Platelet Rich Fibrin - Chiang Mai Universityweb1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_402.pdf · Platelet-rich fibrin(PRF) is fibrinmatrix which contains large amount of

เพลทเลทรชไฟบรนPlatelet Rich Fibrinธญญารตน แพเพมสน1, โชคนภา ตรชยมงคล1, พงศกร วารนทร2, วรตม ตรบรษ3, ปฐว คงขนเทยน3

1นกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต แขนงวชาทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม2ฝายทนตสาธารณสข โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชสวางแดนดน

3ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมTanyarat Paepoemsin1, Choknapa Tirachaimaongkol1, Pongsakorn Warin2, Waruth Threeburuth3, Pathawee Khongkhunthien2

1Master degree student in Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University2Dental Public Health Division, Sawang Daendin Crown Prince Hospital Sakon Nakhon

3Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

ชม. ทนตสาร 2559; 37(1) : 83-92CM Dent J 2016; 37(1) : 83-92

บทคดยอ เพลทเลทรชไฟบรน เปนรางแหของเสนใยไฟบรนท

ประกอบดวยเกลดเลอด โกรทแฟคเตอร ไซโตไคน และ

เซลลทชวยในดานการหายของแผล ในปจจบนมการน�า

เพลทเลทรชไฟบรนมาใช ในทางการแพทยและทางทนต-

กรรมอยางแพรหลาย เชน งานศลยกรรมปรทนต การ

คงสภาพสนกระดกหลงถอนฟน งานศลยกรรมรากเทยม

งานรกษารากฟน การทบทวนวรรณกรรมนมวตถประสงค

เพออธบายขนตอนการเตรยมเพลทเลทรชไฟบรน บทบาท

ของเพลทเลทรชไฟบรนตอขบวนการหายของเนอเยอ และ

การน�าเพลทเลทรชไฟบรนไปใชในทางคลนก

ค�ำส�ำคญ: เพลทเลทรชไฟบรน การสรางเนอเยอทดแทน

เนอเยอเดม การหายของแผล ทนตกรรมรากเทยม โกรท

แฟคเตอร วศวกรรมเนอเยอ

Abstract Platelet-richfibrin (PRF) isfibrinmatrixwhichcontainslargeamountofplatelet,growthfactors,cytokinesandcells that regulateand mediatewoundhealingprocess.PRFhasbeenwidelyusedinmedicalanddentalsurgery,forexample;periodontalsurgery,ridgepreservation,surgicalimplantationandendodonticsurgery.ThepurposesofthisreviewarticlearetodescribethePRFpreparationprocedure,roleofPRFinwoundhealingandclinicalimplication.

Keywords:Platelet-richfibrin,Tissueregeneration, Healing,DentalImplantology,Growthfactors,Tissueengineering

Corresponding Author:

ปฐว คงขนเทยนรองศาสตราจารย ดร.ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Pathawee KhongkhunthienAssociate Professor., Dr. Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai UniversityE-mail: [email protected]

บทความปรทศนReview Article

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 201684

บทน�า ในอดตทผานมามการน�าเกลดเลอดเขมขน (Platelet concentrates) มาใช ในงานศลยกรรมอยางแพรหลาย ยก

ตวอยางเชนในป ค.ศ. 1975 มการน�าเกลดเลอดเขมขนมาใช

รกษาและปองกนการเกดเลอดออกผดปกตในผปวยทมภาวะ

เกลดเลอดต�ารนแรง (severethrombocytopenia) ผปวย

โรคมะเรงเมดเลอดขาว (leukaemia) และใชในกรณทผปวย

มการเสยเลอดมากระหวางการผาตด เกลดเลอดเขมขนทใช

ในการถายเลอดใหแกผปวยนเรยกวา เพลทเลทรชพลาสมา

(platelet-richplasma,PRP)(1,2)

ในป 1997(3) มการใชเกลดเลอดเขมขนมาปดบาดแผล

เพอชวยเรงการหายของแผล และในชวงเวลาตอมาไดมการ

พฒนาวธการเตรยมเกรดเลอดเขมขนขนหลายวธตามลกษณะ

ของเครองปน(centrifuge) ความแรงของการปน และเวลา

ในการปน(4-7) โดยเรยกผลตภณฑทเกดขนนวา เพลทเลทรช

พลาสมา ซงเปนชอเดยวกบเกลดเลอดเขมขนทใชในการถาย

เลอดดงทกลาวมาขางตน(5)

วธการเตรยมเพลทเลทรชพลาสมาท�าไดโดยการเกบ

เลอดจากผปวย ซงการเกบเลอดนนจะมการใสสารตานการ

แขงตวของเลอด (anticoagulant) เขาไปดวย จากนนน�า

ไปปนดวยเครองปน โดยการปนครงท 1 เลอดจะเกดการ

แยกตวออกเปน 3 ชน ไดแก ชนเพลทเลทพวรพลาสมา

(Platelet-poorplasma,PPP) ซงอยชนบนสด ชนบพฟ-

โคท (buffy coat) อยในสวนกลางของหลอด และชนเมด

เลอดแดง (red blood cells,RBCs) ซงจะอยชนลางสด

ของหลอด ขนตอนตอมามการเตรยมทแตกตางกน ซงท�าให

ไดเพลทเลทรชพลาสมาชนดทแตกตางกน แตโดยรวมแลว

เปนการแยกชนเมดเลอดแดงออก และน�าสวนชนเพลทเลท-

พวรพลาสมา และชนบพฟโคทลงในอกหลอด และน�าหลอด

ดงกลาวไปปนอกครง การปนครงทสองนจะแยกเกบเฉพาะ

ชนบฟฟโคทซงจะอยดานลางสดของหลอด การน�าเพลทเลท-

รชพลาสมาไปใช ในบรเวณแผลผาตด ตองมการเตมสาร-

ทรอมบน (thrombin) และ/หรอแคลเซยมคลอไรด (calcium chloride) เพอกระตนการท�างานของเกลดเลอด และการกอ

ตวของไฟบรน(8)

อยางไรกตาม จากการศกษาการใชเพลทเลทรชพลาสมา

ทงในหองปฏบตการ และการศกษาทางคลนก พบวาวธการ

เตรยมคอนขางยงยาก ใชเวลานาน และการเตรยมเพลท-

เลทรชพลาสมาในการศกษาเหลานกไมสามารถบอกไดชดวา

ผลตภณฑทไดมสวนประกอบอยางไร เนองจากรายละเอยดใน

ขนตอนการเตรยมแตกตางกน ยกตวอยางเชนแรงในการปน

เหวยงเลอดมตงแต 160 กรม ถง 3000 กรม และเวลาทใชใน

การปนมตงแต 3 นาท ไปจนถง 20 นาท(8-14) และเพลทเลท-

รชพลาสมาบางชนดไมมเมดเลอดขาวเปนสวนประกอบ รวม

ถงเพลทเลทรชพลาสมามโครงรางไฟบรนทไมแขงแรง โดยจะ

สลายตวอยางรวดเรวเมอน�าไปใชในแผลผาตด(8) ท�าใหเพลท-

เลทรชพลาสมา ไมไดรบความนยม

Arenaz-Bua และคณะ(15) ไดท�าการศกษาเปรยบเทยบ

การใชเพลทเลทรชพลาสมารวมกบชววสดตางๆ ตอการสง

เสรมการเกดใหมของกระดกภายหลงการถอนฟนกรามคด

ลางซทสาม ผลจากการศกษานสรปวา เพลทเลทรชพลาสมา

ไมไดชวยเรงใหเกดการสรางกระดกใหม เปนเพยงตวชวย

จดการกบชววสดในการน�าไปใสในแผลถอนฟน รวมถงการ

ศกษาของ Dori และคณะ(16) สรปวาการใชเพลทเลทรช-

พลาสมารวมกบวสดปลกถาย ไมไดชวยใหผลการรกษาความ

วการใตสนกระดก (intrabonydefects) ดขนเมอเทยบกบ

การใชวสดปลกถายเพยงอยางเดยว

ตอมาในป 2001 นกวทยาศาสตรชาวฝรงเศสไดม

การน�าเสนอการใชเกลดเลอดเขมขนรปแบบใหม(17) เรยก

วา “Choukroun’sPRF” เพลทเลทรชไฟบรนน เปนเกลด

เลอดเขมขนรนทสอง (secondgenerationplateletcon-centrate)(18) มขนตอนในการเตรยมทงาย ระยะเวลาใน

การเตรยมนอยกวา 20 นาท คาใชจายต�า และผลตภณฑท

ไดมความแขงแรงของไฟบรนสง(8) บทความนมวตถประสงค

เพออธบายขนตอนการเตรยม คณสมบตตางๆ และการน�ามา

ใชทางคลนกของเพลทเลทรชไฟบรน

วธการเตรยมเพลทเลทรชไฟบรน การเตรยมเพลทเลทรชไฟบรน อปกรณทใชไดแก เครอง

ปน (ภาพท 1) อปกรณเจาะเลอด และหลอดเกบเลอด (ภาพท

2) ท�าการเจาะเลอดผปวยเกบในหลอดเกบเลอดโดยไมตองใส

สารตานการแขงตวของเลอด จากนนน�าไปเขาเครองปนเหวยง

ทความเรว 3,000 รอบตอนาท เปนเวลา 10 นาท ขณะทท�าการ

ปนเหวยง จะเกดกระบวนการแขงตวของเลอดท�าใหไดผลผลต

สดทายเปนเสนใยไฟบรน (fibrin) เมอเสรจสนกระบวนการ

เลอดจะแบงตวออกเปน 3 ชน จากชนบนลงลาง ไดแก เพลท


เลทพวพลาสมา กอนไฟบรน (fibrin clot) และชนของ

เซลลเมดเลอดแดง (ภาพท 3) จากนนน�าสวนของกอนไฟ-

บรน ซงประกอบไปดวยเกลดเลอด (platelet) เมดเลอดขาว

(leukocyte) โกรทแฟคเตอร (growthfactor) และเอกซ-

ตราเซลลลารเมทรกซ (extracellularmatrix) ตางๆ เชน

ไฟโบรเนคตน (fibronectin) ไปกดภายในกลองซงมตะแกรง

รปท 1 เครองปนหมน พซ-02 (Process, Nice, France) ดดแปลงจาก Michael และคณะ 2009

Figure 1 Centrifuge machine PC-02 (Process, Nice, France). Modified from Michael et al, 2009

รปท 2 อปกรณการเกบเลอด ไดแก เขมรปผเสอขนาด

เกจ 24 และหลอดเกบเลอดขนาด 9 มลลลตร

ดดแปลงจาก Michael และคณะ 2009

Figure 2 Blood collection kit: 24 gauge butterfly needle and 9 ml blood collection tubes. Modified from Michael et al, 2009

รปท 3 เลอดในหลอดเกบเลอดหลงจากผานกระบวนการ

ปนหมนจะแบงออกเปนสามชน (1) เพลทเลทพวร

พลาสมา (2) กอนไฟบรน (3) เซลลเมดเลอดแดง

ดดแปลงจาก Balaram และคณะ 2013

Figure 3 Blood in collection tube after centrifugation divided into three fractions (1) platelet poor plasma (2) fibrin clot (3) red blood cell. Modified from Balaram et al, 2013

รปท 4 กลอง PRF® ดดแปลงจาก Michael และคณะ

2009

Figure 4 PRF box®. Modified from Michael et al, 2009

และฝากดเพอรดน�าออก (ภาพท 4) ท�าใหไดเปนแผนของไฟ-

บรน (ภาพท 5)(19) สวนของน�าทรดออกมาน สามารถน�าไป

ใชในการเกบเนอเยอปลกถายในตนเอง (autologousgraft) หรอใชใหความชมชนแกวสดทใชเปนเนอเยอปลกถาย (graftmaterial) ได(20)

ปจจยส�าคญทท�าใหไดแผนเพลทเลทรชไฟบรนทด คอ

ระยะเวลาตงแตการเกบเลอดจนน�ามาเขากระบวนการหมน

เหวยง ซงหากเวลานานเกนไป เลอดจะเขาสกระบวนการแขง


ตวเกดเปนลมเลอดเลกๆ กระจดกระจายท�าใหไดความขนท

ไมสม�าเสมอ(19)

ปจจยเรองเครองปนกมผลตอคณภาพของแผนเพลท-

เลทรชไฟบรนเชนกน จากการศกษาของ Pinto และคณะใน

ป 2014 พบวาคณลกษณะเฉพาะของเครองปนแตละยหอเชน

ลกษณะการสน จะสงผลกระทบตอเซลลและโครงสรางทพบ

ในเพลทเลทรชไฟบรน และสงผลตอขนาดของแผนเพลทเลท-

รชไฟบรนดวย โดย Pinto และคณะไดศกษาเครองปน 4 ยหอ

โดยเปรยบเทยบ แผนเพลทเลทรชไฟบรนทปนได ทงเรอง

ขนาด สวนประกอบและโครงสรางของเซลลในแผนเพลท-

เลทรชไฟบรนของดวยกลองจลทรรศนและกลองจลทรรศน

อเลกตรอน พบวาเครอง Intra-Spin(Intra-LockInterna-tional,Boca-Raton,FL,USA) สามารถปนเพลทเลทรช-

ไฟบรนไดมคณภาพดทสดทงในแงของปรมาณและโครงสราง

เซลล แตการศกษานยงขาดความนาเชอถอเพราะน�าเครองปน

ทไมไดรบการรบรองมาตรฐานทง 3 ยหอมาใชเปรยบเทยบ

กบ Intra-Spin ทไดรบการรบรองมาตรฐาน FDA และ

เครองหมาย CE ซงควรจะมการศกษาแบบสมในยหออนๆ

ทไดมาตรฐานเพมเตมตอไป(21)

บทบาทของเพลทเลทรชไฟบรนตอขบวนการหายของเนอเยอ เพลทเลทรชไฟบรนเปนรางแหของเสนใยไฟบรน ซงจะ

มการกกเกบโกรทแฟคเตอร และไซโทไคน ไดแก เพลทเลท-

ดไรฟโกรทแฟคเตอรแอลฟาและเบตา (Platelet-derivedgrowth factor α, β, PDGF- α, β), ทรานสฟอรมมง

โกรทแฟคเตอรวน (Transforming growth factor-1,TGF-1),วาสคลาเอนโดทเลยลโกรทแฟคเตอร (Vascularendothelialgrowthfactor,VEGF) โกรทแฟคเตอรและ

ไซโทไคนทหลงออกมาลวนมสวนเกยวของกบกระบวนการ

เพมจ�านวนของเซลล (cell proliferation) กระบวนการ

ปรบรปของเซลล (cellremodeling) และกระบวนการสราง

เสนเลอด (angiogenesis) เพลทเลทรชไฟบรนจะท�าหนาท

เสมอนเปนแผนเยอทยอยสลายได (resorbablemembrane)ปลดปลอยโกรทแฟคเตอรและไซโทไคนออกมาชาๆ(18) โดยใช

เวลาในการสลายตว 7-11 วน เนองจากเพลทเลทรชไฟบรน

มคณสมบตในการตานการเสอมสลายจากโปรทโอไลตก

เอนไซม (proteolyticenzyme)(22) มรายงานวาโกรทแฟคเตอรทหลงออกมาจากเพลท-

เลทรชไฟบรนสามารถกระตนใหเกดการเพมจ�านวนและการ

เปลยนสภาพ (differentiation) ของเซลลสรางกระดก

(Osteoblast) ในหนได(23) นอกจากนเพลทเลทรชไฟบรน

ยงชวยเพมการยดตดของเซลลสรางกระดก (osteoblastattachment) และเพมการสรางโปรตนทเกยวของกบการ

สรางคอลลาเจนในขบวนการสรางกระดก(24)

เพลทเลทรชไฟบรนสามารถกระตนการสรางกระดกผาน

การท�างานของอลคาไลน ฟอสฟาเตส (Alkalinephospha-tase:ALP)(25) เพมการแสดงออกของฟอสโฟรเลทเอกตรา

เซลลลลารซกแนลเรกเลทโปรตนไคเนส (phosphorylatedextracellularsignal-regulatedproteinkinase:p-ERK)และออสทโอโปรทกรน (osteoprotegerin:OPG)(26) ซงม

หลกฐานสนบสนนวาเซลลสรางกระดกทเพาะเลยงในอาหาร

เพาะเชอทเตรยมจากเพลทเลทรชไฟบรนสามารถเกดการ

แสดงออก (expression) ของออสทโอพอนทน (osteo-pontin) และออสทโอแคลซน (osteocalcin) ได ซงโปรตน

เหลานแสดงใหเหนถงภาวะทมการสรางกระดก(27) นอกจาก

นยงมการศกษาทไดเปรยบเทยบถงคณสมบตการเปนโครง

ราง (Scaffolds) ในการเจรญเตบโตของเซลลเยอหมกระดก

รปท 5 แผนเพลทเลทรชไฟบรน ทมา Michael และคณะ

2009

Figure 5 Platelet rich fibrin membrane. Modified from Michael et al, 2009


มนษย (humanperiostealcell) ระหวางเพลทเลทรชไฟ-

บรน และ แผนเนอเยอคอลลาเจน (collagenmembrane) ยหอไบโอไกด (Bio-Gide®) นอกรางกาย (invitro) โดย

น�าเซลลเยอหมกระดกมนษยไปเลยงในจานเพาะเชอทใชแผน

เยอเพลทเลทรชไฟบรน และเนอเยอคอลลาเจนเปนโครง

ราง แลวน�าไปตรวจสอบการเจรญเตบโตของเซลลเยอหม

กระดกมนษยแลวเปรยบเทยบกน พบวาเพลทเลทรชไฟ-

บรนมคณสมบตเปนโครงรางส�าหรบการเพมจ�านวนของเซลล

เยอหมกระดกของมนษยไดดกวาการใชแผนเนอเยอคอลลา-

เจนยหอไบโอไกด(28) ซงคณสมบตนจะมขอดคอสามารถน�า

แผนเพลทเลทรชไฟบรนมาปดบรเวณทปลกกระดกการใชแผน

เนอเยอคอลลาเจน ซงนอกจากจะชวยเรงการสรางเซลลเยอ

หมกระดกแลวยงชวยลดคาใชจายใหกบผปวยไดเปนอยางด

นอกจากนแลวยงมรายงานวาเพลทเลทรชไฟบรนสามารถ

กระตนใหเกดการเพมจ�านวนเซลลและการแปรสภาพของ

เซลลในโพรงประสาทฟน โดยท�าใหเกดการเพมขนของออส-

ทโอโปรทกรนและแอลคาไลนฟอสฟาเตส น�าไปสการศกษา

เพอน�าเพลทเลทรชไฟบรนไปใชกระตนการสรางเนอฟนซอม

เสรม (reparativedentin)(29) จากการศกษาผลของเพลทเลทรชไฟบรนตอการหายของ

แผลถอนฟน พบวาเพลทเลทรชไฟบรนมผลดตอการหายของ

ทงเนอเยอแขงและเนอเยอออนในชวงแรกของขบวนการหาย

ของบาดแผล โดยเพลทเลทรชไฟบรนท�าใหเกดการหายของ

ของเนอเยอออนเรวขนภายในสองสปดาห นอกจากนแลวยง

พบวาเพลทเลทรชไฟบรนยงชวยรกษาระดบความกวางและ

ความสงของกระดกบรเวณทถอนฟนไปในระยะ 12 เดอน(30)

Simonpieri และคณะ(31) ไดรายงานการใชเพลทเลท-

รชไฟบรน รวมกบการปลกถายกระดกชนดเอกพนธ (Al-lograft) พบวามขอด 4 ประการดวยกน ประการแรกคอ

การมกอนไฟบรน ท�าใหความแขงแรงของแผนเยอไฟบรน (fibrinmembrane) แขงแรงขน โดยการใชเพลทเลทรช-

ไฟบรนผสมไปกบกระดกทจะท�าการปลก เพลทเลทรชไฟ-

บรนจะเปนเสมอนตวเชอมทางชววทยา (biological con-nectors) ระหวางกระดกดวยกนเอง ประการทสอง การ

เกดโครงขายของไฟบรนมสวนชวยในขบวนการเคลอนยาย

ของเซลล (cellularmigration) เขามาสบรเวณทมลม

เลอด โดยเฉพาะอยางยงเซลลในกลมมเซนไคมมล สเตม-

เซลล (mesenchymal stemcells) และ เอนโดทเลยล-

เซลล (endothelial cells) ซงมสวนส�าคญในขบวนการ

สรางเสนเลอดใหม (neo-angiogenesis) และมสวนชวย

ในการมชวตอยของเนอเยอปลกถายทปลกเขาไป(32) ประการ

ทสาม การมไซโทไคนทปลดปลอยออกมาจากเกลดเลอด

ซงไดแก เพลทเลทดไรฟโกรทแฟคเตอร ทรานสฟอรมมง

โกรทแฟคเตอรเบตา-วน และ อนซลนไลคโกรทแฟคเตอร

(insulin-likegrowthfactors) ทปลดปลอยออกมาอยาง

ชาๆ ในขณะทโครงขายไฟบรนเสอมสลาย ชวยใหมสภาวะ

ทเหมาะสมในการหายของบาดแผลเรวขน(33) ประการ

สดทาย เกยวของกบการมเซลลเมดเลอดขาว ซงเซลลกลม

นมผลดตอระบบภมคมกนในแงของการมกลไกควบคมตนเอง

(self-regulation) และการปองกนการตดเชอทจะเกดขน

กบเนอเยอปลกถาย(33)

การน�าไปใชทางคลนก เพลทเลทรชไฟบรนมบทบาทส�าคญตอกระบวนการหาย

ของแผล ปจจบนมการน�ามาใช ในการท�าศลยกรรมตางๆ

มากมายรวมถงการท�าศลยกรรมในชองปากดวย เชนการปลก

กระดกรวมกบการปดดวยแผนเพลทเลทรชไฟบรน Tofflerและคณะ(20) พบวาการใชเพลทเลทรชไฟบรนปดบรเวณท

ท�าการปลกถายกระดกชนดเอกพนธ จะชวยใหแผลหายเรว

ขน กระดกมความสมบรณเรวขน สอดคลองกบการศกษาของ

Choukroun และคณะ(17) ใชเพลทเลทรชไฟบรน ใสในเบาฟน

หลงถอนฟน พบวาการหายของแผลเรวขนมาก และหากใชใน

บรเวณทตองการความสวยงาม พบวาในรายทมการใชเพลท

เลทรชไฟบรนเหงอกในบรเวณนนจะมความหนามากกวาใน

ผปวยในรายทไมได ใส Ehrenfest และคณะ(8) Jankovic และคณะ(34) ไดท�าการศกษาทางคลนกเปรยบเทยบผลของ

การใชเยอเพลทเลทรชไฟบรน เพอรกษาผปวยทมเหงอกรน

พบวา ผลทได ไมแตกตางจากการท�าการปลกเนอเยอยดตอ

(Connective tissue graft) แตการใชเยอเพลทเลทรช-

ไฟบรนจะมขอไดเปรยบคอลดความเจบปวดจากการตดชน

เนอบรเวณเพดานแขงเพอมาใช ในกระบวนการปลกถาย

เนอเยอยดตอ

การใชเพลทเลทรชไฟบรนในงานศลยกรรมฝงรากเทยม

DelCorso และคณะ(35) ไดรายงานการรกษาผปวยโดยใช

เพลทเลทรชไฟบรน รวมกบการฝงรากเทยมทนทหลงถอนฟน

ในฟนหนาบน โดยใชเพลทเลทรชไฟบรน ผสมกบผงกระดก


เทยมใสลงไปในชองวางดานหนาตอรากเทยมหลงจากฝงราก

เทยมลงไปแลว จากนนใชเยอเพลทเลทรชไฟบรน ปดดานบน

ของเบาฟน ใสครอบฟนชวคราวทนท เมอครบ 3 เดอน จง

เปลยนเปนครอบฟนถาวร และตดตามผลการรกษาเปนเวลา

2 ป พบวาเหงอกโดยรอบแขงแรงและหนาด ระดบขอบเหงอก

เทากบฟนขางเคยง ไมมเหงอกรน และยงคงสภาพเหงอก

สามเหลยมระหวางฟน (interdental papilla) ทสวยงาม

Simonpieri และคณะ(31) ไดรายงานผลการใชเยอเพลทเลทรช

ไฟบรนรวมกบเนอเยอปลกถายเอกพนธทถกท�าใหแหงโดย

การแชแขง (Freeze-driedboneallograft:FDBA)และ

สารละลายเมโทรนดาโซล (Metronidazole) 0.5% ใน

กระบวนการปลกกระดก และฝงรากเทยม รวมทงสน 184

ราก ในผปวย 20 คน ตดตามผลการรกษาเปนเวลา 1-5 ป

พบวารากเทยมและกระดกทปลกถายไปนนยดตดกบกระดก

เดมของผปวยดทกรากในผปวยทกราย คณะผวจยไดสรป

วา เยอเพลทเลทรชไฟบรนสามารถปกปองบรเวณทฝงราก

เทยมได สงเสรมใหเกดการหายของเนอเยอออน นอกจาก

นการผสมเพลทเลทรชไฟบรนกบเนอเยอกระดกทน�ามาปลก

ถายนน เพลทเลทรชไฟบรนจะท�าหนาทเปนตวประสานชวย

ใหเกดการสรางเสนเลอดใหม ดกจบเซลลตนก�าเนด และสง

สญญาณเรยกเซลลทเกยวของกบการสรางกระดกเขามาใน

บรเวณทท�าการปลกถายไดอกดวย

นอกจากนยงมการใช เพลทเลทรชไฟบรน ในงานเสรม

กระดกยกพนโพรงอากาศขากรรไกรบน (Maxillarysinuslift) Choukroun และคณะ(33) ไดท�าการศกษาเปรยบเทยบ

ประสทธภาพของการใชเพลทเลทรชไฟบรนรวมกบ FDBA

ในการท�าศลยกรรมเสรมกระดกพนโพรงอากาศทงหมด 9

โพรงอากาศในผปวย 9 ราย โดยในผปวย 3 ราย (กลม

ควบคม) ท�าการยกพนโพรงอากาศรวมกบการใช FDBA

เพยงอยางเดยว สวนอก 6 ราย (กลมทดลอง) ใช FDBA

รวมกบเพลทเลทรชไฟบรน จากนนท�าการตรวจทางจลกาย

วภาคหลงการท�าศลยกรรมเสรมกระดกพนโพรงอากาศ 8

เดอนในกลมควบคม และ 4 เดอนในกลมทดลอง พบวาทง

2 กลม มการสรางกระดกขนใหมในปรมาณใกลเคยงกน จง

สรปวาการใชเพลทเลทรชไฟบรนรวมกบ FDBA ชวยรนระยะ

เวลาในการหายของกระดกหลงการท�าศลยกรรมเสรมกระดก

พนโพรงอากาศไดถง 4 เดอน เมอเทยบกบการใช FDBAเพยงอยางเดยว สอดคลองกบรายงานผปวยของ Mazor และ

คณะ(36) ซงไดท�าการศลยกรรมเสรมกระดกพนโพรงอากาศขา

กรรไกรบนรวมกบการฝงรากฟนเทยมจ�านวน 41 ราก ใน 25

โพรงอากาศ จากคนไข 20 รายความสงของสนกระดกเรมตน

1.5 ถง 6 มลลเมตร โดยใชเพลทเลทรชไฟบรนเปนชววสด

ทใสในโพรงอากาศ หลงจากท�าศลยกรรม 6 เดอน ท�าการ

ประเมนดวยภาพถายรงสพาโนรามกและภาพถายรงสสามมต

และท�าการตดชนกระดกมาตรวจทางจลกายวภาคในผปวย 9

ราย พบวารากเทยมทง 41 รากยดตดกบกระดก ในภาพถาย

รงสพบกระดกมาเตมเตมชองวางรอบๆรากเทยม ความสง

ของกระดกทเพมขนอยระหวาง 7 ถง 13 มลลเมตร การ

ตรวจทางจลภายวภาคพบวากระดกรอบรากเทยมทเกดขน

มการเรยงตวทดและมเนอเยอกระดกทมชวต (vital bone)มากกวารอยละ 30 สรปไดวาเพลทเลทรชไฟบรน เปนชววสด

ทท�าไดงาย ราคาถก และเปนทางเลอกหนงทจะน�ามาใช ใน

การท�าศลยกรรมเสรมกระดกพนโพรงอากาศขากรรไกรบน

มการน�าเพลทเลทรชไฟบรนมาใช ในงานรกษารากฟน

Shivashankar และคณะ(37) รายงานการรกษาผปวยเดกชาย

1 ราย ใชเพลทเลทรชไฟบรนรวมในงานฟนฟโพรงประสาท

ฟน (revitalization) ในฟนตดหนาบนทมปลายรากเปด 1 ป

หลงการรกษา ฟนมการตอบสนองตอการทดสอบความมชวต

ของฟน จากภาพถายรงส ฟนมการสรางรากยาวเพมขน เกด

การสรางเนอฟนปดปลายรากฟน รอยโรคปลายรากเลกลง

และยงมการใชเพลทเลทรชไฟบรนรวมกบการตดเนอเยอใน

สวนตวฟน (Pulpotomy)Hiremath และคณะ(38) รายงาน

การรกษาผปวยหญง 1 ราย ใชเพลทเลทรชไฟบรนในงานตด

เนอเยอในสวนตวฟนในฟนกรามแท 1 ซ ตดตามการรกษาท

6, 12, 18, 22 เดอน พบฟนตอบสนองตอการทดสอบความ

มชวตของฟน จากภาพถายรงสมความกวางของชองเอนยด

ปรทนตปกต สอดคลองกบการศกษาของ Keswani และ

คณะ(39) ท�าการศกษาแบบสมและมกลมควบคม (randomized controlled trial) เปรยบเทยบการรกษาการตดเนอเยอใน

สวนตวฟนในฟนทปลายรากเปดระหวางการรกษาแบบเดมท

ใช MTA(MineralTrioxideAggregate) กบการรกษาแบบ

ใหมโดยใชเพลทเลทรชไฟบรน ท�าการศกษาในเดกจ�านวน 70

ราย ฟนกรามแท 70 ซ ประเมนผลการรกษาจากทางคลนก

และภาพถายรงสท 6, 12 และ 24 เดอน พบวาใหผลการรกษา

ไมตางกน แตการใชเพลทเลทรชไฟบรนมขอดคอ มตนทน

ต�ากวา MTA มาก


บทวจารณและสรป เพลทเลทรชไฟบรน เปนชววสดชนดเกลดเลอดเขมขนท

ไดจากการน�าเลอดของผปวยไปปนทรอบต�า มความปลอดภย

เพราะเปนสงทไดมาจากตวผปวยเองและไมมการเตมสารเคม

ใดๆ ลงไป การน�าไปใช ในทางคลนกแนะน�าให ใช ในกรณ

ทตองการกระตนใหเกดการหายของแผล น�ามาใช ในงาน

ศลยกรรม เชน ปดแผลถอนฟนหลายๆ ซขนาดใหญ งาน

ปรทนต เชน การผาตดปดรากฟน (root coverage) ปด

แผลทต�าแหนงใหสงปลกถาย (Donor site) ในการปลก

เหงอกเสร (Freegingivalgraft) งานฝงรากเทยม เชน น�า

มาปดแผลถอนฟนรวมกบการคงสภาพสนกระดกหลงถอน

ฟน (Ridgepreservation) ศลยกรรมผาตดยกโพรงอากาศ

หรองานฟนฟโพรงประสาทฟน แมวาในปจจบนจะมงานวจย

ทเกยวของกบ เพลทเลทรชไฟบรน ออกมามากมาย แตโดย

มากมกเปนการศกษาในสตวทดลองและรายงานผปวย ซงพบ

วาเพลทเลทรชไฟบรนมสวนชวยในการกระตนใหเกดการสราง

ทงเนอเยอออนและเนอเยอแขงในระยะเรมแรกได ชวยใหการ

หายของแผลเรวขน แตอยางไรกตามการศกษาวจยทางคลนก

ทเปนการศกษาแบบสมและมกลมควบคม มคอนขางนอย จง

ตองมการศกษาเพมเตมตอไป นอกจากนการน�าเพลทเลทรช

ไฟบรนมาใชในทางคลนกยงมขอจ�ากดอยหลายประการ เชน

จ�าเปนตองใชอปกรณพเศษทมราคาสงและตองใชเวลาใน

การเตรยม ทนตแพทยควรจะมทกษะในการเตรยมและการน�า

ไปใช และยงมขอถกเถยงเกยวกบประโยชนของเพลทเลทรช

ไฟบรนในการสรางกระดกใหมซงยงไมชดเจนวาเพลทเลทรช

ไฟบรนเรงใหเกดการสรางกระดกไดจรงหรอไม จ�าเปนตองม

การวจยในเชงลกระดบโมเลกลตอไป

เอกสารอางอง1. NaikB,KarunakarP,JayadevM,MarshalVR.

Role of Platelet richfibrin inwound healing:A critical review. J conservative dent: JCD.2013;16(4):284-293.

2. BrownCH, 3rd,WeisbergRJ,Natelson EA,AlfreyCP,Jr.Glanzmann’sthrombasthenia;as-sessmentoftheresponsetoplatelettransfusions.Transfusion.1975;15(2):124-131.

3. WhitmanDH,BerryRL,GreenDM.Plateletgel:anautologousalternativetofibringluewithap-plicationsinoralandmaxillofacialsurgery.J oral maxillofacsurg:officialjournaloftheAmericanAssociationofOralandMaxillofacialSurgeons.1997;55(11):1294-1299.

4. WeibrichG,KleisWK,HafnerG,HitzlerWE,WagnerW.Comparisonofplatelet, leukocyte,andgrowthfactorlevelsinpoint-of-careplate-let-enrichedplasma,preparedusingamodifiedCurasan kit,with preparations received froma local blood bank.Clin Oral Implants Res.2003;14(3):357-362.

5. LeitnerGC,GruberR,NeumullerJ,WagnerA,KloimsteinP,HockerP,etal.Plateletcontentandgrowthfactorreleaseinplatelet-richplasma:acomparisonoffourdifferentsystems.Vox san-guinis.2006;91(2):135-139.

6. AnituaE. Plasma rich in growth factors: pre-liminary results of use in the preparation offuturesitesforimplants.Int J Oral Maxillofac Implants.1999;14(4):529-535.

7. WeibrichG,KleisWK,BuchR,HitzlerWE,HafnerG.TheHarvestSmartPRePTMsystemversustheFriadent-Schutzeplatelet-richplasmakit.Clin Oral Implants Res. 2003;14(2):233-239.

8. DohanEhrenfestDM,RasmussonL,AlbrektssonT.Classificationofplatelet concentrates: frompureplatelet-richplasma(P-PRP)toleucocyte-andplatelet-richfibrin(L-PRF).Trends in bio-tech.2009;27(3):158-167.

9. ClausenC,HermundNU,DonatskyO,NielsenH,OstherK.Homologous activated plateletsstimulate differentiation and proliferation ofprimaryhumanbonecells.Cells,tissues,organs.2006;184(2):68-75.


10.UggeriJ,BellettiS,GuizzardiS,PoliT,Cantarelli S,ScandroglioR,etal.Dose-dependenteffectsofplateletgelreleasateonactivitiesofhumanos-teoblasts.J Periodont.2007;78(10):1985-1991.

11.KrasnaM,DomanovicD,TomsicA,SvajgerU,JerasM.Plateletgelstimulatesproliferationofhumandermalfibroblastsinvitro.Actaderma-tovenerologicaAlpina,Pannonica,etAdriatica.2007;16(3):105-110.

12.AnituaE,AndiaI,SanchezM,AzofraJ,delMarZalduendoM,delaFuenteM,etal.Autologouspreparationsrichingrowthfactorspromotepro-liferationandinduceVEGFandHGFproductionby human tendon cells in culture. Journal oforthopaedicresearch:Official Public Ortho Res Soc.2005;23(2):281-286.

13.CenniE,CiapettiG,PaganiS,PerutF,GiuntiA,BaldiniN.Effectsofactivatedplateletconcen-tratesonhumanprimaryculturesoffibroblastsand osteoblasts.J Periodont. 2005;76(3):323-328.

14.SlapnickaJ,FassmannA,StrasakL,AugustinP,VanekJ.Effectsofactivatedandnonactivatedplatelet-richplasmaonproliferationofhumanosteoblastsinvitro.Journaloforalandmaxillo-facialsurgery:Official J American Assoc Oral Maxillofac Surg.2008;66(2):297-301.

15.ArenasMD,RebolloP,MalekT,MoledousA,GilMT,Alvarez-UdeF, et al.A comparativestudyof2newphosphatebinders(sevelamerandlanthanumcarbonate)inroutineclinicalpractice.J Neph2010;23(6):683-692.

16.DoriF,NikolidakisD,HuszarT,ArweilerNB,GeraI,SculeanA.Effectofplatelet-richplasmaonthehealingofintrabonydefectstreatedwithanenamelmatrixproteinderivativeandanaturalbonemineral.J Clin Periodont.2008;35(1):44-50.

17.ChoukrounJ,DissA,SimonpieriA,GirardMO,SchoefflerC,DohanSL,etal.Platelet-richfibrin(PRF):asecond-generationplateletconcentrate.PartIV:clinicaleffectsontissuehealing.Oralsurgery,oralmedicine,oralpathology,oralra-diology,andendodontics.2006;101(3):e56-60.

18.DohanDM,Choukroun J,DissA,DohanSL,DohanAJ,Mouhyi J, et al.Platelet-richfibrin(PRF):asecond-generationplateletconcentrate.Part I: technological concepts and evolution.Oralsurgery,oralmedicine,oralpathology,oralradiology,andendodontics.2006;101(3):e37-44.

19.PreejaC,ArunS. Platelet-rich fibrin: Its roleinperiodontal regeneration.Saudi J Dent Res. 2014;5(2):117-122.

20.MichaelTofflerNT,DanHoltzclaw,MarcoDelCorso, DavidDohan Ehrenfest. IntroducingChoukroun’sPlateletRichFibrin (PRF) to theReconstructiveSurgeryMilieu.J Implant Ad-vanced Clin Dent.2009;1(6):21-32.

21.NelsonR.PintoAP,PaulaJimenex,MarcoDelCorso,Byung-SooKang,Hom-LayWang,MarcQuirynen,DavidM.DohanEhrenfest.Theim-pact of the centrifuge characteristics and cen-trifugationprotocolsonthecells,growthfactorsandfibrinarchitectureofaLeukocyte-andPlate-let-RichFibrin(L-PRF)clotandmembrane.Part2:macroscopic,photonicmicroscopyandScan-ningElectronMicroscopyanalysisof4kindsofL-PRF clots andmembranes. Periodontology,OralSurgery,Esthetic&ImplantDentistryOpen.2014;2(2):155-166.

22.LundquistR,DziegielMH,AgrenMS.Bioac-tivity and stability of endogenous fibrogenicfactorsinplatelet-richfibrin.Woundrepairandregeneration:officialpublicationoftheWoundHealingSociety[and]theEuropeanTissueRe-pairSociety.2008;16(3):356-363.


23.HeL,LinY,HuX,ZhangY,WuH.Acompara-tivestudyofplatelet-richfibrin(PRF)andplate-let-richplasma(PRP)ontheeffectofprolifera-tionanddifferentiationofratosteoblastsinvitro.Oralsurgery,oralmedicine,oralpathology,oralradiology, and endodontics. 2009;108(5):707-713.

24.WuCL,Lee SS,TsaiCH,LuKH,Zhao JH,ChangYC. Platelet-rich fibrin increases cellattachment, proliferation and collagen-relatedprotein expression of humanosteoblasts.Aus-tralian Dent J.2012;57(2):207-212.

25.DouglasTE,GasslingV,DeclercqHA,PurczN,PamulaE,HaugenHJ,etal.Enzymaticallyinducedmineralizationofplatelet-richfibrin.J Biomedl Materials ResPartA.2012;100(5):1335-1346.

26.Chang IC,TsaiCH,ChangYC. Platelet-richfibrinmodulatestheexpressionofextracellularsignal-regulatedproteinkinaseandosteoprote-gerininhumanosteoblasts.J Biomed Materials ResPartA.2010;95(1):327-332.

27.ClipetF,TricotS,AlnoN,MassotM,SolhiH, CathelineauG,etal.InvitroeffectsofChoukroun’s platelet-rich fibrin conditionedmedium on 3differentcelllinesimplicatedindentalimplan-tology.Implant Dent.2012;21(1):51-56.

28.GasslingV,DouglasT,WarnkePH,AcilY,Wilt-fangJ,BeckerST.Platelet-richfibrinmembranesasscaffoldsforperiostealtissueengineering.Clin Oral Implants Res.2010;21(5):543-549.

29.HuangFM,YangSF,ZhaoJH,ChangYC.Plate-let-richfibrinincreasesproliferationanddiffer-entiation of human dental pulp cells.J Endo. 2010;36(10):1628-1632.

30.SrisurangS,KantheeraB,NaritL, PrisanaP.Socket preservation using platelet-rich fibrinin conjunctionwith epithelializedpalatal freegraft inminipigs. Journal ofOral andMax-illofacial Surgery,Medicine, and Pathology.2014;26(2):108-117.

31.SimonpieriA,DelCorsoM,SammartinoG,Do-hanEhrenfestDM.TherelevanceofChoukroun’splatelet-rich fibrin andmetronidazole duringcomplexmaxillary rehabilitations using boneallograft.PartII:implantsurgery,prosthodontics,andsurvival.Implantdentistry.2009;18(3):220-229.

32.vanHinsberghVW,CollenA,KoolwijkP.Roleoffibrinmatrixinangiogenesis.AnnalsoftheNewYorkAcademyofSciences.2001;936:426-437.

33.ChoukrounJ,DissA,SimonpieriA,GirardMO,SchoefflerC,DohanSL,etal.Platelet-richfibrin(PRF):asecond-generationplateletconcentrate.PartV: histologic evaluations of PRF effectsonboneallograftmaturationinsinuslift.Oralsurgery,oralmedicine,oralpathology,oralra-diology,andendodontics.2006;101(3):299-303.

34.JankovicS,AleksicZ,KlokkevoldP,LekovicV,DimitrijevicB,KenneyEB,etal.Useofplate-let-richfibrinmembranefollowingtreatmentofgingival recession: a randomizedclinical trial.TheInternationaljournalofperiodontics&re-storativedentistry.2012;32(2):e41-50.

35.DelCorsoM,MazorZ,RutkowskiJL,DohanEhrenfestDM.Theuseofleukocyte-andplate-let-richfibrin during immediate postextractiveimplantationandloadingfortheestheticreplace-ment of a fracturedmaxillary central incisor. J Oral Implant.2012;38(2):181-187.


36.MazorZ,HorowitzRA,DelCorsoM,PrasadHS,RohrerMD,DohanEhrenfestDM.Sinusfloor augmentationwith simultaneous implantplacement usingChoukroun’s platelet-richfi-brin as the solegraftingmaterial: a radiologicandhistologicstudyat6months.J Periodont.2009;80(12):2056-2064.

37.ShivashankarVY,JohnsDA,VidyanathS,Ku-marMR.PlateletRichFibrinintherevitalizationof toothwith necrotic pulp and open apex. J Conservative Dent:JCD.2012;15(4):395-398.

38.HiremathH,SaikalyanS,KulkarniSS,HiremathV.Second-generationplateletconcentrate(PRF)as a pulpotomymedicament in a permanentmolarwithpulpitis:acasereport.Int Endod J.2012;45(1):105-112.

39.KeswaniD, PandeyRK,AnsariA,Gupta S.Comparative evaluation of platelet-rich fibrinandmineral trioxide aggregate as pulpotomyagentsinpermanentteethwithincompleterootdevelopment: a randomized controlled trial. J Endod.2014;40(5):599-605.

Documents

Platelet Rich Fibrin - Chiang Mai Universityweb1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_402.pdf · Platelet-rich fibrin(PRF) is fibrinmatrix which contains large amount of