Phát triển học liệu số trong dạyhọc trực tuyến tại khoa Sư phạm

Từ vấn đề thực tiễn đến khung lí luận

Nguyễn Chí Thành

Khoa Sư phạm

Hà Nội, 18/04/2020

Nội dung

• Đặt vấn đề

• 2 khái niệm quan trọng

• Thực tiễn phát triển học liệu số tại Khoa SP

• Vấn đề thực tiễn và khung lí thuyết

• Một số vấn đề nghiên cứu

• Thảo luận

Đặt vấn đề

Tài liệu số trong hoạt động GD, NCKH của giảng viên trong ĐH định hướng nghiên cứu

Học liệu số trong đào tạo tín chỉ / Thư viện điện tử của ĐGQG Hà Nội

Mô hình dạy học kết hợp (blended learning) và lớp học đảo ngược (flipped classroom) qua Zoom, Google meet, Microsoft Team, Google Meet

Hệ thống Moodle và các học liệu cho các chủ đề trong HP

Quy định dạy học kết hợp (của trường ĐHGD) trong đó yêu cầu về cấu trúc của khóa học và học liệu

Khái niệm

• Học liệu được hiểu là toàn bộ tài liệuphục vụ các mục đích học tập, nghiên cứu và giảng dạy.

• Học liệu bao gồm: giáo trình, bàigiảng, tài liệu chuyên khảo, kết quảnghiên cứu khoa học, báo, tạp chíchuyên ngành, khóa luận, luận văn, luận án, kỷ yếu hội thảo khoa học, báo cáo thực tập, thực tế và các tàiliệu chuyên ngành khác.

Khái niệm

• Học liệu số (hay học liệu điện tử) là tậphợp các phương tiện điện tử phục vụ dạyvà học, bao gồm: Giáo trình điện tử, sáchgiáo khoa điện tử, tài liệu tham khảo điệntử, bài kiểm tra đánh giá điện tử, bản trìnhchiếu, bảng dữ liệu, các tệp âm thanh, hình ảnh, video, bài giảng điện tử, phầnmềm dạy học, thí nghiệm mô phỏng và cáchọc liệu được số hóa khác. (Theo Khoản 2 Điều 2 Thông tư 21/2017/TT-BGDĐT)

Khái niệm(Dự thảo Quy định về dạy học kết hợp của trường ĐHGD)

Phân loại học liệu số

• Mô phỏng (simulation)

• Đồ họa, hoạt hình (animation)

• Câu hỏi (test), kiểm tra/đánh giá (Quiz)

• Sách điện tử (E-book)

4 loại học liệu số tạo thành các Tài liệuhọc tập số (learning object) như phiếuhọc tập, bài giảng điện tử (chuẩnSCORM)…

• Quy trình số hoá nội dung mang lạigiá trị cốt lõi cho các khoá học trên

hệ thống LMS

Bước 1• Tài nguyên

Bước 2• Học liệu

Bước 3• Học liệu số

Xây dựng học liệu số

Thống kê về học liệu sốcủa nhà trường

Học liệu số được sử dụng trong các HP tại KSP: Which and How?

• Sử dụng nhiều loại HLS, tập trung nhiều vào các loại vănbản (E-book)

• Sử dụng mô hình dạy học BL và FC

• Kết hợp với một số nền tảng khác (Google Classroom, FB để tương tác với SV)

• Chú ý các hình thức KT-ĐG

• Xây dựng HLS phù hợp theo đề cương DH

Phương tiện (artefact) là gì ? Chủ thể

Công cụ = một sự hình thành

mang tính tâm lý qua các HĐ

Các dạng thức sử dụngRabardel: ‘’Một phương tiện (vật chất

hoặc phi vật chất) có thể tương ứng với

một (hoặc nhiều) “công cụ” mang tính chủ

thể’’.

- Phương tiện vật chất (êke, thước kẻ, máy tính,

các phần mềm, sơ đồ, bản đồ...) hoặc

-“Không” mang tính vật chất (như ngôn ngữ)

được dùng như phương tiện hành động

Cách tiếp cận theo quan điểm công cụ

trong didactic (Rabardel, Vérillon)

Ví dụ: Dùng một thước kẻ chia độ

bằng mi-ca trong suốt để dựng

đường thẳng vuông góc

Cách tiếp cận theo quan điểm công cụ cáchoạt động dạy học sử dụng dụng cụ

Các phương tiện (artefacts) công cụ(Rabardel + Vérillon 1998)

Hai qúa trình đối ngẫu:

- chủ thể hóa phương tiện instrumentation

- cá thể hóa phương tiện instrumentalisation

Vậy công cụ là một thực thể hỗn

hợp tạo thành bởi một phần của các

phương tiện kĩ thuật (artefact) và bởi

các dạng thức sử dụng là kết quả

việc xây dựng của chủ thể trong một

hoạt động nhằm thực hiện một kiểu

nhiệm vụ cho trước

Phương tiện,

dụng cụ Chủ thể

Chủ thể hóa phương tiện

Cá thể hóa phương tiệnCông cụ = một phần

phương tiện + các dạng

thức sử dụng

Ph

át s

inh

cô

ng

cụ

Chủ thể hóa phương tiện

(Instrumentation)

- Chủ thể hóa phương tiện là quá trình trong đó các

ràng buộc và các tiềm năng của phương tiện áp đặt

lên các hoạt động của chủ thể. CTHPT phát triển nhờ

sự hình thành và vận động của các dạng thức để thực

hiện các nhiệm vụ.

Cách tiếp cận theo quan điểm công cụ các

hoạt động DH sử dụng phương tiện

- Các ràng buộc + các tiềm năng của phương tiện

- Quá trình cá nhân hóa và biến đổi phương tiện

Cá thể hóa phương tiện(Instrumentalisation)

Cách tiếp cận theo quan điểm công cụ các

hoạt động DH sử dụng phương tiện

- Cá thể hóa phương tiện được nhìn nhận như việc

chủ thể làm phong phú thêm một phương tiện, do

đó góp phần quan trọng vào sự phát triển các

phương tiện thành công cụ (DH).

Từ một phương tiện đến nhiều

công cụ

Tài nguyên Giáo viên

Chủ thể hóa phương tiện

Cá thể hóa phương tiện

Học liệu là tài nguyên

+ dạng thức sử dụng

Học liệu cho

các tình

huống

dạy học

trong các bối

cảnh khác

nhau

Thể chế và

cộng đồng

sử dụng

Cách tiếp cận theo quan điểm công cụ các

hoạt động dạy học: sử dụng tài nguyên

(documentational approach)

Tiếp cận học liệu theo quanđiểm didactic (Trouche, 2010)

Một số vấnđề nghiêncứu đặt ra theo khungtham chiếuLT didactic

Các ràng buộc công nghệ khi xây dựng HLS

Các ràng buộc sư phạm khi xây dựng HLS

Vai trò công nghệ trong xây dựng HLS

Sự tương hỗ giữa tài liệu và kịch bản sử phạm

Quan niệm dạy học trong xây dựng HLS

Sự tham gia cộng đồng trong xây dựng HLS

Quá trình biến đổi từ tài nguyên số thành học liệu số

Số lượng và loại hình HLS trong mỗi HP