD;yGm;a&;? ordkif;qdkif&m ynm&yfqdkif&m

e,fy,ftoD;oD;wGif tawGUtBuHK&Sdaom yk*¾dKvfrsm;

ESifh awGUqkHí EIwfajymordkif; (OralHistory) jyKvkyfjcif;

jzifh toHzdkifrSwfwrf;rsm; &,lpkaqmif;jcif; vkyfief;udk

aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/ rdrdwdkYOD;pD;Xmetaejzifh

jynfaxmifpk 0efBuD;Xmersm;? Xmeqdkif&mrsm;wGif

wm0ef,laqmif&GufcJhonfh yk*¾dKvfrsm;ESifhawGUqkHí

vkyfief; tawGUtBuHKrsm;tm; EIwf ajymordkif; (Oral

History) jyKvkyfjcif;jzifh toHzdkifrSwfwrf;rsm;udk &,l

pkaqmif;vsuf &Sdygonf/

EIwf ajymordkif; (Oral History)rsm;onf wefzdk;

rjzwfEdkifaom rl&if;ordkif; taxmuftxm;rsm; jzpf

ygonf/ ,if;wdkUonf armfuGef;wdkufwGif odrf;qnf;

xm;aom armfuGef;rsm;udk NyD;jynfhpkHatmifaomfvnf;

aumif;? aemufqufwGJtaejzifhaomfvnf;aumif;

jznfhqnf;ay;Edkifrnfjzpfygonf/ armfuGef;qdkif&m

pkaqmif;rItwGuf wefzdk;&Sdonfh taxmuftuljzpf

um EdkifiHawmf\ EdkifiHa&;? tkyfcsKyfa&;? pD;yGm;a&;?

vlrI a&; ajymif;vJrIrsm;ESifh ordkif;aMumif;rsm;udk ay:

vGifxif[yfapygonf/

odkUjzpfygí EdkifiHawmftpdk;& tzGJUtpnf;rsm;?

jynfaxmifpk0efBuD;Xmersm;ESifh ordkif;qdkif&m? ynm

&yfqdkif&me,fy,ftoD;oD;rS todynm&Sif twwf

ynm&Sifrsm;taejzifh rdrdwdkY aqmif&GufcJhonfh vkyfief;

tawGUtBuHKrsm;tm; ordkif;armfuGef;wifEdkif&ef trsKd;

om;rSwfwrf;rsm;armfuGef;wdkuf OD;pD;Xme\ EIwfajym

ordkif; (Oral History) tpDtpOfwGif yl;aygif;yg0if

aqmif&Gufjcif;jzifh jrefrmEdkifiH\ordkif;aMumif;twGuf

EIwfajymordkif;rsm;rS oufaownfEdkifMuygap[k

qE´jyKwifjyvdkufygonf/

udk;um;/ wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;ta&;ESifh 1947

tajccH Oya'

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

84

Page 41: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

]]uRefawmfhom;u t&rf;vnfaeNyD/touf

u 3 ESpfrjynfhao;bl;/ zkef;eJY *drf;awGbmawGawmif

aqmhwwfaeNyD}}

]][kwfvm;/ awmfawmfvnfaeNyDyJ/ tdrfu

uRefrorD;u ykdvnfw,fawmif ajymvkdY&w,f/ olqkd

zkef;vnf;qufwwfaejyD/ tifwmeufvnf; Munfh

wwfaeNyDav}}

½kH;rSm uRefawmfhvkyfazmfukdifzuf tpfukdeJY

tpfru olwkdYom;orD;awG vnfaMumif;? wwfaMumif;

ukd tjyeftvSef<um;vkH;xkwfaeMujcif;jzpfonf/

olwkdUpum;oHawGukd em;axmiftNyD;rSm uRefawmfh

acgif;xJ tawG;rsm;pGm0ifvmcJhonf/

85

Page 42: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

tckacwfuav;awG t&G,fa&muf jrefvm

wmuwpfykdif;? 'gukdrdbawGu pepfwus tkyfxdef;rI

r&SdbJ zkef;wpfvkH;? wufbvuf (Tablet)wpfvkH;ay;NyD;

vTwfxm;ygu uav;awG b,fvkdjzpfvmMurvJ/

'Dvkdt&G,fav;awGu twkjrif twwfoif BuD;jyif;

vmwmyJjzpfNyD; trSm;trSef? taumif;tqkd;ukd cGJjcm;

EkdifOD;rnfr[kwfay/ xkdYjyif enf;ynm&JU ab;xGuf

qkd;usdK;awGjzpfonfh t&G,frwkdifcif rsufrSefwyfqif

&jcif;? tm½kHaMumtm;enf;jcif;? txkdifrsm;NyD; tm;tif

csdeJY jcif;? ukd,fcE¨m aoG;auG;usHKvSDjcif;wkdYukdvnf;

BuHKawGUEkdifonfh tEÅ&m,fawG&Sdayonf/

trSefawmh rdbawGtaeeJU 'Dvk dt&G,f

ra&mufao;onfh uav;i,fawG? todÓPf r&ifh

usufEkdifao;onfh uav;i,fawGukd tifwmeufay;

okH;jcif;? Nidrfae&ifNyD;a&m zkef;tokH;jyKcGifhay;xm;jcif;

rsKd;ukd owdjyKqifjcifoifhygonf/ wu,fawmhvnf;

tckacwf rdbawmfawmfrsm;rsm;u 'g[m tEÅ&m,fvkdY

r,lqMuawmhbJ *kPf,lp&mvkdY vGJrSm;pGm ,lqaeMu

avonf/

'DvkdeJY wpfOD;wpfa,mufcsif;pD&JU xifjrif

,lqcsuf (perception) vGJrSm;&muae vlUtzGJUtpnf;

wpfckvkH;\ xifjrif,lqcsuf (paradigm) rsm;vnf;

vGJrSm;ukefMuygonf/ xkdrSwpfqifh yg&m'kdif;rsm; edrfhus

rI (paradigm deficit) jzpfvm&ygonf/

pma&;olwkdY i,fpOfuqkd tkdifwDenf;ynm

awGaumif;pGm rzGHUNzdK;rwkd;wufao;onfhtwGuf

,if;\ aemufqufwGJaumif;usdK;qkd;usdK;rsm;ukd odyf

rcHpm;cJh&yg/ ausmif;aeonfht&G,f 1993 ckESpfrsm;rS

onf wuúokdvfynmroifMum;ciftcsdef (2005)

txd &GmrSm BudK;zkef;awmif r&SdcJhovkd tjzLtrnf;wDAGD

(black and white television) av;awGom &SdcJhonf/

umvmwDAGD&SdonfholqkdvkdY AD'D,kd½kHykdif&SifwpfOD;om

&SdcJhonf/ nbufawG apmapm tdyf,m0ifavh&SdMu

onf/ rsm;aomtm;jzifh uav;i,fawGukd vlBuD;rdb

awGu ntdyf,m0ifykHjyifawG ajymjyavh&Sdonf/ a&T,kef

ESifh a&Tusm;ykHjyif? ,kHESifhvdyfykHjyif? aumufuspfaom

ajracG;taMumif;? ½kd;ajzmifhaom opfckwform;ykHjyif

tp&Sdojzifh vli,fawG tysif;ajyapzkdUeJU vdr®ma&;jcm;

&SdapzkdY ykHjyifawGajymqkdqkH;rcJhBuonf/

tazh&JU ÓPftajrmftjrifBuD;rm;rIaMumifh

vnf; pma&;olwkdUuav;wpfokduf pmzwf0goemygcJh

Muonf/ i,fpOftcguwnf;u pmzwf0goemyg

atmif avhusifay;cJhonf/ a&TaoG;? awZ? rkd;aomuf

yef;? jr0wD? rPdaZmw? jrwfr*Fvm pmapmif ponf

jzifh uav;awGpdwf0ifpm;Ekdifonfh ÓPf&nfvnf;

rDrnfh pmtkyfpmayawGukd 0,f,lumol\wynfhawG

ukd zwfapcJhonf/ vufOD;q&mvnf;jzpf rlvwef;

ausmif;tkyfq&m aus;Zl;&SifzcifBuD;\ aus;Zl;rsm;u

BuD;rm;vSaypG/

tazhwynfhawG awmfawmfrsm;rsm; ynm

wwfbGJU&awGjzpfum avmuaumif;usdK; tvSqifae

MuNyDjzpfygonf/ tenf;i,faom pkef;jyL;av;awG

uvGJvkdYaygh/ wcsdKUvnf; rdbcsdKUwJhvkdY rwwfomwJh

tqkH; ausmif;xGufvkduf&jyD;wcsdKUus ukd,fwkdifu

ynmrvkdcsifawmh wpf0ufwpfysufeJU ausmif;xGuf

vkdufBuonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

86

Page 43: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

acwfum;t&Sdeft[kefrysuf wkd;wufaeyg

onf/ okdUaomf vlwkdY\ todÓPfrsm;um; vkdufyg

wkd;wufrvmyg/ qifjcifwkHw&m;awG uif;rJhvmMu

onf/t,kHvG,fvmMuonf/ pmempdwfawG enf;yg;

vmMuonf/ wpfa,mufu wpfckckvkyfr,fqk d

aemufwpfa,mufu raumif;ajymzkdY 0efrav;Mu

awmh/ yl;aygif;aqmif&GufrI tm;enf;vmBuonf/

tpkd;&½kH;XmeawGrSmjzpfjzpf? yk*¾vduvkyfief;awGrSm

jzpfjzpf? vltzGJUtpnf;wpfckvkH;rSm pnf;vkH;nDnGwfrI

NydKuGJaeMuonfukd pdwfraumif;zG,f&m awGUjrifae

&avonf/

pepfqkd;atmufrSm &SifoefBuD;jyif;cJh&NyD;

pDrHcefYcGJrItvGJrsm;aMumifh ynma&;pepf ysufpD;cJh&

onf/ tqifhedrfhynma&;aMumifh todÓPfcsdKwJhrI

(knowledge deficit) jzpfukefonf/ pm;0wfaea&;

usyfwnf;rIaMumifh ynmroifEkdif? ynmrwwf/enf;

ynmawGukd ZdrfcHwJhae&meJY tysif;ajyzkdYtwGufom

tokH;csNyD; pmrzwfBuawmh wpfckckqkd t,kHvG,f

ukefonf/ tusdK;quftaejzifh xpfceJ&Sd qJqkd &efjzpff

Muonf/ wpfa,mufeJY wpfa,muf taumif;rjrif

MuawmhbJ tqkd;oHo&m (vicious cycle)xJ vnf

ukefBuonf/

tm;vkH;yJod&SdMuonfhtwkdif; tpkd;&tae

jzihf ,aeYtcsdeftcgwGif Nidrf;csrf;a&;&&SdzkdYtwGuf

tifwkduftm;wkduf vkyfaqmifaeygonf/ oufqkdif

&mtzGJUtpnf;toD;oD;uvnf; yl;aygif;yg0ifaqmif

&GufaeMuonf/ jynfolwpfa,muftaejzifh aomf

vnf;aumif;? EkdifiH h0efxrf;wpfOD;taejzifhaomf

vnf;aumif; ppfrSefaom Nidrf;csrf;a&;&&SdzkdY arQmfvifh

rdonf/ Nidrf;csrf;a&;&rS ppftokH;p&dwfawG avQmhcsEkdif

rnf jzp fovk d ? pp fab;oif ha'oawGtwGuf

ukefusrnfh bwf*sufawGukd wkdif;jynftwGufta&;

BuD;vkdtyfonfh ynma&;ESifh usef;rma&;u@awGrSm

wkd;jr§ifhokH;pGJEkdifrSmr[kwfvm;/ 'gukd tpkd;&taeeJY

aumif;aumif;odonfhtwGuf EkdifiHawmf\twkdif

yifcH yk*¾dKvfOD;aqmifNyD; Nidrf;csrf;a&;twGuf txl;BudK;

pm;aeygonf/

pma&;olwkdY jynfolawGtaeeJYvnf; Nidrf;

csrf;a&;twGuf wpfzufwpfvrf;u rulnDEkdifcJh&if

awmif zsufvkdzsufqD; rjyKvkyfoifhyg/ txl;ojzifh

xifa,mifxifrSm; ta&;tom;awG? tjyKtrl tajym

tqkdawGukd ukd,fwkdifvnf; rjyKvkyfoifhovkd wjcm;

olrsm;vkyfonfukd awGUyguvnf; csifhcsdefokH;oyf

,kHMunfMuzkdY tBuHjyKvkdygonf/

wpfOD;wpfa,mufcsif;pDu todÓPfawG

jrifhrm;ae&if aoG;xkd;vIHYaqmfrIawG? oyfvQKdaoG;cJGrI

awGukd aMumufp&mrvkdawmhyg/ 'DhtwGuf pma&;olwkdY

pmzwfzkdYvkdygonf/ rdbawGukd,fwkdifvnf; pmzwf

oifhovkdrdrd&ifaoG;i,fawG pmzwf0goemygatmif?

pmzwfvmatmif jyKvkyfay;oifhygonf/ pmzwfjcif;

jzifh A[kokwawGwkd;yGm;vmNyD; ESvkH;om;awG El;nHhvm

rnf jzpfonf/ tcsif;csif;arwåmw&m;jzifh qufqHvm

Murnf/ wpfOD;ukdwpfOD; ,kHMunfrI&Sd&Sd em;vnfrI &Sd&Sd

jzifhtwlwuG yl;aygif;aqmif&GufMurnfqkdvQif vkyf

ief;rsm;atmifjrifjzpfovkd wkdif;jynfvnf; zGHUNzdK;wkd;

wufvmrnfrSm rvGJ{uefjzpfonf/

wpfa,mufcsif;pD\ todÓPfawG jrifhrm;zkdY

pmzwfzkdYvkdonf/ pmempdwfjzifh wpfOD;ukdwpfOD;az;r

ulnDay;zkdUvkdonf/ okdYrSom wpfa,mufcsif;pD\

xifjrif,lqcsuf (perception) awG aumif;vmrnf/

xkdrS wpfqifh vlUtzGJUtpnf;wpfckvkH;\ xifjrif,lq

csuf (paradigm) rsm;vnf;aumif;vmrnf jzpfonf/

vlrIyg&m'kdif;awG edrfhusaeonfESifhtrQ tcsif;csif;

jiLplapmif;ajrmif;? tjypfwif½Iwfcs? a0zefwkdufckdufae

rnfomjzpfonf/ xkdYaMumifh vlrIyg&m'kdif;awG jrifhrm;

zkdY pmzwfzkdYvkdygonf/ pnf;vkH;nDnGwfrI&SdzkdY pmzwfzkdY

vkdygonf/ rdrd&ifaoG;av;awGeJU aemufrsdK;qufopf

awGtwGuf pmzwfzkdYvkdNyDjzpfaMumif; tav;teuf

xm; wkdufwGef;vkduf&ygonf/

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

87

Page 44: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

jynfolydkifypönf;[laom t"dyÜm,fudk oifodyg

ovm;/ trsm;olig od&SdaeMuonhf jynfolydkifypönf;

onf wdkif;oljynfom;rsm;tm;vkH; oGm;a&muf udkif

wG,f awGYxd tokH;jyKEdkifaomypönf;rsm;[k a,bk,s

tm;jzifh owfrSwfEdkifygonf/ jynfolrsm;u ydkifqdkif

onf[k qdk&m0,f wdkif;oljynfom;rsm; aexdkif&m

ae&m a'o EdkifiHwpfvTm;&Sd ywf0ef;usif? taqmuf

tOD? aetdrf? ½k H;? aps;? upm;uGif;? yef;jcHponfh

ae&mrsm;pGm wGif&Sdaom ypönf;wdkif;onf wdkif;oljynf

om;rsm;ESifh oufqdkifaeonfh jynfolydkif ypönf;rsm;yif

jzpfygonf/

Oya'ynm&yfwGif 1947 ckESpf jynfolydkifypönf;

umuG,fapmifha&Smufa&; tuf Oya't& yk'fr 2(1)

wGif jynfolydkifypönf;qdkonfrSm jrefrmEdkifiHwGif trI

xrf;vsuf&Sdonfh wyfrawmf Munf;? a&? av wyfzGJU

ujzpfap? jrefrmEdkifiHtpdk;&ujzpfap? Oya' wpf&yf&yf

t& zGJUpnf;xm;onfh a'oEÅ&tmPmydkifujzpfap

ydkifqdkifaom tokH;jyK&ef &nf&G,faom ¤if;wdkYudk vTJ

tyfxm;aom odkavSmifypönf;? tokH;taqmifypönf;

ud&d,m(odkY) tjcm;ypönf;wpfckckudk qdkvdkygonf/

tqdkygypönf;rsm;udk cGifhjyKcsufr&bJ vuf0,f

xm;&Sdjcif;? cdk;,ljcif;? tvGJokH;pm;jyKjcif;? tusKd;

zsufpD;jcif;rsm; jyKvkyfygu þOya'yk'fr-6(1)t&

axmif'Pf(7)ESpftxd ta&;,l tjypfay;jcif; cH&

rnfhtjyif iGa'Pfvnf; csrSwfcH&rnfjzpfonf/

xdkodkYqdkav&m ae&mtESHYtjym;&Sd jynfolydkifypönf;

tm;vkH;udk xdef;odrf;apmifha&Smuf&rnfh wm0efonf

vnf; wdkif;oljynfom;wdkif;wGif &Sdayonf/

jynfolydkifypönf;udk wdkif;oljynfom;wdkY rnfodkY

rnfykH xdef;odrf;apmifha&SmufEdkifoenf;/ vltrsm;udk

rpOf;pm;bJxm;OD;? wpfOD;wnf;udk,fwdkif rnfodk Y

xdef;odrf;oifhygoenf;/ rdrdonf 0efxrf;wpfOD;jzpfí

0efxrf;e,fy,frS pwifvdkygonf/ EdkifiHtESHYtjym;

wGif wm0efxrf;aqmifaeaom 0efxrf;rsm;onf

vnf; wdkif;oljynfom; rsm;jzpfay&m jynfolydkifypönf;

xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;onf 0efxrf;wdkif;ESifhvnf;

oufqdkifaeygonf/ 0efxrf;wpfOD;csif;onf rdrdESifh

qufpyfywfoufaeaom ywf0ef;usif? vkyfief;cGif?

taqmuftODpaom jynfolydkifypönf;wdkif;udk udk,f

ydkifypönf;uJhodkYyif wefzdk;xm;wwf&efvdkayonf/

&efukefNrdKUrS ½kH;rsm;tm;vkH;eD;yg; aejynfawmfodkY

ajymif;a&TUvmMuNyDjzpfaomaMumifh 0efxrf;wdkif;onf

vma&mufwm0efxrf;aqmif&ojzifh EdkifiHawmfrS

tdrfaxmifonfrsm;tm; tdrf&mrsm;wGifaeapí

vlysKd? tysKdrsm;udk taqmifrsm;wGif aexdkifapcJhygonf/

0efBuD;Xme½kH;rsm;odkY pDpOfay;onhf BudK^ydkYum;rsm;jzihf

at;csrf;pGm ½kH;wufMu&ayonf/ xdktcg xdef;odrf;

apmifha&Smuf&rIonf ½kH;rsm;wGifomru tdrf&mESifh

taqmifrsm;wGifyg wm0efwpf&yftaejzifh &Sdvmay

onf/ rdom;pktdrf&mrsm; wnfaqmufxm;ykHtaejzifh

88

Page 45: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

txyfjrifh wdkufrsm;jzpf&m qif0ifatmufwGif¤if;?

avScg; twuftqif;avsmufvrf;rsm;wGifvnf;

aumif;? rD;vkH;rsm;udk vrf;rD;jzifh oG,fwef;ay;xm;

onfudk awGU&ygonf/

xdkodk Y vrf;rD;rsm;tm; tcrJhtokH;jyKcGif h ay;

xm;vQif xdktdrf&mwGifaexdkifaom vlwdkif;onf

rDvkH;uRrf;oGm;vRif rD;vkH;tpm;jyefwyfzdkYwm0ef r&Sd

aybl;vm;/ xdk Ytjyif rdrdrDwmcxJrSrygí reuf

rdk;vif;ae&ifawmifrS rD;ydwfjcif;r&SdbJ arhavsmhía&m

aeoifhygovm;/ rdrdoGm;rnfh ywfvrf;wpfavsmufESifh

qif0ifoGm;&mvrf;wpfavsmufudkvnf; oefY&Sif;ae

atmif rvkyfoifhbl;vm;/ opfyifyef;rmefpdkufysKd;zdkYa&m

rvdkaybl;vm;/ xdktodpdwf"mwfonf jynfolydkif

ypönf; xdef;odrf;apmifha&Smuf&ef wm0ef&Sdonf[k ,lq

aom pdwf"mwfyifjzpfygonf/ rdrd wpfudk,fpmvkH

atmif xdef;odrf;EdkifygrS xdkxufydkBuD;us,faom ae&m

udk xdef;odrf;Edkifrnfjzpfygonf/

0efxrf;rsm;onf vkyfief;wm0efrsm;udk tcsdef

jynhf xrf;aqmif&ojzihf ydwf&ufrsm;wGif rdom;pkESihf

at;at;vlvlaevdkMuayvdrhfrnf/ xdkodkYaom tcsdef

rsm;wGif wdkufoefY&Sif;a&;vkyf&? yef;yifpdkufysKd;&jzihf

tcsdefukefonf[k tvkyf½IyfrcHvdkolrsm;vnf; &Sday

vdrhfrnf/ 'gqdkvQifvnf; em;aevdkYvnf;a&tmif? oefY

&Sif;rIvnf;&Sdatmif rnfodkY vkyfrnfenf;/ pkaygif;

aqmif&Gufonhf pdwf"mwft& tvSnhfusxGufí oefY

&Sif;a&; vkyfrnfvm;/ oefY&Sif;a&;vkyfEdkifonhf tjyif

vliSm;í tvkyfvkyfcGihfay;rnfvm;/ qkH;jzwfcsuf csNyD;

vkyfaqmif&efvdktyfygonf/ oefY&Sif;a&; aqmif&Guf

rI p&dwfudkawmh wdkuf&Sd tcef;tm;vkH;rS a0ykHus rQcH&

rnfjzpfygonf/ [dkvnf;r[kwf? 'Dvnf;rygqdkvQif

awmh rdrdwdkYwdkufom epfemayvdrhfrnf/

tdrf&m&Sdtxyfjrifhwdkufrsm; wnfaqmufxm;ykH

t& a&wdkifuDrsm;onf acgifrdk;rsm; ay:wGif&Sdí

a&jynf h? rjynfhudk a&vQHaygufrsm;rS a&rsm;usvm

onfudk Munfhí od&SdEdkifygonf/ tcsKdUonf a&rsm;

vQHusvmygu csufjcif;ydwfí a&tv[ó jzKef;wD;

rI rjzpfap&ef *½kpdkufrIrsm;&Sdaomfvnf; tcsKdUrSmrl

arhaeívnf;aumif;? owdrxm;rdívnf;aumif;

tcsdeftawmfMumatmifa&rsm;vQHusaeonfudk

awGU&ygonf/ xdkodkY a&rsm;vQHusaejcif;onf rdk;&moD?

aqmif;&moDrsm;wGif owdrxm;rdMuaomfvnf;

aEG&moD yljyif;jyif;a&mufvQifjzihf owdtaetxm;

jzihf apmihfMunhfae&mrS a&udk ESarsmwGefYwdkpdwfjzihf

a'gopdwfodkY ul;ajymif;oGm;wwfMuygonf/

tcsKdUtcsKdUaom pdwful;ÓPfaumif;aom olrsm;

vnf; &SdMuygonf/ þodkYvQHusvmaom a&rsm;udk

atmufqkH;wGif Zvm;uJhodkYaom wdkifuD ta[mif;rsm;

cHxm;jcif;jzifh xdef;odrf;xm;um pkaygif;pdkufysKd;xm;

aom tyifrsm;udk avmif;apaomaMumihf tyifrsm;

vnf; &Sifoefap? a&vnf; tv[órjzpfatmif

vkyfaqmifrIrsm;udk awGU&ojzifh tvGef0rf;omp&m

aumif;vSygonf/ a&csKdudk *½kwpdkuf xdef;odrf;apmifh

a&Smufjcif;yif jzpfygonf/ pma&;q&m wuúodkvf

yGifholatmifa&;onhf aqmif;yg;wpfyk'fwGif 20 &mpk

ESpfrsm;wGif a&eHtwGuf ta&;tcif; jzpfcJh&ouJhodkY

21 &mpkESpfrsm;wGifvnf; a&csK d&Sm;yg;rIaMumih f

a&wdkufyGJ jzpfEdkifaMumif; a&;om;xm;onfudk jrefrmh

tvif;owif;pmxJwGif aqmif;yg;tjzpf zwf&cJhyg

ao;onf/

xdkUtwlyif aps;rsm;wGifvnf; a&ydkufacgif; zGifh

vsufom; a&rsm;usaeonfudk jrifawGU&onfrsm;

&Sdygonf/ rnfolrSydwfrnfholr&Sd? xyfrHtokH;jyK&ef

twGuf vma&muf rnfholrsm;&Sdrvm;[k tawmfMum

atmif apmifhMunfhaeonf h wdkifatmif rnfolrQa&muf

rvmbJ tv[ójzpfaeom a&rsm;udkvnf; ESajrm

wopGm awGUjrif&ayonf/ raeEdkifolu oGm;ydwf

jyefawmhvnf; a&ydkufacgif;u raumif; ponfjzihf

BuHKMu&ygonf/ þtcsufudk Munfhjcif;tm;jzifh rdrd

udk,fydkiftokH;jyK&onfr[kwf ]bkH}okH;&wmyJ[laom

pdwfjzifh ukefcsifukef? ysufcsifysuf oabmrsKd;xm;

twJG(4)? trSwf-3

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

89

Page 46: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

vQifjzifh rdrdywf0ef;usifudk tvGefyif tusKd;,kwfap

rnf jzpfygonf/

½kH;odkY a&mufvmvQifa&m rdrdxdkif&m ukvm;xdkif?

pm;yGJckH? uGefysLwmrS tpjyKí ½kH;cef;twGif;&Sd bD'dk?

yefum? avat;ay;puf? rdwåLul;puf? rD;yvyfayguf

tp&Sdaom ypönf;tm;vkH;udk rdrdydkifypönf;uJhodkY xdef;

odrf;apmifha&Smuf&efvdktyfayonf/ rdrdudk,fwdkif

okH;pGJaeomypönf;rsm;udk udk,fydkifqdkifaom om;orD;

uJhodkY wefzdk;xm;oifhayonf/ rdrdudkifwG,ftokH;jyK

aeaomypönf; wpfckckcsKdU,Gif;aevQif rdrdonf wef;í

odEdkifojzifh ysufpD;rI BuD;BuD;rm;rm;rjzpfcif jyKjyifEdkif

vQif Xmeydkifypönf;udk xdef;odrf;apmifha&Smuf&m

a&mufouJhodkY jynfolydkifypönf; xdef;odrf;jcif;vnf;

jzpfygonf/

EdkifiHawmfrSvnf; jynfolU0efxrf;rsm;udk csrSwf

xm;om pnf;rsOf; pnf;urf;rsm;udkem;vnfap&efESifh

jynfolYopömapmifhodrI&Sdap&ef A[dk0efxrf; wuúodkvf

(azmifBuD;)ESifh A[dk0efxrf;wuúodkvf (ZD;yifBuD;)

wdkYwGif avhusifhoifMum;ay;vsuf&Sdygonf/ oifwef;

wGif ,cifu ppfa&;bmom oifMum;cJh&aomfvnf;

,cktcg jynfolYtpdk;&opfvufxufwGif ppfa&;

bmom ryg0ifawmh/ EdkifiHa&;odyHÜ? pD;yGm;a&;? pdkufysKd;

a&;? arG;jrLa&;? ½kH;vkyfief;? Oya' paom bmom

&yftvdkuf ae&mpkH? XmepkHrS oifwef;om;^ol rsm;u

tkyfpktvdkuf rdrdESpfouf&m pmwrf;zwfMum;um

tjyeftvSef aqG;aEG;jcif;rsm; &S dygonf/ xdkod k Y

tawGUtBuHK zvS,fí aqG;aEG;a0zefaxmufjyjcif;

tm;jzifh vkyfaqmif&rnfhwm0efrsm;udk ydkrdk yGifhvif;

jrifomrI&Sdapum rdrdwdkYXmetvdkuf? ae&mtvdkuf

A[kokwrsm; wdk;yGm;apedkifygonf/

xdkuJhodkY xdef;odrf;apmifha&Smufjcif;onf tod

tjrif <u,f0rIESifhvnf; oufqdkifvsuf&Sdygonf/

xdkodkY todynm<u,f0ap&efvnf; a[majymyGJrsm;?

ynmay;aqG;aEG;yGJrsm;udk ae&ma'otvdkuf? vlrI

ywf0ef;usiftvdkuf? tzGJUtpnf;tvdkuf vkyfoifhay

onf/ i,f&G,faom tajccHynmoif,laeonfh

ausmif;om;t&G,f uav;i,fb0rS pwifum em;

vnfod&Sdae&ef vdktyfayonf/ ausmif;xJwGif rdrd

xdkifaom pma&;pm;yGJ? xdkifckHponfwdkY rusKd;yJhap&ef

pepfwusxdkifjcif;? aeYzuftvif;a&mif&aeaom

tcef;xJwGif rD;acsmif;rsm;ydwfxm;jcif;? obm0av

&&Sdaomae&mwGif yefumrsm;ydwfxm;jcif;? vufaq;

ae&m? tdrfom ponfwdkYwGif a&okH;NyD;ygu ydkufacgif;

udk jyefydwfjcif;? trdIufrsm;udk trdIufykH;twGif;pepf

wus pGefYypfjcif; paom tajccH oabmw&m;rsm;udk

pepfwusem;vnfae&ef vdktyfayonf/ xdkrSwpfzef

tqifhjrifhynmoif,laeom umvwGifvnf; xdkodkY

xdef;odrf;jcif;rsm;aMumihf ywf0ef;usif avxk? a&xk?

ajrxk npfnrf;rI avsmhusjcif;? opfom;ESifhpyfquf

aom ypönf;wpfcktwGuf opfawmrnfrQ qkH;½I H;

onfudk od&SdEdkifjcif;? a&udkpepfwus tokH;jyKjcif;jzifh

obm0a&t&if;tjrpf xdef;odrf;EdkifrIudk od&Sdapjcif;?

rvdktyfonf vQyfppftokH;jyKrIrsm;udk acRwmjcif;jzihf

obm0ywf0ef;usifudk xdef;odrf;Edkifjcif;paom tod

ynmrsm;udk jrifhrm;pGm&&Sd&efvnf; vdkayonf/

,cktcg EdkifiHawmftpdk;&rSvnf; bufpkH? u@

pkHtwGuf Oya'? pnfrsOf;? pnf;urf;rsm;? yk'frrsm;xkwf

í umuG,fapmihfa&Smufvsuf&Sdygonf/ odkYaomfvnf;

vdkufemolrsm;&SdouJhodkY rvdkufem zsufpD;vdkolrsm;

vnf; &Sdaeygao;onf/ xdkodkY tjypfay;jcif;&SdrS vdkuf

emjcif;rsKd;r[kwfbJ EdkifiHawmfudk jrwfEdk;wefzdk;xm;

pdwfjzifh rdrdEdkifiH&Sd obm0t&if;tjrpfrsm;ESifhwuG

jynfolydkifypönf;rsm;udk wm0efodod?odpöm&Sd&Sd xdef;

odrf;apmifha&Smuf&ef vkyfaqmifMuvQifjzifh ae&m

a'otvdkuf? ywf0ef;usiftvdkuf? ynmt&nftcsif;

tvdkuf? &mxl;tqifhtwef;tvdkuf? touft&G,f

tvdkuf vSayom? om,maom? at;csrf;aom vlU

abmif0ef;usifwGif aexdkif&if; aysmf&Tif&rnfrSm rvGJ

{uefyif jzpfaMumif; wifjyvdkuf&ygonf/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

90

Page 47: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

reuf tdyf,m uAsmu,m xNyD; xHk;pHtwdkif;

&Hk;oGm;zdkYjyifqif &avjyD/ um;rSwfwdkifa&mufawmh

um;apmifhaeMuwJhvlawGuvnf; wpfyHkwpfyifBuD;?

Zlvdkif rdk;uvnf; onf;MuD;rJBuD; &Gmcsavawmh xD;u

vnf; wpfzuf? xrif;csdKifheJY vufqGJtdwfuvnf;

wpfzufeJY um;vm&if b,fvdkwuf&rvJ awG;aerd

w,f/

um;vmawmh vltkyfMum;xJ tvkt,uf

wuf&wmaygh/ YBS pepfopft& um;ay:wufwmeJY

aiGyHk;xJ xnfh&rSmjzpfawmh ydkufqHtdwfxJudk zGifhMunfh

vdkufw,f . . . 200 usyfwefuvnf; rawGUbl;/

500 usyfwefyJ awGUw,f/ 500 usyfwef xnfhvdkYvnf;

rjzpfbl;/ py,f,mrygawmh jyeftrf;r,fholr&Sdbl;av/

'DvdkeJY ukd,fu Mumaeawmh aemufu wufr,fholu

tjrifuwfaejyD/

uJ . . . bmvkyf&rvJawG;prf;? aemufqHk;

wpfacguf ykdufqHtdwfxJ aocsmMunfhawmh &ufvGef

xDwpfapmifawGUw,f/ xD wpfapmifu 500 usyfwef

w,fav/ &ufuav; vGefoGm;NyDqdkawmh 200 usyf

avmufawmh wefw,fvdkYyJ oabmxmvdkufawmhr,f/

uJ. . . xDvufrSwfuav;udk b,folrS rodatmif

aocsmacgufNyD; aiGyHk;xJ xnfhvdkufwmaygh/ bmyJ

jzpfjzpf udpöwpfckNyD;oGm;NyDav . . . . .

um;ay:a&mufawmh vlawGu Muyfw,f/

ywf0ef;usifudk avhvmvdkufawmh tm;vHk;vdkvdku

Mask awGeJY/ olwdkYudk jrifrS udk,fvnf; owd&w,f/

atmf H1N1 umuG,faeMuwmudk;/ udk,fu t&yfyk

awmh um;&JU tv,fwef;uGif;udk rrDbl;av/ 'geJY

ab;em;xdkifcHkem;udk uyf&wmaygh/ xdkifcHkrSmuawmh

eef;qefolav;wpfa,muf xdkifNyD; facebook oHk;ae

w,f/ vluvnf; Muyfawmh ajccsp&mr&SdatmifbJ

jzpfaew,f/ ab;u vlawGuvnf; tm;BuD;eJY wdk;ae

wm/ 'gaMumifh xrif;csdKifhav;udk cPudkifcdkif;zdkY eef;

qefolav;udk tultnD awmif;&&if aumif;rvm;

awG;aeayr,fh eef;qefolav;&JU rsufESmxm; xefrI

uvnf; (9 -Edkif;) ausmfavmufw,f/ uJ . . . .

91

Page 48: pDrH^zGHUNzdKsme,f twJG(4)? trSwf3BuHKawGUae&aom pm;0wfaea&;ESifh usef;rma&;wdkY twGuf zlvkHaom vkyfcvpm&&Sdaom tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;udk iwfrGwfawmifhwaeqJyif jzpf onf/ h ta

&Sdapawmh/

xdkifcHkuvnf; r&? um;uvnf; ta0;BuD;

pD;&rSmqdkawmh taxi yJ iSm;oGm;&if aumifrvm; awG;ae

rd&if;eJY wpfzufuvnf; tzsm;uvnf; aysmufcgp?

rdk;uvnf;rd? um;opf&JU Air con uvnf; tpGrf;jyav

awmh acsmif;qdk;csifvmw,f/ ywf0ef;usifudk tm;em

awmh acsmif;qdkcsifpdwfudk BudwfrdSwfae&if;u um;u

vnf; Muyf? acsmif;uvnf; qdk;csifvmNyD/ cspfcsifwm

eJY acsmif;qdk;csifwmu &yfwefYvdkYrS r&wmbJav/ uJ

acsmif;qdkvdkufw,f t[Gwf! t[Gwf! t[Gwf !/

&ifxJawmh enf;enf;ayghoGm;w,f/ ywf0ef;

usifudk owdxm;rdvdkufawmh udk,fab;uvlawGvnf;

ukd,fhudk rwdk;awmhbl;/ eef;qefolav;vnf; udk,fudk

owdxm;rdvmw,f/ uJ . . . . enf;enf;awmh

*sif;xnfhrS jzpfawmhr,f/ acsmif;awGudk qufwdkuf

qdk;ypfvdkufw,f/ t[Gwf! t[Gwf! t[Gwf ! . . .

. . t[Gwf! t[Gwf! t[Gwf !. . . . . t[Gwf!

t[Gwf! t[Gwf ! / eef;qefolav;vnf; rSwfwdkif

ra&mufcif xqif;oGm;w,f/ ywf0ef;usifuvlawG

vnf; cyfcGmcGmav;aeMuNyD/ ukd,fvnf; xdkifcHk&NyD/

uJ . . . . wa&;avmufawmh tdyfvdkuftHk;r,f/

½Hk;em;a&mufawmh um;ay:uqif;/ reufpm

pm;zdkY rkefYqdkifudk 0ifvdkufw,f/ rdk;awGu qufwdkuf

&Gmawmh ygq,f 0,fwJholawGu wef;pDaewmaygh/

olwdkY ½Hk;^tvkyfu vlawGuvnf; rdk;&Gmawmh tjyif

rxGufawmhbJ ygq,fawG tm;vHk; pkrSmaeMuawmh

tcsdeftawmfMum apmifh&r,fh oabmjzpfaeNyD/ ½Hk;u

vnf; 9 em&D ta&mufoGm;&rSm/ aemufus&if 2000

usyf jzwfw,f/ tcuftcJawGuawmh awmuf

avQmufyJ . . . . uJ . . . b,fvdkvkyf&rvJ/

xHk;pHtwdkif; *sif;av; enf;enf;xnfhMunfh

vdkufr,f/ 'geJY qdkif&Siftpfrudk vSrf;ar;vdkufw,f/

]]tpfr? rkefY[if;cg;udk tvSLtwGufa&m atmf'grSmvdkY

&vm;? uRefawmfwdkY olaX;uawmfu 0gqdkouFef;uyf

&if rkefY[if;cg; auR;r,fqdkNyD;? erlem (2)qdkif avmuf

u rkefY[if;cg; prf;pm;csifw,fajymw,f/ uRefawmf

uvnf; tpfrwdkYqdkifu rkefY[if;cg;u aumif;w,f/

'DaeY 0,fvmcJhr,fajymxm;w,f/ 'gayrJh 'DaeY tpfr

wdkYqdkifu vlusaeawmh wjcm;qdkifuyJ t&if 0,f

auR;vdkufr,f/ ½Hk;u (9)em&D wuf&rSmqdkawmh/

oGm;NyD tpfr}} vdkY ajymvdkufw,f/

'Dawmh qdkif&Siftru ]]rkefY[if;cg;u rMum

ygbl; xnfhay;vdkufvdkY&ygw,f}} qdkNyD; wpfcgwnf;

xnfhay;vdkufwm (2)yGJpmavmuf&Sdw,f/ rqdk;bl; .

. . . . OK oGm;jyefNyD/

em&DudkMunfhhvdkufawmh b,fvdkrS (9)em&D

½Hk;udk ra&mufEdkifawmhbl;/ rdk;uvnf; onf;MuD;rJMuD;

&Gmaeawmh vufqGJtdwfxJu rdk;pdkvdkYrjzpfwJh pm&Guf

pmwrf;awG? Memory Stick awGudk aocsm*½kpdkuf udkif

wG,f&if; . . . . . b,fvdkvkyf&rvJ/

rdk;&Gmawmh xHk;pHtwdkif; rD;uysufNyDav/

vrf;ab;qdkifawG&JU rD;ysufjcif;&JU tcsufjyoH (rD;

pufoH) awGu vnf; rdk;oHeJYtwl qlnHaewmaygh/

Memory Stick eJY rD;ysufwmeJYaygif;vdkuf&if *sif;xnfh

vdkY &NyDaygh . . . / uGefysLwm pmpDpm½dkufqdkifxJ0ifNyD;

Memory Stick xJu raeYnu a&;xm;wJh report av;

(3)rsufESmudk xkwfvdkufw,f/ wpfrsufESmudk (100)

usyfqdkawmh (300)usyfay;vdkufw,f/ tqifajy

cgeD;NyD/

'geJY ½Hk;ay:udk a&mufawmh 9 em&D 15 rdepfjzpf

aeNyD/ jyoemr&Sdygbl;/ q&mudkawGUNyD; xkwfxm;wJh

report av; (3)rsufESmay;vdkufw,f/ ]]q&m? raeYu

a&;xm;wm/ 'DaeY ½H k;em;a&mufawmh vrf;xJrSm

rD;ysufaewm awGUawmh ½Hk;ay:rwufcif wpfcgwnf;

print xkwfcJhvdkufwm/ uRefawmfa&mufwm (8)em&D

(45)avmufuwnf;u q&m}}

q&mu ighwynfhawmfw,f ay;cJh . . .

ay;cJhwJh/

uJ . . . . bmyJajymajym ½Hk;vnf; aemuf

rusawmhbl;/ 1700 usyfvnf; save jzpfoGm;NyD/

2017 ckESpf? Zlvdkif-Mo*kwf-pufwifbm

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

92