Platform)...๕ ร ฐบาลได กำหนดย ทธศาสตร ชาต ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) เป นแนวทางในการพ

นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ เปนกรอบแนวทางการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ใหสอดคลองและบรณาการกน เพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ทสอดคลองกบทศทางของยทธศาสตรชาต แผนแมบท และนโยบายของรฐบาล โดยมวสยทศนเพอ “เตรยมคนไทยแหงศตวรรษท ๒๑ พฒนาเศรษฐกจทกระจายโอกาสอยางทวถง สงคมทมนคง และสงแวดลอมทยงยน โดยสรางความเขมแขงทางนวตกรรมระดบแนวหนาในสากล นำพาประเทศไปสประเทศทพฒนาแลว” การจดทำนโยบายและยทธศาสตรฉบบน คำนงถงบรบทของการปฏรปประเทศในปจจบน การจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนกระทรวงใหม และบรบทโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จงออกแบบใหผมสวนเกยวของสามารถมสวนรวมในการขบเคลอนการดำเนนงานในลกษณะแพลตฟอรม (Platform) ความรวมมอ ตามเปาประสงคของการพฒนาใน ๔ ดาน ไดแก ๑) การพฒนากำลงคนและสถาบนความร ๒) การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม ๓) การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน และ ๔) การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมลำ โดยดำเนนงานควบคไปกบการปฏรประบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ยทธศาสตรการดำเนนงานในแตละแพลตฟอรม ไดกำหนดเปาหมายและผลสมฤทธ ท สำคญ (Objectives and Key Results: OKR) และชดโปรแกรมภายใตแพลตฟอรม เพอเปนแนวทางในการออกแบบแผนดานการอดมศกษา และแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศตอไป

ทงน สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต และสำนกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ซงจดตงขนเมอวนท ๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ไดรวมกนจดทำ แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ขนเพอเปนแผนระยะกลาง โดยมยทธศาสตรหลกทสอดคลองกบ นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ เพ อใหทนการกบการจดสรรงบประมาณป ๒๕๖๓ – ๒๕๖๔ ตามแนวทางท กำหนดในพระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๒ มาตรา ๑๑ (๑) และ (๒) โดยจะมการปรบปรงนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนระยะ เพอใหสอดรบกบบรบทของการพฒนาประเทศ รวมทงปรบปรงใหมความสมบรณขน โดยเพมเตมการมองภาพอนาคต การวเคราะหสถานการณดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรมของประเทศและของโลก และสถานการณการพฒนาประเทศรายสาขา รวมทงการพฒนาเชงพนท

สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต และ สำนกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

สงหาคม ๒๕๖๒

๒

๓

บทสรปผบรหาร ......................................................................................................................................... ๑

๑. บทนำ ............................................................................................................................................... ๕

๑.๑ ทศทางและนโยบายการพฒนาประเทศ ....................................................................................... ๕

๑.๒ การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม .................................................. ๕

๑.๓ ทศทางเชงยทธศาสตรในการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ................... ๖

๒. นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม .......................... ๙ พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๗๐

๒.๑ วสยทศน เปาประสงค และตวชวดความสำเรจ ............................................................................ ๙

๒.๒ แพลตฟอรมการดำเนนงานเชงยทธศาสตร ................................................................................ ๑๑

แพลตฟอรมท ๑ การพฒนากำลงคนและสถาบนความร .............................................................. ๑๓

แพลตฟอรมท ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม ............................. ๒๙

แพลตฟอรมท ๓ การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน ...................... ๔๑

แพลตฟอรมท ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนท และลดความเหลอมลำ ..... ๕๓

การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ................................................. ๕๘

๒.๓ กลไกการขบเคลอน การตดตามและประเมนผล ........................................................................ ๖๓

๓ . *แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๕ ...................................... ๖๗

๓.๑ เปาหมาย ตวชวดความสำเรจ และโปรแกรมยอย ...................................................................... ๖๗

๓.๒ กลไกการขบเคลอนแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และการตดตามประเมนผล ........... ๘๐

ภาคผนวก ตวอยางโปรแกรมภายใตแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕................... ๘๑

หมายเหต *เพอใชสำหรบการตงกรอบวงเงนงบประมาณดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (ตามนยของมาตรา ๑๑ และ ๑๒ แหงพระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๒) ประจำปงบประมาณ ๒๕๖๓ ใหทนตามปฏทนงบประมาณ จงไดจดทำแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ขนกอน สำหรบแผนดานการอดมศกษาเพอผลตและพฒนากำลงคนของประเทศจะไดจดทำขนตอไป

๕

รฐบาลไดกำหนดยทธศาสตรชาต ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) เปนแนวทางในการพฒนาประเทศในระยะยาว เพอใหประเทศไทยบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศใหมเสถยรภาพอยางยงยน ตามแนวทางทกำหนดในยทธศาสตรชาตนน จำเปนอยางยงตองอาศยความรและความกาวหนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและนวตกรรม รวมถงการพฒนากำลงคนทเหมาะสม เพอเปนกลไกสำคญในการนำพาประเทศใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง ยทธศาสตรชาตไดระบวาระการพฒนาทเนนการปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศไปสเศรษฐกจทขบเคลอนด วยนวตกรรม (Innovation-driven Economy) รวมถงการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทเขาส สงคมสงวย ตลอดจนรองรบผลกระทบจากพลวตของกระบวนการโลกาภว ตน การยายข วอำนาจทางเศรษฐกจ และภมร ฐศาสตรใหม ตลอดจนผลกระทบจากการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศท คาดวาจะม ความรนแรงมากขน รวมถงการเปลยนแปลงอยางพลกผน (Disruption) จากการพฒนาอยางกาวกระโดดทางเทคโนโลยและนวตกรรม

รฐบาลไดจดใหมสภาปฏรปแหงชาต ขนเมอป ๒๕๕๗ และไดกำหนดใหมวาระการปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนหนงในวาระการปฏรปทสำคญ เพอปรบกระบวนทศน การดำเนนงานและทศทางการพฒนาดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ โดยในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ ไดม การจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อว.) ขน และตราพระราชบญญตเพอเปนกฎหมายพนฐานดานการพฒนาระบบ อววน. ใหมความทนสมยสอดคลองกบบรบทการพฒนาประเทศและบรบทโลก รวมทงเปนกฎหมายพนฐานดานการสงเสรมการใช อววน. เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ จำนวน ๑๐ ฉบบ ไดแก

๑. พระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๖๒ ๒. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๒ ๓. พระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๖๒ ๔. พระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ ๕. พระราชบญญตการสงเสรมวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๒

๖

๖. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๖๒ ๗. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๖๒ ๘. พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา (ฉบบท ๖) พ.ศ. ๒๕๖๒ ๙. พระราชบญญตการบรหารสวนงานภายในสถาบนอดมศกษา (ฉบบท ๖) พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑๐. พระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชน (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๖๒ ทงน พระราชบญญตสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๖๒ ไดกำหนดใหมการจดตงสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาตขน เพอทำหนาทกำหนดนโยบายและยทธศาสตร อววน. ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต แผนแมบท และแผนอน รวมทงนโยบายของรฐบาล ตลอดจนเสนอกรอบงบประมาณ อววน. ตอคณะรฐมนตร เพอใหค วามเหนชอบ รวมทงทำหนาทปลดลอคกฎหมาย กฎ และระเบยบเพอสรางระบบนเวศนวตกรรม ตลอดจนกำกบ เรงรด ตดตามและประเมนผลการดำเนนงานตามนโยบายและยทธศาสตรใหเกดผลสมฤทธ

คณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดกำหนดทศทางเชงยทธศาสตรในการพฒนาระบบ อววน. โดยคำนงถงความสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศระยะยาว รวมทงโจทยทาทายทสำคญของประเทศ อาท

๑. ยทธศาสตรชาตระยะ ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) ซงประกอบดวย ๑) ยทธศาสตร ดานความมนคง ๒) ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน ๓) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษย ๔) ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม ๕) ยทธศาสตร ดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม และ ๖) ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ

๒. แผนแม บทภายใต ย ทธศาสตร ชาต ๒๓ ฉบ บ ประกอบด วย ๑) ความม นคง ๒) การตางประเทศ ๓) การเกษตร ๔) อตสาหกรรมและบรการแหงอนาคต ๕) การทองเทยว ๖) พนทและเมอง นาอยอจฉรยะ ๗) โครงสรางพนฐาน ระบบโลจสตกสและดจทล ๘) ผประกอบการและวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมยคใหม ๙) เขตเศรษฐกจพเศษ ๑๐) การปรบเปลยนคานยม และวฒนธรรม ๑๑) ศกยภาพคนตลอดชวงชวต ๑๒) การพฒนาการเรยนร ๑๓) การเสรมสรางใหคนไทยมสขภาวะทด ๑๔) ศกยภาพการกฬา ๑๕) พลง ทางสงคม ๑๖) เศรษฐกจฐานราก ๑๗) ความเสมอภาคและหลกประกนทางสงคม ๑๘) การเตบโตอยางยงยน ๑๙) การบรหารจดการนำทงระบบ ๒๐) การบรการประชาชนและประสทธภาพภาครฐ ๒๑) การตอตานการทจรตและประพฤตมชอบ ๒๒) กฎหมายและกระบวนการยตธรรม และ ๒๓) การวจยและพฒนานวตกรรม

๓. ประเดนเรงดวน ๕ ปแรกของยทธศาสตรชาต ๑๕ ประเดน ประกอบดวย ๑) ตำบลมนคง มงคง ย งยน ๒) ปญหาความมนคงเรงดวน ๓) ทจรต คอรรปชน ๔) จดการมลพษทงระบบ ๕) การทำงาน

๗

ของภาครฐ ๖) สภาพแวดลอมของรฐ ๗) สงคมสงวย ๘) คนและการศกษา ๙) เศรษฐกจฐานราก ๑๐) ยกระดบบรการสาธารณสข ๑๑) กระจายศนยกลางความเจรญ ๑๒) เขตเศรษฐกจพเศษ ๑๓) ระบบโลจสตกส ๑๔) การทองเทยว และ ๑๕) พฒนาอตสาหกรรมทมศกยภาพ

๔. นโยบายอน ๆ ทสำคญของรฐบาล อาท การแกไขปญหาในการดำรงชวตของประชาชน การยกระดบศกยภาพของแรงงาน การใหความชวยเหลอเกษตรกรและพฒนานวตกรรม การวางรากฐานระบบเศรษฐกจของประเทศสอนาคต การเตรยมคนไทยสศตวรรษท ๒๑ การปรบปรงระบบสวสดการและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน มาตรการเศรษฐกจเพอรองรบความผนผวนของเศรษฐกจโลก การแกไขปญหาทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการทงฝายการเมองและฝายราชการประจำ การแกไขปญหายาเสพตดและสรางความสงบสขในพนทชายแดนภาคใต การพฒนาระบบการใหบรการประชาชน การจดเตรยมมาตรการรองรบภยแลงและอทกภย และการสนบสนนใหมการศกษา การรบฟงความเหนของประชาชน และการดำเนนการเพอแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

จากโจทยสำคญขางตน สามารถสรปประเดนการพฒนาทการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมจะมบทบาทสำคญเพอสนบสนนใหโจทยทาทายสำคญของประเทศบรรลเปาหมายได ดงน

๑. การสรางคน มงเนนการพฒนาบคลากรใหมคณภาพ สามารถเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต และมทกษะทจำเปนตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

๒. การสรางองคความร มงเนนการวจยเพอสะสมความรเพอเปนการวางรากฐานสำหรบอนาคต และการพฒนาตอยอดองคความรไปสขดความสามารถและความเขมแขงของประเทศในดานตาง ๆ

๓. การสรางนวตกรรม ม งเนนการบมเพาะและพฒนาขดความสามารถผ ประกอบการนวตกรรม การพฒนาระบบนเวศทางนวตกรรมในดานตาง ๆ ใหเออตอการสรางและแปลงนวตกรรมสมลคาทางเศรษฐกจและคณคาทางสงคม

๔. การปรบบทบาทมหาวทยาลย มงเนนการสงเสรมใหมหาวทยาลยเปนฟนเฟองสำคญสำหร บการสร างคน สร างองค ความร และการสร างนว ตกรรมเพ อตอบโจทย ท าทายของประเทศ ผานการปรบเปลยนบทบาทภารกจกลมมหาวทยาลย เปลยนหลกสตรและกระบวนการเรยนร รวมทงจดระบบและการบรหารจดการ

นอกจากน ไดเสนอแนะกระบวนการสนบสนนการวจยและพฒนานวตกรรมแบบใหม ทมงเนนเปาหมายเพอตอบโจทยประเทศ และเกดผลกระทบสง ดงแสดงในภาพท ๑-๑ ประกอบดวย ๕ ประเดนหลก ดงน

๑) ปรบเปลยนจากการวจยและนวตกรรมทมาจากอปทาน (Supply side) ทตอบโจทยของผ ว จยไปส การวจยและนวตกรรมทมาจากอปสงค (Demand side) เพ อตอบโจทยประเทศ ภาคเศรษฐกจ และภาคสงคม

๒) ปรบแนวทางการจดสรรทนวจยจากหวขอวจยรายโครงการ เปนวาระการวจยท เปนโครงการขนาดใหญ มเปาหมายชดเจนทตอบโจทยการพฒนาประเทศ

๘

๓) ปรบแนวทางการวจยและพฒนาทกระจายไปทกสาขา เปนการวจยและพฒนาทมจดเนนเพอสาขาใดสาขาหนงโดยเฉพาะ

๔) ตองมการสรางสมดลระหวางการพฒนาความเปนเลศทางเทคโนโลย การพฒนาและการใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบประเทศ

๕) ปรบกระบวนการดำเนนงานจากหนวยงานเดยวซงทำใหเกดการทบซอนระหวางหนวยงาน เปนการดำเนนงานในรปแบบทเกดการสรางเครอขายการพฒนานวตกรรมและการวจยอยางเปนระบบ

ภาพท ๑-๑ ทศทางการสนบสนนการวจยและพฒนานวตกรรม

๙

นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. 2563 – 2570 เปนกรอบแนวทางการพฒนาระบบอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ ใหสอดคลองและบรณาการกน เพอใหเกดเปนพลงในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ โดยมวสยทศน ดงน

“เตรยมคนไทยแหงศตวรรษท 21 พฒนาเศรษฐกจทกระจายโอกาสอยางทวถง

สงคมทมนคง และสงแวดลอมทยงยน โดยสรางความเขมแขงทางนวตกรรมระดบแนวหนาในสากล

นำพาประเทศไปสประเทศทพฒนาแลว”

ในการจดทำนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) ฉบบน คำนงถงบรบทโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และการปฏรปประเทศในปจจบน ซงรวมถงการจดตงกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม เปนกระทรวงใหม เพอเปนกลไกในการปรบเปลยนประเทศไทยไปสประเทศทขบเคลอนดวยนวตกรรม จงออกแบบนโยบายและยทธศาสตรเพอใหผมสวนเกยวของสามารถมสวนรวมในการขบเคล อนการดำเนนงานในลกษณะแพลตฟอรม (platform) ความรวมมอ ตามเปาประสงคของการพฒนาใน 4 ดาน ไดแก

1. การพฒนากำลงคนและสถาบนความร 2. การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม 3. การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน 4. การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมลำ

โดยดำเนนงานควบคไปกบการปฏรประบบ อววน. ดงแสดงในภาพท ๒-๑

ภาพท ๒-๑ เปาประสงคและแพลตฟอรมการดำเนนงานเชงยทธศาสตร (Strategic Platform) ของนโยบายและยทธศาสตร อววน.

๑๐

ทงน ไดกำหนดตวชวดความสำเรจของนโยบายและยทธศาสตร อววน. ทสำคญ ในระยะสน (1 ป) ระยะกลาง (๓ ป หรอภายในป 2565) และระยะยาว (7 ป หรอภายในป 2570) ดงสรปในตารางท ๒-๑

ความสำเรจดาน ตวชวดสำคญ 2563 2565 2570 การพฒนากำลงคนและองคความร

จำนวนผเชยวชาญ วศวกรและชางเทคนคเพอรองรบการพฒนาเขตเศรษฐกจ EEC (คน)

5,000 30,000 100,000

สดสวนผจบการศกษาดานSTEM (รอยละของผสำเรจการศกษาทงหมด)

รอยละ 35 รอยละ 40 รอยละ 50

จำนวนสทธบตรทมการใชงาน Patents in Force (ตอประชากร 100,000 คน)

3 5 20

การยกระดบความสามารถ การแขงขน

จำนวน SMEs ทมนวตกรรม (ราย) (ยอดขายเพม 50 ลานบาท/ราย)

5,000 10,000 50,000

จำนวนวสาหกจเรมตน (Startup) (ราย)

1,000 3,000 10,000

จำนวนวสาหกจฐานเทคโนโลยทไดรบการพฒนา (ราย)

100 300 1,000

อนดบความสามารถการแขงขนดานวทยาศาสตร จดโดย IMD

๑ ใน 30 ๑ ใน 25

ดชนความสามารถดานนวตกรรม (GII)

๑ ใน 40 ๑ ใน 35

การลดความเหลอมลำในสงคม

รายไดเกษตรกรทรวมโครงการ (บาท/ครวเรอน/ป) (จากปจจบน 74,483 บาท/ครวเรอน/ป)

100,000 150,000 250,000

ชมชนนวตกรรม (ชมชน) 2,000 10,000 30,000 การพฒนา อยางยงยนและสงแวดลอม

เพม eco-efficiency จากการลดการใชทรพยากรและการเกดของเสย (รอยละ/ป)

รอยละ 5 รอยละ 10 รอยละ 20

การลงทนดาน การวจยและพฒนา

การลงทน R&D ของประเทศ (รอยละของ GDP)

รอยละ 1.2 รอยละ 1.5 รอยละ 2.0

ตารางท ๒-๑ ตวชวดความสำเรจของนโยบายและยทธศาสตร อววน. ทสำคญ

๑๑

เพอบรรลซงเปาหมายของการพฒนาการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดกำหนดยทธศาสตรการดำเนนงานในแตละแพลตฟอรม พรอมระบเปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) และชดโปรแกรมภายใตแตละแพลตฟอรม ซงในอนาคตสามารถทบทวนและปรบปรงใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสถานการณและนโยบายของประเทศได โดยมรายละเอยดดงน

๑๒

๑๓

การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยในระยะยาว จำเปนตองลงทนในทรพยากรบคคลและสถาบนความร ซงถอเปนปจจยเออทจะยกระดบการพฒนาประเทศไทยไปสอนาคต และมทศทาง การพฒนาสอดคลองกบแนวโนมของโลกทเปลยนแปลงไป ทงดานเทคโนโลย ประชากรศาสตร ความทาทายดานสงแวดลอม ภมรฐศาสตร และการปรบเปลยนขวอำนาจทางการเมองโลก เปนตน โดยเปาหมายของการลงทนพฒนากำลงคนและสถาบนความร ตองปรบเปลยนจากการลงทนทตอบโจทยระยะสน ไปสการลงทนทจะเปนรากฐานของการพฒนาในระยะยาวใหไดมากขน ซงรวมถงการพฒนากำลงคนใหมความรและทกษะทสอดคลองกบการทำงานและการใชชวตในศตวรรษท ๒๑ การสรางองคความรจากงานวจยในสาขาทประเทศไทยมศกยภาพ และการพฒนาโครงสรางพนฐานขนาดใหญเพอการวจยและนวตกรรม ทงนเพอใหประเทศไทยสามารถพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเปนของตนเอง และกาวสความเปนผนำในสาขาทเปนจดแขงของประเทศ เพอลด การพงพาทรพยากรบคคลผเช ยวชาญจากตางประเทศ ลดการนำเขาเทคโนโลยจากตางประเทศซงจะนำไปส การขาดดลทางเศรษฐกจ และเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศในระยะยาว และผลกดนใหประเทศไทยกลายเปนประเทศพฒนาแลว

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) เปาหมาย O1 พฒนากำลงคนและสถาบนความรเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไปส การเปนประเทศรายไดสง

ผลสมฤทธทสำคญ KR1.1 นกวจยและพฒนาเพมเปน ๒๕ คนตอประชากรหนงหมนคนภายในป ๒๕๖๔ KR1.2 คนไทยทกชวงวยมสมรรถนะพรอมเขาสอาชพและทนตอการเปลยนแปลง KR1.3 มกำลงคนและสถาบนความร/สถาบนเฉพาะทางชนนำของโลก KR1.4 บณฑตคณภาพ/ผสำเรจการศกษาใหมมทกษะตรงหรอใกลเคยงกบทตลาดงานตองการ จำนวน ๑ ลานคน KR1.5 สดสวนบณฑตดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และวศวกรรม (STEM degrees) แพลตฟอรมท ๑ การพฒนากำลงคนและสถาบนความร ประกอบดวย ๖ โปรแกรม คอ ▪ โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนากำลงคนใหมคณภาพ ▪ โปรแกรมท ๒ ผลตกำลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ ▪ โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต ▪ โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All) ▪ โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ ▪ โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทสำคญ

๑๔

โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนากำลงคนใหมคณภาพ

การสรางระบบผลตและพฒนากำลงคนคณภาพ มวตถประสงคเพอสรางปจจยเออทสงเสรมการพฒนาและใชประโยชนศกยภาพกำลงคนระดบสงใหสามารถทำงานตอบสนองการพฒนาประเทศไดอยางเตมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงกำลงคนเพอรองรบกจกรรมวจย การพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม เชน นกวจย นกวทยาศาสตร วศวกร นกบรหารจดการเทคโนโลย หรอผ เช ยวชาญระดบสงในสาขาอ น ๆ โดยครอบคลมประเดนตาง ๆ ไดแก การพฒนาแรงจงใจ เชน ระบบคาตอบแทนและสวสดการทนาดงดด รวมถงเสนทางอาชพทสงเสรมการเตบโตของบคลากรทเหมาะสมกบศกยภาพ เพอเกบรกษาบคลากรทมศ กยภาพสง (Talent retention) ใหยงคงอยในระบบวจยและนวตกรรมของไทยไดในระยะยาว และดงดดบคลากรกลมใหมเขามาสระบบ การสรางความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษากบภาคอตสาหกรรมในการผลตกำลงคนระดบสงผานกลไกตาง ๆ เชน การบรณาการการเรยนรกบการทำงาน (Work-integrated Learning) การสรางตลาดงานวจยททาทายสำหรบนกวจยทมศกยภาพสง เชน การสรางระบบวจยรองรบการวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอหลงปรญญาโท (Postdoctoral and postgraduate research system) การพฒนากลไกอำนวยความสะดวกและมาตรการดงดดใหผมศกยภาพสงจากตางประเทศเขามาทำงานในประเทศไทย การสรางกลไกดงศกยภาพคนไทยในตางประเทศทเปนผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ใหมาชวยพฒนาประเทศไทย (Reverse brain drain) และการพฒนากลไกแลกเปลยนบคลากรระหวางภาคสวนตาง ๆ (Brain circulation) ทงสถาบนอดมศกษา สถาบนวจยของรฐ และภาคอตสาหกรรม เพ อใหเกดการถายทอดและแลกเปล ยนความร และเทคโนโลยในระบบนเวศนวตกรรม

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.1 พฒนาระบบนเวศเพอการพฒนาและใชกำลงคนคณภาพตรงความตองการของประเทศ KR1.1.1 ระบบเพอสรางเสนทางอาชพนกวจยและความตอเนองของการวจย เพอเพมจำนวนนกวจย และพฒนาเปน ๒๕ คนตอประชากรหนงหมนคนภายในป ๒๕๖๔ KR1.1.2 ระบบพฒนากำลงคนรวมระหวางสถาบนอดมศกษากบภาคเอกชน เพอพฒนาบณฑต คณภาพ/ผสำเรจการศกษาใหมทมทกษะตรงหรอใกลเคยงกบทตลาดงานตองการ จำนวน ๑ ลานคน ภายใน ๔ ป (ป ๒๕๖๖) KR1.1.3 ระบบและกลไกดงดดและสนบสนนการเคลอนยายบคลากรวจยและผเชยวชาญทงใน และตางประเทศ ตวอยางแผนงาน/โครงการสำคญ

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการสนบสนนการทำวจยและนวตกรรมระดบหลงปรญญาเอก หลงปรญญาโท และบณฑตศกษารองรบอตสาหกรรมยทธศาสตร - พฒนากลไกสรางและสะสมบคลากร

วจยและผจดการนวตกรรม - ดงดดผมศกยภาพสงทงในและ

ตางประเทศใหเขาสอาชพวจยและนวตกรรมในประเทศไทย

- นกวจยระดบหลงปรญญาเอกและโท ไดรบการพฒนาปละ ๕๐๐ คน

- บคลากรผจดการนวตกรรมไดรบการพฒนาปละ ๕๐ คน

- เกดกลไกสะสมและบมเพาะนกวจยหลงปรญญาเอกและปรญญาโท

- สำนกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยของภาครฐ

๑๕

- ยกระดบใหการวจยระดบหลงปรญญาเอกและปรญญาโทเปนแหลงงานสำคญของนกวจย

- สรางรปแบบการถายทอดองคความรระหวางอตสาหกรรม ภาคการศกษา และสถาบนวจย

ระดบสง พรอมรองรบการลงทนของภาคอตสาหกรรม

- เกดกลไกขยายผลการพฒนากำลงคนรวมกนระหวางสถานศกษา และอตสาหกรรม

- ประเทศไทยมสภาพแวดลอมทเหมาะสมและดงดดบคลากรวจยและพฒนาทงในและตางประเทศใหเขามาทำงานรวมกบภาคอตสาหกรรม

๑๖

โปรแกรมท ๒ การพฒนากำลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ การพฒนากำลงคนระดบสงรองรบพนทระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern Economic

Corridorr – EEC) และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ มวตถประสงคเพอเสนอมาตรการและกลไกรองรบ การพฒนากำลงคนเพอตอบสนองความตองการของอตสาหกรรมทอยในพนท EEC ซงจะครอบคลมอตสาหกรรม First S-curve และ New S-curve และการพฒนาโครงสรางพ นฐาน ไดแก การขนสงทางราง พาณชยนาว และโลจสตกส และครอบคลมกลมเปาหมายกำลงคนทงระดบอาชวศกษา ปรญญาตร โท และเอก โดยมมาตรการและกลไกทสำคญ ไดแก การพฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของประเทศและของพนท EEC การพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกบคลากรสถานประกอบการทมโจทยการพฒนากำลงคนหรอโจทยการวจยรวมกน (Training Consortium หรอ R&D Consortium) การสงเสรมการพฒนากำลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC ผานกลไกตาง ๆ เชน การบรณาการการเรยนรกบ การทำงาน (Work-integrated Learning) กลไกเคลอนยายบคลากรจากสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถานประกอบการ (Talent Mobility) และการทำวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพนท EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพอพฒนาหลกสตรทสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการในพ นท EEC การจดหาบคลากรเพ อใหบรการคำปรกษาแกสถานประกอบการทตองการตอยอดกลยทธกจการไปสการวจย พฒนาและนวตกรรม การตอยอดงานวจยไปสการใชประโยชนในเชงพาณชย และการพฒนาบคลากรเพอปฏบตงานในหนวยงานของรฐทใหบรการดานการวจยและนวตกรรมในพนท EEC

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR)

O1.2 มกำลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ KR1.2.1 ระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตในระดบประเทศ และพนท EEC KR1.2.2 แรงงานมทกษะระดบสง ตรงกบความตองการเพอการพฒนา EEC โดยพฒนาบคลากรรองรบ อตสาหกรรมในพนท EEC ใหได ๔๗๐,๐๐๐ คน ภายในป ๒๕๖๖

ตวอยางแผนงาน/โครงการสำคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการ แบบ Training Consortium พฒนาแรงงานทกษะระดบสงทเปนความตองการรวมกนของสถานประกอบการในพนท EEC

เกดกลไกพฒนาแรงงานทกษะระดบสงทเปนความตองการรวมกนของสถานประกอบการในพนท EEC

- สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (EECi)

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย หรอสถาบน

ฝกอบรมของรฐใน EEC หรอพนทใกลเคยง

๑๗

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการใชกลไก Sandbox จดทำหลกสตรรวมระหวางสถาบนอดมศกษาตามความตองการของภาคอตสาหกรรม พฒนาหลกสตร ทเปนนวตกรรมการศกษาเพอผลตกำลงคนระดบสงในสาขาขาดแคลน และรองรบความตองการของพนท EEC

เกดนวตกรรมหลกสตรการศกษาทเปนความรวมมอระหวางสถานศกษาหลายแหง

- สำนกงานคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาพเศษภาคตะวนออก

- สถาบนอดมศกษา

๑๘

โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต

การเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต มวตถประสงคเพอพฒนากลไกและมาตรการเพอสงเสรมการศกษาและการเรยนรตลอดชวต เพอเพมพนสมรรถนะใหม ๆ รองรบอาชพทเปลยนแปลงไปตามแนวโนมการเปลยนแปลงเทคโนโลยของโลก และเพอเพมความสามารถในการถกจางงาน โดยสนบสนนโปรแกรมการศกษาและการฝกอบรม ผานการศกษาในระบบปกต (Formal education) การศกษานอกระบบ (Informal education) และการศกษาตามอธยาศย (Non-formal education) โดยมประเดนครอบคลมถงการยกระดบระบบพฒนาความรและทกษะสำหรบบ คลากรว ยทำงานผ านการฝ กอบรมระยะส น (Upskill/reskill) และการเรยนร ผ านระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) การปรบระบบการศกษาใหรองรบ ความตองการของคนทำงาน เช น การพฒนาระบบธนาคารหนวยกต (National Credit Bank System) การพฒนาหลกสตรการเรยนแบบระยะสนแบบ Nano-degree ในสถาบนอดมศกษา เปนตน การพฒนามาตรการสนบสนนบคคลทตองการพฒนาทกษะ เชน เงนอดหนนสำหรบการฝกอบรมระยะสน (Life-long Learning Credit) ฐานขอมลสำหรบบรหารจดการการพฒนาทกษะ เปนตน นอกจากน ยงรวมถงการสรางกลไกพฒนาทกษะเพอการทำงานและใชชวตทสอดคลองกบศตวรรษท ๒๑ ใหแกเยาวชนใหมสมรรถนะทพรอมเขาสอาชพ หรอมทกษะดานนวตกรรมทสามารถตอยอดสการศกษาระดบสงหรอการสรางธรกจในอนาคต

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.3 พฒนาระบบการเรยนรตลอดชวตและทกษะเพออนาคต

KR1.3.1 : บคลากรวยทำงานมทกษะใหม สามารถปรบตวจากผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลย และรปแบบธรกจอยางฉบพลน (disruption) KR1.3.2 : ระบบการเรยนรและเทคโนโลยสนบสนนการเรยนรตลอดชวตทเขาถงไดสำหรบทกคน KR1.3.3 : เยาวชนมทกษะแหงอนาคต โดยเฉพาะทกษะดานวจย วศวกรรม และนวตกรรม โดยการสราง โรงประลองทางวศวกรรม ๑๐,๐๐๐ แหง ภายใน ๔ ป (ป ๒๕๖๖)


โครงการพฒนาระบบธนาคารหนวยกตแหงชาต (National Academic Credit Bank) พฒนาระบบการเรยนรแบบสะสมหนวยกต เพอใหการศกษาในระบบสามารถตอบสนองความตองการพฒนาความรและทกษะของบคลากรวยทำงาน

เกดระบบการเรยนรแบบสะสมหนวยกต ทเชอมโยงสมรรถนะอาชพและระบบการศกษาเขาดวยกน และสามารถถายโอนหนวยกตระหวางสถาบนการศกษาได และทกคนสามารถเขาถงการศกษาได

- สานกงานปลดกระทรวง การอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนการศกษาระดบ

อาชวศกษา

๑๙

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการพฒนามาตรการทางการเงนสงเสรมการฝกอบรมพฒนาทกษะ (Life-long Learning Credit) พฒนามาตรการทางการเงนเพอสงเสรมใหบคคลสามารถเขารบการฝกอบรมระยะสนเพอพฒนาความรและทกษะ

บคลากรวยทำงานมทกษะใหม สามารถปรบตวจากผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลยและรปแบบธรกจอยางฉบพลน (disruption)


- สถาบนคณวฒวชาชพ - สถาบนอดมศกษา - สถาบนฝกอบรมของภาครฐ

และเอกชน โครงการพฒนาหองปฏบตการสรางนวตกรรมในโรงเรยน (STEAM Lab) ขยายผลหองปฏบตการสรางนวตกรรมในโรงเรยน (STEAM Lab) เพอใหเยาวชนไดฝกฝนทกษะดานนวตกรรมและวศวกรรมศาสตร

พฒนาเยาวชนใหมทกษะดานนวตกรรม และวศวกรรมศาสตร กอใหเกดการสรางนวตกร และวศวกรทมคณภาพสงและมความรเทคโนโลยขนสง ผานการขยายผล STEAM Lab ๒,๕๐๐ แหง ภายใน ๕ ป

- สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

- สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอาชวศกษา

๒๐

โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All)

การสงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (AI for All) มวตถประสงคเพอพฒนากำลงคนและสรางความตระหนกดานเทคโนโลยปญญาประดษฐ เพอรองรบการเปลยนผานของภาคเศรษฐกจและสงคมจากยคเทคโนโลยสารสนเทศไปสยคปญญาประดษฐ โดยการดำเนนงานจะครอบคลมการสรางทกษะและความรพนฐาน และแรงบนดาลใจเกยวกบปญญาประดษฐใหกบเดกและเยาวชน คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา การพฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ เพอใหเกดกำลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถทำงานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนร ของเคร อง (AI/Machine Learning) ได การพฒนานกวจยดานปญญาประดษฐ การสรางความเขาใจสำหรบสาธารณะและการรบรในสงคมดานปญญาประดษฐ การประยกตใชปญญาประดษฐกบเทคโนโลยอน ๆ เชน หนยนตและระบบอตโนมต การสงเสรมการวจย พฒนาเทคโนโลย และการถายทอดความรใหกบผใชงานและผประกอบการทวไป และการพฒนาขดความสามารถดานปญญาประดษฐใหกบผประกอบการในอตสาหกรรม

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.4 พฒนากำลงคนทสามารถทำงานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐ และสงเสรมการใชปญญาประดษฐ

เพอเปนฐานในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศ KR1.4.1 เดกและเยาวชนมความเขาใจและทกษะพนฐานดาน AI จำนวน ๒๐๐,๐๐๐ คน KR1.4.2 กำลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถทำงานโดยใชเทคโนโลย AI หรอสามารถพฒนาตอยอด เทคโนโลยดาน AI จำนวน ๒๐๐,๐๐๐ คน KR1.4.3 ผประกอบการ SMEs ทสามารถเพมกำลงการผลต (Productivity) ดวยเทคโนโลย AI จำนวน ๕,๐๐๐ ราย


โครงการปญญาประดษฐสำหรบทกคน (AI for All) - สรางความเขาใจการศกษาพนฐานดาน

ปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน - พฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ

สรางใหเกดกำลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถทำงานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนรของเครอง (AI/Machine Learning) ได

- สรางความยงยนในการนำเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยการจดตงศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐแหงชาต

- จำนวนเดกและเยาวชนทเกดความเขาใจและทกษะพนฐานดาน AI ๔๐๐,๐๐๐ คน

- จำนวนแรงงานทสามารถทำงานโดยใช AI/ Machine Learning ๒๐,๐๐๐ คน

- จำนวนคนทมความเปนนวตกร สามารถพฒนาตอยอดเทคโนโลยดาน AI/Machine Learning ๕๐๐ คน

- จำนวนองคกรทสามารถเพมกำลงการผลตดวยเทคโนโลย AI ๕ องคกร

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

โครงการปญญาประดษฐ/ วทยาการหนยนตสำหรบทกคน (AI/ Robotics for All)

๒๑

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน - พฒนาบคลากรใหมศกยภาพและความร

ความสามารถทางดานระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ

- สงเสรมการวจย พฒนาเทคโนโลย และการถายทอดความรความเขาใจเทคโนโลยใหกบผใชงานและผประกอบการทวไปเพอใหเกดความร ความเขาใจในการใชงานอยางเหมาะสม

- พฒนาขดความสามารถทางการแขงขนของผประกอบการในอตสาหกรรมระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ ใหมศกยภาพสงขน

- พฒนาอตสาหกรรมระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐ ของประเทศใหไดมาตรฐานสากล

- มผเขารวมงานการจดการแขงขนหนยนต ระบบอตโนมตและปญญาประดษฐการจดการแขงขนหนยนต ๒๐,๐๐๐ คน/ป

- ระบบ Sharing Resource for education via Network ทมคนใชงานปละ ๒๐,๐๐๐ คน/ป

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยของรฐ - กระทรวงการอดมศกษา


- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม

๒๒

โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ

ปจจบนการจำแนกการวจยพนฐานและการวจยประยกตเรมไมชดเจน เนองจากความรและเทคโนโลยทเกดขนใหมลวนมรากฐานจากการวจยทซอนทบกนมากขน ดงนนการสงเสรมการวจยขนแนวหนา (Frontier Research) จงมงไปในทศทนำไปสความเปนพนฐานขนสงทเปนองคความรใหม (Fundamental advancement beyond frontier of knowledge) โดยไมไดจำกดวาตองเปนงานวจยพนฐาน งานวจยประยกต หรองานวจยอตสาหกรรม ดงนนผลลพธทไดจากการวจยขนแนวหนาอาจจำแนกตามวตถประสงคขางตนไดเปน 3 ลกษณะดงน 1) การนำไปสการคนพบสงใหม (New discovery) 2) การทำสำเรจเปนครงแรกในโลก (First in class) 3) การสรางสงทดทสดในโลก (Best in class) ซงทงสามประเภทนลวนแตกาวขามขอบเขตของความรท งสน อยางไรกด สงทอาจจะชวยใหจำแนกงานวจยพนฐานและงานวจยขนแนวหนากคอเปาหมายในการตอบสนองความทาทายท จะเก ดข นในอนาคต งานว จ ยพ นฐานม งสร างความร ใหม โดยไม กล าวถ งเป าหมาย ในการตอบสนองความทาทายของอนาคต ในขณะทงานวจยขนแนวหนาคำนงถงเปาหมายในการตอบสนอง ความทาทายดงกลาว ประวตศาสตรทผานมาแสดงใหเหนวาการวจยทงสองแบบเกอกลและพงพาอาศยกน หากสามารถลงทนการวจยท งสองกล มอยางสมดล จะกอใหเกดประสทธภาพทงในการสรางความร ใหม สรางเทคโนโลยใหมและสรางความพรอมในการรบมอความทาทายในอนาคต

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.5a พฒนาระบบนเวศการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนาใหเกดขน

KR1.5a.1 กรอบการวจย กระบวนการใหทน การตดตามและประเมนผลการวจยพนฐานและการวจย ขนแนวหนา KR1.5a.2 โครงสรางพนฐานการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา เชน หองสมดและแหลงคนควา หองปฏบตการกลาง (central facility) การจดทำวารสารวชาการ การประชมวชาการ องคกรวชาการเฉพาะทางและองคกรใหทนทเชยวชาญในการใหทนวจยพนฐานและการวจย ขนแนวหนา

O1.5b พฒนาความรดานวทยาศาสตร มนษยศาสตรและสงคมศาสตรทจำเปนในการสรางโอกาสใหคนไทยเปน เจาของเทคโนโลยและนวตกรรมทตอบสนองความทาทายในอนาคตของประเทศ KR1.5b.1 องคความรและกระบวนทศนใหมทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทสรางความเขาใจและ ทำใหเกดการเปลยนแปลงของสงคม อยางนอย ๓ เรอง KR1.5b.2 จำนวนบทความวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการระดบชาตและนานาชาต (Top-tier Journals) อยางนอย ๕๐ ฉบบ KR1.5b.3 ผลงานวจยทเปนการคนพบสงใหม (New Discovery) การทำสำเรจเปนครงแรกในโลก (First in Class) หรอการสรางสงทดทสดในโลก (Best in Class) อยางนอย ๓ เรอง KR1.5b.4 เครอขายนกวจยไทยมสวนรวมใน global research value chain เกดโครงการวจยรวมกบ กลมวจยสำคญของโลกหรอไดรบทนวจยจากหนวยงานใหทนสำคญของโลก อยางนอย ๑๐ โครงการ KR1.5b.5 การเกดขนของธรกจทใชเทคโนโลยเขมขน (Deep-tech) การพฒนาเทคนคทางดาน วศวกรรมหรอตนแบบ (Prototype) ทเกดจากงานวจยขนแนวหนา อยางนอย ๑๐ บรษท

๒๓


โครงการพฒนาระบบนเวศการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนาระยะท ๑ - เกดเครองมอทจำเปนในการวจย

พนฐานและการวจยขนแนวหนา - ทำใหการวจยพนฐานและการวจยขน

แนวหนาเกดขนไดจรง มความตอเนอง มทศทางและมประสทธภาพ

- กรอบการวจย กระบวนการใหทน การตดตามและประเมนผลการวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา

- แผนการพฒนาโครงสรางพนฐาน การวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนา เชน หองสมดและแหลงคนควา หองปฏบตการกลาง มาตรฐานการจดทำวารสารวชาการ มาตรฐานการประชมวชาการ องคกรวชาการเฉพาะทางและองคกรใหทนทเชยวชาญเฉพาะ

- สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต


- สำนกงานการวจยแหงชาต - หนวยงานบรหารจดการแหลง

คนควา - องคกรวชาการเฉพาะทาง

โครงการสนบสนนแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย - สนบสนน วจยและพฒนาดาน

การแพทยแบบจโนมกสในการสรางองคความร เทคโนโลย รวมถงฐานขอมลจโนม โครงสรางพนฐาน บคลากรและบรหารจดการเพอผลกดนและตอยอดสการบรการและอตสาหกรรมทางดานการแพทย

- เกดอตสาหกรรมการบรการทางการแพทยสมยใหมดวยเทคโนโลยขนสง (Genetic testing service) รองรบความตองการของประชาชน ทงในและตางประเทศ

- โครงสรางพนฐานทงระบบรวมไปถงบคลากร ทพรอมสำหรบการบรหารจดการขอมลพนธกรรมมนษยทไดจากโครงการจโนมกสประเทศไทย

- มฐานขอมลจโนมในประชากรไทยอยางนอย ๑๐,๐๐๐ ราย/ป เพอใชเปนฐานขอมลอางองของประเทศ

- องคความรและเทคโนโลยดานการแพทยระดบจโนม ทสามารถประยกตใชในอตสาหกรรมการบรการทางการแพทยดวยเทคโนโลยขนสงอยางนอย ๑ บรการ

หนวยงานเครอขายภายใตแผนปฏบตการบรณาการจโนมกสประเทศไทย อาท - สำนกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต - จฬาลงกรณมหาวทยาลย - มหาวทยาลยมหดล - มหาวทยาลยสงขลานครนทร - มหาวทยาลยขอนแกน - มหาวทยาลยเชยงใหม - กรมวทยาศาสตรการแพทย - สถาบนวจยระบบสาธารณสข

แผนงานสรางโอกาสและความสามารถในการเขาสยคเทคโนโลยควอนตม - สรางงานวจยและทมวจยทมความเปน

เลศทางวชาการสามารถรองรบการถายทอดเทคโนโลยควอนตมและตอยอดเปนผนำเทคโนโลยควอนตมในระดบกลมประเทศอาเซยน

- สรางพนธมตรในกลมโครงการวจยและพฒนาเทคโนโลยควอนตมทสำคญของโลก

- เกดความรวมมอทางวชาการระหวางประเทศ (International collaboration) รวมถงการสรางเครอขายดานเทคโนโลยควอนตม อยางนอย ๕ โครงการ

- งานวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการนานาชาตอยางนอย ๑๐ ฉบบ และ/หรอจำนวนสทธบตรอยางนอย ๑๐ คำขอ

- สถาบนมาตรวทยาแหงชาต - มหาวทยาลยมหดล - มหาวทยาลยเทคโนโลย

สรนาร - มหาวทยาลยเทคโนโลยพระ

จอมเกลาธนบร - มหาวทยาลยสงขลานครนทร - ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส

และคอมพวเตอรแหงชาต - มหาวทยาลยธรรมศาสตร - จฬาลงกรณมหาวทยาลย - มหาวทยาลยเชยงใหม

๒๔

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน - มหาวทยาลยขอนแกน

แผนงานขอรเรมการวจยขนแนวหนาประเทศไทย (Thailand Frontier Research Seed Fund Program) - สนบสนนทนวจยเรมตนใหแกนกวจย

หรอสถาบนวจยทมศกยภาพสง และรเรมโปรแกรมการวจยขนแนวหนาในระบบวจยของประเทศ ทมระบบบรหารจดการทเหมาะสมและสามารถเปนแพลตฟอรมในการเชอมโยงงานวจยขนแนวหนาของไทยกบนานาชาต ในสาขาทสำคญ ไดแก เกษตรอาหารเพออนาคต (เชน สวนผสมของอาหารเชงฟงกชน และเทคโนโลยเกษตรสมยใหม) พลงงานอนาคต (เชน พลงงานหมนเวยนรปแบบใหมและพลาสมาฟวชน) การแพทยและสขภาพ (เชน เทคโนโลยโอมกส) และเทคโนโลยปองกนภาวะคกคามและสรางโอกาสสำหรบประเทศในอนาคต (เชน Cyber security และ IoT เปนตน)

- ดงดดนกวจยและผเชยวชาญชนเลศใหมาทำงานในประเทศไทย และกระตนใหเกดการเคลอนยายนกวจยและผเชยวชาญทงในประเทศและระหวางประเทศ

- สนบสนนใหเกดบรษทเทคโนโลยจากการตอยอดโครงการวจย (Research-based spin-offs) หรอวสาหกจเรมตนของเทคโนโลยเชงลก (Deep Tech Startup) ในประเทศไทย

- โครงการวจยขนแนวหนาในประเทศไทยอยางนอย ๑๐ เรอง

- งานวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการนานาชาตอยางนอย ๕๐ ฉบบ และ/หรอจำนวนสทธบตรอยางนอย ๕๐ คำขอ

- ความรวมมอกบกลมวจยชนนำของโลกอยางนอย ๔ กลม และเงนทนวจยสมทบ (in-cash, in-kind) จากตางประเทศ

- บรษทเทคโนโลยจากการตอยอดโครงการวจย หรอวสาหกจเรมตนของเทคโนโลยเชงลก ในประเทศไทยอยางนอย ๕ บรษท

- นกวจย นกวทยาศาสตร ผเชยวชาญในมหาวทยาลยและสถาบนวจย

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย

แผนงานการยกระดบคณภาพและสมรรถภาพของทนมนษยในศตวรรษท 21 ดวยมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตร - สรางองคความรและความรเชง

ประยกตทางดานมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตรเกยวกบทนมนษยและทศทางการพฒนาทนมนษยทเหมาะสมในศตวรรษท ๒๑

- เกดองคความรใหมทางดานมนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปกรรมศาสตร สำหรบการพฒนาทนมนษยทเหมาะสมในศตวรรษท ๒๑

- เกดเครอขายการพฒนาทนมนษยททำใหงานวจยเกดผลกระทบในวงกวาง

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานวจยของรฐ - หนวยงาน/องคกรดาน

ศลปวฒนธรรม - สมาคมวชาชพ

๒๕

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน - ผลกดนใหเกดการพฒนาและเชอมตอ

เครอขายเกยวกบการพฒนาทนมนษยทครอบคลมกลมเปาหมายทหลากหลายอยางเปนรปธรรม และทำใหงานวจยเกดผลกระทบในวงกวาง

- นำขอสรปทไดจากการวจยยกระดบเปนขอเสนอในเชงนโยบายแกรฐบาล อนจะเปนการสนองนโยบายของรฐบาลทตองการสรางและพฒนาคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑

- เกดขอเสนอแนะเชงนโยบายทเหมาะสมในการสรางและพฒนาคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑

๒๖

โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทสำคญ

ประเทศไทยยงขาดโครงสรางพ นฐานขนาดใหญทเพยงพอตอการรองรบการวจยในอนาคต ดงนน การสนบสนนการลงทนสรางและพฒนาโครงสรางพนฐานเพอการวจยในสเกลใหญ (Big Science) ทสามารถรองรบทงการวจยขนสงรวมไปถงโจทยความทาทายในระดบโลก จงมความสำคญ เพอมงสรางความเปนเลศ เพมความสามารถในการแขงขน สรางความมงคงทางเศรษฐกจอยางยงยน และสรางความรวมมอทงในและตางประเทศ โดยตองอาศยการออกแบบบรหารจดการและการบรการทด มการขบเคลอนโครงการทเหมาะสมผานคณะทำงานทเปนทางการและไมเปนทางการ มการวางแผนการสอสารโดยคำนงถงผใชบรการเปนสำคญ และตดตามพฒนาการอยางเทาทน อกทงตองมการปรบปรงแผนงานใหสอดคลองกบบรบททเปลยนไป

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O1.6 โครงสรางพนฐานเพอการวจยในสเกลใหญทจำเปนตอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตรและ

ความมนคงของประเทศ KR1.6.1 จำนวนบทความวจยทไดรบการตพมพในวารสารวชาการระดบชาตและนานาชาต (Top-tier Journals) อยางนอย ๒๐ ฉบบ KR1.6.2 จำนวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกนำไปใชสรางมลคาเชงพาณชย อยางนอย ๑๐ เรอง KR1.6.3 มลคาการลงทนของบรษททมาใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานเพมเปน ๒ เทา ภายใน ๕ ป KR1.6.4 เกดเทคโนโลยตนแบบ และขดความสามารถในการประยกตใชโครงสรางพนฐานเพอพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรม รวมทงความสามารถในการบำรงรกษาระบบ อยางนอย ๕ ตนแบบ


โครงการ Space Consortium - สรางเครอขายกลมวจย ความรวมมอทงใน

และนอกประเทศดานโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ

- มโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ เพอรองรบการวจยและพฒนานวตกรรม

- ผเชยวชาญ วศวกร นกวจยระดบสง และเกดการจางงานรายไดสง รวมทงเกดวสาหกจเรมตน

- เทคโนโลยตนแบบดานอวกาศและบทความตพมพระดบนานาชาต

- เตรยมพรอมดานโครงสรางพนฐาน Big Science ดานเทคโนโลยอวกาศ เพอรองรบการวจยพนฐานและขนแนวหนา

- สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต

- สำนกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ

- สถาบนวจยแสงซนโครตรอน - สถาบนอดมศกษา

๒๗

แพลตฟอรม ๑ การพฒนากำลงคนและสถาบนความร

๒๙

การพฒนาประเทศใหเปนประเทศพฒนาแลว จำเปนตองอาศยองคความรจากการวจยและการสราง

นวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม สามารถนำพาใหประเทศหลดพนจากกบดกความขดแยง กบดกความเหลอมลำและกบดกความไมสมดลของการพฒนา และสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในสงคมไทยและสงคมโลกทพลกโฉมฉบพลนอยางทนทวงท โดยมงหมายใหสงคมไทยในอนาคตเปนสงคมคณภาพ สงคมทเปนธรรม สงคมประชาธปไตยทเปดกวาง เคารพความแตกตางและโอบรบความหลากหลาย สงคมทมความเสมอภาคและความเทาเทยม สงคมทไมเลอกปฏบตและไมทอดทงใครไวขางหลง ประชาชนทกชวงวยมหลกประกนการเขาถงบรการและสวสดการทมคณภาพอยางเปนธรรม ถวนหนา และครบวงจร ประชาชนม ความปลอดภยในชวต มความมนคงทางรายได มความตนตวในการมสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรค สงคมและเศรษฐกจเตบโตอยางสมดลบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม


เปาหมาย O2 มองคความรอนเกดจากการวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนทสำคญของประเทศ คนทกชวงวยไดรบการพฒนาใหสามารถดำรงชวตไดอยางมความสขและมคณคา

ผลสมฤทธทสำคญ KR2.1 มองคความรอนเกดจากการวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนสำคญของ ประเทศ และบรรลเปาหมายตามตวชวดของยทธศาสตรชาต และเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) KR2.2 คนในทกชวงวยมคณภาพชวตทด สามารถดำรงชวตดวยตนเองไดอยางมคณคา และมกลไกทเออ ตอการอยรวมกนอยางมความสข พรอมรบสงคมสงวย KR2.3 การปรบโครงสรางเศรษฐกจภาคการเกษตรเพอเพมผลตภาพและความมนคงทางรายไดของ เกษตรกร แพลตฟอรมท ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม ประกอบดวย 3 โปรแกรม

คอ ▪ โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร ▪ โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย ▪ โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง

๓๐

โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร การพฒนาของประเทศไทยทผานมา ไดระดมใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมซงเปนปจจยทมอย

อยางจำกดในอตราทสงมากและเปนไปอยางไมมประสทธภาพ ทำใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเหลาน เกดการรอยหรอและเสอมโทรมลงอยางรวดเรว ทงในสวนของพนทปาไมทลดลง ความหลากหลายทางชวภาพถกคกคาม ทรพยากรนำทยงไมสามารถจดสรรไดตามตองการไดอยางเตมศกยภาพและมความเสยงในการขาดแคลนในอนาคต สงผลกระทบตอการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา นอกจากน ประเทศไทยกำลงเผชญกบปญหามลพษทางสงแวดลอม ไดแก มลพษทางนำสวนใหญเกดจากนำทงจากทอยอาศย นำทมสารพษตกคางจากแหลงเกษตรกรรมทมปยและยากำจดศตรพช นำเสยจากโรงงานอตสาหกรรม จากสถตเกณฑคณภาพนำ (WQI) ในป ๒๕๖๑ ไดรายงานวา ไมมแหลงนำทอยในเกณฑดมาก สวนใหญอยในเกณฑดและพอใช และยงมเกณฑเสอมโทรมอยรอยละ ๑๒ มลพษทางอากาศเกดจากควนของยานพาหนะและจากโรงงานอตสาหกรรม และการเผาในทโลงของการเกษตร ซงมผลกระทบตอสขภาพของมนษยโดยตรง เชน ฝน PM2.5, PM10 จากขอมลในชวง ๑๐ ปทผานมา พบวาคาดงกลาวมคาเกนมาตรฐาน และมลพษทเกดจากขยะมลฝอยและสงปฎกลสวนใหญเปนการกระทำของมนษย ซงในป ๒๕๖๑ กรมควบคมมลพษคาดการณปรมาณขยะมลฝอยทงประเทศอยทประมาณ ๒๗.๙๓ ลานตน มปรมาณขยะพลาสตกประมาณ ๒ ลานตน สามารถนำเขาสระบบรไซเคล ประมาณ ๕ แสนตน (สวนใหญเปนขวดพลาสตก) สวนทเหลอเปนขยะพลาสตกทถกทง ๑.๕ ลานตน ทมการจดการอยางไมถกตอง ขยะพลาสตกเมอตกลงไปในทะเล ทำใหเกดการแตกตวกลายเปนไมโครพลาสตก ซงเปนพลาสตกทมขนาดเลกทสตวทะเลสามารถบรโภคเขาไปไดโดยไมต งใจ จงทำใหตวสตวเหลานนเกดการปนเปอนของไมโครพลาสตก และอาจกอใหเกดผลกระทบตอสตวนน ๆ รวมทงตอมนษยทบรโภคสตวทมการปนเปอนของไมโครพลาสตก ประเทศไทยถกจดลำดบใหอยในลำดบ ๙ ของประเทศทมความเสยงสงในโลกทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในระยะยาว โดยอางองจาก German watch ไดประเมนและจดอนดบประเทศทมความเสยงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก ในระหวางป ๒๕๔๐ – ๒๕๕๙ (The Long-Term Climate Risk Index (CRI): World Map of the Global Climate Risk Index 1997 – 2016) และคาดวาจะมความรนแรงมากขน บอยครงขนและขยายขอบเขตมากขน ซงจากปญหาสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดงกลาว เปนเหตใหตองมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางบรณาการในประเดนทสำคญ อาท การบรหารจดการทรพยากรนำ การลดมลพษ เชน PM2.5 การลดขยะพลาสตกในทะเล การสงเสรมการใชพลงงานหมนเว ยน (Renewable Energy) รวมท งเช อเพลงชวภาพภายในประเทศและลดการใชพลงงาน (Energy Efficiency) การสรางภมคมกนและเพมขดความสามารถในการปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพฒนาอตสาหกรรมภายใตแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน และการเพ มขดความสามารถใหเกษตรกรเปน Smart Farmer ทมความเปนอยท ดข นและเปนเกษตรแบบผประกอบการ (Entrepreneur) และเหมาะสมกบภมนเวศของพนท

๓๑

เปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKR) O2.7 ใชความร การวจยและนวตกรรม เพอจดการกบปญหาทาทายเรงดวนสำคญของประเทศในดาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน

KR2.7.1 อตราการนำขยะจากทกกระบวนการกลบมาใชประโยชนเพมขนรอยละ ๑๐ ตอป KR2.7.2 ลดปรมาณขยะทเขาสกระบวนการกำจด - ลดขยะครวเรอนลงรอยละ ๑๐ ตอป และลดขยะ อตสาหกรรมรอยละ ๑๐ ตอป เทยบกบปฐาน KR2.7.3 ลดจำนวนวนทมปรมาณ PM2.5 เกนคามาตรฐาน (๕๐ ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร) ในพนทท มความเสยงสง (เชน กทม. เชยงใหม ฯลฯ) ดวยความร การวจยและนวตกรรม KR2.7.4 ผลตภาพภาคเกษตรเพม ดวยการใชระบบเกษตรอจฉรยะ เพอสรางมลคาเพม และโอกาสทางการตลาด KR2.7.5 ลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงรอยละ ๒๐ - ๒๕ ในป ๒๕๗๓ เทยบกบกรณปกต โดยเพม สดสวนการใชพลงงานหมนเวยนรอยละ ๓๐ ในป ๒๕๗๙ และลดความเขมการใชพลงงานลง รอยละ ๓๐ ในป ๒๕๗๙ เทยบกบป ๒๕๕๓

ตวอยางแผนงาน/โครงการสำคญ

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงาน Zero-waste - เพมอตราการนำขยะจากทก

กระบวนการกลบมาใชประโยชน รอยละ ๑๐ ตอป ดวยความร การวจยและนวตกรรม

- ลดปรมาณขยะทเขาสกระบวนการกำจด - ลดขยะครวเรอนลงรอยละ ๑๐ ตอป

และลดขยะอตสาหกรรมรอยละ ๑๐ ตอป เทยบกบปฐาน (กอนเรมดำเนนโครงการ)

- รางกฎหมายระดบประเทศวาดวยการสงเสรมเศรษฐกจหมนเวยน

- รางขอบญญตทองถนทสงเสรมการลดขยะและคดแยกขยะทตนทาง

- องคกรปกครองสวนทองถนมการประกาศใชขอบญญตทองถนทสงเสรมการลดขยะและคดแยกขยะทตนทาง

- นวตกรรมทางสงคมและนวตกรรมทางเทคโนโลยทเกดขนชวยลดปรมาณขยะเหลอทงทสงกำจดไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบปฐาน

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- กรมโรงงานอตสาหกรรม - กรมควบคมมลพษ - กรงเทพมหานคร

แผนงาน PM2.5 และการจดการมลพษ ลดการปลอยมลพษทางอากาศ เทยบกบปฐาน

- เทคโนโลยและนวตกรรมในการเพมประสทธภาพในการลดการปลอยมลพษและบรหารจดการอยางเปนระบบ

- แผนการจดการพนททประสบปญหามลพษของประเทศ เชน เชยงใหม กรงเทพมหานคร

- สถาบนอดมศกษา - สำนกงานพฒนาเทคโนโลย

อวกาศและภมสารสนเทศ - กระทรวง


- กระทรวงมหาดไทย - กรมโรงงานอตสาหกรรม

๓๒

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน - กรงเทพมหานคร

แผนงาน Smart Farming - มนวตกรรมทางการเกษตรเพอการ

พฒนาทยงยน มความรความสามารถในการบรหารจดการ ตลอด Value chain สามารถสรรสรางคณคาเชอมโยงการผลต และการตลาดเพอใหขายผลผลตไดและมกำไร

- ตนทนการผลตทคมคา และลดตนทนการผลตลงรอยละ ๑๕

- เกษตรกรมรายไดเพมขน - เพมมลคาสนคาทางการเกษตร - ลดตนทนการผลต - เพมผลผลตสนคาการเกษตร


อวกาศและภมสารสนเทศ - กรมวชาการเกษตร - กรมสงเสรมการเกษตร - กรมปศสตว

แผนงานการบรหารจดการนำ - มระบบพยากรณและเตอนภยทม

ประสทธภาพ เพอลดการสญเสย - ลดปรมาณการใชนำในภาคเกษตร

อตสาหกรรม ครวเรอน ลงรอยละ ๑๕ - มการบรหารจดการนำและใชนำอยางม

ประสทธภาพ - เพมประสทธภาพจดการนำของระบบ

ชลประทานใหมประสทธภาพขนรอยละ ๗๐ (จากปจจบนประมาณรอยละ ๕๐-๖๐)

- มาตรการ/แผนงานในการบรหารจดการนำอยางเปนระบบและมประสทธภาพ

- เทคโนโลยและนวตกรรมทเพมประสทธภาพในการพยากรณและระบบเตอนภยลวงหนา

- กลไกและเครอขายองคกรและชมชนในพนทในการบรหารจดการนำ

- เกดองคความรในการบรหารจดการนำอยางเปนระบบและมประสทธภาพ


อวกาศและภมสารสนเทศ - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กรมชลประทาน - สถาบนสารสนเทศ

ทรพยากรนำ - การไฟฟาฝายผลต

๓๓

โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย ในการทโครงสรางสงคมเขาสสงคมสงวย ทมสดสวนประชากรสงวย สงกวาประชากรทอยในวยทำงาน

และวยเดก สงผลตอระบบเศรษฐกจและสงคมอยางสง กลาวคอ ในสงคมจะมประชากรในวยทำงานและเปนฐานในการพฒนาเศรษฐกจนอยลง ในขณะทมประชากรสงวยซงมคาใชจายดานสขภาพสงขน เงอนไขดงกลาวจะยอนมาสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจและระบบสงคมตอไป ดงนน เพอใหประเทศไทยมสงคมสงวยทมรากฐานเขมแขง จำเปนตองมการเตรยมการทงในระดบปจเจก ระดบชมชน/สงคม ไปจนถงระดบประเทศ

การใหความสำคญตอลกษณะเฉพาะของผ ส งว ยท ม ท งความเปราะบางและความเขมแขงของประสบการณทเออตอการสรางสรรคศกยภาพตอสงคมและตนเอง เปนมตหลกในการมองไปขางหนาตอสงคมสงวย การบรณาการความรเพอเชอมโยงความเขาใจตลอดทกชวงวยกบสภาพสงคม สงแวดลอม ผคนทแตกตางและหลากหลายไปดวยสำนกและบรบทของชวต

การมสขภาพและคณภาพชวตทด มระบบสขภาพเชงปองกน ถอเปนปจจยสำคญในระบบสขภาพ เพอลดปญหาคาใชจายดานสขภาพของประเทศทจะสงขนจากคาใชจายดานสขภาพอนเกดจากโรคเรอรง ทเปนโรคไมตดตอ (Non - Communicable Diseases: NCDs) และโรคทเกดในผสงอาย อกปจจยหนงในการสงเสรมใหประชากรมสขภาพและคณภาพชวตทด คอความสามารถในการพฒนาทกษะและการเรยนรตลอดชวต ทจะเปนหลกประกนสำหรบประชากรในการดแลสขภาพกาย สขภาพใจ และสามารถจดการชวตไดเปนอยางดตลอดชวงชวต

ระบบเศรษฐกจในสงคมสงวย ถอเปนปจจยสำคญในการมสงคมสงวยท มคณภาพ ท งในมมของความสามารถของผสงอายทยงคงความสามารถในการเลยงชพ การจางงานทเหมาะสม การออมเงนเพอใหเพยงพอตอบ นปลายชวต จงจำเปนตองมการวจยและการพฒนาระบบการเงนและเศรษฐกจท เหมาะสมมเสถยรภาพสำหรบสงคมสงวย ซงจะสงผลใหคาใชจายของผสงอายไมเปนภาระตอระบบการเงนของภาครฐ

โครงสรางพนฐานและระบบเมอง เปนอกปจจยสำคญในการสงเสรมและสนบสนนการมคณภาพชวตทด กลาวคอเมองทเออใหผสงอายออกมาใชชวตไดอยางสะดวกสบาย สามารถเดนทางได ดแลตวเองได ไมจำเปนตองเกบตวอยในทพกอาศย ซงจะสงผลตอทงสขภาพกาย และสขภาพจต การมโครงสรางพนฐานและระบบเมองทเออตอผสงอายเกยวของกบการออกแบบเพอคนทงมวล (Universal Design) หรอ “อารยสถาปตย” ทยงประโยชนแกคนพการดวย ซงจำเปนตองมกฎหมายและนโยบายสนบสนน เพอใหอาคารสถานท ระบบขนสงสาธารณะ สงแวดลอมตาง ๆ สามารถรองรบการใชงานของคนทกกลมโดยไมจำกดสภาพรางกาย

ความเชอมโยงในสงคมระหวางประชากรตางวย ถอเปนปจจยสำคญอกประการหนงทจะสงผลใหเกดสงคมสงวยทมคณภาพ กลาวคอการพฒนาใหสงคมโอบอมและเกอหนนกน สนบสนนใหผสงอายดำรงชวตอยางมคาและมศกด ศร ของความเปนมนษย และยงสามารถมบทบาทในการเปนผ ใหความร ความเช ยวชาญ ประสบการณทสงสมมา ถายทอดตอคนรนตอไป และในทางกลบกน ประชากรวยตา ง ๆ เหนคาและปฏบตตอผสงอายแบบใหเกยรตและเหนคาของความเปนมนษยในผสงอาย การศกษา วจย รวมถงการพฒนากจกรรมในสงคมทสนบสนนความเชอมโยงในสงคมระหวางประชากรตางวย จงจำเปนตองมการดำเนนการทงในเชงสงคมศาสตรและมนษยศาสตรเพอสรางใหสงคมมความเขมแขง

เทคโนโลยสมยใหม โดยเฉพาะ หนยนต ปญญาประดษฐ และดจทล รวมถงเทคโนโลยอน ๆ ทนำไปส การพฒนาเทคโนโลยสงอำนวยความสะดวก (Assistive Technology) ถอเปนเทคโนโลยสำคญทจะสงเสรมการใชชวตของผสงอายและผทพพลภาพไดอยางเตมศกยภาพและเตมสมรรถนะ เพอนำไปสการมคณภาพชวตทดได

๓๔

โดยรวมแลว การสงเสรมและสนบสนนนวตกรรมเมองเพอใหมการพฒนาองคประกอบตาง ๆ ดงทกลาวมา ใหเออตอประชากรในสงคมสงวยจงมความจำเปนอยางยงทตองเรงใหเกดการสรางองคความร และผลกดน การใชองคความรไปสการพฒนาใหเกดโครงสรางและระบบสงคม รวมถงนวตกรรมเมองเพอสงคมสงวย


O2.8 พฒนาคนในทกชวงวยใหมคณภาพชวตทด สามารถดำรงชวตดวยตนเองไดอยางมคณคา และสราง กลไกทเออตอการอยรวมกนอยางมความสข พรอมรบสงคมสงวย KR2.8.1 รอยละ ๘๐ ของประชากรทมอายเกน ๖๐ ป มสขภาพดและพงพาตวเองได และลดอบตการณ การเกดโรคไมตดตอเรอรง (NCDs) และโรคทเกดในผสงอาย เชน อลไซเมอร และพารกนสน KR2.8.2 มผลงานวจยเชงบรณาการทสะทอนคณคาผสงอายเพอดงศกยภาพและเสรมพลง และ การจดการความรเชงระบบเพอพฒนาระบบสวสดการสงคม ระบบการออม และระบบบรการ สขภาพ (การบรการสงคม การประกนสงคม การหาเงนเลยงชพในระยะสงวย การชวยเหลอ ทางสงคม และการสงเสรมหนสวนทางสงคม) ในภาพรวมของประเทศและระดบพนท KR2.8.3 เกดงานวจย เทคโนโลยหรอนวตกรรมทชวยเหลอการดำรงชวต (Assisted living) สำหรบ ผสงอายและคนพการใหสามารถดำรงชวตอยางมคณภาพไดตามมาตรฐานสากล จำนวน อยางนอย ๑๕ เรอง/ป ครอบคลมผสงอายและคนพการทเขาถงและใชประโยชนไดไมนอยกวา รอยละ ๘๐ KR2.8.4 เกดนวตกรรมหรอโครงการทางสงคมทสงเสรมและสนบสนนใหคนทกวยใชชวตรวมกนใน สงคมอยางมคณภาพ มแรงยดเหนยวทางสงคม (Social cohesion) และผสงอายสามารถใช ชวตในสงคมไดอยางเตมภาคภม KR2.8.5 เกดนวตกรรมเมองทใชหลกการ Universal Design ทมการออกแบบใหเปนมตรตอผสงอาย คนพการ และประชากรทกชวงวย


เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการไทยอาร (Thai Ageing Research Innovation Platform) - ประชากรผสงอายเปนพฤฒพลง (Active

Ageing) คอสขภาวะด มหลกประกนทมนคง สามารถทำงานเชงเศรษฐกจและรวมเปนพลงในการขบเคลอนสงคมไทย

- ประชากรกอนวยสงอายเพยบพรอมไปดวยทกษะสำคญแหงศตวรรษท ๒๑ พรอมทงมทกษะชวต มการเตรยมการในทกมตกอนวยสงอาย พรอมทจะเรยนรและเพมพนทกษะการทำงานใหทนกบการเปลยนแปลงตลอดชวงชวต

- เพมโอกาสทางเศรษฐกจและการเตบโตในภาคอตสาหกรรม ในบรบทของสงคมสงวย (Silver Economy/Longevity

- มการเชอมโยงและแปลงนโยบายและแผนรองรบสงคมสงวยจากระดบชาต สการปฏบตในระดบทองถนอยางเปนรปธรรม

- มการกำหนดนโยบาย แผน และระบบการดำเนนงานรองรบสงคมสงวยโดยใชขอมลจากการวจยเปนฐาน

- มชมชนนาอยสำหรบคนทกวย (Smart, Inclusive, and Sustainable Community)

- เพมโอกาสทางเศรษฐกจและบทบาทของไทยในตลาดโลก ในบรบทของ

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานภาครฐ (อาท

กระทรวงมหาดไทย กรมกจการผสงอาย กรมกจการเดกและเยาวชน กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สำนกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สำนกงานสถตแหงชาต กรงเทพมหานคร กรมการ

๓๕

Economy) ดวยการสรางสรรคผลตภณฑสงประดษฐนวตกรรมดานบรการทางการแพทยเพอรองรบสงคมสงวยและเพมคณภาพชวตผสงอาย สตลาดในประเทศและตางประเทศ

- มเครอขายเชอมโยงขอมลจากระดบทองถนสระดบชาตเพอเปนฐานขอมลในการกำหนดนโยบายและแนวทางการดำเนนงานและการพฒนาระบบรองรบสงคมสงวย ทสอดคลองกบบรบทของประเทศและบรบทของชมชน

- มระบบรองรบสงคมสงวยแบบองครวม (มตเศรษฐกจ สงคม สขภาพ สภาพแวดลอม เทคโนโลยและนวตกรรม) ทงในระดบประเทศและระดบพนท

(Start-up, Innovation in Thailand รวมกบ CUE, UTC, SID)

- คนไทยและสงคมไทยเกดความตระหนกและเตรยมการเพอยามสงอาย

- ลดคาใชจายดานสขภาพของรฐและครอบครว อนเนองมาจากการสงอาย

แพทย กระทรวงสาธารณสข กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข กรมการจดหางาน กรมพฒนาฝมอแรงงาน กระทรวงแรงงาน กรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม สภากาชาดไทย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ กองทนการออมแหงชาต สำนกงานเศรษฐกจการคลง)

- เครอขายภาคเอกชน - เครอขายระดบนานาชาต

(อาท HelpAge International, UNFPA, UNESCAP, UNDP, World Bank)

๓๖

โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง การพฒนาประเทศในระยะ ๖ ทศวรรษทผานมา เปนการพฒนาทเนนการเตบโตทางเศรษฐกจจนขาด

ความสมดลและขาดบรณาการ เกดการกระจกตวของความมงคงและโอกาสอนนำมาซงความเหลอมลำในสงคม และเกดปญหาสงแวดลอมจากการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไมยงคด จงเปนการพฒนาทไมยงยน อนนำไ ปสความขดแยงและความไมม นคงทางการเมอง บนทอนศกยภาพการพฒนาของประเทศและคณภาพชวตของประชาชน

ดงนน การพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมคณภาพทมความมนคงและยงยน จงเปนโจทยทาทายทางสงคมทตองอาศยองคความรจากการวจยและนวตกรรมเพอตอบโจทย โดยมงยกระดบความมนคงของมนษย (โดยเฉพาะความมนคงทางเศรษฐกจสงคมของพลเมอง) ความสมานฉนททางสงคม การยอมรบเปนสมาชกในสงคมทมสทธเสมอภาค (ยอมรบความแตกตางหลากหลายในมตตาง ๆ เชน ชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง ฯลฯ) และการเสรมพลงทางสงคมเพมการมสวนรวมของประชาชนและชมชนในทางการเมองอยางสรางสรรค

ทงนตองมการพฒนาทรพยากรมนษย โดยการเสรมสรางทกษะ ขดความสามารถ กระบวนการคดและสรางสรรค ความเขาใจตนเองและผอ น มความคดเชงวพากษ (Critical thinking) ไมตกเปนเหยอของการคด ตาม ๆ กนไป (Victim of group thinking) มความสามารถ การรบร และปรบใชเทคโนโลยทเกดใหม (Emerging technology) และเทคโนโลยทเปนจดเปลยน (Disruptive technology) อยางเทาทน ทำใหสงคมไทยสามารถจดการกบผลกระทบจากกระแสโลกาภวตน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหมไดอยางทนทวงท


O2.9 สรางสงคมทมการอยรวมกนอยางสมานฉนท มความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และมการเสรมพลง ทางสงคม KR2.9.1 สรางองคความรทเทาทนการเปลยนแปลงของสงคมไทยและสงคมโลก KR2.9.2 ความรสงคมศาสตร มนษยศาสตรถกนำไปใชในการพฒนานโยบายสาธารณะและพฒนา นวตกรรมเพอสงคม รวมทงกลไกการแกปญหาอยางเปนรปธรรม KR2.9.3 จำนวนงานวจยขามศาสตรทสรางและปฏบตการรวมกบสงคม และเผยแพรสสงคมในรปแบบ ตาง ๆ


เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน โครงการชดวจยนโยบายสนตประชาธรรมเพอการสรางสงคมเปด ผลตผลงานวจยเพอการพฒนาทยงยนและความเปนธรรมในสงคมตามแนวคดเรองสนตประชาธรรม ตามแนวคดของ ศ.ดร. ปวย องภากรณ อนนำประเทศไทยไปสสงคมเปดในทสด โดยมเปาหมายเชงกลยทธในดานตาง ๆ ดงตอไปน - ดานการบรหารจดการและการประกอบ

ธรกจ

- องคความรและขอเสนอแนะทงในเชงนโยบายและแนวทางปฏบตเกยวกบการลดความเหลอมลำทางการศกษาและการพฒนาศกยภาพมนษยในฐานะพลเมองของสงคมทมคณภาพ

- เวทสาธารณะเพอนำเสนอองคความรและแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขายนกวชาการและประชาชนทวไป

- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจยทเกยวของ - กระทรวงตาง ๆ ทเกยวของ - สำนกงานสภาพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาตและหนวยงาน นโยบายสาธารณะทเกยวของ

๓๗

- ดานเศรษฐศาสตรระหวางประเทศเพอการพฒนา

- ดานความเหลอมลำ - ดานเศรษฐศาสตรการคลงและนโยบาย

สาธารณะ - ดานเศรษฐศาสตรมหภาค - ดานสงแวดลอม - ดานการเมองการปกครอง - ดานสงคม - ดานศลปวฒนธรรม - ดานการเรยนรและการศกษา

- สอความรทงในรปแบบสงพมพและออนไลนเพอเผยแพรความรสวงกวาง

- หนวยงานภาครฐ ทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน

- องคกรภาคประชาสงคม - องคกรภาคเอกชนทมความ

รบผดชอบตอสงคม

แผนงานความรวมมอระหวางรฐบาลไทยกบองคการอนามยโลกดานความปลอดภยทางถนน - ศกษาวเคราะหสถานการณภาพรวมดาน

การวจยและนวตกรรมของอบตเหตทางถนนในระดบชาตและนานาชาตเพอจดทำขอเสนอตอสภานโยบายในการกำหนดนโยบาย ยทธศาสตรและแผน รวมทงงบประมาณเพอการวจยและนวตกรรมในปงบประมาณ ๒๕๖๓

- วจยเชงประเดนทเกยวของกบอบตเหตทงดานปจจยมนษย ยานพาหนะและสงแวดลอม มการเกบสถตและขอมลอบตเหตอยางเปนระบบ ซงรวมถงระบบการสอบสวนอบตเหตเชงลก ตดตามและประเมนผลกจกรรมและโครงการทเกยวของกบการปองกนอบตเหตทางถนน และเกดการวจยเพอสรางนวตกรรมรวมทงเทคโนโลย อปกรณ เครองมอตาง ๆ สำหรบการแกไขปญหาอบตเหตทางถนน

- เกดงานวจยเชงระบบทประเมนถงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคม

ระยะสน - เขาใจสถานการณภาพรวมดานการวจย

และนวตกรรมของอบตเหตทางถนนในระดบชาตและนานาชาตเพอจดทำขอเสนอตอสภานโยบายในการกำหนดนโยบาย ยทธศาสตร และแผน รวมทงงบประมาณเพอการวจยและนวตกรรม

- เกดการวจยเชงประเดนทเกยวของกบอบตเหตทงดานปจจยมนษย ยานพาหนะและสงแวดลอม มการเกบสถตและขอมลอบตเหตอยางเปนระบบ ซงรวมถงระบบการสอบสวนอบตเหตเชงลก ตดตามและประเมนผลกจกรรมและโครงการทเกยวของกบการปองกนอบตเหตทางถนน

- เกดการพฒนาพเลยงเพอหนนเสรมการดำเนนงานในระดบพนท

- จำนวนโครงการวจยทเกยวของกบอบตเหตอยางเปนระบบ โดยเปนโครงการวจยทมาจากหลากหลายระดบตงแตนกวชาการ หนวยงานและชมชนทองถน

- เกดเวทบรณาการกลไกและกระบวนการการทำงานในหลากหลายรปแบบในการลดอบตเหตบนถนน

- เกดการทำงานรวมกนแบบบรณาการทงแนวดงและแนวราบ ตงแตระดบชมชนทองถนจนถงระดบนโยบาย


- กระทรวงและหนวยงานภาครฐทเกยวของ อาท กระทรวงคมนาคม กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงสาธารณสข

- องคกรปกครองสวนทองถน - องคการอนามยโลก - องคกรภาคประชาสงคม - องคกรภาคเอกชนทมความ

รบผดชอบตอสงคม

๓๘

ระยะยาว - เกดการวจยเพอสรางนวตกรรมรวมทง

เทคโนโลย อปกรณ เครองมอตาง ๆ สำหรบการแกไขปญหาอบตเหตทางถนน

- เกดการจดทำระบบขอมลและงานวจย สามารถใชประโยชนเพอปองกนปญหาอบตเหตทางถนนใหกบประเทศไทย

๓๙

แพลตฟอรม ๒ การวจยและสรางนวตกรรมเพอตอบโจทยทาทายของสงคม

๔๑

ประเทศทพฒนาแลวมการแขงขนอยางรนแรงดานการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม และการสรางขด

ความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) โดยมการออกแบบสรางระบบนเวศทางนวตกรรม และการสรางและพฒนาทรพยากรมนษย รองรบการพฒนาเทคโนโลยใหม ๆ ทกำลงเขามาแทนทเทคโนโลยเดม (Disruptive Technology) และการตอยอดการพฒนาเทคโนโลยทมอยเดมใหมประสทธภาพและคณภาพดขนอยางเปนระบบ และการพฒนาเศรษฐกจไปส เศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) และเศรษฐกจแบงปน (Sharing Economy) มการสนบสนนลงทนดานการวจยและพฒนา (R&D Investment) ทมความเขมขนในโจทยททาทายอยางชาญฉลาดระหวางภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชนจากทงในและตางประเทศ กอใหเกดการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ ทพฒนาจากเดมไปอยางกาวกระโดด (Leapfrogging) หรอเปนสงทยงไมเคยมมากอนในโลกขนเปนจำนวนมาก ทำใหมผบรโภคใหการตอบรบผลตภณฑและบรการททนสมยเหลานนจากทงในประเทศและตางประเทศ กอใหเกดรายไดและสรางขดความสามารถการแขงขนใหสงขน ทำใหเปนผนำดานการพฒนานวตกรรมททนสมยอยเสมอ

แพลตฟอรมการวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน เปนเวททเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสเขามารวมกนคด วางแผน กำหนด ลงมอดำเนนการและการวดผลในกจกรรมเพอการพฒนาอยางมกลยทธดานการเพมขดความสามารถทางการแขงขนในอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ เปนพนทยทธศาสตรทสำคญในการพฒนาระบบนเวศนวตกรรม และเขตเศรษฐกจนวตกรรมของประเทศไทยใหเจรญเตบโตอยางยงยน และจำเปนตองมการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการควบคไปดวยอยางตอเนองเพอใหสามารถตอบสนองความตองการของผใชงานไดอยางพอเพยง กอใหเกดการสราง สะสม พฒนา ถายทอด และตอยอดองคความรททนสมย ขบเคลอนและยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ สรางและพฒนาความรดานการวจยและนวตกรรมเพอไปส “ประเทศไทย ๔.๐” ซงเปนกลไกสำคญในการขบเคลอนประเทศไทยใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง และกลายเปนประเทศพฒนาแลว


เปาหมาย O3 ยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศดวยการวจยและพฒนานวตกรรม ผลสมฤทธทสำคญ KR3.1 อนดบขดความสามารถในการแขงขนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย จดโดย IMD อยใน ๓๐ อนดบแรก KR3.2 ดชนความสามารถดานนวตกรรม (GII) ของไทยดขนอยางเนอง KR3.3 สดสวนการพฒนาเทคโนโลยของตนเองตอการพงพาเทคโนโลยจากภายนอกเพมขนจาก ๑๐:๙๐ เปน ๓๐:๗๐ KR3.4 จำนวนวสาหกจเรมตน (Startups) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด ๕,๐๐๐ ราย

๔๒

แพลตฟอรมท ๓ การวจยและสรางนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขน ประกอบดวย ๓ โปรแกรม คอ

▪ โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ ▪ โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม

และพนทเศรษฐกจนวตกรรม ▪ โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ

๔๓

โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ การยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ เปนโปรแกรมทตอบประเดนความ

ทาทายดานการเพมขดความสามารถในการแขงขนของภาคการผลตและบรการใหทนกบแนวโนมการพฒนาเศรษฐกจของโลก ผานการพฒนาแพลตฟอรมนวตกรรมในดานทประเทศไทยมศกยภาพและโอกาสในการพฒนาสงเพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนในกลมอตสาหกรรมยทธศาสตร การปรบโครงสรางการผลตโครงสรางการแขงขน การเพมผลตภาพในภาคการเกษตร อตสาหกรรมและบรการ การเปลยนรปแบบวตถดบและปจจยการผลต การลดตนทน การลดทรพยากร การลดตวกลางการทำธรกรรม การพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศสำหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) การบมเพาะผประกอบการ การเพมศกยภาพดานการวจย พฒนา และนวตกรรมเพอสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย (RDI for S-Curve Industries) การยกระดบและสรางศกยภาพทางการแขงขนของผประกอบการไทยดวยเทคโนโลยและนวตกรรม โดยการพฒนาแพลตฟอรมเพอสนบสนนการขบเคลอนเศรษฐกจแบบตาง ๆ เชน แพลตฟอรมเศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยน และเศรษฐกจสเขยว (BCG Economy) ในกลมอตสาหกรรมยทธศาสตร ไดแก อตสาหกรรมเกษตรและอาหาร อตสาหกรรมสขภาพและการแพทย อตสาหกรรมพลงงานและวสดชวภาพ และอตสาหกรรมการทองเทยว แพลตฟอรมเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) เพอใหผ ประกอบการสามารถนำองคความรจากภมปญญาและทรพยากรในพนทไปตอยอดและใชประโยชนในการดำเนนธรกจ แพลตฟอรมทสนบสนนผประกอบการใชประโยชนจากขอมลและปญญาประดษฐเพอวเคราะหและสรางความไดเปรยบทางเศรษฐกจ (AI & Data Economy) รวมท งแพลตฟอรมเศรษฐกจแบงปน (Sharing Economy) ท ให ผ ประกอบการสราง ความรวมมอทางธรกจเพอเกดรปแบบสนคาและบรการใหมทตอบรบความตองการของผบรโภค


O3.10a พฒนาและยกระดบความสามารถการแขงขนของผประกอบการในอตสาหกรรมยทธศาสตรดวยการวจยและพฒนานวตกรรม KR3.10a.1 ผประกอบการไทยในอตสาหกรรม S-Curves มยอดขายเพมขนจากสนคาและบรการ

นวตกรรมทตอยอดจากงานวจยและพฒนา รอยละ ๑๐ ตอป KR3.10a.2 จำนวนผประกอบการไทยในอตสาหกรรม New S-Curves จากการบมเพาะหรอรวม ลงทนกบภาครฐดานการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม เพมขน KR3.10a.3 การพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศสำหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) มจำนวนเพมขน

O3.10b ตอยอดอตสาหกรรมยทธศาสตรและวางรากฐานการพฒนาเศรษฐกจภายใตแนวคด BCG KR3.10b.1 สรางมลคาเพมจากงานวจยและพฒนาในอตสาหกรรมเปาหมายบนฐานเศรษฐกจ BCG (เกษตรและอาหาร การแพทยสขภาพ การทองเทยวและเศรษฐกจสรางสรรค พลงงาน และวสดชวภาพ) ไมตำกวารอยละ ๑๐ ของ GDP KR3.10b.2 เกดการจางงาน knowledge worker ในอตสาหกรรมเปาหมาย BCG เพมขน ๑,๐๐๐,๐๐๐ คน KR3.10b.3 การลงทนรวมรฐและเอกชนในการพฒนาแพลตฟอรมบรการวจยและพฒนานวตกรรม

๔๔

BCG KR3.10b.4 เพม eco-efficiency จากการลดการใชทรพยากรและการเกดของเสย KR3.10b.5 ระบบขอมลเพอการตดสนใจในอตสาหกรรมสำคญ

O3.10c สรางมลคาทางเศรษฐกจจากธรกจแพลตฟอรม KR3.10c.1 จำนวนธรกจแพลตฟอรมทเปนของผประกอบการไทยเพมขน KR3.10c.2 จำนวนผประกอบการไทยทใชประโยชนบนแพลตฟอรมของไทยและนานาชาตมเพมขน KR3.10c.3 มลคาทางเศรษฐกจทเกดจากธรกจแพลตฟอรมทเปนของประเทศไทย


เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงาน BCG in Action ขบเคลอนเศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยนและเศรษฐกจสเขยว เพอการพฒนาทยงยน - ยกระดบภาคการเกษตรและ

อตสาหกรรมตอเนองสำหรบอาหารสขภาพ พฒนาอตสาหกรรมใหมดานอาหารสขภาพและสวนผสมอาหารทมมลคาสง รวมทง สราง Platform นวตกรรมเกษตรตามศกยภาพใน ๔ ภมภาคทวประเทศ

- เกดอตสาหกรรม Biorefinery ในประเทศไทย

- เกด Thai Cosmepolis และเปนศนยกลางการผลตเวชสำอางของเอเชย

- เกดระบบบรหารจดการทองเทยวครบวงจร เชอมโยงสการทองเทยวเมองรอง

- การจดการขยะอยางเปนรปธรรม เพอนำไปใชประโยชนตอเนอง ทำใหเกด Zero Waste + Waste to Wealth

- ผลตยา วคซน ชดตรวจวนจฉย และอปกรณเครองมอแพทยทไดมาตรฐานสากล สมนไพรและ Biological Drugs เพอการสงออก

- คดคนวธการรกษาจำเพาะและแมนยำสวนบคคลโดยใชเทคโนโลยชวภาพขนสง

- พฒนาอตสาหกรรมบรการทดสอบยา อาหารเสรมและเวชภณฑในมนษย และมศนยวจยดานคลนกระดบชาต

- สงเสรมการพฒนานวตกรรม สรางมลคาอตสาหกรรมพลงงานชวภาพและวสดชวภาพ

- มการขยายตวดานอตสาหกรรมอาหารเพอสขภาพ เพอการสงออกอยางนอย รอยละ ๒๕

- มเกษตรกรผประกอบการรนใหมทใชเทคโนโลยเกดขน ทดแทนเกษตรกรรนเกาอยางนอย ๒,๐๐๐ ราย มรายไดมากกวา ๒๐๐,๐๐๐ บาท/ป

- เกดอตสาหกรรมไบโอรไฟเนอร ทจะมลคาการลงทนรวม ๒๕,๐๐๐ ลานบาท เพมมลคาใหกบผลตทางการเกษตรไมนอยกวา ๕ เทาตว

- มลคาการสงออกสารสกดจากสมนไพรและกลมเวชสำอางไมนอยกวา ๔,๔๐๐ ลานบาท

- เพมรายไดการทองเทยวของประเทศจาก รอยละ ๑๗.๘ GDP เปน รอยละ ๒๐ GDP ในป ๒๕๖๔ และ รอยละ ๓๐ GDP ในป ๒๕๘๐

- ตนแบบการจดการขยะชมชนระดบทองถนรองรบขยะมลฝอย ๘๒,๕๐๐ ตน/ป สรางมลคาเพมจากขยะ ๑๗ ลานบาทใน ๕ ป

- รายไดรวมจากการสงออกยา เวชภณฑสมนไพรและสารสกด จากการรกษาหรอตรวจวนจฉยโรคดวยหลกการ Precision Medicine และการรบจางวจยคลนก ไมตำกวาปละ ๑๕,๐๐๐ ลานบาท โดยเฉลย

- กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงการทองเทยวฯ - กระทรวงดจทลฯ - การไฟฟาฝายผลตแหง

ประเทศไทย - สถาบนอดมศกษา - โรงเรยนแพทย - สถาบนการเงน - ภาคเอกชน

๔๕

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน แผนงานการพฒนาตอยอดเทคโนโลยจากตางประเทศสำหรบอตสาหกรรมยทธศาสตร (Technology Localization) ยกระดบการพฒนาขดความสามารถดานการวจยพฒนาและนวตกรรมของประเทศ ในอตสาหกรรม อาท - อตสาหกรรม Future Mobility เชน ยาน

ยนตสมยใหม และระบบราง - อตสาหกรรมอาหาร (Food) - อตสาหกรรมพลงงาน (Energy) - อตสาหกรรมหนยนตและระบบอตโนมต

(Robotics and Automation) - อตสาหกรรมการผลตสนคาทใชไดสอง

ทาง (Dual-Use Items: DUI) เพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจ

ยกระดบขดความสามารถทางการแขงขน ของกลมผประกอบการไทยทมศกยภาพใหสงขน เพอตอบสนองความตองการและรปแบบการใชชวตของผบรโภค โดยการสรางและพฒนาความสามารถในดานการพฒนาผลตภณฑ การลดตนทน มคณภาพ การสรางมลคาเพม และเพมมลคา การพฒนาเทคโนโลยในกระบวนการผลต การบรการ การเขาตลาด การสรางและพฒนานวตกรรมในธรกจทเกยวเนอง

- สถาบนอดมศกษา - กระทรวงการอดมศกษา


- กระทรวงทมความเกยวของดานการพฒนาอตสาหกรรมเปาหมาย

- เครอขายความรวมมอ สมาคม (Consortiums) ทเกยวของ

แผนงาน Public-Private Partnership for RDI - เกดมลคาทางตลาดทเปนไปไดใน

โครงการทเอกชนรายใหญสามารถรวมลงทนกบเอกชนรายกลางและรายเลกทเกยวของมากกวาทนทลงไป

- SME ในกลมสาขา (sector) มความสามารถดาน ววน มากขน และสอดคลองกบแผน ววน. ของประเทศ เพอชวยขบเคลอนใหแผน ววน. บรรลเปาหมาย

- เกดผลลพธและเครอขายความรวมมอในหลายสาขา (sector) ทมเปาหมายสอดคลองกนทเนนวตถประสงคเชงสงคม

- มแนวทางการขยายผลกบกลมอตสาหกรรมอน และ/หรอ เอกชนขนาดใหญรายอนของประเทศ

- เอกชนรายใหญสามารถรวมลงทนกบเอกชนรายกลางและรายเลกในการทำวจยและนวตกรรม

- เกดกลไกความรวมมอระหวางเอกชนรายใหญ รายกลาง รายเลก และ/หรอ สมาคม มหาวทยาลย และ/หรอ หนวยงานวจยของรฐในการพฒนาเพอประโยชนเชงพานชย

- เกดกลไกความรวมมอระหวางเอกชนรายใหญ รายกลาง รายเลก และ/หรอ สมาคม มหาวทยาลย และ/หรอ หนวยงานวจยของรฐในการยกระดบความสามารถดาน ววน ของเอกชน

- เกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในรปแบบเครอขายทใชงานวจยและพฒนาตอบโจทย SDGs

- มแนวทางขอเสนอแนะเชงนโยบาย และการเผยแพรแนวทางการขยายผลทสอดคลองกบบรบทของไทย


- สถาบนอดมศกษา

๔๖

โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และพนทเศรษฐกจนวตกรรม

สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ใหเตบโตอยางกาวกระโดด โดยมงเนนการพฒนาระบบนเวศนวตกรรมใหเขมแขงเออตอ การพฒนาศกยภาพของ Startup และ IDE โดยการปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมาย พฒนามาตรการและแรงจงใจ รวมถงการบรการภาครฐ ใหเออตอการดำเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ รวมถงการพฒนาพนทเศรษฐกจนวตกรรม (Economic Zone of Innovation) อาท อทยานว ทยาศาสตร เขตนว ตกรรมระเบ ยงเศรษฐก จพ เศษภาคตะว นออก (Eastern Economic Corridor of Innovation: EECi) เ ม อ งน ว ต ก ร รมอาห า ร (Food Innopolis) ย า นนว ต ก ร รม (Innovation District) และยานสรางสรรค (Creative District) ซงจะเปนพนททมความพรอมรองรบการวจย พฒนา และสรางนวตกรรม ผานกลไกตาง ๆ ทงการเชอมโยงกบสถาบนวจย สถาบนการศกษา การสนบสนนทปรกษาทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม การสงเสรมการเขาถงแรงจงใจและสทธประโยชนตาง ๆ อาท แหลงเงนทนสำหรบผประกอบการใน การสรางนวตกรรม แรงจงใจทางภาษ การบมเพาะผประกอบการ และการเรงการเจรญเตบโตของผประกอบการ ซงจะสงผลใหผประกอบการมศกยภาพและความพรอมในการผลตสนคาและบรการมลคาเพมสง นำไปสการสรางรายได การจางงาน กระจายรายไดสภมภาค และกอใหเกดอตสาหกรรมเปาหมายใหมทเปนกลไกในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศ


O3.11a พฒนาวสาหกจเรมตน (Startups) และวสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด

KR3.11a.1 จำนวน local startups ทเกดใหมและอยรอด ๑,๐๐๐ ราย ใน ๓ ป KR3.11a.2 จำนวนวสาหกจฐานนวตกรรม (IDEs) ทมยอดขายเกน ๑,๐๐๐ ลานบาท/ป เพมขน ๑,๐๐๐ ราย/ป KR3.11a.3 จำนวน deep-tech startups ทประกอบการในประเทศไทย O3.11b พฒนาพนทเศรษฐกจนวตกรรม (Economic Zone of Innovation)/อทยานวทยาศาสตร

(Science Parks)/ระเบยงนวตกรรมภาคตะวนออก (EECi)/เมองนวตกรรมอาหาร (Food Innopolis)

KR3.11b.1 จำนวนผประกอบการทมาใชประโยชนในพนทเศรษฐกจนวตกรรม/อทยานวทยาศาสตร/ EECi/เมองนวตกรรมอาหาร KR3.11b.2 มลคาการลงทนวจยและพฒนานวตกรรมของบรษททมาใชประโยชนในพนทเศรษฐกจ นวตกรรม/อทยานวทยาศาสตร/EECi/เมองนวตกรรมอาหาร O3.11c ปรบปรงกฎระเบยบและกฎหมาย พฒนามาตรการและแรงจงใจ รวมถงการบรการภาครฐ ใหเออ

ตอการดำเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ KR3.11c.1 ความสำเรจในการผลกดนกฎหมาย/กฎระเบยบ/มาตรการเพอปลดลอคขอจำกด และ สรางแรงจงในการดำเนนธรกจนวตกรรม

๔๗


แผนงานการพฒนาสตารทอพและผประกอบการนวตกรรม - วสาหกจเรมตน (Startups) และ

วสาหกจฐานนวตกรรม (Innovation-driven Enterprises: IDEs) ทมศกยภาพเตบโตไดอยางกาวกระโดด

- local startups ๑,๐๐๐ ราย ทเกดใหมและอยรอด ใน ๓ ป

- วสาหกจฐานนวตกรรม (IDEs) ทมยอดขายเกน ๑,๐๐๐ ลานบาท/ป เพมขน ๑,๐๐๐ ราย/ป

- สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรมแหงชาต

- สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

- สำนกงานนวตกรรมแหงชาต

- กรมสงเสรมอตสาหกรรม - สำนกงานสงเสรมวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม - กรมพฒนาธรกจการคา

๔๘

โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ ประเทศไทยมองคประกอบเชงองคกรของโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศอยครบ แตกระจด

กระจาย มความพรอมและความสามารถในการดำเนนการตางกน ขาดทศทางและเปาหมายรวม เนองจากขาดกลไกและเวททจะบรณาการองคประกอบทมใหทำงานเปนระบบเดยวกน สงผลใหประเทศมบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทไมสมดลกบความตองการใชประโยชนในปจจบนและความจำเปนในการสรางความสามารถในการแขงขนในอนาคต โปรแกรมนมวตถประสงคทจะพฒนาระบบนเวศของโครงสรางพนฐานทางคณภาพใหสมบรณและมเอกภาพ เพอใหเกดบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทครบถวนและเพยงพอตอความตองการใชประโยชนในปจจบนและสามารถเปนพนฐานรองรบความจำเปนในการสรางนวตกรรมและอตสาหกรรมในอนาคต ทงในเชงปรมาณและคณภาพ ทงในดานการนำสนคาและนวตกรรมเขาสตลาด รวมถงการว จยและพฒนาเทคโนโลย นวตกรรมและอตสาหกรรมทประเทศไทยตองการเปนเจาของ

ทผานมา ไดมการกลาวถงความอดมสมบรณของทรพยากรและวฒนธรรมของประเทศอยางกวางขวาง แตยงขาดการใชประโยชนความอดมสมบรณดงกลาวอยางสรางสรรคและสมดล ประเทศไทยจงเปนเพยงผสงออกวตถดบและชนสวนทไมผานการรบรองมาตรฐาน เพอพลกประเทศไทยใหเตบโตอยางมคณภาพ มความจำเปนทจะตองปรบความสามารถของประเทศใหสามารถผลตและสงออกสนคาและชนสวนมลคาสงทไดรบการรบรองมาตรฐานแลวได รวมทงพฒนาตลาดในประเทศใหเปนตลาดสนคาคณภาพเพอเปนฐานใหแกการสรางแบรนด หรอตราสนคาทมภาพลกษณเชงคณคาและคณภาพตอไป โดยเฉพาะในกลมสนคาและบรการท (๑) ผประกอบการไทยสามารถเปนเจาของตราสนคาและมเทคโนโลยของตนเอง เชน อาหารสขภาพ สมนไพร ผลตภณฑเฉพาะของทองถนหรอวฒนธรรม บรการสขภาพและความงาม (๒) มความจำเปนในการรองรบสงคมในอนาคต เชน สงคมสงวย สงคมดจทลและเศรษฐกจดจทล และ (๓) มความจำเปนตอการพฒนาบทบาททางการเมองระหวางประเทศ เชน การบรหารจดการปา แมนำทไหลผานหลายประเทศ มลพษ ขยะและพลงงาน


O3.12a ประเทศไทยเปนศนยกลางการวจยและพฒนา และการบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพของ อาเซยน

KR3.12a.1 ประเทศไทยมความสามารถทางการวดและวเคราะหสงทสด ๑ ใน ๕ ของเอเชย และม อตสาหกรรมบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทใหญทสดในอาเซยน KR3.12a.2 บรการวเคราะห ทดสอบและสอบเทยบมคณภาพระดบโลกและมคณภาพสมำเสมอ

O3.12b สนคาสำคญทางเศรษฐกจและวฒนธรรมสามารถแขงขนไดในตลาดโลกดวยคณภาพ KR3.12b.1 เครองหมายคณภาพของไทยไดรบการยอมรบในคณคาและคณภาพทดเทยม เครองหมายคณภาพสนคาของ EU และญปน โดยเฉพาะกลมสนคาเกษตรและสนคา วฒนธรรม

O3.12c ตลาดการคาภายในประเทศเปนตลาดสนคาคณภาพเชนเดยวกบตลาดประเทศในพฒนาแลว KR3.12c.1 ตลาดในประเทศมกระบวนการกำกบดแลทมประสทธภาพและสงเสรมการแขงขนดวย คณภาพ

๔๙


แผนงาน NQI เพออาหารสขภาพและสมนไพรไทย - เกดตราสนคาของไทยทใชวตถดบและ

เทคโนโลยในประเทศ - ลดเวลาและคาใชจายในการนำสนคาเขา

สตลาด - ลดคาใชจายในการสงทดสอบ

ตางประเทศ

- มาตรฐานอาหารสขภาพและสมนไพรไทยทเทยบเทา หรอเหนอกวามาตรฐานสากล

- กระบวนการขนทะเบยน และการรบรองกระบวนการผลตและคณภาพมประสทธภาพและไดรบการยอมรบ

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพสำหรบการวจยและการผลตครบถวนและเพยงพอ

- ฐานขอมลสารออกฤทธและกระบวนการรกษาคณภาพสารออกฤทธ

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงการทองเทยวและ

กฬา - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI สำหรบยาชววตถ - ยาชววตถตวใหมทวจยและผลตใน

ประเทศ และสามารถสงออกได - ลดคาใชจายในการสงยาชววตถไป

ทดสอบตางประเทศ

เครอขายหองปฏบตการทดสอบทางคลนค (National clinical trial lab network) ทไดรบการรบรองตามมาตรฐานระหวางประเทศ

- กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI สำหรบอตสาหกรรมเทคโนโลยอจฉรยะ - สงออกเซนเซอรอจฉรยะทวจยและผลต

ในประเทศไทย - สงออกระบบและชนสวนของเครองมอ

แพทยและหนยนตทรบรองมาตรฐานแลว

- ลดคาใชจายในการสงทดสอบตางประเทศ

บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพสำหรบการวจยและการผลตเซนเซอรอจฉรยะ ระบบและชนสวนของเครองมอแพทยและหนยนตครบถวนและเพยงพอ

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงพาณชย - กระทรวงศกษาธการ - กระทรวงการอดมศกษา


แผนงาน NQI สำหรบยานยนตอนาคตและการเคลอนยายในอนาคต (Future vehicle & Seamless mobility) - แบตเตอรทวจยและผลตโดยใชวตถดบ

และเทคโนโลยในประเทศ - ยานยนตไฟฟาขนาดเลกสำหรบใชงานใน

เขตเมอง หรอในพนทเฉพาะ เพอลดการสรางมลพษ ทวจยและผลตโดยใชวตถดบและเทคโนโลยในประเทศ

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพสำหรบการวจย ผลต ตดตงและใชงานแบตเตอรยานยนตอนาคตและ การเคลอนยายในอนาคต ครบถวนและเพยงพอ

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงคมนาคม - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงพลงงาน - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงพานชย

๕๐

- ลดเวลาและคาใชจายในการนำสนคาเขาสตลาด

- ลดคาใชจายในการสงทดสอบตางประเทศ

- กระทรวงศกษาธการ - กระทรวงการอดมศกษา


- สำนกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต

แผนงาน Precise Timing & Positioning Platform for Innovative Services - Innovative services ทใชประโยชน

จากสญญาณและขอมลเวลาและพกดความแมนยำสง

- รายไดจากการขายขอมลเวลาและพกดความแมนยำสง

- บรการโทรคมนาคมบนเครอขาย 5G บรการระบเวลา (time) พกด (position) และการนำทาง (navigation) มเสถยรภาพและความตอเนอง

- บรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพสำหรบการวจยและบรการสญญาณและขอมลเวลาและพกดความแมนยำสงครบถวนและเพยงพอ

- โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศสามารถรองรบและสนบสนนบรการโทรคมนาคมในอนาคตใหมเสถยรภาพ

- กระทรวงกลาโหม - กระทรวงมหาดไทย - กระทรวงคมนาคม - กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม - กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงพลงงาน - กระทรวง


- กระทรวงพาณชย - กระทรวงการทองเทยวและ

กฬา - กระทรวงสาธารณสข - กระทรวงการอดมศกษา


- สำนกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต

๕๑

๕๓

การพฒนาเศรษฐกจฐานราก เปนการดำเนนการทสำคญในการพฒนาและยกระดบประเทศใหเปน

ประเทศรายไดสง ทมการกระจายรายไดอยางทวถง เปนการวางรากฐานทมนคงใหกบเศรษฐกจไทยในอนาคต การสงเสรมเศรษฐกจระดบชมชนทองถนใหสามารถมความเขมแขง มศกยภาพในการแขงขน พงพาตนเองได จะกอใหเกดการยกระดบมาตรฐานการครองชพและความเปนอยของประชาชนในชมชนใหดขนและนำไปสการแกไขปญหาความยากจน ความเลอมลำ และความไมเสมอภาคตามเปาหมายการพฒนาของยทธศาสตรชาต โดยเฉพาะดานการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม เพอใหประชาชนไดรบผลประโยชนจากการพฒนาอยางทวถงและเปนธรรม ผานการเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนใหกลายเปนชมชนนวตกรรมและมนวตกรในชมชน การใช นว ตกรรมสงคมเข าไปช วยแกป ญหาในชมชน ส งเสร มการสร างมลคาเพ มจากทนทางส งคม ทรพยากรธรรมชาต และวฒนธรรม เพอสรางรายไดใหเกษตรกร วสาหกจเรมตน และวสาหกจชมชน การแกไขปญหาความยากจนอยางแมนยำในทกมต ดวยการวเคราะหสถานการณจากฐานขอมลขนาดใหญ รวมไปถงการกระจายความเจรญสเมองตาง ๆ ทกภมภาค ใหเปนแหลงสรางงานสรางรายได ประชาชนมคณภาพชวตทด และเปนกำลงสำคญในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศบนความสามารถของคนในพนท


เปาหมาย O4 กระจายความเจรญและสรางความเขมแขงของเศรษฐกจสงคมทองถน ดวยความรและนวตกรรมผลสมฤทธทสำคญ KR4.1 ชมชนทมขดความสามารถในการจดการตนเอง (Smart community) มศกยภาพในการพฒนา คณภาพชวตและสงแวดลอมของชมชน KR4.2 รายไดของคนจนกลมรายไดรอยละ ๔๐ ลางเพมขนรอยละ ๑๕ อยางทวถง KR4.3 เกดการกระจายความเจรญสภมภาค โดยมเมองศนยกลางทางเศรษฐกจทสรางโอกาสทาง เศรษฐกจในระดบภมภาค KR4.4 ดชนการพฒนาอยางทวถง (Inclusive Development Index: IDI) ของไทยดขน แพลตฟอรมท ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมลำ

ประกอบดวย ๓ โปรแกรม คอ ▪ โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมสำหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม ▪ โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ ▪ โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ

๕๔

โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมสำหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม จากทศทางการปฏรปประเทศทมงสเปาหมายการพฒนาทยงยน ทำใหมการกำหนดทศทางยทธศาสตร

ชาต ๒๐ ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ฉบบท ๑๒ ใหประเทศไทยหลดพนจากกบดกรายไดปานกลางควบคไปกบการลดปญหาความเหลอมลำ โดยอาศยองคความรและนวตกรรม ตามหลกคดประเทศไทย ๔.๐ ทามกลางสถานการณทสงคม ชมชนทองถน ในปจจบน มพลวตและความซบซอนสง และมลกษณะเชอมโยงตอเนองเปนความทาทายทสำคญ ภาคสวนตาง ๆ ในสงคมจงจำเปนตองมความสามารถในการ “ตงรบ” และ “ปรบตว” ซงการตดสนใจทดตองการขอมล ความร การถอดประสบการณ ทจะไดมาจาก “งานวจย” การทชาวบานในชมชนจะสามารถปรบตวสอดรบกบโลกในศตวรรษท ๒๑ อกทงยงเปนพลงรวมขบเคลอนประเทศส “ประเทศไทย ๔.๐” ตามเปาหมายของนโยบายไดนน การพฒนาใหคนไทยเปน “คนไทย ๔.๐” จงเปนหวใจสำคญ ซงจะตองมคณลกษณะสำคญ คอ การเปน “นวตกร” ทสามารถสรางนวตกรรมยกระดบคณภาพชวตและพฒนาเมอง ตลอดจนสรางมลคาเพม ผลผลตใหม หรอเศรษฐกจสรางสรรคขนมาได จากการจดการทนทางวฒนธรรม ทนทางสงคม ทนทางสงแวดลอม

จากความทาทายและเปาหมายในการขบเคลอนสประเทศไทย ๔.๐ ตองใชคนแกปญหา และวธการแกปญหา ตองเปน ๔.๐ กลาวคอการสรางและใชนวตกรรมในการแกปญหา แตแนวคดหลกทผานมามงเนนนวตกรรมทเปนเทคโนโลย และสรางนวตกรรมจากบคคลภายนอก เชน นกวชาการ นกเทคโนโลย ซงมขอจำกดในเรองการไมสอดคลองกบความตองการของชมชน และปญหาการถายทอดเทคโนโลยสชมชน จงเกดแนวคดใหม คอ การใหชมชน ชาวบานทตองการนวตกรรมเปนผสรางนวตกรรมเปนหลก โดยมหนวยงาน ภาคตาง ๆ เขามามสวนรวมในกระบวนการเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการตนเอง มความสามารถในการบรหารหวงโซคณคาเพอเศรษฐกจทองถน ตลอดจนมการสรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก โดยมเปาหมายปลายทาง (ultimate goal) คอ การสรางโอกาสใหชาวบาน ไดลกขนมาแกปญหาของชมชนเอง สรางความความเขมแขงเพอสรางรายได ลดความเหลอมลำ ซงจะนำไปสการพฒนาทยงยนในระยะยาว สามารถตงรบปรบตวกบกระแสตาง ๆ ทเกดขนอยางรวดเรวได บนฐานคดทเชอวา “การสรางประเทศ จะตองสรางจากฐานรากทมพลงและเชอมรอยงานใหเกดขนกระจายในทกพนท..”


O4.13 เพมขดความสามารถของชมชนทองถนในการพฒนา การพงตนและการจดการตนเองบนฐาน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง KR4.13.1 เกดนวตกรรมชมชน วสาหกจชมชน และ Smart SMEs เพอยกระดบรายไดใหกบชมชน ปละ ๑,๐๐๐ นวตกรรม KR4.13.2 จำนวน Smart Community/ชมชนนวตกรรม มความสามารถในการพฒนาการพงตนเอง และจดการตนเอง เพมขน ๓,๐๐๐ ชมชน ภายใน ๓ ป (ปละ ๑,๐๐๐ ชมชน)

KR4.13.3 มลคาเศรษฐกจสรางสรรคบนฐานทน ทรพยากร วฒนธรรมในพนทเพมขนรอยละ ๑๐ ตอป

๕๕


โครงการชมชนนวตกรรม - ชมชนพงตนเองและบรหารจดการตนเอง

ไดอยางยงยน - สรางมลคาเพมของผลผลตในพนทจาก

ทนทางสงคมดวยนวตกรรมตลอดหวงโซคณคา

- ชมชนนวตกรรม ๑,๐๐๐ ชมชน/ป - นกขบเคลอน/นวตกรชมชน อยางนอย

๓,๐๐๐ คน/ป - เกดนวตกรรมชมชน ๑,๐๐๐ นวตกรรม/

ป


- สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

- กรมวทยาศาสตรบรการ - สถาบนอดมศกษา

โครงการนวตกรรมสงคม สรางระบบนเวศนวตกรรมเพอสงคมในระดบภมภาค มงเนนวสาหกจเพอสงคม วสาหกจเรมตน องคการปกครองสวนทองถน ชมชน และมหาวทยาลย

นวตกรรมเพอสงคมทพรอมขยายผลสชมชนเปาหมาย ๑๐๐ ผลงาน/ป

- สำนกงานนวตกรรมแหงชาต

- วสาหกจเพอสงคม วสาหกจเรมตน

- องคกรปกครองสวนทองถน - สถาบนอดมศกษา

โครงการอาสาประชารฐ ปฏรปการเรยนรใหบณฑตในศตวรรษท ๒๑ มสำนกในความเปนธรรมและมจตสาธารณะ

บณฑตจตอาสา ๘,๐๐๐ คน/ป - สานกงานปลดกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษา โครงการมหาวทยาลยเพอการพฒนาพนท (University for Inclusive Growth Program: UNIG) - เพอเพมขดความสามารถของชมชน

ทองถนในการพฒนาการพงตนและการจดการตนเองบนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

- เพอสงเสรมและสนบสนนใหสถาบนอดมศกษา/หนวยวจย/สถาบนวจย/เครอขายวจยในพนท ปฏบตงานรวมกบผใชประโยชนจากงานวจยและนวตกรรมในภาคการผลต บรการ สงคมและชมชน

- เกดนวตกรรมชมชน วสาหกจชมชนและ Smart SMEs เพอยกระดบรายไดใหกบชมชน ปละ ๑,๐๐๐ นวตกรรม ภายในป ๒๕๖๗

- จำนวน Smart Community/ ชมชนนวตกรรม มความสามารถในการพฒนาการพงตนเองและจดการตนเอง เพมขน ๑,๐๐๐ ชมชน ภายในป ๒๕๖๗

- สำนกงานการวจยแหงชาต - มหาวทยาลยราชภฏ ๓๘

แหง - หนวยวจย/สถาบนวจย/

เครอขายวจยในพนท

๕๖

โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ ปญหาความยากจนยงคงเปนปญหาสำคญของประเทศไทย ซงมประชากรทนยามวายากจนหรอมรายได

ตำกวาเสนความยากจนอย ๕.๖ ลานราย อยางไรกตาม ความยากจนเปนปญหาทไมไดจำกดเฉพาะดานรายไดเทานน แตยงหมายรวมถงความสามารถในการเขาถงทรพยากร เชน ทดนทำกน การศกษาหรอขาวสารความรในการประกอบอาชพ ตลอดจนความสามารถในการเขาถงบรการตาง ๆ ของภาครฐ ซงเปนปจจยทจะทำใหสามารถดำรงชวตอยไดอยางเสมอภาคในสงคม ทงน ยทธศาสตรชาต ๒๐ ป ไดกำหนดเปาหมายใหดชนการพฒนาอยางทวถงของไทยเพมขนจาก ๔.๒๔ เปน ๔.๓ คะแนน ภายใน ๕ ป ซงหมายถงประชากรกลมทมรายไดนอยจะตองมรายไดเพมขนอยางทวถงและตอเนอง และเปาหมายการพฒนาอยางยงยนของสหประชาชาต

ทผานมาภาครฐไดใชงบประมาณไปกบการแกปญหาความยากจนรวมหรอกลมผดอยโอกาสในสงคมอยมากมาย ผานมาตรการโครงการตาง ๆ เชน บตรสวสดการแหงรฐ กองทนหมบาน โครงการชดเชยดอกเบยสนเชอ การสงเสรมวนยทางการเงน ดานการพฒนาทอยอาศย การฟนฟผประสบอทกภยและภยพบต ตลอดจนมาตรการสงเสรมดานการผลต การตลาด อยางไรกตาม การแกปญหาความยากจนระยะตอจากนจะตองใหความสำคญกบความตอเนองของงบประมาณและการบรณาการความชวยเหลอในมตตาง ๆ เพอแกปญหาใหตรงจดมากยงขน ซง Big data หรอระบบขอมลขนาดใหญจะเขามามบทบาทสำคญในการบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอ ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน ตลอดจนใชเปนขอมลในการออกแบบมาตรการและสวสดการตาง ๆ ใหตรงตามความตองการและทนทวงท เชน การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาระบบหนนเสรมและโครงสรางพนฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ เปนตน


O4.14 ประชากรกลมยากจนหลดพนจากความยากจนอยางยงยน และสามารถเขาถงทรพยากร การศกษา สวสดการตาง ๆ ทจำเปนตอการดำรงชวตไดอยางเทาเทยม

KR4.14.1 ระบบขอมลเพอตดตามกลมเปาหมายคนจน KR4.14.2 คนจนไมนอยกวา ๒๐,๐๐๐ คน ไดรบบรการและความชวยเหลอใหมรายไดและคณภาพ ชวต ดขน

แผนงาน/โครงการสำคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการระบบบรหารจดการขอมลการพฒนาคนแบบชเปา (TP-MAP) มาตรการ บรการ สวสดการทแกปญหาความยากจนไดอยางเบดเสรจและแมนยำ

ระบบขอมลเพอตดตามกลมเปาหมายคนจน

- ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

- สภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

๕๗

โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ การพฒนาประเทศจำเปนตองใหความสำคญกบการกระจายศนยกลางความเจรญทางเศรษฐกจและสงคม

ในฐานะเปนยทธศาสตรสำคญของการสรางโอกาสและลดความเหลอมลำซงเปนปญหาสำคญของประเทศ การทเศรษฐกจและแหลงจางงานมการกระจกตวในเมองใหญเพยงไมกแหง ทำใหเกดการอพยพแรงงาน ทำใหแรงงานตองทงครอบครวไปหางานทำในเมอง เกดการเปลยนแปลงโครงสรางของครอบครวและปญหาเยาวชนและสงคมตามมา ดงนน จงจำเปนตองสงเสรมใหเกดเมองหลกใหมากขนและมการกระจายตวในทกภมภาค เชน การพฒนาเขตพเศษและความรวมมอในภมภาค เพอเปนกลจกรสำคญของการสรางเศรษฐกจบนฐานทรพยากร แรงงาน ความรและความรเรมสรางสรรคของคนในพนท

จากการคาดการณในอนาคตเกยวกบการขยายตวของเมอง ทำใหคาดไดวาประชากรของประเทศไทยเกนกวาครงหนงของประชากรทงประเทศจะอาศยอยในเมอง และเสนแบงระหวางเมองกบชนบทจะนอยลงเปนลำดบ ดวยพฒนาการของเทคโนโลยสารสนเทศททวถง หากมไดเตรยมการรองรบกบสถานการณดงกลาว อาจเกดความไมสมดลในดานสงแวดลอมและเกดผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนในเมอง ดงนน จงจำเปนตองม การจดทำแนวทางการพฒนาเมองอยางยงยน เมองนาอย (Smart/Livable City) และเมองอจฉรยะ ซงไมเพยงพฒนาทางกายภาพเทานน แตจะรวมไปถงการบรหารจดการดวย เชน การพฒนาระบบงบประมาณพนทและระบบบรหารราชการแผนดนเพอการกระจายศนยกลางความเจรญ การเพมขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการพนท โดยมวตถประสงคหลกใหประชาชนผอยอาศย "อยดมสข" ทงในมตสงแวดลอม มตเศรษฐกจ และมตสงคม (อางองจาก: กรอบวจยแผนงานบรณาการวจยและนวตกรรม งบประมาณ ๒๕๖๓)


O4.15 ยกระดบคณภาพชวตของคนในเมองและเชอมโยงความเจรญสชนบท KR4.15.1 เมองศนยกลางทนาอยและเปน Smart City สำหรบคนทกกลม ทกวย จำนวน ๓๐ เมอง (เมองสเขยว มผงภมนเวศเปนกรอบในการพฒนาเมองนาอย) KR4.15.2 Smart City ดวยนวตกรรมและเทคโนโลย จำนวน ๔๐ เมอง KR4.15.3 มลคาการลงทนในเมองเปาหมายเพมขนรอยละ ๒๕ ใน ๓ ป KR4.15.4 การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษและความรวมมอในภมภาค เพอใหเปนหวรถจกรของการ เตบโตในเมองบรวารเตบโตขนรอยละ ๑๐ KR4.15.5 พนทมแผนผงภมนเวศเพอเปนกรอบในการพฒนาเมองนาอย ชนบทมนคง เกษตรยงยน อตสาหกรรมเชงนเวศ ผงอนรกษทรพยากรธรรมชาตและแหลงโบราณคด จำนวน ๓ ภาค KR4.15.6 ชองวางความเหลอมลำระดบพนทลดลงจาก ๕.๕ เทา เหลอ ๓ เทา

แผนงาน/โครงการสำคญ เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการเมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานทำ พฒนาใหเกดเมองศนยกลางทนาอยและเปน Smart City สำหรบคนทกกลม ทกวย

- เกดการพฒนาอตสาหกรรม s-curve ทตงอยบนฐานทรพยากรของทองถน

- กลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

- กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

- กระทรวงอตสาหกรรม - กระทรวงมหาดไทย

๕๘

แพลตฟอรม ๔ การวจยและสรางนวตกรรมเพอการพฒนาเชงพนทและลดความเหลอมลำ

๕๙

การปฏรปประเทศดานการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) เปนการปฏรปเชง

โครงสรางทสำคญสำหรบประเทศไทย มเปาหมายเพอตอบสนองการพฒนาประเทศโดยมงเนนการเตรยมคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑ และการนำองคความรและนวตกรรมไปพฒนาประเทศ เพอขบเคลอนประเทศไทยไปสประเทศทพฒนาแลวอยางเตมรปแบบและยงยน ซงนำไปสการปฏรป ๓ ดาน ไดแก

๑) การปฏรปการบรหารภาครฐ (Administrative Reform) เพอจดใหมองคกรในรปแบบทเหมาะสมกบการข บเคล อนงานดาน อววน. ม การบร หารงานท คล องต ว ท นต อการเปล ยนแปลง รวมท งม การ บรณาการการทำงานในดานวจยรวมกน เพอใหเกดประสทธผลสงสด โดยมประเดนการปฏรปสำคญ เชน การจดประเภทหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรม การพฒนาระบบการตดตามและประเมนผล และระบบการเชอมโยงขอมลดาน อววน. เปนตน

๒) การปฏรประบบงบประมาณ (Budgeting Reform) เพอใหการจดสรรงบประมาณ สอดคลองกบนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน อววน. ของประเทศ และเพอสงเสรมการพฒนางานวจยและนวตกรรมใหดำเนนการไดอยางมประสทธภาพมากขนผานกองทนทมการจดสรรงบประมาณในลกษณะเปนกอนใหญ (Block Grant) และตอเนอง (Multi-year) โดยมประเดนการปฏรปสำคญ ไดแก การออกแบบระบบการจดสรรและบรหารงบประมาณ การบรหารจดการกองทนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และการจดตงโครงการสำนกงานบรหารและจดการทนวจยและนวตกรรม เปนตน

๓) การปฏรปกฎหมาย ระเบยบ (Regulatory Reform) เพออำนวยความสะดวก ลดปญหาและอปสรรค และสามารถขบเคลอนงานวจยเพอการนำไปใชประโยชนทงดานเศรษฐกจ สงคม และชมชนไดอยางคลองตว และสงผลตอการพฒนาประเทศในภาพรวม โดยมประเดนการปฏรปสำคญ ไดแก การเรงผลกดนกฎหมายสงเสรมการใชประโยชนผลงานวจยและนวตกรรม กฎหมายเกยวกบการสงเสรมนวตกรรมดานการอดมศกษาและการผลตกำลงคนระดบสง (Sandbox) และมาตรการการสนบสนนงบประมาณของรฐเพอถายทอดเทคโนโลยในโครงการลงทนขนาดใหญ และการรวมลงทนระหวางรฐและเอกชน เปนตน

การปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม ประกอบดวย ๑ โปรแกรม คอ

▪ โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

๖๐

โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (Reinventing Universities & Research Institutes)

มงเนนการปฏรประบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (อววน.) เชงระบบ เพอตอบสนองการพฒนาประเทศโดยมงเนนการเตรยมคนไทยเขาสศตวรรษท ๒๑ และการนำองคความรและนวตกรรมไปพฒนาประเทศ เพอขบเคลอนประเทศไทยไปสประเทศทพฒนาแลวอยางเตมรปแบบและยงยน โดยการปรบระบบบรหารจดการมหาวทยาลย (Management reform) การจดทำหลกสตรรวมวจยและนวตกรรมกบภาคเอกชน การพฒนามหาวทยาลยแหงการประกอบการ การออกแบบโครงสรางระบบ อววน. การออกแบบระบบบรหารนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน อววน. การออกแบบระบบการจดสรรทนและบรหารงบประมาณ การออกแบบระบบตดตามประเมนผล และการออกแบบระบบเชอมโยงขอมล


Ox.16 พฒนาระบบ อววน. ใหเชอมโยงเปนเนอเดยวกน เพอใหเกดระบบนเวศทเออตอการพฒนากำลงคนทตอบโจทยความตองการของประเทศ และสรางงานวจยและนวตกรรมเพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคม และสรางความเปนเลศของระบบอดมศกษาไทยในระดบนานาชาต โดยการออกแบบโครงสรางทเนนการมสวนรวม กำหนดนโยบายใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ตงอยบนขอมลและหลกฐานเชงประจกษ มระบบจดสรรงบประมาณทเชอมโยงกบนโยบายยทธศาสตร มระบบตดตามประเมนผลทวดไดทงประสทธภาพ ประสทธผล และความคมคาในการลงทน

KR16.1 มหาวทยาลยไทยตด ๑๐๐ อนดบแรกของโลก (จาก QS World University Rankings หรอ Times Higher Education World University Rankings) จำนวน ๒ สถาบน

KR16.2 ทกมหาวทยาลยมคณภาพและสามารถพฒนาความเปนเลศในทางของตนเอง (อางองไดจากอนดบทเพมขนของ QS University Rankings by Subject หรอจาก University Rankings ทม Criteria ดาน Industry Income - Innovation)

KR16.3 ระบบจดสรรและบรหารงบประมาณแบบบรณาการทมงผลสมฤทธ ผานกองทนในรปแบบ Multi-year, Block grant ทเกดประสทธผลและมประสทธภาพตามหลกธรรมาภบาล (วดจาก ๑) ตนทนหรอการใชทรพยากรไดอยางเหมาะสม มความคมคา ๒) ความมประสทธผล (Effectiveness) โดยปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคทตงไว ๓) ความมประสทธภาพ (Efficiency) โดยปฏบตงานใหไดผลงานในระดบทสงกวาปจจยนาเขา)

KR16.4 มหาวทยาลยมงเนนวจยและพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมขนสงในพนทเมองนวตกรรมในระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (ECCi) เพอตอบโจทยความตองการของภาคอตสาหกรรมเปาหมาย ประกอบดวย ๑) ARIPOLIS ๒) BIOPOLIS ๓) SPACE KRENOVAPOLIS

KR16.5 มหาวทยาลยมการจดทำระบบตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการศกษา โดยคำนงถงความเปนเลศทางวชาการและมคณภาพตามมาตรฐานอดมศกษา

๖๑


เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน Global Partnership Program การไดมาซงวทยาการ เทคโนโลยและนวตกรรมททนสมย มประสทธภาพและเหมาะสม ผานการสงเสรมความรวมมอระหวางเครอขายหนวยงานในระบบ ววน. ของไทยและตางประเทศ

- การพฒนาบคลากร ววน. และสรางความเขมแขงใหกบเครอขายความรวมมอ ววน. ผานการทำงานรวมกบหนวยงานตางประเทศ ซงสอดคลองกบแผนการนำ ววน. ไปพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

- ผลงานวจยและนวตกรรมทเกดจากการรวมมอกนของเครอขายความรวมมอระหวางประเทศ

- ไดเครอขายความรวมมอของหนวยงาน ววน. ของไทยและตางประเทศทเชอมโยงกบผใชประโยชน ววน. ของประเทศ

- สถาบนอดมศกษา - หนวยงานวจยของรฐ - ภาคเอกชน - สำนกงานคณะกรรมการ

สงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

โครงการหองปฏบตการอนาคตดานนโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (Future Lab) จดทำนโยบายและแผนดาน อววน. ทสามารถนำไปปฏบตไดตามเปาหมายของประเทศ ดวยการกำหนดประเดนสำคญ (Priority Agenda) ผานวธการคาดการณอนาคต (Foresight) การจดทำระบบการสำรวจใหไดขอมลเชงลก และการศกษาวจยและทดลองนโยบาย มาตรการและแผนดาน อววน. (Future Lab)

- ประเทศไทยมนโยบาย ยทธศาสตร แผนดาน อววน. ทดและสามารถนำไปปฏบตไดตามเปาหมายของประเทศ

- กระบวนการพฒนานโยบายมประสทธภาพ รวมถงเกดความกาวหนาทางดาน อววน. ของประเทศ


- หนวยงานดานวจยและเทคโนโลยภายในกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม

- สถาบนอดมศกษาและสถาบนการศกษา

โครงการแพลตฟอรมบมเพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลกเพอการตอยอดสภาคอตสาหกรรม (Deep-Science Technological Acceleration Platform) เพอสงเสรมและเรงการเตบโตทางธรกจของนวตกรรมทใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลก ผานการจดตงศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยเชงลก และศนยวจยบมเพาะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงลกเพอการตอยอดสภาคอตสาหกรรม

- เกดศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยเชงลกอยางนอย ๒ สาขาตนแบบ ศนยวจยบมเพาะฯ อยางนอย ๒ สาขาตนแบบ

- เกดการจดสทธบตร การถายทอดเทคโนโลย และเกดวสาหกจเรมตน ชวยสรางผลกระทบทางเศรษฐกจจากมลคาของผลตภณฑหรอบรการทเกดจากศนยวจยบมเพาะฯ


- สถาบนอดมศกษา - สถาบนวจย

๖๒

เปาหมาย ผลสมฤทธทสำคญ หนวยงานขบเคลอน

โครงการฐานขอมลวจย (บคลากรวจยและนวตกรรม ทนวจย ผลงานวจย ฯลฯ) จดทำฐานขอมลและบรณาการเชอมโยงฐานขอมลดานการวจยวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ

ประเทศไทยมขอมลซงใชในการบรหารจดการและวเคราะห สงเคราะหขอมลวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมในภาพรวม และเชอมโยงกบฐานขอมลทสำคญของประเทศ เชน ฐานขอมลของสำนกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ฐานขอมลทะเบยนราษฎร กระทรวงมหาดไทย

- สำนกงานการวจยแหงชาต - หนวยงานจดเกบขอมล

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และหนวยงานรบผดชอบฐานขอมลวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมทสำคญ

๖๓

กลไกการขบเคลอน นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐

สการปฏบตใหประสบความสำเรจ และเกดผลไดอยางเปนรปธรรม จำเปนตองมสวนรวมจากหนวยงานทกภาคสวนและทกระดบในระบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมในการเชอมโยงจากระดบนโยบายและยทธศาสตร ไปจนถงแผนปฏบตการอยางเปนระบบ จงกำหนดกลไกการขบเคลอน ดงน

๑) นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ เปนทศทางการดำเนนงานและกรอบในการพจารณาจดสรรงบประมาณ

๒) ปรบระบบบรหารและจดการงบประมาณดานการอดมศกษา วทยาศาสตร ว จ ยและนวตกรรมใหบรณาการและมงผลสมฤทธ

๒.๑) การพจารณางบประมาณดานการอดมศกษา ดำเนนการโดยคณะกรรมการพจารณางบประมาณดานการอดมศกษา โดยจะพจารณาคำของบประมาณรายจายประเภทงบลงทนและงบเงนอดหนนในการพฒนาความเปนเลศของสถาบนอดมศกษาและการผลตกำลงคนระดบสงเฉพาะทางตามความตองการของประเทศ

๒.๒) การพจารณางบประมาณดานวทยาศาสตร ว จ ยและนวตกรรม ดำเนนการโดยคณะกรรมการพจารณางบประมาณดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยจะพจารณาคำของบประมาณของกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

๓) กองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม จะเปนกลไกสำคญในการขบเคลอนการพฒนาวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ซงอาจดำเนนการไดทงทเปนการจดสรรงบประมาณไปยงหนวยงานระดบปฏบต (หนวยงานรฐท เปนเจาภาพทมความสามารถในการบรหารแผนงาน (Program) ท มหนวยงานรวมดำเนนการมากกวาหนงหนวยงาน) งบประมาณทจะจดสรรใหหนวยเจาภาพดงกลาว จะเปนงบประมาณสำหรบโครงการขนาดใหญดานโครงสรางพนฐาน หรอโครงการรเรมสำคญเรงดวนขนาดใหญ หรอโครงการพเศษของประเทศ ทจำเปนตอการพฒนาและยกระดบวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรมทเปนการบรณาการการทำงานรวมกนระหวางหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรม หรองบประมาณสำหรบการวจยและนวตกรรมขนาดใหญ (ซงครอบคลมกจกรรม เชน ถายทอดเทคโนโลย จดทำมาตรฐาน ) หรอโครงการประเภทอนตามทคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (กสว.) กำหนด และทเปนการจดสรรงบประมาณใหหนวยงานดานการใหทน หรอหนวยบรหารและจดการทน เพ อนำไปสนบสนนทน (Granting) แกหนวยงานระดบปฏบต ไดแก หนวยงานททำวจยและสรางนวตกรรม หนวยงานดานมาตรวทยา มาตรฐาน การทดสอบและบรการคณภาพวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม หนวยงานดานการจดการความรจากงานวจยและนวตกรรม และหนวยงานซงเปนผใชประโยชนจากงานดงกลาว โดยกำหนดใหมการบรหารจดการในลกษณะ Platform Management ตามรปท ๒-๒ ซงอาจจดใหมคณะกรรมการทประกอบดวยผทรงคณวฒ และตวแทนของผมสวนไดสวนเสย เพอใหเกดการบรณาการการทำงานและเกดผลสมฤทธตามเปาหมายทกำหนดไวในแตละแพลตฟอรมและโปรแกรม โดยจะม

๖๔

การมอบหมายใหมหนวยงานบรหารจดการโปรแกรม (Program Management Unit: PMU) ซงอาจเปนหนวยบรหารและจดการทน หรอหนวยงานดานการใหทน หรอหนวยงานททำวจยและสรางนวตกรรม หรอหนวยงานทพฒนากำลงคน หรอหนวยงานท กสว . เหนสมควร ทำหนาทบรหารจดการและประสานงานรวมกบภาคเอกชน กระทรวง มหาวทยาลย สถาบนวจย

รปท ๒-๒ การบรหารจดการในลกษณะ Platform Management

การตดตามและประเมนผลนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม ในการตดตามและประเมนผล ควรมงเนนใหเกดผลสมฤทธและเออใหเกดความรบผดชอบตองาน

(Result-based Accountability) เพอใชเปนกลไกการสรางความไวเนอเชอใจ (Trust) และสรางธรรมาภบาลของ การบรหารจดการ โดยสามารถวดประสทธผลและประสทธภาพทเกดขนได เพอใหเกดการเรยนร และสนบสนนการตดสนใจอยางมประสทธผลในลกษณะ Double Loop Learning ซ งไมใชเพยงแตเปนการตดตามและประเมนผลวาสำเรจตามเปาหมายทกำหนดไวหรอไม แตตองตดตามและประเมนผลใหสามารถวเคราะหยอนกลบไปถงนโยบาย ยทธศาสตร และแผนทกำหนดไว เพอจะไดนำมาปรบปรงนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดวย ทงน จำเปนตองอาศยระบบการเชอมโยงขอมลทด มความครบถวน และสามารถเขาถงได (Open data access) เพอใหสามารถวเคราะหผลไดทนเวลา เพอปรบปรงการดำเนนงานอยางเปนระบบ

นโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ.๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ ไดจดทำขนใหมความสอดคลองกบยทธศาสตรชาต มงเนนการพฒนานโยบายสำหรบทกกลมทงเชงพนทและระดบประเทศ และอยบนพนฐานของขอเทจจรงทมขอมลสนบสนน (Evidence-based Policy) โดยกำหนด

•

•

•

•

•

•

๖๕

เปาหมายหลกและทศทางเชงยทธศาสตร (Strategic Objectives) รวมถงประเดนสำคญ (Key Issues) ในการพฒนา อววน. ทยดหลกเนนความตองการของผ ใชประโยชนเปนสำคญ (Demand-driven) ประกอบดวย ๔ แพลตฟอรม ๑๖ โปรแกรม โดยมการกำหนดเปาหมายและผลสมฤทธทสำคญ (Objectives and Key Results: OKRs) เพอเปนกรอบทศทางการพฒนาการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ และแปลงลงสระดบตาง ๆ

OKRs เปนเครองมอในการกำหนดเปาหมายและขบเคลอนวสยทศน ยทธศาสตรไปสการปฏบต และใชเปนแนวทางในการกำกบทศทางของการดำเนนงานทมเปาหมายรวมกนในทกภาคสวนและทกระดบในระบบการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยมการตงเปาหมาย (Objective) และกำหนดตววดผลหรอผลสมฤทธทสำคญ (Key Results) เพอใหบรรลผลตามเปาหมายและสมฤทธผลไดในทกระดบ ดงน

๑) ระดบแพลตฟอรม (Platform) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธทสำคญของแพลตฟอรมเพอเปนแนวทางในการกำหนดการวดผลสระดบโปรแกรม (Program)

๒) ระดบโปรแกรม (Program) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธทสำคญของโปรแกรมเพอเปนแนวทางในการกำหนดการวดผลสระดบโปรแกรมยอย (Sub-program)

๓) ระดบโปรแกรมยอย (Sub-program) : OKRs มเปาหมายและผลสมฤทธ ท สำคญของแผนงาน/โครงการสำคญเพอเปนแนวทางในการกำหนดการวดผลสระดบการปฏบตงาน

การใช OKRs ใหเกดประสทธภาพมากทสด ควรมการวดผลและตดตามความคบหนาเปนระยะ โดยแปลงแผนระยะยาวออกเปนชวงเวลาทเหมาะสม เชน แผนราย ๓ ป แผนรายป ราย 6 เดอน และรายไตรมาส เปนตน เพอใหผทมสวนไดสวนเสยและบคลากรทเกยวของสามารถวดผลลพธทเกดขนไดตามกรอบเวลาทชดเจนและทนตอความเปลยนแปลงทงภายในและภายนอก มความยดหยนและสามารถปรบเปลยนไดทนเวลา ดวยขอมลทสามารถวเคราะหไดอยางชดเจน เพอใหบรรลเปาหมายททาทายได สำหรบการตดตามและประเมนผลจากระดบแพลตฟอรมลงไปส ระดบโปรแกรมและโปรแกรมยอยน น จะดำเนนการผานกลไกคณะกรรมการ (Platform’s Steering Committee) โดย PMU จะเปนผบรหารและจดการงบประมาณ โดยม OKRs ทกำหนดไวในแตละโปรแกรม

๖๖

๖๗

แผนดานวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (แผนดาน ววน.) เปนแผนระยะปานกลาง จดทำขนเพอ เปนกรอบและแนวทางในทางการพฒนาวทยาศาสตร วจย และนวตกรรมของประเทศ และการจดสรรงบประมาณใหแกหนวยงานในระบบวจยและนวตกรรมในลกษณะตอเนองหลายป (multi-year)

เพ อใหการจดทำแผนดาน ววน. พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ สอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ และทนกบกระบวนการปรบงบประมาณ สำนกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมและสำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต จงไดรวมกนจดทำแผนดาน ววน. โดยกำหนดเปาหมาย ตวช วดความสำเรจ และโปรแกรมยอยท สอดคลองกนกบ ๔ แพลตฟอรม และ ๑๖ โปรแกรมภายใตนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ โดยสามารถปรบปรงเปลยนแปลงไดในอนาคตเพอใหสอดคลองก บสถานการณทเปลยนไปและนโยบายของประเทศใหเกดประสทธผลสงสด ทงน ไดเปดโอกาสใหผแทนหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ทงในสวนกลางและสวนภมภาคมสวนรวมใน การจดทำแผนดาน ววน. รวมทงไดรบขอคดเหนจากผทรงคณวฒ ๑๗ สาขา เมอวนท ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๒

1. สรางและจดการองคความรและนวตกรรมเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศในแตละแขนงและพนท

2. สรางและจดการองคความรและนวตกรรมเพอยกระดบคณภาพชวต ของประชาชนในแตละพนท ในแตละมต อาท เศรษฐกจ สงคม สขภาพ และ สงแวดลอม

3. พฒนากำลงคนและองคความรของระบบวทยาศาสตร การวจยและนวตกรรม (ววน.)

ความสำเรจดาน ตวชวดสำคญ ๒๕๖๓ ๒๕๖๕ การยกระดบความสามารถ การแขงขน

การจดอนดบโดยสภาเศรษฐกจโลกและสถาบนการจดการนานาชาต ๓๖ (๒๕๖๐) ๑ ใน ๓๐

สดสวนคาใชจายการลงทนวจยและพฒนานวตกรรมตอ GDP

๑% (๒๕๖๐) ๑.๕% (๒๕๖๕)

สดสวนการลงทน R&D ของภาคเอกชน: ภาครฐ

๗๐:๓๐

สดสวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกนำไปใชในการสรางมลคาเชงพาณชยใหกบ

ไมนอยกวา ๓๐%

๖๘

ความสำเรจดาน ตวชวดสำคญ ๒๕๖๓ ๒๕๖๕

ภาคการผลตและบรการ เทยบกบผลงานทงหมด

การลดความเหลอมลำในสงคม

รายไดเกษตรกรทรวมโครงการ (บาท/ครวเรอน/ป) (จากปจจบน ๗๔,๔๘๓ บาท/ครวเรอน/ป)

๑๐๐,๐๐๐ ๑๕๐,๐๐๐

ชมชนนวตกรรม ๒,๐๐๐ ๑๐,๐๐๐

นวตกรรมทางสงคมและนวตกรรมทผลตไดเองภายในประเทศเพมขน

ไมนอยกวา ๑ เทาตว

การพฒนากำลงคนและองคความร

สดสวนบคลากรดาน R&D ตอประชากร ๒๕ : ๑๐,๐๐๐

สดสวนการลงทน R&D ในอตสาหกรรมยทธศาสตรและเปาหมายของประเทศ: งานวจยพนฐานเพอสราง/สะสมองคความร: ระบบโครงสรางพนฐาน บคลากร และ ระบบมาตรฐาน

๕๕:๒๕:๒๐

ตารางท ๓-๑ ตวชวดความสำเรจของแผนดาน ววน. ทสำคญ

แผนดาน ววน. จดทำขนโดยใหมความสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ ซงจะขบเคลอนการดำเนนงานในลกษณะแพลตฟอรมการเนนงานเชงยทธศาสตรทงสน ๔ แพลตฟอรม ซงประกอบดวยโปรแกรมภายใต ๑๖ โปรแกรม ภายใตแตละโปรแกรมประกอบดวยโปรแกรมยอยซงจะระบแนวทางการดำเนนงานทจะสงผลใหเปาหมายและผลสมฤทธทสำคญซงระบในนโยบายและยทธศาสตรการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๗๐ สำเรจ

สำหรบปงบประมาณ ๒๕๖๓ มตวอยางของโปรแกรมยอยภายใตแตละโปรแกรม ดงน

โปรแกรมท ๑ สรางระบบผลตและพฒนากำลงคนใหมคณภาพ

ตวอยางโปรแกรมยอย

การขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวศกษาทเช อมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบ บรณาการการเรยนรกบการทำงาน (Work-integrated Learning: WiL) ผอนคลายขอจำกดดานมาตรฐานหลกสตรการศกษาเพอใหสามารถระดมทรพยากรบคคลและโครงสรางพนฐานจากสถานประกอบการมาชวยจดการศกษาไดดยงขน สนบสนนงบประมาณเพมเตมใหหนวยงานทเกยวของเพอขยายผลหลกสตรแบบ WiL จดตง

๖๙

หนวยงานททำหนาทรบผดชอบการจดการเรยนรแบบ WiL ในวงกวาง สนบสนนใหสถาบนอดมศกษารวมพฒนาทกษะใหกบครอาชวศกษา สรางเครอขายระหวางโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทเปนตวปอนนกเรยนใหกบสถาบนอดมศกษาหรอวทยาลยอาชวศกษา เปนตน

การใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent Utilization) เชน ผลกดนโปรแกรมทใชประโยชนบคลากรท มศกยภาพจากสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยไปใชเพมขดความสามารถใหกบภาคเศรษฐกจ สงคม และชมชน สนบสนนทนวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโทเพอทำงานวจยรวมกบภาคอตสาหกรรมเพอสรางงานดานการวจยใหแกบณฑตระดบปรญญาเอกหรอโททมศกยภาพสง

การดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent) สงเสรมการนำบคลากรชาวไทยทมศกยภาพสงจากตางประเทศเขามาทำงานในประเทศไทย (Reverse Brain Drain) ในสาขาทขาดแคลน ปรบปรงมาตรการ ตาง ๆ ทเก ยวของเพอดงดดคนตางชาตเขามาเปนบคลากรทกษะในประเทศไทย เชน ปรบปรงเง อนไขวซานกศกษาตางชาตใหสามารถทำงานระหวางเรยน และหางานทำหลงสำเรจการศกษาได เปนตน รวมถงชกจงมหาวทยาลยระดบโลกเขามาตงในประเทศไทย และสรางเสนทางอาชพของนกวจยใหจงใจคนรนใหมโดยการปรบเกณฑรายไดหรอสวสดการในสถาบนวจย

การสงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตาง ๆ ภายในประเทศ (Talent Mobility) ปรบระเบยบเคลอนยายบคลากรสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถาบนวจยหรอภาคเอกชน ปรบปรงกลไกและแรงจงใจทเก ยวของ เชน ระบบภาระงาน จดทำข นตอนท ช ดเจนในการขอตำแหนงทางวชาการโดยใชผลงานจากภาคอตสาหกรรม ผลกดนระบบศาสตราจารยรวมระหวางสถาบน (Co-affiliation) จดตงหองปฏบตการรวม (Joint Lab) หรอวทยาลยรวม (Joint College)

โปรแกรมท ๒ การพฒนากำลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ


การพฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพนท EEC โดยเปนระบบขอมลทสามารถรายงานขอมลความตองการกำลงคนของพนทไดอยางทนสถานการณ สามารถจำแนกขอมลความตองการกำลงคนในมตตาง ๆ ได เชน กลมอตสาหกรรม อาชพ สาขาความเชยวชาญ และทกษะ เปนตน เพอใหจำนวนและคณภาพกำลงคนทผลตไดสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท

การพฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม (Training Consortium หรอ R&D Consortium) โดยใหสถานประกอบการรวมกนกำหนดโจทยความตองการพฒนาทกษะและความร แกบคลากร เพอใหการพฒนาบคลากรในภาคอตสาหกรรมใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และสรางความรวมมออนเขมแขงใหกบสถานประกอบการทอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอมลกษณะกจการคลายคล งกน จดทำ

๗๐

มาตรการทางการเงนหรอสทธประโยชนทางภาษหรอทไมใชภาษ เพอสนบสนนสถานประกอบการทพฒนาบคลากรหรอทำวจยแบบ Consortium กำหนดใหมหนวยงานรบผดชอบประสานกลมอตสาหกรรมใหเกดการพฒนาบคลากรและการวจยแบบ Consortium

การสงเสรมการพฒนากำลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC โดยใชกลไกตาง ๆ เชน หลกสตรแบบ WiL กลไก Talent Mobility และการทำวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพนท EEC

การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพอพฒนาหลกสตรในสถาบนการศกษารปแบบใหมททนสมยและสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท EEC โดยขอยกเวนมาตรฐานการศกษาบางประการ

โปรแกรมท ๓ สงเสรมการเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต


การยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะสำหรบบคลากรวยทำงาน (Re-skill/Up-skill) เชน ผลกดนระบบธนาคารหนวยกตในการศกษาทกระดบ พฒนาหลกสตรฝกอบรมระยะสนแบบ Micro-credential หรอ Nano-degree ใหการสนบสนนทางการเงนสำหรบบคคลเพอเพมพนทกษะ (Lifelong Learning Credit) พฒนาและขยายผลระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) จดทำระบบสารสนเทศเพอบรหารจดการการพฒนาทกษะรายบคคลและฐานขอมลกลางทมขอมลดานหลกสตรฝกอบรม (Lifelong Learning Account)

การขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future Skills) ใหแกเยาวชน เชน ขยายผลหองปฏบตการวศวกรรมศาสตร (STEAM Lab) ในโรงเรยนและวทยาลยอาชวศกษา สรางเวทใหเดกรนใหมแสดงออกดานความคดสรางสรรคและนวตกรรม เชน Youth TedTalk หรอ Youth-initiated Policy Pitching ขยายผลกลไกการจดการเรยนรโดยใชงานวจยเปนฐาน (Research-based Learning) ทใชโจทยวจยจากทองถน

โปรแกรมท ๔ สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต


ปญญาประดษฐสำหรบสาธารณชน การฝกอบรมระยะส นหรอจดกจกรรมเพ อสรางใหเกดกระแสดานปญญาประดษฐสำหรบสาธารณะและการสรางการรบรในสงคม การสรางใหเกดความเขาใจการศกษาพนฐานดานปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน การพฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ สรางใหเกดกำลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถทำงานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเรยนร ของเคร อง (AI/Machine

๗๑

Learning) ได การสนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ การจดตงศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐ

โปรแกรมท ๕ สงเสรมการวจยขนแนวหนา และการวจยพนฐานทประเทศไทยมศกยภาพ


การแพทยและสาธารณสขขนแนวหนา (Health Frontier) และการวจยพนฐาน การวจยเพอกำหนดทศทางการวจยใหสอดคลองกบสถานการณ และความเชยวชาญของประเทศ การวจย stem cells, biologics, non-communicable diseases (เ ช น cardiovascular diseases, metabolic syndrome, bone and joint disease), infectious diseases (เชน dengue, HIV), genetic diseases (เชน thalassemia), immunological diseases กา ร ว จ ย ข น ส ง อ าท genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device และการวจยเพออนาคต (future/frontier research) เ ช น ก า ร ว จ ย ด า น genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device การวจยทเปน strategic research issue ทสรางประเทศทมความเขมแขง ดาน biomedical search โดยเฉพาะการสรางกลมวจยและ infrastructure เชน งานวจยดาน non-communicable disease (เชน cardiovascular disease ในแถบ ASEAN, โรคมะเรง ฯลฯ) โรคตดเชอ โดยเฉพาะโรคเขตรอน , วสดศาสตรทางการแพทย, ผลตภณฑเสรมอาหาร, biologics (เชน วคซน, recombinant protein, monoclonal antibody, transbody) ตลอดจนสมนไพรและสารจากธรรมชาต ซงรวมถงกญชาและผลตภณฑจากกญชา โดยสนบสนนทง basic science และ applied science ทเกยวของ

อาหารเพออนาคต (Food for the Future) การวจยเพอหาแหลงโปรตนทางเลอกจากพช สตว การประเมนคณภาพทางเคมประสาทสมผส (Chemical Senses) ในระดบโมเลกล (Molecular Sensory) ดานกลนรส และประสาทสมผสรวม และความสมพนธระหวางสมองและทางเดนอาหาร (Gut-brain Axis) การออกแบบและพฒนาผลตภณฑอาหารโดยใชนวตกรรมในระดบชววทยาโมเลกลและการใชโครงสรางพนฐานดาน OMICs การพฒนาศนยวจยพ นฐานและเทคโนโลยข นสงของอตสาหกรรมอาหาร เชน Molecular Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials เปนตน

พลงงานแหงอนาคต (Future Energy) การวจยเพอสรางความมนคงดานพลงงาน การพฒนาวตถหมนเวยนภายในประเทศเพอการผลตพลงงานอยางยงยน การเพมจำนวนและศกยภาพของผผลตไฟฟารายยอย การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบผผลตไฟฟารายยอย การพฒนาแบตเตอรใหสามารถใชงานไดภายในอาคารหรอโรงไฟฟาขนาดเลก การพฒนาแบตเตอรรองรบการใชงานรถยนตไฟฟา (EV) การพฒนาเทคโนโลยพลงงานสะอาด การบรหารจดการและกกเกบพลงงาน การพฒนาอปกรณ และเครองตรวจวดใหพรอมกบภาคการผลต และการใช

๗๒

พลงงานทเปลยนแปลงไป เชน Smart meter และ Smart device การพฒนากฎระเบยบและขอบงคบ เพอรองรบเทคโนโลยการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเฉพาะกลมเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive technology) การพฒนาเทคโนโลยเพ อการกกเกบพลงงานทเหมาะสมกบบรบทของประเทศ การวจยเชงนโยบายดาน prosumer blockchain P2P ดานพลงงานไฟฟา และการสรางความเปนธรรมดานพลงงาน

การวจยพนฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร การรวมกบสรางองคความรจากทนทางชมชนและทองถนเพอสรางองคความรใหมทมความหลากหลายขามพนท/วฒนธรรม/ภาษาถน เกดเปนนวตกรรมทมความหลากหลายอยางสอดรบกบสงคมปจจบน การศกษาทนทางสงคมและวฒนธรรมทองถ นเพ อใชเปนกลไกในการพฒนา โดยศกษาในรปแบบ Basic Research ทตองเขาใจแกนแทของชมชน ซงมกระบวนการวจยอยางมสวนรวมและไดรบการยอมรบจากชมชน งานสรางสรรคผานภาษาถนและการใชภาษาถนเพอทำความเขาใจทนทางวฒนธรรม การเขาถง การรกษา การขยายความทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรม งานวจยพ นฐานเพ อทำความเขาใจแกนแทของการแสดงของชมชนและทองถ นและพฒนาคณภาพชวต การสรางความหมายใหมแกมรดกทางวฒนธรรมของชมชนและทองถน โดยกระบวนการมสวนรวมและยอมรบของเจาของวฒนธรรม การใชทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรมเปนเครองมอในการสรางกระบวนการพฒนาชมชน การนำความรจากสหสาขาวชา เชน วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร มาประยกตกบงานวจยเชงสงคม เพอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรอบดาน อาท การทำวจยเชงเศรษฐกจฐานราก เชน นวตกรรมทางสงคมระดบชมชน หรอการทำวจยดานการพฒนาโดยใหประชาชนทวไปเขามามสวนรวม เปนตน

Open Society สงคมสนตประชาธรรม ศกษาชองวางของทกษะผประกอบการ (entrepreneurial skills) ในประเทศไทย และสรางองคความรแบบองครวม ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ศลปะและวฒนธรรมสรางดชนสนตประชาธรรม เพอการตดตามผล

โปรแกรมท ๖ พฒนาโครงสรางพนฐานทางการวจยทสำคญ


การจดทำแผนพฒนาโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญระดบชาต เนองจากโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญใชงบประมาณในการสราง ดำเนนการ และบำรงรกษาสง และจำเปนตองพงพางบประมาณของรฐจำนวนมากและเปนระยะทตอเนองตลอดอายการใชงาน ในบางกรณตองคำนงถงการรอถอนดวย ดงนนการตดสนใจพฒนาโครงสรางพ นฐานการวจ ยขนาดใหญจ งตองคำนงถงความจำเปน ลำดบความสำคญ การใชประโยชน ความสามารถในการเขาถงและการบรหารจดการใหครบทกมต และการลงทนควรสมพนธกบแผนพฒนาประเทศ

โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวฒนธรรม เพอเกบรวบรวมความหลากหลายทางวฒนธรรมและชาตพนธไวเปนสมบตของชาตและมนษยชาต เพอเปนแหลงคนควาและตอยอดของนกวชาการไทยและนกวชาการตางชาต เปนทนสำหรบการพฒนานวตกรรม

๗๓

การเกบรวมรวมตวอยางทางชววทยา เพอเกบรวบรวมตวอยางทางชววทยา พยาธวทยาและความหลากหลายทางชวภาพไวเปนสมบตของชาตและมนษยชาต เพอเปนแหลงคนควาและตอยอดของนกวชาการไทยและนกวชาการตางชาต เปนฐานขอมลในการปรบปรงพนธกรรมและการรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงเปนทนในการพฒนานวตกรรม

โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวทยาศาสตรกายภาพ ความรใหม หรอเทคโนโลยใหมเกดจากขอสรปของการสำรวจธรรมชาตในยานทไมเคยทำไดมากอน ซงตองการเครองมอวทยาศาสตรชดใหมทมพลงอำนาจเพมขน การกำหนดวตถประสงคและขอบขายความสามารถของโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญทตองการพฒนาเปนสงจำเปน เพอใหสามารถประเมนความจำเปน ความเปนไปไดและในการตดตามความกาวหนา

โปรแกรมท ๗ โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร


การจดการทรพยากรนำและทะเล การวจยเพอลดผลกระทบทางเศรษฐกจจากนำทวมและนำแลงลงรอยละ ๕๐ ขยายระบบการใหบรหารนำประปาทมประสทธภาพใหทวถงทกครวเรอน และบรหารจดการใหสอดคลองกบความตองการของการใชนำทงภาคครวเรอน บรการและอตสาหกรรม การปรบปรงและเชอมโยงระบบการบรหารจดการนำอยางมเอกภาพและมระบบขอมลสนบสนนการตดสนใจเชงนโยบายทมประสทธภาพ รวดเรวและแมนยำ จดใหม Marine Spatial Planning ของประเทศไทย และจดทำบญชเศรษฐกจสนำเงนและฐานขอมลดานเศรษฐกจ สงคม ผนวกกบทรพยากรในทะเลลกของไทย

การลดมลพษทางอากาศ การพฒนาและปรบเปลยน business model เกษตรกรรมเพอใหเกดการเปลยนการปลกพชใหมความยงยนยงขน การศกษาและวจยเชงลกเกยวกบสาเหต แหลงตนกำเนด การเคลอนทของมลพษในพนทเอง และการศกษาประเมนผลกระทบตอสาธารณะ (Public Assessment) ทงดานสขภาพและเศรษฐกจ การขบเคลอนยทธศาสตรและบรณาการการนำนโยบายสาธารณะไปปฏบตอยางเปนรปธรรม

ขยะพลาสตกในทะเล การบรหารจดการขยะและของเสยโดยชมชน สงเสรมการใหเทคโนโลยและนวตกรรมธรรมชาตเพอลดขยะและของเสย (นโยบายและการวจย) Waste to Energy (นโยบายและการวจย) การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การจดการทดน การใชประโยชนทดนและปาไม

โปรแกรมท ๘ สงคมสงวย


การจดระบบบรการทางสงคม Social Service Development (การประกนสงคม การชวยเหลอทางสงคม และการเปนหนสวนทางสงคม) สงเสรมระบบการดแลผสงอาย พฒนา care-relation ระบบสขภาพรองรบสงคม

๗๔

สงวย และบรการระบบสขภาวะ บนฐานของครอบครว และชมชน ตลอดจนการปรบสภาพแวดลอมใหเปนมตรกบผสงอาย บรณาการระบบสนบสนนทกภาคสวนทเกยวของ

เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย การพฒนาศกยภาพประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย เนนดานความเทาทนสขภาวะ (สขภาพกาย จตใจและสงคม) Health Literacy : HL เทาทนเศรษฐกจ Financial Literacy : FL และเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล Media Information and Digital Literacy : MIDL ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม คานยมไทย การพฒนาระบบและกลไก และแนวทางสงเสรมการพฒนาคมครองและพทกษประชากรทกชวงวย ในกลมวยเดกและเยาวชนเนนใหทกษะการคดวเคราะห ใหเกดการบรณาการภาคทกภาคสวน รฐ เอกชน NGOs และประชาสงคม พฒนาครกระบวนการ และกระบวนการบคลากร เพอเตรยมประชากรทกชวงวย

โปรแกรมท ๙ สงคมคณภาพและความมนคง


การปรบดลอำนาจในสงคมใหประชาชนมสทธในการตดสนใจทศทางการพฒนามากข น การจดพนทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณและทำความเขาใจในความแตกตางของคนในสงคมเพอหาทางแกไขปญหารวมกนและเรยนรประสบการณรวมกน การปรบสมดลอำนาจเพอใหนโยบายสวนกลางสามารถถกปรบใหเหมาะสมกบบรบทในแตละพนทโดยใหประชาชนมสวนรวมในการออกความเหนและพฒนา การสงเสรมใหประชาชนมความสามารถในการแกไขปญหาดวยการทำวจย หรอมสวนรวมในการออกแบบการวจยเพอการพฒนาพนทของตนเอง เชน งานวจยรปแบบ ABC CBR

การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษย การสรางองคความรทสอดรบและสามารถชวยแกไขปญหาในสถานการณปจจบน โดยตองปรบเปล ยนวฒนธรรม/เปล ยนความคดของคนทอาศยความร ทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เพอเปลยนจากโลกของฉน มาสการเปนโลกของเรา เพอใหสงคมมความยงยนและยอมรบความแตกตางหลากหลาย การสรางสำนกรบผดชอบของมนษยทมตอธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะผรบผลกระทบคอ คนในสงคมทจะตองรบมอกบโลกยคโลกาภวฒน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม การพฒนารปแบบการศกษาเพอพฒนาทกษะการคดของคน เชน การสอนททำใหคนทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตาม ๆ กนไป (Victim of group thinking) การศกษาแบบ Transformative Learning ททำใหเดกตองคดไดมากกวาคร กลาคดตาง การศกษาทสรางความคดเชงวพากษ (Critical Thinking) การศกษาทสรางคนใหยอมรบความแตกตางหลากหลายทงชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง

๗๕

โปรแกรมท ๑๐ ยกระดบความสามารถการแขงขนและวางรากฐานทางเศรษฐกจ


BCG in Action วจยและพฒนานวตกรรมเพอตอยอดอตสาหกรรมเปาหมายเพอสรางมลคาเพมภายใตแนวคดเศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยน และเศรษฐกจสเขยว

AI & Data Economy วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก และภมภาค วจยและพฒนากฎหมายทเกยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง sandbox ทชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ การทดลองตลาด และการปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต ใชกลไกเชน Grand Challenge เพอเปดใหกลมเอกชน/กลมนกวจยในการทำวาระแหงชาตของการสรางผล ตภณฑ/นวตกรรมพนฐานหลกแทนรฐเดยว สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดทำ government big data การสรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ co-design product , co-production และ co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization and transfer

เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตร (S-Curve) เชน อตสาหกรรมโลจสตกสพลงงาน อาหาร การทองเทยว เปนตน

โปรแกรมท ๑๑ สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และพนทเศรษฐกจนวตกรรม


การยกระดบความสามารถทางเทคโนโลยและนวตกรรมของผประกอบการขนาดกลางและยอม และวสาหกจเรมตน (Startup) โดยสรางกลไกสนบสนนทงผประกอบการรายเดมและผประกอบการรายใหมใหสรางสนคาหรอบรการมลคาเพมสง สามารถเตบโตอยางกาวกระโดด รวมถงการพฒนาและเพมผลตภาพของธรกจดวยวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการเจรญเตบโตอยางยงยน โดยการสรางระบบนเวศนวตกรรมทเหมาะสม และมกลไกทสำคญในการสนบสนน เชน กลไกการเชอมโยงกบสถาบนวจย สถาบนการศกษา ก ารสนบสนนทปรกษาทางดานเทคโนโลยและนวตกรรม การสงเสรมการเขาถงแหลงเงนทนสำหรบผประกอบการในการสรางนวตกรรม แรงจงใจทางภาษ การบมเพาะผประกอบการ การเรงการเจรญเตบโตของผประกอบการ และการเชอมโยงกบตลาดโลก

สงเสรมและสนบสนนการพฒนาเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษทรฐบาลกำหนดใหเปนพนทเศรษฐกจใหมดวยเทคโนโลยและนวตกรรม ไดแก การยกระดบระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออกใหเปนเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor of innovation: EECi) ใหเกดการวจยและพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรมขนสง โดยการพฒนา EECi ใหเปนพนททเออตอการทำวจย พฒนาและสรางนวตกรรม

๗๖

รวมกนระหวางภาครฐ เอกชน มหาวทยาลย และการใชทรพยากรรวมกนเพอกอใหเกดประโยชนสงสด เชน การรวมศนยหองปฏบตการและสนามทดสอบนวตกรรม (Fabrication laboratory & Test-bed sandbox) ศนยรบรองมาตรฐานนวตกรรมทางดานระบบและอปกรณอจฉรยะ เปนตน การจดตง EECi เปนเขตทดสอบนวตกรรมอจฉรยะของประเทศทผอนปรนกฎระเบยบทอาจเปนอปสรรคตอการคดคนนวตกรรม รวมทงการพฒนาใหเปนชมชนการจางงานผเช ยวชาญเทคโนโลยระดบสงของทงหนวยงานภาครฐและเอกชน ควบคกบการยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในพนทดวยเทคโนโลยและนวตกรรม เพอนำไปสการพฒนาทยงยน

สงเสรมและสนบสนนการพฒนาศนยกลางวจยและนวตกรรม (Research and innovation hub) รองรบอตสาหกรรมเปาหมายทรฐบาลกำหนด ไดแก การพฒนาเมองนวตกรรมอาหาร (Food innopolis) เพอดงดดบรษทอาหารชนนำของโลกมาลงทนนวตกรรมอาหารในประเทศไทย และเชอมโยงใหเกดการวจยและพฒนา การถายทอดเทคโนโลย และถายทอดองคความรสบรษทเอกชนไทยและสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยของไทย รวมถงการจดตงและขยายการดำเนนงานเมองนวตกรรมอาหารไปในพนททมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและบคลากรทงในพนทสวนกลางและสวนภมภาคเพอนำไปสการเปนศนยกลางวจยและนวตกรรมดานอาหารทสำคญของโลก รวมถงการจดตงและพฒนาศนยกลางวจยและนวตกรรมในอตสาหกรรมเปาหมายอน ๆ อาท เมองนวตกรรมสขภาพ (Medicopolis) เปนตน

ยกระดบศกยภาพอทยานวทยาศาสตรทมอยเดมใหเขมแขง ทงอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย และอทยานวทยาศาสตรภมภาค ใหสามารถรองรบการสรางนวตกรรมของภาคเอกชนและสนบสนนภาคเอกชนใหลงทน ทำวจยและพฒนาไดแบบกาวกระโดด รวมทงสงเสรมใหมอทยานวทยาศาสตรภมภาคเพ มข น โดยผลกดนมหาวทยาลยทมศกยภาพและความพรอมในภมภาครวมดำเนนการใหยกระดบเปนอทยานวทยาศาสตรอยางเตมรปแบบ หรอเปนอทยานวทยาศาสตรเฉพาะทาง เพอเปนการเพมและขยายจดการใหบรการและโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ใหกระจายครอบคลมอยางทวถงทงประเทศ

สงเสรมและสนบสนนการพฒนายานนวตกรรม/ยานสรางสรรค มงเนนการวางแผนและออกแบบพนทและสงคมเมองบนหลกการของการพฒนาเมองใหดงดดกลมผประกอบการธรกจนวตกรรมใหรวมกนเปนคลสเตอร และมนวตกรรวมสรางสรรคนวตกรรมใหตรงตามความตองการของผคนในพนท โดยการพฒนาโครงสรางพนฐาน เครองมอและกลไกทเออตอการประกอบธรกจและสงเสรมคณภาพชวตของผพกอาศยและผดำเนนกจกรรมในยาน ซงนำไปสการเชอมตอ (Connecting) ของกลมคนและแนวความคด (Idea) ภายในยาน รวมถงการมกลไกทสงเสรมการสรางสรรคนวตกรรม (Co-creation) และแบงปนความรระหวางกน (Knowledge sharing) นำไปสการสรางสนคาและบรการนวตกรรม และการพฒนาเชงพนทอยางมคณภาพ

สงเสรมและผลกดนใหเกดบรรยากาศดานการวจยและการสรางนวตกรรมทดเอ อตอการดำเนนธรกจนวตกรรม (Ease of doing innovation business) ของผประกอบการ รวมถงขจดอปสรรคหรอขอจำกดทมอยในการดำเนนกจกรรมวจย พฒนาและนวตกรรม ใหสอดคลองกบทศทางและนโยบายดานการวจยและ

๗๗

นวตกรรมของประเทศ โดยมงเนนพฒนามาตรการทางการเงนททนสมยเพอสนบสนนการสรางนวตกรรม ปรบปรงมาตรการทางภาษใหมประสทธภาพเพอจงใจเอกชนใหลงทนทำวจยขบเคลอนมาตรการจดซอจดจางภาครฐเพอเปนกลไกสงเสรมการสรางนวตกรรมโดยผประกอบการไทย ปลดลอคกฎระเบยบตาง ๆ ทเปนอปสรรคตอการสรางงานวจยและนวตกรรม

โปรแกรมท ๑๒ โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ


การพฒนาระบบนเวศโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศ นำขอถกเถยงและประเดนเสนอแนะในสมดปกขาวโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศเกยวกบการพฒนาระบบนเวศโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศมาพจารณาตอยอดดำเนนการ เชน การพฒนาหนวยททำหนาทกำหนดนโยบายคณภาพระดบชาตและกำกบตดตามการนำนโยบายดงกลาวไปปฏบต การพฒนากระบวนการและกลไกในการพฒนาทำงานรวมกนขององคกรหลกของระบบโครงสรางพนฐานทางคณภาพ รวมทงการสงเสรมสนบสนนใหองคกรหลกดงกลาวสามารถพฒนาความสามารถทางวชาการและการยอมรบระหวางประเทศ รวมตลอดถงการสนบสนนการพฒนาหนวยตรวจสอบและรบรอง และความตระหนกและการรบรของภาครฐ เอกชนและประชาชนในการนำบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพมาใชสนบสนนการดำเนนการและดำเนนชวต

การวจยโครงสรางพนฐานทางคณภาพเพอประเทศไทยในอนาคต โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศไทยไดรบการพฒนาในชวงระยะเวลายสบกวาปทผานมาโดยการสนบสนนขององคกรความรวมมอของรฐบาลตางประเทศ ดงนนประเทศไทยจงมประสบการณในการพฒนาความสามารถเฉพาะดานและการใชประโยชน แตขาดองคความร และความเขาใจในอกหลายดาน จงจำเปนตองมการศกษาวจยความสมพนธระหวางแตละองคประกอบ รวมไปถงผลกระทบของโครงสรางพนฐานทางคณภาพตอความสามารถในการสรางนวตกรรมและความสามารถในการแขงขนของประเทศ รวมถงโมเดลทางเลอกในการพฒนาโครงสรางพนฐานทางคณภาพสำหรบโมเดลการพฒนาเศรษฐกจรปแบบตาง ๆ

โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศเพอการใชประโยชนเชงเศรษฐกจ กลมชวภาพ พฒนาบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทสอดคลองกบแผนพฒนาอตสาหกรรมชวภาพ หรอ BCG economy โดยมงเนนการพฒนาใหเกดความครบถวนและเพยงพอทจะรองรบและผลกดนอตสาหกรรมเปาหมาย เชน อตสาหกรรมอาหารสขภาพ ใหสามารถผลตสนคาคณภาพสง โดยทองคประกอบอาหารไดรบการระบและวเคราะหอยางเหมาะสม และกลมกายภาพ พฒนาบรการโครงสรางพนฐานทางคณภาพทสอดคลองกบแผนพฒนาอตสาหกรรมทประเทศไทยมโอกาสเปนเจาของเทคโนโลย เชน ยานยนตไฟฟาขนาดเลก หรอสงเปนหวใจหลกในการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลยอนาคต เชน เซนเซอรอจรยะ

๗๘

การพฒนาบคลากรและวชาชพโครงสรางพนฐานทางคณภาพ การสรางและนำโครงสรางพนฐานทางคณภาพไปใชงานจำเปนตองใชความรและทกษะเฉพาะ ควรมการพฒนาหลกสตรวชาการ หรอหลกสตรอบรมเฉพาะเพอใชในการสรางบคลากรกลมนในประเทศไทย รวมทงมการจดทำรายการความรและทกษะทบคลากรดานนพงตองม เพอนำไปสการรบรองคณวฒวชาชพและพฒนามาตรฐานวชาชพตอไป

โครงสรางพนฐานทางคณภาพระดบชมชน พฒนาการนำหลกการและกลไกโครงสรางพนฐานทางคณภาพไปสชมชนเพอสรางโอกาสและความเชอมนในการพฒนาผลผลตชมชนใหมคณภาพสมำเสมอและมความนาเชอถอยงขน ในขณะเดยวกนกสงเสรมใหประชาชนและชมชนเกดความตระหนกในหนาทของผบรโภคและผผลตทด ทตางมหนาทและความรบผดชอบรวมกนในการทำใหตลาดมแตสนคาคณภาพและความปลอดภยวางขาย

โปรแกรมท ๑๓ นวตกรรมสำหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม


การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ/ การวจยเพอทองถนเพอสรางนวตกรรมชมชน ยกระดบคนฐานรากใหเปนตวหลกในการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สรางกลไกการสรางการเรยนรเพอเสรมพลงคนในชมชนในการยกระดบเศรษฐกจฐานราก การสรางสงคมแหงการเรยนร สราง Learning ecosystem สำหรบชมชนทองถน

นวตกรรมยกระดบคณภาพชวตของชมชน/การจดการและพงตนเอง และการพฒนาเมอง การจดทำแผนแมบทชมชนระดบตำบล องคกรปกครองสวนทองถนในการเสรมเศรษฐกจฐานราก การพฒนาศกยภาพผนำชมชนและคนในชมชนเพอจดการและพงตนเองสอดรบกบกระแสการพฒนา

ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สรางตวกลางในการเชอมโยงฐานขอมล/ใชระบบฐานขอมลเพอออกแบบการทำงานรวมกน สรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานรากทหนวยงานตาง ๆ สามารถเขาถงได

ชมชนนวตกรรม นวตกรรมสงคม อาสาประชารฐ สรางนกขบเคลอนชมชนเพอการพฒนาชมชนพนท สรางชมชนนวตกรรม/นวตกรรมสงคมบนฐานการเรยนรและคนฐานรากเปนตวหลกในการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สรางกระบวนการเรยนรในการจดการและพฒนาแผนชมชนนวตกรรมแบบมสวนรวมของภาคประชาสงคมในการจดทำแผนทองถน

๗๙

โปรแกรมท ๑๔ ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ


Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน จดทำระบบฐานขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน บรณาการระบบฐานขอมลของทกภาคสวนทเกยวของ

การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ การพฒนาความรและภมปญญาทองถนและเทคโนโลย และศนยแหลงเรยนรทกษะในการประกอบอาชพ การบรหารจดการเงนทนและการจดการตลาดใหกลมเปาหมายเฉพาะ

โปรแกรมท ๑๕ เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ


เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานทำ การพฒนา s-curve ทตงอยบนฐานทรพยากรของทองถนเพอการพฒนาเศรษฐกจระดบพนท เปนแนวทางหนงในการกระจายความเจรญ เพอใหเกดการเตบโตของเศรษฐกจในระดบจงหวด เกดการกระจายรายได ลดความเหลอมลำของการจดสรรและการกระจายผลผลตและความมงคงทงดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ โดยประชาชนในพนทตองมสวนรวมในการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของชมชน ทงน เพอลดปญหาการอพยพยายถนไปสเมองใหญ การพฒนาความรและพฒนาคณภาพทรพยากรบคคลเพอพฒนาทองถน โดยความรตองมากกวาระดบการวจยหากเพอการพฒนา ซงความรดงกลาวจะถกใชเปนขอมลเชงประจกษ (Evidence base) ในการกำหนดทศทางการพฒนา และสรางแนวทางกลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

โปรแกรมท ๑๖ ปฏรประบบวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม


Global Partnership Program การสรางเครอขาย การแลกเปล ยนบคลากรดานวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม การทำงานวจยรวมกนระหวางนกวจยไทยกบนกวจยและภาคเอกชนตางประเทศในสาขาท มความสำคญของประเทศ

รายละเอยดเพมเตมของโปรแกรมยอย ตามภาคผนวก

๘๐

๓.๒ กลไกการขบเคลอนแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม และการตดตามประเมนผล

การขบเคลอนแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม จะดำเนนการโดยคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม (กสว.) และใชประโยชนจากกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม เพอสงเสรม สนบสนน และขบเคลอนระบบการวจยและนวตกรรมของประเทศดานวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคมศาสตร มนษยศาสตร และสหวทยาการ เพอสรางองคความรในการพฒนานโยบายสาธารณะ และสนบสนนการนำผลงานวจยและนวตกรรมไปใชในเชงเศรษฐกจและสงคมเพอใหเกดการพฒนาประเทศอยางสมดลและยงยน

การตดตามประเมนผลแผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม แบงออกเปน 2 ดาน ดงน ๑) ดานการตดตามและประเมนผลสมฤทธหนวยงานในระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

จะมการกำหนดตวชวดผลสมฤทธสำหรบหนวยงานแตละระดบ (Tier) ใหมความแตกตางกนตามพนธกจของหนวยงานนน ๆ โดยเปนการทำงานในลกษณะมสวนรวม และมงเนนผลสมฤทธตามภารกจหนาทของหนวยงานนน ๆ ซงการทำงานจะตองแบงเปนสองระยะ โดยเรมจากการกำหนดตวชวดผลสมฤทธของหนวยงาน และประกาศกำหนดโดยคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม หลงจากนนจะตองมการตดตามประเมนผลสมฤทธของหนวยงานตามหลกการและวธการซงกำหนดโดยคณะกรรมการตดตามและประเมนผล

๒) ดานการตดตามและประเมนผลลพธและผลกระทบของโครงการวจยทไดรบเงนจากกองทนสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม จะเปนการดำเนนการเพอสนบสนนทางวชาการใหกบคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม โดยมงเนนการใหขอมลผลการประเมนในภาพรวมของประเทศวา การสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมไดสรางผลกระทบใหกบเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศไดมากนอยเพยงใด

๘๑

ภาคผนวก ตวอยางโปรแกรมภายใต

แผนดานวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕

i

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 1 สรางระบบผลตและพฒนากำลงคนใหมคณภาพ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) ๑. Researcher career path/ Postgrad Postdoc ๒. ขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวะศกษาทเชอมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบ

บรณาการการเรยนรกบการทำงาน (Work-integrated Learning: WiL) ๓. ผลกดนโปรแกรมใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent utilization) ๔. ดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent) ๕. สงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตางๆภายในประเทศ (Talent Mobility) ๖. Brian Circulation/ Reverse Brain drain

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Researcher career path/ Postgrad Postdoc

สถานการณ: ประเทศไทยไดใหความสำคญกบการลงทนวจยและพฒนา จากยทธศาสตรชาต 20 ป ไดกำหนดเปาหมายทจะเพมสดสวน GERD/ GDP เปนรอยละ 1.5 ภายในป พ.ศ. 2565 (รอยละ 1.00 ในป พ.ศ.2560) อนเปนผลจากการดำเนนนโยบายสงเสรมการลงทนดานการวจยและพฒนาอยางตอเนอง ซงเปนเปาหมายทสำคญทจะชวยผลกดนใหประเทศไทยบรรลวสยทศนประเทศไทย 4.0 และสามารถหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง กบดกความเหลอมลำ และกบดกความไมสมดลได แตอยางไรกตามอปสรรคทสำคญททำใหยงไมสามารถผลกดนประเทศไทยใหบรรลวสยทศนประเทศไทย 4.0 ได กคอการขาดแคลนบคลากรวจยและพฒนาทมคณภาพและมจำนวนเพยงพอ ในขณะเดยวกนการพฒนานวตกรรมของสถานประกอบการขาดแคลนบคลากรทมความรในการสรางนวตกรรม และม Learning Organization ในองคกร เพอเพมมลคาใหกบสนคาเดมอยางเปนระบบ ซงในหลายประเทศอาท ประเทศญปน ประเทศสหรฐอเมรกา ไดใหความสำคญการลงทนวจยและพฒนาผานกลไกการพฒนานกวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอหลงปรญญาโท เพอเปนมาตรการสำคญในสรางองคความรรองรบการพฒนาเทคโนโลยในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • พฒนากลไกสรางและสะสมบคลากรวจยทมคณภาพสง สามารถเปนนกวจยระดบ

หวหนาโครงการ รวมถงการสรางผจดการนวตกรรม (Innovation manager) • พฒนารปแบบการพฒนานกวจยในอตสาหกรรมทเชอมโยงกบภาคการศกษา • พฒนารปแบบการถายทอดองคความรระหวางภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา และ

สถาบนวจยของรฐ ขยายผลหลกสตรอดมศกษาและอาชวะศกษาทเชอมโยงสถาบนการศกษาและภาคอตสาหกรรมแบบบรณาการการเรยนรกบการทำงาน (Work-integrated Learning: WiL)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ผอนคลายขอจำกดดานมาตรฐานหลกสตรการศกษาเพอใหสามารถระดมทรพยากรบคคลและโครงสรางพนฐานจากสถานประกอบการมาชวยจดการศกษาไดดยงขน

แผนงาน/โครงการสำคญ -

ii

สนบสนนงบประมาณเพมเตมใหหนวยงานทเกยวของเพอขยายผลหลกสตรแบบ WiL จดตงหนวยงานททำหนาทรบผดชอบการจดการเรยนรแบบ WiL ในวงกวาง สนบสนนใหสถาบนอดมศกษารวมพฒนาทกษะใหกบครอาชวะศกษา สรางเครอขายระหวางโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทเปนตวปอนนกเรยนใหกบสถาบนอดมศกษาหรอวทยาลยอาชวะศกษา เปนตน ผลกดนโปรแกรมใชประโยชนผมศกยภาพสง (Talent utilization)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : ผลกดนโปรแกรมทใชประโยชนบคลากรทมศกยภาพจากสถาบนการศกษาหรอสถาบนวจยไปใชเพ มขดความสามารถใหกบภาคเศรษฐกจ สงคม และชมชน สนบสนนทนวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโทเพอทำงานวจยรวมกบภาคอตสาหกรรมเพอสรางงานดานการวจยใหแกบณฑตระดบปรญญาเอกหรอโททมศกยภาพสง ดงดดผมศกยภาพสงจากตางประเทศ (Global Talent)

ทศทางการวจ ย/พฒนานวตกรรม : สงเสรมการนำบคลากรชาวไทยท ม ศ กยภาพสงจากตางประเทศเขามาทำงานในประเทศไทย (Reverse brain drain) ปรบปรงมาตรการตางๆทเกยวของเพอดงดดคนตางชาตเขามาเปนบคลากรทกษะในประเทศไทย เชน ปรบปรงเงอนไขวซานกศกษาตางชาตใหสามารถทำงานระหวางเรยน และหางานทำหลงสำเรจการศกษาได ชกจงมหาวทยาลยระดบโลกเขามาตงในประเทศไทย และสรางเสนทางอาชพของนกวจยใหจงใจคนรนใหมโดยการปรบเกณฑรายไดหรอสวสดการในสถาบนวจย สงเสรมการเคลอนยายบคลากรระหวางภาคสวนตางๆภายในประเทศ (Talent Mobility)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : ปรบระเบยบเคล อนยายบคลากรสถาบนอดมศกษาไปปฏบตงานในสถาบนวจยหรอภาคเอกชน ปรบปรงกลไกและแรงจงใจทเก ยวของ เชน ระบบภาระงาน จดทำขนตอนทชดเจนในการขอตำแหนงทางวชาการโดยใชผลงานจากภาคอตสาหกรรม ผลกดน ระบบศาสตราจารยรวมระหวางสถาบน (Co-affiliation) จดตงหองปฏบตการรวม (Joint college) หรอวทยาลยรวม (Joint lab)

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ สถาบนอดมศกษา ▪ สถาบนวจยของรฐทวประเทศ ▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ▪ สถานประกอบการ วสาหกจขนาดกลางและเลก อตสาหกรรมขนาดใหญ บรษทขามชาต

iii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 2 การพฒนากำลงคนระดบสงรองรบ EEC และระบบเศรษฐกจสงคมของประเทศ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพนท EEC • พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม • สงเสรมการพฒนากำลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท

EEC • การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพนท EEC

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาระบบขอมลและแผนความตองการบณฑตของพนท EEC โดยเปนระบบขอมลทสามารถรายงานขอมลความตองการกำลงของพนทไดอยางทนสถานการณ สามารถจำแนกขอมลความตองการกำลงคนในมตตางๆได เชน กลมอตสาหกรรม อาชพ สาขาความเชยวชาญ และทกษะ เปนตน เพอใหจำนวนและคณภาพกำลงคนทผลตไดสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยรวม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาความสามารถดานเทคโนโลยใหแกสถานประกอบการโดยใชโจทยร วม (Training Consortium หรอ R&D Consortium) โดยใหสถานประกอบการรวมกนกำหนดโจทยความตองการพฒนาทกษะและความร แก บ คลากร เพ อให การพฒนาบคลากรในภาคอตสาหกรรมใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และสร างความรวมมออนเขมแขงใหกบสถานประกอบการทอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอมลกษณะกจการคลายคลงกน จดทำมาตรการทางการเงนหรอสทธประโยชนทางภาษหรอทไมใชภาษ เพอสนบสนนสถานประกอบการทพฒนาบคลากรหรอทำวจยแบบ Consortium กำหนดใหมหนวยงานรบผดชอบประสานกลมอตสาหกรรมใหเกดการพฒนาบคลากรและการวจยแบบ Consortium สงเสรมการพฒนากำลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : สงเสรมการพฒนากำลงคนหรอการวจยรวมระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการในพนท EEC โดยใชกลไกตางๆ เชน หลกสตรแบบ WiL กลไก Talent mobility และการทำวจยระดบหลงปรญญาเอกหรอปรญญาโททมโจทยวจยมาจากสถานประกอบการในพนท EEC การใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม : ใชนวตกรรมทางการศกษาแบบ Sandbox เพ อพฒนาหลกสตรในสถาบนการศกษารปแบบใหมททนสมยและสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมในพนท EEC โดยขอยกเวนมาตรฐานการศกษาบางประการ

แผนงาน/โครงการสำคญ • บณฑตพนธใหม EEC

iv

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ หนวยงานภาครฐ ▪ ภาคเอกชน ▪ อนๆ

v

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 3 การเรยนรตลอดชวตและพฒนาทกษะเพออนาคต (Upskill/ reskill)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ขยายผลกลไกพฒนาทกษะการคดวเคราะห การวจยและนวตกรรมใหแกเยาวชน (Future

skill) • การเรยนรสำหรบผสงวย (Pre-ageing Learners, Ageing Learners) • Transformative Learning การศกษาเพอการเปลยนแปลงตวเอง • การพฒนากำลงคนสำหรบอนาคต (Future Workforce) • ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะสำหรบบคลากรวยทำงาน (Reskill/ upskill)

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Transformative Learning การศกษาเพอการเปลยนแปลงตวเอง

สถานการณ: ผเรยนในโลกยคปจจบนมความแตกตางไปจากผเรยนในอดตเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงในเรองขอมลความรทมมากมายในแตละวนจากเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) และอนเทอรเนต (Internet) ดงนน ปญหาของผเรยนในยคปจจบนจงไมใชการขาดแหลงความรอกตอไป แตเปนการทำอยางไรใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไปสขอมลความร คนหาและเลอกรบความรดวยการใชสตปญญาอยางรเทาทน เรยนรเนอหานนควบคไปกบการคดวพากษ จนนำไปสการสงเคราะหความรเพอนำไปใชในการปฏบตเพอใหบรรลเปาประสงคอยางมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สงคมไทย 4.0 ทมคนดคนเกง มคณธรรม และเทาทนโลก คนไทยคดสรางสรรค คดเชงบวก • สรางนกคด นกแกปญหา เพอพฒนาสมรรถนะ เดกไทย • พฒนาคนไทยใหเปนพลเมองทมความสำนกรบผดชอบ และ ธรรมาภบาล • สงเสรมใหผเรยนไดรบโอกาสการศกษา อยางทวถงและเสมอภาค • การศกษาไมตอบโจทยประเทศ ไมรองรบความตองการ • สงเสรมพฒนาใหครม leaning visibility และมทกษะ document • ขยายผลหลกสตรอดมศกษา/อาชวศกษา แบบ Work-intergrated learning และขยายผล

กลไกพฒนาทกษะ การคดวเคราะห การวจยและนวตกรรมใหแกเยาวชน (Future skill) การพฒนากำลงคนสำหรบอนาคต (Future Workforce)

สถานการณ: จากภาพรวมคะแนน PISA ป 2015 ของเยาวชนไทยคอนขางตำ สะทอนถงการทผเรยนไมสามารถประยกตความรทไดรบกบชวตประจำวนและโลกของการทำงาน เนองจากการเรยน

แผนงาน/โครงการสำคญ • แผนงานยกระดบทกษะบคลากรวยทำงานและพฒนาบคลากรในภาคการศกษา ท

เชอมโยงกบอตสาหกรรม (Reskill/ Upskill / Career Migration / Disrupted Works / WiL)

• พนทนวตกรรมการศกษา (Education Sandbox) และการศกษาเชงพนท • การพฒนาสมรรถนะของครและบคลากรการศกษาดานครศาสตรศกษาศาสตร

vi

การสอนเนนปอน input เพยงอยางเดยว ทำใหผ เรยนไมไดฝกกระบวนการคดและพฒนาการเรยนรเทาทควร และการเรยนรยงไมเชอมกบโลกความเปนจรง ทำใหเกดปญหาเดกไมอยากเขาเรยน/ไมชอบเรยนหนงสอ และปดกนการเรยนร จงตองสรางการพฒนาการเรยนรอยางมคณภาพ เพอใหเยาวชนมทกษะทจำเปนของโลกศตวรรษท 21 มความสามารถในการแกปญหา มระบบความคดเปนเหตเปนผล มความคดสรางสรรคและทกษะดานนวตกรรม มนสยใฝเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต สอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอพยง และทำงานรวมกบผอนไดอยางมประสทธผล มทกษะทเชอมโยงกบโลกการทำงาน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • ใชหลกการ Learning by doing เพอใหผเรยนสามารถฝกทกษะการเรยนรและคดอยางเปน

ระบบไดดวยตนเอง โดยเสรมทศนคต คณคาและทกษะตางๆ เชน คานยมวทยาศาสตร (คดแบบมเหตผล ต งคำถาม ชางสงเกต) ทกษะดาน STEM ควบคกบหลกแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

• สรางระบบการพฒนาศกยภาพครผสอนสนกจดกระบวนการเรยนร • มการพฒนาระบบการสราง facilitator กบภาคผเกยวของ • มการพฒนาระบบ Digital platform สำหรบโรงเรยนและการบรหารการศกษาเชงพนท

นวตกรรมการศกษา (Education Sandbox) และการศกษาเชงพนท สถานการณ: พระราชบญญตพ นท นวตกรรมการศกษาพ.ศ. 2562 รองรบการการ

ดำเนนงานโครงการนวตกรรมการศกษา 6 จงหวด โดยวตถประสงคของพระราชบญญตพนทนวตกรรมการศกษาประกอบดวย 4 ขอ ไดแก 1) การคดคนและพฒนานวตกรรมการศกษาและการเรยนร เพอยกระดบผลสมฤทธทางการศกษาของผเรยน รวมทงเพอดำเนนการใหมการขยายผลไปใชในสถานศกษาขนพนฐานอน 2) เพอการลดความเหลอมลำในการเขาถงการศกษาทมคณภาพของเดกไทยทงประเทศ 3) การกระจายอำนาจและใหอสระแกหนวยงานทางการศกษาและสถานศกษา นำรองในพนทนวตกรรมการศกษา เพอเพมความคลองตวในการบรหารและการจดการศกษาใหมคณภาพและประสทธภาพยงขน และ 4) สรางและพฒนากลไกในการจดการศกษารวมกนระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ในพนทนวตกรรมการศกษา

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • จดใหมการศกษาวจยนวตกรรม ดานการออกแบบหลกสตร Training บคลากร ดาน

การศกษาทง ผบรหาร/คร/ศกษานเทศก สมพนธกบการประเมนผล ตดตามนวตกรรมการพนท พรอมเผยแพรขยายผล

• จดใหมการพฒนาสมรรถนะของครและบคลากรการศกษาดานครศาสตรศกษาศาสตร • ดำเนนการดาน Digital Platform ดานการเรยนรใหม ดานระบบขอมลเพอการตดสนใจ ทง

6 จงหวด (เชยงใหม ศรสะเกษ ระยอง กาญจนบร สตล สามจงหวดชายแดนใต) • ดำเนนการดานการบรหารจดการเชงพนท ประกอบดวย การจดตงสมชชาการศกษาทพนท

มสวนรวม /กลไกขบเคลอนเชงพนททง6 จงหวด/นโยบายการศกษาพนทนวตกรรมการระดบพนท/ระบบงบประมาณของพนทและสวนจงหวด ทง6 จงหวด

• ดำเนนการดานการขบเคลอนการทำงานระดบนโยบายการในการปรบบทบาทหนาทของกระทรวงตางทเกยวของกบนวตกรรมการศกษา

• จดใหการดำเนนงานกจกรรมจดการความรและเผยแพรความรพนทนวตกรรมการศกษาทง 6 จงหวด

vii

ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะสำหรบบคลากรวยทำงาน (Reskill/ upskill) ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ยกระดบระบบฝกอบรมเพอพฒนาทกษะสำหรบบคลากรวย

ทำงาน (Reskill/ upskill) เชน ผลกดนระบบธนาคารหนวยกตในการศกษาทกระดบ พฒนาหลกสตรฝกอบรมระยะสนแบบ Micro-credential หรอ nano-degree ใหการสนบสนนทางการเงนสำหรบบคคลเพอเพมพนทกษะ (Lifelong learning credit) พฒนาและขยายผลระบบ Massive Open Online Courses (MOOCs) จดทำระบบสารสนเทศเพอบรหารจดการการพฒนาทกษะรายบคคลและฐานขอมลกลางทมขอมลดานหลกสตรฝกอบรม (Lifelong learning account) ขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future skills) ใหแกเยาวชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ขยายผลกลไกพฒนาทกษะดานการวจยและนวตกรรมและทกษะเพออนาคต (Future skills) ใหแกเยาวชน เชน ขยายผลหองปฏบตการวศวกรรมศาสตร (STEAM Lab) ในโรงเรยนและวทยาลยอาชวะศกษา สรางเวทใหเดกรนใหมแสดงออกดานความคดสรางสรรคและนวตกรรม เชน Youth TedTalk หรอ Youth-initiated Policy Pitching ขยายผลกลไกการจดการเรยนรโดยใชงานวจยเปนฐาน (Research-based learning) ทใชโจทยวจยจากทองถน

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงมหาดไทย ▪ กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม (อว.) ▪ สานกงานเลขาธการ สภาการศกษา ▪ สถาบนอาศรมศลป ▪ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) ▪ สมาคมสภาทางการศกษาทางเลอกไทย

▪ อทยานการเรยนร (TK Park ) ▪ ภาคประชาสงคม ▪ เครอขายมหาวทยาลย ▪ สำนกราชบณฑตยสภา ▪ องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต

(อพวช.) ▪ มลนธสยามกมมาจล ▪ มหาวทยาลยราชภฎในพนท ▪ ภาคประชาส งคมในพ นท นว ตกรรม

การศกษา

viii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 4 สงเสรมปญญาประดษฐเปนฐานขบเคลอนประเทศในอนาคต (A.I. for All)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • AI สำหรบเยาวชน • AI สำหรบสาธารณชน (Public) • AI สำหรบธรกจอตสาหกรรม • เทคโนโลยดจทล และ Big Data • สรางความเขาใจและทกษะพนฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ • พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยทำงานและสถานประกอบการ • พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคม

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย AI สำหรบสาธารณชน (Public)

สถานการณ: AI, IT และโลกดจทล: ประโยชนและโทษ ความมนคงของมนษย และศกยภาพในการคดและเรยนร (ศกยภาพในการเรยนรในทนรวมถง ศกยภาพทางภาษา การคดเชงวพากษ และการใชรางกาย ทอาจไดรบผลกระทบจากการใช AI ในการอำนวยความสะดวกในเรองตางๆ)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางการเรยนร (Thai MOOC) • สรางปฏสมพนธแบบเหนหนาคาตา

• ใหความสำคญกบ Privacy Space • การทำงานวจยในประเดนการใชสออยางเหมาะสม และอทธพลของ Social Media ตอ

สงคม โดยเฉพาะผลกระทบทเกดแกเยาวชน • การใชเทคโนโลย (เชน AI) มาเปนเครองมอเพอใหเกดพนทนำเสนอผลงานศลปะ และให

ศลปะเขาถงคนรนใหม เทคโนโลยดจทล

สถานการณ: 1) ธรกจไทยมการใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลทระดบหนงในปจจบนแตยงขาดขดความสามารถในการขนเปนผนำ ยงเปนเพยงผใชประโยชนจากเทคโนโลย 2) ระบบนเวศนยงขาดทรพยากรเพอสรางใหเกด Value Chain ตงแต Upstream ไปยง Downstream ทสมบรณอยางเพยงพอ 3) สรางการตอรองในระดบการนำไปใชในแตละกลมอตสาหกรรมทเปนตวขบเคลอนในการพฒนาประเทศ เพอใหหลดจากกบดกรายไดปานกลางในทสด 4) การพฒนาโครงสรางพนฐานทสำคญตงแตโครงขาย 5G ระบบโครงขาย ToT ระบบประมวลผลและบรการคลาวด ระบบวเคราะหขอมลขนาดใหญ ระบบแลกเปลยนขอมลและความปลอดภยขอมลขนสง 5) การนำเทคโนโลยปญญาประดษฐ เทคโนโลยควอนตม เทคโนโลยการเขารหส ทเกยวของในการรองรบและสนบสนน 6) การใหบรการขอมล การรกษาความเปนสวนตว รวมถงระบบกฎระเบยบ กฎหมาย มาตรฐานการคมครองตาง ๆ เพอเออตอการพฒนา ความ

แผนงาน/โครงการสำคญ • AI for All

ix

ปลอดภยทางไซเบอรในแงของการทำธรกรรมและความเปนสวนตวของขอมล (Data Privacy) 7) การปองกนอาชญากรรมทางไซเบอร การใชงานดจทลยงขาดความร ความเขาใจ 8) การสนบสนนการประกอบการภาคธรกจผผลต กลมบรษทออกแบบพฒนา และกลมนำไปสตลาดทยงไมไดรบการสรางและสนบสนนใหเกดขนไดจรงมากพอ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การบรหารจดการบคคลากรดจทล

ดานนโยบาย 1. สรางอปสงคในระดบปจเจกใหอาชพดานดจทลมความดงดดมากขน เชน สรางเสนทาง

อาชพทดงดดใหบณฑตทำงานกบบรษทในไทย/หนวยงานภายในประเทศ ,การสรางตลาดงานดาน Digital Service และระบบการ Ranking ของนกพฒนาอสระ , สนบสนนทนการศกษาเพอสรางแรงจงใจในการเพมบคคลากร เพอเขาสอตสาหกรรมดจทล เชน ใหทนเรยนฟรในระดบปรญญาตร/การ Reskill ใหคนทจบปรญญาตรแลว เปนตน

2. สนบสนน Mobility ในรปแบบตางๆ เชน เชญชวนบคลากรตางประเทศมาทำงานในไทยใหมากขน (Tech Transfer), สนบสนนอยางเขมขนใหเกดนโยบายระดบองคกรทเออในการเปดโอกาสใหโอกาสบคลากรภาครฐสามารถ Spin Off ออกมาตงบรษท หรอออกทำงานกบเอกชนได

3. สรางกลไกการจดหาและสรางกำลงคนดจทลแบบมสวนรวม เชน สรางกลไกใหรฐ-เอกชนสนบสนนในเชงงบประมาณและแหลงการพฒนาฝมอแรงงาน อาท กลไกภาษ, สรางแรงจงใจใหเกดเอกชนตนนำมลคาสงมารวมพฒนากำลงคนต งแตระดบตนทางของการศกษา เชน Design House ใหรวมสรางคนรนใหมในการสรางนวตกรรม , สนบสนนสถาบนการศกษาใหมการพฒนาคนและหลกสตรรปแบบใหม ทรวดเรวหลากหลาย ไมยดตดกบปรญญาโดยใหภาคอตสาหกรรมเขามารวมจดการศกษาเชน การ Retrain & Reskill หลกสตรระยะสน, สนบสนนการพฒนาผสอน หรอใชผสอนจากอตสาหกรรม เชน Train the Trainers มมาตรฐานการคดเลอกทดใหคาตอบแทนเปนทดงดด

4. ควรมการรวมมอระหวางกระทรวงเชน กบ มหาดไทยในการเพมอตราตำแหนงกำลงคนในระดบทองถนดานดจทลใหมากขน

ดานการวจย 1. วจยเพอระบประเดนทาทายและแนวทางของตลาดงาน Digital ของไทยและภมภาค 2. วจยเพอทำความเขาใจพฤตกรรมของกำลงคน และตลาดแรงงาน เพอออกแบบกลไก

การบรหารจดการ 3. การวจยเพอจดทำเนอหาและหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของบคลากรและ

ทางเดนสายอาชพแตละประเภท หรอชวงวย ดานการพฒนานวตกรรม

1) ยกเลกการสนบสนนจดประกวดการออกแบบผลตภณฑทไมมการตอยอดสการใชงาน หรอมผลตอการพฒนาคนทชดเจน

1. การพฒนาระบบนเวศนของเศรษฐกจดจทล ดานนโยบาย

x

1) พฒนาตลาดในประเทศ (สนบสนนการทำงานของหนวยงานหลกคอ DEPA) เชน ใชมาตรการการสงเสรมใหเกดการใชนวตกรรมและสรางคานยมการใชนวตกรรมโดยคนไทย, สรางตลาดภาครฐรองรบงานวจย เปนตน

2) จดเรยงนโยบายของรฐดานตลาด กฎหมาย ระเบยบ และการใชงานใหสอดคลองกน เชน มระบบนโยบายทชดเจนในการสนบสนนตลาดดจทลทเลอกแลวเพอการสงเสรม ปลดลอคนโยบายการแกปญหาการขนบญชนวตกรรม บญชสงประดษฐ โดยใชระยะเวลาและขนตอนทรวดเรวไดมาตรฐาน, มเกณฑการจดซอจดจางสำหรบเทคโนโลยไทยทผลตโดยคนไทย

3) กำหนด Product Champion ผาน Consortium แบบ PPP และรฐมมาตรการทชดเจนตอเนองในการตดสนใจเลอกการพฒนาเทคโนโลยดจทลเปาหมาย

4) ดานวจยและการพฒนานวตกรรม 5) วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก

และภมภาค 6) วจยและพฒนากฎหมายทเก ยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง Sandbox ท

ชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ+ทดลองตลาด+ปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต

7) ใชกลไก เชน Grand Challenge เพอเปดใหกลมเอกชน/กล มนกวจยในการทำวาระแหงชาตของการสรางผลตภณฑ/นวตกรรมพนฐานหลกแทนรฐเดยวๆ

8) สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดทำ Government Big Data 9) สรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ Co-design Product , Co-

production และ Co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization + Transfer 10) สนบสนนโครงสรางพนฐานและหองปฏบตการทเนนเรองเทคโนโลยฐานทเปน Frontier

เชน 5G Low Latency HPC (High Perform Computing)ทใชไดทงรฐและเอกชน ลดงานวจยของสถาบนวจยและการศกษาททบซอน หรอทเอกชนทำไดด โดยปรบรปแบบเปน PPP

11) สนบสนนอตสาหกรรมดจทลชวยผ ประกอบการท ต องการความร ผ เช ยวชาญจากมหาวทยาลย

3. การใชและผลกระทบของเทคโนโลยดจทล ดานนโยบาย

1) สรางความตระหนก ทกษะการใชงาน และการรเทาทนในโลกดจทล รวมถงมาตรการทเหนผล เชน ผลกดน GDPR เตมรป บงคบ Data Center ในไทยและม Audit, พฒนากฎหมายลกของ พรบ.คมครองขอมลสวนบคคล , พฒนากฎหมายทเปดทางใหทกคนสรางนวตกรรมและมพนททดลอง ไมจำกดเพยงภาครฐ

2) พฒนามาตรฐาน มาตรการ ดานความมนคงปลอดภยในระดบชาตทงดานเทคนค และดานพฤตกรรม เช น ทำ Alignment ของกฎหมายเร องความม นคง/Privacy/สทธ ของประชาชน, สรางกตกาในนำขอมลไปใช และการแชรขอมลระหวางผประกอบการรายใหญ อาท จำก ด Web Tracking หร อ User Profiling, พฒนาการใช มาตรฐาน Cloud Security, มาตรฐาน มอก. ทไมองตางประเทศเปนหลก อาท Smart City Data, Robot และอนๆ

xi

3) รฐควรทบทวนมาตรการทางกฎหมายบางเรองทอาจสงผลกระทบหรอเปนอปสรรคตอการคาและการลงทนดานดจทลของตางชาตทจะมาลงทนในไทย

4) ควรมนโยบายหรอมาตรการการใชงานดาน Open Data ระหวางหนวยงานทเปนมตรในการชวยใหหนวยงานรฐหรอเอกชนนำมาตอยอดได เชน การเคหะแหงชาต เพอการใชขอมลวางแผนทอยอาศย เปนตน หรอสำนกงานประกนสงคม ในการเปดเผยขอมลเรองตวเลขอาชพ ตาง ๆ

5) การสนบสนนการจดตงศนยเซนเตอร DATA SET ทมมาตรฐานหนวยงานความมนคงสามารถเขาไปดขอมลผตองสงสยได รวมถงมาตรฐานความมนคงความปลอดภยระดบชาต

แพลตฟอรมการแลกเปลยนเทคโนโลยรฐ-เอกชน AI for All

สถานการณ: ทามกลางการแขงขนทรนแรงขน ประเทศตางๆ มการปรบตวในการพฒนาไปสเทคโนโลยเพออนาคต โดยการพฒนาดานปญญาประดษฐเปนเทคโนโลยทสำคญททำใหการพฒนาเปนไปอยางกาวกาวกระโดดและตอเน องอยางรวดเรว ประชาชนจงเขาส การอย ในสงคมทขบเคล อนดวยเทคโนโลย AI โดยไมรตว เชน การนาเครองดดฝนอตโนมตเขามาใชในบาน เปนตน ดงนhนเพอการพฒนาประเทศอยางยงยนและลดความเหลอมลำดานเทคโนโลย และนาไปสการตอบสนองความตองการและแกปญหาเฉพาะบคคล จงจาเปนตองสรางแพลตฟอรม AI for ALL เพอรณรงคใหคนไทยเขาใจ AI ในวงกวาง พฒนาทกษะทเกยวของกบ AI ผพฒนาและผวจยทางดาน AI ซงถอเปนการเตรยมความพรอมของประเทศในการกาวสโลกอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางใหเกดกระแสดานปญญาประดษฐสาหรบสาธารณะและการสรางการรบรในสงคม • ใหเกดความเขาใจการศกษาพนฐานดานปญญาประดษฐ ใหกบเดกและเยาวชน • พฒนาแรงงานดานปญญาประดษฐ สรางใหเกดกาลงคนปอนตลาดแรงงานทสามารถ

ทางานโดยใชเทคโนโลยปญญาประดษฐและการเร ยนร ของเคร อง (AI/Machine Learning) ได

• สนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ • สรางความยงยนในการนาเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยการ

จดตงศนยการศกษาและสงเสรมปญญาประดษฐแหงชาต สรางความเขาใจและทกษะพนฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: สรางความเขาใจและทกษะพนฐานใหแกเดกและเยาวชนดานปญญาประดษฐ ผานหลกสตรการศกษาขนพนฐานในระบบ หรอกจกรรมการเรยนรนอกหองเรยน เชน การทำโครงงาน การประกวดแขงขน การจดนทรรศการ พพธภณฑ เปนตน รวมทงพฒนาทกษะและสรางความตระหนกใหแกครผสอนใหสามารถถายทอดความรและแรงบนดาลใจแกเดกและเยาวชนได พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยทำงานและสถานประกอบการ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาทกษะดานเทคโนโลยปญญาประดษฐใหกบบคลากรวยทำงานและสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางยง นกวจย วศวกร นกวทยาศาสตรขอมล นวตกร เปนตน รวมทงสรางความสามารถใหกบผประกอบการดวยเทคโนโลยปญญาประดษฐ โดยเจาะกลมเปาหมาย SMEs ทมการใชระบบอตโนมต หนยนต และปญญาประดษฐเพอเพมผลตภาพการผลตในกจการ เพอสนบสนนใหมการเปลยนผานธรกจสยคปญญาประดษฐ

xii

พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคม ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: พฒนาการรบรดานปญญาประดษฐใหแกสงคมเพอสรางให

เกดกระแสดานปญญาประดษฐสำหรบสาธารณชน และสรางความยงยนในการนำเทคโนโลยดานปญญาประดษฐเปนฐานใหกบสงคม โดยสรางการรบรผานชองทางตางๆ ทงสอออนไลน สอสาธารณะ และนทรรศการ เปนตน

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ สำน ก ง านพ ฒนาว ทย าศ าสตร แ ล ะ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ▪ สำนกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) ▪ สำนกงานนวตกรรมแหงชาต (องคการ

มหาชน) (NIA)

▪ สถาบนเพอการพฒนาแหงประเทศไทย ▪ สถาบนระหวางประเทศเพอการคา ▪ สถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม (FIBO) ▪ ศ นย เทคโนโลย อ เล กทรอน กส และ

คอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ▪ สมาคมสมองกลฝงตวไทย (TESA) ▪ สมาคมไทยไอโอท (AIOT) ▪ บรษทภาคธรกจเอกชนจากในประเทศ/

ตางประเทศ

xiii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 5 งานวจยขนแนวหนา (Frontier Research) และการวจยพนฐาน (Basic Research)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • Health Frontier • Future threat & opportunity • Food for the Future • Future Energy • Frontier Research ดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร • Digital Democracy • การวจยพนฐานดานวทยาศาสตร • การวจยพนฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร • การพฒนาแหลงมรดกโลกทางธรรมชาตและทางวฒนธรรม • การวจยขามศาสตร

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การแพทยและสาธารณสขขนแนวหนา (Health Frontier) และการวจยพนฐาน (Basic Research) ประเดนท 1 : การวจยท Basic Science ดานการแพทย และงานวจยเพ ออนาคต ( future/frontier research)ประเทศไทยมบคลากรจำนวนหนงทมความพรอมในดานตางๆ

สถานการณ : การทำวจยขนแนวหนาดานการแพทยและสาธารณสขเปนการวจยขามศาสตร ระหวาง แพทยศาสตร วศวกรรมศาสตร เภสชศาสตร และวทยาศาสตรการแพทย โจทยททาทายในดานนคอการปองกนและวนจฉยโรค โดยเฉพาะอยาง ยงจากสถานการณเชอดอยาปฏชวนะในประเทศไทยทมความรนแรงและมแนวโนม เพมสงขน และความตองการทดแทนซอมเสรมและฟนฟเซลล เนอเยอ และอวยวะ ทงทเปนผลจากการบาดเจบและจากความชราปจจบนวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมใน ประเทศไทยมความตนตวมากขน ภาคเอกชนกเรมตระหนกและใหความสำคญกบ การวจยพนฐานและการวจยขนแนวหนาคอเงอนไขทสำคญในการสรางนวตกรรม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. วจยเพอกำหนดทศทางการวจยใหสอดคลองกบสถานการณ และความเชยวชาญของ

ประเทศเชน วจยเพอกำหนดรอยละของงบประมาณทควรสนบสนนงานวจยดาน basic เพอใหเกดการพฒนานกวจยใหม และเกดงานวจยพนฐานเชงลก ทสามารถนำไปตอยอดได

2. ส น บ ส น น ง า น ว จ ย ด า น basic science อ า ท stem cells, biologics, non-communicable diseases (เชน cardiovascular diseases, metabolic syndrome,

แผนงาน/โครงการสำคญ • Quantum Research • Genomics Research • Open Society สงคมสนตประชาธรรม

xiv

bone and joint disease) , infectious diseases ( เ ช น dengue, HIV) , genetic diseases ( เช น thalassemia) , immunological diseases การว จ ยข นส ง อาท genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device

3. สนบสนนงานวจยเพออนาคต (future/frontier research) เชน การวจยดาน genomics, regenerative medicine, precision medicine, artificial intelligence, medical robotics และ deep-tech medical device

ประเดนท 2: งานวจยท เปน strategic research issue ทประเทศมความเขมแขงดานกล มวจยและ infrastructure

สถานการณ : นกวจยดานการแพทยและสาธารณสขมการทำงานเปนกลมวจยหรอเครอขายวจยหลายกลม และมความเขมแขงแตกตางกนขนอยกบหลายปจจย เชน นโยบายของภาครฐในดานการวจย เครองมอวจยและ infrastructure และการบรหารทรพยากรบคคล ในดานการบรหารระบบวจย ยงขาดศนยรวบรวมขอมลวจย และการบรหารขอมลทเปนระบบ และมศกยภาพเพยงพอทจะชใหหนวยงานรฐหรอเอกชนสนบสนนไดตรงจด คอใหสอดคลองกบจดแขงของกลมวจย/หนวยงานวจย อนงยงขาดระบบสนบสนนการวจยเพอพฒนาทศทางงานวจย หรอการวจยเพอพฒนาวธบรหารงานวจยและขอมลจากงานวจยทมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. กำหนดงานวจยทเปน strategic research issue ทสรางประเทศทมความเขมแขง ดาน

biomedical search โดยเฉพาะการสรางกลมวจยและ infrastructure เชน งานวจยดาน non-communicable disease (เชน cardiovascular disease ในแถบ ASEAN, โรคมะเรง ฯลฯ), โรคตดเช อ โดยเฉพาะโรคเขตรอน , วสดศาสตรทางการแพทย , ผลตภณฑเสรมอาหาร, biologics (เชน วคซน, recombinant protein, monoclonal antibody, transbodyฯลฯ) ตลอดจนสมนไพรและสารจากธรรมชาต ซงรวมถงกญชาและผลตภณฑจากกญชา โดยสนบสนนทง basic science และ applied science ทเกยวของ

Food for the Future สถานการณ: ปจจบนผบรโภคมววฒนาการแหงการเลอกรบประทานอาหารทมประโยชน

ตระหนกถงความปลอดภยของวตถดบ บรโภคอาหารสขสขภาพเปนยา ตลอดจนเปลยนวถแหงการบรโภคไปจากเดม เพอสขภาพทดกวาเดม นอกจากนเนองจากเกดปญหาพนทปลกและวตถดบลดลง สงผลใหแนวโนมในการหาแหลงอาหารใหม และตองหาเทคโนโลยใหมๆ ในการผลตอาหาร “อาหารแหงอนาคต” ซงอาจหมายรวมถง การหาแหลงโปรตนทางเลอกจากพช สตว การประเมนคณภาพทางเคมประสาทสมผส (Chemical Senses) ในระดบโมเลกล (Molecular Sensory) ดานกลนรส และประสาทสมผสรวม และความสมพนธระหวางสมองและทางเดนอาหาร (Gut-brain Axis) การออกแบบและพฒนาผลตภณฑอาหารโดยใชนวตกรรมในระดบชววทยาโมเลกลและการใชโครงสรางพนฐานดาน OMICs เปนตน เรมเขามามบทบาทมากขน อยางไรกตาม ปจจยสำคญการพฒนานวตกรรมของอตสาหกรรมอาหาร คอ การสรางแพลตฟอรมงานวจย (research platform) ใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมอาหารทเปนระบบในหวงโซคณคา (value chain) เพอการมงเปาสการประยกตใชในเชงพาณชย โดยยงคงตองมงานวจยองคความรใหม (frontier research) เพอคงความเปนผนำในอนาคต นอกจากนการพฒนาอตสาหกรรมอาหารยงมชองวาง (gap) และขอจำกดในดานการพฒนาและวจยบางประการ เชน การทำงานวจยและนวตกรรมโดย

xv

ท มท ม พห ความเช ยวชาญ (multidisciplinary team) การหา strategic research partner จากตางประเทศ การสนบสนนโครงสรางพนฐานดานการตรวจ วเคราะห ประเมนประสทธผล (efficacy study) ซงตองใชความรวมมอและการทำงานทเปนระบบและมยทธศาสตรมาชวยในการขบเคลอนโปรแกรมการพฒนานวตกรรมในอตสาหกรรมอาหาร ซงจะทำใหมการใชทรพยากรการวจย ทงกำลงคน และงบประมาณอยางมประสทธภาพสงขน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางแพลทฟอรมการวจยจากนกวจยทมาจากสหสาขาความเช ยวชาญ (Multi-

Disciplinary Approach) เพอสรางองคความรทขาดแคลน 2. การทำFrontier research รวมกบ strategic partner ในตางประเทศ เพ อสรางองค

ความรและนกวจยในสาขาทขาดแคลน 3. พฒนาศนยวจยพนฐานและเทคโนโลยขนสงของอตสาหกรรมอาหาร เชน Molecular

Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials เปนตน

Future Energy สถานการณ: แนวโนมของแหลงพลงงานในอนาคต คาดวาป ค.ศ. 2010 - 2040 พลงงาน

จากปโตรเลยม ยงคงเปนแหลงพลงงานหลกของโลก โดยนำมนดบยงเปนเชอเพลงทมบทบาทสำคญ แตอาจมอตราการขยายตวนอยกวาการขยายตวของกาซธรรมชาต ซงปจจบนประเทศไทยจำเปนตอง พงพาแหลงพลงงานจากตางประเทศในสดสวนสง จากสถตของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2561) พบวา ประเทศไทยสามารถผลตเชอเพลงเพอเปนแหลงพลงงานไดจำนวน 73,222 ktoeสวนใหญเปนผลตภณฑปโตรเลยม พลงงานหมนเวยน และถานหน ตามลำดบ และนำเขาเชอเพลง 83,055 ktoeโดยสดสวนมากกวา 90% เปนการนำเขาผลตภณฑปโตรเลยม ถานหน และไฟฟา ซงถาพจารณาภาพรวมการใชพลงงานทงประเทศ พบวา แหลงพลงงานทใชในประเทศมากกวา 80% มาจากฟอสซล ขณะทใชพลงงานหมนเวยนนอย ซงสงผลกระทบตอสงแวดลอมและภาวะโลกรอน นอกเหนอจากนนประเทศไทยใชกาซชวภาพเปนวตถดบในการผลตไฟฟา ดวยเหตนทำใหประเทศไทย นอกเหนอจากนนประเทศไทย ขาดความมนคงและความหลากหลายของแหลงพลงงานทใชผลตไฟฟา และการใชพลงงานไมมประสทธภาพ ซงพลงงานไฟฟาทถอเปนแหลงพลงงานหลกทใชในภาคธรกจ (มการใชงาน 5,904 ktoeในป 2561) และภาคครวเรอน (มการใชงาน 3,891 ktoeในป 2561) ตามลำดบ (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานป 2561)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สรางความมนคงดานพลงงาน ▪ การพฒนาวตถหมนเวยนภายในประเทศเพอการผลตพลงงานอยางยงยน ▪ การเพมจำนวนและศกยภาพของผผลตไฟฟารายยอย ▪ การพฒนาโครงการพนฐานเพอรองรบผผลตไฟฟารายยอย ▪ รณรงคและมนโยบายจำกดการใชพลงงานไฟฟาควบคไปกบการเพมและพฒนาแหลงผลต

กระแสไฟฟาภายในประเทศ ▪ สงเสรมการใชพลงงานในประเทศ ▪ เพมแหลงพลงงานหมนเวยน / เพมชนดพลงงานหมนเวยน / เพมสดสวนการใชพลงงาน

หมนเวยน

xvi

2. เพมสดสวนการใชพลงงานสะอาดครอบคลมพลงงานทผลตในประเทศและนำเขา ▪ การพฒนาแบตเตอรใหสามารถใชงานไดภายในอาคารหรอโรงไฟฟาขนาดเลก ▪ การพฒนาและรองรบการใชงานรถยนตไฟฟา (EV) มากขน ▪ การพฒนาโครงสรางพ นฐานเพ อรองรบรถยนตไฟฟาท อาจแทนทรถยนตท ใชนำมน

เชอเพลง ▪ การพฒนากระบวนการผลตไฟฟาแบบกระจายตวในรปแบบ decentralized generation

system ▪ สนบสนนดานการพฒนาเทคโนโลยพลงงานสะอาด โดยใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรและ

นโยบาย เชน การอดหนนเงนทนดานการวจย การใหกดอกเบยตำแกธรกจดานพลงงานสะอาด

▪ เพมความหลากหลายของแหลงการผลตพลงงานไฟฟา เชน โรงไฟฟานวเคลยร โรงไฟฟาถานหนสะอาด

3. พฒนาศกยภาพดานการแขงขนในระดบสากลในดานการผลต การใชงาน และสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยททนสมยในการบรหารจดการและกกเกบพลงงาน

▪ การพฒนาอปกรณ และเครองตรวจวดใหพรอมกบภาคการผลต และการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป เชน Smart meter และ Smart device

▪ การพฒนากฎระเบยบและขอบงคบ เพอรองรบเทคโนโลยการเปลยนแปลงเทคโนโลย โดยเฉพาะกลมเทคโนโลยเปลยนโลก (Disruptive technology)

▪ การพฒนาเทคโนโลยเพอการกกเกบพลงงานทเหมาะสมกบบรบทของประเทศ เชน ระบบกบเกบพลงงานนอกเหนอจากแบตเตอร ระบบชารตรถยนตไฟฟาแบบไรสาย เปนตน

▪ ทบทวนกฎหมายทเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจ เพ อเพ มศกยภาพการแขงขน (regulatory guillotine)

▪ นโยบายดาน prosumer blockchain P2P ดานพลงงานไฟฟา ▪ ภาคครวเรอนสามารถผลตพลงงานไดและสามารถเปนเจาของสทธนนโดยมหนวยงานคอย

support หรอขอเสนอแนะตางๆ 4. สรางความเปนธรรมดานพลงงาน ▪ การสรางความรวมมอระหวางผทเกยวของ เพอใหเกดการพฒนาระบบการผลตและการใช

พลงงานตลอดทงประเทศและเกดความเขาใจทเทาเทยมอยางยงยน ▪ การพฒนาระบบรวบรวม วเคราะห และแสดงขอมลดานพลงงานทประชาชนเขาถงได

อยางเทาเทยม เชน Block chain และระบบ IOT เปนตน ▪ การพฒนาฐานขอมลใหเหน Value chain ของแตละเทคโนโลย ▪ การทบทวนนโยบาย Feed-in-tariff ของพลงงานทดแทน วาเปนนโยบายทมศกยภาพจรง

หรอไม และควรปรบเปลยนเพอสรางความเปนธรรมกบผประกอบการหรอไม ▪ ผประกอบการรายใหญและรายยอย ควรมสวนในการกำหนดราคา ไมเอออำนวยแกบรษท

ใหเพยงไมกแหง เพอใหราคาพลงงานมความสมเหตสมผล และใหประชาชนเขาถงการใชพลงงานไดงาย

▪ นโยบาย Decentralize

xvii

▪ ทบทวนกฎหมายทเกยวของกบการสงเสรม renewable energy decentralize grid เพอรองรบการพฒนาในอนาคต โดยเฉพาะในประเดนทเกยวของกบการสงเสรมความเปนธรรมดานราคาและสทธการผลตไฟฟา

การวจยพนฐานดานสงคมศาสตร มนษยศาสตร และศลปกรรมศาสตร ประเดนท 1: ชมชนและทนทางวฒนธรรมทองถนมความรหรองานวจยทสามารถนำไปใชประโยชนในการพฒนา

สถานการณ: คนในชมชนมโลกทศน มวธการปฏบตทแตกตางกน ในแตละชมชน/ทองถน มการสอสารโดยใชภาษาทแตกตางกน ดงนน ผทจะทำหนาทเชอมตอกบชมชนได ตองเ ปนมหาวทยาลยทองถนทจะเปนตวเชอมระหวางโลกของชมชนและโลกทางวชาการ เชน มหาวทยาลยทสอนการแสดง การละคร มบคลากรทตองเปนผเขาไปเรยนรศลปวฒนธรรมของชาวบานในชมชน และนำมาสการสรางสรรคงานดวยความเขาใจ เพอใหรวา อะไรเปนพธกรรมทสบทอด และมบทบาทอยางไรในชมชน อะไรทเปนเรองภายในชมชน ทไมสามารถนำมาทำเปนการแสดง อะไรคอสาระหรอหวใจหรอปรชญาของชมชน ทตองการสบทอด ดงนน นกวชาการทางละคร ตองไมดถกชมชน และตองเขาใจโลกทเปลยนแปลง นวตกรรมของศลปะการแสดง เพอนำมาสการสรางงานลกผสมทยงคงสาระทดงาม มความเปนไทย โดยใชความรสากลมาสนบสนน ทำใหเกดมมมองทแตกตาง และมสาระทจะสอสารกบผชม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การรวมกบสรางองคความรจากทนทางชมชนและทองถนเพอสรางองคความรใหมทม

ความหลากหลายขามพนท/วฒนธรรม/ภาษาถน เกดเปนนวตกรรมทมความหลากหลายอยางสอดรบกบสงคมปจจบน

2. การศกษาทนทางสงคมและวฒนธรรมทองถนเพอใชเปนกลไกในการพฒนา โดยศกษาในรปแบบ Basic Research ทตองเขาใจแกนแทของชมชน ซงมกระบวนการวจยอยางมสวนรวมและไดรบการยอมรบจากชมชน

3. งานสรางสรรคผานภาษาถนและการใชภาษาถนเพอทำความเขาใจทนทางวฒนธรรม 4. การเขาถง การรกษา การขยายความทนทางวฒนธรรมและมรดกทางวฒนธรรม 5. งานวจยพนฐานเพอทำความเขาใจแกนแทของการแสดงของชมชนและทองถนและพฒนา

คณภาพชวต 6. การสรางความหมายใหมแกมรดกทางวฒนธรรมของชมชนและทองถน โดยกระบวนการม

สวนรวมและยอมรบของเจาของวฒนธรรม 7. การใช ท นทางว ฒนธรรมและมรดกทางว ฒนธรรมเป นเคร องม อในการสร า ง

กระบวนการพฒนาชมชน 8. สนบสนนพนทและทนในการสรางศลปวฒนธรรมทเปน Arts Development Venue

การสบสานฝมอหรอถายทอดสรางสรรคเยาวชนไมยงยนตอเมอง 9. นำวฒนธรรม/ประเพณทองถน มาสรางเศรษฐกจชมชน 10. นำความรจากสหสาขาวชา เชน วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร มาประยกต

กบงานวจยเชงสงคม เพอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรอบดาน อาท การทำวจยเชงเศรษฐกจฐานราก เชน นวตกรรมทางสงคมระดบชมชน หรอการทำวจยดานการพฒนาโดยใหประชาชนทวไปเขามามสวนรวม เปนตน

Quantum Research

xviii

สถานการณ : ไดมการคนพบ สรางหลกวชาและสรางความเชยวชาญดานฟสกสควอนตม รวมท งไดนำเอาลกษณะสมบตบางประการของระบบเชงควอนตมมาใชประโยชน อยางไรกตามความสามารถทางเทคโนโลยในปจจบน เปดโอกาสใหสามารถบงคบควบคมอะตอมได นำมาสยคทจะนำเอาลกษณะตาง ๆ ทางควอนตมทยงไมไดรบการนำมาใชประโยชนมาเปนแหลงกำเนดของเทคโนโลยใหม ซงจะกอใหเกดเครองมอและอปกรณทจะมความสามารถและลกษณะพเศษ ทจะสงอทธพลอยางกวางขวางตอไป เชน ระบบโครงขายการสอสารทปลอดภย ตวรบรความละเอยดสง (sensitive sensors) สำหรบการสรางภาพในชวการแพทย และการประมวลผลโดยคอมพวเตอรเชงควอนตมทจะทำใหมกำลงในการประมวลผลและความเรวท เพ มข นอยางมหาศาล เทคโนโลยควอนตมแตละดานเหลาน น จะนำไป ส การปฏว ตความสามารถของเทคโนโลยทงในดานกำลง ความสามารถ ความละเอยดและความเรว เทคโนโลยควอนตมจงจะเปนปจจยชขาดความสำเรจของหลายอตสาหกรรม รวมไปถงความสามารถในการพฒนานวตกรรม เชน functional nanomaterial การออกแบบอาหารเพอสขภาพ การออกแบบพช การปรบปรงยา และการวนจฉยโรคบนพนฐานลกษณะทางพนธกรรม เปนตน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • พฒนานาฬกาอะตอมเชงแสงดวยไอออนเยนของธาต Ytterbiu • พฒนามาตรฐานความถเชงแสงดวย Rubidium • พฒนาศกยภาพวศวกรรมควอนตม (Quantum Engineering) • พฒนาสอการเรยนร Quantum Photonics Education • สอสารความปลอดภยสงและสารสนเทศเชงควอนตมโดยการใชอนภาคเชงควอนตมของ

แสง • พฒนาระบบควอนตมในของแขงเพอการวด และควอนตมคอมพวเตอร • พฒนาและสถาปนาการสอบกลบไดในการวเคราะหวสดขนสง • จดตงหองปฏบตการกลางของประเทศสำหรบสรางอปกรณและเซนเซอรควอนตมใน

ระดบนาโนเมตร • พฒนาความสามารถทางการวดเชงควอนตมของปรมาณทางไฟฟากระแสสลบ • พฒนาการวจยดาน Spintronics และ Quantum spectroscopy • พฒนากลไกบรหารจดการและเชอมโยงนานาชาตเพอสรางโอกาสและความสามารถใน

การเขาสยคเทคโนโลยควอนตม Genomics Research

สถานการณ: ประเทศไทยกำลงเผชญสภาวะการพงพาเทคโนโลยและการลงทนจากตางชาตดงกลาวน ซงสะทอนออกมาเปนการขาดดลทางเทคโนโลยกวาปละสองแสนลานบาทประเทศพฒนาแลวทสามารถกาวขามกบดกรายไดปานกลางทงหมดคอประเทศทมเทคโนโลยเปนของตนเอง เพอใหเทคโนโลยนนเปนฐานใหแกการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และความมนคงของประเทศ การสรางเทคโนโลยของตนเองจะเกดขนไดกตอเมอมความรพนฐานทางวทยาศาสตรเพยงพอและมความคดสรางสรรคทจะแปลงความรนนใหเปนเทคโนโลย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • วางรากฐานการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหประเทศไทยมฐานเทคโนโลยท

สำคญตอการพฒนาประเทศในระยะกลางถงระยะยาวเปนของตนเอง • กำลงคนระดบสงเพอดงดดและรองรบการลงทนอตสาหกรรมอนาคต

xix

• กลไกในการเขาถงความรแขนงใหมทไมไดอยในขอบขายของระบบวจยของประเทศ เมอตองการความรหรอเทคโนโลยเพอแกไขปญหาสำคญของประเทศอยางเรงดวนไดอยางทนทวงท • บรษทเทคโนโลยของไทยทเกดจากการตอยอดโครงการวจย ( research-based spin-

offs) Open Society สงคมสนตประชาธรรม

สถานการณ: ประเทศไทยมงเนนการพฒนาประเทศสยค “ประเทศไทย 4.0” เพอใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลางอยางแทจร ง สรางความเขมแขงใหประชาชน โดยสอดรบกบ “ยทธศาสตรชาต 20 ป” ทเนนการพฒนาส “ความมนคง มงคง และยงยน” ดวยการสราง “ความเขมแขงจากภายใน” โดยเนนทการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจใหมการขบเคลอนดวยนวตกรรม ประชาชนอยร วมกนอยางสงบสนต ม ระบบการเมองท เปนประชาธปไตย มเสถยรภาพ และมธรรมาภบาล ในขณะเดยวกน สหประชาชาตเองกไดมการผลกดนวาระการพฒนาของโลกดวยการจดทำเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) เพอใหประเทศตาง ๆ นำไปปฏบตใหเกดการพฒนาทยงยนในดานเศรษฐกจ โดยม สงคม และสงแวดลอม เพอใหบรรลตามทวางเปาหมายไวประเทศไทยจำเปนตองเกดสนตประชาธรรม และ สงคมเปด (open society) เปนแกนของการสรางองคความร นวตกรรมสงคม เพอสรางคนและทำใหเกดสงคมเปดในประเทศไทย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • ศกษาชองวางของทกษะผประกอบการ (entrepreneurial skills) ในประเทศไทย • สรางองคความรแบบองครวม ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ศลปะและวฒนธรรม • สรางดชนสนตประชาธรรม เพอการตดตามผล


และนวตกรรม (อว.) ▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวงพลงงาน ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ▪ กระทรวงสาธารณสข ▪ กระทรวงการตางประเทศ ▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงการคลง ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ▪ กระทรวงวฒนธรรม ▪ องคกรปกครองสวนทองถน (เทศบาล,

อบจ., อบต., กทม., เมองพทยา) ▪ สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต (สอวช.)

▪ สำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ▪ สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ▪ สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ ▪ สำนกงานนโยบายและแผนพลงงาน ▪ สำนกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ▪ สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา ▪ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แหงประเทศไทย (วว.) ▪ สถาบนอาหาร ▪ สถาบนวจยระบบสาธารณสข ▪ สถาบนวคซนแหงชาต ▪ สถาบนการแพทยฉกเฉน ▪ สถานบนการศกษาและมหาวทยาลยตางๆ ▪ สภากาชาดไทย ▪ สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน)

xx

▪ สำนกงานการวจยแหงชาต (วช.) ▪ สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช. หรอ NSTDA) ▪ สำนกงานพฒนาการวจยการเกษตร

(องคการมหาชน)

▪ บรษทปโตรเคม /บรษท ปตท./ บรษท SCG/ บรษทบางจาก

▪ การไฟฟานครหลวง/ฝายผลต/สวนภมภาค

xxi

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 6 โครงสรางพนฐานขนาดใหญเพอการวจยและนวตกรรม (Big Science Infrastructure)

เปาหมายและผลสมฤทธสำคญ (Objectives and Key results: OKR) • เปาหมาย (Objectives)

1. โครงสรางพนฐานเพอการวจยในสเกลใหญทจำเปนตอการพฒนาอตสาหกรรมยทธศาสตรและความมนคงของประเทศ

• ผลสมฤทธสำคญ (Key results) 1. เกด Excellent Centers สมรรถนะสง 2. จำนวนผลงานวจยและเทคโนโลยพรอมใชทถกนำไปใชสรางมลคาเชงพาณชย 3. มลคาการลงทนของบรษททมาใชประโยชนจากโครงสรางพนฐาน 4. เกดเทคโนโลยตนแบบ และเพมขดความสามารถในการประยกตใชโครงสรางพนฐานเพอพฒนา

เทคโนโลยและนวตกรรม รวมทงความสามารถในการบำรงรกษาระบบ

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • แผนพฒนาโครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญระดบชาต • การพฒนา Excellent Center • การสรางองคความรพนฐานในระดบประเทศ • การพฒนาระบบวจยและนวตกรรมในระดบประเทศ • การสรางความมนคงทางเศรษฐกจ • การพฒนาสงคมและสงแวดลอม • การพฒนาดานนวเคลยรของประเทศ • โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวฒนธรรม • การเกบรวมรวมตวอยางทางชววทยา • โครงสรางพนฐานการวจยขนาดใหญดานวทยาศาสตรกายภาพ

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การสรางองคความรพนฐานในระดบประเทศ

สถานการณ: ในปจจบนการสรางองคความรพนฐานของประเทศ เนนไปทการวจยในการสรางองคความรพนฐานเพอการสะสมองคความร การตอยอดไปสการประยกตใชองคความร และการตอยอดไปสนวตกรรมทางเศรษฐกจหรอนวตกรรมทางสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สรางความรพนฐานทางสงคมและความเปนมนษยเพอนำไปสการแกปญหาสงคมและการพฒนาสงคมได 2. สรางความรพนฐานทางดานเทคโนโลยไปสเทคโนโลยเฉพาะ รวมทงสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยในระบบอตสาหกรรม 3. เพมขดความสามารถแกบคลากรสายวจยในการสรางผลงานระดบนานาชาต

แผนงาน/โครงการสำคญ -

xxii

การพฒนาระบบวจยและนวตกรรมในระดบประเทศ สถานการณ: ระบบบรหารจดการงานวจยเพอนำไปสการใชประโยชนไดอยางแทจรงนน ยงขาด

บคลากรวจยและนวตกรรมทงในภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชน ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาระบบวจยและนวตกรรมเพอยกระดบคณภาพของผลงานวจยใหสามารถผลกระทบในแงบวกตอเศรษฐกจและสงคมไทย 2. เพมจำนวนบคลากรในแวดวงการวจยและนวตกรรมทงในภาครฐ ภาคการศกษา และภาคเอกชน ใหมทกษะในการสรางนวตกรรมเพอรองรบการขบเคลอนไปสประเทศทพฒนาแลว 3. พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษโดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมเปนฐานในการผลตสนคาและบรการ เพอขบเคลอนระบบอตสาหกรรมของประเทศ 4. หาแนวทางในการสรางแรงจงใจเพอสงเสรมใหภาคเอกชนลงทนกบการวจยและนวตกรรมอยางกาวกระโดด

การสรางความมนคงทางเศรษฐกจ สถานการณ: ประเทศไทยมศกยภาพทงในระบบอตสาหกรรมการผลตและบรการ รวมทง

การเกษตรซงมศกยภาพทจะสามารถผลกดนใหประเทศไทยความมนคงทางเศรษฐกจไดโดยอาศยความรวมมอจากทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. เนนความรวมมอกนของมหาวทยาลย สถาบนวจย และภาคเอกชนในทกระดบ โดยการ

สงเสรมใหภาคเอกชนเปนผนำในการสรางความมนคงทางเศรษฐกจ 2. สรางเครอขายความรวมมอในระดบนานาชาต โดยมภาครฐสงเสรมและสนบสนนใหเกด

ความรวมมอในการสรางความมนคงทางเศรษฐกจ 3. สนบสนนในภาคการผลต และการบรการ รวมทงวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(SMEs) และ Startup ใหเปนผนำทางดานการตลาด การพฒนาสงคมและสงแวดลอม

สถานการณ: การเขาสสงคมผสงอาย สงผลใหแรงงานทกษะสงและเฉพาะทางซงมแนวโนมขาดแคลน แรงงานทกษะตำมโอกาสตกงาน เกดปญหาความเหลอมลำหรอความไมเทาเทยมกน สงผลตอคณภาพชวตของประชาชนทกกลม ทงดานสขภาพ การศกษา และการเขาถงบรการและสวสดการของรฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ยกระดบคณภาพชวตของคนไทยเพ อใหเขาถงบรการทางสขภาพ บรการสาธารณะ

การศกษา และสวสดการสงคมอน ๆ ทไดมาตรฐานและทวถง 2. สรางความพรอมใหคนไทยทกวยเขาสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ 3. ลดความเหลอมลำ สรางความเปนธรรมใหสงคม โดยการกระจายความเจรญไปสระดบ

ภมภาค 4. สรางองคความรและความเขาใจในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เรองการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ การพฒนาดานนวเคลยรของประเทศ

สถานการณ: ปจจบนไดมการใชประโยชนจากพลงงานนวเคลยรในดานตาง ๆ อาท ดานการแพทยและสาธารณสข ดานการเกษตรและอาหารเพอปรบปรงพนธและเพมมลคาสนคาสงออก ดาน

xxiii

อตสาหกรรมในการปรบปรงคณภาพและตรวจสอยการผลต ดานการศกษาวจย ดานความมนคง ตลอดจนการใชเปนพลงงานทดแทนเพอผลตกระแสไฟฟา อยางไรกตาม ประชาชนในประเทศยงมความหวาดกลวและขาดความเขาใจทถกตอง ขาดการบรหารจดการและถายทอดองคความร ดงนนจงควรมมาตรการเพอสรางความเชอมนในการกำกบดแลความปลอดภยจากพลงงานนวเคลยรตามมาตรฐานสากล มบคลากรผเชยวชาญใหความร เตรยมความพรอมรบมอสำหรบสภาวะฉกเฉน ยกระดบความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนเปนผนำในการพฒนาเครอขายความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรของภมภาคอาเซยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาและจดทำกฎหมายดานพลงงานนวเคลยร 2. พฒนาเครอขายความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรทงในประเทศและตางประเทศ 3. สรางมาตรการและพฒนาศกยภาพของประเทศไทย ใหเปนศนยกลางดานการกำกบดแล

ความปลอดภยในภมภาคใหเปนไปตามมาตรฐานสากล ตลอดจนสรางความตระหนกรใหแกประชาชนทวไป


และนวตกรรม (อว.) ▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวงพลงงาน ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ▪ กระทรวงสาธารณสข ▪ กระทรวงการตางประเทศ

▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงการคลง ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ▪ กระทรวงวฒนธรรม ▪ สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต ▪ สำนกงานการวจยแหงชาต (วช.) ▪ ภาคเอกชน

xxiv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 7 โจทยทาทายดานทรพยากร สงแวดลอม และการเกษตร

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การจดการทรพยากรนำ • การลดมลพษ • ขยะพลาสตกในทะเล • การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ • ผลกระทบการใชพลงงานตอสงแวดลอม

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การจดการทรพยากรนำและทะเล

สถานการณ: ทรพยากรนำและทรพยากรทางทะเลถอเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจำเปนตอประชาชนและมความสำคญตอประเทศเปนอยางมากในการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและความเปนอย ซงปจจบนแนวโนมความตองการใชนำและทรพยากรธรรมชาตอนๆ เพมสงขนตอเนองสวนทางการปรมาณทรพยากรทมอยอยางจำกด และโดยเฉพาะปญหาภยแลง ความผนผวนของสภาพอากาศ การขาดแคลนนำ คณภาพนำเสอมโทรม ทรพยากรทางทะเลทเสอมโทรมและลดปรมาณลง สงผลกระทบโดยตรงตอความมนคงทางอาหาร ความมนคงทางเศรษฐกจ และคณภาพชวตความเปนอยของประชาชน จงมเปาหมายเพอผลกดนนโยบาย การบรณาการและแนวทางพฒนาอยางยงยนรวมถงกลไกความรวมมอระหวางหนวยงานเพอใหเกดการจดการและความมนคงทางดานนำและเศรษฐกจสนำเงนอยางมประสทธภาพ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ลดผลกระทบทางเศรษฐกจจากนำทวมและนำแลงลงรอยละ 50 2. ขยายระบบการใหบรหารนำประปาทมประสทธภาพใหทวถงทกครวเรอนและบรหาร

จดการใหสอดคลองกบความตองการของการใชน ำท งภาคครวเรอน บรการและอตสาหกรรม

3. ปรบปรงและเช อมโยงระบบการบรหารจดการนำอยางมเอกภาพและมระบบขอมลสนบสนนการตดสนใจเชงนโยบายทมประสทธภาพ รวมเรวและแมนยำ

4. จดใหม Marine spatial planning ของประเทศไทย 5. จดทำบญชเศรษฐกจสนำเงนและฐานขอมลดานเศรษฐกจ สงคม ผนวกกบทรพยากรใน

ทะเลลกของไทย การลดมลพษทางอากาศ

สถานการณ: ปจจบนประเทศไทยเผชญวกฤตมลพษทางอากาศอยางตอเนองและเพมมากขนโดยเฉพาะปญหาฝนละอองขนาดเลกทเกนคามาตรฐาน ซงทำใหเกดผลกระทบทงในระยะสนและระยะยาว

แผนงาน/โครงการสำคญ • การบรหารจดการนำ • Zero-waste • PM2.5 และการจดการมลพษ • Smart Farming ระบบเกษตรอจฉรยะ

xxv

ตอสขภาวะของชมชนและสขภาพของประชาชนสวนรวม ทำใหสญเสยความสมบรณและความหลากหลายของระบบนเวศ กระทบตอการทองเทยวและตอการลงทนตลอดจนภาพลกษณของประเทศ จงทำใหเกดการตนตวและหาแนวทางการแกปญหาอยางยงยน ดงนน จงควรมเทคโนโลยและนวตกรรมทเหมาะสม รวมถงมาตรการสงเสรมประสทธภาพการควบคมกำกบดแล การเฝาระวง และการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของเพอปองกนและแกไขสถานการณทางมลพษอากาศโดยรวมทดขน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ในชนบท: การพฒนาและปรบเปล ยน business model เกษตรกรรมเพ อใหเกดการ

เปลยนการปลกพชใหมความยงยนยงขน 2. ในเขตเมอง: การศกษาและวจยเชงลกเกยวกบสาเหต แหลงตนกำเนด การเคลอนทของ

มลพษในพนทเอง และการศกษาประเมนผลกระทบตอสาธารณะ (Public Assessment) ทงดานสขภาพและเศรษฐกจ

3. การขบเคลอนยทธศาสตรและบรณาการการนำนโยบายสาธารณะไปปฏบตอยางเปนรปธรรม (นโยบาย)

ขยะพลาสตกในทะเล (การจดการขยะ) สถานการณ: จากการขยายตวทางเศรษฐกจทเพมขนสงผลทำใหแนวโนมปรมาณขยะทสงขนสวน

ทางกบศกยภาพในการกำจดหรอรไซเคลเนอในประเทศทมขดความสามารถในการกำจดขยะทมอยอยางจำกด การขบเคลอนและแนวทางการบรหารจดการจงเปนสวนสำคญเพอใหการจดการขยะเปนไปอยางเปนระบบและไดรบการกำจดอยางถกตอง จงควรมการดำเนนการโดยหนวยงานทเกยวของและทกภาคสวนใหเกดการนำนโยบายไปปฏบตสงเสรมและควบคมการจดการขยะ ใหไปสการเปนแหลงทรพยากรหมนเวยนอยางยงยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การบรหารจดการขยะและของเสยโดยชมชน 2. สงเสรมการใหเทคโนโลยและนวตกรรมธรรมชาตเพอลดขยะและของเสย (นโยบายและ

การวจย) 3. Waste to Energy (นโยบายและการวจย) ▪ การลดกาซเรอนกระจกและการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ▪ การจดการทดน การใชประโยชนทดนและปาไม

ผลกระทบการใชพลงงานตอสงแวดลอม สถานการณ: จากการจดหาพลงงาน ประเทศไทยยงคงตองมการใชพลงงานเพมขน เพอ

สงเสรมการพฒนาทางเศรษฐกจ ยกระดบคณภาพชวตความเปนอยของประชาชนใหดข น ซงการใชพลงงานทเพมขนดงกลาวจะสงผลกระทบตอสงแวดลอม ดงนน ตองใหความสำคญกบการใชพลงงานอยางมความรบผดชอบจากทกภาคสวนท งผ ผลตและผบรโภค โดย ม งเนนการใชพลงงานอยางประหยด มประสทธภาพเพมขน เพมสดสวนการใชเชอเพลงทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเพมประสทธภาพการใชพลงงานของเครองจกรอปกรณตางๆ เพอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด หรอไมใหม สดสวนการปลอยมากข นในอนาคต ซ งเปนไปตามแนวทางเดยวกบทศทางการพฒนาท ย งย น ( Sustainable Development Goals: SDGs) และเปาหมายของไทยตามพนธกรณ COP21 เพอควบคมการเพมขนของอณหภมโลกโดยเฉลยใหนอยกวา 2 องศาเซลเซยส และพยายามจำกดการเพมขนของอณหภมโลกเฉลยใหอยท 1.5 องศาเซลเซยส สงผลใหประเทศไทยตองเรงขบเคลอนมาตรการลดการปลอยกาซเรอนกระจกอยางจรงจง รวมทงการพฒนาโครงสรางพนฐานทกดานของไทย และสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทน

xxvi

อาท โรงไฟฟาชวมวล การนำขยะมลฝอยไปเปนเชอเพลงเพอผลตไฟฟา สงเสรมการตดตงแผงพลงงานแสงอาทตย สนบสนนยานยนตไฟฟา สงเสรมเทคโนโลยระบบกกเกบพลงงาน การพฒนาโครงขายระบบไฟฟา และปฏรปโครงสรางการใชพลงงานภาคขนสง เพอสนบสนนพลงงานทดแทน สงเสรมการแขงขน และกำหนดมาตรฐานการลดใชพลงงานของอตสาหกรรมใหมของประเทศ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย: 1. ภาครฐควรมนโยบายดานพลงงานทางเลอกหรอพลงงานทดแทนทชดเจนและเหมาะสม 2. ภาครฐควรมนโยบาย สนบสนนการใช renewable energy ในระดบครวเรอนมากขน 3. เพมสดสวนการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนใหถง 10% ใน 5 ป 4. การผลกดนการใชพลงงานทางเลอกใหมๆภายในประเทศ เชน การดงผลผลตทางการเกษตร

มาใชเปนพลงงานทางเลอกทดแทนนอกจากปาลม นำตาลและออย 5. การจดทำ cost renewable energy standard ดานเทคโนโลย: 1. การศกษา วจยและพฒนาการผลต BioJet fuel จากพชนำมน 2. การศกษาและวจยตอยอดการนำ Biofuel ผลตเปน Biochemical หรอสารมลคาสง 3. การศกษาและพฒนาเทคโนโลยการนำขยะหรอขยะชมทมคาพลงงาน มาผลตพลงงาน 4. การพฒนาระบบบำบดของเสย เพอผลตพลงงานทดแทน ทสามารถเปลยนเปนพลงงานได

หลายรปแบบ และรองรบวตถดบไดหลายรปแบบ 5. การพฒนาและสรางโรงไฟฟาพลงงานนำ 6. สนบสนนใหนกวจยผลตผลงาน renewable โดยสำรวจจากแหลงตางๆวาแตละพนทควรใช

พลงงานแบบใด 7. พฒนาเทคโนโลยใหมราคาถกลง เขาถงไดงาย ดานสงแวดลอม: 1. การประเมนผลกระทบทางสงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม ตลอด life cycle ของระบบการ

ผลตพลงงานและระบบพลงงานทางเลอกในปจจบน ระบบเกษตรอจฉรยะ

สถานการณ: การเกษตรถอเปนรากฐานสำคญของประเทศ มบทบาททสำคญในการสรางรายไดใหกบประเทศ แตยงขาดกลไกหลกในการขบเคลอนในหลายประเดน คอ การขาดนโยบายสนบสนนระบบและนเวศนวจยและพฒนานวตกรรม การขาดองคความรและฐานขอมลจดการทรพยากรเกษตร การขาดระบบโครงสรางพนฐานในแตละนเวศนเกษตรทเกอหนนระบบการผลตใหมนคง การขาดแคลนแรงงานภาคการเกษตร และสขภาพและภาวะสงอายของเกษตรกร การขาดเครอขายเชอมโยงตลาด การกระจายผลผลตและการกำหนดราคาผลผลต. การขาดอตลกษณและตราสนคาของผลตภณฑตนนำ กลางนำและปลายนำของประเทศประสบภยธรรมชาต นำทวม ฝนแลง แมลงศตรระบาดสงผลกระทบตอระบบเกษตรตนนำ และความมนคงทางอาหารจากการเปลยนแปลงวถเกษตรกรรมและการเปลยนแปลงภมอากาศ เพอใหเกดการเพมศกยภาพการพฒนาและสรางความเตบโตทสำคญจงควรสงเสรมการวจยและพฒนารวมถงการจดทำระบบใหเปนไปตามความตองการในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนานโยบายการพฒนาเครอขายเกษตรแมนยำสมยใหม ▪ การพฒนานโยบายและมาตรการดานภาษเพอสนบสนนการเกษตร

xxvii

▪ นโยบายผงเมอง (Smart Agricultural Zoning) ทเปนธรรมและคำนงถงความมนคงทางอาหาร

▪ นโยบายสงเสรมการผลตทปลอดภย ▪ การปรบปรงกฎหมายวตถอนตราย หรอพระราชกฤษฎกาเรองเฝาระวงฯ สารเคมกำจด

ศตรพช/สตว ▪ นโยบายและมาตรการทางกฎหมายในการปองกน การนำเขา สารควบคมศตรพช/สตว

2. การวจยและพฒนานวตกรรมระบบฐานขอมลและการใชขอมลรวมตดสนใจดานการผลตและการตลาด ▪ ระบบฐานขอมลดานการเกษตร ▪ ระบบควบคม ตดตามสถานการณการเกษตร ▪ ระบบจดเกบและใชขอมลทเครอขายเกษตรกรไดรบประโยชน ▪ ระบบประมาณการผลผลตเกษตรทแมนยำและยอมรบของทกฝาย ▪ Data analytics

3. การวจยและพฒนานวตกรรมเพอใชปจจยการผลตตามหลกวชาการ ▪ Productive Modeling& Simulation ▪ ระบบฐานอภมหาขอมล (Big Data) เพอการจดการระบบlogistic เชอมโยงทวประเทศ ▪ ระบบและนวตกรรมการตรวจสอบยอนกลบ ▪ ระบบและนวตกรรมใชปยชวภาพ (Smart Bio-fertilizerdeployment) ▪ ระบบการตรวจโรค แมลงและคำแนะนำใชปจจยตามหลกวชาการ ▪ มาตรการภาษลดการใชสารเคมทางการเกษตร (ปย/สารเคมเกษตร)

4. การวจยและพฒนานวตกรรมปรบตวและลดระดบการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคเกษตร ▪ การจดการแปลงโดยใชวธการเขตกรรม ▪ การลดใชสารเคมและพลงงานถานหน การลดการทำลายปาเพอทำการเกษตร ▪ การตรวจ ตดตาม ระบบการเปลยนแปลงในแปลงเกษตร โดยระบบดาวเทยม ▪ การพฒนาปรบปรงพนธพช สตว ใหเหมาะสมและรองรบการเปลยนแปลง ภมอากาศ ▪ การพฒนาระบบพยากรณและเตอนภย ดานโรคแมลงและสภาพแวดลอม ▪ การเพมพนทสเขยวในเมองและภาคเกษตร ▪ การพฒนาเครองมอพยากรณอากาศ ทชมชน เขาถง และใชประโยชนได

5. การพฒนาอาหารสขภาพจากผลตผลการเกษตร ▪ การปรบปรง มาตรการสนบสนนสนคา Healthy food ▪ ฐานขอมลโภชนาการและสารออกฤทธ, วตถดบอาหาร, สมนไพร, สตว, จลนทรย ฯ ▪ ทำเปนผลตภณฑไมใส Commodities ใชภมปญญาไทยรวมดวย ▪ ปรบปรงผลตภณฑอาหารทมอยแลวในแตละทองถนใหมคณคาในเชงสขภาพเพมขน ▪ เช อมโยงสถาบนการศกษาในทองถนกบจงหวด องคกรบรหารสวนทองถนในการ

ขบเคลอนอาหารเพอสขภาพในแตละทองท ▪ สรางระบบเตอนภยสารเคมตกคางในอาหาร (Rapid alert system) ▪ เผยแพรรณรงคอาหารสขภาพเพอการเรยนรดานอาหารของประชาชน

xxviii

▪ เชอมโยงสนคาอาหารเพอสขภาพกบการทองเทยว สรางเครอขายระหวางทองทในการจำหนายสนคา

▪ ใชตลาดเปนตวนำในการสราง Healthy food 6. การพฒนาและการจดการเทคโนโลย เพอทดแทนทขาดแคลน ▪ การพฒนาAutomatic Control System ▪ การพฒนาระบบ Mechatronics เพอทดแทนแรงงาน ▪ การพฒนาระบบ Information Technology


และนวตกรรม ▪ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม (กรมควบคมมลพษ กรมทรพยากรนำ กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กรมปาไม กรมอทยานสตวปาและพนธพช กรมทรพยากรทางทะเลละชายฝง)

▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมสงเสรมการเกษตร กรมวชาการเกษตร)

▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงคมนาคม ▪ กระทรวงกลาโหม ▪ กระทรวงพลงงาน (กรมพฒนาพลงงาน

ทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมธรกจพลงงาน)

▪ กระทรวงสาธารณสข ▪ กระทรวงการคลง ▪ กระทรวงมหาดไทย(กรมทดน กรมพฒนา

ทดน, กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)

▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ องคกรปกครองสวนทองถน ▪ สำนกงานนโยบายและแผนพลงงาน ▪ สำนกงานคณะกรรมการกำกบกจการ

พลงงาน ▪ สำนกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและ

อาหารแหงชาต (มกอช.) ▪ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ประเทศไทย ▪ สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน) ▪ ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ

แหงชาต ▪ ผประกอบการในพนท ▪ สถาบนศกษา/มหาวทยาลย ▪ เครอขายสงแวดลอม ▪ ภาคประชาสงคมและองคกรพฒนาเอกชน

และทองถน ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ▪ กลมวสาหกจ ผประกอบการ SMEs ▪ กระทรวงการตางประเทศ

xxix

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 8 สงคมสงวยและโครงสรางประชากร

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ศกยภาพผสงวยและการอยรวมกนของประชากรหลายวย • การจดระบบบรการทางสงคม • เทคโนโลยและนวตกรรมเพอชวยเหลอการดำรงชวต (Assisted living) • ระบบสาธารณสขและบรการสำหรบประชากรทกชวงวย • พฒนาวสาหกจเพอสงคม • เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย • นโยบาย/มาตรการ ทางการเงนการคลง นโยบายครอบครว เพอสงคมสงวย

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การจดระบบบรการทางสงคม Social Service Development (การประกนสงคม การชวยเหลอทางสงคม และการเปนหนสวนทางสงคม)

สถานการณ: ผสงอายมชวตความเปนอยอยางยากลำบาก ขาดรายได ยากจน ไมมงานทำ มจำนวนผสงอายทอยนอกระบบสวสดการจำนวนมาก ขาดระบบ long term care ทเหมาะสม ภายใตความยากจนของผสงอายมกจะแอบแฝงภาระของการเลยงดหลานในกลมครอบครว skip generation เนองจากลกหลานตองยายถนไปทำงาน ดงนน ฐานการแกไขปญหาควรอยทชมชนหมบาน ทจะตองมระบบสนบสนนชวยเหลอในชมชน ทมใชเพยงสำหรบผสงอายเทานน แตทผานมา ภาครฐไมไดมการดำเนนการอยางจรงจงกบการพฒนาระบบสนบสนนใหเกดระบบชวยเหลอปกปองค มครองในระดบชมชนหรอระบบบรการทางสงคม ตองครอบคลมการดแลสขภาพกาย จต สงคมและสตปญญาของผสงอายอยางเหมาะสม และครอบคลมทกกลมเปาหมาย ผปวยตดเตยง ผพการ และผดแล

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สงเสรมระบบการดแลผสงอาย 2. พฒนา care-relation ระบบสขภาพรองรบสงคมสงวย และบรการระบบสขภาวะ บนฐาน

ของครอบครว และชมชน ตลอดจนการปรบสภาพแวดลอมใหเปนมตรกบผสงอาย 3. บรณาการระบบสนบสนนทกภาคสวนทเกยวของ

พฒนาวสาหกจเพอสงคม สถานการณ: ภาระงบประมาณดานสวสดการสงคมของภาครฐ จะเปนปญหาผลกระทบใน

ระยะยาวของประเทศ รายไดภาษในอนาคตทจะลดลง หากไมสามารถเพมจำนวนกำลงแรงงานและผลตภาพของแรงงานอยางกาวกระโดด ดงนน จะตองมการเตรยมความพรอมของสงคม ทจะตองสงเสรมใหชมชน ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม รวมกนในการจดระบบบรการทางสงคม นวตกรรมทางสงคม การสงเสรมพฒนาวสาหกจเพอสงคม และกจการเพอสงคม (CSR และ SE)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม:

แผนงาน/โครงการสำคญ • Active Ageing Platform

xxx

1. พฒนานวตกรรม วสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR) ใหจดการบรการทางสงคม “การจดสวสดการ การชวยเหลอ การประกนภย/ประกนความเสยง และการคมครอง” แบบมสวนรวม

2. พฒนาความรวมมอระหวางภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ใหเกดวสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR)

3. พฒนานโยบาย กฎหมาย และ มาตรการตางๆ ทชวยเออใหเกดความรวมมอ ระหวางภาคเอกชน และภาคประชาสงคมในการดแลประชากรทกกล ม และใหเกดวสาหกจ กจการเพอสงคม (SE) และธรกจทรบผดชอบตอสงคม (CSR) ใหเกดแรงจงใจ เกดการตอยอด ขยายผลการทำงานของกลมองคกรทเปดโอกาสใหแกผสงอาย

เตรยมประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย สถานการณ: จากการทประเทศไทยกำลงเขาสสงคมสงวยทำใหมผสงอายเพมสงขน และเปน

ผสงอายทอยลำพง ซงทำใหผสงอายขาดผดแล มการแก เจบ ตาย ตามลำพงในผสงอายเกดขน อยางไรกตามพฤตกรรมประชาชน อธบายวา ประชากรไทยมทกษะชวตตำ ไมเทาทนสถานการณรอบตว การดำเนนชวตมความเสยงสง ควรมระบบ นโยบายจะตองตอบโจทย และ จดสรรงบประมาณทเหมาะสม รวมทงใหมการบรณาการระดบองคกรปกครองสวนทองถน ความรวมมอกบภาคประชาสงคมในพนท ใหประชาชนมสวนรวมอยางแทจรง ใหมการพฒนากระบวนกรวทยากรพฒนาขบเคลอนการเตรยมประชากร รวมถงพฒนาบคลากรในทกระดบ และการสงเสรมใหเปนพลเมองคณภาพทกชวงวย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนาศกยภาพประชากรทกชวงวยใหเทาทนสงคมสงวย เนนดาน ความเทาทนสข

ภาวะ (สขภาพกาย จตใจและสงคม) Health Literacy : HL เทาทนเศรษฐกจ Financial Literacy : FL และ เทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล Media Information and Digital Literacy : MIDL

2. ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม คานยมไทย 3. การพฒนาระบบและกลไก และแนวทางสงเสรมการพฒนาคมครองและพทกษประชากร

ทกชวงวย ในกลมวยเดกและเยาวชนเนนใหทกษะการคดวเคราะห ใหเกดการบรณาการภาคทกภาคสวน รฐ เอกชน NGOs และประชาสงคม

4. พฒนาครกระบวนการ และกระบวนการบคลากร เพอเตรยมประชากรทกชวงวยในระดบ

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ/กรมผสงอาย / กรมกจการสตรและสถาบนครอบครว/ พมจ.จงหวด)

▪ กระทรวงสาธารณสข (กรมวทยาศาสตรการแพทย/ กรมสขภาพจต/ กรมอนามย/ กรมการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก)

▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงแรงงาน

▪ กรงเทพมหานคร ▪ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ▪ สถาบนองคกรชมชน ▪ สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) ▪ สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา ▪ การเคหะแหงชาต ▪ สภากาชาดไทย ▪ สถาบนวจยระบบสาธารณสข

xxxi

▪ กระทรวงมหาดไทย(กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน)

▪ กระทรวงยตธรรม (กรมพนจคมครองเดกและเยาวชน)

▪ กระทรวงวฒนธรรม ▪ กระทรวงการคลง (สำนกงานเศรษฐกจการ

คลง) ▪ กระทรวงอตสาหกรรม (สำนกงานมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม) ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

▪ สถาบนวคซนแหงชาต ▪ สถาบนการแพทยฉกเฉน ▪ สมชชาสขภาพแหงชาต ▪ กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม (สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล/ คณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร/ วทยาลยประชากร จฬาลงกรณมหาวทยาลย/ คณะจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

▪ กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

xxxii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 9 สงคมคณภาพและความมนคง

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ความมนคงทางเศรษฐกจสงคมและการสรางความเสมอภาค • การสรางความสามารถ การรบร และปรบใชเทคโนโลยทเกดใหม (Emerging Tech)

และเทคโนโลยทเปนจดเปลยน ( Disruptive Tech) อยางเทาทน • การพฒนาทรพยากรมนษย โดยการเสรมสรางทกษะ ขดความสามารถ กระบวนการคด

และสรางสรรค ความเขาใจตนเองและผอน • ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม • ความรวมมอในภมภาคและบทบาทไทยในเวทโลก • ความมนคงปลอดภย • การปฏรปภาครฐ • สงคมสมานฉนท สงคมเสมอภาค กระบวนการยตธรรม • การเสรมพลงทางสงคม • สงคมไทยไรคอรรปชน

แผนงาน/โครงการสำคญ • สงคมสนตประชาธรรม • ถนนปลอดภย

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย ความมนคงทางเศรษฐกจสงคมและการสรางความเสมอภาค ประเดนท 1: การปรบดลอำนาจในสงคมใหประชาชนมสทธในการตดสนใจทศทางการพฒนามากขน

สถานการณ: สดสวนของชมชนทเขมแขงยงมจำนวนนอย (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ดานการวจยและพฒนานวตกรรม พ.ศ.2561-2580) ประกอบกบแนวคดการพฒนาจากภาครฐยงเปนลกษณะจากบนลงลาง โดยรฐเปนผพฒนาและชมชนหรอชาวบานเปนผถกพฒนา ทำใหสทธการบรหารจดการทรพยากรในชมชนหรอพนทถกจำกด เชน เรองทดน และยงไมมบทบญญตแหงกฎหมายใดทกำหนดเนอหาสทธดงกลาวไวท งทถกกำหนดไวในรฐธรรมนญ นอกจากน ยทธศาสตรการพฒนาทผานมาใหความสำคญกบมตทางเศรษฐกจเปนหลกคณภาพสงคมเปนเรองรอง ดงนนการเสรมสรางใหชมชนมสทธการเขาถงจงเปนเรองทจำเปน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การจดพนทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณและทำความเขาใจในความแตกตาง

ของคนในสงคมเพอหาทางแกไขปญหารวมกนและเรยนรประสบการณรวมกน

xxxiii

2. การปรบสมดลอำนาจเพอใหนโยบายสวนกลางสามารถถกปรบใหเหมาะสมกบบรบทในแตละพนทโดยใหประชาชนมสวนรวมในการออกความเหนและพฒนา

3. การสงเสรมใหประชาชนมความสามารถในการแกไขปญหาดวยการทำวจย หรอมสวนรวมในการออกแบบการวจยเพอการพฒนาพนทของตนเอง เชน งานวจยรปแบบ ABC CBR

ประเดนท 2: การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษย สถานการณ: ประเทศไทยและสงคมโลกกำลงเผชญกบปญหาการแตกแยกของความเชอ

อดมการณ ศาสนา ชาตพนธ ออกเปน 2 ขว (Polarization) รวมทงการเคลอนยายของผคนทมความแตกตางหลากหลาย สถานการณดงกลาวจะทำใหคนในชาตแบงแยกและกอใหเกดผลกระทบดานลบ เชน ปญหาความไมมนคง ปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เปนตน ดวยเหตนทำอยางไรจงจะพฒนาคณภาพของครอบครว เพอสรางคนทสามารถทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตามๆ กน (Victim of group thinking) มความสามารถทจะคดไดแตกตางจากครและกรอบเดมของสงคม สรางความคดเชงวพากษ (Critical thinking) และสรางทศนคตในการยอมรบความแตกตางของคนอน ประกอบกบสถานการณความกาวหนาของเทคโนโลยจะมผลตอรปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคมมากขนซงความกาวหนานสามารถเปนการยกระดบคณภาพชวตในสงคมได เชน การพฒนาการเรยนร การพฒนาอปกรณการแพทย รวมถงการวเคราะหขอมล อปกรณระบบดจทลตางๆ ในขณะเดยวกนความกาวหนาของเทคโนโลย เชนระบบ AI สามารถเขามาทดแทนแรงงานคนบางกลมซงอาจสงผลตอการจางงานแรงงานไทยมากขน ดงนน การพฒนาทกษะและขดความสามารถของทรพยากรมนษยทงในแงทกษะและคณภาพจงมความจำเปนอยางยง ทงในกลมผสงอายและกลมวยแรงงานใหมคณภาพเทาทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและเทคโนโลย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางองคความรทสอดรบและสามารถชวยแกไขปญหาในสถานการณปจจบน โดย

ตองปรบเปลยนวฒนธรรม/เปลยนความคดของคนทอาศยความรทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เพอเปลยนจากโลกของฉน มาสการเปนโลกของเรา เพอใหสงคมมความยงยนและยอมรบความแตกตางหลากหลาย

2. การสรางสำนกรบผดชอบของมนษยท มตอธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะผ รบผลกระทบคอ คนในสงคมทจะตองรบมอกบโลกยคโลกาภวฒน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม

3. การพฒนารปแบบการศกษาเพอพฒนาทกษะการคดของคน เชน การสอนททำใหคนทบทวนความเชอของตวเองไมใหเปนเหยอของการคดตามๆ กนไป (Victim of group thinking), การศกษาแบบ Transformative learning ททำใหเดกตองคดไดมากกวาคร กลาคดตาง, การศกษาทสรางความคดเชงวพากษ (Critical thinking), การศกษาทสรางคนใหยอมรบความแตกตางหลากหลายทงชาตพนธ ศาสนาและความเชอ ความคดทางการเมอง ฯลฯ

4. การพฒนาการศกษาทงในและนอกระบบ 5. การพฒนาและยกระดบฝมอแรงงาน มาตรฐานแรงงานทงในระบบและนอกระบบ

xxxiv

6. การพฒนาหลกสตรอบรมแรงงานทงภายในหนวยงานเองและรวมมอกบนายจาง 7. การสรางพนทใหภาคประชาชนทำงานรวมกน เพอรจกกนในฐานะเพอน เปนการรจก

เขา-เรา และชวยเหลอกน โดยอยบนพนฐานของการไววางใจกนมากขน ภาวะขามแดน การจดระเบยบโลกใหม

สถานการณ: ปจจบนเมองชายแดนไมไดจำกดเฉพาะอย ท บรเวณพนทชายแดนหรออยหางไกลจากเมองหลก แตเมองชายแดนไดขยบเขามาอยในเมองชนในมากขน เชน พนทใน จ.สมทรปราการ จ.สมทรสาคร เนองจากมการเคลอนยายของผคน แรงงาน ทอยในบรเวณชายแดนเขามาทำงานในเขตเมองมากขน ดงนน การนยามคำวา “เมองชายแดน” จงไมไดหมายความถงในเชงกายภาพเทานน แตรวมถงชายแดนในแงของพนทหรอชมชนทมการปะทะของกลมคน การนยามเมองชายแดนจงตองนยามใหกวางขนและมเกณฑในการพจารณาความเปนเมองชายแดนใหชดเจน ซงจะชวยใหหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานปกครองสวนทองถนสามารถบรหารจดการเมองชายแดนไดอยางมประสทธภาพมากขน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปรบนยามและใหความหมาย “เมองชายแดน” ใหสอดคลองกบสถานการณในปจจบน

รวมถงการกำหนดรปแบบเมองชายแดนในยคโลกาภวตนใหมความเหมาะสม เชน รปแบบการปกครองและการกระจายอำนาจทเหมาะสมกบแตละพนททสมพนธกบอาณาบรเวณทางวฒนธรรมระหวางชายแดนเพอเออใหเกดผลประโยชนทางดานเศรษฐกจ การสรางความไววางใจ และนวตกรรม โดยเมองชายแดนตองมอสระในการตดสนใจเพ อการดำเนนงานหรอบรหารจดการในพนทดวยตนเอง เนองจากปจจบนพบวา เมองชายแดนและสวนกลางมความสมพนธเชงอำนาจระหวางกน ทำใหเมองชายแดนไมสามารถตดสนใจดำเนนงานในพนทดวยตวเองได สงผลใหเมองชายแดนเตบโตไดชา หรอ การใชวธการพฒนาจากเมองเชอมเมอง คอเรมจากการพฒนาเมองชายแดน แลวขยบไปพฒนาเมองรองจากชายแดน ซงจะทำใหเกดการเชอมเมองระหวางเมอง

2. การสรางความรวมมอกบภาคสวนอนๆ ในการบรหารจดการเมองชายแดน ทงภาคเอกชน การทำงานกบภาคประชาสงคมและองคการปกครองสวนทองถ นในพนท เชน กลม Saiburi Looker การรวมตวกนของคนใน จ.ปตตาน ทใชศลปะและงานสรางสรรคเพอสอสารเร องราวในพนทจงหวดชายแดนภาคใตและการมสวนรวมของคนในพนทเพอกำหนดนโยบายการพฒนาชายแดน

3. การใชนวตกรรมอนๆ เพอเออตอการบรหารจดการเมองชายแดน เชน การใชขอมล Big Data ระหวางหนวยงานเพอใชขอมลรวมกนได, การใชขอมลจาก Biometric เพอการรายงานตวของคนตางดาวสามารถทำไดทรานสะดวกซอ แทนการไปทสำนกงานตรวจคนเขาเมอง, การปฏรประบบราชการกบการสรางนวตกรรมใหม เชน ในเรองการยกเลกระบบรายงานตวทก 90 วนของคนตางชาตทอยในประเทศ อาจจะมนวตกรรมใหมททำใหคนตางชาตไมไดรสกถกควบคมตว, การสราง “พนททสาม” (พนทท 1 คอบาน พนทท 2 คอสถานททำงาน) เชน หองสมด สวนสาธารณะ ฯลฯ เพอสนบสนนใหเกดพนททำกจกรรมและแลกเปลยนรวมกนของคนในพนท รวมทงการสรางพนทเพอเปดโอกาสใหคน

xxxv

ตวเลกตวนอยไดแสดงออกทางความคด การเปนผนำทางเศรษฐกจ ทงน เพอสรางความไววางใจระหวางประชาชนกบรฐ

4. การสรางและทำความเขาใจแนวคดใหมๆ เชน คนทอยในเมองชายแดน (เปน Resident ไมใช Citizen) หรอ สทธของคนใน Resilience City ทตองหาทางฟนตวของเมองทอยทามกลางความรนแรง

ความรวมมอในภมภาคและบทบาทไทยในเวทโลก สถานการณ : ปจจบ นการมเปล ยนแปลงการรกษาความชอบธรรมของระบอบในโลก

(Changing Global Consensus) จากสหรฐอเมรกาและโลกตะวนตก มาสจนและโลกฝงตะวนออกมากยงขน ประเทศไทยควรมความรวมมอหรอมทาทอยางไรเพอกอใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศ ทงในระดบประชาคมอาเซยน ภมภาค และนานาชาต ทงน สงทสำคญคอ ประเทศไทยจะตองรกษาความสมพนธกบขวมหาอำนาจทงสองฝง เพราะการทมความสมพนธกบฝายหนงฝายใดมากเกนไปจะเปนทงโอกาสในการตอรองกบมหาอำนาจตางขว และเปนจดออนทจะตกอยภายใตมหาอำนาจใดหนง

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การเพ มโอกาสในการตอรองและลดโอกาสในการตกอย ภายใต ประเทศ

มหาอำนาจ ทามกลางสงครามการคาระหวางสหรฐอเมรกากบจน เปนการเปดโอกาสใหประเทศทเปนผคารายเลกเพมกำลงการผลตมากขน

2. การร กษาความชอบธรรมของระบบท จะเปล ยนข ว (Changing Global Consensus)

3. การจดการความขดแยงภายใน ซ งอาจเปนตวเช อมโยงความขดแยงจากภายในประเทศไปสตางประเทศ หรอในทางกลบกนคอการรบความเชอทตางซงนำมาซงความขดแยง

4. การสรางกลไกเพอเชอมความสมพนธระหวางรฐแบบไมเปนทางการ เชน โมเดลเมองคมตร

5. การสรางประชาคมหรอความรวมมอทงจากหนวยงานรฐและประชาชน ความมนคง

สถานการณ: ปจจบนสงคมโลกมการเชอมโยง เคลอนยาย ของผคนขามพรมแดนรฐชาตไปมาเปนอยางมาก สถานการณดงกลาวมความเสยงทจะกอใหเกดปญหาเรองภยคกคามและความมนคงของชาต อาท ประเดนเรองการคามนษย ผมอทธพล โรคตดตอขามแดน ฯลฯ ในขณะทหนาทหลกในการดแลเรองความมนคงตางๆ ในสงคมอาจไมใชหนาทเฉพาะของหนวยงานดานความมนคงเทานนแตพลเมองทกคนในสงคมจำเปนตองมสวนรวมในการรกษาความมนคงของชาตรวมกนดวย นอกจากน สงทเปนอปสรรคของความมงคง ไดแก การขาดมาตรฐานในการกำกบการผลตยทโธปกรณเพอจำหนาย ขาดองคความร และความรวมมอในการวจย ขาดงบประมาณในการวจยตอเนอง ตดขอจำกดทางกฎหมาย ทงนในอนาคตอาจประสบภยคกคามรปแบบใหม เชน ความปลอดภย Cyber ตลอดจนภาวะสงครามยคท 4 ทมการโจมตสงยดเหนยวของชาต


xxxvi

1. การปรบนยามและใหความหมาย “ความมนคง” และ “ภยคกคาม” ใหสงคมมความเขาใจทตรงกน

2. การสรางความรความเขาใจในประเดน “ความมนคง” ทไมไดเปนเรองเฉพาะของเจาหนาทรฐ ทหาร หรอตำรวจ แตสงคมโดยทวไปจะตองมความเขาใจและมสวนรวมกบความมนคงดวย อาทการทำวจยหรอพฒนาแนวคดเรองความมนคงใหชดเจนและทำใหเปนเรองของทกคนในสงคม กำหนดกรอบการวจยดานความม นคง ปรบโครงสรางและระบบการจดการของหนวยงานวทยาศาสตร วจย ภายในกระทรวงกลาโหม และมหาวทยาลยควรมสวนรวม และมการถายทอดเทคโนโลยทางการทหาร

3. การกำหนดความสำคญของเทคโนโลยทจำเปนตออตสาหกรรมปองกนประเทศ ตงเปาความมนคงในพนทเขตเศรษฐกจพเศษในเรองอตสาหกรรมปองกนประเทศ สงเสรม พรบ. นโยบายใหมหาวทยาลยพฒนาบคลากรทมประสทธภาพสงเพอตอบโจทยดานความมนคง

การปฏรปภาครฐ สถานการณ: ปญหา 4 ประการทเชอมโยงกนและทำใหภาครฐขาดประสทธภาพ และนำไปส

การทจรต คอรรปชน ไดแก โครงสรางอำนาจรฐรวมศนยมากขน อำนาจนตรฐมากเกนไป นำไปสการใชอำนาจผานการใชกฎหมาย การออกกฎ ระเบยบจำนวนมาก แตการบงคบใชไมยตธรรม เลอกปฏบต เกดความไมเทาเทยมและเหลอมลำมากขน ขณะเดยวกนอำนาจทมากเกนไป แตขาดการตรวจสอบถวงดล และ Accountability ขาดธรรมาภบาลในการใชอำนาจ/ปฏบตหนาท กอใหเกดปญหาการทจรต ประพฤตมชอบ คอรรปชนเพมขนในทกระดบ และปญหาดานระบบบรหารงาน การบรการประชาชน และบคลากรภาครฐไมมประสทธภาพและคณภาพ

ประเดนรฐรวมศนยอำนาจมากขน (Centralization) ทงอำนาจบรหาร ตลาการ นตบญญต มมากเกนไป ทำใหเกดปญหา ดงน มการใชดลพนจ/อำนาจทมากเกนไปในระบบราชการ, ขาดการตรวจสอบถวงดล, ขาดการมสวนรวมจากภาคสวนอนๆ (ทองถน/ภมภาค ประชาชน เอกชน ประชาสงคม), การบรหารงานขาดประสทธภาพ/ประสทธผล และการบรการภาครฐดอยคณภาพ, ปญหา Ethics, Mindset, คานยมและวธปฏบตงานของบคลากรภาครฐ นำไปสการทจรต คอรรปชน ปญหาธรรมาภบาลและการบกพรองในหนาท,ความสามารถในการรบมอกบ Globalization และ Disrupt Technology (Mindset, System and Skills) ตำ

ประเดนระบบกฎหมายลาสมย มจำนวนมากเกนไป รวมถงการบงคบใชและกระบวนการยตธรรมททำใหเกดความเหลอมลำ ทำใหประเทศไทยมจำนวนกฎหมายมากเกนไปและบงคบใชไมได และไมไดรบการทบทวนแกไข และกฎหมายทมากเกนไปนนยงซบซอน คลมเครอ เปนเครองมอใหเจาหน าทใชอำนาจดลยพนจในการบงคบใชนำไปสการทจรตคอรรปชน นอกจากน กระบวนการออกกฎหมายขาดการมสวนรวม จำกดสทธเสรภาพของประชาชน และสรางผลกระทบตอประชาชน และอกเร องทสำคญคอ กฎหมายไมทนสมย ไมเทาทนการเปลยนแปลง

ประเดนขาดธรรมาภบาลและทจรต/คอรร ปชนในทกระดบ สถานการณท พบคอ องคประกอบของคณะกรรมการททำหนาทตางๆ ในภาครฐขาดความหลากหลาย และไมครอบคลมผมสวน

xxxvii

ไดสวนเสยทงหมด (ปญหาเรองทมา การสรรหา , ความหลากหลาย, ความเปนอสระ, ภาวะผนำ, สำนกรบผดชอบ รวมถงกลไกถวงดลและตรวจสอบ) รวมทงการเปดเผยขอมลและการเขาถงขอมลของหนวยงานภาครฐเปนไปไดยาก ขาดความเชอมโยง บรณาการ ฐานขอมลและการประสานงานการทำงานระหวางหนวยงาน นอกจากน ปญหา Public governance/ Good Governance / Accountability / Corruption ท ตองการการตรวจสอบ และการมสวนรวมจากภาคประชาชนและประชาสงคมโดยสถานการณปจจบนปญหาการทจรต และคอรรปชนเพมสงขน สะทอนผานดชนภาพลกษณการคอรรปชน (CPI Index) ของไทยนบตงแตป 2559 อยในอนดบท 101 คะแนน 35 คะแนน ป 2560 อนดบท 96 คะแนน 37 คะแนน และถกลดอบดบลงในป 2561 เปนอนดบท 99 คะแนน 36 คะแนน โดยคะแนนเฉลยทวโลกอยท 43 ทงน คะแนนดงกลาวสมพนธกบโครงสรางอำนาจ และความเปนประชาธปไตยในการปกครองของประเทศดวย

ประเด นเร องระบบบรหารงาน การบร การประชาชน และบคลากรภ าคร ฐไม มประสทธภาพและคณภาพ กลาวคอ ระบบบรหารงานและการบรการประชาชนไมมประสทธภาพและคณภาพ มความลาชา ยงยาก ไมสามารถเชอมโยงการทำงานระหวางหนวยงานไดอยางมประสทธภาพ ไมยดหยน ไมคลองตว ไมทนสมย, ระบบการสรรหา วาจาง แตงตงบคลากรภาครฐไมตรงความตองการ และไมสามารถตอบสนองความตองการได รวมถงกรอบอตรากำลงไมเหมาะสม/เพยงพอ ไมสอดคลองกบปรมาณงานและสดสวนประชาชนทตองใหบรการ รวมทงคณภาพ/ศกยภาพบคลากรภาครฐยงคอนขางตำ เมอเทยบกบภาคเอกชนขาดการพฒนาศกยภาพบคลากรทตอบสนองความเปลยนแปลง บคลากรภาครฐยงขาดภมค มกนทด และคณสมบตทสำคญ อาทความร สตปญญา รอบร รอบคอบ ซอสตยสจรต และมคณธรรม อยางครบถวน และทสำคญคอ ตวชวดการดำเนนงานภาครฐเนน output มากกวาผลสมฤทธ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปฏรปกระบวนการยตธรรมและกฎหมาย โดยการทบทวนกฎหมายปจจบนท

ลาสมย มกฎหมายอะไรทสรางภาระใหกบประชาชน ประเมนผลกระทบของกฎหมายทจะออกในอนาคต ม regulatory impact assessment การประเมนผลกระทบของกฎหมายอยางทวถงและเปนระบบ การพฒนากฎหมายใหเทาทนการเปลยนแปลง เพอรองรบเทคโนโลยสมยใหมในอนาคต อาท กลมกฎหมายทเกยวของกบเทคโนโลยสมยใหม กฎหมายเกยวกบการปกปองขอมลสวนบคคล เปนตน ▪ การสร างว ฒนธรรมเคารพกฎหมายและการมส วนร วมของประชาชนใน

กระบวนการนโยบายสาธารณะ ▪ การกำกบดแลและการบงคบใหเปนไปตามกฎหมายบางครงกฎหมายด แต

นำไปใชไมได ตองมการวจยเรองการนำไป implement วามปญหาอปสรรคอยางไร รวมทงการนำเอางานวจยตางๆ ทเกยวกบการปฏรปกฎหมายและการปฏรปภาครฐ ไปสการ implementation ใหเกดผลอยางแทจรง

▪ การพฒนากฎหมายเพอลดความเหลอมลำ การปรบปรงกฎหมายทเออใหกบประชาชนมากทสด

▪ การสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ▪ การทบทวนระบบการใชดลพนจในการบงคบใชกฎหมาย ▪ การปรบปรงกระบวนการยตธรรมทลาชาใหรวดเรวมากขน

xxxviii

▪ การเป ดเผยร างกฎหมาย ม การร บฟ งความค ดเห นก อนออกกฎหมาย กระบวนการพจารณามความโปรงใส

▪ ปฏรปใหมกฎหมายนอยลง และไมใหหนวยงานผเสนอกฎหมายมอำนาจมากเกนไป

2. การเสรมสรางธรรมาภบาลทกภาคสวน ▪ การปองกนและตอตานการทจรต การคอรรปชน ▪ การส ง เสร มนว ตกรรมและเทคโนโลย เช น Block chain , Big Data , AI

Biometric ทงในสวนของการใหบรการ (front office) และระบบหลงบาน (back office) ทตองพฒนาการเกบขอมลใหตอบโจทยความตองการของรฐบาลและการเปดเผยขอมลภาครฐสำหรบประชาชน (Open Data)

▪ การเขาถงขอมลขาวสารสาธารณะ ▪ การออกแบบการประเมนใหมทปองกนเรองการขดกนของผลประโยชน (Conflict

of Interest) ระหวางผประเมนกบผรบการประเมน นอกจากนนจะตองมการเปดเผยผลการประเมนการทำงานของภาครฐตอสาธารณะ เพอใหเกดความตนตวทงภาครฐและประชาชน

▪ การมสวนรวมภาคประชาชน ชองทางการแจงเบาะแสในการทจรตทหลากหลาย มความปลอดภยในการแจงเบาะแส

▪ การสงเสรมสทธและความเทาเทยม ▪ การบรหารงานแบบบรณาการ ▪ การปลกจตสำนกของพลเมองทกชวงวย ▪ การใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการสรางภมคมกน ▪ สรางความร และการรบร เผยแพรใหคนตระหนกมากข น รวมถงการทำงาน

รวมกบภาคประชาชนและหนวยงานอ นๆ ท เก ยวของในพ นท โดยเฉพาะหนวยงานระดบปฏบตการ

3. การปฏรประบบการบรหารงานภาครฐ ระบบงบประมาณและการคลง และการบรหารงานบคลากรภาครฐ ▪ การนำเทคโนโลยมาใชในภาครฐและการพฒนาระบบงบประมาณปรบปรงระบบ

งบประมาณและระบบการคลงของประเทศ วธจดสรรงบประมาณทสงเสรมใหการใชงบประมาณมประสทธภาพ และมวนยทางการคลง

▪ การสงเสรมศกยภาพบคลากรภาครฐใหเทาทนการเปลยนแปลงและเทคโนโลยมความทนสมย ปรบ Mindset เพมการมจตบรการ ทกษะการใชเทคโนโลย ภาษา ความสามารถในการบรหารจดการภาครฐมงผลสมฤทธทงผลผลตและผลลพธทประชาชนพงพอใจ

▪ การปรบวฒนธรรมการทำงานในหนวยงานภาครฐ เนนความคลองตว ยดหยน แลกเปลยน ปรบตวตอการเปลยนแปลงและเคารพความเหน ความแตกตาง สรางทศนคตทสงเสรมการทำงานรวมกนของคนแตละวย

xxxix

▪ การพฒนาระบบบรหารงานและการบรการประชาชนใหรวดเรว ลดขนตอนและความซบซอน มความยดหยน เชอมโยงการขอมลและการใหบรการขามหนวยงาน สามารถจดการแบบ One stop service ได มความคลองตว และทนสมย

▪ การกำหนดเปาหมายการพฒนาบคลากรและกรอบอตรากำลงใหสอดคลองกบหนาทและสดสวนการบรการประชาชน และสอดคลองกบความตองการของประชาชน

▪ นอมนำปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาขบเคลอนอยางแทจรง สรางภมคมกนใหบคลากร เนนการทำเพอประโยชนสขใหกบสงคม ใหกบประชาชนทภาครฐมหนาทรบใช แฝงดวยคณธรรม จรยธรรมของการทำงานในภาครฐ เพราะถาใชกฎหมายเปนหลกเพยงอยางเดยว คนไมมคณธรรมกจะใชกฎหมายเพอทจรตได

▪ ปรบเปลยนตวชวด ตองมการศกษาทบทวนตวชวด จากหลกฐานเชงประจกษ (evidence base) , ตวชวดตองกำหนดจากผลลพธ (outcome)ไมใชผลผลต (output)

สงคมสมานฉนท สถานการณ: ส งคมมความหลากหลายและซบซอนมากข น แตคนในสงคมมองความ

หลากหลายนนเปนความวนวายในสงคม เชน เพศ ความเหนตางทางการเมอง เปนตน ซงทำใหเกดความไมเขาใจและไมยอมรบความหลากหลายนน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การจดพนทในการพดคย เพอศกษาถงสถานการณ ทำความเขาใจใน

ความแตกตางของคนในสงคม และหาจดรวมทางสงคม 2. การปฏรปการศกษาใหผศกษารบร เขาใจ และยอมรบความหลากหลาย

และความแตกตางในสงคม 3. การพฒนากฎหมายค มครองการรบขอมลขาวสารท ถกกรองอยาง

ถกตอง 4. การลดปญหาการกระทำผดซำ

การยอมรบเปนสมาชกในสงคม สถานการณ: กลมแรงงานทอยนอกระบบไมสามารถเขาถงสวสดการพนฐานไดกอใหเกดความ

แตกตางดานความคมครองระหวางแรงงานในและนอกระบบ ถงแมวาภาครฐจะเปดโอกาสใหแรงงานนอกระบบสามารถเขาสระบบประกนสงคมภาคสมครใจเพอเปนการค มครองทางสงคมรปแบบหนงใหกบแรงงานนอกระบบ อยางไรกตามกลบพบวามแรงงานนอกระบบเพยง 2.2 ลานคน จากทงหมด 21.4 ลานคน ทเขาสระบบประกนสงคมแบบภาคสมครใจ ทงนอาจมสาเหตจากการรบรขาวสาร การมรายไดไมเพยงพอเพอจายสมทบเขาระบบประกนสงคม (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ดานการวจยและพฒนานวตกรรม พ.ศ.2561-2580) นอกจากปญหาแรงงานนอกระบบแลวยงมกลมคนผกระทำผดทงทยงเปนวยเยาวชน และวยผใหญ ซงควรมการตดตามและลดโอกาสการกระทำความผดซำเพอยกระดบคณภาพสงคม

xl

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การปรบกฎ/ระเบยบใหคมครองสทธเสรภาพใหเปนตามหลกสทธมนษยชน 2. การปรบกฎหมายใหแรงงานนอกระบบสามารถไดรบสวสดการพ นฐานเทาเทยมกบ

แรงงานในระบบมากขน 3. การปรบระเบยบการปฏบตตอผกระทำผด 4. การบำบด ฟนฟ และพฒนาศกยภาพผกระทำผด

การเสรมพลงทางสงคม สถานการณ: ในชวงทผานมาพบวามประชากรจำนวนมากทยงไมไดรบการคมครองทางสงคม

และขาดหลกประกนทางสงคมขนพนฐาน ซงเปนสาเหตหนงของการนำไปสความเหลอมลำและความยากจน โดยเฉพาะอยางยงในกรณเหตการณทกอใหเกดการสญเสยรายได ทงการเจบปวย ความพการ การเสยชวตหรอการสนสภาพการเปนลกจางของหวหนาครอบครวหรอสมาชกในครอบครว โดยระดบความคมครองทางสงคมขนพนฐานของประเทศไทยยงจำเปนตองไดรบการยกระดบใหครอบคลมความคมครองทางสงคมอนๆ (แผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต ประเดน ความเสมอภาคและหลกประกนทางสงคม พ.ศ. 2561-2580)

นอกจากน เทคโนโลยในปจจบนไดมความลำหนาไปอยางมากทำใหสามารถทดแทนการใชแรงงานมนษยได และมแนวโนมทมนษยจะถกทดแทนดวยระบบ AI มากขน ดงนนจงควรมการสรางความรเพอเปนฐานการรองรบของการเปลยนแปลงของโลก พฒนาคณภาพชวต และลดความเหลอมลำของคนในสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางความรพนฐานทางสงคม รวมถงความรจากสาขาอนๆ เพอเปนฐานการ

พฒนาสงคมไทย ซงอาจเปนความรทมอยแลวหรอทำงานวจย 2. การปรบปรงระบบการคมครองทางสงคม เชน การคมครองผพการ การเสรมพลง

ศนยบรการคนพการ การสงเสรมระบบสขภาพไทย เชน สมชชาสขภาพ เปนตน 3. การพฒนาคณภาพของแรงงานเพอใหเทาทนกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงกลาโหม ▪ กระทรวงมหาดไทย ▪ กระทรวงการคลง ▪ กระทรวงการตางประเทศ ▪ กระทรวงการทองเทยวและกฬา ▪ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย ▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ▪ กระทรวงคมนาคม ▪ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ▪ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

▪ สำนกงานสถตแหงชาต(สสช.) ▪ สำนกงานศาลยตธรรม ▪ สำนกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ▪ สำนกงบประมาณ ▪ สำนกงานคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาต(ป.ป.ช.) ▪ สำนกงานตรวจเงนแผนดน (สตง.) ▪ สำนกนายกรฐมนตร ▪ สำนกงานคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตในภาครฐ (ป.ป.ท.) ▪ สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบ

ราชการ (ก.พ.ร.)

xli

▪ กระทรวงพลงงาน ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงมหาดไทย ▪ กระทรวงยตธรรม ▪ กระทรวงแรงงาน ▪ กระทรวงวฒนธรรม ▪ กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจย

และนวตกรรม ▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงสาธารณสข ▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ สำนกงานรฐบาลดจทล (สพร.) ▪ สำนกสงเสรมและสนบสนนวชาการ ▪ สำนกมาตรฐานการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย ▪ สำนกงานปราบปรามการฟอกเงน

▪ สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ▪ สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

(สช.) ▪ สำนกงานกจการยตธรรม ▪ สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตร ▪ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) ▪ สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการ

พฒนา (องคการมหาชน) ▪ สถาบนวจยแสงซนโครตรอน ▪ มลนธสถาบนวจยสงเสรมคณภาพชวตคน

พการ (TRIPS) ▪ เครอขายภาคประชาสงคมและเครอขาย

ภาคประชาสงคมขามชาต ▪ สอสารมวลชน ▪ องคกรระหวางประเทศ

xlii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 10 การวจยและพฒนานวตกรรมเพอยกระดบความสามารถการแขงขน วางรากฐานทาง

เศรษฐกจ และความมนคงของประเทศ (RDI for New Economy and Defence Industry)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • BCG Economy • AI & Data Economy • Creative Economy • Sharing Economy • RDI เพอการพฒนาอตสาหกรรม S-Curves และอตสาหกรรมความมนคง

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย AI & Data Economy

สถานการณ : ในปจจบน ธรกจไทยมการใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลทระดบ แตยงขาดขดความสามารถในการขนเปนผนำ ยงเปนเพยงผใชประโยชนจากเทคโนโลย ระบบนเวศนยงขาดทรพยากรเพอสรางใหเกด Value Chain ตงแต Upstream ไปยง Downstream ทสมบรณอยางเพยงพอ การใหบรการขอมล การรกษาความเปนสวนตว รวมถงระบบกฎระเบยบ กฎหมาย มาตรฐานการคมครองตาง ๆ เพอเออตอการพฒนา ความปลอดภยทางไซเบอรในแงของการทำธรกรรมและความเปนสวนตวของขอมล (Data privacy) การปองกนอาชญากรรมทางไซเบอร การใชงานดจทลยงขาดความรความเขาใจ และเพอใหเศรษฐกจของไทยสามารถขยายตวอยางตอเนองทามกลางการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลยและโครงสรางประชากรไทย ประเทศตองปรบเปลยนจากการขบเคลอนดวยประสทธภาพ เปนการขบเคลอนดวยเทคโนโลยและนวตกรรมและปรบเปลยนจากผใหบรการพนฐานเปนบรการทตองใชทกษะและเทคโนโลยขนสง

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย 1. พฒนาตลาดในประเทศ เชน ใชมาตรการการสงเสรมใหเกดการใชนวตกรรมและสราง

คานยมการใชนวตกรรมโดยคนไทย, สรางตลาดภาครฐรองรบงานวจย เปนตน 2. จดเรยงนโยบายของรฐดานตลาด กฎหมาย ระเบยบ และการใชงานใหสอดคลองกน 3. กำหนด Product Champion ผาน consortium แบบ PPP และรฐมมาตรการทชดเจน

ตอเนองในการตดสนใจเลอกการพฒนาเทคโนโลยดจทลเปาหมาย ดานวจยและการพฒนานวตกรรม 1. วจยดานตลาดและแนวโนมเชงลกเพอระบความเปนไปไดของเทคโนโลยไทยในตลาดโลก

และภมภาค 2. วจยและพฒนากฎหมายทเก ยวของในการปลดลอคเทคโนโลย เชน สราง sandbox ท

ชดเจนและม Investment ในการผลตผลตภณฑตนแบบ+ทดลองตลาด+ปรบระเบยบใหครบวงจรการผลต

แผนงาน/โครงการสำคญ • BCG in Action

xliii

3. ใชกลไกเชน Grand Challenge เพ อเปดใหกล มเอกชน/กล มนกวจยในการทำวาระแหงชาตของการสรางผลตภณฑ/นวตกรรมพนฐานหลกแทนรฐเดยวๆ

4. สนบสนนการเปดขอมลหนวยงานภาครฐมาจดทำ government big data 5. สรางความรวมมอดานการวจยเชงลกกบตางประเทศ เพอ co-design product , co-

production และ co manufacturing เพอใหเกด Tech Localization and transfer 6. สนบสนนโครงสรางพนฐานและหองปฏบตการทเนนเรองเทคโนโลยฐานทเปน frontier

เชน 5G low latency HPC (High Perform Computing)ทใชไดท งร ฐและเอกชน ลดงานวจยของสถาบนวจยและการศกษาททบซอน หรอทเอกชนทำไดด โดยปรบรปแบบเปน PPP

7. สนบสนนอตสาหกรรมดจทลชวยผ ประกอบการท ต องการความร ผ เช ยวชาญจากมหาวทยาลย

Creative Economy สถานการณ : ขอมลป 2557 พบวา มลคาของอตสาหกรรมสรางสรรคของไทยนนสงถง 1.61

ลานลานบาท คดเปนรอยละ 13.18 ของ GDP โดยอตสาหกรรมรายสาขาทมมลคาสงสด 3 อนดบแรก ไดแก อตสาหกรรมแฟชน (รอยละ 4.15 ของ GDP) อตสาหกรรมออกแบบ (รอยละ 3.03 ของ GDP) และอตสาหกรรมแพรภาพและกระจายเสยง (รอยละ 1.64 ของ GDP) (ขอมลจากรายงานมลคาของอตสาหกรรมสรางสรรคของประเทศไทย โดย CEA ) อยางไรกตาม ดวยการศกษาเรองเศรษฐกจสรางสรรคมหลากหลายมต แตยงขาดการบรณาการระหวางหนวยงาน การจดการฐานขอมลกลาง และการกำหนดนโยบายใหเปนไปในทศทางเดยวกน อกทง ปจจบนงานดานเศรษฐกจสรางสรรคจะถกผลตและพฒนามาจากความตองการของผผลตเปนสวนใหญ ขาดการคำนงถงความตองการทแทจรงของกลมผบรโภค ไมมความชดเจนในเรองของการเชอม area base กบเศรษฐกจชมชน รากเหงาวฒนธรรม นอกจากน ไมมหนวยงานทจะเขามาชวยผลกดนงานใหมการเผยแพรออกสในวงกวาง ประเดนท 1: จดทำฐานขอมลของระบบเศรษฐกจสรางสรรค

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การวจยเพอรวบรวมและวเคราะหฐานขอมลเพอตดสนใจและวางแผนนโยบาย 2. การวจยจดทำระบบฐานขอมลเพอบรการความร และเผยแพร 3. การนำขอมลจากฐานขอมลไปใชวางแผนในการพฒนาขดความสามารถทางการแขงขนของ

ประเทศไทย ประเดนท 2: เพมมลคาความคดสรางสรรคตอระบบเศรษฐกจไทย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. พฒนาหวงโซ (Supply chain) โดยสรางระบบการจดการ ดแลกระบวนการตนนำ 2. กลางนำ และปลายนำ ทจะทำใหสามารถผลกดนงานดานเศรษฐกจสรางสรรคสสงคมไทย

และ นานาชาตได อยางมประสทธภาพ 3. เสรมสรางแรงจงใจในการคดและผลตผลงานสรางสรรคโดยเพมมลคาผลตอบแทน 4. สรางความตองการในประเทศ ผานการใหการศกษากบประชาชนในประเทศ และการเ พม

ขอกำหนดของรฐ สนบสนนใหมการใชสนคาจากการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคเปนองคประกอบ

xliv

ประเดนท 3: เพมขดความสามารถของอตสาหกรรมสรางสรรครายสาขา ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. สงเสรมใหหนวยงานตางๆทเกยวของทงภาครฐและเอกชนใชขอมลในการกำหนดเปาหมาย

และกลยทธการพฒนาขดความสามารถดานตางๆรวมกน 2. สนบสนนงานวจยเชงนวตกรรม และเชงพาณชยเพอเพมขดความสามารถรายสาขา 3. พฒนาบคลากรในสาขาเศรษฐกจสรางสรรค (ผผลต/หนวยงานการจดการ ขบเคลอน) และม

การสราง Career path ทชดเจน ประเดนท 4: มการผลตผลงานทตอบโจทยความตองการของตลาด / โครงสรางกลมประชากร

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. ศกษาความตองการของตลาดทงในและตางประเทศเพอกำหนดทศทางการพฒนาสนคาและ

บรการสรางสรรคท เหมาะสมในอนาคต โดยการสรางความร ตอสถานการณปจจบน (insight) การมองอนาคต (foresight) และการกำหนดยทธศาสตรดานการตลาด (strategic marketing)

ประเดนท 5: สรางชมชนเมองสรางสรรค / พฒนาเศรษฐกจฐานราก ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม:

1. สงเสรมการสรางระบบนเวศท เหมาะสมตอการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรค เชน เมองสรางสรรค

2. สนบสนนใหเกดการสรางชมชนเครอขายในดานเศรษฐกจสรางสรรค 3. สนบสนนการสรางงานวจยดานการพฒนาโครงสรางพนฐานดานเศรษฐกจสรางสรรค

พลงงาน สถานการณ: ปจจบนประเทศไทยอยในระหวางการพฒนาจงจำเปนตองใชพลงงานจำนวนมาก

ในการพฒนาเศรษฐกจ พลงงานเกอบทงหมดมาจากการซอและนำเขาจากตางประเทศ อยางไรกตาม กระทรวงพลงงานมนโยบายสงเสรมการผลตพลงงานจากวตถดบพลงงานทดแทนทมอยภายในประเทศใหไดเตมตามศกยภาพ การพฒนาศกยภาพการผลตพลงงานทดแทนดวยเทคโนโลยทมความเหมาะสม และการพฒนาพลงงานทดแทนเพอผลประโยชนรวมในมตดานสงคมและสงแวดลอมแกชมชน โดยเพมสดสวนการใชพลงงานทดแทน ทงในรปของพลงงานไฟฟา ความรอน และเชอเพลงชวภาพ การพฒนาการผลต ไฟฟาจากพลงงานทดแทนเพมมากขนอยางตอเนอง ตามศกยภาพวตถดบเชงพนทและระบบสายสงไฟฟาทสามารถรองรบการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนได โดยเฉพาะการพฒนาการผลตไฟฟาจากชวมวล ขยะ และแสงอาทตย จงตองมนโยบายในการสงเสรมและผลกดนใหมการผลตการใชความรอนจากพลงงานทดแทนเปนไปตามเปาหมาย โดยอาศยกลไกการสนบสนนดานราคา สรางแรงจงใจใหผประกอบการ และการมสวนรวมจากภาคสวนทเกยวของทงกลมผผลตเชอเพลงพลงงานทดแทนและกลมโรงงานอตสาหกรรมทเปนผใชงานหลก ในขณะท การใชพลงงานเชอเพลงชวภาพหรอพลงงานทดแทนในภาคขนสงประเทศไทย ซงเกยวของกบหลายภาคสวนทงดานการเกษตร การลงทนอตสาหกรรมพลงงานทดแทน โรงกลน และอตสาหกรรมยานยนต มการเตบโตตอเนอง แตจากการทมความหลากหลายของเชอเพลง อาจสงผลตอตนทนการบรหารจดการเชอเพลง และการวางแผนการดำเนนการสำหรบหนวยงานและการกำหนดแผนลงทนของผประกอบการทเกยวของ ประเดน: พฒนาศกยภาพดานการแขงขนในระดบสากลในดานการผลต การใชงาน และสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยททนสมยในการบรหารจดการและกกเกบพลงงาน

xlv

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ดานนโยบาย

1. สงเสรมการใชพลงงานสะอาดในประเทศ 2. ทบทวนกฎหมายทเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจ เพ อเพ มศกยภาพการแขงขน (regulatory guillotine) 3. รณรงคใหมการใชพลงงานอยางคมคา 4. ลดภาษใหกบผทใชพลงงานทดแทน เชน พลงงานลม นำ หรอแสงอาทตย 5. เพมแหลงพลงงานหมนเวยน/เพมชนดพลงงานหมนเวยน/เพมสดสวนการใชพลงงานหมนเวยน 6. พฒนาและศกษาวจยดานวตถดบในการผลตพลงงาน 7. เพมการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน 8. เพมพลงงานลม นำและแสงอาทตย ลดการใชและการผลตพลงงานถานหนและฟอสซล 9. เพมการลงทนในโครงสราง แหลงผลตพลงงานสะอาด เพอใหมการใชและเขาถงพลงงานสะอาดไดทวถง และราคาจบตองได 10. เพมการลงทนการผลตกงหนลมผลตไฟฟาใหมากขน

ดานเทคโนโลย 1. พฒนากำลงการผลตไฟฟาใหมากพอทจะสงออกใหกบประเทศขางเคยง 2. นำงานวจยทมศกยภาพ เทคโนโลย/ความเปนไปไดทางการตลาด ใหเอกชนรวมลงทนตอยอดในเชงพาณชย

อตสาหกรรมโลจสตกส สถานการณ : สบเนองจากแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศ ฉบบท 3

(พ.ศ. 2560 - 2564) มเปาหมายเพอการยกระดบระบบโลจสตกสของประเทศไปสการเปนศนยกลางทางการคา การบรการ และการลงทนในภมภาค โดยการขบเคลอนผาน 3 ยทธศาสตรหลก ไดแก (1) การพฒนาเพมมลคาระบบหวงโซอปทาน (2) การพฒนาโครงสรางพนฐานและสงอำนวยความสะดวก และ (3) การพฒนาปจจยสนบสนนดานโลจสตกส ซงการวจยและพฒนาทเก ยวของกบนวตกรรมและเทคโนโลยดานโลจสตกสไดถกกำหนดเปนกลยทธหนงในการตอบสนองเปาหมายการพฒนาระบบโลจสตกสและโซอปทานของประเทศ โดยอาศยการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ผานกระบวนการสงเสรมการลงทนวจยเพอพฒนาองคความรในกลมเทคโนโลยทประเทศไทยสามารถพฒนาไดเอง และกลมเทคโนโลยแหงอนาคตสำหรบเปนฐานเศรษฐกจใหม พรอมทงสรางกระบวนการถายทอดเทคโนโลยสผประกอบการใหสามารถประยกตใชเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ เพอทดแทนการนำเขา และเพมประสทธภาพระบบโลจสตกสและโซอปทานของประเทศ

สำหรบสาขาโลจสตกส แบง 4 ดาน ซงจะไดนำเสนอการวเคราะหในแตละดาน ดงน ▪ ดานโลจสตกสและโซอปทาน ▪ ดานระบบราง ▪ ดานการบน ▪ ดานยานยนต

ประเดนท 1: ดานโลจสตกสและโซอปทาน ลดตนทนโลจสตกส เพมความสามารถและคณภาพของบรการ โลจสตกสของประเทศ


xlvi

1. ศกษาความเชอมโยงโครงสรางพนฐานดานขนสงและเครอขายโลจสตกสกบการบรหารจดการโซอปทานสำหรบการตดสนใจลงทนโครงสรางพนฐานใหเกดความคมคา

2. กำหนดตำแหนงทางยทธศาสตรเพอการเชอมโยงในอนภมภาคและเปนประตการคา รวมถงยกระดบการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการใหไดมาตรฐาน

3. สนบสนนการปรบเปลยนรปแบบการขนสงสการขนสงทมประสทธภาพ สงเสรมการปรบเปลยนรปแบบการขนสง (Shift mode) และการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal) รวมถงการบรณาการเครอขายเพอเปนชมทางการขนสง

ประเดนท 2: ดานระบบราง ลดการนำเขาเทคโนโลยจากตางประเทศและทำใหผประกอบไทยเขาเปนสวนหนงของหวงโซอตสาหกรรมของโลก

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การเพมขดความสามารถของผประกอบการไทย ในการสรางเทคโนโลยและเชอมเครอขาย

เพอการถายทอดเทคโนโลย (Technology Transfer) 2. การปรบปรงรปแบบความรวมมอ ขอกฎหมายและสญญา อาท ระเบยบในการจดซอจด

จาง ทเออตอการพฒนาและแขงขนของผประกอบการและผผลตของประเทศไทย ประเดนท 3 : ดานการบน

ผประกอบการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวน ของไทย มขดความสามารถในการแขงขนและสวนแบงการตลาดเพมขนอยางตอเนองในอตสาหกรรมการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวนในภมภาคเอเชย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. จดทำงานวจยเชงนโยบาย ครอบคลมประเดนวจยในดาน

▪ โครงสรางและปรมาณดานอปสงคและอปทานอตสากรรมการการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวนในประเทศไทยและในภมภาคเอเชย

▪ ขดความสามารถและแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวนในประเทศไทย

▪ ความตองการและการพฒนาบคลากรเพอสนบสนนอตสากรรมการการผล ตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวนในประเทศไทย

▪ แนวทางการยกระดบขดความสามารถของกลมผประกอบการในอตสหกรรมยานยนตและอตสาหกรรมทเกยวของเพอเขาสอตสากรรมการการผลตอากาศยานและชนสวน

▪ ทศทางนโยบายและโครงสรางพนฐานทภาครฐควรสนบสนนเพอการพฒนาอตสากรรมการการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวนในประเทศไทย

▪ แผนทนำทางการวจยและพฒนาเพอสงเสรมอตสาหกรรมการผลตและซอมบำรงอากาศยานและชนสวน ของไทย

2. จดทำงานวจยเพอการยกระดบขดความสามารถในการแขงขน ครอบคลมโจทยวจยในดาน ▪ การแกปญหากระบวนการดำเนนงาน และการเพมสมรรถนะการดำเนนงาน

(Operational Excellence) ▪ การปรบปรง พฒนาคณภาพผลตภณฑ

xlvii

▪ การปรบปรง พฒนาระบบการจดการคณภาพ ▪ การปรบปรง พฒนากระบวนการออกแบบ ทดสอบ การผลต/การดำเนนงาน และ

บำรงรกษา ▪ การปรบปรง พฒนา เครองจกร อปกรณ ▪ การปรบปรงพฒนาระบบสนบสนนการดำเนนงาน (เชน IT, Logistics, Sourcing

และอนๆ) ▪ การพฒนาบคลากร

ประเดนท 4 : ดานยานยนต รถขนสงขนาดเลก (รถปคอพ ขนาด 1 ตนลงมา จนถง รถจกรยานยนต) และรถขนสงมวลชนสาธารณะ ไมนอยกวารอยละ 30 เปนรถไฟฟา (BEV) ภายในระยะเวลา 5 ป และผประกอบการไทยมสวนแบงการตลาดในการผลตรถยนตไฟฟาและชนสวนไมนอยกวารอยละ 25 ภายในระยะเวลา 5 ป

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. จดทำงานวจยเชงนโยบายของอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาและชนสวน ▪ โครงสรางและปรมาณดานอปสงคและอปทานอตสากรรมการผลตยานยนตไฟฟา

และชนสวนในประเทศไทยและในภมภาคเอเชย ▪ ขดความสามารถและแนวทางการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของ

ผ ประกอบการในการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและช นสวนในประเทศไทย

▪ ความตองการและการพฒนาบคลากรเพ อสนบสนนอตสากรรมการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและชนสวนในประเทศไทย

▪ แนวทางการยกระดบขดความสามารถของกลมผประกอบการในอตสหกรรมยานยนตแบบเดมและอตสาหกรรมทเกยวของเพอเขาสอตสากรรมการออกแบบ พฒนา และผลตยานยนตไฟฟาและชนสวน

▪ ทศทางนโยบายและโครงสร างพ นฐานท ภาคร ฐควรสนบสนนเพ อพ ฒนาอตสาหกรรมยานยนตไฟฟาและชนสวนในประเทศไทย

▪ แนวทางการกำหนดและจดตงพนททดลองหรอนำรองการใชงานรถขนสงสนคาและรถขนสงมวลชนไฟฟาทงระบบ (EV Regulatory sandbox) เพอเปนแนวปฏบตตวอยาง

▪ แผนทนำทางการวจยและพฒนาเพอสงเสรมอตสาหกรรมการออกแบบพฒนาและผลตยานยนตไฟฟาและชนสวน ของไทย

2. จดทำงานวจยเพอการยกระดบขดความสามารถในการแขงขน ครอบคลมโจทยวจยในดาน ▪ การพฒนาและการไดมาขององคความรดานการออกแบบและพฒนายานยนตไฟฟา

(System integrator) ▪ การพฒนาและการไดมาขององคความรดานการออกแบบและพฒนาระบบและ

ชนสวนยานยนตไฟฟา ▪ การพฒนากระบวนการทดสอบยานยนตและชนสวนของยานยนตไฟฟา ▪ การปรบปรง พฒนาคณภาพผลตภณฑ

xlviii

▪ การพฒนาบคลากร อตสาหกรรมอาหาร

สถานการณ : ประเทศไทยเปนผผลตและสงออกอาหารลำดบตนๆของโลก เนองจากมแหลงวตถดบทสมบรณและหลากหลาย แตเนองจากการแขงขนในตลาดโลกทรนแรง ความตองการผบรโภค สภาพสงคม สงแวดลอม ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว รวมถงภาวะการขาดแคลนแรงงานฝมอในภาคอตสาหกรรม ผประกอบการไทยจำเปนตองปรบตวและพฒนาอตสาหกรรมในทกมต ทงดานคณภาพ ความปลอดภยอาหาร ระบบการผลต การสรางนวตกรรม ซงจำเปนตองใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเชงรก ทงการวจย frontier research การพฒนาผลตภณฑอาหารมลคาเพมสง อาหารสขภาพ สวนผสมอาหารเชงฟงชน การพฒนาเครองมอ/เครองจกร ระบบการผลตทเปนระบบอตโนมต การใช big data และ Internet of Things ในหวงโซคณคาของอตสาหกรรมอาหาร เพอการสรางรายได พฒนาเศรษฐกจใหกบภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของตงแต เกษตรกรผผลตวตถดบ ผประกอบการายยอย อตสาหกรรม SME อตสาหกรรมอาหารขนาดใหญ และภาคอตสาหกรรมและธรกจทเกยวของ เพอดงประเทศใหหลดพนจากกบประเทศกบดกรายไดปานกลาง (middle income trap) ดวยการสรางศกยภาพในการแขงขน (competitiveness) เพอพฒนาประเทศไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (innovation driven economy)

ทงน ปจจยสำคญการพฒนานวตกรรมของอตสาหกรรมอาหาร คอ การสรางแพลตฟอรมงานวจย (research platform) ใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมอาหารท เปนระบบในหวงโซคณคา (value chain) เพอการมงเปาสการประยกตใชในเชงพาณชย โดยยงคงตองมงานวจยองคความรใหม (frontier research) เพอคงความเปนผนำในอนาคต

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การสรางแพลทฟอรมการวจยจากนกวจยทมาจากสหสาขาความเชยวชาญ (Multi-

Disciplinary Approach) เพอสรางองคความรทขาดแคลน ไดแก ฐานขอมลของผลตภณฑอาหารทองถนไทย, ฤทธและสมบตเชงหนาทของสารออกฤทธทางชวภาพ, Insight Market Trend, Business Opportunity,Tracibility, Regulations inHealth Claims รวมไปถงการบรหารจดการตลอดหวงโซอปทาน

2. การทำFrontier research รวมกบ strategic partner ในตางประเทศ เพอสรางองคความรและนกวจยในสาขาทขาดแคลน ไดแก ฐานขอมลของผลตภณฑอาหารทองถนไทย, การวจยฤทธและสมบตเชงหนาทของสารออกฤทธทางชวภาพ , วธการวเคราะหทดสอบอาหารเชงหนาทและความปลอดภยอาหาร , ขอมลการตลาดของผลตภณฑอ าห า ร , Internet of Food, novel food processing and smart technology, artificial intelligent system in food industry ตลอดจนการพฒนาบคลากรวจยผเชยวชาญ

3. พฒนาศนยวจยพ นฐานและเทคโนโลยข นสงของอตสาหกรรมอาหาร ไดแก การทดสอบอาหารขนสง (Advance Testing), Molecular Sensory, OMICs in Food, Novel Food Processing and Smart Technology, Neuroscience-related Food Sensory Analysis, Chemical Migration of Food Contact Materials, Regulations and Laws for Food Safety and Quality System, Advanced Food Processing Facility, certified laboratory of food analysis

xlix

4. ทำ Area-based research เ ช น heritage food database, natural bioactive compound database, Toxicology and efficacy test, food machinery for SMEs and community enterprise, market trends and business opportunity

การยกระดบมาตรฐานทองเทยวคณภาพสากล สถานการณ: การทองเทยวพบวา World Economic Forum ใน The Travel & Tourism

Competitiveness Report 2017 พบวา ประเทศไทยมขดความสามารถทางการแขงขนดานการทองเทยวเปนอนดบท 34 จาก 136 ประเทศทวโลก แตยงมประเดนปญหาทนาสนใจเนองจากตวชวด ดานความปลอดภย ไทยอยอนดบท 118 ดานสงแวดลอม ไทยอยอนดบท 122 สงผลกระทบตอการตดสนใจเดนทางทองเทยวของนกทองเทยวเปนอยางมาก นอกจากน ยงมปญหาดานความสะอาด ขยะ ความเสอมโทรมของทรพยากรทางการทองเทยวสงแวดลอมและภมสถาปตย การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต สงอำนวยความสะดวกทางดานการทองเทยว และขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว เปนตน เปาหมายทางการทองเทยว การสงเสรมการทองเทยวในอนาคตตองคำนงถงปจจย 2 ประการ คอ ความยงยน ตามเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) เพมขดความสามารถทางการแขงขนของอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศไทยอยางยงยนอนจะนำไปสการเพมจำนวนนกทองเทยวคณภาพ สรางรายไดเพมขนจากการทองเทยวและกระจายรายไดสชมชนและทองถน โดยมเปาหมาย (อางองจากแผนแมบทภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป)

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การพฒนาระบบฐานขอมลเพอการทองเทยวสำหรบผทเกยวของทกภาคสวน (Open Database for all) • การจดการระบบและกลไกการขบเคลอนอตสาหกรรมการทองเทยวในทกมต • การยกระดบขดความสามารถการรองรบดานอปทานการทองเทยว • การพฒนาดานนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและกำลงแรงงานเพอรองรบดานเทคโนโลยการทองเทยว และรองรบกลมตลาดคณภาพ • การพฒนามาตรฐานการทองเทยว • การพฒนาสนคาและบรการทางการทองเทยว • การยกระดบจดหมายปลายทางการทองเทยว


และนวตกรรม (อว.) ▪ กรทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ▪ กระทรวงสาธารณสข ▪ กระทรวงแรงงาน ▪ กระทรวงคมนาคม ▪ กระทรวงการตางประเทศ ▪ กระทรวงศกษาธการ

▪ สำนกงานสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค

(CEA) ▪ สำนกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) ▪ สำนกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (องคการ

มหาชน) (DGA) ▪ สำนกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจ และ

สงคมแหงชาต (สศช.) ▪ สำนกงานนวตกรรมแหงชาต (NIA) ▪ สำนกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอม (สสว.)

l

▪ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

▪ กระทรวงมหาดไทย ▪ กระทรวงการคลง ▪ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ▪ กระทรวงพลงงาน ▪ กระทรวงวฒนธรรม ▪ สำนกงานสภานโยบายการอดมศกษา

วทยาศาสตร วจยและนวตกรรมแหงชาต (สอวช.)

▪ สำนกงานการวจยแหงชาต (วช.) ▪ สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต (สวทช. หรอ NSTDA) ▪ สำนกงานพฒนาการวจยการเกษตร

(องคการมหาชน) ▪ สำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ▪ สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต ▪ สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ ▪ กระทรวงการทองเทยวและกฬา ▪ การทองเทยวแหงประเทศไทย ▪ กระทรวงวฒนธรรม

▪ สำนกงานสถต ▪ สำนกงานการบนพลเรอนแหงประเทศไทย ▪ สำนกงานคระกรรมการสงเสรมการลงทน ▪ สำนกงานตำรวจตรวจคนเขาเมอง ▪ สำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ▪ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ประเทศไทย (วว.) ▪ สถาบนอาหาร ▪ สภาหอการคาแหงประเทศไทย ▪ BOI ▪ สถาบนบรหารกองทนพลงงาน (องคการ

มหาชน) ▪ บรษทปโตรเคม /บรษท ปตท./ บรษท

SCG/ บรษทบางจาก ▪ การไฟฟานครหลวง ▪ การไฟฟาฝายผลต ▪ การไฟฟาสวนภมภาค ▪ ผประกอบการ/ธรกจการคา ภาคเอกชน

ตางๆ ▪ สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ▪ เขตพฒนาพเศษภาคตะวนออก (EEC) ▪ สำนกงานสงเสรมการประชมและ

นทรรศการ (องคการมหาชน) ▪ การทาอากาศยาน

li

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 11 สรางและยกระดบศกยภาพวสาหกจเรมตน (Startup) พฒนาระบบนเวศนวตกรรม และ

พนทเศรษฐกจนวตกรรม

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • ผประกอบการนวตกรรม Startup, IDE • ยานนวตกรรม/ยานสรางสรรค • เขตเศรษฐกจนวตกรรม / อทยานวทยาศาสตร / EECi/เมองนวตกรรมอาหาร • Ease of Doing Innovation Business

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย เขตเศรษฐกจนวตกรรม

ความสำคญ: เขตเศรษฐกจนวตกรรมเปนกลไกสำคญในการยกระดบความสามารถในการแขงขนของพนทดวยวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม เปนการกระจายความเจรญไปสพนท สรางสภาพแวดลอมทเออตอการทำวจยและพฒนา สงเสรมใหเกดการลงทนจากภาคเอกชนเพอพฒนานวตกรรมดานผลตภณฑหรอบรการทใชเทคโนโลยขนสง กอใหเกดการจางงานทใชความรและทกษะขนสง เปนการสรางรากฐานทมนคงสำหรบการพฒนาพนทอยางยงยน

เปาหมาย: เพอสงเสรมใหเกดพนทเศรษฐกจใหมบนฐานการวจย พฒนาและนวตกรรม โดยมงผลตสนคาและบรการมลคาสง มผประกอบการฐานเทคโนโลยและนวตกรรมเพมมากขน สรางธรกจเทคโนโลยใหม สงผลใหเกดการปรบเปลยนระบบเศรษฐกจจากการใชแรงงานเขมขนไปสการขบเคลอนเศรษฐกจดวยนวตกรรม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: ▪ เขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (EECi) สนบสนนการวจยและพฒนา เทคโนโลยและนวตกรรมขนสง เพอการยกระดบระเบยง

เศรษฐกจภาคตะวนออกใหเปนเขตนวตกรรมระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor of Innovation: EECi) การพฒนา EECi ใหเปนพนททเออตอการทำวจย พฒนาและสรางนวตกรรมรวมกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน มหาวทยาลย และการใชทรพยากรรวมกนเพอกอใหเกดประโยชนสงสด เชนการรวมศนยหองปฏบตการและสนามทดสอบนวตกรรม

▪ อทยานวทยาศาสตรประเทศไทยและภมภาค สงเสรมและสนบสนนการพฒนาอทยานวทยาศาสตรประเทศไทย เพอใหเปนแหลงรวมของการ

วจยและพฒนา การถายทอดเทคโนโลย และการจางงานทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระตนใหอทยานวทยาศาสตรภมภาคทมอยเดมพฒนาระบบนเวศนวตกรรมใหมความเขมแขง เพอเปนการสนบสนนภาคเอกชนใหลงทนทำวจยและพฒนาไดแบบกาวกระโดด และสงเสรมใหมอทยานวทยาศาสตรภมภาคเพมขน โดยผลกดนมหาวทยาลยเครอขายรวมดำเนนการใหยกระดบเปนอทยานวทยาศาสตรอยางเตมรปแบบ หรอเปนอทยานวทยาศาสตรเฉพาะทาง เพอเปนการเพมและขยายจดการใหบรการและโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ใหกระจายครอบคลมอยางทวถงทงประเทศ

แผนงาน/โครงการสำคญ • ระบบการถายทอดความรหรอนวตกรรม

lii

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงวทยาศาสตร ▪ สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ▪ กรมพฒนาฝมอแรงงาน ▪ มหาวทยาลย

liii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 12 โครงสรางพนฐานทางคณภาพและบรการ (National Quality Infrastructure & Services: NQIS)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การลงทนในโครงสรางพนฐานทางคณภาพ • การพฒนามาตรฐานและจรยธรรมการวจย • ระบบนเวศโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศ • การวจยโครงสรางพนฐานทางคณภาพเพอประเทศไทยในอนาคต • โครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศเพอการใชประโยชนเชงเศรษฐกจ • การพฒนาบคลากรและวชาชพโครงสรางพนฐานทางคณภาพ • โครงสรางพนฐานทางคณภาพระดบชมชน

ตวยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การพฒนาโครงสรางพนฐานทางคณภาพ

สถานการณ: การขบเคลอนเศรษฐกจเพออนาคต (New Engine of Growth) จำเปนตองเนนคณภาพสนคาและบรการทมมาตรฐานสง แตปจจบนกยงพบวา ไทยมปญหาดานโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศ (National Quality Infrastructure: NQI) เปนอปสรรคตอการพฒนาอตสาหกรรมและบรการ สงผลกระทบตอเนองถงขดความสามารถในการแขงขนของผประกอบการไทย ดงนน ประเทศไทยตองเรงปรบปรงโครงสรางพนฐานทางคณภาพใหมความเขมแขง ดานมาตรวทยา (Metrology) การมาตรฐาน (Standardization) การทดสอบ (Testing) และการบรหารคณภาพ (Quality management) เพอยกระดบสนคาใหมมาตรฐาน นอกจากน ยงตองพฒนาความสามารถในการทำวจยของหนวยงานใหเปนไปตามมาตรฐานการวจยและจรยธรรม

เปาหมาย: เพอพฒนาระบบโครงสรางพนฐานทางคณภาพของประเทศ รวมถงการพฒนามาตรฐานทเกยวของกบการวจย และมาตรฐานสำหรบอตสาหกรรม ใหมหนวยงานวจยทไดรบการรบรองมาตรฐานดานการวจยเพมมากขน และมหองปฏบตการทดสอบ สอบเทยบ และรบรองมาตรฐาน ทไดมาตรฐานสากล มเพยงพอตอความตองการของภาคอตสาหกรรม ภาคการเกษตร และภาคบรการ


แผนงาน/โครงการสำคญ • การพฒนาดานนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและกำลงแรงงานเพอรองรบดานเทคโนโลยการทองเทยว • การพฒนานวตกรรมททนสมยเพอการพฒนาการทองเทยว • การพฒนาบคลากรและกำลงแรงงานเพอรองรบกลมตลาดคณภาพ • การพฒนามาตรฐานการทองเทยว • การพฒนาขดความสามารถการรองรบ • การพฒนาสนคาและบรการทางการทองเทยว • การยกระดบจดหมายปลายทางการทองเทยว

liv

▪ การนำระบบ “มาตรวทยา การมาตรฐาน การทดสอบและการบรหารคณภาพ” ทไดรบการยอมรบในระดบนานาชาตมาปฏบตเพอใหเกดหลกฐานเชงประจกษวาผลตภณฑและบรการมคณสมบต ตามทกำหนดไว

▪ การสนบสนนการผลกดนงานวจยของภาครฐและภาคเอกชนใหสามารถใชประโยชนในเชงพาณชยไดอยางเปนรปธรรม ซงจะเปนการเชอมโยงจากงานวจยในระดบหองปฏบตการสการทดลองผลต และการผลตระดบอตสาหกรรม

▪ มาตรวทยา (Metrology) พฒนาความสามารถของระบบมาตรวทยา มงเนนพฒนามาตรฐานการวดและความสามารถทางการวดทแมนยำและไดรบการยอมรบจากนานาชาต เพอทำให กระบวนการผลต การควบคมคณภาพ และการทดสอบถกตองและนาเชอถอ

▪ การมาตรฐาน (Standardization) ศกษาและพฒนาความสามารถของการกำหนดมาตรฐานคณภาพและขอกำหนดทางเทคนคขนตอนการพฒนามาตรฐานการวจยใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวประเทศและใหเปนทยอมรบของนานาชาต ตลอดจนการพฒนาบคลากรดานการมาตรฐานของประเทศไทย

▪ การทดสอบ (Testing) พฒนาความสามารถของการวเคราะห ทดสอบสนคาและบรการโดยการยกระดบความสามารถดานการวเคราะห ทดสอบของหองปฏบตการไทยสมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025 และพฒนาใหมจำนวนเพยงพอตอความตองการของภาคเอกชน ซงจะชวยลดตนทนและเวลาสำหรบผสงออกทตองสงสนคาไปตรวจสอบตางประเทศ สงเสรมใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมเขาถงบรการการทดสอบสนคาและบรการใหมากขน

▪ การบรหารคณภาพ (Quality management) ตรวจสอบและรบรองคณภาพของหองปฏบตการวเคราะหทดสอบ สอบเทยบเครองมอวด ทวนสอบกระบวนการผลตของสนคาและบรการ เพอรบรองวาสนคาและบรการมคณภาพและความปลอดภย

▪ การพฒนามาตรฐานและจรยธรรมการวจย กำหนดมาตรการหลกเกณฑในการดำเนนงานวจยซงตงอยบนพนฐานของจรยธรรม และหลกวชาการทเหมาะสม ไดแก มาตรฐานการวจยในมนษย มาตรฐานการเลยงและใชสตวเพองาน ทางวทยาศาสตร มาตรฐานความปลอดภยหองปฏบตการ มาตรฐานความปลอดภยทางชวภาพ มาตรฐาน ผลตภณฑดานนาโนเทคโนโลย มาตรฐานทเกยวของกบนกวจย มาตรฐานผทรงคณวฒในการประเมนขอเสนอ การวจย มาตรฐานการเผยแพรผลงานวจยและผลงานทางวชาการ มาตรฐานการจดสรรสทธประโยชน จากทรพยสนทางปญญาทไดจากการวจย จรรยาวชาชพวจยและแนวทางปฏบต และจรยธรรมสำหรบผประเมน โครงการวจย ผลงานวชาการและผลงานวจย

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ หนวยงานมาตรฐานคณภาพ ภายใตกระทรวงวทยาศาสตร วจย และนวตกรรม ▪ หนวยงานมาตรฐานคณภาพ ภายใตกระทรวงอนๆ อาท เชน กระทรวงเกษตรและสหกรณ

การเกษตร กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการทองเทยวและกฬา เปนตน

lv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 13 นวตกรรมสำหรบเศรษฐกจฐานรากและชมชนนวตกรรม

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ • นวตกรรมการยกระดบคณภาพชวตและการพฒนาเมอง • ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอพฒนาเศรษฐกจฐานราก • การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค • การจดการหวงโซคณคาเพอพฒนาเศรษฐกจชมชน กตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลต

และผคา • พฒนาเศรษฐกจทองฐานทรพยากรทองถน • สรางการเชอมโยงใหเกดหวงโซคณคาทเปนธรรม • สรางระบบแรงจงใจเพอสงเสรมการเปลยนผานมาสวถเศรษฐกจฐานรากทมนคงและยงยน • สรางระบบฐานขอมลชมชนทชมชนเขาถงได

แผนงาน/โครงการสำคญ • 1,000 ชมชนนวตกรรม – นวตกรรมสงคม - อาสาประชารฐ

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย การเพมขดความสามารถของชมชนและทองถนในการบรหารจดการ/ การวจยเพอทองถนเพอสรางนวตกรรมชมชน

สถานการณ : การวจยและนวตกรรมสำหรบเศรษฐกจฐานราก เนนการพฒนาศกยภาพชมชน องคความร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการผลตและดำรงชวตของชมชน การเพมขดความสามารถของชมชนในการพฒนาพงพาตนเองและจดการตนเอง ชวยเหลอซงกนและกน มกระบวนการเรยนรโดยใชพนทเปนตวตง เพอชมชนบนฐานภมปญญา/และหรอผสานกบความรทางวชาการเพอไปใชแกปญหาของชมชนและสงคมทสอดคลองกบบรบทใหม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • ยกระดบคนฐานรากใหเปนตวหลกในการพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก • สรางกลไกการสรางการเรยนรเพอเสรมพลงคนชมชนในการยกระดบเศรษฐกจฐานราก • สรางสงคมแหงการเรยนรระหวาง stakeholder • สราง Learning ecosystem สำหรบชมชนทองถน

นวตกรรมยกระดบคณภาพชวตของชมชน/การจดการและพงตนเอง และการพฒนาเมอง สถานการณ : บรบทของชมชนทองถนมความเปนพลวตสงมาก มความซบซอนและเชอมโยง

ตอเนอง ทำใหชมชนเมองและชมชนชนบทมความเชอมโยงและสมพนธกน การวจยและนวตกรรมจงเนนการพฒนาศกยภาพชมชน องคความร เทคโนโลยและนวตกรรมเพอการผลตและการดำรงชพของชมชนเพอขบเคลอนชมชนใหสามารถใหตงรบและปรบตว


lvi

• การจดทำแผนแมบทชมชนระดบตำบล องคกรปกครองสวนทองถนในการเสรมเศรษฐกจฐานราก

• การพฒนาศกยภาพผนำชมชนและคนในชมชนเพอจดการและพงตนเองสอดรบกบกระแสการพฒนา

ระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานราก สถานการณ : ระบบฐานขอมลและแพลตฟอรมนำไปประกอบการวางแผนตดสนใจระดบพนท

และระดบนโยบาย เชอมโยงกบขอมลหลายระดบ บรณาการการทำงานรวมกบหนวยงานอน ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางตวกลางในการเชอมโยงฐานขอมล/ใชระบบฐานขอมลเพอออกแบบการทำงาน

รวมกน • สรางระบบขอมลและแพลตฟอรมความรเพอการพฒนาเศรษฐกจฐานรากหนวยงานตางๆ

สามารถเขาถงได 1000 ชมชนนวตกรรม นวตกรรมสงคม อาสาประชารฐ

สถานการณ : การสงเสรมนวตกรรมทางสงคม การสรางชมชนนวตกรรมไดสรางความเขมแขงของชมชน สรางรายไดและนำสการพฒนาทยงยน โดยอาศยการทำงานรวมกบหนวยงานภาคในพนททงนกวชาการ หนวยงานรฐ องคกรพฒนาเอกชน มลนธ รวมถงการสงเสรมงานวจยเพอทองถนเพอเสรมสรางพลงทใหชมชนทำวจยและเปนผสรางนวตกรรมของชมชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางนกขบเคลอนชมชนเพอการพฒนาชมชนพนท • สรางชมชนนวตวกรรม/นวตกรรมสงคมบนฐานการเรยนรและคนฐานรากเปนตวหลกใน

การพฒนาตนเองเศรษฐกจฐานราก • สรางกระบวนการเรยนรในการจดการและพฒนาแผนชมชนนวตกรรมแบบมสวนรวมของ

ภาคประชาสงคมในการจดทำแผนทองถน การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค

สถานการณ : ปจจบนมการใชความหลากหลายทางชวภาพและทนทางวฒนธรรมและทนสงแวดลอมมาใชประโยชน เพอสรางเศรษฐกจสรางสรรค ดวยการเพมคณคาและมลคาใหกบผลตภณฑและบรการทมงสตลาดมากขน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การจดการทนทางวฒนธรรมเพอเศรษฐกจสรางสรรค

การจดการหวงโซคณคาเพอพฒนาเศรษฐกจชมชน กตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลตและผคา สถานการณ : ภาวการณเอารดเอาเปรยบจากทนขนาดใหญทเขามาเปนผประกอบการเกษตร

ทง Value chain การเพมประสทธภาพการบรหารการจดการกองทนเพอการเกษตรและแหลงสนเชอการเกษตรของภาครฐเพอการเขาถงของเกษตรรายยอย

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • เสรมสรางความเขมแขงของกลม/ผประกอบการและเครอขายธรกจบนฐานทรพยากร • สรางสงคมแหงการเรยนรผานการสราง partnership • การสรางคลสเตอรสนคาการเกษตร ระดบอำเภอ จงหวด กลมจงหวด ดวยความรวมมอรฐ

และเอกชน เกดกตกาการคาทเปนธรรมระหวางผผลตและผคา

lvii

• เพมชองทางการตลาดและมลคาเศรษฐกจหมนเวยน เพอสรางรายไดใหกบชมชนพนท • เพมประสทธภาพนโยบายรฐในการสงเสรมเศรษฐกจฐานราก • ปรบโครงสรางเศรษฐกจมหภาคใหเสรมเศรษฐกจฐานราก

พฒนาเศรษฐกจทองฐานทรพยากรทองถน สถานการณ : การยกระดบศกยภาพของผประกอบการ วสาหกจชมชนในรปแบบใหมๆ ทง

ผประกอบการทางธรกจเกษตรกรและแรงงานทวไป เกดชองทางใหม ๆ ในการปรบตว นำไปสการเกดนวตกรรมใหมทยกระดบเศรษฐกจฐานรากของคนในชมชน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การสรางเศรษฐกจหมนเวยนในพนท (circular economy) (Close-loop Economy) • การสรางเศรษฐกจชวภาพ (bio economy) และเศรษฐกจสเขยว(green economy)

จากทนทางสงคมของชมชนทองถน สรางการเชอมโยงใหเกดหวงโซคณคาทเปนธรรม

สถานการณ : สรางเครอขายเชอมโยงการผลตทขามชมชน พนท จงหวด เสรมศกยภาพใหองคกรปกครองสวนทองถนในการสนบสนนและเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและระบบเศรษฐกจฐานรากในรปแบบใหม ๆ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สราง partnership ผาน Connectors ในคลสเตอรสนคาการเกษตร ผลต และบรการ

การเสรมสรางความเปนผ ประกอบการสำหรบคนฐานราก การสราง Health-Food Literacy ใน Value chain ดานอาหาร

สรางระบบแรงจงใจเพอสงเสรมการเปลยนผานมาสวถเศรษฐกจฐานรากทมนคงและยงยน สถานการณ : การสรางระบบแรงจงใจเพ อสงเสรมการเปล ยนผานเศรษฐกจฐานรากเปน

มาตรการหนงททำใหชมชนหนมาใหความสำคญ เปนการสงเสรมเศรษฐกจฐานรากใหจะทำใหเกดความมนคงและยงยน

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การเพมประสทธภาพการลงทนของภาครฐในการนโยบายสงเสรมเศรษฐกจฐานรากและ

การสรางเกณฑการวดและการประเมนประสทธภาพของการประกอบการ • มาตรการ/กฏหมาย สรางแรงจงใจเพอสรางมลคาเพมและยกระดบคณภาพ/มาตรฐาน

ผลตภณฑชมชน/ทองถน มาตรการสงเสรมเกษตรชวภาพเพอสรางมลคาเพมใหผลตภณฑ/บรการ แกกลมผประกอบการในชมชน

• จดตงกองทน สวสดการ การประกนราคา กองทนกยมดอกเบยตำเพอการพฒนาเศรษฐกจ ผประกอบการรายยอย มมาตรการและแรงจงใจเพอสรางมลคาเพมและยกระดบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑทองถน และกองทนเพอสงเสรมการผลตพนฐาน การแปรรป การบรหาร การตลาด การผลตอาหาร ความจำเปนพนฐานอยางพอเพยง พฒนาวสาหกจเพอสงคม ธรกจชมชน

• การเพ มประสทธภาพการบรหารการจดการกองทนเพ อการเกษตรและแหลงสนเชอการเกษตรของภาครฐเพอการเขาถงของเกษตรรายยอย

สรางระบบฐานขอมลชมชนทชมชนเขาถงได

lviii

สถานการณ : การสรางระบบฐานขอมลท update ครอบคลม และชมชนสามารถเขาถงได เกดการเรยนรและออกแบบการทำงานรวมกน ตลอดจนตดสนใจระดบพนท เชอมโยงกบขอมลหลายระดบ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • จดทำระบบฐานขอมลและชองทางในการนำขอมลชมชน มาใชประโยชนเพ อการ

ประกอบการ/การตดสนใจการพฒนานโยบายและนวตกรรมเศรษฐกจฐานราก เชอมโยงฐานขอมลสารสนเทศเพอการบรหารจดการผลผลต แปรรป และการตลาด

• mapping ฐานขอมลในระดบพนท เพอใหเกดการเรยนร

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ หนวยงานรฐ(กรมการพฒนาชมชน/เกษตร

และสหกรณ อตสาหกรรม/พาณชยจงหวด ▪ กระทรวงทองเทยวและกฬา ▪ กระทรวงอตสาหกรรม ▪ กระทรวง อว. (มหาวทยาลย /Innovation

hub ในมหาวทยาลย มทร.) ▪ กระทรวงศกษาธการ ▪ กระทรวงมหาดไทย (องคกรปกครองสวน

ทองถน) ▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ

▪ กระทรวงพาณชย ▪ สำนกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ▪ กลมองคกรเกษตรกร คลสเตอรการผลต ▪ ผประกอบการในพนท(โรงแรม รานอาหาร

โรงงานแปรรป Farm outlet ▪ กลมเครอขายองคกรชาวบาน ▪ สถาบนการเงน (ธกส. ออมสน ฯลฯ) ▪ องคกรชมชน ▪ TCDC

lix

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 14 ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ

(Personalized Poverty Eradication/Accuracy Disparity)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและ

ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน • การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจกกลมเปาหมายเฉพาะ • การพฒนาระบบหนนเสรมและโครงสรางพนฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ • การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ • การพฒนาระบบเกษตรกรรายยอย / Smart Farmings/ SMEs

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Big data ระบบขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน

สถานการณ : ระบบฐานขอมลขาวสารท ในการประกอบอาชพ ไมสามารถเขาถงบรการของรฐ เกดความไมเสมอภาคทางสงคม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • จดทำระบบฐานขอมลขนาดใหญเพอบงชกลมเปาหมาย บรหารจดการความชวยเหลอและ

ตดตามประเมนผลการแกปญหาความยากจน • บรณาการระบบฐานขอมลของทกภาคสวนทเกยวของ

การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการของเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ สถานการณ : การพฒนาอาชพและทกษะการประกอบการยงไมสอดรบกบความตองการบน

ฐานทนทม รวมถงขาดการพฒนาอยางเปนระบบ ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • การพฒนาความรและภมปญญาทองถนและเทคโนโลย และศนยแหลงเรยนรทกษะในการ

ประกอบอาชพ การบรหารจดการเงนทนและการจดการตลาดใหกลมเปาหมายเฉพาะ • กองทนเพอพฒนาอาชพสำหรบเกษตรกรและคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ

การพฒนาระบบสนบสนน โครงสรางพนฐานเพอการปรบเปลยนอาชพ สถานการณ : เกษตรกรและกล มเปาหมายเฉพาะยงขาดการพฒนาระบบสนบสนน และ

โครงสรางพนฐานทเออใหเกดการปรบเปลยนอาชพ ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางหลกประกนแกกลมคนยากจน ผดอยโอกาสในการประกอบอาชพ • การสรางโอกาสการเขาถงทรพยากร การยกระดบคณภาพชวตและความสามารถในการ

พงพาตนเอง

แผนงาน/โครงการสำคญ • ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ

lx

• สรางภมคมกนและลดความรนแรงททเกยวของกบภมอากาศ และภยพบตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมใหกบผทยากจนและอยในสถานการณเปราะบาง

• ระบบการคมครองทางสงคมและเพมภมคมกนความเสยงดวยแผนงาน มาตรการ บรการสงคมในระดบพนทแกคนยากจนอยางทวถง ควบคไปกบการจดสวสดการโดยชมชนเพอการแกไขปญหา ชวยเหลอกนเองระหวางสมาชก

• การใชขอมลเพอการผลตและการตลาดอยางมประสทธภาพ การจดสวสดการเพอเขาถงคนจนกลมเปาหมายเฉพาะ

สถานการณ : คนจนกลมเปาหมายเฉพาะยงไมสามารถเขาถงสวสดการทตองการและจำเปนทรฐจดให

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางระบบมาตรฐานคมครองทางสงคมไดครอบคลมถงกลมคนยากจน • สรางระบบบรการสขภาพทดเพอใหคนเขาถงมากขน บรการดานการศกษาพนฐานมงเนน

ไปทโอกาสการเขาถงการศกษา และใชเทคโนโลยประกอบการศกษามากขน โครงสรางพนฐาน ตงinternet ความเรวสงทกหมบาน

การพฒนาระบบเกษตรรายยอย / Smart Farmer/ SMEs สถานการณ : การพฒนาเกษตรรายยอย Smart Farmer SMEs ทผานมายงไมเปนระบบและ

สอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • เสรมสรางศกยภาพและกระบวนการเรยนรของคนจน เพอเพมขดความสามารถของคนจน

ในการวเคราะหคดเปนทำเปนและแกไขปญหาได • การพฒนาระบบเกษตรรายยอย / Smart Farmer/ SMEs • พฒนาระบบขอมล เพอการสนบสนนการจดการผลตและการจดการการตลาด • สรางแรงจงใจในการประกอบอาชพเกษตร

ขจดความยากจนแบบเบดเสรจและแมนยำ สถานการณ : ในชวง 30 ปทผานมา สถานการณปญหาความยากจนในภาพรวมของประเทศ

จะลดลงจากจำนวนผยากจน 34.1 ลานคนในป 2531 เหลอเพยง 5.8 ลานคน ในป 2559แตดวยเปาหมายและแนวทางการพฒนาในการขจดความยากจนตามแนวทางการพฒนาทย งยน(Sustainable Development Goal- SDGs) คอ ขจดทกรปแบบใหแลวเสรจภายในป 2573 รวมถงกำหนดใหเพมรายไดตอหวของกลมประชากรทมรายไดตำสดรอยละ 40 ใหไดไมนอยกวารอยละ 15 และเพมโอกาสการเขาถงบรการพนฐานทางสงคมของภาครฐ

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: • สรางกลไกการบรหารจดการภาพรวมของการแกปญหาและความยากจน (กลไกระดบชาต

การจดทำแผนและการบรณาการจงหวด ตำบล ตามแนวทางการพฒนาสำคญ (issue) • สรางเครอขายการเรยนร การพฒนาระบบและบรณาการการจดระบบบรการสงคมแกคน

ยากจนเพอแกปญหาความยากจนอยางบรณาการ


และนวตกรรม

▪ องคกรปกครองสวนทองถน

lxi

▪ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ▪ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย ▪ สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ▪ กระทรวงศกษาธการ

▪ กรมสงเสรมการเกษตร ▪ กรมวชาการการเกษตร ▪ ภาคประชาสงคม ▪ กลมคนยากจน ผดอยโอกาส ผเปราะบาง

lxii

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ โปรแกรมท 15 เมองนาอยและการกระจายศนยกลางความเจรญ (Smart/ Livable City)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานทำ • การพฒนาเขตพเศษและความรวมมอในภมภาค • ความรวมมอประชารฐเพอการพฒนาเมองนาอยและเมองอจฉรยะ • การพฒนาระบบงบประมาณพนทและระบบบรหารราชการแผนดนเพอการกระจาย

ศนยกลางความเจรญ • การเพมขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการพนท • การศกษาเพอเสนอแนะแนวทางและนวตกรรมในการยกระดบและสรางมลคาทาง

เศรษฐกจทเออตอการกระจายรายไดและเปนมตรตอสงแวดลอมบนศกยภาพของฐานทรพยากรของแตละพนท ทงทรพยากรธรรมชาตและทนทางวฒนธรรมและสงคม ของแตละจงหวด

แผนงาน/โครงการสำคญ • การสำรวจและประเมนศกยภาพ ทนทรพยากร ทนวฒนธรรม การวเคราะหเชงพนท และ

การวเคราะหเชงสนคาทเปนเอกลกษณ • การเสรมศกยภาพผประกอบการในพนท ทงการเพมความสามารถ เพมประสทธภาพ ใน

การผลต เพมการจางงานโดยการใหความสำคญสงเสรมและสนบสนนการพฒนาทรพยากรมนษย ตลอดจนการวจยและพฒนาในเทคโนโลยและนวตกรรมตางๆ

• หาโครงสรางการกระจายรายไดทเหมาะสมตามบรบทของการพฒนาในพนทของเมองแตละแหงทงโครงสรางทางสงคม เชอชาต วฒนธรรมการศกษา ทกษะของแรงงาน

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย เมองนาอย ทนสมย ใกลบาน มงานทำ

สถานการณ: ปจจบน ประเทศไทยประสบปญหาความเหลอมลำของเมองศนยกลางความเจรญทงดานการศกษา สาธารณสข และศนยกลางทางเศรษฐกจ กระจกตวอยในเมองใหญเปนหลก ทำใหเกดการอพยพของผคนเพอแสวงหาโอกาสทดในชวต อาท แรงงานจำนวนมากละทงถนฐานเขาไปทำงานในเมองใหญ พนทชนบทจงขาดแรงงาน ขณะเดยวกน การเตบโตของเมองทไมสมดลสงผลกระทบตอเมองใหญเชนกน อาท การเกดปญหาสงแวดลอม ปญหาสงคม และความแออด ในเมองใหญ ดงนน การกระจายศนยกลางความเจรญไปยงเมองรอง และเมองขนาดเลก และสรางเมองนาอยเปนแนวทางทควรเรงพฒนา

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: 1. การพฒนา s-curve ทตงอยบนฐานทรพยากรของทองถนเพอการพฒนาเศรษฐกจระดบ

พนท เปนแนวทางหนงในการกระจายความเจรญ เพอใหเกดการเตบโตของเศรษฐกจในระดบจงหวด เกดการกระจายรายได ลดความเหลอมลำของการจดสรรและการกระจายผลผลตและความมงคงทงดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม บรการ โดยประชาชนในพนทตองมสวนรวมในการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของชมชน ทงน เพอลดปญหาการอพยพยายถนไปสเมองใหญ

lxiii

2. การพฒนาความรและพฒนาคณภาพทรพยากรบคคลเพอพฒนาทองถน โดยความรตองมากกวาระดบการวจยหากเพ อการพฒนา ซ งความรดงกลาวจะถกใชเปนขอมลเชงประจกษ (evidence base) ในการกำหนดทศทางการพฒนา

3. สรางแนวทางกลไกใหมเพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางโครงการพฒนาเมอง

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและ

นวตกรรม ▪ กระทรวงพาณชย ▪ กระทรวงแรงงาน ▪ กระทรวงศกษาธการ

▪ กระทรงอตสาหกรรม ▪ การเคหะแหงชาต ▪ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

(TDRI) ▪ ภาคเอกชน อาท บรษทพฒนาเมอง

lxiv

แผนดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ 16. ปฏรประบบ ววน. (Reinventing Research System)

ตวอยางโปรแกรมยอย (Subprograms/Sectors) • หลกสตรรวมวจยและนวตกรรมกบภาคเอกชน (Real sector linkage: R&D, tech

transfer, curriculum) • การออกแบบระบบบรหารนโยบาย ยทธศาสตร และแผนดาน ววน. • การออกแบบระบบการจดสรรทนและบรหารงบประมาณ • การออกแบบระบบตดตามประเมนผล • การออกแบบระบบเชอมโยงขอมล

ตวอยางรายละเอยดโปรแกรมยอย Global partnership program

เพอสรางความเขมแขงของระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรมของประเทศ พฒนาศกยภาพบคคลากรในระบบวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ใหเกดเปาหมายรวมและมการทำงานทสอดรบกนอยางมประสทธผล และสนบสนนใหเกดความรวมมอและสรางเครอขายระหวางหนวยงานวจยทงในและตางประเทศ สรางโอกาสในการพฒนาโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ผานความรวมมอระดบนานาชาต เพอเพมสมรรถนะของประเทศไทยในการเลอก การรบ การถายทอด และการรวมมอกบบคคล หรอหนวยงานตางประเทศ ทำใหไดวทยาการและเทคโนโลย และนวตกรรมททนสมย มประสทธภาพและเหมาะสม

ทศทางการวจย/พฒนานวตกรรม: การสรางเครอขาย การแลกเปลยนบคลากร ววน. การทำงานวจยรวมกนระหวางนกวจยไทย

กบนกวจยและภาคเอกชนตางประเทศในสาขาทมความสำคญของประเทศ

หนวยงานทเกยวของกบโปรแกรม ▪ มหาวทยาลยกลมทมงสคณภาพระดบโลก ▪ มหาวทยาลยเปนเลศในการพฒนาชมชนทองถนและภมภาค ▪ มหาวทยาลยเปนเลศทางเทคโนโลยและนวตกรรม ▪ มหาวทยาลยและภาคเอกชนตางประเทศ ▪ แหลงทนตางประเทศ

แผนงาน/โครงการสำคญ • Global partnership program

Documents

Platform)...๕ ร ฐบาลได กำหนดย ทธศาสตร ชาต ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) เป นแนวทางในการพ