PERSPEKTIVAT EKONOMIKE DHE EVROPIANE TË VENDEVE TË BALLKANIT

PERËNDIMOR

Slavica Penev

Tiranë, Kuvendi i Shqipërisë 13 mars 2013

PRIRJET DHE PERSPEKTIVAT EKONOMIKE TË VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR

Rajon relativisht i vogël dhe i pazhvilluar◦Më pak se 20 milion banorë◦PBB është 68.9 miliard EUR (7% e EU10, 0.5% e

EU27)

◦PBB në terma PPP p.c. 7850 EUR (49% e EU10, 31% e mesatares së EU27)

Madhësia, popullsia dhe niveli i zhvillimit ekonomik variojnë mes vendeve të rajonit

_________

Ballkani Perëndimor si rajon1

1 Ballkani Perëndimor mbulon: Shqipëri, Bosnje-Hercegovinë, Maqedoni, Mal i Zi, Serbi, dhe Kosovë*

Popullsia (milion)

PBB (mil EUR)

PBB në EUR në PPP, për frymë, EU 27=100

PBB në EUR në PPP, për frymë

Shqipëri 2.8 9.2 27 6800Bosnje -Hercegovinë

3.8 13.3 27 6800

Maqedoni 2.1 7.5 38 9500Mal i Zi 0.6 3.3 42 10500Serbi 7.2 30.9 35 8700Kosovë* 1.7 4.7 n/a 4810Ballkani Perëndimor

18.3 68.9 34 7850

BE-10 98.9 972 63 15900BE-27 502.9 12630 100 25100

Tabela 1.1: Treguesit Bazë, vendet e Ballkanit Perëndimor, 2011

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

Albania BiH Macedonia Montenegro Serbia Kosovo* Western Balkans

EU-10

2001-2003 2004-2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 proj1

Rritje e fortë ekonomike në periudhën para krizës, e ndjekur nga një rënie e fortë në 2009 dhe rimëkëmbje e ngadaltë pas 2009

Figura 1.1: Rritja e PBB-së reale (në %)

Kriza ekonomike coi në uljen e importeve dhe të deficiteve të llogarisë korente.

Figura 1.2: Deficiti i llogarisë korente, 2007-2011 (% e PBB-së)

• Borxhi i jashtëm regjistroi rritje permanente në periudhën para krizës.

• Megjithë uljen e deficiteve të llogarisë korente në 2009 dhe 2010,

borxhi i jashtëm shënoi rritje të mëtejshme.

Figura 1.3: Borxhi i jashtëm, 2007-2011 (% e PBB-së)

• Në 2007, rajoni pati suficit buxhetor prej 0.3%. • Në 2009, mesatarja e deficitit buxhetor rajonal

ishte 4.9 për shkak të huamarrjes së gjerë nga FMN dhe INF të tjera

• Mbeti poshtë mesatares së CEEB (5.4%)

Figura 1.4: Bilanci fiskal, 2007-2011 (% e PBB-së)

• Borxhi i përgjithshëm i qeverisë u rrit nga 37 % e PBB-së në 2009, në 44% në fund të 2011.

• Nivelet e borxhit mbetën të larta krahasuar me nivelet e rreth 30

%, para krizës.

Figura 1.5: Borxhi i përgjithshëm i qeverisë, 2007-2011 (% e PBB-së)

• Hyrjet e IHD-ve u ndikuan fuqishëm nga kriza.• Në periudhën para krizës, IHD 5.688 mil. EUR në 2007

(9.3% e PBB-së). • Në 2008 rajoni pati ulje të hyrjeve të IHD-ve, kryesisht si

pasojë e ndikimit të krizës ekonomike globale.

Figura 1.6: Hyrjet e IHD-ve në vendet e Ballkanit Perëndimor2007-2011 (% e PBB-së)

PIKAT E FORTA DOBËSITË Rritja e PBB mbeti pozitive gjatë krizës Ekspozim i lartë ndaj krizës së Eurozonës Deficiti i llogarisë korente në tkurrje Borxhi i përgjithshëm i qeverisë i lartë dhe në

rritje Borxhi i jashtëm relativisht i ulët (më i ulëti në rajon)

Deficiti fiskal në tkurrje

Pikat e forta dhe dobësitë– ShqipëriaNiveli i arritur i stabilitetit makroekonomik

Pikat e forta dhe dobësitë – Vendet e Ballkanit Perëndimor Niveli i arritur i stabilitetit makroekonomik

PIKAT E FORTA DOBËSITË Deficiti fiskal në tkurrje Deficiti i llogarisë korente i kontraktuar Deficiti i llogarisë korente në tkurrje Borxhi i përgjithshëm i qeverisë i lartë dhe në

rritje Rimëkëmbje e ngadaltë e PBB-së Ekspozim i lartë ndaj krizës së Eurozonës

Borxhi i jashtëm i lartë

KLIMA E BIZNESIT DHE KONKURRUESHMËRIA E VENDEVE TË

BALLKANIT PERËNDIMOR

Raporti i Bankës Botërore “Të bërit biznes” është një analizë e plotë e rregullave dhe e pengesave për të filluar, operuar dhe mbyllur një biznes dhe krahason lehtësinë e të bërit biznes në mesin e më shumë se 180 vendeve të botës.

Figura 2.1: Renditjet e ‘Të Bërit Biznes’, Banka Botërore: 2009-2013

  Shqipëri

BiH

Maqedoni

Mal i Zi

Serbi

Kosovë

Ballkani Perëndimor

BE-10

Renditja: lehtësia e të bërit biznes 85 126 23 51 86 98 78 47

Hapja e një biznesi 62 162 5 58 42 126 76 77

Marrja e lejeve të ndërtimit 185 163 65 176 179 144 152 85

Regjistrimi i pasurive 121 93 50 117 41 76 83 41

Furnizimi me elektricitet 154 158 101 69 76 116 112 103

Marrja e financimit 23 70 23 4 40 23 31 39

Mbrojtja e investitorëve 17 100 19 32 82 100 58 72

Pagesa e taksave 160 128 24 81 149 44 98 90

Tregtia ndërkufitare 79 103 76 42 94 124 86 56

Zbatimi i kontratave 85 120 59 135 103 138 107 49

Zgjidhja e falimentit / Mbyllje biznesi 66 83 30 44 103 87 69 56

Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe

Tabela 2.1: Renditja e ‘Të Bësh Biznes', të Bankës Botërore, për vitin 2012

Pozicioni i vendit Vendi Pikët e IPK

95 Shqipëria 3.1

91 Bosnje - Hercegovina 3.2

69 Maqedonia 3.9

66 Mali i Zi 4.0

86 Serbia 3.3

112 Kosova* 2.9

87 Ballkani Perëndimor 3.455 BE-10 4.7

Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit (IPK) nga Transparenca Ndërkombëtare (Transparency International) mat nivelin e perceptuar të korrupsionit në sektorin publik në më shumë se 170 vende1 Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe

Tabela 2.2: Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit, Transparenca Ndërkombëtare, 2011

 Cilësia rregullatore Zbatimi i ligjit Kontrolli i korrupsionit

Shqipëri 0.23 -0.44 -0.43

Bosnje - Hercegovinë -0.1 -0.36 -0.32

Maqedoni 0.28 -0.30 -0.06

Mal i Zi -0.06 -0.02 -0.33

Serbi -0.2 -0.39 -0.21

Kosovë* -0.04 -0.64 -0.64

Ballkani Perëndimor 0.02 -0.36 -0.33

BE-10 0.97 0.61 0.25

Indeksi i treguesve të qeverisjes lejon krahasimet mes vendeve si dhe monitorimin e përparimit në vite. 1 Vlerat më të mira se mesatarja e Ballkanit Perëndimor janë shënuar me të kuqe

Tabela 2.3:Treguesit Mbarëbotërorë të Qeverisjes, të Bankës Botërore, 2011

0

20

40

60

80

100

120

Albania BiH Macedonia Montenegro Serbia WB5 Average EU10

89 8880

72

95

82

54

2008–2009 2009–2010 2010–2011 2011-2012 2012-2013

Figura 2.2: Renditja e përgjithshme e Indeksit të Konkurrueshmërisë Globale, 2008/2009-2012/2013

  Shqipëri

Bosnje Hercegov.

Maqedoni

Mal i Zi

Serbi

Ballkani Perëndimor

BE-10

Indeksi i konkurrueshmërisë globale – renditjet e përgjithshme

89 88 80 72 95 85 54

1. Kërkesat themelore 87 81 71 74 95 82 552. Fuqizuesit e efiçencës 92 97 84 74 88 87 473. Faktorët e inovacionit

dhe të sofistikimit 113 99 110 69 124 103 61

Klasifikimi për vitet 2012-2013 është bërë për 144 vende. Sa më e ulët renditja, më mirë për vendin1 Renditjet më të mira se Ballkani Perëndimor janë shënuar me të kuqe

Tabela 2.5: Shtyllat e Konkurrueshmërisë (renditja), Konkurrueshmëria Globale, FEB, 2012-2013

Figura 2.3: Faktorët më problematikë për të bërë biznes, 2012-2013

Figure 2.4: Tre faktorët kryesorë më problematikë për të bërë biznes, për secilin vend dhe për rajonin, FEB, RKG, 2012/13

PIKAT E FORTA DOBËSITË Stabilitet makroekonomik Niveli i konkurrueshmërisë Reduktimi i barrierave të biznesit në fushën e mbrojtjes së investitorëve, hapjes së një biznesi, mbylljes së një biznesi

Aftësitë për inovacion

Cilësia e rregulloreve mbi mesataren rajonale Barrierat e biznesit në fushën e lejeve të ndërtimit dhe regjistrimit të pronësisë

Korrupsioni Madhësia e tregut Sundimi i ligjit

Pikat e forta dhe dobësitë - ShqipëriaMjedisi i biznesit dhe konkurrueshmëria

Pikat e forta dhe dobësitë – Ballkani PerëndimorMjedisi i biznesit dhe konkurrueshmëria

PIKAT E FORTA DOBËSITË Barrierat e biznesit të reduktuara në fushën e mbrojtjes së investitorëve dhe mbylljes së biznesit

Niveli i konkurrueshmërisë

Cilësia e rregulloreve Aftësia për inovacion Stabiliteti makroekonomik Barrierat e biznesit në fushën e lejeve të

ndërtimit, zbatimit të kontratave dhe pagesa e taksave

Korrupsioni Madhësia e tregut Sundimi i ligjit

REFORMA RREGULLATORE – AGJENDA E RREGULLOREVE MË TË MIRA DHE MË TË

ZGJUARA

  Shqipëri

BiH Maqedoni

Mal i Zi

Serbi

Kosovë*

1.1. Qasje sistemike për një agjendë të rregulloreve më të mira

Strategjia e reformës rregullatore √  √ (RS)  √ √ √  

Segmentet e strategjisë së reformës rregullatore, si pjesë e dokumenteve të tjera strategjike të vendit

 √ (Shteti BiH

& FBiH)      √

1.2. Motivi kryesor për reformën rregullatore?

Nevoja për të rritur konkurrueshmërinë dhe rritjen ekonomike √ √ √ √ √ √

Angazhim ndërkombëtar (p.sh. angazhimi i integrimit në BE) √ √ √ √ √ √

Agjendë qeveritare reforme √ √ √ √ √ √

1.3. Udhëheqja e zbatimit të reformës rregullatore

Qeveria √√ (Shteti BH

& FBiH)√ √ √ √

Bizneset   √ (RS) √     √

Qytetarët, opinioni kombëtar      √      

OJQ-të      √      

Tabela 3.1: Qasja sistemike ndaj agjendës për rregullore më të mira

VendiAutoriteti qendror i mbikëqyrjes

rregullatoreShqipëri Task forca e reformës rregullatoreBosnje & Hercegovinë  

-Shteti i BH Asnjë autoritet mbikëqyrës

- Federata e BH Asnjë autoritet mbikëqyrës

- Republika Serbe Këshilli për reformën rregullatore

Maqedoni Strukturë qëndrore për rregullore më të mira dhe forcim kapacitetesh pranë Ministrisë së Shoqërisë së Informacionit dhe Administratës1

Mal i Zi Këshilli për Reformën Rregullatore dhe Përmirësimin e Mjedisit të Biznesit

Serbi Zyra për RIA dhe reformën rregullatore

Kosovë* Këshilli për Zhvillimin Ekonomik

Tabela 3.2: Kuadri institucional për reformën rregullatore në vendet e Ballkanit Perëndimor

Tabela 3.3: Agjenda e rregulloreve më të mira - Përdorimi i Analizës së Ndikimit Rregullator (RIA) në qeveri

Sh

qip

ëria

Bos

nje

H

erce

govi

na

Maq

edon

ia

Mal

i I Z

i

Ser

bia

Kos

ova*

1. Analiza e Ndikimit Rregullator (RIA)

Prezantuar zyrtarisht √ √ √

Iniciuar √ √ (shteti BiH , FBiH & RS)

Nuk ka √

2. Analiza e Ndikimit Rregullator

Në gjithë nivelin qeveritar √

1 √ √

Për sektorë ose fusha specifike politikash

Pilotët e RIA √ √ (shteti BiH & RS)

Agjenda e rregulloreve më të mira -Përdorimi i mjeteve të cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në procesin legjislativ në

qeveritë e Ballkanit Perëndimor

Sh

qip

ëria

B d

he

H

Ma

qed

on

ia

Ma

li i

Zi

Ser

bia

Ko

sov

a*

1. Konsultimi me palët e interesuara, në qeveri

1.1. Është i detyrueshëm konsultimi gjatë periudhës së hartimit të ligjeve?

Për të gjitha ligjet √ √1 √

Për ligjet komplekse dhe sistematike √ √ √

1.2. Është konsultimi publik me palët e prekura pjesë e hartimit të projektligjeve?

Gjithmonë √ √ √ √

Në shumicën e rasteve √ √

Në disa raste

1.3. Cilat forma të konsultimit publik përdoren në mënyre rutinore?

Qarkullimi i gjerë i propozimeve për koment (p.sh. nëpërmjet Internetit)

√ √ √ √ √ √

Takime publike, tavolina të rrumbullakëta, fokus-grupe √ √ √ √ √ √

Këshilltarë ose Ekspertë √ √ √ √ √ √

2. Planifikimi paraprak për aktivitetet rregullatore

2.1. Plani i aktiviteteve legjislative

Zbatuar plotësisht/plani është në dispozicion të publikut √ √ √ √ √

Zbatuar pjesërisht/plani nuk është në dispozicion të publikut √

2.2. A ka monitorim të zbatimit të planit të aktiviteteve legjislative √ √ √ √ √ √

Figura 3.5: Etapat e reformës rregullatore në Shqipëri

KORNIZA INSTITUCIONALE

Task Force për Reformën Rregullatore

Grup Ndër-Institucional Koordinimit

Grupe teknike në 7 fusha politikash

2005

VAZHDIMI I REFORMES RREGULLATORE

Reformë Rregullatore në dy drejtime:

- Reduktimi i barrierave ekzistuese ndaj biznesit (Inspektimi) -RIA

2009

ZBATIMI I RIA

-RIA pilot -Trajnime për RIA -Udhëzues për RIA --Strategjia e RIA (Dhjetor 2010)

2010

REFORMA RREGULLATORE

2005

Reformë Rregullatore në dy drejtime:

- Reduktimi i barrierave ekzistuese ndaj biznesit (regjistrimi i biznesit dhe licensimi) -RIA

Pikat e forta dhe dobësitë – ShqipëriaReforma Rregullatore– Agjenda e rregulloreve më të mira

PIKAT E FORTA DOBËSITË Qasje strategjike në reformën rregullatore Zbatim i ngadalshëm i strategjisë rregullatore Strategjia për reformën rregullatore është një dokument i veçantë

Zyra për reformën rregullatore është shkrirë

Kuadër institucional i ngritur -Task Forcë për reformën rregullatore

Konsultimi publik është i detyrueshëm vetëm për ligje komplekse dhe sistemike

Zbatim i suksesshëm i Programit për reduktimin e barrierave për biznesin - sistemi i licencimit dhe regjistrimit të biznesit.

Zbatimi i RIA është akoma në fazë fillestare

Plani i aktiviteteve legjislative është i disponueshëm për publikun

Bashkëpunim i pamjaftueshëm midis Qeverisë dhe Parlamentit në zbatimin e reformës rregullatore

Pikat e forta dhe dobësitë – Vendet e Ballkanit Perëndimor Reforma rregullatore – Agjenda e rregulloreve më të mira dhe më

të zgjuara

PIKAT E FORTA DOBËSITË Qasje kryesisht strategjike ndaj reformës rregullatore

Bashkëpunim i pamjaftueshëm midis Qeverisë dhe Parlamentit në zbatimin e reformës rregullatore

Kuadri institucional i krijuar Ndërveprim i pamjaftueshëm midis nivelit vendor dhe qendror të qeverisë në procesin e reformës rregullatore

Programi për reduktimin e barrierave administrative për biznesin, i zbatuar

Progres jo i njëtrajtshëm në futjen dhe zbatimin e RIA

Planet e aktiviteteve legjislative në dispozicion të publikut

Mungesa e kapaciteteve për zbatimin e RIA

PROGRESI I VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË TRANZICION, NË KONTEKSTIN

E PROCESIT TË INTEGRIMIT NË BE

Pikat e forta dhe dobësitë– ShqipëriaProgresi në procesin e integrimit evropian

PIKAT E FORTA DOBËSITË

Kriteri i 2të / Kriteri ekonomik i Kopenhagenit Konsensus i gjerë politik për aspektet themelore të politikës ekonomike

Status i kushtëzuar i vendit kandidat

Përqindje e lartë e kontributit të sektorit privat në PBB

Sistemi jobankar i pazhvilluar

Nivel i lartë i liberalizimit tregtar Dobësi në sistemin ligjor, në fushën e sundimit të ligjit, të drejtave të pronësisë, dhe pavarësisë së gjyqësorit

Nivel i lartë i liberalizimit të çmimeve Nivel i ulët i R&D si % e PBB Nivel i lartë i integrimit tregtar me BE-në Nivel i ulët i ndërhyrjes shtetërore në ekonomi.

Pikat e forta dhe dobësitë– Vendet e Ballkanit PerëndimorProgresi në procesin e integrimit evropian

PIKAT E FORTA DOBËSITË

Kriteri ekonomik/Kriteri i 2të i Kopenhagenit

Konsensus i gjerë politik për thelbin e politikave ekonomike

Progres mesatar drejt integrimit evropian

Sistem jobankar i pazhvilluar Nivel i lartë i liberalizimit të tregtisë Dobësitë e sistemit ligjor, në fushën e sundimit

të ligjit dhe pavarësisë së gjyqësorit Nivel i lartë i liberalizimit të çmimeve Përqindje e ulët e R&D në PBB Nivel i lartë i integrimit tregtar me BE-në Niveli i papunësisë

*Me të verdhë - Vendi ka kapacitet për të përmbushur kërkesat e acquis në afat të mesëm; Me portokalli – Duhen akoma më shumë përpjekje për të përafruar legjislacionin me acquis-në e BE-së dhe për ta zbatuar atë në mënyrë efektive në periudhë afat-mesme; Me kafe - Kërkohen përpjekje të konsiderueshme dhe të qëndrueshme për të përafruar legjislacionin me acquis-në e BE dhe për ta zbatuar atë në mënyrë efektive në periudhë afat-mesme.

Kriteri i 3-të i Kopenhagenit– Pranimi i kriterit të acquis të Komunitetit

Kapitujt negociues të acquis së BE-së, që

lidhen me ekonominë Sh

qip

ëri

BiH

Maq

ed

on

i

Mali

i Z

i

Serb

i

Koso

vë*

Kapitulli1: Lëvizja e lirë e mallrave

Kapitulli 5: Prokurimi publik

Kapitulli 6: Ligji i kompanive

Kapitulli 8: Politika e konkurrencës

Kapitulli 9: Shërbimet financiare Kapitulli 11: Bujqësia dhe zhvillimi rural

Kapitulli 15: Energjia Kapitulli 16: Tatimet

Kapitulli 17: Politika ekonomike dhe monetare Kapitulli 18: Statistikë

Kapitulli 20: Politika për ndërmarrjet dhe industrinë Kapitulli 28: Mbrojtja e konsumatorit Kapitulli 29: Bashkimi doganor

Kapitulli 30: Marrëdhëniet me jashtë

KAPITULLI VROLI I PARLAMENTIT NË REFORMËN RREGULLATORE DHE NË PROCESIN E

REFORMAVE EKONOMIKE

Tabela 5.1: Struktura e parlamenteve në vendet e Ballkanit Perëndimor

Njëdhomëshe Dydhomëshe

Shqipëria √ Bosnje Hercegovina

Bosnje Hercegovina – nivel shtetëror √

Federata e Bosnje Hercegovinës √

Republika Serbe √ Maqedonia √ Mali i Zi √ Serbia √ Kosova* √

Tabela 5.2: Mbikëqyrja parlamentare e aktivitetit të qeverisë

Sh

qip

ëri

Bos

nje

H

erce

govi

na

Maq

edon

i

Mal

i I Z

i

Ser

bi

Kos

ovë*

Mbikëqyrja e drejtpërdrejtë parlamentare e aktivitetit qeveritar

Pyetjet parlamentare dhe interpelancat √ √ √ √ √ √

Raportet vjetore të qeverisë në parlament √ √ √ √ √ √

Raportet tremujore të Ministrive në komisionet përkatëse √ √1

Ekzaminimi buxhetor dhe kontrolli financiar √ √ √ √ √ √

Mbikëqyrja parlamentare mbi agjencitë publike zbatuese

Organi Rregullator i Telekomunikacionit

Agjencia dorëzon raporte te komisionet parlamentare √ √ √ √ √ √

Parlamenti miraton raportet √ √ √ √ √

Parlamenti emëron drejtuesit √ √ √ √ √

Enti Rregullator i Energjisë

Agjencia dorëzon raporte te komisionet parlamentare √ √ √ √ √ √

Parlamenti miraton raportet √ √ √ √ √

Parlamenti emëron drejtuesit √ √ √ √ √ √

Tabela 5.3: Numri i komisioneve parlamentare në parlamentet e vendeve të Ballkanit Perëndimor

Numri i komisioneve

parlamentare Shqipëria 8 Bosnje Hercegovina:

Bosnje Hercegovina –nivel shtetëror1 16

Federata e Bosnje Herzegovinës2 27

Republika Serbe 22 Maqedonia 21 Mali i Zi 11 Serbia 19+13 Kosova* 164

Tabela 5.4: Komisionet parlamentare për Ekonomi dhe Financa në vendet e Ballkanit Perëndimor

Vendi Komisionet parlamentare për Ekonomi dhe Financa

Nr. i anëtarëve të komisioneve

Shqipëria Komisioni i Ekonomisë dhe Financës 23

Bosnje Hercegovina

Bosnje Hercegovina – nivel shtetëror

Komisioni i Financës dhe Buxhetit 9

Komisioni i Përbashkët për Reforma ekonomike dhe zhvillim

11

Federata e Bosnje Hercegovinës

Komisioni për politikat ekonomike dhe financiare 11

Republika Serbe Komisioni i Financës dhe Buxhetit Komisioni i Auditit 9+21

Maqedonia Komisioni i Financave dhe Buxhetit 14

Komisioni i Ekonomisë 12

Mali i Zi Komisioni i Ekonomisë, financës dhe buxhetit 12

Serbia

Komisioni i Financave, Buxhetit të Shtetit dhe Kontrollit të shpenzimeve publike

17

Komisioni i Ekonomisë, Zhvillimit Rural, Tregtisë, Turizmit dhe Energjisë

17

Kosova*

Komisioni i Buxhetit dhe Financave 11

Komisioni i Mbikëqyrjes së Financave Publike 9

Komisioni i Ekonomisë, Tregtisë, Industrisë, Energjisë, Transportit dhe Telekomunikacionit

11

Komisionet Parlamentare të Ekonomisë dhe Financave

Politikat Ekonomike

Buxheti shtetëror: shqyrtimi dhe kalimi

Buxheti shtetëror:

mbikëqyrja e zbatimit

Financat publike

Sistemi Financiar

dhe Bankar

Shqyrtimi i rregulloreve në

fushën e buxhetit dhe

financave

Shqyrtimi i rregulloreve në fushën e ekonomisë

Shqipëria:

Komisioni i Ekonomisë dhe Financave

√ √ √ √ √ √ √

Maqedonia:

Komisioni për Financim dhe Buxhet

√

√ √ √ √

Komisioni për Ekonominë

√ √

Mali i Zi:

Komisioni për ekonomi, buxhet dhe financë

√ √

√ √ √ √ √

 

Shqipëri

BH Maqedoni

Mal i Zi

Serbi Kosovë*

Departamenti kërkimor x x (në nivel shtetëror) x   x x

Numri i punonjësve 3 5 17  6 10 6

Numri i ekspertëve 3 1 4  2 7 4

Numri i ekspertëve që punojnë për departamentet/komisionet parlamentareDepartamenti/ Komisioni i Ekonomisë dhe Financës

Numri i punonjësve 4

3 (shteti BiH)

4  4  13* 1010 (FBiH) 

3 (RS)

Numri i ekspertëve  4

3 (shteti BiH)

 2  1  4* 86 (FBiH) 

1 (+2)3 (RS)

Departamenti / Komisioni i ligjeve

Numri i punonjësve  5

3 (shteti BiH)

11   6 4 35 (FBiH) 

1 (RS)

Numri i ekspertëve 5

3 (shteti BiH)

3   2 3  35 (FBH) 

1 (+2) (RS)

Departamenti i Integrimit në BE 

Numri i punonjësve  5

2 (shteti BiH)

 6  5  7 32 (FBiH) 

1 (RS)

Numri i ekspertëve  5

2 (shteti BiH)

8 (FBiH) 1 (+2) (RS)

 1  1  6 3

Tabela 5.8: Departamentet kërkimore parlamentare dhe ekspertët, në VBP  

Tabela 5.9: Pavarësia buxhetore e parlamenteve

Sh

qip

ëria

BiH

Maq

edon

ia

Mal

i i Z

i

Ser

bia

Kos

ova*

1. Pavarësia buxhetore e parlamentit

Buxheti i parlamentit si një segment i Buxhetit të Qeverisë

√ √

√

√

Pavarësi e pjesshme buxhetore - Këshilli i Buxhetit

√

Pavarësi e plotë buxhetore

√ 2. Burimet financiare në dispozicion për hartimin e ligjeve

Të mjaftueshme

Të kufizuara √ √ √ √ √ √

Tabela 5.10: Përdorimi i rregulloreve më të mira: mjetet e cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në procesin legjislativ në parlamentet e Ballkanit

Perëndimor

Tabela 5.10: Përdorimi i rregulloreve më të mira: mjetet e cilësisë rregullatore që lidhen me transparencën në

procesin legjislativ në parlamentet e Ballkanit Perëndimor

Shq

ipër

ia

Bos

nja

dhe

H

erce

govi

na

Maq

edon

ia

Mal

i i Z

i

Ser

bia

Kos

ova*

1. Seancat dëgjimore me grupet e interesit

1.1. A është seanca dëgjimore në parlament e detyrueshme gjatë shqyrtimit të ligjit në parlament?

Po Jo √ √ √ √ √ √

1.2. A mbahet seancë dëgjimore gjatë shqyrtimit të ligjeve në parlament?

Për të gjitha ligjet Për disa ligje √ √ √ √ √ √ 2. Planifikimi paraprak i aktiviteteve rregullatore

2.1. Plan i aktiviteteve legjislative

Plotësisht i zbatuar/plani në dispozicion të publikut √ √ √ √

Pjesërisht i zbatuar/plani jo në dispozicion të publikut √

Nuk ka √ 2.2 . Harmonizimi i planifikimit paraprak të aktiviteteve rregullatore midis qeverisë dhe parlamentit

√ √ √ √

3. Analizat e ndikimit rregullator (RIA)

RIA është futur zyrtarisht, si pjesë e shënimit shpjegues të projekt ligjit (në rregulloren e punës së parlamentit)

E iniciuar √ Nuk ka √ √

√ √ √

Shqipëria - Komisioni i Ekonomisë dhe Financës

1. Roli i komisionit në shqyrtimin, kalimin dhe mbikëqyrjen e zbatimit të buxhetit të shtetit - Raportet e Ministrisë së Financës - Roli aktiv i komisionit në procesin e vendim-marrjes për buxhetin

- Monitorimi i zbatimit të buxhetit të shtetit - Raporti i institucionit të auditit të shtetit

2. Forcimi i rolit të komisionit në hartimin e politikave ekonomike - Dokumentet mbi efektet e krizës dhe goditjet nga jashtë - Planet dhe strategjitë kombëtare të zhvillimit

3. Raportet e organeve/agjencive rregullatore të cilat raportojnë në këtë komision - Institucioni i Auditit të Shtetit - Agjencia e Konkurrencës

4. Bashkëpunimi i Komisionit të Ekonomisë dhe Financave me Komisionin e Integrimit Evropian në fushat e mëposhtme: - Progresi në proceset e integrimit në BE - Buxheti shtetëror: shqyrtimi, kalimi, dhe mbikëqyrja e zbatimit - Harmonizimi i legjislacionit me acquis e BE-së

Shqipëria - Komisioni i Ekonomisë dhe Financës

5. Llojet e analizave që duhet të përgatiten për përmirësimin e efikasitetin e Komisionit të Ekonomisë dhe Financave - Shqyrtimi, kalimi, dhe mbikëqyrja e zbatimit të buxhetit të shtetit - Analizat e politikës ekonomike - Analizat e politikës fiskale - Ndarja e përvojave dhe njohurive me komisionet përkatëse të rajonit, në fushat e

interesit të përbashkët

6. Bashkëpunimi me sektorin privat dhe me OJQ-të - Dhomat e tregtisë - Këshilli i investitorëve të huaj - SME-të - OJQ-të

7. Përmirësimi i funksionit të kontrollit parlamentar mbi ekzekutivin: - Raportet vjetore të qeverisë - Raportet e ministrive përkatëse të lidhura me punën e tyre - Pyetje dhe interpelanca

Shqipëria: Komisioni i Integrimit Evropian

1. Bashkëpunimi i komisionit të Integrimit Evropian me komisionet e tjera (Komisionin e Ekonomisë dhe Financave) në fushat e mëposhtme: - Integrimi evropian dhe ndikimi i tij në buxhetin e shtetit

2. Llojet e analizave që duhet të përgatiten për të përmirësuar efikasitetin e Komisionit të Integrimit Evropian - Progresi i arritur në procesin e integrimit evropian - Progresi në pranimin e acquis të BE-së - Ndarja e përvojave dhe njohurive me komisionet përkatëse të rajonit, në fushën

e procesit të integrimit evropian - Iniciativa të komisionit që lidhen me integrimin evropian

3. Bashkëpunimi me sektorin privat dhe me OJQ-të - Dhomat e tregtisë - Këshilli i investitorëve të huaj - OJQ-të

4. Përmirësimi i funksionit të kontrollit parlamentar mbi ekzekutivin: - Raportet e Ministrisë së integrimit evropian lidhur me punën e saj - Pyetje dhe interpelanca lidhur me procesin e integrimit evropian