110

Phụ lục 17a:công văn Số: 69/BcĐTW-VP, ngày 16 tháng 3 năm 2009 của Ban chỉ đạo TW về việc hoàn thành một số công tác trọng tâm trước thời điểm Tổng điều tra

BAN CHỈ ĐẠOTỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐVÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập-Tự do-Hạnh phúc

hà Nội, ngày 16 tháng 3 năm 2009

Số: 69/BcĐTW-VPV/v hoàn thành một số công tác trọng tâm trước thời điểm TĐT

Kính gửi: Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

CôngtácchuẩnbịchocuộcTổngđiềutrađangđượctriểnkhaithựchiệnkhẩntrương,tíchcựctrongcảnước.Trongquátrìnhthựchiệnđãxuấthiệnnhiềukinhnghiệmtốt,nhiềucáchlàmsángtạođángđượcphổbiếnđểhọctập,đồngthờicũngbộclộnhữngđiểmyếu,bấtcậpcầnđượcrútkinhnghiệmkịpthời.Cụthểlà:

1. Công tác phân định địa bàn điều tra, vẽ sơ đồ và lập bảng kê

Ưu điểm:

- Thànhcônglớnnhấtcủacôngtácnàylàđãgiảmthiểuchênhlệchgiữasốhộvàsốnhânkhẩuthuthậptừkếtquảvẽsơđồ/lậpbảngkêsovớisốliệutínhtoánchínhthứccủaTổngcụcThốngkê.Kếtquảbáocáocủacáctỉnh/thànhphốphảnánhxuhướngrõrệtvàđúngthựctếlà:nhữngtỉnhcómứcnhậpcưcaothìdânsốtăngmạnh,ngượclạinhữngtỉnhcómứcxuấtcưlớnthìdânsốcóxuhướnggiảmđi;

- Hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãchỉđạosátsaoquátrìnhvẽsơđồ/lậpbảngkêởcấpcơsở,phốihợpchặtchẽvớingànhTàinguyênvàMôitrườngkhaitháctốthệthốngbảnđồsốđểphânđịnhvàvẽsơđồđịabànđiềutra;

- Nhiềutỉnh,thànhphốđãápdụngtốt“Quytrìnhxácđịnhnhânkhẩuthựctếthườngtrú”đểxácđịnhsốhộvàsốnhânkhẩu,vìvậykếtquảsốhộvàsốnhânkhẩuởđâykháchắcchắn,khôngphảiđiềuchỉnhlênxuốngnhiềulần;

- Nhiềutỉnh/thànhphốđãnghiêmtúctrongnghiệmthukếtquả,địabànnàokhôngđạtyêucầuđãkiênquyếtyêucầulàmlại.

Thiếu sót:

- Tạinhiềuđịaphương,nhiềucánbộvẽsơđồ/lậpbảngkêđãkhôngđếnhộđểphỏngvấntheoquytrìnhmàsaochépsốhộvàsốnhânkhẩutừ“Sổhộkhẩu”,vìvậyBanchỉđạotỉnh/thànhphốphảixácminh,điềuchỉnhnhiềulần;

- Nhiềutỉnh/thànhphốkhôngsửdụnghệthốngbảnđồsố,khôngthựchiệnđúngquytrìnhnêncảsơđồnềnvàsơđồđịabànđiềutrathườngkémchínhxác(nhấtlàkhuvựcnhàtrọởĐôngNambộ);

111

- Tiếnđộcủamộtsốtỉnh/thànhphốquáchậm,ảnhhưởngtiếnđộchung.

Kế hoạch sắp tới:

- Đểtránhtrùngvàsót,việcápdụng“Nguyêntắc6tháng”đốivớingườiđilàmănởđịaphươngkhácphảiđượcquántriệtcảởnơixuấtcưvànhậpcư;

- Vềđốitượngđiềutra,nhữngngườigốcHoa,Lào,Khơme…tuychưanhậpquốctịchViệtNam,nhưngthựctếđãsinhsốngởViệtNamtrên20năm,họđãhộinhậpcộngđồng,cóýđịnhsinhsốnglâudàiởViệtNamvàlâunayvẫnthựchiệncácnghĩavụvớiNhànướcthìBanchỉđạotỉnh/thànhphốcầnxemxétcụthểđểđiềutracảđốitượngnày;

- Trongthờigian10ngàycuốitháng3/2009,BanchỉđạocáccấpphảitậptrungchỉđạovàthựchiệnnghiêmchỉnhCôngvănsố60/BCĐTWngày05/3/2009củaBanchỉđạoTrungươngvềviệc“chỉ đạo rà soát và hiệu chỉnh kết quả vẽ sơ đồ, lập bảng kê”,báocáokếtquảvềBanchỉđạoTrungươngchậmnhấtvàongày31/3/2009;

- Ban chỉ đạo cấp huyện cần cử cán bộ đến làmviệc với đại diện các khu côngnghiệp/chếxuất/doanhnghiệp/tậpthểlựclượngvũtrang…đóngtrênphạmviđịabànquảnlýđểxácđịnhsốhộ/nhânkhẩuthựctếthườngtrútrongđó,giúpchođiềutraviêndễdàngtiếpcậncácđơnvịnàytrongbướcđiềutra.

2. Công tác tập huấn nghiệp vụ cho điều tra viên, tổ trưởng và cán bộ giám sát Tổng điều tra

Ưu điểm:

- Đasốcáctỉnh/thànhphốđãquảnlýtốtcáckhoátậphuấn,giữnghiêmnộiquylớphọc,thựchànhtrênlớpvàtrênthựcđịađầyđủ,tổchức“lớptậphuấnmẫu”đểrútkinhnghiệmchocáclớpsau.Vìvậy,kếtquảhọctậpkhácao(nhìnchungđạttrên90%);

- Hầuhếtcáclớptậphuấnđãsửdụngmáychiếuđểchuyểntảinộidungtậphuấn,trìnhchiếuđĩaDVDhỗtrợchotậphuấn,sửdụngtốtmẫuA0phiếuđiềutra.Việcsửdụngtốtcácphươngtiệnnghe-nhìntrongtậphuấnđãnângcaohiệuquả,gâyấntượngvàgiúphọcviêndễtiếpthu.Nhiềunơiđãtổchức“lớpvét”hoặc“lớpnhắclạikiếnthức”vàocuốiđợttậphuấn;

- Nhiềuđịaphươngđãtăngcườnggiámsátcáclớptậphuấn,nhiềugiảngviêncấptỉnhđãdựđầyđủcáclớptậphuấn,quantâmgiúpđỡgiảngviêncácquận/huyệnyếu;

- VănphòngBCĐTWđã thườngxuyên traođổi, gópý trực tiếp (quađiện thoại,email,trangthôngtintácnghiệpTĐT)vàchỉđạobằngvănbản,kếthợpvớimạnglướigiámsátviêncủaTCTKvàUNFPAđãpháthiện,gópývàuốnnắnkịpthờicácsaisótvềnghiệpvụcủacáccấp.Vìvậy,tínhthốngnhấttrongtậphuấnnghiệpvụđượcnânglên.

Thiếu sót:

- Mộtsốtỉnh/thànhphốkhôngtheođúnghướngdẫnvềphâncôngtráchnhiệmđiềutra,đãnhấtloạtgiaomỗiđiềutraviênphụtrách01địabànđiềutra,vìvậysốlượng

112

điềutraviênvàtổtrưởngởđâyquálớn,gâynhiềukhókhănchocôngtáctuyểnchọn,tậphuấnvàquảnlýđiềutraviên;

- Nhiềuđịaphươngkhôngsửdụngmáychiếuchotrìnhbày,khôngdùngđĩaDVDhỗtrợtậphuấnnghiệpvụ,thậmchíkhôngsửdụng“Sổtayđàotạo”vàcácmẫukhổA0 chocôngtáctậphuấn;

- Nhiềuđịaphươngkhôngchúýtậphuấnchođiềutraviênvàtổtrưởngsửdụngbăngxoá,sẽgâytrởngạicholựclượngnàytrongbướcđiềutra,khóbảođảmchấtlượngghiphiếuđểápdụngcôngnghệquét;

- Mộtsốđịaphươngchưatổchứctốtcáclớptậphuấn:quymôlớphọcquáđông,thiếubàn,lỏnglẻotrongquảnlýnộiquylớphọc,chưabốtrílựclượnggiámsátvàhỗtrợcáclớptậphuấnchocấpxã.Vìvậy,nhiềuvấnđềnghiệpvụrấtđơngiảnđãđượctrìnhbàykỹtrongtậphuấnvàtrongtàiliệu(sổtay)nhưnggiảngviênvẫnchưanắmchắc,phảiđiệnhỏilêncấptrênnhiềulần;

- Nhiềutỉnh/thànhphốtriểnkhaitậphuấnchocấphuyệnvàđặcbiệtlàchocấpxãquáchậm,vìvậycónhiềutỉnhdựkiếnphảitới27/3mớihoànthành.QuagiámsátthấyrằngcáctỉnhmiềnnúiphíaBắcvàTâyNguyêncầntăngcườngchấtlượngtậphuấnhơnnữa.

Kế hoạch sắp tới:

Banchỉđạocấptỉnhphảibốtríngaylựclượnggiámsátđểtăngcườngchocáchuyệnyếu,rútkinhnghiệmngayviệctổchức,quảnlýlớphọcvừaqua,sửdụngđầyđủcácthiếtbịvàsảnphẩmnghe-nhìnhỗtrợchotậphuấnđãđượccungcấp,nhấtthiếtphảichohọcviênsửdụngbăngxoávàtổchứcthựchànhchuđáo(cảtrênlớpvàtạithựcđịa).Nếugặpkhókhăn,vướngmắchoặccầnhỗtrợcủacấpTrungương,đềnghịbáocáongayvềBCĐTWđểxemxétgiảiquyết.

3. Công tác hậu cần

Ưu điểm:

- Hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãchủđộngbốtrítrụsở,phươngtiệnvàphònglàmviệc/bảoquảntàiliệukháchuđáo,đãtranhthủđượcsựhỗtrợcủachínhquyềnđịaphươngvềkinhphí,phươngtiện,trụsởlàmviệc,hộitrườngtậphuấn,…;

- Nhìnchung,cáctỉnh/thànhphốđãchủđộngtiếpnhậnvàbảoquản,phânphốitàiliệu,phươngtiệnđiềutrachuđáo.

Thiếu sót:

- Nhiềuđịaphươngchưabốtríđủchỗlàmviệcvàbảoquản/lưugiữtàiliệu,chưachủđộngbáocáolãnhđạođịaphương(TrưởngBanchỉđạo)đểgiảiquyết,hỗtrợ(nhấtlàhộitrườngchotậphuấn);

- Việcchuẩnbịphươngtiện/thiếtbịchocáclớptậphuấnvừaquaởnhiềutỉnh/huyệnchưatốtvàkhôngđượcxửlýkịpthời,ảnhhưởngđếnchấtlượngtậphuấn.Tìnhhìnhnàyphảiđượckhắcphụcngayđểsửdụngtốtcácphươngtiện/sảnphẩmtrangbịchocôngtáctuyêntruyềnđãđượcBCĐTWcấpchocáccấp;

113

- Vềmặtkháchquan,BộTàichínhchậmphêduyệttổngdựtoánvàphânbổkinhphíchitiếtđểtrìnhThủtướngChínhphủquyếtđịnhtheoquyđịnhcủaQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgđãgâynhiềukhókhănchoviệctriểnkhaithựchiệncáchoạtđộngchuẩnbịcủacuộcTổngđiềutra;

- ThùngcáttôngđựngphiếuchuyểnđếnmộtsốtỉnhmiềnnúiphíaBắcvừaquađãbịbẩnvàrách,cầncẩntrọnghơnnữatrongquátrìnhchuyểntàiliệu.

Kế hoạch sắp tới:

Trướcmắt,côngtáctuyêntruyền,điềutravàgiámsátđượcthựchiệnvớicườngđộcaovàkhẩntrương;sẽtiếpnhậnvàbảoquản,phânphốimộtkhốilượnglớncácloạitàiliệu,phiếuvàvănphòngphẩm.Vìvậy,Banchỉđạocáccấpphảichuẩnbịchuđáocácđiềukiệnvậtchất,bảođảmyêucầutriểnkhaithựchiệnkhốilượngcôngviệctolớnvàkhẩntrương.

4. Công tác tuyên truyền

Ưu điểm:

- CăncứChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthưvềviệclãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTĐTDSvànhàở2009,tỉnhuỷ/thànhuỷvàcáccấpuỷtrựcthuộccủanhiềuđịaphươngđãbanhànhvănbảnhướngdẫn,chỉđạovàkiểmđiểmtìnhhìnhtriểnkhaicủaBanchỉđạocáccấpvềtiếnđộvàchấtlượngthựchiện;

- CăncứChỉ thịsố19/2007/CT-TTgvàQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ,UBNDvàBanchỉđạocáccấpđãthườngxuyênđônđốc,kiểmtragiámsáttìnhhìnhtriểnkhaicôngtácchuẩnbị.NhiềutỉnhđãhuyđộnglựclượngcủaBộTưlệnhBiênphòng,SởGiáodục-đàotạo,cáccơquantruyềnthôngcủađịaphươngtíchcựcthamgiacôngtácTĐTnóichungvàcôngtáctuyêntruyềnnóiriêng;

- CăncứSổtayhướngdẫncôngtáctuyêntruyền,cácvănbảnhướngdẫnkhácvàcácsảnphẩm/phươngtiệntuyêntruyềndoBCĐTWcấpvàhướngdẫn,nhiềutỉnhđãlậpkếhoạchtuyêntruyền,phốihợpchặtchẽvớicáccơquanthôngtinđạichúngởđịaphươngchủđộngpháthuycóhiệuquảcácphươngtiện/sảnphẩmđượccấp,tranhthủsựhỗtrợcủalãnhđạođịaphương,phốihợpvớiBCĐTWtriểnkhaitốtcôngtáctuyêntruyền.

Thiếu sót:

- Nhiềutỉnh/thànhphốcònthụđộng,khôngbiếtkhaitháccáctàiliệuhướngdẫnvàcácsảnphẩm/phươngtiệntuyêntruyềndoBCĐTWcấp;chưachúýphốihợpvớicáccơquanchứcnăngliênquanởđịaphương,chưabáocáovàtranhthủđượcsựủnghộ/hỗtrợcủaUBNDđịaphương;

- Vềkháchquan,nhiềucơquanchứcnăng(nhưGiáodục-đàotạo,cáccơquanquảnlývàthựchiệncôngtáctuyêntruyềnởđịaphương…)chưachủđộngtriểnkhaithựchiệntráchnhiệmcủamìnhđãquyđịnhtạiQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvàChỉthịsố27-CT/TW.

Kế hoạch sắp tới:

Căncứkếhoạchvàcácphươngtiện/sảnphẩmtuyêntruyềnđãđượccungcấp,Banchỉđạocáccấpcầntriểnkhaingaycôngtáctuyêntruyềnsâurộngtrongnhândân,cụthểlà:

114

- Nhanhchóngchuyểncácloạiđĩaquảngbá,đĩamêtacam,đĩahỏi-đápvà4bàihátvềTổngđiềutradânsố,biểutrưng(logo),pa-nô,ápphích,tàiliệu,…phụcvụcôngtáctuyêntruyềnđếncácđịachỉtheođúngsốlượngvàđốitượngsửdụng;

- Dựngngaycác loạipa-nôtạicácđịađiểmtậptrungđôngngười; treobăngrôn,phướnởcáctrụcđườngchính;dáncácloạiápphích,logođúngđịađiểmquyđịnh;

- ĐàitruyềnhìnhvàđàipháttranhởTrungươngvàđịaphươngphátchươngtrìnhtuyêntruyềntheolịchphátsóngđãquyđịnh,cáccơquanthôngtinđạichúngkhácthuthậpvàđưatinliêntụcvềcuộcTổngđiềutra;

- Banchỉđạocấpxãtổchứchọpdân,pháttrênloatruyềnthanhđịaphươngđểtuyêntruyền,giảithíchchonhândânhiểu,ủnghộcuộcTổngđiềutra.

Triểnkhaichiếndịchtuyêntruyềnrộngkhắpbằngnhiềuthứtiếngdântộctrongsuốtthờigiantừ15/3đến20/4/2009.

5. Công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát, bảo đảm an toàn cho cuộc Tổng điều tra

Ưu điểm:

- ĐasốcácCụcThốngkêđãhuyđộngtổnglựccácphòngnghiệpvụthamgiaTĐT,quantâmhỗtrợcáchuyệnvàcácxãyếu,tăngcườngkiểmtravàgiámsátcácbướccôngtác;

- ĐếnnayBộCônganđãcókếhoạchbốtrílựclượngbảođảmantoànchocuộcTổngđiềutra;

- TổngcụcThốngkêđãbảođảmcácđịnhmứcchitheođúngThôngtưsố48củaBộTàichính,triểnkhaicơbảnxong4góithầu(inấnvàphânphốitàiliệutậphuấn,phiếuđiềutravàtúi/cặp/hộpbảoquảnphiếuđiềutra,vănphòngphẩm,thiếtbịxửlýbằngcôngnghệquét);

- Trongquátrìnhchuẩnbị,nhữngkhókhănphátsinhvềthuêhội trườngchocáckhoátậphuấn,khảnăngthiếuphiếuđiềutraởmộtsốtỉnh/thànhphốđãđượcpháthiệnvàbổsungkịpthời,việcvậnchuyểnphiếuvàtàiliệu/thiếtbị/băngđĩa…chobướcvẽsơđồvàlậpbảngkê/tậphuấn/điềutra/tuyêntruyền/xửlýsốliệuđầyđủ,đúngchấtlượngyêucầu;

- ĐểđềphòngvấnđềphứctạpvềtôngiáonhưđãxảyratrongTĐT1999,BanchỉđạoTrungươngđãhướngdẫnmộtsốtỉnhTâyBắcvềnguyêntắcvàcáchtiếnhànhđiềutrachỉtiêuTôngiáo.

Thiếu sót:

- MộtsốCụcThốngkêchưahuyđộnghếtcácphòngnghiệpvụthamgiacácbướccôngtác,chưachúýkhâukiểmtragiámsát,vìvậycònhạnchếtrongviệcpháthiệnvấnđềđểuốnnắnkịpthời,chưaquantâmhỗtrợcáchuyện/thịyếu;

- Việcdựbáotìnhhìnhvàpháthiệncácvấnđềphứctạp,cácđiểmnóngvềanninhchínhtrị(liênquanđếnvấnđềđấtđai,tôngiáo,dântộc,…)cóthểảnhhưởngxấuđếncuộcTĐTchưađượcquantâmđúngmức,tìnhhìnhxảyravừaquaởĐồngNai,TâyNinhvàmộtvàinơikhácchứngtỏđiềuđó.

115

Kế hoạch sắp tới:

- Triểnkhaitổnglựctrêndiệnrộngkếthợpvớitậptrungchỉđạogiámsát,hỗtrợthíchhợpđốivớicácđịabàn,địaphươngyếu,cónhiềukhókhăn;

- PhốihợpvớingànhCônganlậpkếhoạchbảođảmantoàn,anninhchocuộcTổngđiềutra,nhấtlàtạicácđịabàncóvấnđềvềanninhchínhtrị,nhữngnơicónhiềubấtổntrongquátrìnhthựchiệncácchínhsáchkinhtế-xãhộiởđịaphương;tậptrungđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnđốivớicácchứcsắcvàđồngbàogiáodân,vùngđồngbàodântộc,…màkẻđịchthườnglợidụngkíchđộng,chiarẽkhốiđoànkếtdântộc.

ThờigiantớithờiđiểmTổngđiềutrađãcậnkề,Banchỉđạocáccấp,cácngànhcầnkhẩntrươnghoànthànhdứtđiểmcáccôngtácchuẩnbịđểsẵnsàngchobướcđiềutrathuthậpthôngtintạiđịabàn./.

Nơi nhận:-Nhưtrên;-ThườngtrựcBCĐTW(đểbáocáo);-VPTC,KHTC,Th.tra,CS&SK(đểphốihợp);-UNFPA(đểbiết);-LưuVPBCĐTW.

TL. TRƯỞNG BAN CHÁNH VĂN PHÒNG

(Đãký)

Đồng Bá Hướng

116

Phụ lục 17B: Báo cáo Tổng kết Tổng điều tra trình bày tại hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010

BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ

NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO TỔNG KẾT

TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009

(Hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Hà Nội ngày 21/7/2010)

Ngày10tháng7năm2008ThủtướngChínhphủđãraQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutradânsốvànhàởvàothờiđiểm0giờngày01tháng4năm2009nhằmthuthậpsốliệucơbảnvềdânsốvànhàởtrêntoànbộlãnhthổnướcCộnghoàxãhộichủnghĩaViệtNam,phụcvụcôngtácnghiêncứu,phântíchquátrìnhpháttriểndânsốvànhàởtrênphạmvicảnướcvàtừngđịaphương,đápứngnhucầuthôngtinđánhgiátìnhhìnhthựchiệncáckếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳtừnăm2000đếnnăm2009vàxâydựngkếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳtừnăm2011đếnnăm2020,phụcvụcôngtácgiámsátthựchiệnMụctiêuPháttriểnThiênniênkỷcủaLiênhợpquốcmàChínhphủViệtNamđãcamkết.

Ngày16tháng10năm2008,BanBíthưTrungươngĐảngđãraChỉthịsố27-CT/TWvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.

ThựchiệnChỉthịcủaBanBíthưvàQuyếtđịnhcủaThủtướngChínhphủ,cuộcTổngđiềutrađãđượctriểnkhaitheođúngkếhoạchvàthànhcôngtốtđẹp.BanChỉđạoTrungươngđánhgiánhữngkếtquảđãlàmđược,tồntạivàbàihọckinhnghiệmvềquátrìnhtổchức,thựchiệncuộcTổngđiềutratừkhichuẩnbịđếnkhikếtthúccôngtáccôngbốkếtquảđiềutratoànbộnhưsau:

I. QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC VÀ THỰC HIỆN CUỘC TỔNG ĐIỀU TRA

1. Công tác chuẩn bị Tổng điều tra

1.1 Xây dựng chiến lược và nội dung Tổng điều tra

YêucầuxâydựngcácchiếnlượcTổngđiềutralầnnàyphảiđạtcácmụctiêuvềtínhhiệuquả,chínhxác,rútngắnhơnnữathờigianxửlývàcungcấpsốliệu,mởrộngnộidungnhằmđápứngnhucầuthôngtincủacáccấp,cácngành.

LàcơquanchủtrìcuộcTổngđiềutra,ngaytừgiữanăm2006,TổngcụcThốngkêđãchủđộngthiếtkếsơbộnộidungđiềutra.Sauđó,“Hộithảovớingườidùngtin”đãđượctổchứctạiHàNộivàongày9/10/2006đểnắmnhucầuthôngtincủacácbộ,ngành,địaphươngvàcáctổchứcquốctế.

117

Đểđápứngyêucầuđổimớivềthiếtkếđiềutravàcôngnghệxửlýthôngtin,haichiếnlượcquantrọngcủaTổngđiềutrađượcđềxuấtvàápdụng.Một là,điềutramẫuvớicỡmẫu15%tổngdânsốđểmởrộngnộidungđiềutra,nângcaochấtlượngthôngtinđốivớicácchỉtiêunhạycảmvàphứctạp,suyrộngchođếncấphuyệnđểđẩynhanhtốcđộcungcấpsốliệu,đồngthờigiảmchiphí(cỡmẫucủaTổngđiềutra1989và1999tươngứnglà5%và3%,chỉđạidiệnchocấptỉnh).hai là,ápdụngcôngnghệnhậnbiếtkýtựthôngminh(côngnghệquét)đểnhậpsốliệuthaychocôngnghệtruyềnthốngnhậptintừbànphím.ĐâylàđiềukiệnthuậnlợiđểnângcaochấtlượngthôngtinnhưngcũnglàmộttháchthứclớnđốivớiTổngcụcThốngkê,vìcôngnghệnàyđòihỏichấtlượngghiphiếuđiềutraphảitốthơn,rõrànghơnvàbảoquảnphiếuphảicẩntrọnghơn.Haichiếnlượcmớinàyđòihỏicôngtácchuẩnbịphảiđượcthửnghiệmthậntrọngvàtỉmỉhơn.

Ngày3tháng8năm2007ThủtướngChínhphủbanhànhChỉthịsố19/2007/CT-TTgvềviệcchuẩnbịTổngđiềutradânsốvànhàởvào0giờngày01tháng4năm2009.ThựchiệnChỉthịnày,BộKếhoạchvàĐầutư(TổngcụcThốngkê)chủtrì,phốihợpvớicácBộ,ngànhvàcácđịaphươngliênquankhẩntrươngtriểnkhaicáccôngtácchuẩnbị.

Đầunăm2007,TổngcụcThốngkêđãchủđộnglậpkếhoạchtổngthể,xâydựngkếhoạchtuyêntruyềnvàbiênsoạnmộtsốtàiliệuchuyênmônđểkhởiđộngchocuộcTổngđiềutra.

TrêntinhthầntíchcựcchủđộngvàđượcQuỹDânsốLiênhợpquốchỗtrợkỹthuật,TổngcụcThốngkêđãsoạnthảokếhoạchtổngthể,xâydựngkếhoạchtuyêntruyềnvậnđộngvàbiênsoạnmộtsốtàiliệuđểtriểnkhaicôngtácvậnđộngtàitrợchocuộcTổngđiềutra.Ngaytừđầunăm2008,haicuốnsáchvềtuyêntruyềnđượcinvàpháthànhtớicácBộ,ngànhvàcáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungương.

Donhữngthànhcôngcủacôngtácđiềutrathíđiểmvànhiềuhoạtđộngchuẩnbịkhác,ngày10tháng7năm2008ThủtướngChínhphủđãbanhànhQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.Ngày16tháng10năm2008,BanBíThưTrungươngĐảngđãbanhànhChỉthịsố27-CT/TWvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.

BanchỉđạoTổngđiềutracáccấptrungương,tỉnh,huyện,xãđượcthànhlậpđểtriểnkhaithựchiệnphươngánTổngđiềutra,banhànhtheoQuyếtđịnhsố09/QĐ-BCĐTWngày10tháng10năm2008củaTrưởngBanChỉđạoTrungương.Đếncuốinăm2008,hàngloạtcácvănbảnphápquycùnghệthốngbộmáytổchứctừTrungươngđếncơsởđãnhanhchóngđượcxáclậpđểchỉđạothựchiệncuộcTổngđiềutrachínhthức.

1.2 Xác định đối tượng, đơn vị và phương pháp điều tra

CuộcTổngđiềutradânsốvànhàở2009điềutratấtcảngườiViệtNamthườngxuyêncưtrútrênlãnhthổnướcCộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNamcóđếnthờiđiểm0giờngày01tháng4năm2009;ngườiViệtNamđượccơquancóthẩmquyềnchophépxuấtcảnhranướcngoàitrongthờihạnquyđịnh;cáctrườnghợpchếtcủahộđãxảyratừngày01TếtMậuTý(tứclàngày07tháng2năm2008theoDươnglịch)đếnngày31tháng3năm2009;nhàởcủahộdâncư.

Điềutradânsốvàđiềutranhàởđượctiếnhànhđồngthờivớiđơnvịđiềutralàhộdâncư.Chủhộlàngườicungcấpthôngtinchính.Đốivớinhữngthôngtinmàchủhộkhôngnắmchắc,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpđốitượngđiềutra.Riêngcácthôngtinvềlaođộng-việclàm,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpđốitượngđiềutratừ15tuổitrởlên;cáccâu

118

hỏivềsinhđẻthìphỏngvấntrựctiếpphụnữtrongđộtuổisinhđẻ(từ15đến49tuổi).Đốivớicácthôngtinvềnhàở,điềutraviênphỏngvấntrựctiếpngườicungcấpthôngtinhoặckếthợpvớiquansáttrựctiếpđểxácđịnh.

Tổngđiềutradânsốvànhàởlàcuộcđiềutratoànbộ.Tuynhiên,Tổngđiềutranàycònsửdụngphươngphápđiềutrachọnmẫunhằm:(1)mởrộngnộidungđiềutra;(2)nângcaochấtlượngthôngtin,nhấtlàđốivớinhữngcâuhỏinhạycảmvàphứctạp;và(3)tiếtkiệmkinhphítổngđiềutra.Đểnângcaohiệuquảvàđộtincậycủasốliệu,quymômẫulà15%tổngsốdânbảođảmđạidiệnđếncấphuyệnvềnhữngthôngtincơbản.

1.3 Điều tra thí điểm và điều tra tổng duyệt

PhiếuđiềutravàcáctàiliệuTổngđiềutrađãquabalầnthíđiểmvàmộtlầntổngduyệttrướckhiápdụngchínhthứcchocuộcTổngđiềutra.

HaicuộcđiềutrathíđiểmvớiquymônhỏđượctiếnhànhtrongQuýIIvàQuýIIInăm2007nhằmthửnghiệmnộidungphiếuđiềutra.Cuộcđiềutrathíđiểmlần3trênquymôlớntiếnhànhtrongtháng11-12/2007tại6tỉnhvàthànhphốtrựcthuộcTrungươnglàHàNội,VĩnhPhúc,TháiNguyên,QuảngTrị,thànhphốHồChíMinhvàBếnTre.Cuộcđiềutrathíđiểmlầnnàynhằmthửnghiệmtấtcảcáccôngđoạn:tuyêntruyền,vẽsơđồvàlậpbảngkê,tậphuấnnghiệpvụ,điềutravàgiámsátthựcđịa,xácđịnhđịnhmứcđiềutra,kiểmtravàghimãsố,xửlývàtổnghợpkếtquả.Saumỗilầnđiềutrathíđiểm,TổngcụcThốngkêđãtổchứchộithảođánhgiákếtquả,hoànthiệnphiếuvàcáctàiliệuhướngdẫnnghiệpvụ.Côngtácđiềutrathíđiểmđãrútranhiềukinhnghiệmbổích,trongđónổibậtnhấtlà:

- Về nội dung điều tra:BêncạnhviệcgiữlạinhiềuchỉtiêuphụcvụviệcsosánhsốliệuvớicáccuộcTổngđiềutratrước,lầnnàychúngtađãmạnhdạnbổsungnhiềuchỉtiêuquantrọngnhư:mởrộngnộidungđiềutratrìnhđộgiáodục-đàotạochophùhợpvớiLuậtGiáodụcmớibanhành,bổsungchỉtiêutìnhtrạngkhuyếttật,nguyênnhânchếtvàchếtdothaisản,cảitiếncáchthiếtkếnộidungđiềutranhàở.

- Về đối tượng điều tra:Theothônglệquốctế,lầnnàychúngtađãbổsungđầyđủloại“nhân khẩu đặc thù”,từđóđặcbiệtlưuýnhữngđốitượngcótínhchấtcưtrúkháphứctạpnhưhọcsinhvàsinhviên,ngườinhậpcư,ngườilangthangcơnhỡ,ngườisốngtrongcáctrạm/trạidongànhLaođộng-TBXHquảnlý,nhàchung/nhàchùa,nhữngngườilàmhợpđồngngắnhạn/tạmtuyển/laođộngthờivụcủaquânđộivàcôngan,v.v…

- Về xác định phạm vi địa bàn điều tra:Quathíđiểmđãrútranhiềukinhnghiệmvềcôngtácquảnlýchấtlượngđiềutra,quyếtđịnhlấythôn/ấp/bản/tổdânphốlàmđơnvịphânchiađịabànđiềutrađãgiúpchoviệcquảnlýđiềutrathuậnlợihơn,hạnchếtrùng/sót,bổsungmộtnguồnthôngtinhữuíchchocôngtácthốngkêsaunày.

Vớicáchtiếpcậntrên,lầnnàychúngtaápdụngđượccácchuẩnmựcquốctếcảvềkỹthuậtthiếtkế,cáchxácđịnhnộidungcũngnhưcáckháiniệmcơbảncủacuộcTổngđiềutra.

Tháng8vàtháng9năm2008đãthựchiệnthànhcôngcuộcđiềutratổngduyệttại48địabàncủa4tỉnh(mỗitỉnh12địabàn)đạidiệnchocácvùngmiền,baogồm:YênBáiđạidiệnchochoTrungduvàmiềnnúiphíaBắc;NamĐịnhđạidiệnchoĐồngbằngsôngHồng;QuảngBìnhđạidiệnchomiềnTrungvàTâyNguyên;TiềnGiangđạidiệnchoĐôngNamBộvàĐồngbằngsôngCửuLong.ĐâylàcuộcTổngđiềutradiễntập,vìvậylựclượngcánbộchủchốtcủacáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungươngvàcácbộ,ngànhliênquanđãthamgianghiêmtúcngaytừkhâuchuẩnbịđịabàn.

119

Vàothờigiancuốicủađiềutratổngduyệt,mộthộithảođánhgiáchitiếtđãđượctổchứcđểrútkinhnghiệm.Kếtquảcủađiềutratổngduyệtkhôngchỉlàmcơsởchoviệchoànthiệnphươngánđiềutra,phiếuđiềutra,quytrìnhđiềutravàcáctàiliệuhướngdẫnnghiệpvụ;điềuquantrọnghơnlànógiúpnângcaomứcđộthànhthạochođộingũcánbộchủchốtcủaBanchỉđạocáccấp,cácngànhtrongcuộcTổngđiềutrachínhthứcsắptới.

1.4 Vẽ sơ đồ và lập bảng kê số nhà, số hộ, số người

Tổngđiềutradânsốvànhàởđượccoilàthànhcôngkhimọingườidânđềuđượcđiềutravàmỗingườichỉđượcđiềutratạimộtđịachỉcụthể.Đểđạtđượcyêucầunày,cầnphảicóhệthốngbảnđồcácđơnvịhànhchính,sơđồvàbảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườicủacácđịabànđiềutrađượccậpnhậtđầyđủđếnsátthờiđiểmđiềutra.Sơđồvàbảngkêlàcơsởđểphânbổnguồnlực,hướngdẫnđiềutraviêntiếpcậncáchộđểthuthậpthôngtin,phânphốitàiliệu,phiếuđiềutravàvănphòngphẩmphụcvụTổngđiềutra.

BanChỉđạocáccấpđãtiếnhànhràsoátvàphânđịnhranhgiớilãnhthổhànhchínhgiữacáccấpnhằmpháthiệnnhữngnơicóhộvànhânkhẩucưtrúthườngxuyênnhưngchưarõthuộcđơnvịhànhchínhnàoquảnlýđểphụcvụcôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkê.

Côngtáctậphuấnvẽsơđồ,lậpbảngkêđượctiếnhànhtheohaicấp.Tháng10năm2008,BanchỉđạoTrungươngđãđồngthờimởhailớptậphuấnchogiảngviêncấptỉnh,mộtlớptạiHàNộichocáctỉnh/thànhphốphíaBắcvàmộtlớptạithànhphốHồChíMinhchocáctỉnhphíaNam.Tiếpsau,giảngviêntỉnh/thànhphốtậphuấntrựctiếpchocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê.Tậphuấnhaicấpđểnângcaođượcchấtlượngcôngtácđàotạo.Đasốcáctỉnh/thànhphốđãtuânthủtheohướngdẫntậphuấnhaicấp.Tuynhiên,dosốlượnghọcviênđôngvàquỹthờigianngắn,cómộtsốtỉnh/thànhphốđãchủđộngtậphuấnbacấp,tứcthêmmộtcấpgiảngviêncấptỉnhtậphuấnchogiảngviêncấphuyện,sauđógiảngviêncấphuyệntậphuấnchocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê.

Trongcôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkê,hầuhếtcáctỉnh/thànhphốđãsửdụnghệthốngbảnđồsốhoácủaBộTàinguyênvàMôitrườnglàmcơsở.Ngaytừgiaiđoạnđầucủabướcchuẩnbị,mụcđíchlưugiữsơđồvàbảngkêcácđịabànđiềutramẫuđểsửdụnglàmdàn mẫu chủchocáccuộcđiềutrasaunàyđãđượcnghiêncứuthựchiện.Ýtưởngxâydựnghệthốngthôngtinđịalý(GIS)từsơđồcácđịabànđiềutrađãđượcđặcbiệtquantâm.Tuynhiên,hiệnnayTổngcụcThốngkêchưacóđủcơsởhạtầngkỹthuật,chuyênmônvàngânsáchđểthựchiệnGIS.Vìvậy,trongcuộcTổngđiềutranàychỉlưugiữbằnghìnhảnhcácsơđồđịabànđiềutramẫu.

TrongcuộcTổngđiềutrađãvẽhailoạisơđồ:sơđồnềnvàsơđồđịabànđiềutra.Mỗisơđồnềnthểhiệnđượcvịtrívàđặcđiểmnổibậtcủatấtcảcácđịabànđiềutracủatoànxã/phường.Sơđồđịabànđiềutrachỉracácđặcđiểmchitiếtcủatừngđịabàn(như:hướngđi,ranhgiớicủađịabàn,đườngxá,kênhrạch,ao/hồ,trườnghọc,bệnhviện,v.v...)nhằmgiúpđiềutraviênđịnhvịđượctừngngôinhàtrongđịabàn.

Việclậpbảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườiđượcthựchiệnvàocùngthờigianvẽsơđồ.Bảngkêsốnhà,sốhộ,sốngườiđượclậptheotừngnhà,từnghộbaogồmcáctiêuthứcnhư:sốthứtựnhà,sốthứtựhộ,địachỉcủahộ,tổngsốnhânkhẩu,sốnamvàsốnữ.

Việcvẽsơđồchủyếudocánbộđịachínhcủacấpxã/phườngđảmnhiệm,cònviệclậpbảngkêđượcgiaochongườiđịaphươngamhiểuđịahìnhvàphânbốdâncưcủađịabànđiềutrathựchiện.Nhữngngườinàyđượctậphuấnvềnghiệpvụvẽsơđồvàlậpbảngkêtrongthờigian3ngày.

120

CôngtácvẽsơđồvàlậpbảngkêđượccoilànhiệmvụtrọngtâmcủacôngtácchuẩnbịTổngđiềutra,bắtđầutừtháng10năm2008vàcơbảnhoànthànhvàotháng1năm2009.Tuynhiên,ởmộtsốtỉnh,thànhphốlớndogặpnhiềukhókhănvềquymô,địahìnhvàphânbốdâncưphứctạp,nhiềuđịabànbịgiảitỏa/dirờithìđếncuốitháng2năm2009mớihoànthành.Đểnângcaochấtlượng,BanchỉđạoTrungươngđãkịpthờichỉđạoràsoátvàhiệuchỉnhkếtquảvẽsơđồ,lậpbảngkê.Mặcdùthờigianvàkinhphíbốtríchocôngtácnàycònhạnhẹp,nhưngcácđịaphươngđãnỗ lựcphấnđấuđạtkếtquảkhảquan:đếnngày31/3/2009,cảnướcđãcậpnhậtthêm315nghìnhộvà801nghìnngười,làmchohệthốngsơđồvàbảngkêthuthậpđạt98,2%vềsốhộvà99,8%vềtổngsốnhânkhẩusovớikếtquảTổngđiềutrachínhthức.Căncứkếtquảnày,BCĐTWđãkịpthờiinbổsungphiếuchocácđịaphươngsửdụng.

Bêncạnhnhữngưuđiểmđãkểtrên,ởmộtsốđịaphươngcôngtácnàycònthiếusót,như:kéodàithờigian,sửdụngtàiliệusổsáchđểlậpbảngkê,bỏsótdiệntíchđấttrongsơđồđịabàn,v.v…

2. Công tác hậu cần

Dokhốilượnglớnvàphứctạp,côngtáchậucầnđãđượcchủđộngchuẩnbịsớm,tínhtoánmộtcáchđầyđủ,tươngxứngvớiyêucầutănglêncủacuộcTổngđiềutratrêntấtcảcáckhíacạnhvềtàichínhvàcácphươngtiệnđiềutra.ĐểbộmáyBanChỉđạovàVănphònggiúpviệcsớmtriểnkhaihoạtđộngcóhiệuquả,ngoàivấnđềkinhphívàvậttư,cácđịaphươngđãchuẩnbịsớmvềđịađiểm,trangthiếtbịlàmviệc,phươngtiệnđilại,vậnchuyểntàiliệu,...

ThànhcônglớnlàchúngtađãtạođượcsựquantâmcủaNhànướcvàcáctổchứcquốctế,nênngânsáchnhànướcđãđượccấp480tỷđồng,22tỷđồngcủaUNFPA,nângtổngkinhphílên502tỷđồng(bìnhquânđầungườilà5.900đồnghay0,35đôlaMỹ,sovới0,13đôlaMỹnăm1999).

Trongcôngtáchậucần,khốilượnglớnnhấtlàcôngtácin và phân phối tài liệu.Yêucầuphảihoànthànhinvàphânphốikhoảng600tấngiấychohàngchụcloạitàiliệukhácnhau,chuyểngiaođầyđủ,kịpthời,đúngđốitượngđếntừngđơnvịcơsởcủacáccấp,cácngànhtrongcảnước.Đểđápứngyêucầucủacôngnghệquét,phiếuđiềutrađãđượcinbằngloạigiấytốt,đảmbảođộxốp,độdày,độdaivàkỹthuậtinphảichínhxác.Đểlàmtốtviệcnày,TổngcụcThốngkêđãđánhgiánănglựccủacáccơsởintrongtoànquốc,tiếnhànhcácthủtụcđấuthầurộngrãi.

Dokhốilượngquálớn,thờigiangấpvàlầnđầutiênthựchiệntheocơchếđấuthầurộngrãi,góithầucungcấpvănphòngphẩm(cặpbadây,bútbi,túicrap)còngặpmộtvàitrụctrặc,gâysựlúngtúngchocácđịaphương.

3. Công tác tuyên truyền cho cuộc Tổng điều tra

Tuyêntruyềnsâu,rộngcủaTổngđiềutra2009nhằmmụcđích:Thứ nhất,tranhthủsựủnghộvàhỗtrợcủacáccơquanNhànước,cáccơquantruyềnthôngvàcáctổchứcquầnchúngbằngviệctạorasựhiểubiếtđầyđủvềtầmquantrọngvàmụcđíchcủacuộcTổngđiềutra.Thứ hai,làmchongườidânhiểuđượcíchlợicủaTổngđiềutra,nhậnthứcđượcquyềnlợivànghĩavụcủamìnhđốivớiTổngđiềutrađểsẵnlònghợptác,cungcấpthôngtinđầyđủ,chínhxác.

Quyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủvàChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthưTrungươngĐảngvềlãnhđạothựchiệnthắnglợicuộcTổngđiềutradânsố

121

vànhàởnăm2009đượcphổbiếnđếntừngchibộ,từngtổdânphố,thôn,ấp,bản.ThựchiệnQuyếtđịnhvàChỉthịtrên,cáccấpuỷĐảng,ChínhquyềnvàBanchỉđạocáccấpthườngxuyêntổchứccác cuộc họp giao bankiểmđiểmtiếnđộthựchiện,thuhútcảhệthốngchínhtrịthamgiathựchiệnvàhưởngứngcuộcTổngđiềutra.ĐâylàmộttrongnhữngnhântốquantrọngnhấtquyếtđịnhsựthànhcôngcủacuộcTổngđiềutra.

Nhìnchung,tàiliệutuyêntruyềnchocuộcTổngđiềutralầnnàykháphongphú,baogồm:

• Về tài liệu in:gồmChỉthịsố27-CT/TWcủaBanBíthư,Quyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ,Quyếtđịnhsố09/QĐ-BCĐTWcủaTrưởngBanChỉđạoTrungương,ChỉthịcủaBộtrưởngBộGiáodụcvàĐàotạo,sổtayhướngdẫncôngtáctuyêntruyền,cácbàimẫuhỏi-đápvềTổngđiềutradânsốvànhàở,cácbàiđăngtrênbáotrungươngvàđịaphương,cácbàitrảlờiphỏngvấncủaBanchỉđạocáccấp,cácngành;cácđặcsanvềTổngđiềutra,cáctàiliệuphổbiếntrongcáccuộchọpởcấpthôn/ấp/bản/tổdânphốvàcáctổchứcđoànthể.

• Về tài liệu nghe nhìn:VănphòngBanChỉđạoTrungươngđãxâydựng,sảnxuấtvàpháthànhtớicáccấptừtrungươngđếnđịaphươngcáctàiliệu,phươngtiệncóchấtlượngcaonhưlôgô,ápphích,đĩahình(videoclip)quảngbáTổngđiềutra,đĩatiếng(AudioCD)hỏiđápvàcácbàihátvềTổngđiềutra,chươngtrìnhtọađàmvềTổngđiềutrapháttrêncácđàiphátthanhvàtruyềnhình.

• Vềtàiliệucổđộng:gồmbiểutrưng,panô(tấmlớnvàtrungbình),ápphích,khẩuhiệu,băngrôn.

ChiếndịchtuyêntruyềnsâurộngvềTổngđiềutrabắtđầutừđầutháng3năm2009,rầmrộvàquyếtliệtnhấtlàtrongkhoảngthờigiantừ15tháng3đến20tháng4năm2009.CáchoạtđộngtruyềnthôngtậptrungtrongthờigianđiềutragồmđiểmtinTổngđiềutrahàngngày,phóngsự,cácbàihátvềTổngđiềutrađượcphátvàđăngtảitrênsóngphátthanh,truyềnhình,trênhệthốngloatruyềnthanhcủathôn/xóm/ấp/bản/tổdânphố,báochícủacảTrungươngvàđịaphươngcũngđưatinliêntục.

Cáctrungtâmkinhtế,chínhtrịvàvănhoálớncủacảnước,nhưHàNội,thànhphốHồChíMinh,HảiPhòng,Huế,ĐàNẵngvàCầnThơđãđượckịpthờibổsungkinhphítuyêntruyền.Ởcácđịaphươngnày,nhiềucụmpanôlớn,khẩuhiệu,ápphíchđượcthiếtkếmộtcáchsinhđộngvàbắtmắt,đượcđặtởnhữngđịađiểm,vịtrítrangtrọng,thuhútsựquantâmcủanhândân.

ĐàiTruyềnhìnhViệtNamvàĐàiTiếngnóiViệtNamđãphátsóngcácchươngtrìnhquảngbá,hỏiđápvàcácbàihátvềTổngđiềutra.Kếhoạchvềthờigianvàthờilượngphátsóngcủacácchươngtrìnhcũngđượcthôngbáovềcácđịaphươngđểtiếpsóng,hoặclưuđểtáisửdụng.Trongngàyhộiraquân,ĐàiVTV1đãphátcầutruyềnhìnhBắc-Trung-Nam.BanChỉđạoTrungươngcũngđãphốihợpvớinhiềutờbáocósốlượngpháthànhlớnởTrungương(cảbáoviếtvàbáođiệntử)đăngtảinhiềubàibáovềTổngđiềutra.NộidungtuyêntuyềnvềTổngđiềutrađãđượcđưavàocuộchọpGiaobanbáochítháng3năm2009củaBộThôngtinvàTruyềnthôngvàchỉđạocáccơquanthôngtấnbáochíđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnvềTổngđiềutra.

Ởcácđịaphươngđãápdụngnhiềuhìnhthứctuyêntruyềnsángtạo như: họpdân,báođịaphương,xeloa,xeHonđagắnhoađểtuyêntruyền,họcsinhcổđộng,diễnkịch,cahát,dánbiểutrưngtrêncácphươngtiệngiaothôngcôngcộng,v.v…Vớicáchìnhthứcphongphúđóđãnângcaohiệuquảcủacôngtáctuyêntruyền.

122

Cácđộituyêntruyềnlưuđộng,cáctổchứcđoànthể,cáctrườngphổthôngvàchuyênnghiệp,thanhthiếuniên,họcsinhđicổđộngđãtạorakhôngkhísôiđộngchochiếndịchtuyêntruyềnTổngđiềutra.ĐặcbiệtlầnnàyởnhiềunơiđãtranhthủcácchứcsắctôngiáotổchứctuyêntruyềnTổngđiềutratrongđồngbàotheođạo.

CácnộidungtuyêntruyềnchoTổngđiềutrakhôngchỉđượcthựchiệnthôngquacácphươngtiệnthôngtinđạichúngcủaViệtNammàcònđượcchuyểntảiquacáckênhthôngtincủacáccơquantruyềnthôngcủaLiênhợpquốc.

LầnđầutiêntrongTổngđiềutradânsốởViệtNamcólắpđặtđườngdâyđiệnthoạinóngchoTổngđiềutratạiVănphòngBanChỉđạoTrungươngvàtỉnh,thànhphố.MụcđíchchínhcủađườngdâynónglàđểphụcvụcôngtácchỉđạođiềuhànhtácnghiệpchoTổngđiềutra,đồngthờicũngđểtiếpnhậncácgópýcủanhândânvềcáchoạtđộngTổngđiềutra.Mụcđíchchínhnàyđãđạtđược.Ngoàira,đườngdâynóngcũnglàmộtcôngcụtuyêntruyền,cungcấpthôngtinvềTổngđiềutrachongườidân.Sốđiệnthoạiđườngdâynóngđượcthôngbáorộngrãitrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúng.ViệcnàylàmchonhândâncảmnhậnđượctínhminhbạchcủaTổngđiềutra,trêncơsởđóhọtintưởngvàhợptácrấtnhiệttình,cungcấpnhiềuthôngtinxácđángchocáccơquanvàcánbộđiềutra.

NgoàinguồnkinhphícủaChínhphủ,cuộcTổngđiềutrađãtranhthủsựhỗtrợkinhphícủaQuỹDânsốLiênhợpquốc(UNFPA)vàmộtsốđịaphươngđểđẩymạnhchiếndịchtuyêntruyền.Tấtcảcácsảnphẩmtuyêntruyềnđãđượcsảnxuất,phânphátđầyđủtớicáccơquanthôngtinđạichúng(trungươngvàđịaphương),BanChỉđạocáccấpvàcácngànhchứcnăngđểchuẩnbịsẵnsàngchochiếndịchtuyêntruyền.

Báocáocủa63tỉnh,thànhphố,cácđoàngiámsátcủaBanChỉđạoTrungươngvàcácđoànđạidiệncủacáccácnhàtàitrợquốctếthamgiagiámsátTổngđiềutrađềuthốngnhấtđánhgiá“Ngày01/4/2009thựcsựlàngàyhộiTổngđiềutra”,cósứcmạnhlôicuốntoàndântíchcựchưởngứngvàủnghộcánbộđiềutra.

4. Công tác thu thập thông tin và giám sát điều tra

4.1 Địa bàn điều tra

Cảnướcđượcphânthànhkhoảng172.000địabànđiềutra.Mỗiđịabàncócácđườngranhgiớirõrànghoặctươngđốirõràngvàcósốlượnghộđểmộtđiềutraviêncóthểhoànthànhđiềutrađăngkýtrongthờigianđiềutraquyđịnh.Sốlượnghộtrongtừngđịabànkhácnhaugiữacácvùngđịalý.Nóichung,địabànđiềutralàthôn(hoặcxóm,ấp,bản,tổdânphố)vớiquymôbìnhquânlà100hộ.

4.2 Tuyển chọn và tập huấn cán bộ điều tra

CôngtáctậphuấnnhằmcungcấpchocuộcTổngđiềutramộtđộingũcánbộamhiểunghiệpvụđểvừachỉđạo,vừahuấnluyệncánbộnghiệpvụcáccấpchotớitậnđiềutraviênvàtổtrưởngđiềutra.

Điềutraviênđượctuyểnchọnđápứngđủcácyêucầu:cótinhthầntráchnhiệmcao,viếtchữvàsốrõràng,cótrìnhđộhọcvấnvàtuổiđờiphùhợp.Hầuhếtđiềutraviênđượctuyểnchọnlàngườiđịaphương.

Tổtrưởngđiềutralàlựclượngtrựctiếpquảnlýcôngviệccủađiềutraviên.Ngoàiyêucầunắmvữngnghiệpvụđiềutra,tổtrưởngphảicókhảnăngtổchứclàmviệctheonhómvàcamkếtdành100%thờigianđểquảnlýđiềutraviên.Quyđịnhmộttổtrưởngphụtrách2

123

điềutraviênthuộcvùngcao,hảiđảo,vùngsâu,vùngxa;ởcácvùngcònlại,mộttổtrưởngphụtrách4điềutraviên.

NgoàitổtrưởngcòncógiámsátviêncấpTrungương,cấptỉnhvàcấphuyệnvớinhiệmvụchínhlàgiámsáthoạtđộngcủamạnglướitổtrưởngvàđiềutraviên,giámsátvàhỗtrợchuyênmônchoBanchỉđạocấpdưới.

Việctậphuấnđượctiếnhànhtheobacấp:GiảngviêncấpTrungươngtậphuấnđộingũgiảngviênvàbanchỉđạocấptỉnhtrong8ngàyvềnộidungnghiệpvụ,quảnlývàgiámsátTổngđiềutra.Giảngviêncấptỉnhtậphuấngiảngviênvàbanchỉđạocấphuyệntrong6ngày.GiảngviêncấphuyệntậphuấnchoBanchỉđạocấpxã,tổtrưởngvàđiềutraviênvớithờilượng4ngàychođịabànđiềutratoànbộ,8ngàychođịabànđiềutrachọnmẫu.

CuộcTổngđiềutrahuyđộngkhoảng30vạnđiềutraviên,tổtrưởngđiềutra,giámsátviênvàthànhviênBanchỉđạocáccấpđểthựchiệncôngtácđiềutratạiđịabàn.CôngtáctậphuấnđãđượcthựchiệnchuđáochobộmáyTổngđiềutranóitrên,đồngthờitrangbịđầyđủcácphươngtiệnvàtàiliệucầnthiếtchocôngtáctậphuấnđãgiúpchođộingũcánbộđiềutrathôngthạovềnghiệpvụquảnlývàđiềutra,thựchiệnđúngcácquytrìnhvàghiphiếubảođảmyêucầucủacôngnghệquét.

Đểnângcaochấtlượngtậphuấn,ngoàihệthốngcácsổtaynghiệpvụthôngthường,lầnnàyBanchỉđạoTrungươngđãbanhànhsổtayhướngdẫncôngtácquảnlý,sổtayđàotạocánbộvẽsơđồvàlậpbảngkê,sổtayđàotạođiềutraviên.Thựcchấtđâylànhữnggiáoándànhriêngchogiảngviêncáccấptheophươngphápgiảngdạytíchcực,giúpchocácđốitượnghọcviêntiếpthumộtcáchchủđộng,đạthiệuquảcao.Ngoàicáctàiliệu“cẩmnang”nóitrên,BanchỉđạoTrungươngđãbanhànhcácđĩaDVDhỗtrợtậphuấn,cácbảninkhổlớnmẫuphiếuđiềutravàtrangbịmáychiếuđểlàmphươngtiệnnghe-nhìnchokhoảng5.000lớptậphuấntrongcảnước.Quathămdòýkiến,cácsảnphẩmnàyđãthựcsựgópphầnnângcaochấtlượngdạyvàhọc.

Tuynhiên,ởmộtsốđịaphươngcôngtáctuyểnchọnvàtậphuấncánbộvẫncòncóthiếusót,như:sốđiềutraviêncaotuổicònnhiều,rútbớtthờigiantậphuấn,khôngsửdụngcácsổtayđàotạovàđĩatậphuấnmẫu,chỉthựchànhtrênlớpmàthiếukhâuthựchànhphỏngvấn-ghiphiếutrênthựcđịa,v.v…

4.3 Công tác thu thập thông tin và giám sát điều tra

Từngày25đến30/3/2009,BanchỉđạocáccấpđãtriểnkhaithựchiệntổngsoátxéttoànbộcôngtácchuẩnbịchocuộcTổngđiềutra.Ngày24/3/2009,BanchỉđạoTrungươngđãtổchứcHộinghịtrựctuyếnkiểmđiểmtìnhhìnhchuẩnbịvàtriểnkhaibướcđiềutrathuthậpthôngtin,chothấycôngtácchuẩnbịđãhoàntất,tấtcảđãsẵnsàng.

NgaysauHộinghịtrựctuyếntriểnkhaibướcthuthậpthôngtin,BCĐTWđãbanhànhnhiềuvănbảnchỉđạoquantrọng,như:

• VănphòngChínhphủbanhànhcôngvănsố1929/VPCP-KTTHngày26/3/2009vàThôngbáosố117/TB-VPCPngày03/4/2009truyềnđạtýkiếnchỉđạocủaPhóThủtướngThườngtrựcNguyễnSinhHùngvềđẩymạnhcôngtáctuyêntruyềnvàkếtluậntạiHộinghịtriểnkhaibướcđiềutrathuthậpthôngtin;

• Côngđiệnsố547/CĐ-TTgngày10/4/2009củaThủtướngChínhphủđãcótácđộngthúcđẩytoànbộhệthốngchínhtrịtíchcựcthamgiatổchứcvàthựchiệntrêntấtcảcácphươngdiệncủacuộcTổngđiềutra.

124

Sángsớmngày01/4/2009,Banchỉđạocấphuyệnvàcấpxãtổchứclễraquân,từ7giờsángtấtcảcácđiềutraviênvàtổtrưởngđiềutrađãđồngloạttiếnhànhcôngtácphỏngvấnvàghiphiếuởcáchộ.

Songsongvớiviệcphỏngvấnghiphiếutạihộ,trongbuổisángngày01/4cũngđồngloạttổchứcđiềutranhữngngườilangthangkhôngnhàở,sốngởvỉahè,gócphố,chợ,trênsôngnước,v.v…Banchỉđạocấphuyệnvàcấpxãđãphốihợpvớilựclượngcônganthựchiệntốtcôngtácđiềutranhómđốitượngnàytrongcảnước.

Côngtácđiềutraởcácđịabànđiềutratoànbộtiếnhànhtrong7ngàyvàởcácđịabànđiềutramẫulà15ngày.Đếnngày15/4/2009,92%sốđịabànđiềutrađãhoànthànhghiphiếu;sốđịabàncònlạidothờitiếtmưabão,địahìnhphứctạp,quymôquálớn(300hộtrởlên)vàcónhiềuhộđivắngchưatiếpcậnđượcnênđãphảikéodàiđếnngày20/4/2009.Nhưvậy,tiếnđộđiềutrađãdiễnrađúngPhươngánquyđịnh.

Nhằmkhắcphụccácloạisaisóttrongquátrìnhđiềutra,Banchỉđạocáccấpđãlênkếhoạchthựchiệncụthể,phâncôngcácthànhviênBanchỉđạovàđộingũgiámsátviênphụtráchtừngđịabàn,xửlýkịpthờicácvấnđềphátsinh.Nhiềunơi,TỉnhuỷvàUBNDtỉnhđãquyếtđịnhhoãnmộtsốcuộchọptrongthờigiantừngày01đếnngày30tháng4đểtậptrungchoTổngđiềutra.ĐâylàyếutốrấtquantrọngbảođảmchocuộcTĐTđượcthựchiệnthốngnhất.

Cáctỉnh/thànhphốduytrìchếđộbáocáovàkiểmđiểmtiếnđộ,đãpháthiệnvàchỉđạorútkinhnghiệmkịpthờitrongmấyngàyđầunênsốlỗighiphiếugiảmnhanhtrongnhữngngàysau.CáctổchứccủaLiênhợpquốccũngtíchcựcphốihợpthamgiagiámsátcáchoạtđộngTổngđiềutratạicácđịaphương.

Điệnthoạiđườngdâynóng,trangthôngtintácnghiệpTổngđiềutravàmạngđiệntửcủangànhThốngkêđãpháthuyhiệuquảcaophụcvụcôngtácchỉđạođiềuhành.Hàngngày,VănphòngBCĐTWliêntụcnhậnđượcnhiềucâuhỏigửiđếntừBanchỉđạocáccấp,cácngành,điềutraviên,tổtrưởngđiềutra,giámsátviên,cáccơquantruyềnthông,cáctổchứcquốctếvàđôngđảonhândâncảnước.Cáccâuhỏinàyđãđượcgiảiđáptrựctiếphoặcchuyểnđếncácđơnvịthíchhợpđểxửlýkịpthờicácvấnđềliênquan.

Trongnhữngngàyđầu,Banchỉđạocáccấpđãchủđộng“hãm”tốcđộđiềutrathấphơnmứcbìnhquânđểpháthiệnhếtcáclỗisaisótcủađiềutraviên,rútkinhnghiệmkịpthời.Ngaytừđầu,nhiềuđịaphươngđãtổchứcphỏngvấnthửđểrútkinhnghiệmnênđãhạnchếtốiđacácloạisaisót.TiếnđộvàchấtlượngđiềutranhìnchungđượcduytrìđúngPhươngánquyđịnh.

Đểnângcaochấtlượngthôngtin,côngtácgiámsátđượcđặtraởtấtcảcáccôngđoạncủacuộcTổngđiềutra,baogồm:(1)tậphuấnvẽsơđồlậpbảngkê,(2)vẽsơđồlậpbảngkê,(3)tậphuấnnghiệpvụ,(4)ràsoátvàhiệuchỉnhsơđồvàbảngkê,(5)điềutraghiphiếu.Trongđó,khâugiámsátphỏngvấn,ghiphiếuđượcđặcbiệtquantâmđểđápứngyêucầucủacôngnghệquéttrongkhâunhậptinphiếuđiềutra.

Quakiểmtragiámsátthựcđịavàtheodõibáocáotiếnđộcủacácđịaphươngđãpháthiệnvàxửlýkịpthờimộtsốdạngthiếusótcơbảnsauđây:

• Mộtsốtỉnh/thànhphốchưabámsátkếhoạchTổngđiềutra,báocáotiếnđộchậm,kếtquảsơbộbáocáochưakịpthờivàthiếuchínhxác;

125

• Trong3ngàyđầu tiên (1-3/4/2009),mộtsố tỉnhcóhiện tượngđẩy tốcđộđiều tranhanhhơnmứctrungbình.BCĐTWđãkịpthờinhắcnhởrútkinhnghiệm,vìvậytốcđộđãđượcduytrìphùhợphơntrongnhữngngàytiếptheo;

• Mộtsốtổtrưởngkiêmlàmđiềutraviênhoặcđượcgiaophụtráchnhiềuđịabàn,mộtsốtổtrưởnglàcôngchứcxã/phườngđãkhôngdànhđủthờigianchocôngtácquảnlýđiềutraviên;

• Mộtsốđiềutraviênyếunghiệpvụnhưngkhôngđượctổtrưởngbổkhuyếtkịpthờinênđãmắccáclỗi,như:ghithiếuhoặcthừathôngtindothựchiệnsaibướcnhảy,ghinhầmcột,ghicâutrảlờivềngành/nghềcònchungchung,phỏngvấnkhôngtheođúngquytrình.Nhiềuđiềutraviêntuổiđờicao,khảnăngtiếpthunghiệpvụyếu,ảnhhưởngđếntiếnđộđiềutra;

Trongnhữngngàyđầutháng4năm2009cómưatovàdaidẳngởnhiềunơitrênphạmvicảnước,gâykhókhănchođiềutraviên,nhấtlàởnhữngđịabànvùngnúi,vùngsâu,vùngxa.BanChỉđạoTrungươngđãcócôngvănkhẩnyêucầucácđịaphươngtrangbịbổsungchomỗiđiềutraviênmộtáomưavàmộttúinylonđểbảovệtàiliệu.Việcnàygiúpđiềutraviênđilạithuậnlợihơn,bảoquảntốtphiếuvàtiếnđộkhôngbịkéodài.

5. Đánh giá và thẩm định kết quả

Đểphụcvụchoviệccôngbốsốliệu,ngaysaukhikếtthúcbướcđiềutrathuthậpthôngtin,ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãthựchiệnnhiềubiệnphápđểđánhgiá,thẩmđịnhkếtquảTổngđiềutranhưsau:

• Xác minh và điều tra bổ sung qua đường dây nóng:

ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãphốihợpcóhiệuquảvớiĐàiTruyềnhìnhvàĐàiTiếngnóiViệtNamthôngbáođểnhândâncảnướccungcấpthôngtinnhằmpháthiệnvàđiềutrabổsungtấtcảcácđốitượngđiềutracókhảnăngbịbỏsót.Đếnngày20/4/2009,VănphòngBCĐTWđãnhậnđượcýkiếncủa975hộdântrongcảnướcgọiđếnđườngdâynóng.Kếtquảđãxácminh,điềutrabổsungđược744hộ,231hộcònlạiđãđượcđiềutraviênghiphiếuthôngquacácthànhviênkháctronghộhoặcquađiềutragiántiếp.Mặcdùsốhộđượcđiềutrabổsungkhôngnhiềusovớitổngsốtrên22triệuhộtrongcảnước,songquacôngviệcnàycáchộdânvàBanchỉđạocáccấpđãbàytỏsựđồngtìnhvàtintưởngvàokếtquảTổngđiềutra.

• Phúc tra kết quả điều tra:

SaukhikếtthúcbướcđiềutrađãtiếnhànhmộtcuộcphúctrachọnmẫunhằmxácđịnhmứcđộđầyđủvàchínhxáccủasốliệuTổngđiềutra.Mộtmẫuhệthốnggồm60địabànđiềutrađãđượcchọnngẫunhiênđểtiếnhànhphỏngvấnlạidoVănphòngBCĐTWtrựctiếptổchứcthựchiện.

Kếtquảphúctrađãchothấysaisốlà-0,3%(bằngchênhlệchgiữatỷlệđiềutrasótvàđiềutratrùng),tươngđươngvớikhoảng258nghìnngười.Nếusovớitỷlệsaisốtừ1,5%đến4,5%tổngdânsốthườngthấytrongcáccuộcTổngđiềutradânsốvànhàởcủanhiềunước1,thìcóthểsơbộđánhgiámứcđộđầyđủcủacuộcTổngđiềutralầnnàylàkhácao.

1TrongChukỳTổngđiềutradânsốnăm2000,saisóttrongTổngđiềutracủamộtsốnướcnhưsau:ẤnĐộ:1,8%,Anh:2,0%,Băng-la-đét:3%,Ca-na-đa:3,1%,HànQuốc:1,5%,Indonesia:3,3%,Malaysia:4,4%,Niu-di-lân: 2,2%,NhậtBản:Thành thị: 0,4%vàNông thôn: 0,7%,Pakistant: 4,4%,Phi-líp-pin: 2,0%,TrungQuốc:1,8%,Úc:1,8%.

126

• Đánh giá chất lượng ghi phiếu:

Ngaysaubướcđiềutraghiphiếu,ThườngtrựcBCĐTWđãtổchứcmộtsốđoàncôngtácđểkiểmtrachấtlượngghiphiếuđiềutra.Kếtquảkiểmtrachothấyphiếuđiềutrađượcghichépkhátốt,cóthểbảođảmtốtkhâuxửlý.

• Kiểm tra trọng điểm một số đối tượng có khả năng bị bỏ sót cao nhất:

ĐểcócăncứvữngchắchơnchoviệccôngbốsốliệusơbộcủacuộcTổngđiềutra,ThườngtrựcBCĐTWđãquyếtđịnhtriểnkhaicôngtáckiểmtratrọngđiểm03đốitượngcókhảnăngbịbỏsótcaonhất,đólà:(1)sinhviênsốngtrongkýtúcxá,(2)sinhviênsốngtrongcácnhàtrọthuộcđịabàndâncư,và(3)côngnhânlàmviệctạicáckhucôngnghiệpđangthuênhàcủadânđểởhoặcđangsốngtrongcáclántrại,nhàtạmcủacácdựán,cơsởsản-xuấtkinhdoanhxakhutậptrungdâncư.RiêngthànhphốHàNội,thànhphốHồChíMinhvàtỉnhBìnhDương,nơicónhiềungườinhậpcư,doVănphòngBCĐTWtrựctiếptổchứcthựchiện.

Kếtquảkiểmtrachothấycósựbỏsótnhưngmứcđộbỏsótthấp,tươngtựnhưtỷlệbỏsótđãthuđượctrongphúctra.

Ngoàicácbiệnphápkiểmtra/phúc tranói trên, trongquá trình triểnkhaicông tácTổngđiềutra,ThườngtrựcBCĐTW đãtổchứckiểmtraràsoát02lầnđốivớikếtquảvẽsơđồvàlậpbảngkê,02lầnđốivớikếtquảtổnghợpsơbộ.

Nhưvậy,bằngnhiềuphươngphápkiểmtravàphúctrakhácnhauđềuthuđượcnhữngkếtquảđánhgiáthốngnhấtvớimứcđộsaisótthấp(0,3%).ĐiềuđóchothấycuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthuđượckếtquảtincậyvàvữngchắc,tươngxứngvớisựnỗlựcvàcôngsứcđónggópcủacảhệthốngchínhtrị,củaBanchỉđạocáccấp,cácngànhvàsựthamgia,hưởngứngnhiệttìnhcủanhândâncảnước.

6. Xử lý và tổng hợp số liệu

ĐểđẩynhanhtốcđộxửlývànângcaochấtlượngsốliệuTổngđiềutra,mộtchiếnlượcquantrọngcầnđượcthửnghiệmvàkếtluậnsớmlàđổi mới công nghệ xử lý theo công nghệ quét(scanning).Đâylàcôngnghệtiêntiến,lầnđầutiênđưavàoápdụngtrongđiềutrathốngkêởnướctanêncôngtácchuẩnbịphảitiếnhànhhếtsứcthậntrọngvàtỉmỉ.Trongquátrìnhthửnghiệm,LãnhđạoTổngcụcđãchỉđạosátsaoVănphòngBanChỉđạoTrungương,TrungtâmTinhọcThốngkêvàBanquảnlýdựánhiệnđạihóaTổngcụcThốngkêchuẩnbịkỹlưỡngmọiđiềukiệncầnthiếtđểđảmbảochoviệcápdụngthànhcông,như:thiếtkếvàinphiếu,bútviếtvàcácvănphòngphẩmkhác,cácphươngtiệnbảoquảnphiếu,cơsởhạtầngvềCNTT,phầnmềmvàcácmáymócthiếtbịkhácchocácTrungtâmxửlýsốliệu.DựánhiệnđạihóaTổngcụcThốngkêđãtrangbịhệthốngxửlýhiệnđạicho3TrungtâmTinhọcvớitổngsố25máychủ,149máytínhcánhân,cácphầnmềmhệthốngvàphầnmềmxửlýTISeFlowcùngvớinhiềuthiếtbịvàphầnmềmkhác,nângcấpmạngcụcbộcủacácTrungtâm,đảmbảonhữngđiềukiệntốtnhấtchocôngtácxửlý.

Mặcdùviệctriểnkhaicungcấpthiếtbị,phầnmềmvàxâydựnghệthốngxửlýbịchậmtrễhơndựkiến,đếnđầutháng8/2009cácTrungtâmTinhọcmớibắtđầutriểnkhaixửlýphiếuTổngđiềutra.Nhưngvớitinhthầnphấnđấuquyếtliệt,đếnhếttháng10/2009việcnhậpsốliệucủaphiếumẫu(baogồmviệcquétphiếuhoặcnhậptin,nhậndạngvàkiểmtranhậndạng,kiểmtralogicsơbộ)đãhoànthành.Tỷlệphiếuđượcnhậndạngđạttrên95%.Đâylàmộtconsốấntượngsovớidựkiếnbanđầu.

127

Trongtháng11-12/2009TrungtâmTinhọcThốngkêphốihợpvớicácđơnvị liênquantiếnhànhkiểmtravàhiệuchỉnhsốliệumẫu15%vàtổnghợpcácbiểukếtquả.Mộtsốchỉtiêutổnghợpchínhđãđượccôngbốvàongày31/12/2009theođúngkếhoạch.Việckiểmtra,đánhgiácáckếtquảtổnghợpsốliệusuyrộngmẫu15%đãđượctiếnhànhkhẩntrươngvàgiữatháng2/2010đãphânphátdữliệuvimôchocácCụcThốngkêvàcáccơquansửdụngthôngtinkhác.

Côngtácnhậpliệuphiếuđiềutratoànbộđãđượctiếnhànhkhẩntrương,thậntrọngvàhoànthànhvàotháng4/2010.Tuynhiên,sovớithờigiandựkiếnhoànthànhkhâuquétvàhoànthiệnkếtquảnhậptinphiếuđiềutratoànbộthìtiếnđộđãbịchậm2thángdohầuhếtmáyquét(scanners)đãbịcácsựcốnhưkẹtgiấy,dãnảnh,coảnh,…Nguyênnhânchínhlàdobánhxecuốnvàthanhthépbịmònnhưngkhôngcóthiếtbịthaythếkịpthời,việcxửlýsựcốcủanhàthầukháchậmchạp,ảnhhưởngđếntiếnđộxửlý.

Vớitiếnđộhoànthànhcôngtácxửlýphiếuđiềutramẫu15%vàđiềutratoànbộ,chúngtacóthểkhẳngđịnhrằngviệcápdụngcôngnghệquétvànhậndạngchophéprútngắnthờigianvànhânlựcnhậptin.Đâylàkếtquảrấtđángkhíchlệ,củngcốniềmtinvàoviệclựachọngiảiphápcôngnghệnàytrongtươnglaichocáccuộctổngđiềutravàđiềutramẫu.

Dolàlầnđầutiênápdụngcôngnghệquétvànhậndạngtrêndiệnrộng,hơnnữahệthốngđượcthiếtkếvàxâydựngtrongmộtthờigianrấtngắnnênquátrìnhxửlýcònnhiềuvướngmắcvàhạnchế.Cụthểlà:

- GóithầucủaDựánhiệnđạihoáTổngcụcThốngkêđượctriểnkhaichậmhơndựkiếnnênviệccungcấpthiếtbị,phầnmềmbịchậm,hệthốngxửlýphảixâydựngvàpháttriểntrongthờigianquángắnkhôngđủthờigianthửnghiệm.Hơnnữa,phầnmềmTISeFlowhoàntoànmớiđốivớiTổngcụcThốngkê(trướcđósửdụngphầnmềmReadSoftchothửnghiệmtronghainăm2007-2008).Vìthế,hệthốngxửlýcònthiếucácchươngtrìnhứngdụnghoànhảongaytừđầumàphảiquanhiềulầnđiềuchỉnh,sửachữa,hoànthiện,làmchoquátrìnhxửlýbịđộng.Cáccuộcđiềutrasaunàycầndànhnhiềuthờigianhơnchoviệcxâydựng,pháttriểnứngdụng,nhấtlàchoviệckiểmtravàchạythử.

- Giấyinvàchấtlượnginđặcbiệtảnhhưởngđếnthờigian,chiphívàđộchínhxáccủaviệcxửlý.Giấyinphiếucũngnhưviệcinphiếucũngcầnđượcrútkinhnghiệmvànângcaochất lượnghơnnữa.Đặcbiệt làvớiphầnmềmxửlýphiếuTISđặtranhữngyêucầukhácbiệt,caohơnsovớiphầnmềmReadSoftđãsửdụngtrongcácthửnghiệmtrướcđây.

- Việcghiphiếucũngcầnđượcđánhgiá,rútkinhnghiệmđểkhắcphụctốiđanhữnglỗighisainhư:viếtđảosố,ghisaicột,viếtchữsốquángoáyhoặcquábaybướm,…dẫnđếnviệcnhậndạngkhôngchínhxác,tốnnhiềucôngsứcchoviệckiểmtralạisốliệu.Nhiềuđịaphươngchưalàmtốtkhâutổnghợpsơbộ,chưaquantâmbốtrílựclượngđểtựkiểmtra,hoànthiệnphiếu,nênkhigửibáocáokếtquảsơbộvàgửiphiếuđiềutravềbaTrungtâmtinhọcvẫncònnhiềusaisót.

- Pháthiệncònmộtsốtrườngsốliệucủaphiếuđiềutramẫuđãchủquanbỏquakhâuverifyvàkiểmtralôgíc,gâykhôngítkhókhăntrongviệchoànthiệnsốliệuphụcvụcôngbốkếtquảđiềutramẫu.Đâylàbàihọccầnrútkinhnghiệmnghiêmtúcnhằmbảođảmchấtlượngsốliệuđiềutra.

128

- Nhiềumáyquét(scanners)đãbịtrụctrặcnhưngkhôngcóthiếtbịthaythếkịpthời,việcxửlýsựcốkháchậmchạp,ảnhhưởngđếntiếnđộxửlý.Đâylàsựcốđộtxuấtxảyrangoàidựkiến.

- Đểkhắcphụctìnhtrạngchậmtiếnđộdomộtsốtrụctrặcvàsaisótkểtrên,khâunhậptinbằngcôngnghệquétđãchủquankhôngsửdụngcácsốliệukiểmtrađểchạyracáccảnhbáohoặcbỏquanhữngcảnhbáođónênsốliệuđãkhôngđượcxemxétxácminhlạikịpthời,làmchokhâukiểmtrakếtquảđầuraphảilàmđilàmlại,mấtnhiềuthờigianvàcôngsức.

Đểpháthuyhếthiệuquảcủacôngnghệquétvànhậndạng,nângcaochấtlượngvàgiảmthờigianxửlýchonhữngcuộcđiềutratiếptheo,saukhikếtthúcxửlýTổngđiềutranăm2009,cầntổngkếttoànbộquátrìnhxửlýđểrútkinhnghiệmápdụngcôngnghệnàytrongtươnglai.

7. Công tác thi đua, khen thưởng

NgaysaukhithànhlậpBanChỉđạoTổngđiềutracủacáccấp,cácngành,ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãchitiếthoákếhoạchcôngtácchotừngkhâucôngviệctừbướcchuẩnbịđếnkhikếtthúcbướcxửlýthôngtin,đồngthờigiaokếhoạchcôngtácvàđiểmthiđuahàngnămchocáctỉnh,thànhphốtrựcthuộcTrungương.Đồngthời,ngaysaukhiThủtướngChínhphủraQuyếtđịnhsố94/2008/QĐ-TTgvềtổchứcTổngđiềutra,ngày22/7/2009ThườngtrựcBanChỉđạoTrungươngđãbanhànhcôngvănsố135/BCĐTWvềviệchướngdẫntổngkếtvàkhenthưởngcủaTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.

KểtừkhithựchiệnChỉthịsố19/2007/CT-TTgngày03/8/2007ThủtướngChínhphủvềviệcchuẩnbịTổngđiềutradânsố,tronghainămqua,ThườngtrựcBanChỉđạocáccấp,cácngànhđãlấyviệchoànthànhkếhoạchcôngtáclàmnộidungcơbảncủacôngtácthiđua,lấykếtquảthiđualàmcăncứđánhgiáthànhtíchvàxétkhenthưởng.Đâylàyếutốquantrọngđểbảođảmtínhthiếtthựcvàcôngbằngcủacôngtácthiđua,khenthưởngTổngđiềutra.

TrêncơsởkếtquảchấmthiđuavàxemxéttoàndiệncácmặtcôngtáccủaBanChỉđạocáccấp,cácngànhtrongviệcthựchiệncáccôngviệcTổngđiềutratronghainăm2008-2009,căncứLuậtThiđua-Khenthưởng,Thôngtưhướngdẫncôngtácthiđuakhenthưởngsố08/2009/TT-BKHngày16/10/2009củaBộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưvàCôngvănsố135/BCĐTWngày22/7/2009củaBanChỉđạoTrungương,trêncơsởđềnghịcủaThườngtrựcBanChỉđạoTrungương.

• ThủtướngChínhphủquyếtđịnhtặngbằngkhencủaThủtướngChínhphủcho21tậpthểvà42cánhâncóthànhtíchtiêubiểuxuấtsắctrongchỉđạo,tổchức,thựchiệncáccôngtáccủaTổngđiềutra;và

• BộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưquyếtđịnhtặngbằngkhencủaBộtrưởngBộKếhoạchvàĐầutưcho74tậpthểvà262cánhâncóthànhtíchtiêubiểutrongchỉđạo,tổchức,thựchiệncáccôngtáccủaTổngđiềutra.

Mặcdùnhữngphầnthưởngnóitrênchỉdànhchonhữngtậpthểvàcánhântiêubiểu,songđãthểhiệnsựghinhậnvàđánhgiácaocủaChínhphủđốivớithànhtíchđónggópcủacảbộmáytrongquátrìnhtổchức,thựchiệncuộcTổngđiềutra.

129

II. NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆm

CuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthuđượcnhữngkếtquảquantrọngvàcơbản.Ngày13/8/2009BanChỉđạoTrungươngđãcôngbốkếtquảsơbộ,ngày31/12/2009côngbốcáckếtquảsuyrộngmẫuvàhômnaycôngbốkếtquảđiềutratoànbộcủacuộcTổngđiềutra.Cáckếtquảnóitrênđãđượccungcấpkịpthời,đúngkếhoạchđếncáccơquanĐảng,Nhànướcvàcácđốitượngsửdụngthôngtinkhác.

TrongquátrìnhtổchứcthựchiệncuộcTổngđiềutra,cóthểrútramộtsốnguyênnhânvàbàihọckinhnghiệmchủyếusauđây:

Một là,cuộcTổngđiềutrađãđượccảhệthốngchínhtrịquantâmchỉđạo,đượcnhândâncảnướcnhiệttìnhhưởngứng,Banchỉđạocáccấp,cácngànhvàđặcbiệtlàđồngchíTrưởngbanđãquantâm,chỉđạosátsao.Đâylànguyênnhânquantrọngnhất,nguyênnhâncủamọinguyênnhândẫnđếnthắnglợicủacuộcTổngđiềutra.

hai là,côngtácchuẩnbịđãđượctiếnhànhthậntrọng,khoahọcvàcóđủcăncứthựctế.Dựatrênnhữngýkiếnxâydựngcủacáccấp,cácngànhkểtừHộithảovớingườidùngtin,tiếpthunhữngkhuyếnnghịvàcósựhỗtrợkỹthuậtquốctế,chúngtađãmạnhdạnđổimớicôngnghệ,đổimớiphươngpháp,tiếnhànhnhiềucuộcđiềutrathíđiểm,điềutratổngduyệttạicácđịabànđadạngtrênnhiềuvùngmiềnkhácnhau,từngbướctổngkếtrútranhiềukinhnghiệmbổíchnhằmgiảmthiểucácsaisótcóthểxảyra.

Thựctếđãchothấy,việcnângcỡmẫulên15%dânsốlàquyếtđịnhđúngđắn,giúpchoviệcmởrộngnộidungđiềutra,nângcaochấtlượngđiềutranhấtlàđốivớinhữngcâuhỏinhạycảmvàphứctạp,tiếtkiệmđángkểkinhphítổngđiềutravàkịpthờicungcấpthêmnhiềuchỉtiêuđạidiệnđếncấphuyện.Việchoànthiệnkháiniệmnhân khẩu đặc thùlầnnàytheokinhnghiệmquốctếlàmộtbướctiếntrongthốngkêdânsố,giúpgiảmthiểuđượccôngsứctrongviệctiếpcậnthuthậpthôngtin,nângcaochấtlượngnhiềuchỉtiêuphứctạpvàphùhợpvớiđặcđiểmcưtrúcủacácnhómnhânkhẩu“đặcthù”này.Hơnnữa,quyếtđịnhcảitiếncáchxácđịnhđịabànđiềutra,lấythôn/xóm/ấp/bản/tổdânphốlàmđơnvịphânchiađịabànlàmchoviệcquảnlýđiềutrathuậnlợihơnvàhạnchếkhảnăngtrùng/sót.

Ba là,dođặtđúngvaitròcủacôngtácràsoátranhgiớilãnhthổhànhchínhgiữacáccấp,vẽsơđồvàlậpbảngkêđịabànlànhiệmvụtrọngtâmcủacôngtácchuẩnbị,nêncôngtácnàyđãđượctriểnkhaithựchiệnquyếtliệttronghoàncảnhthayđổiđịagiớihànhchínhvàphânbốlạidâncưdiễnraliêntụcvàsôiđộngtrong10nămqua.Việcxácđịnhđúngđắnđơnvịphânchiađịabànvàđưaranhữngquyđịnhphùhợpvớiđặcđiểmdâncưcủacácvùngđịalýkhácnhauđãgiúpchoviệcvẽsơđồvàlậpbảngkêđượcthuậnlợi,đạtkếtquảrấtcao:sovớikếtquảchínhthức,hệthốngsơđồvàbảngkêđãđạt98,2%vềsốhộvà99,8%vềtổngsốdân.

Bốn là,côngtáchậucầnđãtrợgiúpđắclựcchocáchoạtđộngchuyênmônnghiệpvụTổngđiềutra.Kinhphí(tínhchuyểnquađôlaMỹ)chocuộcTổngđiềutralầnnàytăng2,7lầnsovớinăm1999,vậttư,thiếtbịvàvănphòngphẩmcũngtănglêntheoyêucầubảoquảnphiếucủacôngnghệquét.ĐâylàlầnđầutiênápdụngcơchếđấuthầurộngrãichoTổngđiềutra,mộtsốtrụctrặccủagóithầumuasắmvănphòngphẩmchochúngtamộtbàihọclàphảităngcườngkiểmtragiámsátchặtchẽhơnnữatrongquátrìnhtriểnkhaithựchiệncủacácnhàthầu,nhấtlàtrongđiềukiệnthờigianeohẹp.

Năm là,saukhikếtthúcđiềutratổngduyệt,chỉtrongmộtthờigianrấtngắn,chúngtađãkhẩntrươngpháttriểncácsổtayđàotạovàbộđĩaDVDkèmtheomáychiếulàmphương

130

tiệnnghe-nhìnđểhỗtrợcôngtáctậphuấncủacáccấp.Đâylànhữngphươngtiệnthậtsựhữuíchđểnângcaochấtlượngvàđộđồngđềuchokhoảng5.000lớptậphuấntrongcảnước,làyếutốtácđộngtrựctiếpđếnchấtlượngthuthậpthôngtin.Bêncạnhnhữngthànhcôngnày,cũngcầnnghiêmtúcrútkinhnghiệmđốivớimộtsốđịaphươngdothiếutráchnhiệmđãkhôngsửdụngcóhiệuquảnhữngphươngtiệnnày,thậmchícắtbớtkhánhiềuthờigiantậphuấn,làmảnhhưởngđếnchấtlượngđiềutraghiphiếu.

Sáu là,côngtáctuyêntruyềnđãđượcchuẩnbịsớmvàchuđáo.ChỉthịcủaBanBíthưcùngvớiquyếtđịnhvàchỉthịcủaThủtướngChínhphủđãđượccáccấpuỷĐảng,chínhquyềnvàBanchỉđạocáccấpquántriệttriểnkhainghiêmtúc,tácđộngmạnhmẽđếntoànbộhoạtđộngTổngđiềutranóichungvàcôngtáctuyêntruyềnnóiriêng.Chiếndịchtuyêntruyềnkhôngchỉchuyểntảicáctàiliệuvàphươngtiệnsẵncó,màquantrọnghơn,đãthuhúttấtcảcáccơquantruyềnthông(cảtrongnướcvàquốctế),cácđoànthểquầnchúngvànhândântíchcựcthamgiadướinhiềuhìnhthứckhácnhau.Côngtáctuyêntruyềnđãtạonên“NgàyhộiTổngđiềutra”,thấmsâuđếntậncácbảnlàngheohút,tạothànhsứcmạnhcủaquầnchúngnhândâncoiTổngđiềutralànhiệmvụcủachínhmình.NguyênnhâncủasựthànhcôngnàylàđãkếthợpýĐảngvớilòngdân,bắtnguồntừsựquantâmchỉđạocủaĐảngvàchínhquyềncáccấp.

Bảy là,cácphươngtiệnthôngtinđạichúngđãtruyềnđạtkịpthờiýkiếnchỉđạocủaPhóThủtướngThườngtrựcChínhphủ-TrưởngbanChỉđạoTrungươngvàCôngđiệnsố547/CĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủđãthúcđẩyhệthốngBanchỉđạocáccấpđồngloạtraquân,khôngkểmưabãovàđịahìnhkhókhăn,thựchiệnnghiêmtúcPhươngánvàcácquyđịnhđiềutra.CôngtáckiểmtragiámsátđiềutrađãđượcBanchỉđạocáccấpquántriệtđầyđủ,lênkếhoạchthựchiệnvàphâncôngcácthànhviênBanchỉđạovàVănphònggiúpviệcbámsátđịabàn.CáccấpuỷĐảng,ChínhquyềnvàBanChỉđạocáccấpđãquyếtđịnhhoãncáccuộchọp,duytrìbáocáotiếnđộ,huyđộngtoànbộlựclượng,hệthốngthôngtinvàđườngdâynóngđểphụccôngtácchỉđạođiềuhànhthôngsuốt.Nhìnchung,BanChỉđạocáccấpđãduytrìđượctiếnđộ,điềutrađúngquytrình,kiểmtravàrútkinhnghiệmkịpthời,chấtlượngđiềutravàghiphiếukhátốt.

Bêncạnhnhữngthànhtíchtrên,nhiềuđịaphươngcònviphạmcácquyđịnhvềbáocáotiếnđộvàtổnghợpkếtquảsơbộ,độingũtổtrưởngnặngvềđônđốctiếnđộmàthiếukiểmtrachấtlượng,mắckhánhiềulỗivềthựchiệnquytrìnhphỏngvấnvàghiphiếuđiềutra.

Tám là,vớisựchỉđạosátsaocủaLãnhđạoTổngcụcThốngkêvàsựgiúpđỡcóhiệuquảcủacáctổchứcquốctế,chúngtađãtổchứcthửnghiệmcôngphuvàápdụngthànhcônggiảiphápcôngnghệquétvànhậndạng.Mặcdùvậy,saukhixửlýxongbàitoánTổngđiềutra2009,cầntổngkếtrútkinhnghiệmvềthiếtkếphiếuvàquytrìnhxửlý,giấyinvàchấtlượnginphiếu,khắcphụckịpthờicáctrụctrặcvềthiếtbị,cáchghichữvàsốtrongphiếuđiềutra,đặcbiệtlàphảibảođảmquytrìnhkiểmtrakếtquảnhậptinmộtcáchnghiêmngặt.

chín là,côngtáckiểmtrađánhgiávàthẩmđịnhkếtquảđãđượcchỉđạosátsao,quanhiềulầnvànhiềucôngđoạncủacuộcTổngđiềutra.Đếnnay,chúngtacóthểyêntâmvớichấtlượngsốliệuTổngđiềutra.

IV. KẾ HOẠCH SẮP TỚI

NhiệmvụcònlạicủacuộcTổngđiềutratuykhônglớnnhưnhữnggìchúngtađãtrảiqua,songlạicóýnghĩahếtsứcquantrọng.Trongthờigiantới,cầntậptrunglàmtốtcácviệcsauđây:

131

1. Việctổchứcthuthậpđượcthôngtincóchấtlượngcaođãlàmộtthànhcônglớn,songđiềuquantrọnghơnvàcũnglàmụctiêucủacuộcTổngđiềutralàphảisửdụngcóhiệuquảnguồnsốliệuvôgiánày.Vìvậy,cáccấpvàcácngànhphảitiếnhànhphântích,biênsoạncácbáocáovàlậpdựbáođểphụcvụcáccơquanĐảng,Nhànướcvàcácđốitượngsửdụngthôngtinkhác.

2. Đểphụcvụtốtcácnhucầusửdụngthôngtin,cầnđầutưnguồnlựcđểsảnxuất,nhânbảnvàcungcấprộngrãisốliệuTổngđiềutratrêncácphươngtiệnphổbiếnthôngtinhiệncó,như:đĩaCD-ROM,atlasđiệntử,ấnphẩm,tờgấp,sáchbỏtúi,cácsảnphẩmđiệntửkhác,đưakếtquảTổngđiềutralêntrangweb,…

3. ViệclậpdànmẫuchủvàxâydựngcơsởdữliệuTổngđiềutra,trongđóbaogồmcảthiếtlậpcơsởdữliệuvềhệthốngthôngtinđịalý(GIS)từhệthốngbảnđồhànhchínhđãsốhoácủaBộTàinguyênvàMôitrườngvàcácsơđồđịabànđiềutrachitiếtlàhếtsứcquantrọng.Đâylàcơhộihiếmcóđểcóthểthựchiệnviệcnày.ĐềnghịChínhphủquantâmđầutưcơsởhạtầngkỹthuật,kêugọihỗtrợkỹthuậtvàtàichínhcảtrongnướcvànướcngoàiđểxâydựngthànhcônghệthốngGISđầutiênvềTổngđiềutracủaViệtNam.

Tổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009đãthànhcôngtốtđẹp.VớisựquantâmcủaĐảng,Nhànước,sựchỉđạosátsaocủaChínhphủmàtrựctiếplàĐồngchíTrưởngbanvàcósựhỗtrợquốctế;vớitinhthầntráchnhiệm,chủđộng,sángtạocủacácBộ,ngànhvàđịaphương,chúngtatintưởngvàxinhứavớiChínhphủ,ThủtướngChínhphủsẽtiếptụchoànthànhtốtcáccôngviệccònlại,hoànthànhtrọnvẹncuộcTổngđiềutranày./.

BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG

132

Phụ lục 17c: Báo cáo kết quả điều tra toàn bộ trình bày tại hội nghịcông bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010

BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ

NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAm Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TOÀN BỘ TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009

(Hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Hà Nội ngày 21/7/2010)

Ngaysaukhicôngbốsốliệuđiềutramẫuvàocuốinăm2009,BanchỉđạoTrungươngđãtiếptụcxửlýkếtquảđiềutratoànbộTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.CôngviệctổnghợpvàkiểmtrakếtquảtoànbộcủaTổngđiềutratạiTrungtâmTinhọcThốngkêvàVănphòngBanChỉđạoTổngđiềutraTrungươngđãkếtthúcvàotrungtuầntháng6năm2010.Nhữngchỉtiêuquantrọngvềdânsốcủakếtquảtoànbộcũngđượctrưngcầuýkiếncáctỉnh,thànhphốvàmộtsốbộ,ngànhTrungươngđểkiểmtravàthảoluậntạimộtsốhộithảo.

Hômnay,BanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngcôngbốkếtquảtoànbộcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009tiếnhànhvàothờiđiểm0giờngày01/4/2009vớicáctàiliệusau:báocáokếtquảchínhthức,cuốnsáchbỏtúitómtắtcácchỉtiêuchủyếucủaTổngđiềutravàcuốnsáchbáocáophântíchdựavàosốliệuđiềutramẫu.CácbáocáophântíchchuyênđềvềkếtquảcủacuộcTổngđiềutrađangđượcsoạnthảo.Hyvọng,cácấnphẩmđósẽđượcphổbiếnsớmtrongQuýIVnăm2010.

DướiđâylàkếtquảchínhthứcchủyếunhấtcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009.NhữngsốliệucôngbốchínhthứclầnnàythaythếkếtquảsơbộcủacuộcTổngđiềutrađãcôngbốtrướcđây.

Số lượng, gia tăng và cơ cấu dân số

1.Kếtquảtoànbộchothấy,vàothờiđiểm0giờngày01/4/2009dânsốViệtNamlà85.846.997người2.TínhtừcuộcTổngđiềutratrước,sốdânnướctatăngthêm9.523nghìnngười,bìnhquânmỗinămtăng952nghìnngười.

Có3đơnvịcấptỉnhcóquymôdânsốlớnhơn3triệungười.ĐólàthànhphốHàNội(6.452nghìnngười),thànhphốHồChíMinh(7.163nghìn)vàtỉnhThanhHoá(3.401nghìnngười);vàcó5tỉnhcóquymôdânsốdưới500.000người(BắcKạn,ĐiệnBiên,LaiChâu,KonTumvàĐắkNông.Sốlượngdânsốchiatheotỉnh,thànhphốđượctrìnhbàytrongPhụlục1.

2.TheosốliệuTổngđiềutra2009có54dântộcanhemsinhsốngtrênlãnhthổcủacảnước,trongđódântộcKinhcó73,594triệungười(chiếm85,7%)vàcácdântộccònlạicó12,253triệungười(chiếm14,3%).Cácdântộcthiểusốcósốlượngtrên

2Tăng57.424ngườisovớisốliệutổnghợpsơbộ,chiếm0,07%tổngsố.Đâylàtỷlệsaisótthấp.

133

mộttriệungười,gồm:dântộcTày:1.626.392người,chiếm1,9%;dântộcThái:1.550.423người(1,8%);dântộcMường:1.268.963người(1,5%);dântộcKhmer:1.260.640người(1,5%)vàdântộcMông:1.068.189người(1,2%).Tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiữa2cuộcTổngđiềutra1999và2009củacảnướclà1,2%,trongđótỷsuấttăngdânsốcủadântộcKinhlà1,1%,thấphơnnhiềusovớiconsốđócủacácdântộcthiểusố(1,6%).DânsốchiatheodântộcđượctrìnhbàyởPhụlục2.

CũngtheosốliệucủaTổngđiềutra,nướctacónhiềutôngiáokhácnhau,trongđócó3tôngiáovớisốngườitintheolớnhơn1triệungười.Đólà:Phậtgiáocó6.802.318người,chiếm43,5%trongtổngsốngườitheocáctôngiáo;Cônggiáocó5.677.086người(36,3%),vàPhậtgiáoHoàHảocó1.433.252người(9,2%).Sốlượngngườitheocáctôngiáonăm2009tăng932ngànngườisovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999.Điềunàyphảnánhchínhsáchtựdotínngưỡng,tựdotôngiáocủaĐảngvànhànướcta.DânsốchiatheotôngiáođượctrìnhbàyởPhụlục3.

TrướcHộinghịnày,khiđượchỏiýkiến,UỷbanDântộcvàBanTôngiáoChínhphủđãđánhgiácaosốliệuvềdântộcvàtôngiáothuthậpđượctrongTổngđiềutra2009.

3.Mứcgiatăngdânsốtiếptụcgiảm.Tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiảmtừ1,7%thờikỳ1989-1999xuống1,2%củathờikỳ1999-2009.

CácsốđophảnánhmứcsinhcủaTổngđiềutra2009,nhưtổngtỷsuấtsinhvàtỷsuấtsinhthô,tínhcho12thángtrướcthờiđiểmđiềutragiảmsovớikếtquảTổngđiềutra1999,tươngứnglà2,0con/phụnữvà17,6phầnnghìnsovới2,3con/phụnữvà19,9phầnnghìn.

4.Từnăm2006đếnnay,tổngtỷsuấtsinhcủanướctaliêntụcgiảmvàđạtdướimứcsinhthaythế(2,03con/phụnữ).Mộtdânsốđạtmứcsinhthaythếhoặcdướimứcsinhthaythếnhìnchungvẫntiếptụctăngvềsốlượngsinhtrongvàithậpkỷtiếptheo,bởivìmứcsinhcaotrongquákhứdẫnđếnsựtậptrungcaosốphụnữtrongđộtuổisinhđẻvàdovậytổngsốsinhtiếptụctănglênvàvượtquátổngsốchết.Xuthếdânsốtiếptụcgiatăngsaukhiđạtmứcsinhthaythếgọilàxunglượngdânsố.Cóthểphảihaihoặcbathếhệsau(từ50đến70năm)khimỗitrườnghợpsinhrasốngđượccânbằngbởimộtngườichếttrongdânsốthìdânsốmớiđạtđượctrạngthái“dừng”.

5.Tỷsuấtchếtcủatrẻemdưới1tuổicủaTổngđiềutra2009tínhcho12thángtrướcthờiđiểmđiềutragiảmxuốngcòn16phầnnghìnsovới36,7phầnnghìntrongTổngđiềutra1999.Điềunàynóilênsựthànhcôngcủacácchươngtrìnhytếquốcgianóichung,cũngnhưcủachươngtrìnhchămsócsứckhoẻbàmẹtrẻemnóiriêng.

6. TỷsuấtchếtthôcủaTổngđiềutra2009tăng1điểmphầnnghìnsovớiconsốđócủaTổngđiềutradânsố1999(6,8sovới5,6phầnnghìn),chủyếulàdosốlượngngườigiàtăngmạnh.

7.Cơcấudânsốtheotuổicósựthayđổitheohướngtíchcực.Tỷtrọngdânsốdưới15tuổigiảmtừ33,1%vàonăm1999xuốngcòn24,5%vàonăm2009.Ngượclại,tỷtrọngdânsốnhómtuổi15-64(lànhómtuổichủlựccủalựclượnglaođộng)tăngtừ61,1%lên69,1%vànhómdânsốtừ65tuổitrởlêntăngtừ5,8%lên6,4%.

134

8. Đâylàthờikỳdânsốnướctacóưuthếvềlựclượnglaođộng,đôikhicònđượcgọilàthờikỳcủa“cơcấudânsốvàng”.Cónhiềucáchphânbiệtkhácnhauvềthờikỳnày.LiênHợpQuốcđịnhnghĩađólàthờikỳmàtỷtrọngtrẻemdưới15tuổigiảmxuốngdưới30%vàtỷtrọngngườigiàtừ65tuổitrởlêncònởmứcdưới15%trongtổngdânsố.

ChâuÂutrảiquathờikỳnàytừnăm1950đếnnăm2000.TrungQuốcbắtđầuthờikỳnàyvàonăm1990vàhyvọngkéodàiđếnnăm2015.ẤnĐộsẽchuyểnvàothờikỳnàynăm2010vàcóthểkéodàiđếngiữathếkỷnày.NhiềunướcởChâuPhisẽchưacóthờikỳnàytrước2015hoặcchậmhơn.

Theokháiniệmnóitrên,thờikỳcơcấudânsốvàngcủanướctabắtđầutừcáchđâykhoảng6năm(vàonăm2003,2004).Thờikỳnàycóthểkéodàitừ30đến50năm.Rõràngđâylàmộtlợithếrấtlớnđốivớisựnghiệpcôngnghiệphoávàhiệnđạihoáđấtnước,nếutậndụngđượctínhưuviệtvềlựclượnglaođộngcủathờikỳnàytrongvàithậpkỷtới.

Dotỷlệngườigiàtăngtrongkhitỷlệtrẻemgiảmmạnhtrongthậpkỷ1999-2009,chỉsốgiàhoácủadânsốnướctatăng11điểmphầntrăm,từ24,3%lên35,5%.Chỉsốgiàhoácủanướctanăm2009caohơnmứctrungbìnhcủacácnướckhuvựcĐôngNamÁ(30%),tươngđươngvớiconsốđócủaInđônêsiavàPhilíppin,nhưngthấphơncủaSingapore(85%)vàTháiLan(52%).

9.Tỷsốgiớitínhkhisinhlàtỷsốgiữasốtrẻsinhralàtraivàsốtrẻsinhralàgái,đượcbiểuthịbằngsốbétraitrên100bégáitrongtổngsốsinhtrongthờikỳnghiêncứu(thườnglà12thángtrướcđiềutra).Tỷsốgiớitínhkhisinhthôngthườnglớnhơn100,vìxácxuấtsinhtrailớnhơnxácxuấtsinhgái.Consốnàygiảmdầntheotuổidomứctửvongcủanamlớnsovớicủanữ.

TỷsốgiớitínhkhisinhcủanướctathuđượctrongTổngđiềutra2009là110,5bétraitrên100bégái,caohơnmộtchútsovớiconsốthôngthường105-106.Consốnàychưaphảilàcaoởmứcbáođộng.Tuynhiên,cầncónhữngbiệnphápngănchặnhiệntượnglựachọngiớitínhdẫnđếnmấtcânbằnggiớitính,nhưmộtsốnướcởChâuÁđangđốimặt(TrungQuốc,ẤnĐộ…).

Tỷsốgiớitínhcủadânsốnhóm0-4tuổilà108,7bétraitrên100bégái.Còntỷsốgiớitínhcủatoànbộdânsốnướctatừtrướcđếnnayluônnhỏhơn100.Ngoàinguyênnhânchủyếu(namgiớicómứctửvongtrộihơnnữgiới)nhưtrênđãđềcập,hiệntượngnàycủaViệtNamcònbịảnhhưởngcủacáccuộcchiếntranhtrongthếkỷ20.Tuynhiên,consốnàycóxuhướngtăngliêntụcsaukhinướctathốngnhấtvàonăm1975.Cụthể,tỷsốgiớitínhthuthậpđượccủacáccuộcTổngđiềutra1989,1999và2009tươngứnglà94,2;96,4và97,6nam/100nữ.

Di cư và phân bố dân cư

10.TrongTổngđiềutradânsố,dicưđượcđịnhnghĩalàsốngườithayđổinơithựctếthườngtrúquaranhgiớilãnhthổhànhchínhtrongthờikỳ5nămtrướcthờiđiểmTổngđiềutra.

Trong5năm2004-2009,sốngườidicưtănghơn2,2triệungườisovớithờikỳ1994-1999,đặcbiệtlàsốngườidicưtăngtheokhoảngcáchdicư.Trongkhidicưtronghuyệnchỉtăng275nghìnngườivàdicưgiữacáchuyệntrongcùngtỉnhtăng571nghìnngười,thìdicưgiữacáctỉnhtănggần1,4triệungườivàdicưgiữacác

135

vùngtănghơn1triệungười.Điềunàychứngtỏsựpháttriểnnhanhvềkinhtế-xãhộivàsựmởrộngthịtrườnglaođộngđãtácđộngmạnhđếncácluồngdicưtrong10nămqua.

Cónhiềunguyênnhânđểngườidândicư,nhưngchủyếulàđểtìmviệclàm.Dicưcómốiquanhệhữucơvớisựpháttriểnkinhtế.Thờikỳ2004-2009làthờikỳcáckhucôngnghiệp,chếxuấtđượcxâydựngởnhiềunơitrêncảnướcvớinhịpđộcao.Nhữngcơsởsảnxuấtnàycầnlaođộngcótaynghềđếnlàmviệc.Hơnnữa,trongthờikỳnàyngườidândichuyểnồạttớicácthànhphố,đôthịtìmkiếmviệclàmđểmưusinh.Đâycũnglàhiệntượngthườnggặpởcácnướcđangpháttriển.

11.Phânbốlạidânsốtiếptụcdiễnra.Dânsốcủakhuvựcthànhthị là25.436.896người,chiếm29,6%tổngsốdâncảnước,tăng6điểmphầntrămsovớinăm1999.Dânsốcủakhuvựcnôngthônlà60.410.101người.

Nhưtrênđãđềcập,tỷsuấttăngdânsốbìnhquânnămgiữa2cuộcTổngđiềutracủacảnướclà1,2%.Consốđócủakhuvựcthànhthịlà3,4%,củakhuvựcnôngthônlà0,4%.Trongthờikỳ1999-2009,mứcsinhcủanôngthôncaohơncủathànhthị,cònmứcchếtchênhlệchkhôngđángkểgiữahaikhuvực.Vìvậy,nhữngconsốtrênchothấytrongthờikỳ2004-2009đãcóluồngdidânlớntừnôngthônvàothànhthị.Cụthểlàtrong5nămtrướcTổngđiềutra,sốnhậpcưthuầntừkhuvựcnôngthônvàothànhthịlà1.395nghìnngười,khôngkểsốngườithayđổinơicưtrúdothayđổiđơnvịhànhchínhtừxãchuyểnthànhthịtrấn/phường.

12.Phânbốlạidânsốtheovùngkinhtế-xãhộivẫndiễnranhưmôhìnhcủa10nămtrướcđây.Haivùngnhậndânđến làTâyNguyênvàĐôngNamBộ.BốnVùngcònlại(TrungduvàmiềnnúiphíaBắc,ĐồngbằngsôngHồng,BắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrungvàĐồngbằngsôngCửuLong)làvùngxuấtcư.Hiệntượngnàylàmchotỷtrọngdânsốcủahaivùngđầutănglên,còncủabốnvùngsaugiảmsovớinăm1999.

Cườngđộdicưcũngcósựthayđổicănbản.Đốivớihaivùngnhậndân,tỷsuấtdicưthuầncủaTâyNguyêngiảm,ngượclạiconsốđócủaĐôngNamBộtăngmạnh.TỷsuấtdicưthuầncủaĐôngNamBộlà117phầnnghìn,tứclàtrong10ngườidânhiệnnaycủaĐôngNamBộcó1ngườitừnơikhácchuyểnđến.

Mộtsốtỉnh,thànhphốcódicưthuầncaonhấtlàBìnhDương(340phầnnghìn),thànhphốHồChíMinh(136phầnnghìn),ĐàNẵng(77phầnnghìn),ĐồngNai(66phầnnghìn),ĐắkNông(66phầnnghìn)vàHàNội(50phầnnghìn).Nhữngđịaphươngcótỷsuấtnhậpcưcao,cầnquantâmđểcóbiệnphápphùhợpvàhiệuquảnhằmđảmbảocácđiềukiệnsốngchongườinhậpcư,nhưnhàở,việclàm,trườnghọc,ytế,…

Đốivới4vùngxuấtcư,cườngđộxuấtcưcủaĐồngbằngsôngHồnggiảm,còncủabavùngcònlạităng,tăngmạnhnhấtlàcủaĐồngbằngsôngCửuLong.

13.Dânsốphânbốkhôngđềutrênsáuvùngkinhtế-xãhộicủađấtnước.VùngđôngdânnhấtlàĐồngbằngsôngHồng(19,6triệungười),tiếpđếnlàBắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung(18,8triệungười)vàĐồngbằngsôngCửuLong(17,2triệungười).VùngcósốdânítnhấtlàTâyNguyên,gồm5tỉnhvớidânsốlà5,1triệungười.

Sốliệuchothấy,dânsốViệtNamphânbốkhôngđềuvàcósựkhácbiệtlớntheovùng.HaivùngĐồngbằngsôngHồngvàĐồngbằngsôngCửuLongcó43%dân

136

sốcủacảnướcsinhsống.Ngượclại,vùngTrungduvàmiềnnúiphíaBắcvàvùngTâyNguyên,lànhữngvùngnúicao,nơicácdântộcthiểusốsinhsốngchủyếu,chỉchiếmdướimộtphầnnăm(gần19%)dânsốcủacảnước.

Dodânsốtănglên,mậtđộdânsốViệtNamđãtăngtừ231người/km2năm1999lên259người/km2năm2009.MậtđộdânsốViệtNamthuộcloạicao,đứnghàngthứbaởkhuvựcĐôngNamÁ(chỉsauXinh-ga-povàPhi-líp-pin).ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcómậtđộdânsốcaonhất(930người/km2),thứhailàĐôngNamBộ(596người/km2),thấpnhấtlàTâyNguyên(94người/km2).

14.Trong10nămqua, tỷsuất tăngdânsốbìnhquân thấpnhấtởBắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung(0,4%/năm),làvùngcóquymôdânsốlớnthứhai,tiếptheolàĐồngbằngsôngCửuLong(0,6%/năm),vùngcósốdânđôngthứbacủacảnước.ĐôngNamBộlàvùngcótỷsuấttăngdânsốcaonhất(3,3%/năm).MặcdùTâyNguyênlàvùngcósốdânvàmậtđộdânsốthấpnhất,nhưngdovùngnàycómứcnhậpcưcao,vìvậydânsốđãtăngnhanhvớitỷsuấttăngdânsốbìnhquânlà2,3%/nămtrongthờikỳ1999-2009.

Tình trạng hôn nhân và tuổi kết hôn trung bình lần đầu

15.Tỷtrọngdânsốtừ15tuổitrởlênchưabaogiờkếthôncủanướctalà26,8%.Tỷtrọngnàycủakhuvựcthànhthịlà30,5%vànôngthônlà25,1%.

Kinhnghiệmchothấy,trongđiềukiệnhônnhânbìnhthường,tuổikếthôntrungbìnhlầnđầucàngthấpthìthờigianhônnhâncàngdài,vìvậykhảnăngthamgiavàoquátrìnhsinhđẻcàngcao.Đếnnay,namkếthônlầnđầuởđộtuổi26,2trongkhinữkếthônởtuổi22,8,thấphơnnamgiới3,4tuổi.SovớikếtquảTổngđiềutranăm1999,tuổikếthôntrungbìnhlầnđầucủanamtăngmộttuổitrongkhituổinàycủanữkhôngthayđổi.

SốliệucủaTổngđiềutrachothấy,ĐôngNamBộlàvùngcótuổikếthôntrungbìnhlầnđầucaonhấttrongcảnước(27,4nămđốivớinam,và24,2nămđốivớinữ),tiếpsaulàBắcTrungbộvàDuyênhảimiềnTrung.TuổikếthôntrungbìnhlầnđầucủaTrungduvàmiềnnúiphíaBắclàthấpnhất(24,2nămchonamvà21,3nămchonữ),tiếptheolàTâyNguyên(25,2nămchonamvà21,8nămchonữ).Haivùngnàycótỷtrọngcaodânsốthuộccácdântộcthiểusốsinhsống.

Nhìnchung,ởđâucómứcđộđôthịhóacaohơnvàkinhtếpháttriểnhơnthìởđóngườidânkếthônmuộnhơn.

Trìnhđộhọcvấnvàtrìnhđộchuyênmônkỹthuật

16.Tỷlệbiếtchữcủadânsốtừ15tuổitrởlênđãliêntụctăngquahaicuộcTổngđiềutragầnđâynhất:90,3%năm1999và94,0%năm2009.Trong10nămqua,tỷlệbiếtchữcủanữtăng4,9điểmphầntrămtrongkhitỷlệnàycủanamchỉtăng2,2điểmphầntrăm,làmchochênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữanamvànữđượcthuhẹpđángkể.Tỷlệbiếtchữcủadânsốnamvànữ15tuổitrởlêntươngứnglà96,1%và92,0%củanăm2009.Cácconđócủanăm1999là93,9%và86,9%.

Phântổtỷlệbiếtchữtheonhómtuổichothấytìnhhìnhgiáodụccủanướctađãđượccảithiệnrõnétquatừnggiaiđoạn:tỷlệbiếtchữcủanhóm50tuổitrởlênlà88,0%,tỷlệbiếtchữcủanhómtuổitrẻhơntăngdầnkhiđộtuổigiảmđivàđạtmứccaonhấtlàxấpxỉ98%ởnhómtuổi15-17tuổiđốivớicảnamvànữ.

137

SốliệucủaTổngđiềutra2009cũngchothấysựchênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữathành thịvànông thôncũngrất thấp:97,3%ở thành thịvà92,5%ởnông thôn.VùngđồngbằngsôngHồngcótỷlệbiếtchữcaonhất(97,5%),thấpnhấtlàvùngTrungduvàmiềnnúiphíaBắc(88,1%).ĐịaphươngcótỷlệbiếtchữcaonhấtlàHàNội,HảiPhòngvàthànhphốHồChíMinh(97,9%)vàthấpnhấtlàLaiChâu(59,4%).

Cácconsốtrênchothấy,tỷlệbiếtchữkhôngnhữngtăngkhánhanh,màcònthểhiệnnhữngthànhcôngcủacôngtácbìnhđẳnggiớitronglĩnhvựcgiáodụcởnướcta.

Đếnnay,tỷlệngườitừ5tuổitrởlênđãtừngđihọclà95,0%.Trongđó,tỷlệcủanamgiớilà96,5%,nữlà93,5%,thànhthịlà97,5%,nôngthônlà93,9%.

TheokếtquảcủaTổngđiềutra2009,chỉcódưới4triệungườichưabaogiờđihọc,chiếm5,0%tổngdânsố5tuổitrởlên,giảm5điểmphầntrămsovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999(6,9triệungười,chiếm10,0%dânsố5tuổitrởlên).Điềunàychothấynhữngcốgắngđángkểcủangànhgiáodụctrongviệcgiảmthiểusốlượngngườikhôngđếntrường.

Tuynhiêncòncósựkhácbiệtcủatỷlệngườichưađihọctheovùngkinhtếxãhội.TâyNguyênvàTrungduvàmiềnnúiphíaBắccótỷlệchưađihọccaonhấtcảnướcvàcaohơnmứcđihọcchungcủacảnước(tươngứnglà9,1%và10,0%),đâylà2vùngtậptrungcácdântộcthiểusố,địahìnhđilạikhókhănvàđiềukiệnkinhtếthấphơnsovớicácvùngkhác.

Trongsố55,7triệungười5tuổitrởlênđãthôihọcvàothờiđiểmđiềutra,có88,4%đãtheocáccácbậchọcphổthông(27,0%:tiểuhọcvàdướitiểuhọc;42,8%:trunghọccơsở;và18,6%:phổthôngtrunghọc),4,9đãtheohọcnghề(sơcấp,trungcấp),1,7%đãtheohọccaođẳng(baogồmcảcaođẳngnghề)và5,0%đãtheohọcđạihọctrởlên.

Trongsố19,2triệungười5tuổitrởlênđangđihọcvàothờiđiểmđiềutra,có87,6%đangtheocáccácbậchọcphổthông(7,4%:mầmnon,34,7%:tiểuhọc;28,2%:trunghọccơsở;và17,2%:phổthôngtrunghọc),2,7%đangtheohọcnghề(sơcấp,trungcấp),3,2%đangtheohọccaođẳng(baogồmcảcaođẳngnghề)và6,6%đãtheohọcđạihọctrởlên.

Cósựkhácbiệtđángkểvềtrìnhđộhọcvấngiữacácvùng.Haivùngcómứcđộpháttriểncaonhấtvềkinhtế-xãhộilàĐồngbằngsôngHồngvàĐôngNamBộcótỷtrọngdânsốtốtnghiệptrunghọcphổthôngtrởlêncaonhất,tươngứng30,1%và27,2%.Ngượclại,ĐồngbằngsôngCửuLongcótỷtrọngdânsốchưatốtnghiệptiểuhọccaonhất(32,8%)tiếpđếnlàTâyNguyên(25,7%).

18.Đểbảođảmyêucầusosánhquốctế,giốngnhưnăm1999,Tổngđiềutralầnnàychỉthuthậpthôngtinđãđượccấpbằnghoặcchứngchỉvềtrìnhđộchuyênmônkỹthuậtđốivớinhữngngườitừ15tuổitrởlên,tứclànhữngngườiđãđượcđàotạochuyênmônkỹthuật.

Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Sơcấp”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉlàtrìnhđộsơcấphoặcdạynghềdưới3tháng.

138

Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Trungcấp”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉcủangườiđólàtrungcấpchuyênnghiệphoặctrungcấpnghề.

Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Caođẳng”,nếutrìnhđộchuyênmônkỹthuậtcaonhấtđãđượcđàotạovàđượccấpchứngchỉcủangườiđólàcaođẳnghoặccaođẳngnghề.

Mộtngườiđượcxácđịnhlàngườicótrìnhđộ“Đạihọctrởlên”,nếungườiđóđãđượcđàotạovàđượccấpbằngđạihọc,thạcsỹhoặctiếnsỹ.

Kếtquảsuyrộngmẫuchothấycó8,6triệungườiđãđượcđàotạo,chiếm13,3%tổngdânsốtừ15tuổitrởlên;trongđó2,6%đãtốtnghiệpsơcấp,4,7%trungcấp,1,6%caođẳng,4,2%đạihọcvà0,2%trênđạihọc.

Sốngười15tuổitrởlênchưađượcđàotạochuyênmônkỹthuậtcủacảnướcvẫnchiếmtỷlệcao(86,7%),thấpnhấtlàvùngĐồngbằngsôngHồng(80,6%)vàcaonhấtlàĐồngbằngsôngCửuLong(93,4%).Sốngườichưađượcđàotạochuyênmônkỹthuậtcònnhiều,chủyếudolaođộngcáthểtrongnông-lâm-thuỷsảnchiếmtỷtrọngcao.

Trongtổngsốngườitừ15tuổitrởlên,sốngườiđãđượcđàotạochuyênmônkỹthuậtchiếm25,3%ởkhuvựcthànhthị(tăng8điểmphầntrămsovớinăm1999)và8%ởkhuvựcnôngthôn(tăng4điểmphầntrămsovớinăm1999).Tỷlệnhữngngườicótrìnhđộtừtrunghọcnghềtrởxuốngcủakhuvựcthànhthịcaogấp2lầnsovớiconsốđócủakhuvựcnôngthôn.Còntỷlệnhữngngườicótrìnhđộtừcaođẳngtrởlêncủakhuvựcthànhthịcaogấp5lầnsovớiconsốđócủakhuvựcnôngthôn.

Tuynhiên,cũngcóthểnhậnthấy,tỷtrọngsốngườiđượcđàotạovềchuyênmônkỹthuậtcònkháthấp(13,3%),phảnánhchấtlượngchưacaocủalựclượnglaođộngcủanướcta.Hơnnữamộtđiềuđángquantâmlà,sốngườiđihọcnghề(sơcấp,trungcấp)cóxuhướnggiảm,cònsốngườiđihọccaođẳng,đạihọctrởlêncóxuhướngtăng.

Tình trạng khuyết tật

19.TrongTổngđiềutra2009có4câuhỏivềtìnhtrạngkhuyếttậtcủa4chứcnăngchủyếu:nhìn,nghe,vậnđộng(đibộ)vàghinhớ(tậptrungchúý)đượchỏichocácthànhviêntừ5tuổitrởlên.Mứcđộkhuyếttậtđượcphânthành4mứcđộsau:“Không khó khăn”, “Khó khăn”, “Rất khó khăn” và “Không thể”.

Nếuđịnhnghĩangười“khôngbịkhuyếttật”làngườicócả4chứcnăngnóitrênđượcxếpvàoloại“Khôngkhókhăn”;vàngười“khôngthểnhìnhoặcnghe,hoặcvậnđộnghoặcghinhớ”làngườicóítnhấtmộtchứcnăngnóitrênđượcxếpvàoloại“Khôngthể”.Sốliệuchothấy,có92,2%dânsố5tuổitrởlênkhôngkhuyếttật.Consốđócủanamlà92,9%vàcủanữlà91,5%.Tỷlệngườikhôngthểnhìnhoặcnghe,hoặcvậnđộnghoặcghinhớcủadânsố5tuổitrởlênlà4,9phầnnghìn.Tỷlệnàyhầunhưkhôngcókhácbiệttheogiớitính(nam:4,8vànữ:5,0phầnnghìn).

Nếunghiêncứunhữngngườicóítnhấtmộtloạikhókhăntừmức “Khó khăn”trởlên (nghe,hoặcnhìn,hoặcvậnđộng,hoặcghinhớ),thìcảnướccó6,1triệungườitừ5tuổitrởlên(chiếm7,8%dânsốtừ5tuổitrởlên).Tỷlệkhuyếttậtnàycủanamlà7,1%,nữlà8,5%,thànhthịlà6,4%vànôngthônlà8,4%.

139

một số đặc trưng về lao động và việc làm

20.TheokhuyếncáocủaTổchứcLaođộngThếgiới(ILO)vàđápứngyêucầunghiêncứuthịtrườnglaođộng,cuộcTổngđiềutralầnnàyápdụngkháiniệm“hoạtđộngkinhtếhiệnthời”(thaychokháiniệm“hoạtđộngkinhtếthườngxuyên”trướcđây)vớithờigianquansátlà7ngàytrướcđiềutra.Cácchỉtiêuvềlaođộngtrongtàiliệunàyđượctínhtoánchodânsốtrongđộtuổilaođộng(nam:15-59;nữ:15-54).

Đếnthờiđiểm0giờngày01/4/2009,cảnướccó43,9triệungườitrongđộtuổilaođộngđanglàmviệc,chiếm51,2%dânsố;trongđó:thànhthịcó12,0triệungười(27,3%),nôngthôncó31,9triệungười(72,7%);laođộngnữchiếm46,6%.ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcósốlaođộngcaonhất(9,8triệungười,chiếm50,2%dânsốcủavùng),thấpnhấtlàTâyNguyên(2,6triệungười,chiếm51,2%dânsốcủavùng).

Cósựdịchchuyểnlaođộngrõnétgiữacácngànhkinhtếtrong10nămqua.Đếnnay,nhómngànhnông-lâm-thuỷsản(KhuvựcI)chiếm51,9%laođộng,cácngànhcôngnghiệpvàxâydựng(KhuvựcII)chiếm21,5%vàcácngànhdịchvụ(KhuvựcIII)chiếm26,5%(cơcấulaođộngcủaTổngđiềutranăm1999tươngứnglà69,4%,14,9%và15,7%).

21.Tỷlệthamgialựclượnglaođộnglàmộttrongnhữngsốđochungnhấtvềmứcđộthamgialựclượnglaođộngcủadânsố.Nóđượcđịnhnghĩalàsốphầntrămnhữngngườithuộclựclượnglaođộngchiếmtrongdânsố.

SốliệucủaTổngđiềutranăm2009chothấy,trongtổngsố64,3triệungườitừ15tuổitrởlêncóhơnbaphầntư(76,5%)thamgialựclượnglaođộng.Tỷlệthamgialựclượnglaođộngcủanam(81,8%)caohơncủanữ(71,4%)vàkhôngđồngđềugiữacácvùng.

Tỷlệthamgialựclượnglaođộngnăm2009củadânsốkhuvựcnôngthôncaohơnkhuvựcthànhthịtới14điểmphầntrăm(80,6%sovới67,1%).

Thực trạng nhà ở của hộ dân cư

22.Ngoàicácthôngtinvềdânsố,Tổngđiềutradânsốvànhàởnăm2009còncónhiềucâuhỏidùngđểthuthậpthôngtinvềnhàở.

Nhàởlàmộtloạicôngtrìnhxâydựngđượcdùngđểở,gồm3bộphậntường,sànvàmái.Cònphòngởcầnthoảmãnhaiđiềukiện:(1)tườngcaoítnhất2,1mét,và(2)diệntíchsàntốithiểulà4métvuông.

Trongnhữnghộcónhàở,sốhộcónhàkiêncốchiếm46,3%,nhàbánkiêncốchiếm37,9%,nhàthiếukiêncốchiếm8,0%vànhàđơnsơchiếm7,8%.Cósựkhácbiệtkhárõvềloạinhà(phảnánhchấtlượngnhà)theovùng.ĐồngbằngsôngHồnglàvùngcótỷtrọngnhàkiêncốcaonhất(90,4%),còntỷtrọngnàycủaĐồngbằngsôngCửuLonglàthấpnhất(7,9%).Ngượclại,tỷtrọngnhàđơnsơcủaĐồngbằngsôngCửuLonglàcaonhất(22,2%)vàcủaĐồngbằngsôngHồnglàthấpnhất(0,2%).

23.Vềhìnhthứcsởhữunhàở,nhàriêngchiếm92,8%,nhàthuêhoặcmượncủatưnhânchiếm6,5%,cáchìnhthứcsởhữucònlạiđềukhôngđángkể.Tỷtrọngnhàriêngởthànhthịthấphơncủanôngthôn,tươngứnglà85,5%sovới96,0%.

140

24.Diệntíchởbìnhquânđầungườicủacảnướclà16,7métvuông,trongđóconsốđócủathànhthịcaohơnsovớicủanôngthôn,tươngứnglà19,2và15,7métvuông.Cókhácbiệtvềdiệntíchbìnhquânđầungườigiữacácvùng.DiệntíchởbìnhquânđầungườicaonhấtlàcủaĐôngNambộ(17,4m2)vàthấpnhấtlàcủaTâyNguyên(14,8m2).

25.Phânloạinhàtheothờigianđưavàosửdụngchothấy:có5,2%nhàđượcsửdụngtrướcnăm1975,44,6%sửdụngtrongthờigian1975-1999,và50,2%nhàđượcsửdụngtừnăm2000đếnnay.SovớiTổngđiềutranăm1999,sốliệucủaTổngđiềutra2009phảnánhtốcđộxâydựngnhàởngàycàngnhanhvớisốlượngvàchấtlượngngàycàngcaohơn.

Tuynhiên,cũngcósựkhácbiệtvềtỷtrọngnhàmớiđượcxâydựngtừnăm2000đếnnay.SốliệuchothấytỷtrọngnàycaonhấtthuộcvềĐồngbằngsôngCửuLong(62,7%),tiếpsaulàTâyNguyên(62,0%).ConsốnàythấpnhấtlàcủaĐồngbằngsôngHồng(38,5%),tiếpđếnlàBắcTrungbộvàDuyênhảimiềnTrung(44,5%).

26.Điềukiệnởcủadâncưcònđượcđánhgiáthôngquadiệntíchsửdụngcủangôinhàmàhộđangở.SốliệucủaTổngđiềutranăm2009chothấy,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụngtừ60m2trởlêntrongtoànquốcchiếmtỷtrọnglớnnhất(51,5%)trongtổngsốhộcónhàở,tỷtrọngnàyởthànhthịlà56,2%caohơnsovớinôngthôn(49,6%).Saumườinăm,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụngtừ60m2trởlêncủatoànquốcđãtănghơngấpđôi,từ24,2%lên51,5%.Đâylàmộtthànhcôngtrongnỗlựcthựchiệnchiếnlượcpháttriểnnhà.Tuynhiên,tỷtrọnghộcónhàởvớidiệntíchsửdụngdưới15métvuôngsau10nămhầunhưkhônggiảm(1999:2,2%và2009:2,4%).

27.Ngoàirađểđánhgiáđiềukiệnởcủadâncư,cuộcTổngđiềutradânsốvànhàởlầnnàycũngthuthậpmộtsốtiệnnghisinhhoạtchủyếucủacáchộdâncư.

Kếtquảchothấy,có86,7%hộsửdụngnguồnnướchợpvệsinh,54,0%hộsửdụnghốxíhợpvệ sinh,96,1%sửdụngđiện lướiđể thắp sáng,86,9%hộcó ti-vivà45,7%hộcóđiệnthoạicốđịnh.

Nóichung,tỷtrọngsửdụngcáctiệnnghisinhhoạtcủathànhthịcaohơncủanôngthôn

Tổng quan:

BứctranhchungvềdânsốViệtNammàkếtquảTổngđiềutradânsốvànhàở01/4/2009tạonênlàkháphongphúvàsinhđộngvớinhiềugammàusáng.Nóphảnánhnhữngthànhtựutolớncủađấtnướctatrongthựchiệnđườnglốiđổimới,cácNghịquyếtĐạihộiIX,ĐạihộiXcủaĐảng,chiếnlượcpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳ2001-2010.

Mườinămquakhôngnhữngchúngtathựchiệnkhátốtmụctiêugiảmsinh,duytrì,ổnđịnhquymôdânsốhợplýmàcòncónhữngbướctiếnkhákhíchlệtrongviệcnângcaochấtlượngdânsốnướcnhà.Tỷlệbiếtchữtăngnhanhhơnchukỳ10nămtrướcvàđạt94,0%dânsốtừ15tuổitrởlên.Sựkhácbiệtvềtỷlệbiếtchữngàycàngđượcthuhẹpgiữathànhthịvànôngthôn,giữanamvànữ;đếnnaynhữngkhácbiệtnàyđãđượcxoábỏtrongcáclứatuổithanhniên.Sốlượngvàtỷlệđihọccáccấpphổthôngngàycàngtăng,đếnnaychỉcòn4triệungườichưađihọc,chiếm5%dânsốtừ5tuổitrởlênmàtậptrungchủyếuởcácđộtuổigià.Tỷtrọngnhómdânsốtrẻemgiảmmạnh,tỷlệphụthuộcgiảmnhanh.Tuổithọbìnhquântínhtừlúcsinhtăngliêntụcvàđãđạt72,8tuổi.DânsốViệtNamđangởthờikỳ

141

cơcấudânsốvàng.Saumườinăm,cơcấulaođộngcóchuyểndịchtíchcựctừkhuvựcI(Nông-Lâm-Thuỷsản)sangkhuvựcII(Côngnghiệp-Xâydựng)vàkhuvựcIII(Dịchvụ).

TrênđâymớikháiquátcáckếtquảchínhrútratừsốliệucủacuộcTổngđiềutra,songcònrấtnhiềuvấnđềquantrọngvàlýthúcầntiếptụckhámphávàphântíchsâusắchơn.ViệcbanhànhbáocáophântíchvềcáckếtquảchủyếuvàchuẩnbịbanhànhcácchuyênkhảophântíchsâucủacuộcTổngđiềutrasẽgópphầnđápứngcơbảnnhữngyêucầutrên.BanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngđềnghịcácngành,cáccấp,cácnhànghiêncứutrongvàngoàinướctiếptụckhaitháctriệtđểnguồntưliệuquýgiánàyđểphụcvụchoyêucầucôngtáccủamình.

BAN CHỈ ĐẠO TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở TRUNG ƯƠNG

142

PHụLụC1:

Dân

số c

hia

theo

giớ

i tín

h và

đơn

vị h

ành

chín

h, 1

/4/2

009

Stt

Đơn

vị h

ành

chín

hT

ổng

sốT

hành

thị

Nôn

g th

ôn

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

To

àn Q

uốc

85 8

46 9

9742

413

143

43 4

33 8

5425

436

896

12 3

49 9

9513

086

901

60 4

10 1

0130

063

148

30 3

46 9

53

V1

TrungduvàmiềnnúiphíaBắc

11053590

5506608

5546982

1753711

857945

895766

9299879

4648663

4651216

V2

Đồngbằngsô

ngHồng

19584287

9633023

9951264

5739684

2811560

2928124

13844603

6821463

7023140

V3

BắcTrungBộvàDuyênhảimiềnTrung

18835154

9309265

9525889

4529571

2207817

2321754

14305583

7101448

7204135

V4

TâyNguyên

5115135

2581545

2533590

1444835

716527

728308

3670300

1865018

1805282

V5

ĐôngNam

Bộ

14067361

6848191

7219170

8043806

3853196

4190610

6023555

2994995

3028560

V6

Đồngbằngsô

ngCửuLong

17191470

8534511

8656959

3925289

1902950

2022339

13266181

6631561

6634620

V1

Vùngkinhtếtrọngđiểm

BắcBộ

14291290

7048858

7242432

5009547

2457821

2551726

9281743

4591037

4690706

V2

Vùngkinhtếtrọngđiểm

miềnTrung

6100412

2989695

3110717

2016110

978372

1037738

4084302

2011323

2072979

V3

Vùngkinhtếtrọngđiểm

phíaNam

17175698

8379685

8796013

8522802

4079361

4443441

8652896

4300324

4352572

01ThànhphốHàNội

6451909

3170062

3281847

2644536

1290233

1354303

3807373

1879829

1927544

02TỉnhHàGiang

724537

362858

361679

84338

41518

42820

640199

321340

318859

04TỉnhCaoBằng

507183

251674

255509

85769

41884

43885

421414

209790

211624

06TỉnhBắcKạn

293826

148119

145707

47183

22942

24241

246643

125177

121466

08TỉnhTuyênQuang

724821

363108

361713

94227

46402

47825

630594

316706

313888

10TỉnhLàoCai

614595

309167

305428

129123

64046

65077

485472

245121

240351

11TỉnhĐiệnBiên

490306

245261

245045

73460

36476

36984

416846

208785

208061

12TỉnhLaiChâu

370502

188756

181746

52512

26927

25585

317990

161829

156161

14TỉnhSơnLa

1076055

540981

535074

148239

75356

72883

927816

465625

462191

15TỉnhYênBái

740397

369481

370916

139374

68427

70947

601023

301054

299969

17TỉnhHòaBình

785217

389675

395542

117561

56941

60620

667656

332734

334922

143

Stt

Đơn

vị h

ành

chín

hT

ổng

sốT

hành

thị

Nôn

g th

ôn

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

19TỉnhTháiN

guyên

1123116

555371

567745

287265

138474

148791

835851

416897

418954

20TỉnhLạngSơn

732515

364494

368021

140482

67995

72487

592033

296499

295534

22TỉnhQuảngNinh

1144988

584452

560536

593786

301051

292735

551202

283401

267801

24TỉnhBắcGiang

1554131

770475

783656

145745

71361

74384

1408386

699114

709272

25TỉnhPhúThọ

1316389

647188

669201

208433

99196

109237

1107956

547992

559964

26TỉnhVĩnhPhúc

999786

493915

505871

224432

110126

114306

775354

383789

391565

27TỉnhBắcNinh

1024472

502925

521547

240987

117645

123342

783485

385280

398205

30TỉnhHảiDương

1705059

834475

870584

323407

154981

168426

1381652

679494

702158

31ThànhphốHảiPhòng

1837173

910431

926742

846191

418262

427929

990982

492169

498813

33TỉnhHưngYên

1127903

552598

575305

136208

65523

70685

991695

487075

504620

34TỉnhTháiB

ình

1781842

860219

921623

173150

81966

91184

1608692

778253

830439

35TỉnhHàNam

784045

382879

401166

74670

36128

38542

709375

346751

362624

36TỉnhNam

Định

1828111

894505

933606

321511

154673

166838

1506600

739832

766768

37TỉnhNinhBình

898999

446562

452437

160806

80972

79834

738193

365590

372603

38TỉnhThanhHoá

3400595

1680018

1720577

352594

172749

179845

3048001

1507269

1540732

40TỉnhNghệA

n2912041

1445533

1466508

374797

183059

191738

2537244

1262474

1274770

42TỉnhHàTĩnh

1227038

606713

620325

183355

88890

94465

1043683

517823

525860

44TỉnhQuảngBình

844893

422800

422093

127005

62401

64604

717888

360399

357489

45TỉnhQuảngTrị

598324

295292

303032

163867

80258

83609

434457

215034

219423

46TỉnhThừaThiênHuế

1087420

537293

550127

391112

189391

201721

696308

347902

348406

48ThànhphốĐàNẵng

887435

434108

453327

770911

376291

394620

116524

57817

58707

49TỉnhQuảngNam

1422319

693829

728490

263898

127613

136285

1158421

566216

592205

144

Stt

Đơn

vị h

ành

chín

hT

ổng

sốT

hành

thị

Nôn

g th

ôn

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

51TỉnhQuảngNgãi

1216773

599841

616932

177928

86109

91819

1038845

513732

525113

52TỉnhBìnhĐịnh

1486465

724624

761841

412261

198968

213293

1074204

525656

548548

54TỉnhPhúYên

862231

431558

430673

188025

92577

95448

674206

338981

335225

56TỉnhKhánhHoà

1157604

571632

585972

461516

223478

238038

696088

348154

347934

58TỉnhNinhThuận

564993

281579

283414

203782

100230

103552

361211

181349

179862

60TỉnhBìnhThuận

1167023

584445

582578

458520

225803

232717

708503

358642

349861

62TỉnhKonTum

430133

217811

212322

144166

71967

72199

285967

145844

140123

64TỉnhGiaLai

1274412

639831

634581

364064

181432

182632

910348

458399

451949

66TỉnhĐắkLắk

1733624

875226

858398

415881

206657

209224

1317743

668569

649174

67TỉnhĐắkNông

489392

254319

235073

72154

37593

34561

417238

216726

200512

68TỉnhLâm

Đồng

1187574

594358

593216

448570

218878

229692

739004

375480

363524

70TỉnhBìnhPhước

873598

442471

431127

144242

71335

72907

729356

371136

358220

72TỉnhTâyNinh

1066513

530648

535865

166227

80513

85714

900286

450135

450151

74TỉnhBìnhDương

1481550

709930

771620

443245

209177

234068

1038305

500753

537552

75TỉnhĐồngNai

2486154

1231279

1254875

824823

399524

425299

1661331

831755

829576

77TỉnhBàRịa-VũngTàu

996682

498129

498553

496885

244491

252394

499797

253638

246159

79ThànhphốHồChíM

inh

7162864

3435734

3727130

5968384

2848156

3120228

1194480

587578

606902

80TỉnhLongAn

1436066

711073

724993

250030

118802

131228

1186036

592271

593765

82TỉnhTiềnGiang

1672271

820421

851850

228966

107363

121603

1443305

713058

730247

83TỉnhBếnTre

1255946

616174

639772

124314

58746

65568

1131632

557428

574204

84TỉnhTràVinh

1003012

494054

508958

153696

73918

79778

849316

420136

429180

86TỉnhVĩnhLong

1024707

504386

520321

156800

74939

81861

867907

429447

438460

145

Stt

Đơn

vị h

ành

chín

hT

ổng

sốT

hành

thị

Nôn

g th

ôn

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

Tổn

g số

Nam

Nữ

87TỉnhĐồngTháp

1666467

830581

835886

295959

142679

153280

1370508

687902

682606

89TỉnhAnGiang

2142709

1064483

1078226

608273

295407

312866

1534436

769076

765360

91TỉnhKiênGiang

1688248

848207

840041

455020

224397

230623

1233228

623810

609418

92ThànhphốCầnThơ

1188435

589606

598829

783122

384282

398840

405313

205324

199989

93TỉnhHậuGiang

757300

380549

376751

148313

73212

75101

608987

307337

301650

94TỉnhSócTrăng

1292853

642586

650267

250573

120535

130038

1042280

522051

520229

95TỉnhBạcLiêu

856518

425785

430733

223959

108742

115217

632559

317043

315516

96TỉnhCàMau

1206938

606606

600332

246264

119928

126336

960674

486678

473996

146

Phụ lục 2: Dân số chia theo dân tộc, 1/4/2009

Đơnvịtính:người

Dân tộc Tổng số Nam Nữ Dân tộc Tổng số Nam Nữ

Tổng số 85 846 997 42 413 143 43 433 854 29.Giẻ-Triêng 50962 25112 25850

1.Kinh 73594341 36304063 37290278 30.Co 33817 17266 16551

2.Tày 1626392 808079 818313 31.ChơRo 26855 13288 13567

3.Thái 1550423 772605 777818 32.XinhMun 23278 11669 11609

4.Mường 1268963 630983 637980 33.HàNhì 21725 10923 10802

5.Khmer 1260640 617650 642990 34.ChuRu 19314 9381 9933

6.Hoa 823071 421883 401188 35.Lào 14928 7535 7393

7.Nùng 968800 485579 483221 36.LaChí 13158 6501 6657

8.Mông 1068189 537423 530766 37.Kháng 13840 6862 6978

9.Dao 751067 377185 373882 38.PhùLá 10944 5535 5409

10.GiaRai 411275 201905 209370 39.LaHủ 9651 4940 4711

11.ÊĐê 331194 163060 168134 40.LaHa 8177 4052 4125

12.BaNa 227716 113696 114020 41.PàThẻn 6811 3431 3380

13.SánChay 169410 85651 83759 42.Lự 5601 2825 2776

14.Chăm 161729 80406 81323 43.Ngái 1035 557 478

15.CơHo 166112 82056 84056 44.Chứt 6022 3016 3006

16.XơĐăng 169501 84322 85179 45.LôLô 4541 2218 2323

17.SánDìu 146821 74800 72021 46.Mảng 3700 1868 1832

18.Hrê 127420 63012 64408 47.CơLao 2636 1344 1292

19.Raglay 122245 59916 62329 48.BốY 2273 1170 1103

20.Mnông 102741 50021 52720 49.Cống 2029 1009 1020

21.Thổ 74458 37488 36970 50.SiLa 709 371 338

22.Xtiêng 85436 41359 44077 51.PuPéo 687 352 335

23.Khơmú 72929 36515 36414 52.RơMăm 436 227 209

24.Bru-VânKiều 74506 37426 37080 53.Brâu 397 196 201

25.CơTu 61588 31038 30550 54.ƠĐu 376 219 157

26.Giáy 58617 29799 28818 55.Ngườinướcngoài 2134 1250 884

27.TàÔi 43886 21985 21901 56.Khôngxácđịnh 86 32 54

28.Mạ 41405 20089 21316

147

Phụ lục 3: Dân số chia theo tôn giáo, 1/4/2009

Đơnvịtính:người

Tôn giáo Tổng số Nam Nữ

Tổng số 85 846 997 42 413 143 43 433 854

1.Phậtgiáo 6802318 3172576 3629742

2.Cônggiáo 5677086 2783619 2893467

3.PhậtgiáoHòaHảo 1433252 717191 716061

4.HồiGiáo 75268 37445 37823

5.CaoĐài 807915 384204 423711

6.MinhSưĐạo 709 328 381

7.MinhLýĐạo 366 173 193

8.TinLành 734168 354696 379472

9.TịnhđộcưsĩPhậthộiViệtNam 11093 5295 5798

10.Đạotứânhiếunghĩa 41280 20633 20647

11.BửuSơnKỳHương 10824 5510 5314

12.BaHa’i 731 361 370

13.BàLaMôn 56427 27791 28636

20.Khôngtôngiáo 70193377 34902253 35291124

99.Khôngxácđịnh 2183 1068 1115

148

Phụ lục 17D: Thông cáo báo chí về hội nghị công bố kết quả điều tra toàn bộ và tổng kết Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà Nội ngày 21/7/2010

THÔNG CÁO BÁO CHÍ

TỔNG ĐIỀU TRA DÂN SỐ VÀ NHÀ Ở NĂm 2009: CÔNG BỐ KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TOÀN BỘ

Dân số Việt Nam đạt 85,847 triệu người.Dân số Việt Nam đang ở thời kỳ “Cơ cấu dân số vàng”.

Diện tích ở bình quân đầu người đạt 16,7m2.

HÀ NỘI, ngày 21 tháng 7 năm 2010-KếtquảđiềutratoànbộcủacuộcTổngđiềutradânsốvànhànăm2009đãđượcBanChỉđạoTổngđiềutradânsốvànhàởTrungươngcôngbốtạihộinghịđượctổchứcsángnaytạiHàNội,tínhđến0giờngày1/4/2009,tổngsốdâncủaViệtNamlà85.846.997người,baogồm42.413.143nam(chiếm49,4%)và43.433.854nữ(chiếm50,6%).

Sau10nămdânsốnướctatăngthêm9,523triệungười,bìnhquânmỗinămtăng952nghìnngười.TỷlệtăngdânsốbìnhquânnămgiữahaicuộcTổngđiềutradânsốvànhàở1999và2009là1,2%/năm,sovớithờikỳ10nămtrước(1989-1999),mỗinămtănggần1.200nghìnngười(vớitỷlệtănghàngnămlà1,7%/năm).KếtquảnàycũngkhẳngđịnhlàmứcsinhcủaViệtNamđãliêntụcgiảmtrong10nămqua,phùhợpvớicácsốliệuthốngkêtừcáccuộcđiềutraBiếnđộngdânsốvàkếhoạchhoágiađìnhhàngnămcủaTổngcụcThốngkê.

Theosốliệumớihiệncó,dâncưkhuvựcthànhthịlà25.436.896người(29,6%)và60.410.101người(70,4%)thuộckhuvựcnôngthôn.Trongthờikỳ1999-2009,dânsốthànhthịđãtănglênvớitỷlệtăngbìnhquânlà3,4%/năm,trongkhiởkhuvựcnôngthôntỷlệtăngdânsốchỉcó0,4%/năm.Dânsốkhuvựcthànhthịtăngnhanhchủyếulàdodidânvàquátrìnhđôthịhoá.

Có3đơnvịcấptỉnhcóquymôdânsốlớnhơn3triệungười.Đólà,thànhphốHồChíMinh(7,163triệungười),thànhphốHàNội(6,452triệungười)vàtỉnhThanhHóa(3,401triệungười).

TrongTổngđiềutra2009đãthuthậpđầyđủtấtcả54dântộcanhemsinhsốngtrênlãnhthổcủacảnước,trongđódântộcKinhcó73,594triệungười(chiếm85,7%)vàcácdântộccònlạicó12,253triệungười(chiếm14,3%).Mứctăngdânsốcủacácdântộcítngườicaohơnsovớimứctăngbìnhquâncủacảnước(1,6%sovới1,2%).

149

ThôngtinvềtôngiáocũngđượcthuthậptrongTổngđiềutra.SovớiTổngđiềutranăm1999,sốlượngngườithuộccáctôngiáonăm2009tăng932nghìnngười,có15,672triệungườitinvàtheotôngiáomộttôngiáobấtkỳ.ĐiềunàyphảnánhchínhsáchtựdotôngiáocủaĐảngvànhànướcta.

Sau10năm,tỷlệbiếtchữcủadânsốtừ15tuổitrởlênđãtăng3,7điểmphầntrăm(từ90,3%năm1999lên94,0%năm2009),tỷlệnàycủanữtăng4,9điểmphầntrămtrongkhicủanamchỉtăng2,2điểmphầntrăm,làmchochênhlệchvềtỷlệbiếtchữgiữanamvànữđượcthuhẹpđángkể.ĐịaphươngcótỷlệbiếtchữcaonhấtlàHàNội,HảiPhòngvàthànhphốHồChíMinh(97,9%)vàthấpnhấtlàLaiChâu(59,4%).Cácconsốtrênchothấy,tỷlệbiếtchữkhôngnhữngtăngkhánhanh,màcònthểhiệnnhữngthànhcôngcủacôngtácbìnhđẳnggiớitronglĩnhvựcgiáodụccủanướcta.

TheokếtquảcủaTổngđiềutranăm2009,chỉcóchưađến4triệungườichưatừngđihọc,chiếm5,0%tổngdânsố5tuổitrởlên,giảm5điểmphầntrămsovớiconsốđócủaTổngđiềutra1999(6,9triệungười,chiếm10,0%dânsố5tuổitrởlên).Điềunàychothấynhữngcốgắngđángkểcủangànhgiáodụctrongviệcgiảmthiểusốlượngngườikhôngđếntrường.

Kếtquảtoànbộcũngchothấy,cuộcsốngcủangườidânViệtNamđãcósựcảithiệnđángkể.Trongnhữnghộcónhàở,sốhộcónhàkiêncốchiếm46,3%,nhàbánkiêncốchiếm37,9%,nhàthiếukiêncốchiếm8,0%vànhàđơnsơchiếm7,8%.Diệntíchởbìnhquânđầungườicủacảnướclà16,7métvuông,trongđócủathànhthịcaogầngấprưỡicủanôngthôn,tươngứnglà19,2và15,7métvuông.Sau10năm,tỷtrọnghộcódiệntíchsửdụnglớn(từ60m2trởlên)củatoànquốcđãtănghơngấpđôi, từ24,2%lên51,5%.Đâylàmộtthànhcôngtrongnỗlựcthựchiệnchiếnlượcpháttriểnnhàởnhằmtăngdiệntíchởbìnhquân.Tuynhiên,tỷtrọnghộcónhàởvớidiệntíchsửdụngdưới15métvuôngsau10nămhầunhưkhônggiảm(1999:2,2%và2009:2,4%).

BứctranhchungvềdânsốViệtNammàkếtquảTổngđiềutradânsốvànhàở01/4/2009tạonênlàkháphongphúvàsinhđộngvớinhiềugammàusáng.Nóphảnánhđúngnhữngthànhtựutolớncủađấtnướctatrongthựchiệnđườnglốiđổimới,cácNghịquyếtĐạihộiIX,ĐạihộiXcủaĐảng,chiếnlượcpháttriểnkinhtế-xãhộithờikỳ2001-2010.

TạiHộinghị,PhóThủtướngChínhphủNguyễnSinhHùngkêugọicáccơquanchínhphủ,cácđịaphương,cáccơquantàitrợquốctế,cáctổchứcxãhộidânsự,cácviệnnghiêncứuvàcáccơquanbáochísửdụngtoànbộkếtquảcủacuộcTổngđiềutrachoviệcxâydựngkếhoạchpháttriểncủađấtnước.

Nếu cần thêm thông tin chi tiết, xin vui lòng liên hệ: VụThốngkêDânsốvàLaođộng,TổngcụcThốngkê,BộKếhoạchvàĐầutưSố6BHoàngDiệu,HàNộiE-mail:dansolaodong@gso.gov.vnĐT:(84-4)38230100–38463462

150

Phụ lục 17E: Thông cáo báo chí về hội nghị công bố các ấn phẩm của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, hà nội ngày 14/6/2011

THÔNG CÁO BÁO CHÍSố liệu dân số chính xác – cơ sở quan

trọng để đánh giá tiến độ đạt được các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và hỗ trợ việc xây dựng các chính sách

và chiến lược phát triển đúng đắn và phù hợp.

HÀ NỘI, 14/6/2011–TạiHộinghịcôngbốcácấnphẩmTổngđiềutradânsốvànhàởViệtNamnăm2009tổchứcngàyhômnaytạiHàNội,TổngcụcThốngkêvàLiênHợpQuốctạiViệtNamnhấnmạnhtầmquantrọngcủacácsốliệudânsốsẵncó,chínhxácvàkịpthờitrongviệcđịnhhướngxâydựngvàhoạchđịnhcácchínhsáchpháttriểndựatrênbằngchứng.

Trongphátbiểukhaimạchộinghị,ÔngĐỗThức,TổngcụctrưởngTổngcụcThốngkêcóđềcập:“Với sự hỗ trợ của Quỹ Dân số liên hợp Quốc tại Việt Nam, Tổng cục Thống kê đã tiến hành biên soạn và công bố hàng loạt các ấn phẩm về kết quả của Tổng điều tra, đặc biệt đã thực hiện các phân tích sâu một số chủ đề quan trọng từ số liệu mẫu của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 như: Mức sinh và mức chết, Dự báo dân số, cơ cấu tuổi - giới tính và tình trạng hôn nhân của dân số, Di cư và Đô thị hóa, Giáo dục và Tỷ số giới tính khi sinh. Một số báo cáo và chuyên khảo về những vấn đề này đã được xuất bản nhằm cung cấp thông tin về tình hình hiện tại cũng như các gợi ý chính sách. Những kết quả này đã bổ sung vào các thông tin và bằng chứng hiện có phục vụ cho việc lập kế hoạch và xây dựng chính sách một cách có hiệu quả”.

Theodựbáodânsố2009-2049củaTổngcụcThốngkê,vớiphươngánmứcsinhtrungbình,dânsốViệtNamsẽđạt95,3triệungườivàonăm2019;102,7triệungườivàonăm2029và108,7triệungườivàonăm2049.

Kếtquảphântíchvềgiáodụcchothấy,tỷlệbiếtđọc,biếtviếtcủadânsốtừ15tuổitrởlênlà93,5phầntrăm–tăng3,2phầntrămsovớinăm1999.Sựkhácbiệtgiữanamvànữvềtỷlệbiếtđọc,biếtviếtcóxuhướnggiảmmạnh-từ10phầntrămvàonăm1989xuốngcòn4,4phầntrămvàonăm2009.NhữngconsốnàychothấysựtiếnbộđángkểtrongviệcđạtđượcMụctiêupháttriểnThiênniênkỷvềtăngcườngbìnhđẳnggiới.

Tuyvậy,tỷlệbiếtđọc,biếtviếtcủamộtsốdântộcnhưThái,Khme,vàMôngvẫncòntươngđốithấpsovớimứctrungbìnhcủacảnước.Tỷlệdânsố5-18tuổihiệnkhôngđihọccủamộtsốtỉnhphíaNamcòncaonhư:BìnhDương(30,8%),BạcLiêu(26,2%),AnGiang(25,9%)vàSócTrăng(25,8%),đanglàtháchthứctrongvấnđềnângcaochấtlượnggiáodụcvàpháttriểnnguồnnhânlựccủanướcta.

ÔngBruceCampbell,QuyềnĐiềuphốiviênThườngtrúLiênHợpQuốctạiViệtNamnhấnmạnh:“Bên cạnh việc tăng cường phổ cập giáo dục thì chất lượng giáo dục ngày càng trở thành một vấn đề hết sức quan trọng trong vài thập niên tới, đặc biệt trong việc duy trì tính bền vững của tăng trưởng kinh tế - xã hội của Việt Nam. hiện nay, Việt Nam đã trở thành nước có mức thu nhập trung bình, đầu tư cho giáo dục để đáp ứng được những yêu cầu đặc biệt của thị trường trong nước và toàn cầu là hết sức cần thiết”.

151

Cũngtheokếtquảphântíchsâuvềcấutrúctuổivàgiớitính,ViệtNamđãbướcvàothờikỳ“cơ cấu dân số vàng”cónghĩalàcứhaihoặchơnhaingườitrongđộtuổi15-64gánhmộtngườitrongđộtuổiphụthuộc.Thờikỳnàybắtđầuvàokhoảngnăm2007vàtheodựbáothìsẽkếtthúcvàonăm2041.Thờikỳnàychỉxảyraduynhấtmộtlầntronglịchsửnhânkhẩuhọccủamỗiquốcgiavàsẽđónggópvàosựpháttriểnkinhtế-xãhộicủaViệtNamnếuChínhphủcónhữngchínhsáchpháttriểnnguồnnhânlựcvàtạocơhộiviệclàmphùhợp,đặcbiệtchútrọngđếnlựclượnglaođộngtrẻ.

Bêncạnhđó,ViệtNamcũngbắtđầubướcvàothờikỳgiàhoádânsố.Chỉsốgiàhóađượctínhbằngsốngườitừ60tuổitrởlêntrên100trẻemdưới15tuổi-đãtăngtừ16,6vàonăm1979lên35,5vàonăm2009.Theodựbáo,chỉsốnàysẽtăngnhanhhơntrongvàithậpkỷtớivàsẽlênđếnkhoảng100khimàcứmộttrẻemthìcómộtngườigiàvàokhoảngnăm2035,vàvàonăm2049chỉsốnàysẽlà141tứclàcứ100trẻemthìcó141ngườigià.Nhưvậy,cùngvớicơhộicơcấudânsốvàng,ViệtNamcũngcầncónhữngứngphóvớigiàhoádânsốđểđảmbảoansinhxãhộivàchămsócytếchongườigià,đặcbiệtngườigiàtrongnhómhộnghèo,ngườigiàtàntậtởcácvùngnôngthôn.

Trongkhitỷsốgiớitínhtrongnhómdânsốcaotuổi(60tuổitrởlên)kháthấp(67,8)domứctửvongcủanamcaohơnvàdohậuquảcủacáccuộcchiếntranhđãqua.Tỷsốgiớitínhcủadânsốtrẻemdưới15tuổikhácao(106,9).Sốliệuchothấycóhiệntượngmấtcânbằnggiớitínhkhisinh(nhiềubétraihơnbégái)vàcóthểdẫnđếnmộtsốtháchthứcvềkinhtế,vănhóavàxãhội.

Kếtquảphântíchsâusốliệuđiềutravềdicưcũngchothấytronggiaiđoạn2004-2009có6,6triệungườidicưtrongvàngoàitỉnhởViệtNam,đasốngườidicưlàthanhniên,trongđónữdicưtăngđángkể.Dicưtrongnướclàđộnglựcchopháttriển,nhưngcũnglàmộttháchthứcchođấtnước.Dicưtừnôngthônrathànhthịđangtạonhiềuáplựcđốivớivấnđềcơsởhạtầngđôthịvànhucầucácdịchvụxãhộihiệnnay,bêncạnhđó,ngườigiàvàtrẻemởquênhàthườngdễbịtổnthươnghơn.

KếtquảcủaTổngđiềutradânsốvànhàởViệtNamnăm2009sẽđóngmộtvaitròquantrọngtrongcôngtáclậpkếhoạchvàxâydựngchínhsáchpháttriểnkinhtế-xãhội.Bêncạnhđó,sốliệuTổngđiềutracũnghếtsứccầnthiếttrongviệctheodõisựkhácbiệtgiữathànhthịvànôngthôn,cácvùngđịalývàcácnhómdânsốdễbịtổnthương,đặcbiệtlàđồngbàodântộcthiểusố,cũngnhưđạtđượccácmụcđíchvàmụctiêuđềratrongkếhoạchpháttriểnkinhtế-xãhội,kếhoạchvàcácchiếnlượcngànhvàđánhgiátiếnđộđạtđượccácMụctiêupháttriểnThiênniênkỷ.

Để biết thêm thông tin xin liên hệ:

VụThốngkêDânsốvàLaođộng,TổngcụcThốngkê 6B,HoàngDiệu,BaĐình,HàNội Điệnthoại:(84-4)38230100,38433353

ChịNguyễnThịHồngThanhPhòngTruyềnthôngMộtLiênHợpQuốcĐiệnthoại:(84-4)38236632–máylẻ:117Diđộng:0913093363Email:tnguyen@unfpa.org