"tiria" do tE jetë një tribunE e vërtetë e popullit që ka për oEllim të ndihmojE bashki-min e gjithë pcpullit në luftE kundEr pushtu-esEve dhe tradhtarëve.

"Iiria" do të luftojë pa mëshirë kundër armiqëve të popullit tonE dhe do të demasko-jE propagandën e poshtër demagogjike e masht-ruese

"Liria" do të pasqyrojë urrejtjen e ma-dhe o6 ka mbushur gjokset shqiptare kundër regjimit shtypës e shfrytëzues,luftën e popu-Ilit që bEhet në forma të ndryshme kundër kë lij regjimi,do t'i sgarojE masat mbi gjendjen brenda dhe jashtë vendit si dhe do t'i orien-tojE ato në situatat e ndryshme.

PHUlf!ARI IL 1, CJIThA VENDEVE OPE POPUJ TE SPTYPUR , RASHYNUNI!

LI ORGAN MARKSIST - LENINISTËVE KOSOVr.S TETOR 1 9 8 0 r.

"L I R I A" thërrasin sot të gjithE popujt

e robëruar të botEs.Armiqt6 imperialistE,so-cialimperialistE,revizionistE e fashistë ku-do në botë dridhen nga kjo thirrje epopujve dhe prolotariatit.TE gjithE shtypësit e no-bEruesit në botë fundin e tyre do ta gjejnë në zjarrin e madh të luftEs popullore.

tiri: liri thirri në shekuj pcpulli shqi-Ptar për Atdheun e tij të dashur.Gjaku lumE u derdh për lirinë e shtrenjtë në tokën e shqipes.

Liri thërret sot Kosova e robEruar,Koso-va e shumEvuajtur e martire,Kosova trime.81j-tE e Kosovës luftuan në shekuj për liri,kun-dEr armiqve të shumg e të egër që lakmonin 'foshat tona të gjera,malet tona të bukura , pasuritë e shumEta qE ka në vete toka jonë e dashurile këto lakmi të çmendura kralët e Serbisë e Malit të Zi,me ndihmEn e imperi-alizmit evropian,me gjithE luftën heroike të popullit shqiptar,arritEn të shkëpusin nga trungu i ShictipErisE gati gjysmEn e saj dhe ta fusin nën robErinE e tyre të egër.

Të nisur nga këto lakmi kralët revizi-cnistE të Beogradit me tradhEti dhe me hekur e zjarr e futën sërish nën një robëri të re po aq të egër popullin e Kosovës dhe viseve shqiptare në Maqedoni e Mal të

Por,populli ynë,që nE historinë e tij nuk iu nënshtrua kurrë asnjë robEruesi,sigu- risht që nuk u pajtua asnjEherE me sunduesit e rinj revizionistë e shovinistë të tErbuar. Prandaj,populli shqiptar nE Kosovë, Maqedoni e Mal të Zi ka luftuar vazhdimisht dhe lufton pa pushuar,në forma të ndryshme,kundEr push-tuesEve të sotEml revizionistë,për çiirim kom-bEtar e shogEror.KjoluftE do të rritet gji-thing e më shumE,do të zgjerohet e thellohet çdo ditë,do të marrE zjarGdo t'i djegë në flakën e saj armiqtE dhe tradhtarët dhe do t'i sjellë fitoren e sigurtë popullit tonE, lirinE e ëndërruar në shekuj.Kosovën pa push-tues,pa shtypës e shfrytëzues,të lirë e të bashkuar me Atdheun socialist do ta bëjë ve-tEn gjaku i pastër i bijve më të mirE të saj.

Organi "Liria" po del mm qëllin oE ta ndihmojE këtë luftE tE popullit tonë për tE drejta e liri.

"Iiria" në gjithë punën e saj do të frymE-zohet nga aspiratat e larta të popullit dhe do të orientohet nga njE vijë e drejtë polt- • tike e ideologjike marksiste-leniniste.

"Iiria" do tregojë popullit qartë ci- lEt janë armietE e vërtetë të tij,kush i rrE-mbeu lirinë ,kush e vrau dhe e mashtroi,kush e dëboi nga vatrat e veta,kush e varfëroi dhe e çoi në kEtE gjendje të mjeruar,kush i pEr-plas nEpEr burgjet e errEta jugosllave bijtE e tij,kush e shtyp dhe e shfrytëzon kaq egEr-sisht dhe do t'i tregojE cila është rruga e shpëtimit nga robëria e tmerrshme.

"Iiria" do t'i mbrojE MQ guxim interesat e popullit tonë tE robëruar para çdo armiku.

"Iiria" jonë do tE jetë gjithë jetën tri-bunE e së vërtetës,e drejtësisë dhe zëri i lirisë së vërtetë të popullit tonë.

"Iiria" do të punojë e luftojE me vullnet të hekurt pEr edukimin dhe kalitjen e popu-llit me njE patrtolizEm të f]aktë e revolu-cionar.

"Itria" do tE ngrejë lart me krenari tra-ditat e shkëlqyera Iuftarake të së kaluarEs ' së lavdishme tE populEit tonë,përpjekjet e luftërat e tij për liri e bashkim kombEtar.

"Iirça" do të pasqyrojë fttoret ladi& shtore të ndërtimit e të mbrojtjes së soct-alizait në Shqipërinë nEnE,nEn udhEheqjen e Partisë së lavdishme të Punës dhe shokut Enver Hoxha.

"Liria" do të karakterizohet nga fryma e lartë e internacionalizmit proletar.Në luftë për çlirim ne nuk jemi vetEM;prole-tariati dhe popujt e shtypur kudo në botE luftojnë kundEr shtypesve e shfrytEzuesEr ve tE tyre;me ne janë të gjithE popujt liridashEs të botës.

"Iiria" do të përkrahë luftën çltrim-tare në Jugosllavi e kudo në botE dhe është kundër politikës antipopullore e gjakatare të imperializmit me atë ameri-kan në krye,të socialimpertalizmit sov-jetik,tE atij kinez dhe të reaksiorarëve të çdo ngjyre.

Këtë mision ka "Liria" jonë.

R u L illuN Nr. 1

ASNJË MASË E REVIZIONISTËVE NUK MUND TA MPOSHTË

POPULLIN TONË HEROIK Pushtuesit revizionistë jugosllavë dhe

shërbëtorët e tyre shqiptarE,kohEve të fundit, Kanë ndërmarrë kundEr popullit tonë një varg masash tE dhunës e të demagogjisE.KEto nasa tt rel4izionistEve nuk janë të panjohura pEr popullin tonë dhe nuk e çudisin atë. Gjatë gjithë sundi:it të tyre të egër revizionistEt jugosIlavE nuk kang lEnE metodE e mjet pa pEr-derur me 011im që ta shtypin e shfrytEzojnE sa mE egErsisht popullin tonë dhe të shuajnë çdo aspiratë e përpjekje të tij për çIirim kombEtar e shoqëror.

Menjëherë pas luftEs klika gjakatare e Tito,Rankoviçit ndërmorri masa të papara për ta shfarosur,dëbuar e shkombEtarizuar popu-11in tonë në Kosovë,Maqedoni e Mal tE Zi dhe për të realizuar në këtë mEnyr6 ëndërrat e çmendura të paraardhEsve të tyre shovinistë. Zhdukja mizore e dhjetëra mija shqiptarëve gjatë dhe pas luftEs,dEbimi me dhunë për në Turqi e vende të tjera i qindra mija të tje-rEve,rrahja e poshtërimi i pothuajse të gji-thE burrave kosovarë gjatë aksicnit famEkeo të armEve,plaçkitja e pamEshirshme e Pasuri -ve tona natyrore,grabitja e dhunshme e tokës dhe bereqetit janë vetEm disa nga masat që xhelatEt tItIstE ushtruan mbi kurrizin e po-pullit tonë.Por,megjithë këto masa të pErbin-Oshme ata nuk ia arritën 011imit tE tyre. Populli ynë trim e patriot nuk u shfaros,nuk e lëshoi tokën e tij të dashur,nuk e harroi gjuhën e tij të.ëmbël,zakonet e traditat e lashta shqiptare.Ai nuk u frikësua e nEnsht-rua para dhUnEs e terrorit fashist të revizi-onistEve,por,pErkundrazi,urrejtja dhe pezoi i tij u shtuan edhe më shumE.

Prepaganda revizioniste ngriti në qiell disa reforna që klika e Titos u deturua të bEnte pas vitit 1967 dhe u pErpoq ta bindE po pu/lin tonë se.tart e tutje oo tE ndryshonte politika titiste ndaj shqiptarëve,se tani aty re do t'u sigurohej liria e barazia e vërtetë etj.,etj.Krimet e pashembullta që klika titis te kishte kryer kundër popullit tonë u quaj-tEn "deformIne","shtrembErine"e "gabime" që

qenkan bErE"pa dijerinE e Titos" dhe nE"kun-dErshtim me poIitikEn e Lidhjes së Komunls-tEve të JugosIlavisEME gjitha fajet për ato që i ishin bërë shqiptarëve iu ngarkuan njE-rit nga bashkEpunEtorEt mE të ngushtë të Titos,xhelatit Rankoviç,të cilin klika e Ti-tos e rrëzoi për hesape të veta dhe aspak për krimet ndaj popullit shqiptar që kishin kryer së bashku me të sa e sa vite më parë.

Kishte edhe nga ata që u gEnjyzn nga kjo demagogji dhe merduari se duke ndërruar ujku po e harronle edhe zakonin.Por,popuIli ynE,O në shekuj është mEsuar me manovra të ndryshme të armiqve të tij,nuk u mashtrua nga reformat dhe propaganda e revizionistëve.Ai e kuptoi se ishin të njejtat qëllime të të njej-tit armik,se ato që po ndryshonin ishin vetEn fornat e mjetet e shtypjes e shfryWzimit.t4a-sat e reja të revizionistëve jo vetëm (1ë nuk e gënjyen popullin tonE,por pErkundrazi 3 OnE gE të shtohet edhe me shumë urrejtja ndaj

shtypësve e shfrytëzuesëve dhe lufta e tij për të drejta e liri.

Viteve të fundit,kur kjo luftë,si rezultat i shtimit të pakënaqësisë e urrejtjes së masa-ve dhe ngritjes së ndërgjegjes së tyre kombE-tare e klasore,po bëhet gjithnjë e ME e vendo- s:,r,më e organizuar dhe po merr përmasa gjith-njE e më sheetEstiese për regjimin,klika titis-te dhe zagarët e saj shqiptarë kanë heour mas-kEn dhe janë hedhur mbi popullin tonë me të gjitha mjetet dhe forcat e tyre.PeriudhEn pas Rankoviçit,gjatë së cilës populli ynë fitoi disa të drejta,revizionistët tani po e dEnoj-nE si "periudhE të liberalizmit",duke arsye-tuar kEshtu hapur vënien përsëri rë plan të pa-rE të poIltIkEs së tyre të dhunEs.SI rezu]tat

apo vende të ndryshme të botës.Nga ana tjetër tokat shqiptare popullohen vazhdimisht me 00- pullsi sllave.NE mEnyrE të veçantë shovinis-tUt maqedenas po pErpioen me çdo kusht të grumbullojnE gjithE diasporen magedonase dhe ta vendosin atë nëpër viset shqiptare.Ng tE mEeyrE shovinistët jugosllavë synojnë të ndryshojnE strukturën nacionale të popUllsi-sg së tokave shqiptare dhe t'i shpallin pas-taj tokat tona si toka serbe,malazeze apo maqedonase.Aq larg kanë shkuar ata në këto përpjekje sa që në emEr të planifikimit të familjes etj. të përpiqen që me masa masive mjeksore të pengojnE edhe shtimin natyror të shcliptarEve: VallE a s'janE këto vazhdim i planeve dhe masave të egra të Çubrillovicit,

Rarkoviçit e xhelatëve të tjerë si kEta? Gjatë vizitës së tij tE fundit në Kosovë,

ashtu si edhe gjatë vizitave të tij të mEpar-shme,kryerevizionist1 Tito i ndErseu disa he-rE kundër popullit tonë këlyshët e tij në Kcsovë,të cilët ende pa u larguar ai filluan një fushatë të paparë ndjekjesh,bastisjesh e arrestimesh.MijEra bijë e bija të popullit nga më të mirët u rrahën e u torturuan në mEnyrE shtazarake,të denjë vetN për "udba-shEt" e Rankoviçit.OhjetEra oijE tE popullit u nxorrën para gjyqeve revizioniste dhe iu dhanë dënime të rënda,të shumtEn në mungesE të plotë të fakteve.Të gjitha proceset gjy* sore u mbajtEn me dyer të mbyllura,sigerisht jc nga frika se mos populli dc suimonte bijtë e tij,siç pErralliste "PolItIka",por nga frika e madhe që ka regjimi titist nga PoPulli i mbukur plotE pezmë e urrejtje.

( Vijon në faqer 3 )

nurri i policEve,agjentEve e spiujve po shtohet pa ndErprerje.Bastisjet dhe arresti-met janë bërë të zakonshme dhe shtohen nga viti nE vit.Populii ynë po sheh të ringjallen përsëri veprimet gjakatare tE kohës së Ran-koviçit.

RevizionistEt jugosllavë asnjEherE nuk kanë hequr dorë nga politika e shkombEtarizi-mit j* viseve të pushtuara shqiptare dhe slla-vizImit të tyre.Këtë politikë të poshtër ata po e ndjekin edne sot me mjete e forma të ndryshme.ME tepër se 130 mijë shqiptarë kanë lënë shtëpitë e tyre dhe për të siguruar kaf-shatk e gojës derdhin djersën nëpër viset e ndryshme të Jugosllavisë dhe jashtë saj. Sa familje shqiptare nga Kosova,Maqedonia e ta-ni,pas tErmetit të 15 prillit,sidomos nga Mali i Zi,brakt:sin pErgjithmonE vatrat e ty-re dhe vendosen nëpër repub]ikat jugosllave

Dëgjoni R A D

TI

0 R A

N E V A t E të nesee (191) të shkurttraISW)

5-7 221 m. 275 e. 463 a.

247653 w. 7-8

m.

8-12

12-18

18-20,30

275

m. ?75 m. 46!

20,30-23 221 m. 275 m. 463 m.

Emisioni ptr sholiptarfft jashtë Atdheut

0 R A NE VAtE

të mesme (M111) të shkurttra(SW)

1-2 31 m. 41 o. 49 x.

3-4 31 m. 41 a. 49 m.

7-8 247 m. 49 o.

14-15 206 m. 42 m.

19-20 42 m. 49 m.

60n.

E0a.

60 m.

60 m,

E 1 £R1 9 8C, Nr. L 1

R

A FAQE 3 1111111111►

munduan ta nxjerrin Titofi edhe si "mikun mt të nedb" dfie "njeriun më të dashur të sheip-tartve?.:Por,populli ynë i njeh mirt "meri-- tat" e revtziontstit lito,i njeh krimet dhe nizoritt e paehesballta që janë kryer mbi ku-

rriain e tij nga ky tiran dhe anfishgiptar i tt► buar dhe nuk gënjehet dot.

RtndEsi të veçantt,nE përpjekjei e tyre për ta mbajtur popuffin tork në robtri,revi-

zioeisttt jugostlavr dhe tradhtarrt shgtptart po i kushtojnt shthurrjes dne gegjenerioit të masave popollore dhe sidomos të rinisë, si ajet të preferuar për t'i trullcsur e çorodi-tur ato dhe ptr shuar kështu atyre çdo ndjenjë patrictike e revolucionare.PEr këtë gtIlim ata po ptrhapin me të gjitha mjetet e tyre artin dhe kulturën dekadente,religlionin, modEn borgjeze e mtnyrrn amerikane të jetesës, alkohalizatn,pornografint,prestitucloein etj, Por,a de të lejojt vallt rinia jonë e pastër dhe e zjarrtë që të bjert në batakun ku duan ta hedhin arsiqtE e saj?Jo. Ajo po e kupton se rrugo e saj rak tshft rruga e jetës së

shthurrur,boshe e pa ideale,të cilën ia trego-int revizionisttt,por rruga që u tregon atyre Avni Rrustemi 3 Oemal Stafa e Emin Dureku,rru-ga që u tregon marksizta-leninizmi,rruga e luftts për lirt e socializtol.Kttt dhe vette këtë rrugt do të ndjekë rinia jonë revoluci-onare.

Një eropagandt të poehtEr po bëjnë push-tuesit revizionistë dhe zagartt e tyre shelip-- tart edhe kundtr Atdheut tonë të dashur,Shgi-ptrist socieliste,Ala,ptr demagogji,hertpas-here deklarejnt se jant shumt të interesuar ptr marrellitnie "tE mira" e "mtetsore" me Shet-ptrint,kurse në abledhjet e shumtta që organi-zojnt në popull fairrikojnë kunde:r saj trilli- me e shpifje nga të poshtrat.Në këtë mtny- rt ata pEreigen,etrveç tjeraah,edhe armi- etsojnt populIin tont të robtruar në Kosevt, Magedoni e ia1 të Zi Mf vtlleztrit tanë të lirë nt Shqietri,ne Partinë e lavdishae të Punts dhe udtitfiegjen e saj marksiste-leniniste. Por,sie e k btrt të gartt shoka Enver në Koe- gresin e "7" fë Partisë,këto përpjekje janë krejtë të kotadhe do të dtsfitojnt me turp. Populit ynë po i sheh sukseset madhtshtore që pc kcrr Atdheu i tij në të gj;the fushat,po e sheh në praktikë drejtësinë e politikës së kristaltt marksiste-leniniste të Partisë së Punts dhe nuk po u beson mt të lehurave të armieve dhe tradhtartve.Deshuria e tij ndaj Shgiptrist socialiste,Partisë së Sai syshei-ponjt dhe udhëheqësit tonë të madh shokut Enver Noxha,tahlë aq e madhe sa et nuk mund

ta shuajë e ltkundt dot asnjë forct në botë. Populli ynë heroik,që kurrt në historint

e tij ft lavdishme nuk tslitt nënshtruar e prr-ulur para ermtove tt tij të shumtt e tf egtr, nuk hie nt gjunjë as para kraltVe revizionts-tt të Beogradit dhe një grushil sheiptaarsh të shitur.Ai nuk frikësohet nga dhuna e egër e regjimit titist dhe as mashtrohet nga pro-peganda e .lij e poshttr,pom ashtu si të gji-thF armieive të tjert,do t'i tregojë edhe atij erushtin e ttj dtrmues.I bashkuar si një trup i vet&apopulli ent do të vaehdojt lufttn e tij deri në fitoren e plott dhe do të çojë nE vend amanetin e shenjtë të Isa Beletinit, Bajram Currit e Sholt Ga1icts,tt Ali Kelnen-dit,Astm Vokshit,Emin Derakut e sijEra Trshe nargve të ndritur, et jetën e tyre ia falën lirisr së shtreejtt.

Pushtuesat reviz1enisttcDt hylmegartt e tyre engiptarg shpresuan se ne këto masa do ta friktsonin popultin tont,per,siç detyro-- han të pranojnt eitae vetë,u gabuan keg. Po-- eolli yrt jo vetto nuk u frikësua,por e shtoi edhe mt ehumt urrejtjen dhe luftte e tij kun-drr regjimit titist,kerse hijtë tij me

qëndresën dhe lultrn Peroike nt gjyget dhe burgjet ant e kërd jugestlavist,po u kalttn taerrin armigve e tradhtarrve,edhe duke gent të lidfier re pranga e zinxhirt.

Me anë tt këtyre masave armiku synen të zleulojt e të zhclukt nt radht të parë aatri-ottt dfie koeunisttt e vtrtetr,tek të ciltt ai me të drejtE sheh edhe rrezikun mt të madh. Me et111m et t'l diskreditojë ata dhe t'i izolojt nga populli,nga etea eU i ka lindur, ai ka ndErnarrt kundtr tyre një fushatë t• gjerë shpifjesh e tril1imesh.Ptr këtë otIlim, armiku mundohet futë ata në një thes me gjithtfarE elemengsh,ri akuzojë ata si "na- cionalistë",":rredenfist'r_"',"rEacsiorarë","ar- Aiqë të pepullit" etj.,etj.Por,populli ynë nuk mashtrohet.Ai 1 njeh mirE ehe din din t'l dallojë bijtë e tij të vërtettdhe armigtt" e tij të vërtetë.

Krahas masave tr ee•a të dhents,revizioni-sta jueçsllevt dhe shtrbEtortt e tyre kanë • në veprim njt makint të tërë prupagandi- stike Ne gtllim gr t'i mashtrojnë,çorodisin e degjenerojnt Nasat popullore dhe,nt këtë mkyriat'i largojer ato nga hallet dhe prob-lees: e shueFta gt 1 preokupojnt,nga lufta e tyre 1,rr tt drejtz e liri.

Mjetet e propagendts reviztoniste,shtypi, eedtaja,televizIoni etj.pn meedehee me të gji-tha etryrat i'ta olushin eendjer populltt to-nr se Jegosilavia ra genka atdaea yr1U,se eis-

teni eaj"vetaamirtel:rues" na cenkansistem i vtrtett sociellat",sistemi "nt human" e "de-mokrat.k",sistem, gr e siguroka masave "liri", "mirtgante" e "becati", se polittka e "mos-aneazhtaii" ea grake "e vetnja politikë e jastitare e rejtF" etj.,etj.Por,populli ynë rek masfilrehe! nge këto protkaaAt e ka të gar-tt dte po e kupton gjithajt• e mt mirt se JO-gesliavia e revizionisttVe është atdheu ynr aq sa ishte Turgia e sulltantve,JugosIlavia e kraltVe apo Italia fashiste,se Jugosllavia e Titos tshtE socialiste,hemene e demokrati-ke aq sa tshtt Spanja e Karlemit apo KIli i Pinoçetit.PopuW )nt pe e kupton gjit;vijt e

mt mirt se "Iiria","baraeia","sirteenia"e"be-gatia" revizioniste s'jeet gjë tjetër pos shtypje e shfryitzis i paltr kolonial e kapt-talast,pos krizt e inflecion i paprrmbajtur, neritje e pErditsfixe e çaimeve,papuetsi,ska-mje,kurbet e njerim,Al e kepton,gjithashtu, se poliiika e jaeHre e revizionistëve jugos-

l!avt s'tsfitt gjë tjetër pos alt politikr an-i.laraeiste e kendtrrevoluriorare,politikt e shitjes interesave dhe sovranttetit të po- aujea :g tra superfueitt dhe vera'at tjfra tmper:liste.

Dash kvr tshte gjallt Titoja dhe sidemes aas te:ekjcs st tijorepagande reviziontste

ghe Kosovë,duke fryrë dert në ab-surJ kuliin e Titcs,u eandea ta nxirrte atë

ea- tr aedh të shekullit"(mg t nadh eihe se Icatni!),si "htein në të dashur të kmbeve e knebteive zt JugoslIavisretj.,etj.

Nrathart të veçanfr krertt sahanItpirts it Kosovga dhe disa kalenxhinj të shitur u

kur kete nuk e dinin koksovaret. t•w heshli nik Jaktin ni• ki•to pasuri 1 perpunon Silo••nia

Kroacia. Nuk i beri zentra tlinsht• te ngri-

hen fabrika dh• perplutoben mineral•t Ko-

sove. Ai 11 cl•tvrna koze.latoji'• fakiht r pa-

nxohueshi'm dhe te itidhur frylet • pasurise

së Kosoves i rremb•jne tjeret, pc•r nuk zuri

në gojë sc qoftit se Sllovenia e ka niv<lin c

jeteses 100 per qind• Kosova e ka 30-35 okk

qind. Titoja bitta nj• xitirn te shn•jte ne P•je, nii

Pi•zren e nit Gjakovit. perse beri ketë vi-

zite në. Ktxsovi.! Titnja" beri g•testear

disi ndjenjat e patriotizmit, te lirise dhc te pa-

varesise. qe jane te medha Kosove. Keto ncljenja patriotike te shqipLt•ëve, që jetojne në Jugostlavi • Thoja dite shokët c tij i eilesojne si -irredentizem-, ti -naeionalizern-!

Ndihma jone per zhvillimin e kultures Ittan një rol të madh ne KOSIWë. Ky zhvillim cihe gjulta antlare atjc nuk mund te frenohen. Në radion, në televizionin dhe ne shtypin kosovar esitte adaptua• drejtshkrimi i gjuhes shqipe, tash kosovari lexon, flet dhc shkruan nshtu si ne. Ketë gjë popullt atje c rcalizoi ne një kohë sint-mit të shkurter, e ka nxitur •jarri qe c digj-

te rtga brenda. Nc do te vazhdojme politiken c marr•dhenieve te ci•ejta me vëllezerit tane të gjakut e te gjultes.

Jo vetem arsimin c kulturen, por edhe treg-tinë ne perpiqemi ta zhvillojtne e ta zgjerojmë rno Kosoven dhe me Maqedonine ku jetojnë ve-liezerit tane shqiptare, se, nepermjet këtyre ma-rredhenteve, ata do të shohin nga afër zhvi-Iiimin e vendit tonë në rrugen e

r. 1

Shoku Enver Hoxha për Kosovën Z E RA JONE 1. £NGO\ P 19.1111 A PjesE nga libri 1.1)33■0 NALET PCP, J0 SHOIPTARIN"

(Fjalize tE robajtura nE rrethin e ShkodrEs Tetor 1.979)

Ashjithere nuk kernipx.t;-1- dhc nuk do k•mi besim tek inq.zeriahstitt tihe te revizionis-

• let. Asnjeh•re nuk j•mi );enjy•r e nuk do te genjeherni nga fjalet dh• ntla ciendrimv1 • ty-re të pabesa. Histo•ia nc na ka mesuar të ru-hemi ntta imperialistet, nga kapitalistet dhe nga imperiaii.stët e rinj revizionistët, të si dinakë qe janë. në çdo kohe e kane djegur,

•e kane •jedhur, e kanë grabitur diks e kanë copetuar Shriip•rine.

Velle•erit tan• shqiptare n• vuaj- në. Një nga vendet me te prapambetura Ju- gosIlavi eshtë Koso•a. Edhe shryiptarët doni vtzajne, por tashti, pas termetit te 15 prillit te këtij viti. m• keq akorna jane vëllezerit tane shqiptarë Mal 7.i. Zentra jone lengon per ta. Si te mos na cihenthe zernra per,ttlijera ve-Ilezerit tane ne Hot ne Grudit, Ulqin • Tivar, kur tash qe po •j•n dirmi nuk do Ii kenë çati për të futur koken?

Jugosllavia e Titos eshte nje qhtet bankrut, i fahmentuar rne teri; kuptimin f• fjalës. Themi kestitu jo thjesht për arsye sc ne i k•rni atmiq titizmin, Titon dhe sistemin kapitalist jugosilay. por sepse ky estite nje realitet qe i• njell

thë bota. Në Jugo•ilavine titiste kapitati i huaj, me ligj, ku •hectItur kthetrat c pe•gjakura. Nder-marrjet •..vt•tacluzioistru•s•., me ti eilat tuburren tevizionistel jugosilave, june tc kapilatil ameri-kan, gjermanop•rendimor, franeez dhc tit ven-

Ijera kapitalist•, qe kane siguruar, mc ligj. te clrejtetz c pronesise mbi to. VetCan bor-xltet c d•kl••ua•a te Tibm ndaj kapitatit të huaj arrijne simmen prej 1G miliarde dollatesh. Këto bo•xhe e kap•reejnë kutirin maksimal të 49 perqindshit, që ka eaktuar Skupshtina Yedera-tive pe• in•t-stimet e huaja. Sipas ligjit jugos-Ilay aksion•t e huaja nuk mund te jene me te-per sc 4!) per qind• kursc 51 për qind duhct të j•ne kapital• te jugashaveve. Duk• dhene vazh-dhoisitt kr•di C1111C(` illV1•411:1V kapita-listet c Ituaj, ne një pëtqindje mjaft te macthe,

i kanë killyer ndermarrjet jugosIlave pro-nesi tc tyr•. Nje perqindje e vogël e kapitalit eslite • shtt•it jugosilay• Gjystna e int•tesit ië

kapitali shkon xft•pin e klikes së Ti- tos clit• te bougjt-zisit re titistc.

vell••erit clitt• motrat, vijnit ketu ziga Jugostlavia, kenan,•n kur shohin vendin tone soetalist. Ncljenja e v•tembrojtjes, e qëndrueshme-rise dhc c vendosmërise per të mos lënë të zhdu-ken gjulta, zakonet dhe traditat rr shqipta•izmit. atyre u slitohen edo dite. e me shume. Kdhe ar-miqle e kane marre vesh se ç'po behet ketu, ku. p•r 5 nutztj, po inaugurott•n kitto nderlime, që janë më t• bukura se ç'ishin para tërmetit.

Tibtja ka kalër ditit oe u ngrit ditt• vajti Kiksove dlte, pr•j and•j u kthyt• prape grad. Atje ai beri disa mbledhje dhe perrallist disa fjale. U detyrua pranonte teabletin qe në JugosIlavi ka nje minor;tet te madh shqip-tar, pnr kete fakt rti Ililk fslatt ne I:osove ka 1 milion • 500 mij• shqiptare. ne 711aq•doni nja 400 tnije. në Malin c Zi 40 mije. Keshlu ne Jugostlavi behen rreth dy milione Shqiptarë.

Titoja gjate vizites në Kosuve nuk har•oi të na atakonte nc kttr tha se nuk mund thvi-llohet një vend ne qofte se •ri i mh•llur Ai nuk na perm•ndi m• emër. por aluzioni i tii isitte per ne. a•mitpit. clak• shoifur kunder tzesh• na akuzojne biS•dilVI• bëri, ai tha sc Kcxsova ka pastiri medit ► , sj-

IETOR 19 8 0 Nr. I R t A FA 0E5

-~1,1111~11119

GJENDJE E RËNDË NËEKONOMIN E KO S OVËS

Si rrjedhim i rrugës kapitaliste të zhvi-Ilimit dhe të pozitës koloniale në të ciltr, ndodbet,ekgnomia e Kosovës tshtë mbErthyer në darën e një krize të rëndë e të gjitharchae.

Vitel 1980,si edhe vitet e mtparshme,ptr Jugos-Ilavint revizioniste është një vit i vështirë. Veçantrisht e rëndë paragitet gjendja në KDSO-v,ku pasojat e krizës ekonomike janë mE të theksuara se kudo tjetër në Jogosflavi.Ekono-mia e Kosovës jo vetëm që nuk po bën hapa pEr-para,por gjerdja e saj po ke0schet edhe mt shemt.Mbsrealizimi i planeve të prodhinit e ❑t shaot degtrkia e dukshme e tij,humbjet gjithnjt e mt tt mtdha,borxheteshumta e de-ficiti tregtar rekord,aftësia e dobtt ripro-dhuese dhe akemuluese,ngritja astronomike e pimeve dhe e kostos së jetests,shtimi i madh i numrit të të papuntve,emigrimi në mast i fuqisë penttore e plagë të tjera si këto,që po vazhdojnt të thellohen , e solltn ekonominë e Kosovës në një gjendje tepër të rëndë. Këto plagt bënë që gjatë viteve të fundit Kosova jo vetëm nuk u zhvillua 50 për qind ot shpej të se mesatarja jugosilave,siç planifikohej, por pt► kundraei,ritmet e zhvillimit të saj ishin për jo ot pak se 50 për eind nën kEtt

mesatere. Një nga sëmundjet në të rënda e të pasht-

ruerhme në ekonomint e Kosovës janë hambjet e mtdha dhe të vaehdueshme.Gjatt vitit të kalu-ar,jo më pak se 112 ndtrmarrje ekonomike ki-shin hiç më pak se 1,4 mfliard dinart(tit rinj) humbje,prej të cilave 72 për qind i takonin

industrisë dhe xehiarist. As këtë vit nuk u btrit hopa përpara,por

gjendja u keqësua edhe ot . Nthnivelin e vi-titttkaIuar,gjaiëgjashtteeljorit,prodhuan 17 degt të rbdtsishee të industrist.Vettm

ekcnomia e Prishtints,gjatt gjysmts së parë të këtij viti kishte rreth 242 miliont dinarë hunbje,e Mitrovicës 117, e Ferizajt 119 mili-on etj.

Shtimi i vazhdueeshtm i humbjeve,i numi-rit të orgonizatave që i krijojnë ato dhe i numrlt të punonjtsve mbi të eiltt bie barral e tyre,është vettm njëra anë e së keqes.E k ja.J.Mttr është se ato duhet të mbulohen duke:

borxhe të reja,në bankat dhe fondet e duke i shfrytëzuar rezervat e fure'« dit,mjetet e destinuara për zgjerimin e kapa-ctteteve,mjetet për pushim e konsum të pErba-shkEt të punonjësve etj.Si pasojë vtshtiriso-her edhe mt shumë kushtet e punës,punëtorët marrin paga të zvogtluara.e minimale ose hi-dhen krejtësisht rt rrugt.(VetUm gjatë vitit 1978 rreth 1000 vetaShumt ndtrararrje,ofr çdo vit,falimentojrt ose gëlltiten nga ndërmarrje më të Odha.Megjithatt,mt se 84 për qind e hu mbjeve në industri,vitin e kaluar obettn të pambuluara.

Edhe në ato pak rdtrmarrje ku kishte njt-art rritje të prodhimit,kje ishte rezultat para st gjithash i eksploatimit në shkaIrt të lartt të pasurive të shumta rotyro re dhe fugist punttore kosovare Rga borgje-- zia e repehlikave jugosilave.

Gjendja nt bujqEsi tshtt edhe nt e vësh-tirt.Poe humbjeve tt mëdha,që vitin e kaluar arritth në shkallth 8,4 ptreind të të gjitha humbjeve të ekonomist kosovare,për çdo vit, siçshkruan shtypi,mbesin tr pambjella mijëra hektarë tokE të punueshme,përveç mijtra tU tjerëve që janë djerrint e p&hershme.Kjo de-gt e ekonomist jep vetëm 20,9 ptr eind të prodhimit shoqtrer,kur dihet se me te merret mt se gjysma e popullsist.Gjalt viteve të fun-dit prodhimtaria bejutsore ka rënë 5,4 për qind,kurse planifikohej të rritet 4 ptr qind.

Edee pse toka e Kcsovës është e njohur për plleshmtrirt e saj,rendioentet e kultura-ve lavërtare janë deri 50 për qind nte mesa-taren jugosllave.

Ashtu si në të gjithë bsjOsint jugosIla-ve edhe në atë kosovare mbizottron prona pri-vate.Sektori privad ka më se 88 ptr qind të tokave të punueshme,pesë të gjashtat të meka-nizmit bujetsor etj.Toka e punueshae bujetso-re është e coptluar në parcela tejet tt vogt-la.Mesatarja e tyre tshtt vettm 0,24 hektart, kurse jo mt pak se 4 pEr gind e zënë mezhdat (fflegjat).

81egtaria,e cila jep 33 për qind të pro-dhimit bujqësor,ka rendimente shemt të ulëta. Fondi i ptrgjithshtm i lagttive po varfërohet gjithrjt,ndtrsa 95 për qind e tij i takon sek-torit privat.N0 600 mijt dele,sa kishte Koso-va në vitia 1970,sivjet mbetfn vetëm 295 000 copë.

Në një gjendje lt rtedE gjendet edhe py1I-taria.Pyjet e pasura të Kosovës,po piaçkiten me të madhe nga regjioi antipopullor titist dhe po Shkattrrohen vazhdimisht.

Kosova ptrdoret si një zont tregu për shitjer e mallrave të gatshme industriale nga repubiikat e JugosIlavist.Rreth 70 për qind të tregtisE së KosovEs e mbajnt mbi 200 firnd

tregtare jugosllave me mt shumt se 600 njësi tregtare,200 prej të cilave vettO në Prishti-nt.Ndtrmarrjet e republIkave jugostlave nuk kanë kurrfarë pengese për shitjen e maIlrave të tyre në Kosovë,ndërsa rollrat e pakëta ko-sovare vështirë gjejnë vend në tregjet jugos-11ave,bile edhe në tregun kosovar,jo vetëm për shkak të konkurrencts së egr,ur edhe nga pengesal administrativel këtë mërtyrë•' shullë ndErmarrje kosovare-imint me kapaci-tete të ptrgjysmeara ose t me maIlra stoge,duke i sh et. MirEpo,kjo nuk ndodh me lëndët e pe~ra-le që nxirren në "Trep0","Kosovt", Novobtrdt, Kishnict,Najvali,Gelesh,Devt,Volljak,Karaçevë, Strezovc,8abush e në vende tjera.

Edhe në tregtinë e jashtme nuk ka raporte të drejta.Derisa nt Jugostlavi vitin e kaluar u dhanë ndtrmorrjeve 1188 ptIclioe ptr tregti të jashtme,në Kcsovë u dhanë vetëm 5 sosh. lregtia e jashtme e Kosovës,e cila bëhet tE shumtën me nd&mjettsimin e ndtrmarrjeve ja-shtt Kusovts,vitin e kaluar kishte një deficit prej 3 miliardë dinarësh,ose dyfish mt shurt se një vit mt eartimporti,qt u rrit 67 për qind,ishte dyfish mt i madh se eksporti,ndtr-sa vettM gjatt gjashttrujorit të parë të këtij viti, dhe ptrkundtr masave të kufizimit,u rrit për 34 për gird.VIera e eksportit mbelonte ve-ttO 50 për qind të vlerës së importit.

Deficit i madh tregtar dhe irflacioni i

lartt në JegosIlavi,gt arriti shkalltn 32 për qind,bënë që qeveria jugosllave të detyrehat, për të shtaten hert pas 1uftts,tt zhvleftEso-jE dinarin,këtë herë për jo mE pak se 3Crkerte

Kju mast e ka vështirësuar edhe më tepër gjendjen në ekonomint jugosllave,por në mtny-rt tt veçantë e ka goditur rëndë ekonomint e varfër tr Kosovts,e ci1a 25 për qind të kapa-

( Vijon nt fagen 6 )

Me djershn dhe mineralin tonë pasurohen të tjerët.

mtr garites irdërm ets iii~~1151111~-

distonen ta~~/1*/~

tj mt 1-~~1111,

F A E 6

TEIOR 1 9 8 0 Nr. 1

citcteve i bazon rë Itrdtt e para nga impom. ti.Për kttt shkak vetEn në industrint kirike të "Trepçts",siç shkruan "Rilindja",parashi-het ft kett 103 miliont e 8C0 mijë dinarë humbje.

PASOUT E WIZES U H1191£N MBI KURPIL 144SAVE PUNOUSE

Për të dalur rga kjo gjendje e vështirë, revizionisttt jugosliavë i ngrejnE çdo ditë çainet,duke e bërë nt këtë mtnyrt jetEn e masave gjiihnjt E më të shtrenjtë dhe -mt:',..t vështirë.Gjatë vitit t• kaluar,nE mesin e shumë artikujve të tjerë u shtrenjtuan qumt-shti 43 ptr qind,rishi 29 dr qind,eneryjia elektrike 24 për qind e shurt të tjerE.VetEm gjatt tre cuajve të parë të këtij vit emi-met u rrit -,n dy hert n1 shpejtë se sa piani-fikohej.W6 pest muajtt e part valmet u ngri-ren 26,2 G ër qind,rcZesa vetUm gjatt muajit karrik pinet me pa<ict ishin 3,8 për qind më tt larta se një mhaj mt parë,kurse ato të vodhimeVe indust•iale 5,8 për qind.Ko-hEVe të fundit u nçrittn goimet e miellit 2 dinarë për kilogran,tE kafes 50 për gind, të detergjerteve 38 ptr qind etj.Tregu,ash-ta si edhe prodtd/id,nuk tsht& aspak stabil dhe shpesh ka mungesa të artikujve tE domos-doshtm .Edhe pas ngritjes së lartt të çnime-ve artikuj si sheeeri,kripa,detergjentet, yndyrnat,kafeja,çaji,ilaçet,çimentoja,pleh-rat artificiale e shunt të tjerë ose mungbj-nE plotUsisht - ose gjenden me shumt vtshtirt si.Derisa shpenzimet e jetesës po shtohen me të nadhe,tE ardhurat personale pothuajse nuk ngriten fare,kurse të ardhurat reale janë në rënie të vazhdueshre.It ardhurat personale nt Kosovt ngriten për 4 për qind më ngadalt se mesatarja jugosllave.

Rrjedhir i krizës së rëndë ekonomike është edhe shkalla e lartë e papuntsist dhe kurbetit.~011111~~

shum~sepse~ fyre as gt paragiten fare rë këto tesh.Shkhlla e,i@molint* në pane e popullM, së Kosovts se katër hert aMF e u)ët sed§111111111kmod

As struktura nacionnle e punonjEsve ruk është në proporcior tE.drejtE me strukturta nacionale të popullsist.Veren 62 për qind të punonjësve janE shqiptarë,kurse serbë e ma-lazezt jo më pak se 32,4 për qind.Kjo mos-pErputhje do të ishte shumE mt e madhe'po të analizohej struktura e atyre qt punojnt nëpër zyra dhe'vende udhëneqëse.

Akoma mt të vështirë e bën gjendjen fak-ti se 52,3 për oind t& vendeve të.lira nuk plottsohen fare.Në anën tjettr shteti ka fu-tur sistemin e punës jashttorarit.VettM gja-tt vitit 1978 me orar të zgjatur kanë punuar 51 865 vett,ndtrsa vitir e kaluar 7400 vende të puots janë mbajtur howarxhinjtt.

Papunësia e nadhe,varfEria dhe jeta e vt-shtirt i kanë detyruar një numtr të madh të të papunëve të marrin rrugën e trishtueshme tElcurbetit

' tët rreth 120 000 ve,E

ëviiionistët f asin shpesh për gjoja pjekjet që bëkan ata për kthimin e kurbetqi-njtve,por kjo është thjesht një demagogji~

.Entet e punts ptrkundrazi pErga-tisin plane dhe hapin rruqë të re'a të kurbe-tit

ja nt e

hen t'i hedhin mbi kurri;in e klas e dne masave të Ijera uunonjtse.Kt 67 ptr qind it punonjësve kosovar

të aldhura nersonale ntn 5000 d' rdErsa 12,1 ptrqind e tyre,n6n 3D00 Veçantrisht e vEshtirt tshtt gjendja e pune-

tortveAt prodhin të drejttotrdrejtt.Kehtartt e minierave të Kosovës,siç shkruante "Rilind-ja" me shumicE po i lëshojnë mlnierat,ptr shkak të kushteve të vështira të puhts dhe të pagave tepër tt ulttaYesatarja e pagave të tyre,aë vitin e kaluar,ishte vettm rreth 2800 dinart.

RevizionistEt jugosIlavt dhe renegatët shqiptarë këtë gjandje it vështirë tt ekono-mist së KosavEs mundohen - tw

16 gjenajes së rtndt të e letjes së trashëguar

or,e vërteta q rej' t nd Kosova,siç dihet,është një krahint e be-

gatshme me pasuri të shumtta natyrore.Rezer- vat e saj të i 64 Pt

9>- -trgIrtEla-r-ei ,ato-tU

~.Por, e pasuri nuk shfrytko - hen nga ne kosovarR.Ato grabiten dhe shfryt zohen si ltndt të para nga pushtuesit revizi - onistt jugosIlavt.Prandaj,ekonomia e Kosovës tshtt e gjymtuar,e njtanshme dhe e varur nga ekanomia e republikave jugoslIave.Vendin krye sor në ekonomi e zënë bujqësia,industria nxje rrëse e Itndtve të para dhe ajo e ptrpunimit

fillestartt t e.

ustria e lEndtve të para ininerare dhe bazike japin dy të tretat e pro-dhimit të përgjithshëm industrial.Në këto de-gt derdher edhe shumica e investimeve të kapi talit jugosIlav dhe atij botëror.

Politika e gërshërës së çnimeve tshtt një

mjet tjetër i borgjezist jugosIlave për nx,errt fitime nga Kosova.Prodhimet e Kosovës si gruri,thtngjilli,energjia elektrike,plumbi, zinku,kromi,argjendi etj.merren si lëndt të para me çmise shuat të ulëta dhe pothuajse it aandryshueshrieYt tepër se 90 për qind të pro-dhimit të papërpunuar të plumbi e zinkut "Ire-pça"ua jep blertsve jashtë KesovUsA111111111/

shitet-1411.

Ktshtu p,sh.çmimi plumbi Il!!!!!!!! është 20 për gind fid ultt

.

se ai në tregun botëror,ndërsa çmimet e heku-rit,çelikut për betonim dhe bakrit(që prudho-hen jashtë Kosov&s)jant mt të rnëdha në treyun e hrendsitn se sa në att të jashtnin pErkatE-sisht 124 otr qind,72 ptr qind dhe 27,5 për qind.VettM për shkak të çnimeve të .ulEta,me tt, cilat "Irepça" detyrohet t s ua shest prndhi-met e veta ndërmarrjeve jugosIlave,gjatt vi-tit 1998.ajo kishte mbi 300 niliont dinart . humbje. fieg~1~111~1.111.111111a

elektrike. qe e ër

Bashkësia Elektnekonomika e Serbisë vjet mo-ri mbi 2 Idliod e 360 000 megavatort energji elektrike Rsë el

isë t

arta në akial të njejmempreele~. 1111101 buc on i10010ffigkompoislimill

.rneri; çdo vitrrett n't milion megavatort enerqji elektrike,deri mE1977

e paguante një kilovatorë vettM 0,25 dinart,ose disa hert më pak se sa paguanim ne kosovartt.Nça' ky 9mia Kembinati"Kosovançdo vit kishte rreth 150 miliont dirhrt humbje.Kontestin rreth të kësaj energjie padrejtësisht e mori në dort një komision jugosIlav i arbitrazhit i cili si-gurisht që nuk do ta zgjidhte atë drejtt.Perveç kësaj rothuajse gjithë sasinë e thençjillittt këtij Kbrbinati që nuk e harxhojnt termocentra-let e bj,shkon në republikat jugosllave miç

i shkon edhe qati gjitht gazi industrial i këtij gjiganti.

Borgjezia e rePutlikave jugosllave bën pEr-gatitje intensive për shfryttzimin e nttejshts, shumt mt të madh,tE Iëndëve të para dhe të gjist së Kosovës.Për të shuar etjen e ekononis jugosllave për erergji,dhe në zbatim të porosive të Iitos gjatt vizitës së tij të fundit nt Ko-sovt,kohgve të fundit,federata forroi një ko-mitet keordinues në nivel jugosIlav -ptr shfryttzimin e thtngjillit të Koscvts.Repub-likat jugosIlave'parashohin të ndërtojnë në

Kosevt termocentrale me fuqi prej 4500-5000 Keçavator6h~111ffitel earrCveshtje ke-

1111~4~ që riMa Potencia.: .

igurojO' energji 12-2 _ arontelihndjes" 1,_1_,VM9w£kzegENIVe të

sesataril~ so-

va 1 ka edhe I70 fshatra të paelektrifikuara dhe o rrallë detyrchet ta ndërpresë furnizi-min e vet me erergji,kurse ae energjinë e saj furniaohen rregullisht republikat jugosIlave.

( Vijon në faqen 7 )

TETOR 1980 Nr.1

LIRI A FADE7

Burimeve të pasura enerçjitike të Kosovës ia venë syrin edhe borgjezia e vendeve kapita-: liste e revizioniste.Disa vende të Evropës Pe-rendimore,siç shkruan shtypi,po bëjnë pErgati-tje për ngritjen e kapaciteteve të veta ener-gjitike në Kosovë.

Ekoromia e Kosovës,siç shIhet,EshtE në vartësi dhe kontroll të plotë nga Serbia dhe republikat tjera jugosllave.Ndryshe nuk mund kuptohet:deklarata e kryetarit të Veqes së SerbisE,I.Stamboloç,kur thot:91~1111D

ka pjesEMOWvend/OtonE që nuk kair-410gres dhe leverdi për zhvillimin e eps. ".!

VErshimi i vrullshEm i kapitaleve tE hua-ja ka bërë qe ekonomia e Kosovës të ngarko-het me borxhe të mEdha.Ekonomia jugosllave është njëra nga ekonomitE mE tE ngarrkuara nE botë me borxhe,ndërsa borxhet e ekonomisE së Kosovës për baner janë tri herë mE të mE-dha se mesatarja jugosllave.Në vitin 1978 kreditë e papaguara u shtuan 43 për qind dhe arritën shumEn 2,4 miliardE dinarë.Vetëm në formë të kamatEs për kreditë e marra në atë

vit,Kosova u pagoi bankave jugosllave dhe atyre të jashtmeve mbi 1 miliard dinarE.Kra-hina e Kosovës për çdo 100-dinarE të marrE, në vitin 1978. paguante 140 dinarë. 1PEr pesë vitet e ardheshme,shkruante "Politika" e da-tES 30. 3, 1980,Kosova.duhet të kthejë bor-xhin prej 1.350miIiardE (dinarë të vjetErY:

Humbjet e mEdha financiare,borxhet e shumëta e deficiti tregtar kanë bërë që aftE- sia akumuluese dhe riprodhuese e ekonomisE koscvare tE jetë shumë e dobët dhe të ketë tendencë të vazhdueshme rënieje.Në krahasim me mesataren jugosIlave ajo është 4 deri 5 herë mE e vogël.Mjetet financiare të narma- rrjeve kosovare përbëjnë vetEm 7,7 për qind të investimeve të pErgjithshme në KcsovE,kur- se gjithë pjesa tjetër është kapital i banka- ve dhe fondeve jugosllave e atyre hotErore.

Propaçanda revizioniste çirret se gjoja federata jugosllave ndihmon zhvillimin ME të shpejtë të Kosovës e se bile kjo Krahinë gëzoka Drioritet në Fondin.federativ pEr të pazhvilluarit.Kjo zhurmë nuk bëhet oër tjetër, veçse për t'i hedhur hi syve kosovarëve dhe për ta mashtruar opinionin jugosllav e atë të jashtëm rreth gjendjes së vërtetë në Kosovë.

1=t,

Por,faktet tregojnë tE kundërtën.Shkalla e zhvillimit të Krahinës jc vetEM që nuk hëri asnjë hap pErpara,por,siçdetyrohet të pra-

nojE edhe shtypi revizionist,viteve të fun-dit ajo ka rënë edhe për 5,1 për qind(hE vi-tin 1975 ishte 33,1 për qind,ndërsa sivjet ajo ra në 28 për qind).

Në periudhën prej vitit 1953 -1978 prc-dhimi shoqëror për banor në Kosovë u rrit mE ngadalë se në JugcsIlaviiIIIMMWvitiffir953 g arrinte në shkallEn 46,1 për qind të mesa-tares jugosilave,25 vjetë mE !bnkti3O shkell&P2M.* opullsia

Kosovës përbën 7 për qind të popullsisë së )Ergjithshme të Jugosllavisë ,kurse pjesEma--rja e saj në të ardhurën kombEtare mezi arrin shkallën 1,9 pEr gind.

Revizionistët jugosIlavE dhe krerët tra-dhtarE të Kosovës po i kushtojnë një vEmendje edhe mE të madheintensifikimit të eksploati-mit tE pasurive tona,si rrugë gjoja për nxjerrjen e ekonomisE së Kosovës nga gjendja e vështirë dhe për zhvillimin e saj.mE të shpejtE . Republikat jugosllave kanë hartuar programe dhe projekte të reja për ndErtimin, e reparteve të tjera në Kosovë.Në kEtE mEny-rE Kosova jo vetEm.0 nuk do të fitojE asgjë por,pErkundrazi,gjendja e saj do të keqUso-het edhe mE shumE.Ekonomia e saj do tE futet edhe mE nën vartësinë e republikave të Jugo-sllavisE të cilat do t'i shfrytEzojnë egEr-sisht pasuritë e shumta të Kosovës për tE pë balluar krizën e rëndë në të cilën ndodhen edhe ato.

Propaganda revizioniste në KOSOd dhe JugoslIavi më kot mundohet ta arsYetejE pra-

. pambetjen e KosovEs dhe gjendjen e vështirë tE ekonomisE së saj.GEnjeshtrave.dhe demago-gjisE së tyre djallëzore nuk u beson mE njeri Populli i Kosovës po sheh gjithnjE e mE qartë se shkaktari i vërtetë i kësaj gjendjeje . Esh-tE kriza e thellë politike ekonomike e shogE-- rore që pc e bren nga themelet regjimin ti-- tist dhe shtypja e shfrythiimi i egër al e kapitalist që ushtrohet mbi të.Ai po e kupton gjithshtu se e vetmja rrugë për të da-lur nga kjo gjendje është lufta e pakompromis kundEr regjimit revizionist jugosIlav dhe

tradhtarëve shqiptarë.

Çka ka diellt që s'han dritë?

Ka krisë pushka . n'KaçanIk.

Kaçanikut raft-i pika,

Nuk e dijtka ç'ka a frika

Nandë sahat tuj u therë me thik ►

Therë me thika nandë sahat

Ka ra kali not në gjak!

Shtypi i kohës, jo vetëm ai shqip-

tar, por edhe sfitypi i huaj, i k•ahasoi

betejat e Kaçanikut e të Carralevës

ISA

me betejën I

eTeSOnwLpEiTi: epokë

së lashtësisë. Porse gjatë kr•engritje së vitit 1910 paii edhe beteja të tjer të mëdha midis forcave shqiptar dhe forcave të panumërta xhonturke, siç qenë ato të Qafës së Morinës dh të Qafës së Agrit. Aty gjenerali famë-keq Shefqet Turgut Pasha u ngujua me javë të tëra. Qeverisë dhe autori-teteve ushta•ake xhonturke iu deshë më sav tre muaj për ta shtypur këtë kryengritje.

Kryengritja pati jehonë të thellë e të gjerë jo vetëm brenda vendit në vilajetet e ShkOdrës, Manastirit dhe të Janinës, por edhe jashtë tij.

Përvoja e kryengritjes së KOsovës nuk shkoi kot. Lëvizja kombëtare shqiptare nxori prej saj mësirliet e duhura. Në këtë kuptim Kryengritja e Kosovës e vitit 1910 dhe'Kryengritja e Malësisë së Mbishkodrës, Hotit e Grudës e viti! 1911 mund të merren si parathënj• e Kryengritjes së Për-gjithshme të vitit. 1912. Si rrjedhim logjik <lhe i dr•jtpërdrejtë i kësaj lu-fte mbarëshqintare. erdhi Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë më 271 Nëntor 1912.

Por, si pasojë e vendimeve të pa-drejta, të fuqive imperialiste, me te cilat ‘.1 lanë jashtë kulijve të shte-tit të ri shqiptar Kosova e Rrafshi i Dukagjinit, dhe toka të tjera shqip-tare në Maqedoni e Mal të Zi, kjo. fitore mbeti e gjymtuar. Megjithatë në themelet e cimentuara me gjak të navarësisë shqiptare qëndron edhe f yengritja e vitit 1910 e popullit trim

Itridashës.4 të Kosovës, e udhëhequr nga trima e patriotë të shquar s1 Isa Boletini e Idriz Seferi me shokë.

Detyrat historike të shtruara nga Lidhja Sh•tptare • e Prizrenit vazh-donin të mbeteshin ende në fillim të shekullit tonë në 'rend të ditës.

Pranvera e vitit 1910 e gjeti mba•ë Kosovën në këmbë e rne armë në dorë. Kryengritja, siç pohonin edhe dëshmitarë të kohës, kishte në bazë idenë kombëtare të pava•ësisë. Dhe, në fakt, udhëheqës të lëvizjes si Idriz Seferi, si dhe shtypi• patriotik shqiptar që e mbështeti kryengritjen, deklaruan se lufta bëhej për realizi-min e autonomisë administrative t.ë Shc•ipërisë.

Për të shtypur kryengritjen, qeve-ria xhonturke .mobilizoi forca të më-dha ushtarake dhe gjeneralët e saj më të zotë. U angazhua drejtpërsë-drejti dhe erdhi për këtë qëllim në Kosovë vetë ministri i luftës i Pe-. randorisë në atë kohë, Mahmut

Një latie e ilaydishme e luitës ,.. • për e pavares Shefqet Pasha. Ata ushtruan një te. rror të pashembullt. Megjithatë, që-ndresa e kryengritësve shqiptarë qe heroike. Ata zunë pikat strategjfke kryesore. Momentet kulmore të saj u bërtë betejat e Kaçanikut e të Carrale-vës. Aty u gozhduan forcat 20-mijëshe xlionturke dhe u ndalua përkohësisht marshimi i tyre drejt Kosovës. Bijtë

e Kosovës heroike e liridashëse, të

udhëhequr nga strategë të luftës po-

.pullore si Isa Boletini e Idriz Seferi me shokë shkruan faqe lavdie e tri-

mërie, të cilat do të mbeten edhe në të ardhmen të pashlyera në ndërgje-

gjen e mbarë kombit, i cili i ka për-

jetësuar e skalitur ata në vargje epi-

ke lapidare:

F AGE 8

L

R I

TITOR 1 9 80 Nr.1

••

T Ë VEPËR ME RENDE.S1 TE M ► DHE

TEOR1KE DH PRAKTIKE ( LIBRI I SHOKUT ENVER HOXHA «VEIADMINISTRIMI-JUGOSLLAV

T EORI DHE PRAKTIKË KAPITALISTE-)

Në vitin 1978 , vargut lt veprave të marksist-Ieninistit të shquar të koh&s.sont, shokut Enver Hoxha,iu shtua edhe një ved& e re me rëndësi të madhe teorike e praktike për mbrojtjen e marksiztm-Ieninizmit e - tt socializmit.NE këtë vepër,si edhe herë të tjera,shoku Enver Hoxha tregon me logjikë të hekurtt,me gjuhë të thjeshtë e të kuptuesh-

me rrthja e revizIonizmit titist,pasojat dhe rrezikun që paraqet ky variant i revizioniz-mit modern.Vepra Eshtt një thesar shumt i guar në duartë e marksistt-leninisttve dhe proletartve kudo në botë që u tregon atyre të vërtetën mbi "veladministrimin"jugosllav ("veteleverisjen")si një tecri dhe praktikë kapitaliste,W ciiën,siç thekson shoku Enver Hexha,"...titisttt-dhe kapitalizmi ndtrkombt-tar...e propaganoojnt si njt"rrugE të gatshme të sprcvuar të sccializmit" dhe e ptrdorte si një armt të preferuar në lufttn kundtr soct-alizmit,revolucionit dhe luftërave çIirtmtare"

Shoku Enver Hoxha,në veprtn "Vetadrinist-rimi" jugosllav teori dhe praktikë kapitalis-te" demaskon në mthyrt të pakundtrshtueshme tecrizimet e telallit titist,Eduard Kardelit,

të shprehura në librin "Drejtimet e mhvilli-mit të sistemit politik të vetqeverisjes so-ciaIisteUufta e drejtë e parImore,kurdohert në baza marksiste-leniniste,e Partisë së Pu-nts të Shqipërisë kundër revizionizmit li-tist ka cienU dhe është një shkoilë e madhe

et* i mësoi marksistt-leninistR,proletartt dhe popujt e botës se si iuftohen arniqtt e revolucionit dhe të socializmit,sado të mas kuar et të jenë ata.

Në veprën "Vetadministriminjugostlav..." i bghet një anaIlzt shkencore rrugës së zhvi Ilimit të revImionizmit titist,si varianti i

parë i revizicnizmit modern nt pushtet.Ai, siç thotë shoku Enver,ishte i pari që i do-li krah kapitalizmit bottror dhe që iu vu me zell të paptrfibajtur luftës kundtr revolu-cionit e marksiztmmleninizmit."...si mkpara, edhe pas çlirimit të JugosIlavist,knekludon shoko Enver Hoxha ,grtpi renegat titisbet ishte i maskuar,që hiqej si pUrkralke i sis-

temit socialist të vendosur në Bashkimin Sov-jetik,qt trumbetonte se do të ndërtonte soci-aIizmin në bazë të teorist shkencore të marksiztm-leninizmit,nt të vërtetë ka qenë kundër kësaj ideologjie dhe kundër përvojës revolucionare scvjetike"

tufta Nacionalçlirimtare e pcpujve juge-slIamOadyshim,tshtt epopeja e tyre më e lav-dishme.Ajo përveç trimtrist,gomimit dhe hero-

izmit të pooujve,kishle edhe ndershmtrint e e komunisthe të vtrtett e konsekuentt jugo-sllavt.Por,nE anën tjetër,në gjirin dhe si-domos nt odhthegjen e PKJ-së kishte shurt fra ksionistë,devijatorë e nacionalistë borgjezt, të cilët bënë at të tradhtohej lufta nacto-nalçlirimtare dhe revoiucioni nt Jugostlavi.

Kjo tradhëti u duk gartt,ptrveç tjerash, edhe nt oëndrimin e udhthegjes së PKJ ndaj aled ►cts antifashiste.Grupi titist,siç vë nt dukje shoku Enver Noxha,afrohej dhe anonte nga angloamerikantt,nt një kohë kur lufta nacionalçhrimtare e Jugosllavisë duhej të lidhej ngushtë me luftën çlirimtare të Bash-kimit sovjetik.

Iga ana tjetër,si nacionalistë ot ishin, ata mbanin një qtndrim shovinist ndaj popu-jve të shtypur në Jugosllavi dhe atyre feinj. "JugosIlavia,thot& shoku Enver,rivendtkonte toka në veri,sidomos në kufi we Ilalint.Por ajo heshtte për kutijtt në jug,veçanërisht Cë'r ato me Shqipërinë,për Kosovte dhe tekat shqiptare në Magedoni e në Malin e

Pas luftts Grupi Tito-Kardel-Rankoviç nffirmerri likuidimin e të gjitha tipareve marksiste-Ieeiniste të revoiucionit dhe u vu në ktrkim tt, rrugëve gjoja të reja"soctalis- te" dt fushën ekonomike,në poIitiktn e bmend- styme dhe të jashtme,nt arsim,në kulturt dhe në it gjitha fushat e jetts.Brenda një kohe të shkurtër u zhduktn edhe ato pak elemente socialiste që kishin lindur në ekonomi,normat e centralizmii demokratik në parti u shkeltn brutalishl,partia u mpastrua" nga niertzit bes-nikt të socializmit dhe u vu në vartësi të plott tt• HDB-st famtkeqe,ktese në politiken e jashtme Jugosllavia u lidh edhe mU shumt me imperializmin."Ktto masa,shkruan shoku Enver Hoxha,provonin jashtë çdo dyshimi se ky"socia-liztM" që po ndtrionte Jugosllavia,nuk ishte gjt tjetër veçse rruga e integrimit në kapi-talizte"

Ishte kjo rrugë antimarksiste e titistëve ajo që i çoi ata në konfliktin me Bashkimin Sovjetik,me Stalinin dhe me të gjitha vendet e atnershme socialiste dhe jo aspak ptrpje-kjet që gjoja bënin Bashktmi Sovjetik dhe Stalini për ta mbajtur JugosIlavin& nën tute-Itn e tyre,siç dgrffillisin revizionisttt.

Pas largimit nga Kampi socialist Jugos-- flavia titiste u lidh edhe më fortë pas qe-rres së imperializnit bottror."Si agjentud e _kepitalizmit botëror e përpunuar me kohë, thotë shoku Enver Hoxha,aje iu drejtua atij menjthert për ndihmt dhe ky,sidomos imperia-lizmi amerikan,u tregua plot&sistt i gatsUm t'u jepte Titos me shokë gjitht ndihmat e mbtshtetjen e nevojshme për t'u shottuar It-kurtn dhe për t'i bërë ata njt vehtl tt rtn-dtsishme në luftën kundër socializmit,revo-Iucienit dhe l&vizjeve çlirimtaret

Në këtë vepër sho'foi Enver argureeton me fakte bindëse sen teoria dhe praktika e "vet-administrtmitlugosIlav t•shtt njt mohim i ha-ptt i mUsimeve të marksiztm-leninizmit dhe i ligjeve të ptrqjithshme mbE ndtrtimin e soci-altzmitt

Duke u mbështetur në mtsimet jetëdhënëse të marksiita-leninizmit,n6 përvojën e pasur

të ndtrtimit të socializmit në Bashkimin Sov-jetik të kents së leninit dhe Stalinit si dhm në përvojën e madhe të ndtrtimit të socializmit në Sheiptri,shoku Enver hedh poshtt teorizimet e revizionistUve titistt, sipas të cileve,sd c i a

lizmisfiund të ndtrtohet duke i ptngthdruar mjetet e prodhimit në duartë e shtetit soc'ma-list,por duke e copttuar pronën shtetërore so-cialiste,në duartë e grupeve të veçamta të pu-nttortve të ciltt gjoja e vetadminitrokan atë drejttptrdrejtt.Revizionisttt jugosIlavt kanë bërë të tyrer tezPn antimarksiste të Sauerit, sipas së cilts,ntse shteti drejten ekonomint ai bëhet teptr i fugishtm kundrejt oopuIlit dhe Orfaqtsist kombttare,gjt që,sipas tij,de të ishte e rrezikshme oër demokracinU.Por, krejt të kundUrtën vërteton ptrveja e Shqipt-rist socialiste,ku ndtrtohet sociatiz®i i vtr-tetU,ku ekonomia drejtohet nga shteti në mtnyrt të planifikuar e tt centralizuar dhe ku ka për masat liri e demokraci të vërtetë proletare.

Realiteti i zi nt Jugosllavinë titiste,e cila tshtt mbtrthyer në dartn e njt krize të rUndt e të gjithanshme,vUrteton më së miri kcrluzionin e shokut Enver Hoxha se në Juge sllavi nuk ndërtohet dhe as et tshtt ndërtuar ndonjthert socializmi.Prona private mbi mjetet e prodhimit është shtrirë kudo në JugosIlavi. ligje tt• shumUta lejojrit e bile stimulojnt eko-nomint private dhe u Iënë duartt të lira bor-gjeztve tt rinj dhe të vjetër për të shtypur e shfrytëzuar masat punonjtee,tt cilat jetcjnt n& kushte shumt të vtshtira,më të vështira edhe se ato të shckëve të tyre në vendet borgjeze. Në tërë Jugostlavint Ushtt krijuar njt klasë borgjeze në qytet e fshat e ci:a vezhdimisht pasurchet në dtm tt masave popullore.Vett Ti-tua detyrohej të pranonte se disa borgjezt ju-çostlavë kanë depozituar n& bankat jugosIlave mbi 4-5 miIiardt dollart,pa Ilogaritur këtu

miliardat tjerë që kanë depozitear ata në ban-kat e huaja.

Ekonomia jugosllave i ka hapur dyertë ptr kapitalln bottror e në mtbyrt tt veçantt për

atë amerikan.Firmat e ndryshme kapitaliste ja-nt të lira të bëjnë investime kudo në JugosIla-vi,ptr të shfrytklar lUndk e para dhe krahun e lirt të punëtorit jugostlav.Revizionisttt ju-gostlavt mburren me disa fabrika e ndtrmarrje industriale qt i kant,pornt fakt ato jant ngri-turme kapitalir e borgjezist perëndimore e cila aktualisht posedon në shumt se gjysmtn e kapi-talit të ptrgjithst* jugosIlav.Vett fakti se JugosIlavia titiste sot ka rreth 20 miliardë dolIart borxhe të jashtme tregon se çfarë eko-nomie kanë ngritur revizionistët në Jugosnavi. 13istemi i "vetadministrimit" jugosIlav mund ttl! ouhet një pushtet i kooperimit të kapitalizmil jugostlav me kaoitalizmin emerikan dhe ne ka-pilalistt të tjerë.Këta jant ortakë në pasuritë e JugosIlavist në çdo gjë,në fabrika,nt komuni-kacion,rig hotele,nt shtëpitë e baninit,deri edhe

(Vijon nt faqen 9)

TE1OR 1 9 8t, Nr.1 LIRI A

Ft; D : 9

ntMhpirtin e njertzvet Revizionisti Kardel mundohet t'i bindë të

tjertt se gjoja klasa•minEtore në Jugosllavi i administron vetë ndtrmarrjet ntpErmjet të ashtuguajturave ktshilla të punttortve,tt ci-ltt gjoja zgjidhen nga vetë punëtorët etj. Por në të vtrtett,siç shkruan shoku Enver Hoxto në /ibrin"Veladministrimi " jugos1lav? " Punttori në Jugosllavi nuk drejton dhe nuk otmon ato të crejta që i shpall ne aç pompt "ideologu"Kardelt.. "N4 fakt,vendimtar Ushtë roli i asaj shtrese funksionartsh dhe borgje-mtsh të rinj Q . s:ndojnë në ndgrmarrjen "vet- administruese':Jan't ata që btjnë planin,që cak-tojnE investimet,tE ardhurat e gjithsecilit, të punëtorit dhe të vetes;natyrisht kërraba tërheq nga vetja e tyre.Janë krijuar të tilla ligje e rregullore që fitinet të jent mt të mëdha pEr udtaegjen dhe të pakta ptr pun'tto-rët".

Revizionistët jugosllavë,kur është fjala për ndtrtimir e socialimmit në fshat,mbajnt heshtje të plott,pasi në fshatin jugasllav as që është ndErtuar socializmi ndonjtherh.

ligjet e shtetit jugosllav,siç thekson shoku Enver Hoxha,kanë krijuar munffisitt për lin-djen dhe pasurimin e klasës së re borgjeze të fshatit dhe kulaktrist nt kurriz të fshata-rtsist së varfër.

ihurmt të madhe btjnt revizionistët titis të edhe rreth "lirive individuale"dhe"demekra cist" që ekzistokan në Jurosllavi.Por,lufta e proletariatit jugosllav,fshatrsist,rinisë etj,ntpUrmjet grevave,protestave,demonstra-

tave etj. kundër regjimit titist,nuk tregor për ndorjë demokraci për masat,por të kmndtr-tën;mungestn e lirisë dhe të drejtave për to. Për punonjësit r.ë Jagosllavi,siç thotë shoku

Enver,ka"liri"për të çenë të papunt,per të migrua• jashtë atdheut e për t'u endur si hae menj nëpër rrugët e metrcpoleve kapitaliste, për të paguar taksa,për t'u diskriminuar dhe për t'u shfrytëzuar egërsisht nga borgjezia e vjettr MMe e re jugosllave,si dhe nga ajc e huaj.

Vend të veçantë në veprën "Vetadministri-mi" jugosliav..."mt kritika e pikkamjeve revizionisfe të"teoricienit" Kardel nbi shte-tin.Duke hedhur poshtë pretendimet e kEtij te-lalli titist,i cili me frLa abstrakte e kon-

fuze përpiqet ta paragest sistemin jugos1lav tt delegimit si bartës të demokracist së vtr-tetë,si shorehje të drejtUmërdrejtt të "vet-administrimit"tt masave popullore, shoku Er-ver Hoxh2 thekson:"Mt Jugosilavi nuk ekz1s-tojnë organe të pushtetit shtettror si për-fagtsuese të vërteta të popullit.Atje ekzis-ton vettm sistemi burokratik i quajturnsiste-mi i delegattve!!

Sistem1 politik i "vetadministrimit so-cialist tshtë i ncffirtuar në kundtrshtim fla-grart me diktaturtr e proletariatit.Marksizth-leninimmi na m&son se midis shogtrist kapita-liste dhe asaj komuniste është i domoscoshtm shteti i diktaturts së proletariatit.Në kun-

dtrshtim ne këto mEsime ,revizionisttt juge-sliavë mohojnë roline shtetit të diktaturës së proletariatit,të cilin pa fije turpi,pa ht-rt kmrrtfart dallimi e barazojnë me shtetin e diktaturës bergjeze.Revizionisti me damkë Kar-del,duke dëshirearla prezentojë sistemin fa-mtkeer të "vetadninistrimit"si sistemin mg"hu-man" ia kundtrvt 'att diktaturës borgjeze dhe asaj prolelare,tt cilat,pa btrt dallin MES ty-

re,i konsiderojnt cE të dyja si doematike.E gjithë kjo bëhet ptr ta nxjerrë sjstemin e ve-tadministrimit jugosIlav si të vetmir sistem të drejtt dhe jodogratik.

Problem tjetër që trajton shoku Enver 0 • kttt lihër,është edhe Oshtja nacionale e pa-mgjidhur në Jugosilaving revizioniste,probIem i trashëguar nga koha e kra1ëve të vjetër.Pas 1uftts st Dytt botërore,Partia KomUniste e Ju-gosIlavist itshol parullën e "vëllazërimmbash-kimit,aor vetë parulla nuk mund t'i zgjidhte grindjet e vjetra nacionale ,që u thelluan edhe më shumë."Bashkimindhe"vtilaztrimIni po-pujvemAr të cilët flitet shumt nt Jdgos1lavi, kurrë nuk është shtruar mbi themele tt drejta të barazisë ekonomike,politike,sociale e kul-turore të kombeve e të kornbtsiveUtt e dtshm

"VETADMIN1STRIMMWOOSLLAMm4a M, TEORIDHE '.PRAKTIKgKAPITALISTE. 1 kmalMm.mmamMa kmem,mae - , ta

mer mt st miri politika fashiste e bandës së Beceradit e ushtruar,ptr deceaie me radhë,mbi popullsinë shqiptare në Kosovt,Magedoni e Hal tt Zi.

PMM- të dobtsuar sa mt shunt rezistemetn e shqiptarëve,revizionistët jugosilavë bënë att që kishin btrt pushtuesit osmang shumt ke-ht mr rart;copttuan tokat shçiptare në dy re-pub11ka dhe një krahinë autorome,qt otrveç - em-rit nuk ka asgjë autonome,pasi,si ekonomikisht ashtu edhe politikisht,tshtt e varur plotEsisht ngs reeublika e Serbisë. Popullsia shqiptare në Juemsllavi edhe pse,siç tha shoku Enver në fjalën e 3 Ntntorit,si për naa madhEsia e to-kave,ashtu edhe për rga numri i pcpullsisë,bën sa dy republika të marra së bashku të Jugoslla-vist,bile edhe mt shumë,ndodhet në një prapa-mbetje të theksaar ekonomike,politike,sociale

e kulturore. Revizionistët titistë mundohen ta parage-

sin Jueosllavinë si vendin ku është zgjidhur më së miri çështja naciocale.Por,siç theksun shoku Enver,"me fjaië revizionistët mund t'i paraeasin si tt duan marrtdh5niet midis kombe-ve e kombUsive në Jugosllavi,por e vtrtela e hidhur për këtë problem do t'i tmerrojt ata edhe pas vdekjes:

Duke e analizuar me • objektivitet shkencor Utt situatt mjaft të Ashttrt e të turbul1t,

shcku Enver nxjerr konkluzionin e pakundtr-shtueshëm se "çtshtja naciocale në Jugosllavi nuk do të zgjidhet në goftt se atje nuk ptr-mhyset rendi kapitalist i ashtuquajtmr vel-administrees':

Nt veprth "Vetadministriminjugollav..." shoku Efiver Hoxha hedh poshtë gjlthashtu edhe piktMamjet e revizionisttve jugosliavt mbi revolucicnin eibe lufttn e klasave.Sipas revi-zionisttmie titistë set nuk mund të bthet fja-lë për ptrmbysjen ma dhunt të shtetit kapita-list,pgr marrjen e pus'atetit nga klasa ■ puntto-re dhe për vendosjen e diktaturës së proleta-riatit.Revizionisttt jugosllavt ,ashtu si tt gjitht revizIonistEt tjert,mohojnt revolucio-nin proletar dhe luftën klasavea4ta janë • kundtr ohe sabotojnt gjithashtu edhe lafttrat çlirimtare ft• popujvP të shtyper.

Në kttt veptr,shoku Enver demaskon edhe pikpamjet antimarksiste tt revizionisttve jumoe silavU mbi rolin e partisë marksiste-leninist në revolucion e nt ndtrtimin socialist.Sipas revizionistit Kardel,partia e klasts punëtcre duhet të merret vettM me puntn edukuese dhe nak dahet të kett rol udhtheqes.Mbhimi i ro-lit edhtheets të partisë dhe reduktimi i ro-lit të saj vettm në sferën ideolagjike e edukuese është në kundtrshtim tt plOtt Me dok-trintn marksiste-leniniste.Duke ) -mdflur poshtt këto teorizine të Kardelit,shoku Enver Hoxha thekson:"...udhëbegja e partisë ptrhtn një 0- shtje me rtnfiSi jetike ptr fatet e revolucio-nit dhe diktaturën e prcletariatit,ajo pa gyrorm, një iigj të pErgjithsh& tt revolucio-nit socialtst:

Revimionisttt jugosiiavë,si antimarksistt që jant,duan njE . parti të tipit bergjem,tt xhveshur nga çdo gjë kommniste,ashtu siç tsntt Lidhja e tyre e "KomunisttVe".Ata,siç tholt shoka Enver,nuk duan,dhc nt të vtrtett nuk kant parti politike të klamts punëtore,por njE, organizatt borgjeme,njt klubkumund të futet a të dalë cilidc,kur të dojt e si të dojE,njaf-ton të dek1arojt se tshtt komunist,pa qenë ne-Voja të jett i tillt.Natyrisht,kjo është rjë ajë nermale për një marti si Lidhja e "Komdnis ttve"tt Jugosilavisë që s'ka gjë prej gjtje ko-muniste."

Ka koht që •evizionisttt titistt po bëjnë zhurmë rreth të ashiuçuajturit "pluralizth të interesave", që ,sipas tyre,u si.prehka nt kul adrin e "Lidhjes SoCialiste" e cl:a përmbiedh' në gjirin e saj të gjitha rrymat politike,de-ri edhe te ato reaksionaret.Në veprën e tij, shoku Enver Hoxha,argumenton se "ky "plura11- mën",sido së të quhel"pluraliztm demokratik" ose "pluraliztM i intercsave të punonjtsvet, ose ndenjë lloj tjetër,në të vërtetë,rdryshon vettm formalisht nma pluralizmi borgjez;dhe nxjerr konkluzioein se "Sistemi politik i "Vetadministrimit" nt Jugesliavi është një maskin i pacimt i tradhëtisë revizioniste ndaj markaia5m-leninizmiM,ndaj sacializmit shMencor dhe komunimmir:

Për të luftuar socializmin e vtrtetë që u ndtrtma në Bashkimln SovjetiMtt kohës së le- • ninit e Stalinit dhe që po ndErtchet sot nE Snqiptri si dhe për tt nmadalsuar precesir a

kalbtzimit tt rendit kamitalist ,titisttt,kang sajuar "teor1" tt ndryshce rreth"rrugëVe të rdryshme për nt socializtM","Ilojeve tt ndrysh me të socializmit" etj.Në e* të zbatimit gjom ja krijues tt marksimmit dhe r.ë strputhje me kushtet konkrete,ata nohojnë ligjet e ptrgjith-

( Vijon në faqen 10 )

ENVER 110

rAQE10 L 1 R i A TETOR )930 Nr. 1

thshne të revolucionit dhe të ndErtimit të socializmit.Duke hedhur poshtë këto teorizi-me,shoku Inver Hoxha shkruan: "E vërteta tst• t& se për ndtrtimin socialist kërkohet të mbahen parasysh doemos kushtet konkrete të çdo vendl,por sccializmi në çdo vend murd të ndtrtohet vettel në bazë të markside-leniniz mit,nt bazë të iigjeve e të parimeve të ptk-bashktta për të gjitha vendet,të c'Jave nuk-mund t'u shmangesh nëqoftëse nuk don të ptr-fundosh në kapitalizëm si Jugesllaviai:

Në gjirin e klikts titiste,gjatt gjitht jetës së saj është zhvIlluar një luftt e astm Or për pushtet në mes klaresh sunduese.K ve të fundit kjo luftë ka marrë ptrajestime të reja.Për ta zbutur sadopak këtë gjendje , Titoja "zbuloi" fludhthegjen kolektive7O1Iimi i së cilës është ruajtja e titizmit pas vdek-jes së Titos(Sa ishte gja]lë,Titoja nuk lejo-rte t'i cenohej sadcpak sundimi 2ersenal mbretkor). "Udhtlegja kolektive",rreth së cilës po Whet një zhurmE shurdhuese, është një reformt borgjeze si motrat e saj të mt-

parshme,si "sistemi i delegimit", "Ligji mbi punën e bashkuar" etj.Por,as kjo "shpikje le fanshme nuk rund ta shpëtojë titizmin nga fundi i turpshtM që e pret.

Titizmi,ashau siç mëson shoku Enver Hoxha ka qenë dhe mbetet një armë e borgjezisë im-perialiste,njt zjarrfikës i revoiucionit.Ai qëndron në një radhë,ka të njejtat OlIime dhe tshtt në unitet ideologjik me revizioniz-min modern në përgjithësi dhe me variantet e ndryshme të tij.

Edhe pse Orpigen ta fshehin,revizionis-ttt titistë bëjnë të gjitha ptrpjekjet që sistemi i tyre "vetadministrues" të adopoto-het e të zbatohet në shkallt rdërkombëtare. Por,popujt dhe klasa purttore në Jugosllavi

dhe kudo në bott" po e shohin çdo ditë e më mirt se "vetadministrimi"jugosIlav është një teori dhe praktikE vërtetë kapitaliste Gë nuk ka asgjE të Orbashktt me narksiztm-leninizmin dhe socializmin e vtrtett."Reali-teti jugosllav,shkruan shoku Enver Hoxha,pro-von çdo ditë tani dhe do të provojë akoma mt mirt nestr se ku i shpieJugosllavint,pepujt e saj dhe klasEr purktore klika e Tites dhe e Kardelit.

PUr vlerat e saj të gjithanshre teorike dhe praktike për. mbrojtjen e marksiztm-lenini zmit,të revolucionit e të socializmit,vepra e shokut Inver Hoxha "Vetadministrimi" jugo-sllav teori dhe praktikt kapitaliste" është një armt e fugishre në duartë e popullit to-nt të rebtruar në KosovE,Megedon1 e Mal tt Zi për ta njohur titizmin,armikun tont, të urryer,dhe sistemin e tij të kalbur "Vet-administrues".

1, I E3 R I R I I S Ei C) K 11 1F

ENVER Ei C) )( H A,

Ktte ditë doli nqa shtypi libri i ri i sho-kut Enver Hoxha "KRUSNOVIANtT",et Ormban kuj-time nga takimet që ka pasur shoku Enver me kre rtt revizionistë krushoviant et erdhën në fuqi pas vdekjes së Stalinit.libri është pasqyrt e luftës heroike që ka zhvilluar PPSV dhe shoku Enver Hoxha kundër revizionizmit krushovian.

Ky libtr po transmetohet çdo ditë nt emisie onet e Radio Tiranës.

Po bthet gati një vit që populli afgan po lufton me heroiztm kundtr pushluestve sovjeti-kt dhe regjimit kukuil të Kabulit.Në fillim açresorët sovjetikë u përpogën të mashtrenin opinionin ndtrkombttar duke trumbetuar se gje-ja ata dtrguan atje ushtrinE e tyre me kUrke-stn e Afganistantt,por iufta e vendosur dhe e pakompromis kundrr pushtuesëve sovjetikë dhe mercenarëve afganë po u çjerr maskth më së miri carëve të rinj të Krerlinit.

Me çjitht masat e shumta tt socia1imperia-listtve sovjetikë për ta shuar këtë luftt,fla-ka e saj po rritet çdo ditë dhe ka përfshirë pothuajse gjithtAfganistanin.Ushtria pushtue-se sovjetike nuk po e ndjenë asnjë moment ve-ten të gett dhe po merr goditje të rthda e të njtpasnjEshee ega 1uftëtartt populior të ei-ltt gtzejet ptrkrahjen e mbtshtetjen e plott të masave popullore afgane.

Nt vargun e betejave të shumta është për t'u theksuar ajo që u zhvillua,gjatt muajit shtatot,nt luginën e Panshirit (150 kilometra në veri të Kabulitl.Nt këtë luftt agresortt sovjetikë angazhuan një numtr të madh ushta-rtsh dhe sjete të shumta luftarake si tanksa e helikoptert.Othdresa e vendosur e luftttart-ve dhe popullit të kësaj krahine i detyroi ushe trint pushtuese dhe tradhtarët eU pas tri javë luftimesh të tërhiqen me turp nga kjo zonë dbe të struken në Kabul.Gjett këtyre luftimeve ata lanë në fushgn e betejës mt" tepër se 1500 ush-tart të vrarë e shumë të tjerë të plagosur , si dhe u zunë nga populli 35 lanke e mbi 120 ma-

qina të ndryshme laftarake. lufta e drejtë e pepullit afgan,i cili po

bënë sakrifica të mtdha për të jetuar i lirë e i pavarur,i ka sjellë në një gjendje teptr të rëndë si pushtuesit sovjetikë ashtu edhe geve-rint kuislinge tt Karmalit.Socia1imperialisttt

Më 12 shtator të këtij viti oficerët e la-rtt dhe gjeneraltt e ushtrisë turke,nt krye me Kenan Evrenin,duke pasur edhe ndihmtn e reak-sionit të brendshëm e të jashtëm,organizuan një puç ushtarak ne anë të të ci lit përmbysën geverint e Demire - lit dhe vendosën diktatuOr fash-iste në Turgi.

Marrjen e pushtetit nga jurt, ushtarake,puçistët dhe reaksioni ndErkombttar po mundohen ta para-sin si ejt mast tt domesdoshme për gjoja shOtimin e "demekraci-st" rë TurekPor,nt të vërtetë,ky puç u bë për t'i zgjatur jetën

sistemit tt shtypjes dhe shfrytt- zimit dhe për të shuar me foreUn kammmikme e armtve revolttn e masave popullore turke,qt kchtve të fundit ka shpërthyer si kurrë më parë

Masat e shumta at ndtrmorrtn gjeneralët euçistE,menjthert pas marrjes së pushtetit,

si ndalimi i të çjitha partive politike e ga-zetave ptrparimtare,i grevave dhe demenstrata-ve,ndalimi i sindikatave punttore dhe shumt masa të tjera të dhunës e terrorit fashist, tregojnë më së miri qëllimet dhe fytyrën e ty-

re të vërtett.

POPULLI AFGAN DO TË FIT0J pësuar dhe për të mbuluar disfatat e njëpasnj ë shme,po ptrdorin kundër popullsist së pafajsh-me edhe mjete e metoda të shfarosjes masive,si bombardimet,djegjet e fshatrave të tëra e de-ri te ptrdorimi edhe i bonbave me napalm.Nt k adrin e këty re masave,ata,nga fundi i shtato-rit ndtrmorrtn një fushatë të gjerë spastrimi në juglindje të Kabulit aajatt së cilës më se 200 fshatra u bën objekt nombardimi të ariile-rist" dhe aviacionit.Me këtë rast u shkattrruen dhjetëra shtëpi banimi e objekte ekoromike dhe gjetën vdekjen një rumtr i madh banortsh të pa fajshëm.

Burgosjet,vrasjet , shfarosjet masive e ma sat tjera të dhurës e terrorit fashist.0 po ndtrmarrin pushtuesit sovjetikë cë bashkëpunii me tradhtarët e vendit po shtojnë çdo ditë e mE shumt urrejtjen ear masat popu1lore,bile edhe nt radhët e ushtrisë mercenare.Si rezuita i kësaj,ushtria e klikts së Karmalit është ka-tandisur në një gjendje shumt të vështirë.Për edo ditë,ushtarë të shumtt,madje edhe reparte të ttra,dezertojet dhe bashkt me armtt që ka-nt kalojnt në antn e iuftëtarëve të lirisë. Dezrtimet e shumtta dhe humbjet e ptsUara kant bërë që numri i ushtartkze të ushtrisë merce ne re të Karmalit të bie në 20 000 vetë nga 80 Oq

' sa ishte në prak të agrestonit sovjetik. Një veprimtari të rrezikshme kurdtr popm-

Ilit afgan po zhvillojnt edhe imeerialisttt amerikan dhe socialimperialisttt kinezë të ci-Itt s'po ltnt mjet pa Ordorur për ta shfrytt-zuar lufttn e drejtë të popullit afgan për in-tersat e tyre imperIaliste.

Por,populli afgan nuk mashtrohet.Ai do të dijë t'i dal]ojë miatt e vërtetë nga armigtt e tij të Orbetuar.Me popullin afgan jant pro-letariati dhe pepujt liridashEs të botës. lufta e tij është e drejtë dhe patjetër do të

Por , as demagogjia e premtimet masht-1- ruese,as gizmja e hajonetat e diktatorëve fa-shistt dhe as planet e intrigatesuperfugive imperialiste ruk mund ta ndalin hovin e klasës

sovjetikë për t'u hakearrE për humbjet që kanë fitojë.

DIKTATURA FASHISTE NUK MUND TA MPOSHTË

POPULLIN TURK

revolucionare turke

punëtore dhe popullit revolucionar turk.Nën udhëheqjen e bijve lt tij komunistë ai me si-guri do tt ngritet dhe do të këpusë prangat e rënda me të cilat e kant 1idhur diktatorët fa-shistE dhe imperialistët e huaj.VettM lufta e vendosur,ashtu si të gjithë popujve xE shtypur të botEs,do sjel1t edhe popullit fqinj të Turqisë,lirinë e demokracint e vgrtett dhedo ta shpëtojë nga skamja,mjerimi dhe tirania e egër fashiste.